Yoga Internatonal 02 2022
28.03.2023 • Views
Share Embed Flag

Yoga Internatonal 02 2022

Wil jij alles weten over yoga, meditatie en ademhalingsoefeningen? Yoga International is hét tijdschrift voor iedereen met een passie voor yoga. We trakteren je ieder nummer op yoga-houdingen die zorgen voor ontspanning én energie. En we behandelen alle yoga stijlen, niet alleen de bekende zoals Hatha Yoga, Ashtanga yoga, Vinyasa (flow) yoga en Yin (& yang) yoga, maar ook de minder bekende yogastijlen zoals Anusarayoga en Dru Yoga. Én natuurlijk nieuwe yogastijlen zoals Hot Yoga, Power Yoga en Aerial Yoga. Ook besteden we volop aandacht aan gezond eten, en zetten we de beste yogaopleidingen en yoga-retreats voor je op een rijtje.

Wil jij alles weten over yoga, meditatie en ademhalingsoefeningen? Yoga International is hét tijdschrift voor iedereen met een passie voor yoga. We trakteren je ieder nummer op yoga-houdingen die zorgen voor ontspanning én energie. En we behandelen alle yoga stijlen, niet alleen de bekende zoals Hatha Yoga, Ashtanga yoga, Vinyasa (flow) yoga en Yin (& yang) yoga, maar ook de minder bekende yogastijlen zoals Anusarayoga en Dru Yoga. Én natuurlijk nieuwe yogastijlen zoals Hot Yoga, Power Yoga en Aerial Yoga. Ook besteden we volop aandacht aan gezond eten, en zetten we de beste yogaopleidingen en yoga-retreats voor je op een rijtje.

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
virtumedia75143

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

<strong>Yoga</strong> Internationaal Open je Hart mei/juni 2<strong>02</strong>2 Jaargang 7, Nummer 2<br />

nummer 2<br />

mei/juni 2<strong>02</strong>2<br />

¤ 6,25<br />

BP<br />

internationaal<br />

Open je hart<br />

Special<br />

<strong>Yoga</strong>opleidingen<br />

9 HEERLIJKE YINHOUDINGEN » ARTS EN YOGI TWEE PADEN,<br />

ÉÉN WEG » DOLCI: 3 ZOETE ITALIAANSE DROMEN

alleen<br />

deze is<br />

VEGAN BOTER<br />

uit de koelkast<br />

meteen<br />

smeerbaar<br />

2x voeding als medicijn van Amanprana<br />

Cocos + Olive + Palm<br />

Amanprana vegan boter:<br />

ideaal voor gezondheid en milieu<br />

✔ Het beste van 3 werelden:<br />

koudgeperste kokosolie uit Sri Lanka,<br />

extra vierge olijfolie uit Spanje<br />

en ongeraffineerde, duurzame rode palmolie<br />

uit Colombia<br />

✔ Bevat veel sterolen, polyfenolen,<br />

karotenen, vitamine E (7 soorten),<br />

squaleen, co-Q10, chlorofyl<br />

✔ Excellent in de keuken en op brood<br />

✔ Hier is de enige echte vegan boter<br />

✔ Uit de koelkast meteen smeerbaar<br />

www.amanprana.eu • Verkrijgbaar in de biowinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu<br />

100% Red Palm<br />

Amanprana rode palmolie:<br />

extra vierge, duurzaam en ecologisch<br />

✔ Rijk aan karotenen en 7 soorten vitamine E<br />

✔ 1L kopen = 1 boom in het regenwoud redden<br />

✔ Gezond bakken, braden en wokken<br />

✔ Amanprana bewijst dat rode palmolie<br />

heel duurzaam kan zijn<br />

✔ Red Palm geeft de typische Afrikaanse en Latijns-<br />

Amerikaanse smaak en mooie goudkleuring aan je<br />

gerechten: Moambe, rijst,<br />

gestoofde uitjes, aardappelen<br />

en spiegeleitjes<br />

100%<br />

VEGAN<br />

AMAN<br />

PRANA<br />

SERENE LEVENSKRACHT<br />

Uw biologische webwinkel<br />

WWW.AMANVIDA.EU<br />

Exclusieve bio voeding<br />

Natuurlijke lichaamsverzorging<br />

Houten snijplanken...<br />

Ontdek onze sublieme merken van gepassioneerde startups

Lieve yogi’s<br />

Open je hart? Maar hoe dan…<br />

Wachtend op inspiratie lig ik al vroeg op mijn matje in de yogaachterkamer,<br />

de balkondeuren wijd open, de zon nog laag<br />

boven de daken van het huizenblok aan de overkant. Ik denk<br />

aan ons thema, ‘open je hart’. Dat wordt vaak zo makkelijk<br />

gezegd, maar hoe dan?<br />

Eerst maar even naar de adem… buik… borst… De merel in<br />

de binnentuin begint weer zoals alle dagen keihard en vrolijk te<br />

fluiten, en zingt uit volle borst. Ha! Uit volle borst: inspiratie!<br />

Denk aan niets, druk van de ketel, dan zintuigen open, en er<br />

komt vanzelf iets. <strong>Yoga</strong> hoort volgens mij en veel van jullie<br />

mede-yogabeoefenaren tot de creatieve uitingen, passend in het<br />

rijtje: schrijven, kunst en muziek.<br />

Twee jaar geleden interviewden we haar toen de kerk – net<br />

voor corona uitbrak – openging.<br />

En ook het interview met arts én yogi Mattanja Dirks is meer<br />

dan blijmakend. Huisartsen hebben het moeilijk maar velen<br />

van hen blijven onvermoeibaar idealistisch en positief: dus<br />

meer yoga binnen de gezondheidszorg!<br />

Heel veel leesplezier weer!<br />

Liefs,<br />

Marciel<br />

3<br />

yoga internationaal<br />

Foto Jeannette Huisman | Illustratie Irene Ypenburg<br />

Onder de indruk ben ik van het interview dat onze kunstredactrice<br />

Heidi Vandamme had met kunstenaar en yogi Rob<br />

Birza. Hij was ernstig ziek, werd behandeld en is nu genezen.<br />

Het hele herstel gaat traag en hij zoekt de energie van vóór<br />

zijn ziekte. Hij slaat de spijker op de kop met een prachtig<br />

betoog over die verbindingen – tussen (zijn) kunst, muziek<br />

maken en yoga – en over het helend vermogen van yoga.<br />

Dit heel vroege zomernummer ademt een open-borst-, en<br />

open-hart-gevoel. Een frisse, nieuw gestylede cover (gezien?);<br />

heerlijke openende en stromende yinoefeningen in onze vaste<br />

houdingenserie. En de Vison Quest van journaliste Tessa Jol is<br />

geweldig! Op een berg in Frankrijk, alleen, en helemaal terug<br />

naar haarzelf, heeft deze zuiverende ervaring haar hart letterlijk<br />

geopend, en haar leven veranderd. Voor wie durft (en daaraan<br />

toe is)!<br />

Vergeet niet, in het kader van de specialgids <strong>Yoga</strong>opleidingen,<br />

het ook zo inspirerende herhaalinterview te lezen met yogi en<br />

yogaondernemer Isolde Zandee van de yogakerk in Weesp.<br />

PS We stellen feedback op YI zeer op prijs. Stuur je reacties naar:<br />

facebook.com/<strong>Yoga</strong>InternationalMagazine<br />

@<strong>Yoga</strong>_Inter<br />

@yogainternationalmagazine<br />

redactie@yoga-international.nu<br />

yoga@marcielwitteman.nl

inhoud<br />

3 Voorwoord<br />

6 YOGAHELD Zwieren in Isoldes yogakerk in Weesp<br />

10 FILOSOFIE Werken met je persoonlijke chakra<br />

18 SPIRITUALITEIT Vision Quest. De weg naar mijn hart<br />

28 Lekker oud Ans van Lint gelukkig met yoga<br />

31 MEDITATIE Krantmeditatie<br />

37 <strong>Yoga</strong>docent Special COVERSTORY<br />

64 ARTS & YOGI De weg van huisarts<br />

Mattanja Dirks COVERSTORY<br />

72 GEZONDHEID MCAS, een onbekende ziekte<br />

76 Weggevertjes<br />

78 Op het matje met Vera Develing en Brenda Freijer<br />

81 Durf te vragen Dorien Pool<br />

6<br />

‘Hoop houden,<br />

vertrouwen hebben’<br />

4<br />

yoga internationaal<br />

Oefeningen<br />

25 Stoelyoga met Paula Jap Tjong<br />

46 SERIE Lente-energie met Hellen van der Harten<br />

COVERSTORY<br />

Columns<br />

17 Zen, zin & onzin Mieke Bouma<br />

24 Strip YOGACAT Verliefd!<br />

77 Boeddhista Ilone observeert Ilone Inge<br />

Eten, kunst, boeken en tarot<br />

26 Tarot Duik in de pijn van je hart<br />

32 Kunst Rob Birza heelt zichzelf<br />

68 Recepten Zoete Italiaanse dromen COVERSTORY<br />

74 Boeken Word mandala-expert<br />

18<br />

‘OPENDE DIT<br />

MIJN HART?’<br />

Service<br />

5 Colofon<br />

79 Volgend nummer<br />

46<br />

9x<br />

yinhoudingen

SPECIAL<br />

<strong>Yoga</strong>docent<br />

37<br />

10<br />

Winactie<br />

76<br />

Werken met je<br />

persoonlijke<br />

chakra maakt<br />

het leven lichter<br />

Zoete<br />

68<br />

Italiaanse<br />

dromen<br />

Colofon:<br />

Jaargang 7, nummer 2<br />

mei/juni 2<strong>02</strong>2<br />

Hoofdredactie Marciel Witteman<br />

Eindredactie Renate Meijer<br />

Coverontwerp Nancy Panjoel, Twin Media BV<br />

Foto’s Adobe stock<br />

Aan deze uitgave werkten mee:<br />

Jeannette Huisman, Ingrid Coenen, Mieke Bouma,<br />

Irene Ypenburg, Paula Jap Tjong, Annelies Bakker,<br />

Monique van de Raapkamp, Emilie Escher, Caro Bonink,<br />

Mara Giamboi, Elvira van Rijn, Marije Haasjes,<br />

Jip de Jonge, Heidi Vandamme, Marjan van Druenen,<br />

Ilone Inge, Harold Pereira, Bas Gijsselhart,<br />

Patricia Mooren, Tessa Jol, Gert Jan van Rooij,<br />

Hellen van der Harten, Mattanja Dirks, Charlotte Bland,<br />

Gonnie van de Lang, Vera Develing, Brenda Freijer,<br />

Dorien Pool<br />

Redactieadres<br />

Uitgeverij Virtùmedia, t.a.v. <strong>Yoga</strong> Internationaal<br />

Postbus 595, 3700 AN Zeist<br />

(030) 692 06 77<br />

redactie@yoga-international.nu<br />

Ontwerp en vormgeving<br />

Nancy Panjoel, Twin Media BV<br />

Uitgever<br />

Pepijn Dobbelaer, Virtùmedia<br />

pdobbelaer@virtumedia.nl<br />

Marketing<br />

Arjen van Wifferen<br />

avanwifferen@virtumedia.nl<br />

(030) 3072246<br />

Advertenties<br />

Mariska Jankovits<br />

(030) 693 11 77<br />

mjankovits@virtumedia.nl<br />

Klaartje Grol<br />

(030) 307 22 48<br />

kgrol@virtumedia.nl<br />

Druk<br />

Veldhuis Media, Meppel, veldhuismedia.nl<br />

Distributie<br />

Betapress, www.betapress.nl<br />

Abonnementen<br />

<strong>Yoga</strong> Internationaal verschijnt 6 keer per jaar.<br />

Prijs jaarabonnement Nederland & België: € 32,50<br />

(bij automatische incasso) Buitenland: € 43,95<br />

(Prijswijzigingen en drukfouten voorbehouden.)<br />

Abonnementen kunnen bij ieder nummer ingaan en worden elk<br />

jaar vernieuwd. Abonnee worden kan via yoga-international.nu<br />

of rechtstreeks bij de klantenservice. Adreswijzigingen graag<br />

schriftelijk doorgeven met vermelding van het oude en het<br />

nieuwe adres en het nieuwe telefoonnummer. Opzeggingen<br />

2 maanden voor vervaldatum doorgeven aan de klantenservice.<br />

Correspondentieadres<br />

Uitgeverij Virtùmedia, t.a.v. <strong>Yoga</strong> Internationaal<br />

Postbus 595, 3700 AN Zeist<br />

klantenservice@virtumedia.nl<br />

Telefoon: +31(0)85-0407400<br />

Losse verkoop<br />

<strong>Yoga</strong> Internationaal is verkrijgbaar bij de boeken<br />

tijdschriftenhandel, warenhuis, supermarkt<br />

en kiosk. Adviesprijs los nummer: € 6,25.<br />

©<strong>Yoga</strong> Internationaal. Niets uit deze uitgave mag<br />

op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd<br />

en/of openbaar worden gemaakt zonder<br />

voorafgaande schriftelijke toestemming<br />

van de uitgever. ISSN 2468-8401<br />

yoga-international.nu<br />

5<br />

yoga internationaal

Zwieren boven<br />

de afgrond<br />

6<br />

yoga internationaal<br />

Hoe gaat het met de yogakerk<br />

van Isolde Zandee in Weesp?<br />

Vervolginterview YIM september 2019<br />

Het lukte Isolde en partner Herman om hun geweldige droomproject<br />

rond te krijgen: de prachtige yogakerk in Weesp. Dit met bakken<br />

enthousiasme, energie en veel vriendensteun van yogi’s en bewoners<br />

in Weesp. Maar toen brak corona uit. En daarna weer tegenslag. Wat<br />

doe je dan als idealistische energieke yoga-ondernemer, zwevend<br />

boven de afgrond van een mogelijk faillissement?<br />

Tekst Marciel Witteman | Foto’s Harold Pereira & Bas Gijsselhart<br />

Hoe ging het na de opening?<br />

‘Na de opening was het pionieren! We moesten open<br />

omdat we uit onze vorige locatie weg moesten. We<br />

waren de enigen die open waren in een heel grote<br />

kerk die nog verder volledig in de bouw was, midden<br />

in de winter. De raamkozijnen waren verkeerd<br />

geleverd dus het tochtte, de vloerverwarming moest<br />

nog ingeregeld en het werd nog niet lekker warm,<br />

overdag had je bouwgeluiden, de verlichting was<br />

nog niet prettig en het bouwstof hielden we met<br />

moeite buiten de studio. Een prachtige studio, maar<br />

op dat moment alles behalve comfortabel. Alle lessen<br />

waren vol want iedereen wilde die kerk zien en<br />

boekte proeflessen. Kortom, dit was niet de start<br />

die we voor ogen hadden. Leerlingen stopten en<br />

kwamen liever terug als we klaar waren.’<br />

En wat toen vlak daarna de eerste<br />

lockdown kwam?<br />

‘De eerste lockdown was een gekkenhuis. We doken<br />

meteen achter de camera om online te gaan. We zijn<br />

bevriend met Esther Ekhart dus waren we al wel

‘ Je moet<br />

houden<br />

van je<br />

problemen’

‘Online wilde ik superkwaliteit omdat het via zo’n<br />

schermpje echt belangrijk is dat beeld en geluid<br />

goed zijn om zo ontspannen mogelijk les te kunnen<br />

volgen. Ook voorzag ik dat online nooit meer zou<br />

verdwijnen. En dat low budget… Iedere keer als<br />

alles technisch in orde was, kwam er weer een<br />

volgend euvel. Het was tenenkrommend! Toen alles<br />

op de rit was, was ik zo uitgeput dat ik vatbaar werd<br />

voor een bacterie en uiteindelijk via de operatietafel<br />

op de intensive care belandde.’<br />

vertrouwd met dat je online ook goede kwalitatieve<br />

lessen kunt geven. We zijn er meteen ingedoken.<br />

Ook uit verantwoordelijkheid voor de leerlingen,<br />

want juist met die stress en onzekerheid die corona<br />

gaf, vond ik dat iedereen yoga moest kunnen doen<br />

voor zijn of haar gezondheid en rust in het koppie.<br />

We hebben verantwoordelijkheid naar de leerlingen<br />

toe, zo voel ik dat. Dat geeft een enorme spontane<br />

kracht. We lieten telkens een paar leerlingen als<br />

model achter de camera met de lessen meedoen<br />

binnen een eerlijk roulatiesysteem. Zo hadden onze<br />

docenten modellen om niet alleen daar in een<br />

spotlight met camera te staan. En daarmee konden<br />

ze beter les geven (lacht). Toen de avondklok kwam<br />

lieten we meteen de leerlingen komen die een hond<br />

hadden, dus hadden we weer modellen. We waren<br />

niet klein te krijgen. Desondanks verloren we toch<br />

een kwart van onze leerlingen in die eerste fase.<br />

Onze verhuurders waren gelukkig heel schappelijk,<br />

er wordt ons veel gegund. Het was een verademing<br />

toen buitenlessen mochten. We gingen overal buiten<br />

lesgeven; in de Theetuin van Weesp, achter de kerk,<br />

waar het maar kon, in de weilanden, op het strand.<br />

Dat deden we eigenlijk voor corona al, maar nu echt<br />

waar het maar even kon.’<br />

Ik ken jou als een onverwoestbare<br />

(en lieve) idealist. Net open en<br />

weer tegenslag?<br />

‘Ik ben weer gezond, leerlingen vinden de weg<br />

weer naar ons en genieten enorm in onze heerlijke<br />

yogakerk. Ook online werkt alles als een zonnetje:<br />

we hebben overal in Nederland online leerlingen,<br />

dat geeft veel vertrouwen. Maar nu we net weer<br />

open waren, begon het met problemen rond de<br />

gasrekening. En toen die verschrikkelijke oorlog in<br />

Oekraïne kwam, waardoor de gasprijzen nog meer<br />

omhoog gingen, ongelooflijk. Ik ging in de redmodus.<br />

Ik stond continu ‘aan’ om <strong>Yoga</strong>Today te redden.<br />

Maar dit was wel anders dan alle andere tegenslagen.<br />

Ik vermoed dat de optelsom nu te groot was geworden.<br />

Ook mijn vader is heel lang erg slecht geweest dat<br />

gaf allemaal bij elkaar enorm veel stress.’<br />

‘Gelukkig raak ik niet in paniek en kan ik blijven<br />

denken in oplossingen. Ik heb gevraagd of er leerlingen<br />

waren die een jaar vooruit wilden betalen.<br />

En dat deden ze! We verhoogden de lestarieven iets<br />

en ook daar reageerden de leerlingen vol begrip op.<br />

Maar op twee locaties zulke gasrekeningen baart<br />

me nog steeds wel zorgen hoor. Ik vreesde dat er<br />

een locatie dicht moest. Maar onze eerste locatieeigenaar<br />

zei “kijk het nu maar even aan”, en heeft<br />

ons geen huurverhoging gegeven.’<br />

En wat doe je dan zelf, als mens, als<br />

yogi, op die donkerste momenten,<br />

als er niets ‘te doen’ valt?<br />

‘Altijd hoop houden, altijd vertrouwen hebben!<br />

Dat is mijn lijfspreuk. Het enige om uit de stress te<br />

komen is om “het” niet te willen fixen. Ik sprak met<br />

Ehud Neuhaus pasgeleden, een van onze <strong>Yoga</strong>Todayadoptieouders,<br />

en een fantastisch wijze rasyogi.<br />

Zo’n gesprek met hem maakte alles weer helder<br />

voor me: je moet de stresscirkel doorbreken,<br />

stoppen met pakken en grijpen en tegen de stroom

YOGAHELD<br />

in willen bewegen. Ik weet nu ook weer dat het<br />

belangrijk is dat er weer rust komt; even geen<br />

verandering! Dat is er de laatste tijd al zoveel geweest.<br />

Dus ik laat het nu bij wat ik heb onder-nomen en<br />

beweeg mee met de stroom. Zo heb ik dat altijd<br />

gedaan en dan kwam altijd alles goed en vaak op<br />

een andere manier dan dat ik zelf zou kunnen<br />

bedenken.’<br />

‘De adoptieouders zijn ook zo’n bron van rust en<br />

inspiratie: zij kennen <strong>Yoga</strong>Today door en door en<br />

kunnen mij altijd zo goed helpen een stap achteruit<br />

te doen en alles beter te overzien. Daarbij is het een<br />

dankbaar gevoel dat als Herman en mij iets overkomt,<br />

<strong>Yoga</strong>Today in goede handen is en wordt voortgezet.’<br />

‘Altijd hoop houden,<br />

altijd vertrouwen<br />

hebben!’<br />

Veel yogi’s dromen van het<br />

opzetten en runnen van een<br />

studio. Dat is niet voor iedereen<br />

weggelegd. Waaraan moet een<br />

yogaondernemer voldoen?<br />

‘Het onderdeel yoga en ondernemen is tegenwoordig<br />

een verplicht onderdeel bij de erkende opleidingen.<br />

Ik vind dat heel goed. Je hebt als docent zoveel te<br />

geven. Het is toch zonde als je niets van de bedrijfsmatige<br />

kant leert om er ook een living van te<br />

kunnen maken. Het belangrijkste is dat leerlingen<br />

weten dat je er bent, dus zichtbaarheid. Ik kom zelf<br />

uit de reclame dus ik vind dat niet zo moeilijk, maar<br />

jezelf verkopen is nu eenmaal raar. Dat past niet<br />

bij het beeld dat je van jezelf hebt als bescheiden<br />

yogi, maar het moet wel. Ik geef zelf ook les in<br />

yoga en ondernemen als onderdeel van de opleiding<br />

(Functional <strong>Yoga</strong> Teacher Training). Denk na: wat<br />

wil je echt? Wil je alleen lesgeven of wil je een bedrijf?<br />

Met een eigen studio heb je altijd je handen vol<br />

en een creatieve geest is ook belangrijk. Je moet<br />

houden van je problemen. En wees eerlijk naar<br />

jezelf toe. Je hoeft geen concept te bedenken van<br />

jezelf, je bent het al. Dat is voor mij de kern van<br />

wat we als yogadocent onze leerlingen willen leren:<br />

hun unieke zelf mogen zijn en daarbinnen hun<br />

eigen gebruiksaanwijzing ontdekken. En een advies:<br />

veel invallen in het begin.’<br />

Meer informatie: yogatoday.nl<br />

Isoldes favoriete boek: Thich Nath<br />

Hanh, Ieder stap is vrede, 1994<br />

9<br />

yoga internationaal

MAYA WIJSHEID<br />

EN YIN<br />

Werken met je persoonlijke chakra<br />

maakt het leven lichter<br />

Deel 4<br />

Open je hart: het is zo makkelijk gezegd, als waarheid voor iedereen.<br />

Maar wist je dat je ook een persoonlijk chakra hebt dat belangrijk is<br />

om aandacht aan te geven. Als je daar de energie laat stromen, wordt<br />

het leven lichter. Dit chakra is namelijk verbonden met je levenslessen<br />

en de rol die je hier op aarde komt vervullen voor jezelf en anderen.<br />

Ontdek de kracht van jouw persoonlijke chakra volgens de<br />

Dreamspell Tzolkin kalender met Maya wijsheid-auteur Elvira van Rijn<br />

en yinyogadocent Marije Haasjes.<br />

Tekst Elvira van Rijn en Marije Haasjes |<br />

Foto’s Jip de Jonge | Afbeeldingen Patricia Mooren

Zegelfamilies<br />

12<br />

yoga internationaal<br />

Welk chakra voor jou<br />

belangrijk is om aandacht<br />

te geven, weet je als je je<br />

geboortezegel kent. Je<br />

berekent die met behulp<br />

van de calculator op mayawijsheid.nl. Je geboortezegel<br />

maakt deel uit van een zegel- of aardefamilie.<br />

Met deze aardefamilie deel je dezelfde soort<br />

ervaringen en levenslessen. Weet je wat je familie is,<br />

dan weet je ook waarom je jouw levenslessen mag<br />

leren: ze geven je de kracht en wijsheid om jouw<br />

unieke rol te vervullen hier op aarde. Ontmoet je<br />

anderen met een geboortezegel uit jouw familie, dan<br />

is het heel leerzaam hierover met elkaar te praten.<br />

Je zult verbaasd staan hoeveel overeenkomsten je<br />

ontdekt. Zelfs als jullie levens op een heel andere<br />

manier verlopen, ben je toch bezig om dezelfde<br />

lessen te leren.<br />

Universele wijsheid overdragen<br />

Marije: ‘Mijn geboortezegel Rode Slang behoort tot<br />

de familie die levenslessen leert via het kruinchakra<br />

(7de). Ik dacht altijd dat iedereen de veelheid<br />

aan universele kennis en wijsheid, die via mijn<br />

kruinchakra binnenkomt, zó kon ontvangen.<br />

Naarmate ik meer opleidingen volgde en meer<br />

yogales gaf, kwam ik erachter dat dit niet zo is.<br />

Dat iedereen een persoonlijk chakra heeft en dat<br />

we via dat chakra levenslessen aangereikt krijgen.<br />

Ik heb het altijd moeilijk gevonden wat te doen<br />

met de – soms overweldigende – hoeveelheid<br />

informatie die ik ontvang en die vaak zo allesomvattend<br />

is. Vanbinnen voel ik precies hoe het zit,<br />

maar hoe draag ik dat over? Als Rode Slang leerde<br />

Polaire familie: KRUINCHAKRA (7de)<br />

Dit is de familie die universele wijsheid en kennis ontvangt uit<br />

de kosmos. Je levenslessen helpen je om de boodschap van<br />

onvoorwaardelijke liefde uit te dragen. Je mag leren nieuwe dingen<br />

te beginnen en jezelf als kiemend zaad zien.<br />

Yinhouding: Rabbit pose<br />

Geboortezegel: Rode Slang – Witte Hond – Blauwe Adelaar – Gele Zon<br />

Kardinaalfamilie: KEELCHAKRA (5de)<br />

Dit is de familie die waarheid spreekt. Je levenslessen helpen<br />

je om je ware zelf tot uitdrukking te brengen. Je mag leren om<br />

je eigen weg te gaan.<br />

Yinhouding: Cow pose<br />

Geboortezegel: Rode Draak – Witte Wereldoverbrugger –<br />

Blauwe Aap – Gele Krijger<br />

Centraalfamilie: HARTCHAKRA (4de)<br />

Dit is de familie van het hart. Je levenslessen helpen je om de weg<br />

voor te bereiden voor anderen door het pad te kiezen dat jou het<br />

meest pleziert. Je mag leren je eigen waarden tot uitdrukking te<br />

laten komen.<br />

Yinhouding: Uplifting the heart<br />

Geboortezegel: Rode Aarde – Witte Wind – Blauwe Hand – Gele Mens<br />

Signaalfamilie: ZONNEVLECHT (3de)<br />

Dit is de familie die voelt. Je levenslessen helpen je om het geheim<br />

van de mens te ontsluiten. Je mag leren om door te gaan en zelfmedelijden<br />

achter je te laten.<br />

Yinhouding: Dragon pose<br />

Geboortezegel: Rode Hemelwandelaar – Witte Spiegel – Blauwe<br />

Nacht – Gele Ster<br />

Maya wijsheid voor je levenspad,<br />

het Tzolkin profielenboek<br />

Auteur: Elvira van Rijn<br />

Uitgeverij: A3 boeken<br />

¤ 24,50, ISBN 9789491557507

FILOSOFIE<br />

Doorgangfamilie: WORTELCHAKRA (1ste)<br />

Dit is de familie die verankert op aarde. Je levenslessen helpen je<br />

om jezelf te helen en zo de poort voor anderen te openen dat ook<br />

te doen. Je mag je eigen trauma’s (meestal uit je kindertijd) onder<br />

ogen zien en diep gaan om jezelf te leren kennen.<br />

Yinhouding: Butterfly<br />

Geboortezegel: Rode Maan – Witte Tovenaar – Blauwe Storm –<br />

Geel Zaad<br />

Open je hart<br />

Een paar tips vooraf:<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

Maak de houding passend voor jouw lichaam met een bolster,<br />

deken of yogablok.<br />

Laat in de houding zoveel mogelijk spierspanning los.<br />

Verleg eventueel je grens, maar ga er niet overheen.<br />

Blijf 3-6 minuten in de houding.<br />

Kom langzaam, voelend uit de houding. Blijf minstens een<br />

minuut languit liggen met je aandacht bij je lichaam.<br />

ik deze wijsheid (het hoogste) te vertalen en door<br />

te geven via het lichaam (het laagste). Door de yoga<br />

heb ik dit een plek kunnen geven. De informatie<br />

stroomt door mij heen, is niet van mij en mag ik<br />

doorgeven. Nu ik dat weet, maakt het me bewust<br />

van de momenten waarop mijn persoonlijkheid dit<br />

proces blokkeert. Soms wil ik het bij me houden<br />

of de eer opstrijken. Ik leerde via de Maya wijsheid<br />

dat het juist de bedoeling is dat ik – als lid van de<br />

polaire familie – onvoorwaardelijk doorgeef wat ik<br />

ontvang.’<br />

Elvira: ‘Het is de kunst om de balans te vinden in de<br />

angsten en verlangens die horen bij je persoonlijke<br />

chakra. Als de angsten of verlangens te groot worden,<br />

ben je niet meer in je eigen centrum. Bij Marije op<br />

de mat heb ik in de houdingen bij het wortelchakra<br />

heel wat oud zeer losgelaten. Dit chakra hoort bij<br />

mijn geboortezegel Blauwe Storm en mijn zegelfamilie,<br />

de doorgangfamilie. Op die momenten<br />

was het fijn om bewust te zijn van wat er gebeurde.<br />

In mijn wortelchakra zit de kracht die hoort bij<br />

mijn levenslessen, wist ik. Wat ik heel voor mezelf,<br />

opent de poort ook voor anderen. Dat hielp me<br />

om de tranen die vaak tevoorschijn kwamen in<br />

deze houdingen vrijuit te laten stromen.’<br />

Dit is deel 4 van een serie over Maya wijsheid en<br />

Yin <strong>Yoga</strong>. In het volgende nummer een artikel over<br />

de energie van het nieuwe zonnejaar, dat begint op<br />

26 juli.<br />

13<br />

yoga internationaal<br />

Uplifting the heart: hartchakra - centraalfamilie<br />

1<br />

2<br />

Kom liggen met je bovenrug op een meditatiekussen en je<br />

benen gestrekt. Laat je hoofd hangen, leg iets onder je hoofd als<br />

je dat lastig vindt en je spieren in je nek gaat aanspannen. Er<br />

ontstaat rek bij je keel en druk in je nek.<br />

Spreid je armen opzij met de handpalmen naar het plafond<br />

geopend of langs je oren/hoofd omhoog als je daar de ruimte<br />

voor hebt.<br />

LET OP: Als je uit de houding komt, ondersteun dan allereerst je<br />

hoofd en je nek met je handen door ze op je schedelrand te<br />

plaatsten. Buig je knieën, zet je voeten op de mat en zak rustig op<br />

je zij terwijl je je hoofd en nek blijft ondersteunen tot je uit de<br />

houding bent.<br />

Volg de online jaarcursus<br />

Maya wijsheid & Yin<br />

met meer houdingen en<br />

praktische Maya wijsheid.<br />

Elvira van Rijn is facilitator voor spirituele<br />

groei, auteur, trainer, ontwikkelaar en oprichter<br />

van Maya wijsheid.<br />

mayawijsheid.nl<br />

Marije Haasjes is gediplomeerd yogadocent.<br />

stayintouch.yoga

Lekker genieten<br />

doe je metMaza<br />

*<br />

Met de zomer op komst<br />

is het natuurlijk heerlijk om<br />

lekker buiten te gaan eten.<br />

De producten van Maza<br />

kunnen bijvoorbeeld echt niet<br />

ontbreken op een picknick<br />

of een barbecue.<br />

Lekker koken doe je met Maza!<br />

Hoemoes en falafel is in deze tijd niet meer weg te denken! Wist je dat je Hoemoes naast<br />

broodbeleg in veel verschillende gerechten kunt gebruiken? Maak met Hoemoes paprika<br />

& oregano bijvoorbeeld een heerlijke pastasaus, gebruik Muhammara als basis voor een<br />

zelfgemaakte pizza, fleur jouw salade op met Hoemoes spicy mango of bak zoete cakes met<br />

hoemoes cranberry & vijg. Benieuwd wat je nog meer met de Hoemoes en spreads van Maza<br />

kunt maken? Op www.maza.nl vind je meer dan 350 veganistische en vegetarische recepten.<br />

En met meer dan 25 verschillende smaken kun je blijven variëren. Perfect voor ieder menu dus!<br />

Wij lichten hier onze favoriete zomerrecepten voor je uit die ideaal zijn voor een picknick of borrel<br />

www.maza.nl<br />

#masmasmaza<br />

facebook.com/MasMasMaza<br />

masmasmaza

Vegan regenboog<br />

borrelplank<br />

15 minuten | 8 tot 12 personen<br />

Ingrediënten<br />

• 1/2 komkommer<br />

• 250 gram cherry tomaten<br />

• 300 gram snack paprika of<br />

paprika in reepjes<br />

• 1 wortel, in reepjes<br />

• 200 gram sugar snaps<br />

• 1 bosje radijs<br />

• 150 gram gemengde olijven<br />

• vegan crackers<br />

• om te dippen:<br />

• Hoemoes rode biet<br />

• Hoemoes kerrie<br />

• Hoemoes koriander en limoen<br />

1 Was de komkommer, cherry<br />

tomaten, paprika, wortel, sugar<br />

snaps en de radijsjes. Leg deze,<br />

samen met de olijven en de<br />

crackers op een grote plank. Zet<br />

een bakje in het midden. Voor<br />

een regenboog is dit de volgorde<br />

die je aan kunt houden: crackers,<br />

radijs, rode paprika, cherry<br />

tomaatjes, wortel, oranje paprika,<br />

gele paprika, olijven, komkommer,<br />

sugar snaps.<br />

2 Verdeel de drie verschillende<br />

soorten hoemoes over het bakje.<br />

3 Geniet met de mensen die je<br />

liefhebt!<br />

Over Maza:<br />

wrap hapjes<br />

met geroosterde<br />

miso aubergine<br />

en muhammara<br />

15 minuten bereidingstijd | 2 personen<br />

Ingrediënten<br />

• 1 st aubergine<br />

• 1 st punt paprika<br />

• 1 tl miso<br />

• 1 tl ahornsiroop<br />

• 1 tl sesamolie<br />

• 1 pak maza falafel tamatim<br />

• 6 st groentenwraps<br />

• 6 el Muhammara<br />

• 15 g verse koriander<br />

1 Verwarm de oven voor op 180 °C en<br />

bekleed de bakplaat met bakpapier.<br />

2 Snijd de aubergine in dunne<br />

plakken met een dunschiller en<br />

de paprika in lange reepjes.<br />

3 Meng de miso, ahornsiroop en<br />

sesamolie en sprenkel over de<br />

aubergines.<br />

4 Leg de aubergine met de paprika<br />

op de bakplaat en schuif de oven<br />

in. Rooster in 8 minuten gaar.<br />

5 Smeer de groentewraps in met<br />

de muhammara, verdeel de<br />

aubergine, paprika en koriander<br />

erover rol de wraps stevig op.<br />

Serveer direct of neem mee in<br />

een bakje.<br />

Om iedereen kennis te laten maken met al het lekkers uit de Mediterrane keuken<br />

heeft Maza ook 2 restaurants. Een restaurant in de Foodhallen in Amsterdam en<br />

een onlangs verbouwd restaurant in Stadshart Amstelveen. Hier kun je genieten<br />

van lekkere gerechten zoals diverse falafelwraps, mezze’s om samen te delen of<br />

kun je je tijdens een kookworkshop laten inspireren door hun koks. Perfect als<br />

tussenstop tijdens een dagje shoppen.<br />

Mini falafelburgers<br />

https://maza.nl/recepten/wraphapjes-met-geroosterde-misoaubergine-en-muhammara/<br />

https://maza.nl/recepten/veganregenboog-borrelplank/<br />

https://maza.nl/recepten/minifalafel-burgers/<br />

15 minuten | 8 personen<br />

Ingrediënten<br />

• 8 mini burgerbroodjes (vegan)<br />

• 8 stukjes falafel<br />

• 1 rode ui, in hele ringen<br />

• 2 tomaten, in plakjes<br />

• 8 kleine stukjes krulsla<br />

• 1 bakje tahina<br />

• Olie om in te bakken<br />

• Optioneel: frieten om te serveren<br />

1 Verwarm de oven voor op 175<br />

graden en bak de broodjes in vijf<br />

minuten goudbruin.<br />

2 Bak de falafel krokant in wat olie.<br />

3 Snijd de broodjes door midden.<br />

Besmeer beide helften met rijk<br />

met Tahina. Beleg met de krulsla,<br />

falafel, rode ui en tomaat. Druk<br />

de bovenkant van het broodje<br />

erop en prik er een prikker<br />

doorheen.<br />

4 Meng de overige Tahina met 1-2<br />

eetlepels water.<br />

5 Server de mini falafel burgers<br />

met frieten en de tahinadip.<br />

*<br />

Alle producten<br />

worden elke dag vers<br />

bereid in de eigen<br />

keuken in Zaandam.<br />

Maza is een echt<br />

familiebedrijf.<br />

Liggen Amsterdam en Amstelveen niet echt om de hoek bij jou? Geen zorgen!<br />

Het hele jaar door is Maza op verschillende grote events te bezoeken met hun gave<br />

foodtruck. Zoals de Huishoudbeurs en de Libelle Zomerweek. Maar ook op de<br />

magische Margriet winterfair! Op www.maza.nl vind je hun festival- en eventkalender.

Hoogsensitief?<br />

Lees HSP magazine<br />

Als je weet dat je (hoog)gevoelig bent, kun je je<br />

leven daar een beetje op aanpassen, waardoor je<br />

beter in je vel gaat zitten. Zo ga je meer genieten<br />

en minder last hebben van je sensitiviteit.<br />

<strong>Yoga</strong><br />

in India<br />

Jaarabonnement<br />

€ 25,-<br />

www.hspmagazine.nl<br />

Puur en zuiver genieten<br />

Leven als een yogi in Santosh Puri ashram<br />

13 november t/m 1 december 2<strong>02</strong>2.<br />

Volledig georganiseerde reis, start vanaf Amsterdam<br />

Kosten 1950 euro excl. ticket<br />

Informatiebijeenkomst zondag 4 september<br />

van 13.00 tot 15.00 uur.<br />

Nassaustraat 16.2 Maarssen<br />

06 53471436<br />

www.yogascholing.nl

COLUMN<br />

Zen, zin<br />

& onzin<br />

Mieke Bouma speurt naar verhalen die<br />

inspireren en de weg wijzen naar de<br />

verborgen wijsheid van je eigen bestaan.<br />

Tekst Mieke Bouma | Foto Ben Kleyn<br />

Moed<br />

‘Oef, ik weet niet of ik dat zou durven’, schiet het<br />

door me heen als een dappere journaliste ineens<br />

achter de presentator op de Russische staatstelevisie<br />

verschijnt. Ze houdt een papier omhoog:<br />

‘Geloof de propaganda niet!’ Onmiddellijk wordt<br />

ze gearresteerd. Ze zet met haar actie haar baan<br />

en haar leven op het spel. Moedig! In tijden van<br />

oorlog zie je meer staaltjes van heldenmoed.<br />

Iemand die opstaat voor een hoger doel, iemand<br />

die zijn leven waagt, iemand die handelt vanuit<br />

een stille kracht, vanuit een innerlijke waarheid<br />

en tegelijk uiterst kwetsbaar is.<br />

‘Moed’ is in het Engels en Frans ‘courage’, een<br />

combinatie van twee Latijnse woorden cor (hart),<br />

en agere (handelen). Moedig zijn betekent dus:<br />

handelen of spreken vanuit je hart, ook al zet je<br />

er iets mee op het spel.<br />

Moed tonen betekent kwetsbaar zijn. Denk aan<br />

David en Goliath. De kleine David, die het<br />

onbewapend, zonder harnas opneemt tegen de<br />

gigantische Goliath. Hij overwint zijn angst en wint.<br />

Moraal is sterker dan wapens, zegt men wel eens.<br />

Ook prins Arjuna uit de Bagavad Gita, die de<br />

beroemde dialoog voert met de god Krishna, is<br />

kwetsbaar en bang wanneer hij moet vechten<br />

tegen een groot vijandelijk leger. De moed zakt<br />

hem in de schoenen en in zijn vertwijfeling gooit<br />

hij zijn pijl op de grond en richt zich tot Krishna:<br />

‘Ik vecht niet.’ Krishna spreekt: ‘Zie je deze<br />

paarden, Arjuna? Jouw lichaam is deze strijdwagen,<br />

de vier wielen zijn je ledematen, de vijf<br />

paarden voor de wagen zijn je zintuigen. De<br />

teugels staan voor de geest, die krachtig onder<br />

controle gehouden moet worden door je hogere<br />

zelf. Als je je afstemt op het goddelijke deel in<br />

jezelf kun je meester worden over onrustige<br />

zinnen, emoties en gedachten. Zo niet, dan gaan<br />

ze met je op de loop en richten ze je te gronde.<br />

Laat je er niet door meeslepen. Leer je geest<br />

beheersen, ook al is die rusteloos of angstig.<br />

Kalmeer hem door oefening en meditatie. Net zo<br />

lang tot hij ophoudt met rondtollen. En iedere<br />

keer als hij afdwaalt of onrustig wordt, breng<br />

je hem weer onder controle. Zo word je wijs<br />

en vind je de juiste geestkracht om te doen wat<br />

je moet doen, zonder je om het resultaat te<br />

bekommeren.’<br />

Durf jij op te staan tegen onrecht of vijandigheid?<br />

Moed gaat niet zozeer over heldhaftigheid, maar<br />

over geestkracht, over handelen vanuit je hart en<br />

kwetsbaar durven zijn.<br />

MIEKE BOUMA is<br />

storycoach, auteur<br />

en dramadocent.<br />

Verhalen vormen<br />

de rode draad<br />

en inspiratiebron<br />

in haar leven en<br />

werk. En verder:<br />

yoga, schrijven,<br />

films, wandelen<br />

en lesgeven.<br />

storytellingacademy.nl<br />

17<br />

yoga internationaal

VISION QUEST<br />

De weg naar<br />

18<br />

yoga internationaal<br />

mijn hart<br />

Op de dag dat Tessa Jol, fotograaf en journalist, haar vijftigste<br />

levensjaar ingaat, begint haar persoonlijke zoektocht tijdens<br />

een Vision Quest. Precies op het juiste moment in haar leven!<br />

Tekst en foto’s Tessa Jol<br />

‘Alleen in een hangmat<br />

zonder eten, met een<br />

slaapzak en een zeiltje<br />

tegen de regen’

Wat was ik uitgeput. Moegestreden<br />

in een uitzichtloze<br />

relatie die niet gezond was<br />

voor mij en mijn dochters.<br />

Via een vriendin werd ik<br />

getipt op de Vision Quest onder begeleiding van<br />

Melissa Noordervliet.<br />

Melissa woont nu al tien jaar in Zuid-Frankrijk in<br />

een verlaten gebied aan de rivier de Lot, waar zij<br />

samen met haar man Jasper het prachtige ecoresort<br />

Alauzet bouwde. Een paar jaar geleden kochten ze<br />

om de hoek een eigen berg met een ongerept oerbos<br />

waar Melissa enkele keren per jaar een Vision Quest<br />

organiseert. Ze heeft veel ervaring met inheemse<br />

tradities uit Zuid-Amerika die zij combineert met<br />

moderne psychotherapie tijdens haar coachings en<br />

retraites.<br />

20<br />

yoga internationaal<br />

Innerlijke reis<br />

Drie dagen en nachten verblijf ik in een wild woud<br />

op een berg. Alleen in een hangmat zonder eten,<br />

met een slaapzak en een zeiltje tegen de regen.<br />

We mogen wel water drinken en een opschrijfboekje<br />

met pen mee, verder geen boek of andere vormen<br />

van afleiding. Mijn vriendinnen verklaren mij voor<br />

gek: ‘Al zou ik geld toe krijgen, dan zou ik het nog<br />

niet doen.’ Ik zie daarentegen een unieke kans en<br />

uitdaging voor mij liggen. De Vision Quest is een<br />

inheemse ceremonie om de overgang van de ene<br />

levensfase naar de andere te markeren. Geïnitieerden<br />

trekken zich terug in de natuur en vasten om<br />

antwoorden op levensvragen te krijgen. Heel toepasselijk<br />

in deze fase van mijn leven. Ik kan niet<br />

wachten… Alleen dat vasten, dat lijkt mij toch wel<br />

heel spannend. Zolang niet te eten, ik kan mij gewoon<br />

niet voorstellen dat ik dat kan.<br />

‘Langzaam trekt<br />

de pijn weg, ik kan<br />

het bijna niet geloven,<br />

opende dit mijn hart?’

SPIRITUALITEIT<br />

De weken in aanloop naar de Vision Quest krijgen<br />

we verschillende opdrachten om onze innerlijke<br />

reis voor te bereiden en onze intenties helder te<br />

krijgen. Ook begeleidt Melissa ons in de geleidelijke<br />

overgang van normaal eten naar detox en intermittent<br />

fasting en uiteindelijk de watervast. Tijdelijk niet<br />

eten blijkt heilzaam voor ons lichaam en geest.<br />

Omdat je geen voedsel hoeft te verwerken komt er<br />

namelijk ruimte en energie voor herstel, reparatie<br />

en vernieuwing.<br />

Powerspot<br />

Die zomer kom ik na een prachtige tocht door het<br />

Franse landschap op mijn verjaardag aan bij<br />

Castelnau de Mandailles, een middeleeuws dorpje<br />

aan de rivier. Iets verder stroomopwaarts ligt het<br />

ecoresort Alauzet, waar ik samen met zes andere<br />

deelnemers de eerste dag en nacht verblijf. ‘De Vision<br />

Quest is een reis naar binnen,’ vertelt Melissa ons.<br />

‘Door buiten je dagelijkse routines te stappen en<br />

jezelf onder te dompelen in onbekende wilde natuur,<br />

open je de deur naar je hart en ziel. Het helpt je<br />

onderzoeken wie je bent en welke patronen je<br />

leven beheersen.’ Nadat we onze intenties hebben<br />

gedeeld, gaan we op zoek naar onze powerspot en<br />

verblijfplek op de berg. Die plek is voor iedereen<br />

uniek en vind je door je hart en intuïtie te volgen.<br />

Na aan alle vier de windrichtingen, de hemel, de<br />

aarde en de spirits van de berg toestemming gevraagd<br />

te hebben om het land te mogen betreden, lopen we<br />

achter Melissa aan de berg op. Vooraf had ik gewenst<br />

om een plekje bij het water te vinden. Als ik dan<br />

ook iets hoor stromen volg ik mijn gevoel en kom<br />

aan bij een prachtig mooi kreekje en een waterval.<br />

Het bos is hier wel donker en door de koude beek<br />

voelt het fris en vochtig. Gelukkig verschijnen er<br />

ook wat zonnestralen die het bos een stuk<br />

vriendelijker maken. Ik probeer nog wat andere<br />

richtingen, maar overal wordt mijn pad belemmerd<br />

en voel ik dat ik terug moet. Dit is dus duidelijk<br />

mijn plek! Nadat ik twee bomen heb gevonden<br />

waar mijn hangmat tussen past, hang ik mijn lint<br />

en turquoise hart op. Dat kreeg ik van een lieve<br />

vriendin omdat mijn boeddhistische naam Radiant<br />

Child of the Heart is.<br />

Na terugkomst bij Alauzet hebben we een sharing,<br />

ik merk dat ik weinig behoefte heb om te delen.<br />

Mijn leven is inmiddels zo lang, er valt zoveel te<br />

vertellen. Maar ik ben moe van al mijn verhalen.<br />

Ik word mij bewust dat ik daarmee een stuk<br />

onzekerheid en kwetsbaarheid verborgen heb<br />

gehouden. En dat ik door altijd maar te doen en<br />

rennen voor anderen, niet stil heb gestaan bij mijn<br />

gevoel. Het is nu tijd voor mij. Wat wil ik? Waar<br />

zijn mijn grenzen? Waarom voel ik mij zo snel<br />

schuldig? Heb ik moeite met falen en moet alles<br />

altijd perfect zijn?<br />

Sjamanistische cirkel<br />

De volgende dag ga ik met volgepakte rugzak op<br />

pad naar de berg. Na mijn wensen en intenties<br />

uitgesproken te hebben voor deze Quest begin ik<br />

mijn Sjamanistische krachtcirkel van drie bij drie<br />

meter neer te leggen met keien uit de rivier. Hier<br />

zal ik de komende dagen in verblijven en die zal<br />

mij beschermen. De eerste dag ben ik druk met<br />

mijn kampplek in orde maken en houtsprokkelen<br />

voor het kampvuur. Vol goede moed trek ik die<br />

avond mijn thermo aan met wollen sokken en duik<br />

in mijn waterdichte cocon, gevuld met slaapzak en<br />

een door het vuur verwarmde steen. De stilte om<br />

mij heen is overweldigend en ik geniet enorm van<br />

de rust.<br />

Melissa komt een keer per dag checken of het goed<br />

gaat en wat mij bezighoudt. Het thema mannen en<br />

angst voor afwijzing speelt een rol. Ze adviseert mij<br />

om de komende avonden de mannen in mijn leven<br />

21<br />

yoga internationaal

22<br />

yoga internationaal<br />

één voor één bij het kampvuur te vragen en tegen<br />

hen te zeggen wat ik op mijn hart heb. Het klinkt<br />

een beetje vreemd, maar als ik het die avond toepas<br />

en visualiseer werkt het wel. Ik laat mijn tranen<br />

stromen en voel warmte, waardering en dankbaarheid<br />

voor alles wat ik al heb meegemaakt en waardoor<br />

ik nu ook ben wie ik ben.<br />

De volgende dagen ben ik best druk en neig ik zelfs<br />

hier te vervallen in veel doen. Ik ga houtsnijden,<br />

tekenen, schrijven, neem na een koude dip in de<br />

rivier een zonnebad en maak mijn kampement<br />

schoon en mooi. Het niet eten gaat mij makkelijker<br />

af dan ik dacht, bij elke maagknor neem ik een<br />

slokje water en dan gaat dat gevoel ook weer weg.<br />

Maar ik krijg wel steeds minder energie, iedere stap<br />

kost moeite. Zo wordt mijn drukke doen vanzelf<br />

gestopt. Een heel interessante ervaring.<br />

Hartkracht<br />

Dan breekt de laatste nacht aan waarin ik de slotoefening<br />

doe waarbij ik mij moet voorstellen dat<br />

ik sterf met mijn geliefden om mij heen. Het is een<br />

heel emotioneel moment waarbij ik mij bewust<br />

word van de kracht van liefde, verbinding en mijn<br />

levensweg. Die nacht word ik wakker met pijn in<br />

mijn hart. Ik maak mij zorgen. Wanneer Melissa<br />

mij ophaalt, geef ik aan dat ik naar de eerste hulp<br />

toe moet, zoveel pijn doet het. Melissa stelt voor<br />

om eerst samen te zitten en te onderzoeken wat<br />

die pijn mij wil vertellen: ‘Dat stuk in je hart wil je<br />

beschermen om niet de emotionele pijn te voelen<br />

die daaronder zit. Door met dat deel in gesprek te<br />

gaan en compassie te geven kan het ontspannen<br />

en hoeft het niet meer zo hard te werken om jou te<br />

beschermen.’ Wanneer ik al mijn aandacht richt op<br />

die plek en echt durf te voelen, komen de emoties<br />

omhoog van eerdere afwijzingen en angst voor<br />

verlating. Ik laat mijn tranen stromen en dat lucht op.<br />

Langzaam trekt de pijn weg, ik kan het bijna niet<br />

geloven, opende dit mijn hart? Melissa geeft mij<br />

een liefdevolle knuffel en vervolgens lopen we<br />

samen de berg af en ik mijn nieuwe levensfase in.<br />

Meer informatie:<br />

maisonalauzet.com/vision-quest.html

CAFÉ INTENCIÓN<br />

Intense koffiesmaken uit Peru en Honduras<br />

Onze Café Intención koffie is gemaakt van Arabica bonen van biologische, Fairtrade plantages. Een licht-kruidige<br />

koffie met een volle smaak. De koffieboeren van Café Intención krijgen een vaste minimum prijs voor de<br />

koffiebonen en een gegarandeerde premie die de boerencoöperaties vrij kunnen besteden aan bijvoorbeeld<br />

onderwijs of zorg voor de boerenfamilies. Bij de biologische teelt worden geen chemische bestrijdingsmiddelen<br />

gebruikt. De Arabica bonen komen van hooglandplantages uit Peru en Honduras. Op de filter- en bonenverpakking<br />

staat achterop een Fairtrade Code waarmee je de herkomst van Café Intención koffie kan traceren. Koffie is goed<br />

voor de energieprestatie tijdens het sporten en staat in de schijf van vijf. Geniet van onze (h)eerlijke koffie.<br />

WWW.CAFEINTENCION.NL

<strong>Yoga</strong>Cat buiten<br />

# 12 Verliefd!<br />

Tekst Marciel Witteman | Beeld Irene Ypenburg<br />

24<br />

yoga internationaal<br />

Door het aanhoudende mooie weer hebben<br />

<strong>Yoga</strong>Cat en Rasta de zomer in de bol en voelen<br />

ze zich in de hogere sferen komen van de summer<br />

of love. ‘Tijd om weer te busken op straat, Dog!<br />

En ik ga yoga-heartopeners geven voor wie mee<br />

wil doen. <strong>Yoga</strong> op straat.’ Op de Grote Rommelmarkt<br />

zoekt Dog een fijn plekje en gaat lekker<br />

zitten inspelen. <strong>Yoga</strong>Cat struint even de markt<br />

rond en komt even later terug in een nieuw jasje,<br />

zijn oogjes glimmen. ‘Wat een coole Afghaan!<br />

Helemaal sixties en helemaal jouw stijl Cat!’<br />

Cat begint voor het stalletje waar Dog zich al<br />

relaxed heeft geïnstalleerd de houdingen te<br />

oefenen. Een schattig theepotje slaat het<br />

tafereel gade.<br />

Het wordt warmer en warmer. Cat wordt een<br />

beetje duizelig zelfs. Zijn oog valt steeds meer<br />

op het charmante theepotje. Verbeeldt hij zich<br />

dat nou? Knipoogt het potje naar hem? ‘Joehoe..!’<br />

hoort hij heel zachtjes uit de richting van het<br />

potje. Cat schudt het van zich af. Dat kan niet.<br />

’s Avonds als het koeler wordt zit Cat<br />

thuis dromerig voor het raam. Hij voelt<br />

zich tevreden en stromend met het<br />

Grote Alles. Hij denkt terug aan de fijne<br />

dag. Dog ligt al op een oor. Cat hoort<br />

hem zachtjes snurken in de logeerkamer.<br />

‘Joehoe!’, klinkt er ditmaal heel duidelijk!<br />

Cat schrikt op uit zijn mijmeringen. Daar<br />

voor het raam zweeft het theepotje! Ze<br />

knipoogt en werpt hem een kushandje<br />

toe. Cat voelt zich warm en rood worden.<br />

Hij bloost! Hij wrijft zijn ogen uit, en ziet<br />

hoe theepotje wegzweeft tussen de maan<br />

en de sterren.<br />

‘Verliefd op een theepot?! Ik moet maar<br />

eens een tijdje geen yoga doen!’

OEFENINGEN<br />

Leven vanuit<br />

een open hart!<br />

Stoelyoga met Paula<br />

Tekst Paula Jap Tjong | Foto’s Harold Pereira<br />

Het hartchakra is één van de zeven chakra’s in ons<br />

lichaam. Het hartchakra heet in het Sanskriet<br />

Anahata en verbindt de onderste drie chakra’s<br />

– de aardse behoeften en verlangens – met de<br />

spirituele kennis van de bovenste drie chakra’s.<br />

Anahata staat voor liefde, compassie, geborgenheid<br />

en affectie. Je kunt dit chakra zien als je innerlijke<br />

weegschaal, het vinden van balans en evenwicht.<br />

Het laten stromen van je emoties is essentieel voor<br />

het welzijn van je hartchakra. Zowel negatieve<br />

als positieve gevoelens die opkomen, mogen doorvoeld<br />

en geaccepteerd worden. Zo kan het hartchakra<br />

in balans komen en ben je in staat harmonieuze<br />

relaties aan te gaan. Je voelt liefde en compassie<br />

voor jezelf en anderen en laat onbaatzuchtig gedrag<br />

zien. Je bent in staat te vergeven en los te laten.<br />

Dat gun je toch iedereen? Doe mee met deze twee<br />

yogahoudingen die je hartchakra stimuleren.<br />

PAULA JAP TJONG<br />

is gedreven<br />

stoelyogadocent<br />

en oprichter<br />

van Stoelyoga<br />

Nederland.<br />

stoelyoga.nl<br />

chairyogaworld.com<br />

25<br />

yoga internationaal<br />

OPWAARTSE PLANK<br />

Kom op het midden van je stoel zitten. Zet je handen op<br />

schouderbreedte achter je neer op de zitting. Strek je rechterbeen<br />

voor je uit. Adem in, duw je handen in de zitting en breng<br />

je bekken omhoog. Houd je armen en rechterbeen gestrekt,<br />

duw je rechterhiel en tenen in de vloer. Als je heupen maximaal<br />

omhoog zijn, til je je borstkas omhoog en laat je je hoofd<br />

achterover zakken. De schouders vallen naar achter, zodat<br />

de borst opent. Span je buikspieren goed aan en blijf je<br />

bekken omhoogduwen, zodat je niet door je onderrug zakt.<br />

Adem vijf keer rustig en diep in en uit en kom dan terug naar zit.<br />

Effect: Opent je hart, versterkt je schouders, armen, polsen<br />

en benen.<br />

AANGEPASTE ZITTENDE DRIEHOEK<br />

Kom vooraan je stoel zitten. Wandel je voeten uit naar<br />

een spreidzit. Je voeten wijzen naar buiten. Buig naar<br />

rechts en laat je rechteronderarm rusten op je rechterbovenbeen.<br />

Strek je linkerarm naar boven uit en plaats<br />

het topje van je wijsvinger op je duim voor het Gyan<br />

Mudra-gebaar. Lift je hart en kijk naar je hand of langs<br />

je oksel in de verte. Adem vijf keer rustig en diep in en<br />

uit en wissel van kant.<br />

Effect: Opent de heupen en borst, versterkt de beenspieren.<br />

Op de foto’s: Annelies Bakker & Paula Jap Tjong

Neem een duik in<br />

de pijn van je hart<br />

Intuïtief tarot lezen voor yogi’s<br />

26<br />

yoga internationaal<br />

Omdat de tarot een spiegel van het leven is, zijn er natuurlijk<br />

ook kaarten die gaan over verdriet en pijn. Die zien de meeste<br />

mensen liever niet en in die ontkenning zit meteen ook een groot<br />

deel van de pijn. Liever zijn we mensen met wie het goed gaat,<br />

die optimistisch en flink zijn: supermannen en supervrouwen.<br />

Tekst Monique van de Raapkamp | Beeld Lichtziener-tarotdeck (uitgeverij Koppenhol) |<br />

Illustraties tarotkaarten Chris-Anne<br />

Schaamte voor verdriet en ontkenning<br />

van pijn kunnen ertoe leiden dat er een<br />

soort chronisch ongenoegen ontstaat<br />

met het leven. Wanneer er dan kaarten<br />

verschijnen die ons confronteren met<br />

die pijn, zijn we geneigd om ze snel van tafel te<br />

halen en over te gaan tot de orde van de dag. Maar<br />

ontkenning van wat er is neemt ruimte in zodat je<br />

hart steeds minder openstaat voor blijdschap en<br />

verbinding.<br />

Wil je echt met de tarot inzicht krijgen in je leven<br />

en spiritueel groeien, dan raad ik aan om juist<br />

extra stil te staan bij ‘moeilijke’ kaarten. Soms is<br />

MONIQUE VAN DE RAAPKAMP is tarotreader en -leraar.<br />

Ze neemt ons mee op ontdekkingsreis door Tarotland waar<br />

de afbeeldingen en archetypes op de kaarten je verrassende<br />

inzichten kunnen geven over jezelf en jouw levensweg.<br />

pijn zover weggedrukt dat je niet eens weet waar<br />

die kaarten over gaan. Wat je dan kunt doen is een<br />

extra kaart trekken om te verduidelijken. Een vraag<br />

daarbij kan zijn: ‘op welk gebied voel ik dat verdriet<br />

of die pijn?’ Daarna kun je een kaart trekken met de<br />

vraag: ‘hoe ga ik daar het beste mee om?’<br />

Het is ook verleidelijk om de ‘moeilijke’ kaarten te<br />

negeren als je voor iemand anders de kaarten leest.<br />

Je wilt ze liever blij maken. Voor mij is het een<br />

integriteitskwestie dat ik altijd eerlijk zeg wat ik op<br />

tafel zie liggen, ook als dat moeilijk is. Maar ik ga<br />

dan wel samen met die ander en de kaarten kijken<br />

waar de pijn zit en hoe ermee om te gaan. Mijn<br />

ervaring is, dat door het trekken van die<br />

hulpkaarten veel wordt opgelost. Beter een duik in<br />

de pijn om deze echt te voelen en daarmee weer<br />

ruimte te creëren voor fijne dingen. Om je op weg<br />

te helpen behandel ik deze keer drie ‘verdrietige<br />

kaarten’. Wees niet bang een duik in je verdriet te<br />

nemen, het kan je zoveel moois brengen.

TAROT<br />

27<br />

De vijf van<br />

Bekers<br />

De Vijf van Bekers is een kaart van<br />

teleurstelling of rouw. Een toekomst<br />

die je voor ogen had is niet meer en<br />

je moet er afscheid van nemen. De<br />

vrouw op kaart ziet de leeggelopen<br />

bekers en kan nog niet kijken naar de<br />

beker die nog vol is. Die beker kan<br />

ze zich pas bewust zijn als ze haar<br />

verdriet of teleurstelling doorvoeld<br />

heeft. Deze kaart spoort mij aan om<br />

de pijn echt te voelen en geen<br />

afleiding te zoeken.<br />

De drie van<br />

Zwaarden<br />

De Drie van Zwaarden biedt een<br />

beeld van een gebroken hart en<br />

schrijnend verdriet. Heel vaak gaat<br />

deze over liefdesverdriet en verdriet<br />

dat veroorzaakt wordt door oude<br />

gedragspatronen of denkpatronen.<br />

Bij deze kaart probeer ik altijd alert<br />

te kijken wat ik anders kan doen of<br />

hoe ik anders naar situaties kan<br />

kijken. Maar dan zonder zelfverwijt<br />

of ontkenning van het verdriet dat<br />

er is. Ik heb niks fout gedaan maar<br />

ben door de pijn aan het groeien.<br />

De vijf van<br />

Pentagrammen<br />

De Vijf van Pentagrammen laat een<br />

verdrietig figuurtje zien dat in de<br />

schaduw zit voor een door de zon<br />

belichte dichte deur. Deze kaart gaat<br />

over je buitengesloten voelen van<br />

andere mensen, van jezelf of van voluit<br />

kunnen leven door ziekte of gebrek.<br />

De sleutel om de deur te openen staat<br />

in de hoek. Met die sleutel kun je de<br />

deur naar je hart openen en de verbin-<br />

ding met in ieder geval jezelf herstellen.<br />

Trek hier rustig een extra kaart op met<br />

de vraag: ‘hoe open ik de deur?’<br />

yoga internationaal<br />

‘Beter een duik<br />

in de pijn om deze<br />

echt te voelen’<br />

Monique van de Raapkamp geeft<br />

tarotcursussen voor beginners en<br />

gevorderden.<br />

Op Instagram en Facebook kun je<br />

haar vinden als de Tarot Teacher.<br />

raapkamp@outlook.com

LEKKER OUD<br />

‘Gelukkig is er<br />

altijd yoga!’<br />

Ans van Lint<br />

<strong>Yoga</strong> is voor Ans van Lint (81) onlosmakelijk verbonden met haar<br />

dierbare vriendin Maria. Zij is niet meer, maar yoga is altijd gebleven.<br />

Het helpt haar lichamelijk en haalt haar ook nog uit de put.<br />

Ze waren allebei hun hondje aan het<br />

uitlaten toen ze elkaar ontmoetten.<br />

‘Ik was begin zestig, zij was iets jonger.<br />

Het klikte direct. Zij had een heel<br />

ander leven achter de rug dan ik.<br />

Ze was een hippie geweest en heel spiritueel. Ik had<br />

juist een huisje, boompje, beestje-leven geleid. Aan<br />

zoiets als yoga of vrije seks had ik nooit gedacht.<br />

Eigenlijk waren Maria en ik elkaars tegenpolen maar<br />

we werden al snel soulmates. Ze ging yoga doen in<br />

het ayurvedische centrum Jade en vroeg of ik meeging.’<br />

In haar gezellig keuken schenkt ze ons koffie en<br />

thee in. Op de planken pronkt een verzameling<br />

antieke keukenspullen. Haar jaloersmakende Borettifornuis<br />

met bijbehorende grilplaat is juist helemaal<br />

van nu. Een groot raam kijkt uit op haar keurige<br />

tuintje dat vol staat met vrolijke voorjaarsbloeiers<br />

en grappige beeldjes. De vriendelijke Boeddha aan<br />

de muur lijkt honderden jaar oud maar komt gewoon<br />

uit de Intratuin.<br />

Maria is alweer tien jaar overleden. Zij en de yoga<br />

die ze meebracht, kwamen precies op het goede<br />

moment. Ans had het zwaar in die tijd met een<br />

man die moest wennen aan zijn pensioen en een<br />

Tekst Emilie Escher | Foto’s Caro Bonink<br />

dochter die met twee piepkleine kindjes bij hen<br />

inwoonde. ‘Op een dag stonden ze voor de deur,<br />

en die vang je natuurlijk op.’<br />

Van yoga naar DaPiYo<br />

Het contact met Maria maakte alles lichter. ‘We hadden<br />

gesprekken, ongelofelijk! Van thee drinken maakten<br />

we een heel ritueel. We kusten elkaar elke keer als<br />

we elkaar tegenkwamen, ik ben echt niet zo van dat<br />

kussen, maar bij ons ging het vanzelf. Als ik haar<br />

zag werd ik altijd blij. En toen ging ze dood…<br />

Maar ook daar heb ik weer zoveel van geleerd. Zo<br />

rustig en kalm als ze ging. Ze was er helemaal<br />

klaar voor. “Ik kom terug als een witte vlinder,”<br />

zei ze. Elke keer als ik een witte vlinder zie denk<br />

ik aan haar. Zo fijn.’<br />

<strong>Yoga</strong> bleef een constante in Ans’ leven. Toen Maria er<br />

niet meer was, werd ze de spil van de ouderenyoga<br />

in de sportschool. “Kom meedoen,” zei ik tegen<br />

iedereen omdat ik er zo enthousiast over was. <strong>Yoga</strong><br />

met mediatie door Anneke, die een heel fijne stem<br />

heeft en met wie het echt klikte.’ De plotselinge<br />

dood van haar echtgenoot en vlak daarna corona<br />

maakte een einde aan de yoga in het sportcentrum.<br />

29<br />

yoga internationaal

‘Denk maar<br />

aan een witte<br />

vlinder’<br />

elkaar valt het echt niet mee om alleen verder te gaan.<br />

Het voelt toch alsof je geamputeerd bent. Gelukkig<br />

is er dan altijd yoga. Als ik wat oefeningen doe, voel<br />

ik me altijd een stuk beter.’<br />

‘Ik vind het, nu met corona, op mijn leeftijd te<br />

gevaarlijk om me steeds in een omgeving met<br />

allemaal jonge mensen te begeven.’<br />

Maar nu is er gelukkig DaPiYo bij Marie-José, de<br />

vervanger van Anneke, die op een rustiger plek les<br />

geeft. ‘Het staat voor Dans, Pilates en <strong>Yoga</strong> en het<br />

is met muziek. Ik vind het geweldig.’<br />

<strong>Yoga</strong>bijbel<br />

Pure yoga doet ze op haar matje thuis. Ze pakt een<br />

klein boekje erbij. ‘Praktisch en snel yoga’ staat op<br />

de kaft. ‘Dit is mijn bijbel. Je kunt kiezen tussen<br />

programma’s van tien minuten, twintig minuten of<br />

een kwartier. Bij alles staat waar het goed voor is.<br />

Dat probeer ik een paar keer in de week te doen.’<br />

<strong>Yoga</strong> helpt haar lichamelijk. Het ademen door de<br />

buik dat ze al jaren doet, zorgt ervoor dat haar<br />

longziekte COPD zich heeft gestabiliseerd. En ook<br />

met de artrose die valt te leven. Het helpt haar ook<br />

als ze neerslachtig is.<br />

Haar man Ab overleed twee jaar geleden, vlak voor<br />

de corona-epidemie. Dit jaar zouden ze 55 jaar samen<br />

zijn geweest. Ze haalt een foto van een leuke, jongensachtige<br />

man met een grote witte haarbos en volle<br />

lippen. ‘Het was een man die volstrekt zijn eigen<br />

gang ging. Hij was ontzettend nuchter. Als je zo<br />

met iemand vergroeid bent geweest als wij met<br />

Naar bed met Pilarcyk<br />

En dan zijn er niet te vergeten de meditatieoefeningen<br />

van Michael Pilarcyk waar ze veel baat bij heeft.<br />

Ze is verslingerd aan zijn app en laat op haar<br />

smartphone een foto zien van een blonde, optimistisch<br />

kijkende Pilarcyk. ‘Ik ga iedere avond met hem<br />

naar bed!’ Ze werd op hem geattendeerd door haar<br />

oudste dochter Ellen, die minstens zo’n yogi is als<br />

zij. ‘Ze heeft haar eigen yogaschool in Raalte, samen<br />

met haar man. De hele familie doet yoga, we praten<br />

er ook heel vaak over. Mijn kleinzoon, die bij me<br />

in huis woonde, deed al van kinds af aan yoga met<br />

mij. ‘Oma, ik heb respect dat je met je handen op<br />

de grond kan op jouw leeftijd,’ zei hij als klein<br />

mannetje tegen mij.<br />

Pal naast haar bed ligt een vrolijk lila yogamatje,<br />

dat ze nooit weghaalt. ‘Zo word ik eraan herinnerd<br />

dat ik mijn oefeningen moet doen.’ Ze zet haar bril af,<br />

haar zorgvuldig opgemaakte groene ogen zijn nog<br />

mooier zichtbaar nu, en demonstreert heel soepeltjes<br />

de Kaars, om daarna over te gaan op de Ploeg, Die<br />

laatste oefening kon ze vroeger helemaal, nu haalt<br />

ze net de grond niet met haar voeten. ‘Maar ik ben<br />

al heel blij dat het me op mijn 81ste lukt om gewoon<br />

van de grond af aan overeind te komen.’ Fier doet<br />

ze de Krijger.<br />

‘Denk maar aan een witte vlinder,’ raadt de fotografe<br />

haar aan bij het fotograferen. Er breekt een mooie<br />

lach door op Ans’ gezicht.

MEDITATIE<br />

Krantmeditatie<br />

Tekst en foto Tara Brach<br />

In de weken die voorafgingen aan de invasie in Irak<br />

in 2003, die werd geleid door het Amerikaanse leger,<br />

merkte ik dat ik vaak geïrriteerd was. De krantenkoppen<br />

maakten duidelijk waar de uitspraken van<br />

politici op zouden uitdraaien en telkens als ik een<br />

krant opensloeg, voelde ik woede en verzet opkomen<br />

tegen de oorlogsretoriek. Ik werd al kwaad als ik<br />

hun foto’s op de voorpagina zag.<br />

Omdat ik niet van plan was geen kranten meer te<br />

lezen, besloot ik daar een meditatie van te maken.<br />

Elke ochtend sloeg ik de krant open, las ik de<br />

koppen en een paar artikelen… en dan stopte ik even.<br />

Ik lette op mijn reacties en nam mijn gevoelens<br />

van boosheid en verzet waar. Deze ervaring liet ik<br />

door mijn geest en lichaam gaan. Ik voedde of<br />

ontkende die niet en was alleen maar getuige van<br />

hoe ik op de berichten reageerde.<br />

angst, veranderde die in verdriet om het lijden en<br />

de verwoesting die met een oorlog gepaard gingen.<br />

En uit dat verdriet kwam vervolgens een diepe<br />

zorgzaamheid voort voor alle levende wezens –<br />

mensen, dieren, bomen – die slachtoffer zouden<br />

worden van het geweld waarop de politici aanstuurden.<br />

Fragment op basis van het boek:<br />

Ontspannen in schoonheid<br />

Een kostbaar kleinood vol verhalen, lessen en<br />

wijsheden<br />

Auteurs: Tara Brach en Vicky Alvarez<br />

Uitgeverij: Samsara<br />

31<br />

yoga internationaal<br />

Ik merkte dat ik, als ik mij openstelde voor de volle<br />

kracht van mijn woede, vanbinnen een angst voor<br />

de wereld voelde. En als ik mij openstelde voor die<br />

OEFENING<br />

Je zou drie minuten kunnen gaan zitten met de eenvoudige<br />

intentie om al je ervaringen te accepteren – je veranderlijke<br />

gedachten, je gevoelens, je gewaarwordingen, de geluiden<br />

die je hoort. Als je dat doet, voel dan wat er gebeurt met je<br />

hart en je aanwezigheid. Wie ben jij op de momenten dat je<br />

het leven onvoorwaardelijk accepteert?

Fake Flowers XI, 2<strong>02</strong>1

KUNST<br />

Kunstenaar Rob<br />

Birza heelt zichzelf<br />

<strong>Yoga</strong> als deel van het creatieve proces<br />

Beeldend kunstenaar Rob Birza (1962) maakt eind jaren tachtig<br />

naam als schilder, beeldhouwer en installatiekunstenaar.<br />

Behalve op solotentoonstellingen in onder meer het Stedelijk<br />

Museum (Amsterdam), De Pont (Tilburg) en het S.M.A.K. (Gent)<br />

is zijn werk regelmatig te zien op kunstbeurzen. Wanneer hij<br />

ernstig ziek wordt, gaat hij de kanker te lijf met yoga. Zijn drive<br />

om te werken is sinds hij genezen is onverminderd groot.<br />

Wij treffen elkaar op een van de eerste<br />

zonnige lentedagen in zijn Amsterdamse<br />

woning. Saharazand hangt in de lucht,<br />

de gemeenteraadsverkiezingen zijn volop<br />

aan de gang en verderop in Europa woedt<br />

een nietsontziende oorlog. Bij aankomst<br />

in zijn loftachtige woning in een voormalige<br />

fabriek verwelkomt een rijzige man mij<br />

met viool op de schouder, terwijl hij wat<br />

loopjes speelt. Na enkele plichtplegingen<br />

nemen we plaats aan een riante art decotafel<br />

achterin de open ruimte. Terwijl Rob<br />

thee voor me zet, kijk ik mijn ogen uit: overal<br />

liggen spullen, hier huist een verzamelaar.<br />

Tekst Heidi Vandamme | Foto’s Gert Jan van Rooij<br />

‘Mijn hele werk gaat over<br />

het samensmelten van sferen:<br />

hoge en lage cultuur, goedkoop<br />

en duur, oud en nieuw’<br />

De betekenis ervan zal zich tijdens het<br />

gesprek aan me openbaren. Nog voor we<br />

beginnen, maakt Rob mij duidelijk waar<br />

we het vooral over gaan hebben: over de<br />

yoga, want die heeft zijn leven gered.<br />

Touwen<br />

Het zit zo: tweeënhalf jaar geleden, vlak<br />

voor de coronapandemie, krijgt hij een<br />

agressieve vorm van kanker. <strong>Yoga</strong> sleept<br />

hem door zijn genezingsproces. Ter voorbereiding<br />

op de operatie gaat hij zes keer<br />

per week naar yogales. Het toeval wil dat<br />

er in zijn buurt een Iyengar*-yogastudio zit,<br />

dus hij kan er makkelijk elke dag heen.<br />

Na een ingrijpende operatie, waarbij lymfeklieren<br />

en kiezen worden verwijderd, en de<br />

zenuwen tussen tong en trapezium worden<br />

schoongemaakt, begint hij aan zijn<br />

revalidatieproces. Dagelijks is hij met<br />

(zelfbedachte) oefeningen met touwen in<br />

de weer die de mobiliteit van zijn rechterarm<br />

moeten bevorderen. Ik krijg een<br />

demonstratie: de touwen hangen er nog<br />

steeds, aan de muur achter de eettafel.<br />

‘Het voelt alsof je zwemt, maar dan zonder<br />

water.’ In het ziekenhuis zijn ze verbijsterd<br />

over de snelheid van zijn herstel. Toch blijkt<br />

het moeilijk om door te leven en is de zin<br />

om te werken weg.<br />

Zelfstudie en techno<br />

Ondanks de pijn die hij als gevolg van de<br />

operatie nog steeds in het litteken ervaart,<br />

oefent hij vrijwel dagelijks om zijn lijf te<br />

trainen. Hij ziet het als een opdracht en<br />

een verantwoordelijkheid om aan<br />

33<br />

yoga internationaal

34<br />

yoga internationaal<br />

zelfstudie te doen, om op zoek te gaan<br />

naar oplossingen voor jezelf (en als je<br />

leraar bent ook voor anderen). Iyengar<br />

leent zich hier bij uitstek voor: ‘Het is een<br />

super creatieve vorm van yoga, waarin je<br />

continu nieuwe props uitprobeert.’ Je krijgt<br />

er bovendien een ijzersterke conditie van.<br />

‘Ik kan zeven uur na elkaar dansen zonder<br />

vermoeid te raken.’<br />

Urenlang na elkaar dansen doet Rob vooral<br />

op technofeesten, maar ook in zijn atelier<br />

middenin een bos in Weesp. Daar danst hij<br />

tussen het schilderen door. ‘Mijn atelier is<br />

niet verwarmd, dus het is de enige manier<br />

om warm te blijven. Het dansen leidt bij mij<br />

tot een hogere concentratie en ontspanning,<br />

die je ook in mijn schilderijen terugziet.<br />

Het zorgt ervoor dat de energie stroomt<br />

en dus niet blokkeert. Ik kan niet zonder.’<br />

Concentratie<br />

Ook kan hij niet zonder wandelen. Dagelijks<br />

doet hij een rondje, het liefst in combinatie<br />

met een yogasessie in het Oosterpark in<br />

Amsterdam. Niets gaat namelijk boven<br />

buiten zijn, al helemaal in deze tijd van<br />

het jaar, nu het weer langer licht is en de<br />

vogels om je heen kwetteren. Met deze<br />

dagelijkse routine houdt Rob zijn uithoudingsvermogen<br />

op peil.<br />

Vioolspelen leidt dan weer tot een hogere<br />

concentratie. Al vier jaar lang leert Rob<br />

het zichzelf aan, bij wijze van therapie<br />

voor een aandoening aan zijn vingers,<br />

ook wel bekend als de Vikingziekte,<br />

waardoor deze krom gaan staan. Inmiddels<br />

is het een uit de hand gelopen hobby en<br />

heeft hij verschillende violen, waaronder<br />

een bijzondere, oude altviool. De vioolkisten<br />

liggen uitgestald op de grond in<br />

zijn huis.<br />

Weather Station, 2<strong>02</strong>1<br />

Gruwelijkheid<br />

En dan is er natuurlijk nog de kunst. Voor<br />

Rob is dit het eindpunt van het creatieve<br />

proces, de plek waar alles naartoe leidt:<br />

conditie, concentratie, ideeën. Ben je in<br />

yoga vooral met de positieve kant bezig,<br />

bij het maken van kunst is er ook plek<br />

voor het tonen van negatieve, lelijke en Fake Flowers VII, 2<strong>02</strong>1

Untitled (gouache), 1995

Meer informatie over het werk van<br />

Rob Birza: baarsprojects.com/artist/<br />

rob-birza<br />

36<br />

yoga internationaal<br />

Floating Circles IX, 2019<br />

dubbelzinnige zaken. In de Tibetaanse<br />

manier van denken kan het een ook niet<br />

zonder het ander: iets moois kan niet<br />

bestaan zonder iets afschuwelijks. Rob<br />

licht toe: ‘Mijn hele werk gaat over het<br />

samensmelten van sferen: hoge en lage<br />

cultuur, goedkoop en duur, oud en nieuw.<br />

Dat probeer ik te transformeren tot iets<br />

nieuws.’ Hij werkt in series, de ene keer<br />

abstract, dan weer figuratief, en met<br />

verschillende materialen, waardoor zijn<br />

werk niet in één stijl is te vatten.<br />

In zijn meest recente serie Fake Flowers<br />

(sinds 2<strong>02</strong>1) vallen de soms naïeve dieren<br />

op. Ze verschuilen zich achter vriendelijke<br />

(bloemen)taferelen en zitten verstopt in<br />

kooien en aquariumachtige bakken. In<br />

tegenstelling tot deze meer ‘aaibare’<br />

monsters in zijn schilderijen speelt in de<br />

inmiddels 21 stuks tellende (grote) sculpturenserie<br />

Clone Zone X gruwelijkheid<br />

juist een grote rol. ‘Soms schrik ik van<br />

mezelf over mijn eigen gruwelijkheid en<br />

zit ik met vragen over mijn eigen werk:<br />

Waar zitten we naar te kijken? Hoe moet<br />

ik dit in godsnaam uitleggen?’ Neem de<br />

kooi met de kitscherige mini-poezen die<br />

onlangs op Art Island, de nieuwe kunstbeurs<br />

op het Forteiland tegenover de<br />

haven van IJmuiden, was te zien. Op het<br />

eerste oog lieflijk, in tweede instantie<br />

wreed. Of neem de met rubber overgoten<br />

keramieken hondjes, waarvan een collectie<br />

staat uitgesteld op een buffetkast in zijn huis.<br />

‘Het werd vanzelf zo gruwelijk, terwijl het<br />

niet mijn intentie was. Ik zit zelf nog met<br />

veel vragen over dit werk.’<br />

Open je hart<br />

Over mijn vraag wat zijn drive is om te<br />

creëren en wat hij wil achterlaten, hoeft<br />

Rob niet lang na te denken: ‘Mijn hele<br />

leven ben ik bezig met kwaliteit, op het<br />

ziekelijke af. Dat zit in alles.’ Die drive is<br />

veranderd tijdens zijn ziekte. ‘Eerst ben je<br />

vooral therapeutisch bezig en maakt het<br />

niet uit of het goed is. Uiteindelijk krijg je<br />

weer de drive om te willen dat het goed is.’<br />

Tegelijkertijd is mede door zijn ziekte een<br />

en ander veranderd. ‘Ik ben effectiever<br />

gaan werken, dit wil zeggen korter en<br />

geconcentreerder. Eerst uit noodzaak,<br />

omdat ik minder conditie had. Nu is het<br />

een bewuste keuze om los te laten.’<br />

Terug naar de yoga. Wekelijks geeft Rob,<br />

inmiddels zelf Iyengar-docent, anderhalf<br />

uur les in de lege voorkamer van zijn huis.<br />

Er is plek voor tien personen. Zijn visie<br />

op yoga: ‘Het is niet voldoende om yoga<br />

te beoefenen en er niet bij na te denken,<br />

met andere woorden: yoga gaat verder dan<br />

de les. Het is belangrijk om te blijven voelen<br />

wat er binnenin je lijf gebeurt.’ En zo<br />

eindigt het gesprek met de constatering<br />

dat we ons leven lang moeten blijven<br />

werken aan onze conditie, dat het niet<br />

vanzelf gaat, maar ook dat yoga zoveel<br />

kan brengen, als je het maar doet en je<br />

je openstelt voor de positieve effecten.<br />

Hij is er zelf het levende bewijs van.<br />

* Iyengar <strong>Yoga</strong> is een tak van Hatha <strong>Yoga</strong><br />

waarbij concentratie en timing centraal<br />

staan. Iyengar staat met name bekend<br />

vanwege het gebruik van diverse<br />

hulpmiddelen tijdens de yogahoudingen,<br />

waardoor tal van posities mogelijk zijn.

<strong>Yoga</strong>docent Special<br />

Welke opleiding biedt jou de vaardigheden en de verdieping die je<br />

zoekt om zelf goed yogales te gaan geven? Het antwoord op deze en<br />

nog veel meer vragen vind je in onze Special <strong>Yoga</strong>docentopleidingen!<br />

Alle bijdragen in deze special zijn tot stand gekomen i.s.m. onze partners

SPECIAL<br />

Een moderne opleiding<br />

met ouderwetse diepgang<br />

Wat is de aanpak en richting<br />

van de opleiding?<br />

Ons motto is: ‘<strong>Yoga</strong> brengt je naar<br />

de kern, dus waarom niet vanuit de<br />

kern beginnen?’ We richten ons op<br />

de bewegingsprincipes die je naar<br />

de kern van de houdingen brengen.<br />

Er is veel aandacht voor het versterken<br />

van het dragende midden, of de<br />

‘Hara’. Op het moment dat je in dit<br />

midden komt, kan je landen en thuiskomen<br />

in jezelf, en gaan beweging,<br />

adem en aandacht samenvallen.<br />

Hoe is de opleiding opgebouwd<br />

en voor wie is de opleiding<br />

bedoeld?<br />

De opleiding heeft twee leerlijnen<br />

van 200 uur. De eerste leerlijn is de<br />

hatha-yoga, ‘de essentie van yoga’.<br />

De tweede leerlijn is de meridiaanyoga.<br />

Een leerlijn vormt een compacte en<br />

complete opleiding, en is opgebouwd<br />

uit 4 modules van een half jaar.<br />

Je kan de modules volgen als je al<br />

docent bent (de modules zijn als<br />

bijscholing erkend door de VYN).<br />

Als je docent wilt worden, is het<br />

belangrijk dat je al yoga-ervaring hebt.<br />

Wat leer je in de opleiding?<br />

Je wordt meegenomen in een doorgaande<br />

eigen yoga-beoefening, waarin<br />

je zelf als persoon groeit en steviger<br />

wordt. De eigen ervaring is de basis<br />

van waaruit je les gaat geven.<br />

Daarnaast krijg je een brede theoretische<br />

basis, en krijg je uitgebreide<br />

didaktiek om zelf creatieve lessen<br />

te kunnen maken in een scala van<br />

rustige tot intensieve lessen. Ook<br />

leer je lesprogramma’s voor doelgroepen<br />

te maken. In de verdieping<br />

van de Meridiaanyoga is aandacht<br />

voor meer coachingsgerichte<br />

vaardigheden.<br />

Wat zeggen onze cursisten?<br />

Cursisten zijn verrast door de verrijking,<br />

wat er allemaal te voelen en<br />

te ervaren is, en hoe deze diepere<br />

verbinding een leidraad wordt in<br />

alle aspecten van het leven.<br />

Ook wordt het gevoel van ‘vakmanschap’<br />

of ‘vakvrouwschap’ genoemd;<br />

de ervaring en de kunde die opgebouwd<br />

wordt als (beginnend) docent,<br />

waardoor je met vertrouwen met<br />

mensen kan werken.<br />

Praktische info<br />

Amitabha, yoga-opleiding<br />

Nieuwstraat 55, Deventer<br />

www.amitabha.nl<br />

amitabha@kpnplanet.nl<br />

Open dagen er zijn open avonden<br />

op 27 mei, 24 juni, 8 juli en 2<br />

september. Deze zijn gratis te<br />

bezoeken, maar je dient je wel<br />

vooraf op te geven.<br />

<strong>Yoga</strong>stijlen hatha-yoga, bewegen<br />

vanuit stabiliteit (Aplomb),<br />

meridiaanyoga.<br />

MEER INFORMATIE: WWW.AMITABHA.NL<br />

38

SPECIAL<br />

SanaYou YOGAcademy:<br />

keuze in yogastijlen en studietempo<br />

Welke yogastijlen staan centraal<br />

in de opleidingen van de SanaYou<br />

YOGAcademy?<br />

Met onze erkende opleidingen word<br />

je all-round yogadocent. We bieden<br />

maar liefst 3 verschillende erkende<br />

200-uurs yogaopleidingen aan:<br />

• RYT200 Yin & Yang: allround<br />

opleiding in de stijlen Yin,<br />

Vinyasa Flow & Hatha <strong>Yoga</strong><br />

• RYT200 Yin <strong>Yoga</strong>: volledige en<br />

verdiepende Yin <strong>Yoga</strong> opleiding<br />

• RYT200 Flow & Alignment:<br />

gericht op groot aantal Yang <strong>Yoga</strong><br />

stijlen: Vinyasa, Hatha, Critical<br />

Alignment, Restorative Alignment,<br />

Ashtanga <strong>Yoga</strong> en <strong>Yoga</strong> Nidra<br />

Wat maakt de opleidingen uniek?<br />

Het feit dat je de opleiding helemaal<br />

zelf samenstelt, in de yogastijl(en)<br />

die bij jou past! Daarnaast worden<br />

alle klassikale lesdagen ondersteund<br />

met videolessen, zodat je de lesstof<br />

die gedurende de lesdagen voorbij<br />

is gekomen altijd nog een keer terug<br />

kunt kijken als je dat fijn vindt.<br />

Samen met veel bonusmateriaal<br />

om jou als deelnemer te inspireren<br />

en te begeleiden.<br />

Wat is belangrijk in jullie<br />

opleidingen?<br />

Persoonlijke groei, begeleiding en<br />

ontwikkeling. Van jouzelf en van je<br />

(toekomstige) studenten. In al onze<br />

opleidingen besteden we aandacht<br />

aan yogafilosofie, anatomie/pathologie,<br />

juiste (veilige) fysieke uitlijning<br />

in asana, individuele opties, pranayama<br />

en meditatie. Speciale aandacht gaat<br />

uit naar het geven van zorgvuldige<br />

assists en het (multi-level) leren lesgeven<br />

in yoga.<br />

Zijn de opleidingen voor iedereen<br />

toegankelijk?<br />

Jazeker. Natuurlijk is je eigen<br />

beoefening belangrijk en stimuleren<br />

we deze. Maar of je nou al jaren<br />

yoga doet, voor je gevoel nog een<br />

beginner bent of de opleiding doet<br />

voor je eigen verdieping; we bieden<br />

maatwerk dat bij jou past.<br />

Kan ik op elk moment beginnen?<br />

Het hele jaar door starten de modules<br />

van onze opleidingen, het duurt dus<br />

nooit lang voordat je met de module<br />

van jouw keuze kunt starten. Een<br />

opleiding van 200 uur bestaat meestal<br />

uit 2 basismodules en daarnaast<br />

keuzemodules. Meerdere modules<br />

tegelijk volgen kan ook, zo bepaal<br />

je zelf het tempo van je opleiding.<br />

Praktische informatie<br />

SanaYou YOGAcademy<br />

www.sanayou.com<br />

academy@sanayou.com<br />

Opleidingslocatie Zwolle<br />

Volgende Startdata:<br />

• RYT200 Yin & Yang: 9 & 16 september<br />

2<strong>02</strong>2 | 6 & 13 januari 2<strong>02</strong>3<br />

• RYT200 Yin <strong>Yoga</strong>: 9 september<br />

2<strong>02</strong>2 | 6 januari 2<strong>02</strong>3<br />

• RYT200 Flow & Alignment: 16<br />

september 2<strong>02</strong>2 | 13 januari 2<strong>02</strong>3<br />

Verdiepingsmodules:<br />

• <strong>Yoga</strong> Nidra (40 uur): e-learning<br />

+ klassikaal op 20 + 21 mei of<br />

2 + 3 december 2<strong>02</strong>2<br />

• Yin & De Wondere Wereld van<br />

Fascia (30 uur): e-learning +<br />

klassikaal op 10 juni 2<strong>02</strong>2<br />

• Critical Alignment <strong>Yoga</strong> (40<br />

uur): e-learning + klassikaal op 24<br />

en 25 juni 2<strong>02</strong>2<br />

• Restorative Alignment <strong>Yoga</strong><br />

(32 uur): klassikaal 1 /m 9 juli 2<strong>02</strong>2<br />

• Assisted Yin & de 5 elementenleer<br />

(50 uur): klassikaal 23 sept<br />

t/m 19 nov 2<strong>02</strong>2<br />

• The Origin of Vinyasa; Ashtanga<br />

<strong>Yoga</strong> (50 uur): klassikaal 30 sept<br />

t/m 26 nov 2<strong>02</strong>2<br />

MEER INFORMATIE: WWW.SANAYOU.COM<br />

39

Jaargang 44<br />

<strong>Yoga</strong>docent of -instructeur worden?<br />

Volg een door de VYN erkende yogaopleiding<br />

van 500 uur tot yogadocent<br />

óf een 200 uursopleiding tot yogainstructeur.<br />

Je kunt je dan al als<br />

aspirant-lid inschrijven bij de VYN en<br />

profiteren van de vele voordelen die<br />

onze beroepsvereniging biedt:<br />

• goede belangenbehartiging<br />

• sterke community; contacten met collega’s<br />

• voordelige bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering<br />

• AGB-code voor zorgverzekering<br />

• ondersteuning als ondernemer via ZZP Nederland<br />

• voeren van ons kwaliteitskeurmerk<br />

• jaarlijks congres met docenten uit binnen- en<br />

buitenland<br />

Vereniging <strong>Yoga</strong>docenten Nederland (VYN)<br />

Aangesloten bij de Europese <strong>Yoga</strong> Unie<br />

T: 06 - 53 78 83 80<br />

E: info@yoganederland.nl<br />

yoganederland.nl<br />

Word nu lid en ontvang een<br />

gratis abonnement op ons<br />

magazine <strong>Yoga</strong> Vizier!<br />

Nr 1 | 2<strong>02</strong>2<br />

Informeer naar de mogelijkheden, meld je aan en<br />

word lid!

SPECIAL<br />

<strong>Yoga</strong> is jezelf ontdekken,<br />

jezelf ervaren, jezelf zijn<br />

Ga voor verdieping!<br />

Of je je uit interesse wilt verdiepen<br />

in yoga of yogadocent wil worden;<br />

een yogaopleiding doe je voor jezelf.<br />

<strong>Yoga</strong> is een persoonlijke weg naar<br />

bewustwording. Saswitha <strong>Yoga</strong><br />

brengt je op subtiele wijze bij je<br />

eigen innerlijke ervaring. Je aandacht<br />

gaat naar binnen, naar jezelf.<br />

Je wordt je bewust van wie je<br />

werkelijk bent. Een docent die bij<br />

ons is opgeleid, begeleidt vanuit<br />

eigen ervaring zijn of haar cursisten<br />

naar deze verstilling.<br />

Saswitha <strong>Yoga</strong><br />

Bij de Saswitha Opleiding voor <strong>Yoga</strong><br />

en Wijsbegeerte vormt de klassieke<br />

yogatraditie de basis, zonder het<br />

contact met de westerse cultuur en<br />

het westers denken te verliezen.<br />

Saswitha <strong>Yoga</strong> is een vorm van<br />

hatha yoga, waarbij je bewust<br />

contact maakt met je lichaam, je<br />

gevoel en je denken. De adem is het<br />

middel om je aandacht te bundelen<br />

en je bewegingen te ondersteunen.<br />

Over de docentenopleiding<br />

De Saswitha Opleiding is de oudste<br />

yogaopleiding van Nederland en is<br />

erkend door de Vereniging <strong>Yoga</strong>docenten<br />

Nederland (VYN). Je<br />

krijgt les van senior docenten met<br />

jarenlange leservaring. Je wordt<br />

opgeleid om op verantwoorde wijze<br />

zowel algemene als gespecialiseerde<br />

yogalessen te geven.<br />

Je eigen programma samenstellen<br />

Je stelt je eigen programma samen<br />

op basis van je persoonlijke voorkeuren.<br />

Je kunt je bijvoorbeeld<br />

focussen op yoga voor ouderen of<br />

kinderen, ademtherapie, zwangerschapsyoga<br />

of yoga en ayurveda.<br />

Je kunt de gehele vierjarige<br />

opleiding volgen of onderdelen<br />

ervan.<br />

De opleiding bestaat uit:<br />

• 200 uur basisopleiding<br />

• 100 uur verdieping<br />

• 200 uur specialisatie, keuze uit<br />

ademtherapie, chakrapsychologie,<br />

yoga voor ouderen, yoga voor<br />

kinderen/jongeren,<br />

zwangerschapsyoga, yoga en<br />

ayurveda.<br />

• Totaal: 500 contacturen.<br />

Oriëntatiegesprek: wees welkom!<br />

Ben je nieuwsgierig naar de<br />

docentenopleiding en overweeg je<br />

je aan te melden? Neem dan contact<br />

met ons op voor een oriëntatiegesprek.<br />

Bij dit gesprek hoort ook<br />

een bewegingstest, bestaande uit<br />

enkele yogahoudingen waardoor we<br />

een indruk krijgen van je bewegingsmogelijkheden.<br />

Kijk op onze website<br />

voor de toelatingseisen van de VYN<br />

en Europese <strong>Yoga</strong> Unie die wij<br />

hanteren.<br />

Praktische informatie<br />

Prof. Bronkhorstlaan 10-54<br />

3723 MB Bilthoven<br />

030 229 27 44<br />

secretariaat@yoga-saswitha.nl<br />

yoga-saswitha.nl<br />

saswithayogadocent.nl<br />

saswithaopleiding<br />

Saswitha<strong>Yoga</strong>Opleiding<br />

Saswitha Opleiding<br />

Open dagen zondag 19 juni,<br />

28 aug en 4 sept 2<strong>02</strong>2 (11-14 uur)<br />

MEER INFORMATIE: WWW.YOGA-SASWITHA.NL<br />

41

Senior<br />

assistants<br />

to Paul and<br />

Suzee<br />

Grilley<br />

THE FUNCTIONAL YOGA TEACHER TRAINING<br />

By Anat Geiger & Marcel van de Vis Heil<br />

Wanneer we ons eigen uniek-zijn en dat van onze studenten kunnen erkennen, creëren wij een practice die<br />

veilig, bevredigend en inspirerend is. Dat houdt in dat eenieder in jouw les kan groeien en profiteren van yoga,<br />

ongeacht achtergrond, leeftijd, lichaams-type of flexibiliteit.<br />

Dit uniek-zijn manifesteert zich niet alleen op een fysieke manier; ook onze kracht, kwetsbaarheid, angsten en<br />

dromen zijn uniek. <strong>Yoga</strong> is een multidimensionale practice, en jij bent altijd welkom zoals je bent.<br />

Functional Vinyasa<br />

Intensive module 100 hrs<br />

Yin <strong>Yoga</strong> & Chakra Studies<br />

Intensive module 100 hrs<br />

<strong>Yoga</strong> Philosophy<br />

The Bhagavad Gita 50 hrs<br />

Yin <strong>Yoga</strong> & Meridians<br />

50 hrs<br />

18 to 31 July 2<strong>02</strong>2<br />

Moon <strong>Yoga</strong> Club, Bergen,<br />

Noord-Holland<br />

15 to 28 August 2<strong>02</strong>2<br />

Moon <strong>Yoga</strong> Club, Bergen,<br />

Noord-Holland<br />

11 to 18 September 2<strong>02</strong>2<br />

D’Alijo <strong>Yoga</strong> Retreat Centre,<br />

North Portugal<br />

16 to 23 Ocotber 2<strong>02</strong>2<br />

D’Alijo <strong>Yoga</strong> Retreat Centre,<br />

North Portugal<br />

• In depth Anatomy: Hips,<br />

pelvis and spine<br />

• Analysis of poses, modifications<br />

and adjustments<br />

• Introduction to yoga philosophy<br />

and its relevance<br />

for daily life.<br />

<strong>Yoga</strong> Alliance Certification<br />

• In depth anatomy: hips,<br />

pelvis and spine<br />

• Analysis of poses, modifications<br />

and adjustments<br />

• Chakra theory and its relevance<br />

for daily life<br />

• Chakra meditation techniques<br />

• Fascia and why it is so important<br />

<strong>Yoga</strong> Alliance Certification<br />

VYN Certification<br />

• Study of the Mahabharata<br />

and its significance<br />

• Paramahansa <strong>Yoga</strong>nanda<br />

interpration: an allegory<br />

• To our inner battkes and<br />

struggles<br />

• Daily meditation and asana<br />

practice<br />

<strong>Yoga</strong> Alliance Certification<br />

(YACEP)<br />

• Anatomy study<br />

• Location and tracing of<br />

meridians<br />

• Acupressure points<br />

• Daily asana and meditation<br />

practice<br />

<strong>Yoga</strong> Alliance Certification<br />

(YACEP)<br />

Meer informatie en boeking: tfyteachertraining.com

SPECIAL<br />

Word <strong>Yoga</strong>docent en<br />

blijf jezelf ontwikkelen<br />

Arhanta <strong>Yoga</strong> Ashrams & Online Academy<br />

Intensive Opleidingen – Arhanta<br />

<strong>Yoga</strong> Ashrams<br />

Arhanta <strong>Yoga</strong> ® is een internationaal<br />

erkend yoga docenten opleidingscentrum<br />

met yoga ashrams in India<br />

en Nederland. Door middel van<br />

onze internationaal erkende yoga<br />

docenten opleidingen helpen wij<br />

mensen om zelfverzekerde en<br />

bekwame yogadocenten te worden.<br />

Onze trainingen zijn gebaseerd<br />

op onze jarenlange ervaring met<br />

lesgeven. Sinds 2009 zijn er al meer<br />

dan 10000 yogadocenten succesvol<br />

afgestudeerd aan Arhanta <strong>Yoga</strong><br />

Ashrams.<br />

Ram Jain is de hoofddocent en<br />

de directeur van de Arhanta <strong>Yoga</strong><br />

Ashrams in India en Nederland en<br />

auteur van het boek Hatha <strong>Yoga</strong><br />

voor Docenten en Beoefenaars<br />

uitgegeven door Panta Rhei Uitgevers.<br />

Bij Arhanta <strong>Yoga</strong> bieden we tot wel<br />

8 keer per jaar de 200 uur Hatha<br />

<strong>Yoga</strong> Opleiding aan, welke de basis<br />

vormt voor je yogadocentschap.<br />

Naast deze intensive, interne<br />

opleiding bij een van onze Ashrams<br />

bieden we verschillende kortere- en<br />

online cursussen aan om je vaardigheden<br />

en kennis te verdiepen en te<br />

verbreden.<br />

Blijf je kennis en vaardigheden<br />

ontwikkelen – Arhanta <strong>Yoga</strong><br />

Online Cursussen<br />

Ben je al yogadocent, wil je yogadocent<br />

worden, of je gewoon<br />

verdiepen? Volg een cursus bij<br />

Arhanta Online Academy en<br />

1 Leer nieuwe vaardigheden en<br />

verhoog je professionele potentie<br />

2 Ontwikkel jezelf verder en groei<br />

op persoonlijk vlak<br />

3 Ontvang bij succesvol afloop een<br />

internationaal erkend certificaat<br />

4 Maak deel uit van een community<br />

van gelijkgestemden<br />

MAAK GEBRUIK VAN EEN<br />

EXTRA 10% KORTING VOOR OP<br />

ALLE ONLINE CURSUSSEN<br />

BIJ ARHANTA ONLINE<br />

ACADEMY MET DE COUPON<br />

CODE YOGAINT10.<br />

“Als je iets wilt leren, lees<br />

er dan over. Als je iets wilt<br />

begrijpen, schrijf er dan over.<br />

Als je iets wilt beheersen,<br />

onderwijs het.”<br />

Yogi Bhajan<br />

Meer weten?<br />

www.arhantayoga.org<br />

www.arhantayoga.nl<br />

Instagram: arhanta.yoga<br />

info@arhantayoga.nl<br />

0031 61 8504823<br />

MEER INFORMATIE: ARHANTAYOGA.ORG<br />

43

SPECIAL<br />

Function over Form<br />

Stel je unieke jij centraal<br />

met Yin <strong>Yoga</strong><br />

Ieder mens is uniek. En dat is nou precies waar wij zo blij van worden.<br />

Uiterlijk zijn onze verschillen duidelijk te zien. Maar hoe ieder van ons er<br />

van binnen precies uitziet is onzichtbaar. We kunnen ons innerlijk<br />

landschap wel voelen. En dat is waar het in Yin yoga om draait.<br />

Functionele yoga die je voelt, zowel fysiek als energetisch. <strong>Yoga</strong> die voor<br />

ieder op zijn of haar eigen lijf is geschreven. En het mooie is, je bepaalt<br />

zelf hoe dat eruit ziet. Zolang je het maar voelt.<br />

Voor wie:<br />

Je bent een ervaren Yinster of Yin<br />

<strong>Yoga</strong> docent op zoek naar inspiratie<br />

en nieuwe kennis, of een Yin <strong>Yoga</strong><br />

beginner en je wilt starten met een<br />

compleet pakket aan Yin kennis.<br />

Bij Pure Energy <strong>Yoga</strong> vind je een<br />

mooi aanbod van live op locatie en<br />

live online opleidingen. Wij bieden<br />

Yin <strong>Yoga</strong> basis -en verdiepingstrainingen<br />

waaronder ook een<br />

200 uurs opleiding.<br />

Wat ga je leren:<br />

In de opleidingen ontdek je de vele<br />

aspecten van Yin <strong>Yoga</strong> waaronder:<br />

Filosofie, functionele anatomie,<br />

houdingen, lesopbouw, lesthema’s,<br />

energetische leer van de meridianen<br />

en de vijf elementen, Qi Gong<br />

(energiewerk), Yang flows van Paul<br />

Grilley, Myofascial release, mindfulness<br />

en mediatie. Iedere opleidingsmodule<br />

heeft een andere focus.<br />

• De Yin <strong>Yoga</strong> opleidingen van Pure<br />

Energy <strong>Yoga</strong> zijn opgebouwd uit<br />

vier verschillende 50 uurs modules<br />

die je los kan volgen in jouw eigen<br />

tempo of als 200 uurs <strong>Yoga</strong> alliance<br />

traject.<br />

• Modules: Yin <strong>Yoga</strong> Basis, Yin <strong>Yoga</strong><br />

& Energie, Yin <strong>Yoga</strong> & Energiewerk<br />

(Qi Gong) en Yin <strong>Yoga</strong> & Myofascial<br />

Release.<br />

• Zeer complete en uitgebreide<br />

lesboeken waarmee je je eigen<br />

lessen kunt opbouwen.<br />

• Nederlandstalige opleiding<br />

gegeven door Esther Scheen en<br />

gespecialiseerde gastdocenten<br />

• Opleidingen in Utrecht, Amsterdam,<br />

Antwerpen en live online<br />

Praktische informatie<br />

Voor meer informatie over<br />

onze yinspirerende opleidingen<br />

en onze agenda ga naar:<br />

https://pureenergyyoga.nl/<br />

Aanvullende info:<br />

discoveryouryinside<br />

pure_energy_yin_yoga<br />

www.pureenergyyoga.nl<br />

info@pureenergyyoga.nl<br />

MEER INFORMATIE: PUREENERGYYOGA.NL<br />

44

PARADIJSOPAARDE.NU<br />

De tweejarige opleiding tot ademcoach<br />

Ervaar de kracht van je eigen adem<br />

en leer anderen te begeleiden.<br />

De opleiding is verdeeld over acht modules<br />

en duurt twee jaar. Het is een diepgaande<br />

studie die je met liefde naar je eigen<br />

onverwerkte zaken brengt. Dit is de<br />

basis om ademcoach te worden en om<br />

het proces van de ander te begeleiden<br />

en te ondersteunen.<br />

DE BASIS. Werken met je eigen adem.<br />

Tijdens de basis leer je je eigen adem<br />

kennen, openen en ontdekken wat je<br />

adempatroon is en wat dat zegt over<br />

hoe jij in het leven staat. We bieden je<br />

verschillende vormen van Bewust<br />

Verbonden Ademwerk, yoga, meditatie<br />

en ontspanning. Na deze twee basis<br />

weekenden (zes dagen) ben je in staat<br />

om je eigen adem te reguleren en kun je<br />

zelfsessies doen.<br />

DE OPLEIDING. Werken als ademcoach.<br />

In de opleiding staat, naast leren werken<br />

met de ander, je eigen proces nog steeds<br />

centraal.<br />

Je leert adem- en coachingtechnieken<br />

plus de basiskennis van de anatomie en<br />

fysiologie van het ademhalingssysteem<br />

en de bloedcirculatie.<br />

Elke dag wordt de praktijk afgewisseld<br />

met theorie, yoga en ontspanning.<br />

Op een medestudent train je het faciliteren<br />

van een ademsessie.<br />

DE MASTER. Werken met groepen.<br />

Tijdens de master wordt de kennis van<br />

de adem en het leren begeleiden van<br />

ademsessies nog meer uitgebreid.<br />

Daarnaast leer je om met groepen te<br />

werken en om workshops en ademcirkels<br />

te begeleiden.Tijdens de duur van de<br />

opleiding krijg je supervisie van een mentor,<br />

maak je deel uit van een intervisiegroep<br />

en de adem community.<br />

MEER INFO VIND JE OP WWW.PARADIJSOPAARDE.NU<br />

DE OPLEIDING IS ERKEND DOOR CRKBO

‘Mijn yogabeoefening<br />

werd gaandeweg<br />

zachter en Yin <strong>Yoga</strong><br />

stal mijn hart’

HOUDINGEN<br />

LENTE<br />

ENERGIE<br />

met het element<br />

HOUT<br />

Harten<strong>Yoga</strong> met<br />

Hellen van der Harten<br />

47<br />

yoga internationaal<br />

Hellen van der Harten was ooit filmmaker, maar nu leidt ze<br />

yinyogadocenten op, met heel haar hart. Ze koos voor<br />

een heerlijke yinserie in het element Hout speciaal voor dit<br />

lentenummer, voor energie en groei.<br />

Tekst Hellen van der Harten | Foto’s Jeannette Huisman |<br />

Visagie Ingrid Coenen

Yinserie met het element Hout<br />

48<br />

yoga internationaal<br />

Deze serie is gebaseerd op de<br />

vijf-elementen-theorie en<br />

gericht op het stimuleren van<br />

de specifieke energie die hoort<br />

bij de lente en het element Hout.<br />

De vijf elementen zijn: Hout, Vuur, Aarde, Metaal<br />

en Water. Alles wat bestaat valt onder een van<br />

deze elementen. Alles in de natuur en alles in de<br />

mens zoals de seizoenen, de delen van de dag, de<br />

organen, smaken, kleuren, richtingen en emoties.<br />

Hout staat voor lente. Na een periode van rust en<br />

stilte komt de natuur weer tot leven. Hout zorgt<br />

in de natuur voor groei en ontwikkeling, heeft<br />

een sterk duwende kracht naar boven en naar<br />

buiten en draagt zorg voor een goede planning<br />

en organisatie. Deze energie geeft je de kracht<br />

om ideeën uit te werken, je te ontwikkelen en<br />

te groeien. Het geeft je het vermogen om te<br />

organiseren en de moed om plannen uit te voeren.<br />

Als deze energie belemmerd wordt, kun je druk,<br />

irritatie en boosheid ervaren. Door het doen van<br />

de serie kan het zijn dat eventuele blokkades<br />

verminderen of verdwijnen, en je ervaart dat<br />

als hernieuwde flexibiliteit en kracht.<br />

1<br />

Liggende butterfly Een milde heupopener om te beginnen<br />

en strekking van de binnenkant van de benen (LI) als je je<br />

knieën ondersteunt. Armen ontspannen langs je lichaam of<br />

leg beide handen op je buik.<br />

Houdingen voor de levergalblaas-meridiaan<br />

De levermeridiaan (vanaf nu LI) begint bij de<br />

binnenste nagelhoek van de grote teen en loopt<br />

via de binnenkant van het been omhoog naar het<br />

dijbeen en de buik. Hij eindigt tussen de ribben.<br />

De galblaasmeridiaan (vanaf nu GB) begint aan<br />

de buitenkant van de oogkas en gaat naar de<br />

kaak. Hij zigzagt twee keer over de zijkant van<br />

het hoofd en daalt dan af naar de nek en via de<br />

zijkant van het lichaam gaat hij verder naar<br />

beneden. Via de zijkant van het been loopt hij<br />

naar de vierde teen. Hij eindigt bij de buitenste<br />

nagelhoek.<br />

We stimuleren deze twee meridianen door te<br />

focussen op zijwaartse strekkingen en strekking<br />

van de binnenbeenspieren. Blijf 3 tot 5 minuten<br />

in de houdingen en neem na elke houding een<br />

minuut of langer rust om het effect na te voelen<br />

(dit is de rebound).<br />

2<br />

Half butterfly + side bend Strekt de binnenkant van<br />

je benen en de zijkant van je bovenlichaam (GB).<br />

Probeer je gestrekte arm te ontspannen. Als je last<br />

krijgt van je schouder breng dan je arm achter je rug.

3<br />

HOUDINGEN<br />

Straddle Strekt de binnenkant van je benen (LI). Het is een intense heupopener<br />

en een vooroverbuiging. Voel je teveel strekking aan de binnenkant van je knieën,<br />

buig je knieën of breng je benen wat dichter bij elkaar.<br />

4<br />

Shoelace In de shoelace<br />

strekken we de bilspieren<br />

en de buitenkant van de<br />

benen, de IT-band (GB).<br />

Voor meer strekking kun<br />

je voorover buigen.<br />

49<br />

yoga internationaal

5<br />

‘Pas je voorste<br />

knie aan als je knie<br />

protesteert!’<br />

50<br />

yoga internationaal<br />

Sleeping swan Je hebt hier behoorlijk wat externe rotatie<br />

nodig anders ga je het voelen in je knie. Pas je voorste knie<br />

aan als je knie protesteert! Het is een strekking van de bil-<br />

spieren (GB) en een heupopener.<br />

6<br />

7<br />

Bananasana Heerlijk! Je kan makkelijk ontspannen, en een<br />

fijne strekking voor de hele zijkant van het lichaam, met name<br />

rond de ribben (GB). Bij pijn in schouder of tintelende vingers<br />

breng je je arm lager.<br />

Winged twisted dragon Als de voorste knie naar buiten zakt,<br />

stimuleer je de binnenkant van je been (LI). Door de twist<br />

stimuleer je de GB. Het is een strekking van de heupflexors<br />

en quads van het achterste (of gestrekte) been.

HOUDINGEN<br />

BIO<br />

Hellen geeft Yin <strong>Yoga</strong>-opleidingen in<br />

Amsterdam en Ede bij Tula en organiseert<br />

in haar huis in de Franse Bourgogne elk<br />

voorjaar yogavakanties.<br />

‘Van de zeer fysieke Vinyasa Ashtanga<br />

werd mijn yoga beoefening gaandeweg<br />

zachter en stal Yin <strong>Yoga</strong> mijn hart. Met name<br />

de diepe meditatieve en ontspannende<br />

effecten van Yin <strong>Yoga</strong> brachten mijn leven<br />

in balans. Ik begon mijn Teacher Trainingen<br />

(YTT) bij leraren Anat Geiger, Marcel van de<br />

Vis-Heil en Johan Noorloos. Daarna bij Paul<br />

en Suzee Grilley, en ik vond nog meer<br />

prachtige internationale leraren. Inmiddels<br />

heb ik mijn eigen YTT-programma en is mijn<br />

doel studenten op te leiden tot bekwame,<br />

zelfbewuste en inspirerende docenten.’<br />

Wide-legged childpose<br />

Een childpose is altijd fijn na<br />

een pittige houding zoals de<br />

dragon. Als je je knieën zo ver<br />

mogelijk spreidt, stimuleer je<br />

de binnen-kant van je benen<br />

(LI) en openen je heupen.<br />

8<br />

51<br />

yoga internationaal<br />

9<br />

Hellen legt live de<br />

houdingen verder uit,<br />

doe mee!<br />

Twisted roots Een heerlijke houding om mee af te sluiten!<br />

Meer strekking van de bilspieren en een intense strekking van de schuine buikspieren<br />

(GB). In een twistende houding ontstaat een druk op alle organen en weefsels rond de<br />

wervelkolom, waardoor de bloedcirculatie verbetert en laatste spanning rond je<br />

wervelkolom oplost.<br />

Meer informatie:<br />

hartenyoga.com<br />

Online lessen van Hellen:<br />

tulayogaonline.nl<br />

locatie:<br />

tulayogastudios.nl<br />

Instagram:<br />

@hartenyoga<br />

@buddhabacchus

Antwoorden op complexe<br />

vraagstukken vind je niet alleen<br />

door erover na te denken, ze zijn<br />

completer wanneer je daarbij<br />

signalen van je gevoel, je wijsheid<br />

en je intuïtie betrekt.<br />

Coachen vanuit een integratie<br />

van Oost en West, met werkvormen<br />

die voorbij woorden gaan.<br />

Opleiding Intuïtief Coachen<br />

Voor wie professioneel wil leren coachen en voor<br />

coaches, (team)leiders en begeleiders die vanuit een<br />

open hart willen werken en met zelfvertrouwen hun<br />

eigen intuïtie èn die van de coachee willen inzetten.<br />

EQA geaccrediteerd door NOBCO/EMCC.<br />

Verdiepende leergang Intuïtie in Coaching<br />

Voor coaches/begeleiders met een coachpraktijk<br />

of dienstverband, die hun vaardigheden willen<br />

versterken om ondersteunend aanwezig te blijven<br />

wanneer de coachee oude, vastgeroeste of pijnlijke<br />

patronen onderzoekt. Door NOBCO/EMCC erkend<br />

met een Vignet van Permanente Educatie.<br />

www.mensontwikkeling.nl

SPECIAL<br />

<strong>Yoga</strong>retreat<br />

Narthiac<br />

Dit jaar bieden we opnieuw yogaweken<br />

aan in Narthiac! ervaar de<br />

luxe van een yogaweek, waarin je je<br />

volledig kunt concentreren op jezelf.<br />

Jouw kennis en ervaring met critical<br />

alignment kan verdiepen. Omringd<br />

door de prachtige natuur word je<br />

verzorgd met vegetarische maaltijden<br />

die met liefde zijn bereid. Je slaapt<br />

naar keuze in een tweepersoonskamer<br />

of een comfortabele tent.<br />

Overdag is er een programma dat<br />

o.a. meditatie, yoga houdingen in<br />

een serie, verdieping in achterover<br />

buigen en omgekeerde houdingen<br />

omvat. Deze week laat de rijke<br />

facetten van critical alignment yoga<br />

op hun plek vallen. De intensieve<br />

yoga beoefening en verder nergens<br />

aan te hoeven denken maakt het<br />

mogelijk om jouw ervaringen<br />

volledig te laten landen.<br />

Programma:<br />

• Zondag: aankomst vanaf 17:00 uur,<br />

verwelkoming en maaltijd om<br />

20:00 uur.<br />

• Maandag, dinsdag: 8:00 uur<br />

meditatie-les, 9:00 uur ontbijt,<br />

10:30 uur yogales, 12:30uur Lunch,<br />

middag vrij, 16:00uur yogales,<br />

18:00 uur dag-afsluit-yogales,<br />

20:00 uur diner.<br />

• Woensdag: alleen ochtendprogramma<br />

tot en met de lunch,<br />

middag en avond vrij, diner zelf<br />

verzorgen.<br />

• Donderdag, vrijdag: programma<br />

zoals maandag, dinsdag met afsluitende<br />

feestelijke avond op vrijdag.<br />

• Zaterdag: uitchecken om 10:00 uur.<br />

De weken zijn inclusief 6 nachten<br />

verblijf naar keuze in 2-persoonskamer<br />

of met zijn tweeën een<br />

comfortabele tent en 5 x vol pension<br />

vegetarische maaltijden: ontbijt,<br />

lunch en diner (zondag, maandag,<br />

dinsdag, donderdag en vrijdag).<br />

Prijzen en reserveren:<br />

¤ 950.- per week | 4 yoga-lessen<br />

per dag | maximaal 18 cursisten | 6<br />

nachten | inclusief vegetarisch eten<br />

(zie programma) | Narthiac<br />

(gemeente Anlhiac) | Dordogne,<br />

Pergord Vert<br />

Praktische informatie:<br />

Voor meer informatie zie<br />

www.criticalalignment.nl/workshops<br />

MEER INFORMATIE: CRITICALALIGNMENT.NL<br />

53

SPECIAL<br />

Yin <strong>Yoga</strong> Opleiding<br />

Persoonlijk en met Passie voor Yin<br />

100 UUR BASIS (START SEPTEMBER 2<strong>02</strong>2) - 100 UUR VERDIEPING (START JANUARI 2<strong>02</strong>3)<br />

Thrive <strong>Yoga</strong> biedt sinds 2018 professionele en toegankelijke vinyasa- en<br />

yin yogatrainingen. Bij ons staat de persoonlijke ontwikkeling van elke<br />

deelnemer centraal. Naast het overdragen van vakkennis, besteden we<br />

aandacht aan het ontwikkelen van belangrijke competenties en zelfreflectie.<br />

Hoe ziet de opleiding eruit?<br />

De opleiding bestaat uit twee<br />

opeenvolgende modules die ook<br />

afzonderlijk van elkaar te volgen<br />

zijn. Module 1 is de basismodule en<br />

module 2 is de verdiepingsmodule.<br />

Alle twee de modules geven een<br />

goede anatomische en filosofische<br />

basis volgens de “Grilley Method”<br />

gebaseerd op de principes van Paul<br />

& Suzee Grilley (de grondleggers van<br />

Yin <strong>Yoga</strong>). Na afronding van module<br />

1 ben je (onder andere) in staat om<br />

yin yoga houdingen te personaliseren<br />

en aan te passen aan jezelf en aan<br />

iedere student in een Yin <strong>Yoga</strong>les.<br />

Na module 2 beschik je over nog<br />

meer technieken om de diepte in te<br />

gaan met je studenten.<br />

Door wie wordt de opleiding<br />

gegeven?<br />

De opleiding wordt gegeven door<br />

twee hoofddocenten; Sanne Jennen<br />

en Jorinde Verzijl, doorgewinterde<br />

yogadocenten en opgeleid door<br />

onder andere Paul en Suzee Grilley,<br />

de grondleggers van Yin <strong>Yoga</strong>,<br />

Bernie Clark, auteur van Your Body,<br />

Your <strong>Yoga</strong>, en Anat Geiger, vooraanstaand<br />

functioneel yogadocent<br />

in Europa.<br />

Wat heb ik nodig om te beginnen?<br />

Je kunt module 1 volgen, als verdieping<br />

van je yogabeoefening maar het<br />

kan ook een mooie toevoeging zijn<br />

aan een reeds voltooide yogaopleiding.<br />

Module 2 kun je volgen wanneer je<br />

(minimaal) een 50hr Yin basistraining<br />

hebt gevolgd of de onlinetraining<br />

“Yin <strong>Yoga</strong>: The Functional Approach”<br />

van Paul Grilley hebt voltooid.<br />

Praktische informatie<br />

Locatie Amsterdam Noord<br />

Start september 2<strong>02</strong>2 (basis),<br />

januari 2<strong>02</strong>2 (verdieping)<br />

Duur totaal 9 weekeinden<br />

(4.5 per module)<br />

Thrive heeft drie studio’s in<br />

Amsterdam Oost.<br />

Lees meer op thriveyoga.nl (onder<br />

events) en volg ons op Social Media<br />

MEER INFORMATIE: THRIVEYOGA.NL<br />

54

SPECIAL<br />

Leer jouw passie voor yoga<br />

met anderen te delen<br />

Jij hebt ervaren dat yoga helpt om je lichamelijk en mentaal goed te voelen.<br />

Je ontspant en kunt stress loslaten. Dit wil je graag delen met de mensen<br />

om je heen, zodat zij dit gevoel ook kunnen ervaren. Een duidelijk teken<br />

om je verder in yoga te verdiepen! Een yoga teacher training is een<br />

waardevolle investering in jezelf en geeft je de mogelijkheid om yoga met<br />

anderen te delen.<br />

en ontspanningsoefeningen. Max<br />

neemt je mee op een innerlijke reis<br />

en leert je om mensen te begeleiden<br />

in transformatie en emotionele groei.<br />

Vanaf 10 September, 4 compacte<br />

weken, 3 in Utrecht en 1 online.<br />

Maar hoe vind je de opleiding die bij<br />

jou past? Om je hierbij te helpen,<br />

hebben wij een gratis e-book<br />

ontwikkeld met 10 belangrijke vragen.<br />

Gebaseerd op onze jarenlange<br />

ervaring met yoga opleidingen. Ga<br />

naar www.yogamoves.nl/10thingsfree<br />

Wij bieden drie <strong>Yoga</strong> Alliance<br />

International gecertificeerde<br />

200-uurs opleidingen in 2<strong>02</strong>2:<br />

Vinyasa Teacher Training<br />

Een uniek programma waarin wij jou<br />

begeleiden bij het verdiepen van je<br />

eigen yogabeoefening en we je de<br />

vaardigheden leren die jij nodig<br />

hebt als docent. Je leert lesgeven<br />

vanuit je eigen innerlijke stem, om<br />

de yogadocent te worden die jij<br />

wilt zijn. De training start met<br />

2 intensieve weken en rondt af met<br />

4 weekenden in de herfst. Vanaf<br />

15 juli vlak bij het strand in de studio<br />

van onze partner <strong>Yoga</strong>seads in Den<br />

Haag. Vanaf januari 2<strong>02</strong>3 in Utrecht,<br />

8 weekenden.<br />

Inner Axis Training met Max Strom<br />

Inner Axis van Max Strom is een<br />

combinatie van onder andere <strong>Yoga</strong>,<br />

Qi Gong, ademhaling, visualisatie-<br />

Ashtanga <strong>Yoga</strong> Training<br />

met Marilou van Hoek<br />

Een intensieve opleiding tot Ashtanga<br />

docent met de passievolle Marilou<br />

van Hoek. Dit programma is voor<br />

jou als je regelmatig op de mat te<br />

vinden bent voor de primary series.<br />

Vanaf 15 oktober, 8 weekenden, in<br />

Utrecht.<br />

Ga voor al<br />

onze Teacher<br />

Trainingen naar:<br />

MEER INFORMATIE: WWW.YOGAMOVES.NL<br />

55

<strong>Yoga</strong> Centrum Oosterwold ligt in<br />

de jongste en duurzaamste wijk van<br />

Almere. Het yogacentrum is volledig<br />

van hout gebouwd en omgeven<br />

door wat nog tot een grote tuin uit<br />

mag groeien en bloeien.<br />

De Odaka <strong>Yoga</strong>® en<br />

andere internationaal<br />

erkende opleidingen<br />

.<br />

De Odaka <strong>Yoga</strong>® en de Yin <strong>Yoga</strong> opleidingen hier zijn kwalitatief<br />

uitstekend. Kleine studiegroepen en persoonlijke aandacht<br />

garanderen een maximum aan ontwikkeling.<br />

Onze RYT 200 opleidingen zijn erkend door <strong>Yoga</strong> Alliance<br />

en leiden op tot internationaal erkende yogadocenten.<br />

Alle opleidingen en CE bijscholingsmodules bieden verdieping<br />

voor je eigen practice en je kennis van didactiek, functionele<br />

anatomie en filosofie. De modules kunnen je opleiding<br />

aanvullen tot RYT 500.<br />

De RYT 200 opleiding Odaka <strong>Yoga</strong>® start in juli en de RYT 200<br />

opleiding Yin <strong>Yoga</strong> in oktober.<br />

Odaka <strong>Yoga</strong>® is een snel groeiende vorm die de afgelopen 30 jaar<br />

ontwikkeld is en als één van de drie jonge yogavormen geldt die<br />

ertoe doen. Het combineert de traditie van yoga en bushido en<br />

voegt er waarde aan toe door jongere inzichten erin te verweven.<br />

Er ontstaat een voor iedereen unieke flow. Kom naar een proefles<br />

of open dag om het zelf te ervaren!<br />

“<strong>Yoga</strong> is not about practicing your defined poses. It’s about what your<br />

body and mind learns, how nimble and flexible you become, and what<br />

experience you gain throughout the process. — liquify your limits.”<br />

Open dagen 2<strong>02</strong>2 (za of zo 9 tot 12 uur): 28 mei, 19 juni, 27 augustus en 8 oktober<br />

Meer info?<br />

<strong>Yoga</strong> Centrum Oosterwold in Almere<br />

www.meirink.nl – yoga@meirink.nl - 06 1428 7243

SPECIAL<br />

5 tips voor beginnende<br />

yogadocenten<br />

Als beginnende yogadocent zul je al snel ontdekken dat lesgeven<br />

een ware kunst is. Er is een wereld van verschil tussen het simpelweg<br />

leiden van les, of het geven van yogasessie die je leerlingen zal<br />

inspireren. Hierbij een paar handige tips.<br />

Tekst Roos Stuurman | Foto Pexels<br />

3 Wel of geen muziek<br />

Muziek kan je leerlingen helpen om in<br />

de juiste stemming en state of mind te<br />

komen. Te harde of drukke muziek zal<br />

echter het tegengestelde effect hebben.<br />

Het belangrijkste is om een keuze te<br />

maken wat er bij de stijl van je les past.<br />

Soms kan de ‘muziek’ van ademhaling<br />

ook genoeg zijn.<br />

4 Vergeet de yogafilosofie niet<br />

Natuurlijk is de uitvoering van de poses<br />

en de manier van ademhalen belangrijk,<br />

maar vergeet ook niet het belang van<br />

Asana. Oftewel, integreer de yogafilosofie<br />

in je les. Veel leerlingen hebben zich nog<br />

niet tot in de diepte ingelezen, dus aan<br />

jou als yogadocent de taak om je kennis<br />

te delen!<br />

1 Wees jezelf<br />

De manier waarop je lesgeeft wordt beïnvloed<br />

door je eigen docenten. Laat die<br />

invloeden een inspiratie voor je zijn,<br />

maar voorkom dat je ze precies kopieert.<br />

Je leerlingen zullen het namelijk merken<br />

wanneer je niet je eigen woorden gebruikt.<br />

Zie authentiek zijn als een manier om<br />

asteya (niet stelen), satya (waarheid)<br />

en svadhyaya (zelfstudie) te oefenen.<br />

2 Zorg voor de juiste energie<br />

Het is belangrijk dat je je bewust bent<br />

van de energieverdeling tijdens een les.<br />

Geef je leerlingen de tijd om tot rust te<br />

komen op de mat aan het begin van de les.<br />

Begin iedere les met wat ademhalingsoefeningen<br />

en wat eenvoudige warming<br />

up poses. Zorg ook voor voldoende tijd<br />

aan het einde van de les om je leerlingen<br />

weer tot zichzelf te laten komen.<br />

5 Benader yogaposes op<br />

een positieve manier<br />

Als yogadocent heb je de verantwoordelijkheid<br />

om je leerlingen met een voldaan<br />

gevoel naar huis te laten gaan. Een valkuil<br />

van veel docenten is het uitleggen van heel<br />

ingewikkelde poses die je vervolgens<br />

eenvoudiger kunt maken. In plaats van<br />

‘‘als je dit niet kunt doe dan dit’’ te zeggen,<br />

kun je het eenvoudig omdraaien. Leg de<br />

simpelste versie van een pose uit en geef<br />

vervolgens moeilijkere opties voor<br />

leerlingen die meer uitdaging willen.<br />

57

SPECIAL<br />

Droom, groei en inspireer<br />

als persoon en yogadocent!<br />

Wil je je verdiepen in Prana Vinyasa <strong>Yoga</strong>? Zit je in een “yogafunk”<br />

en heb je nood aan nieuwe inspiratie? Spiritualiteit ja, maar dan met<br />

praktijk gerichte tools en een down to earth aanpak?<br />

Dan heten we je graag welkom bij<br />

Prana Vinyasa® – School of Vinyasa.<br />

Nederlandstalige Basis opleidingen<br />

en advanced studies voor gepassioneerde<br />

yogi’s en yogadocenten die<br />

meer willen. Veel meer zelfs.<br />

De 2OOhr Prana Vinyasa® yogaopleiding<br />

is een héél goede basis<br />

om mee te starten en een duwtje<br />

in de rug om dan ook écht les te<br />

gaan geven, maar is ook intens..<br />

Logisch, want we willen je opleiden<br />

tot een fantastische lesgever. En dat<br />

vraagt heel wat enthousiasme, maar<br />

ook een beetje zweet. Je diploma<br />

krijg je dan ook niet zomaar.<br />

• 13 weekends = 200hr, heel veel<br />

praktijk. Vanaf dag 1 begin je les<br />

te geven aan je medestudenten.<br />

Zo doe je niet alleen heel wat<br />

praktijkervaring op, maar krijg<br />

je ook regelmatig opbouwende<br />

feedback.<br />

• Persoonlijke aandacht en<br />

individuele begeleiding.<br />

• Diverse thema’s, authentieke<br />

yoga en een vleugje business.<br />

• Een dikke manual en een<br />

uitgebreid online oefenplatform.<br />

• Geslaagd? Dan mag jij jezelf<br />

voortaan een volwaardig<br />

yogadocent noemen.<br />

GEPLANDE OPLEIDINGEN:<br />

• 14 - 15 Mei: Hands on Assists in<br />

Covid Times<br />

• 24 September: Start 200hr<br />

Prana Vinyasa Opleiding<br />

• 1 - 3 Oktober: Art of Creative<br />

Vinyasa Sequencing<br />

• 15 - 17 Oktober: Mandala Prana<br />

Vinyasa<br />

• 19 - 23 November: Art of<br />

Teaching Lunar Prana Vinyasa<br />

• 28 Jan - 1 Februari 2<strong>02</strong>3: Chakra<br />

Prana Vinyasa<br />

Nele Van Poucke<br />

Blond, klein van stuk, maar vol<br />

power: dat is Nele Van Poucke in<br />

een notendop. Als yogadocente<br />

heeft ze het unieke talent om<br />

perfect aan te voelen wat haar<br />

studenten nodig hebben.<br />

Haar stijl?<br />

Prana Vinyasa. De kneepjes van<br />

het vak leerde Nele van niemand<br />

minder dan Shiva Rea, die ze sinds<br />

2010 regelmatig assisteert in India,<br />

Mexico, Santorini, Los Angeles en<br />

Londen. Vandaag blikt ze terug<br />

op meer dan 17 jaar ervaring én<br />

organiseert ze in haar yogastudio<br />

in Mechelen als enige in België<br />

de unieke en gecertificeerde<br />

Prana Vinyasa Teacher Trainingen<br />

en Immersions.<br />

Pratische informatie<br />

www.pranavinyasa.be<br />

www.yogalovers.be<br />

@pranavinyasa.be<br />

pranavinyasa.be<br />

MEER INFORMATIE: PRANAVINYASA.BE<br />

59

SPECIAL<br />

Meer dan yoga<br />

Je weg naar veerkracht en vertrouwen<br />

YOGA DOCENTENOPLEIDING<br />

YOGA DOCENTENOPLEIDING<br />

Samsara <strong>Yoga</strong><br />

Samsara kent haar oorsprong in de<br />

hatha yoga, jnana yoga en de onderwijstraditie<br />

van de Advaita Vedanta.<br />

<strong>Yoga</strong> laat je ervaren dat je goed<br />

bent zoals je bent. Je ontdekt dat<br />

wat je werkelijk bent meer en<br />

ruimer is dan alleen je lichaam of je<br />

gedachten. Samsara <strong>Yoga</strong> leert je<br />

naar jezelf en naar anderen te kijken<br />

zonder te oordelen. We gaan ervan<br />

uit dat deze waarheid, wijsheid en<br />

vrijheid besloten liggen in jezelf. Je<br />

ontmoet deze door yoga te beoefenen<br />

op een manier die bij jou past<br />

en in het contact met anderen.<br />

Begin je ontdekkingsreis<br />

Bij Samsara ontwikkel je een brede,<br />

gedegen basis waarin de wijsheid<br />

van het Oosten gecombineerd wordt<br />

met de kennis uit het Westen. Je leert<br />

over de traditionele yogafilosofie en<br />

de Advaita Vedanta (nondualiteit).<br />

Je leert en beoefent klassieke hatha<br />

en jnana yoga. Hierin word je ondersteund<br />

door de leerlijnen Anatomie &<br />

Fysiologie, Chakraleer en Voedingsleer.<br />

Onderscheidend is onze leerlijn<br />

Energieleer. Hierbij leer je over de<br />

elementen, meridianen, yin en yang<br />

principes uit de Chinese Geneeskunde.<br />

We werken in kleine groepen met<br />

aandacht voor de eigen ervaring en<br />

beleving. Dialoog en individuele<br />

begeleiding ondersteunen jou in je<br />

persoonlijke (yoga)proces.<br />

Daarnaast werken we met elkaar<br />

aan de ontwikkeling van<br />

didactische vaardigheden vanuit<br />

jouw eigenheid.<br />

Eigen-wijs Zijn<br />

De opleiding past bij yogabeoefenaars<br />

met een open, zelfstandige en onderzoekende<br />

houding. We vinden het<br />

belangrijk dat je deze houding tijdens<br />

de opleiding cultiveert zodat je<br />

jezelf persoonlijk en professioneel<br />

kunt blijven ontwikkelen. Weet je bij<br />

aanvang van de opleiding nog niet<br />

of je wilt lesgeven? Dit is niet erg.<br />

Het yogapad begint altijd met jezelf.<br />

Of lesgeven iets voor jou is, of niet,<br />

ontvouwt zich gedurende de opleiding<br />

als vanzelf.<br />

Opbouw<br />

• 200u yoga basis, persoonlijke<br />

ontwikkeling en didactische<br />

vaardigheden<br />

• 300u yoga verdieping,<br />

specialisatie en integratie<br />

• diverse bijscholingen en<br />

specialisaties<br />

Praktische informatie<br />

Samsara <strong>Yoga</strong> Docentenopleiding<br />

Korte Haven 125<br />

3111 BH Schiedam<br />

www.samsara.nl<br />

info@samsara.nl<br />

Mail naar Romanie Graumans<br />

voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek<br />

of meld je aan<br />

voor een open avond op vrijdag<br />

17 juni of 2 september 2<strong>02</strong>2.<br />

MEER INFORMATIE: WWW.SAMSARA.NL<br />

60

SPECIAL<br />

Centre Lothlorien<br />

<strong>Yoga</strong> as a way of life<br />

Nieuw: 2-jarige opleiding<br />

in Leiden<br />

Nu ook in Nederland! In<br />

de Lindewei in Leiden<br />

volbreng je deze opleiding<br />

binnen 2 jaar, 1 zondag<br />

per maand. Daadwerkelijk<br />

200 contacturen en<br />

directe toepassing in je<br />

dagelijks leven!<br />

“<strong>Yoga</strong> is not an intellectual study. <strong>Yoga</strong> is not a fitness<br />

exercise. <strong>Yoga</strong> is a practical science on how to live your life.”<br />

Pinky More<br />

Deze 1-maand durende opleiding wordt door Pinky en haar team van in<br />

India geschoolde docenten aangeboden in Frankrijk. Centre Lothlorien is<br />

geaffilieerd met ‘The <strong>Yoga</strong> Institute’ in Mumbai, het oudste georganiseerde<br />

yogacentrum ter wereld.<br />

Wat is ‘<strong>Yoga</strong> as a Way of Life’?<br />

<strong>Yoga</strong> is holistisch. Tijdens de opleiding<br />

leef je in een bijpassend dagelijks<br />

ritme, leer je over voeding, een<br />

verscheidenheid aan oefeningen,<br />

een positieve mindset en vooral,<br />

hoe je alle facetten in je eigen leven<br />

toepast. <strong>Yoga</strong> kan je helpen om je<br />

leven gemakkelijker, gezonder en<br />

vooral gelukkiger te maken.<br />

Welke onderwerpen worden<br />

behandeld?<br />

Alle fundamentele Asana’s: hoe,<br />

waarom en wanneer je ze toepast<br />

en wanneer juist niet.<br />

Indiase filosofie: Patanjali’s <strong>Yoga</strong><br />

Sutra’s, Samkhya, Vedanta, Ayurveda<br />

en Hatha <strong>Yoga</strong> Pradipika.<br />

Psychologie: Jouw persoonlijke<br />

ontwikkeling staat centraal in deze<br />

opleiding.<br />

Wat is Centre Lothlorien?<br />

Centre Lothlorien is een idyllisch<br />

Frans landgoed, gelegen in een<br />

prachtige vallei, omringt door bossen,<br />

heuvels, velden en beekjes. Je verblijft<br />

in een ruime kamer in het Chateau.<br />

De keuken is vegetarisch en er<br />

wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt<br />

van biologische ingrediënten.<br />

Praktische informatie<br />

Centre Lothlorien, The <strong>Yoga</strong><br />

Institute France<br />

Domaine de Moiron<br />

52800 Foulain, France<br />

+31612339099<br />

indianclassicyoga@gmail.com<br />

Website: www.indianclassicyoga.com<br />

Facebook: <strong>Yoga</strong>instituteFrance<br />

Instagram: indian_classic_yoga<br />

Youtube: The <strong>Yoga</strong> Institute France<br />

Certificatie: RYT 200 uur<br />

Taal opleiding: Engels/Nederlands<br />

Duur opleiding: 1 maand of 2 jaar<br />

1 t/m 30 oktober 2<strong>02</strong>2<br />

8 april t/m 7 mei 2<strong>02</strong>3<br />

11 september 2<strong>02</strong>2 t/m 24 juli 2<strong>02</strong>4<br />

MEER INFORMATIE: INDIANCLASSICYOGA.COM<br />

61

BRENG JE LICHAAM IN BALANS, VOORKOM<br />

BLESSURES EN BOUW MENTALE VEERKRACHT OP<br />

Kies met je hart, kies homeopathie<br />

maak kennis met de opleiding!<br />

En snuffel aan het beroep van de homeopaat<br />

Kosten € 119,00<br />

Vanaf<br />

eind mei<br />

verkrijgbaar<br />

www.avkh.nl<br />

Casa la Suerte<br />

<strong>Yoga</strong> Vakantie Spanje<br />

Durf weer te dromen, het was bizar, leerzaam, genoeg<br />

tijd om na te denken, nu weer tijd en ruimte voor de<br />

volgende stap!<br />

In 2<strong>02</strong>2 ben je weer zeer welkom op onze berg in<br />

het prachtige natuurgebied in Zuid Spanje! Afgelopen<br />

jaar hebben wij onze tijd gebruikt om onze Casa nog<br />

mooier en groener te maken met onder andere meer<br />

zonnepanelen voor stroom en warm water.<br />

A_2<strong>02</strong>2_04_<strong>Yoga</strong>_international _95x115.indd 1 21/04/2<strong>02</strong>2 11:50<br />

Bij een boeking<br />

in 2<strong>02</strong>2 een<br />

jaarabonnement op<br />

de YOGAKRANT<br />

cadeau!<br />

Onze week-arrangementen<br />

met dagelijkse yogalessen, heerlijke<br />

vegetarische/vis maaltijden, gebruik van al onze faciliteiten,<br />

sauna, zoutwaterzwembad, fitnessruimte, een<br />

massage, het wondermooie uitzicht, kan je vinden op<br />

onze website! Wandelen, fietsen, een dagje strand, het<br />

echte Zuid Spanje ontdekken, een cadeau aan jezelf!<br />

Als je als <strong>Yoga</strong>docent zin hebt om een weekje met jou<br />

cursisten te organiseren, mail ons voor de mogelijkheden.<br />

WWW.CASALASUERTE.NL

Samgaia.com<br />

Vind yoga, meditatie en mindfulness<br />

studio’s bij jou in de buurt!<br />

Stap 1<br />

Zoek<br />

Stap 2<br />

Vind<br />

Stap 3<br />

Reserveer<br />

Zoek naar studio’s bij jou in<br />

de buurt.<br />

Samgaia presenteert jou alle<br />

studio’s bij jou in de omgeving.<br />

Reserveer een les naar keuze<br />

en ervaar de studio!<br />

Samgaia.com

ARTS & YOGI<br />

TWEE PADEN<br />

WORDEN<br />

ÉÉN WEG<br />

De visie van huisarts<br />

Mattanja Dirks<br />

Mattanja Dirks (1986) is huisarts én praktiserend yogi. Dat is bijzonder,<br />

en dat terwijl yoga toch vooral gaat over een gezonde, ontspannen<br />

geest en een gezond lichaam. In de medische stand is yoga toch nog<br />

steeds eerder uitzondering dan regel. Maar dat begint te veranderen.<br />

Mattanja is van een nieuwe lichting huisartsen die meer (yoga)lifestyle<br />

vanuit de huisartsenpraktijken wil aanbieden. Zelf wil ze het liefst<br />

in de toekomst ook een body-mind-opleiding afronden.<br />

65<br />

yoga internationaal<br />

Tekst Mattanja Dirks en Marciel Witteman | Foto’s Picture People en Mattanja Dirks<br />

Hoe en wanneer ben je in<br />

de yoga verzeild geraakt?<br />

‘Ik deed in Nieuw-Zeeland in 2012 een tiendaagse<br />

Vipassana-cursus. Daar liep ik een trombosebeen op<br />

door meer dan tien uur per dag in kleermakerszit<br />

te mediteren en kon ik de staande oefeningen van<br />

tai chi niet uitvoeren. Een vriendin nam me mee naar<br />

een Iyengar-yogales op een grachtje in Amsterdam.<br />

Vanaf toen bleef ik yoga doen. Ik volgde zo vaak ik<br />

kon in de avonden, na mijn coschappen, verschillende<br />

soorten lessen bij Delight <strong>Yoga</strong> en begon ook in de<br />

ochtend zelf de primaire serie 1 van Ashtanga te<br />

doen voordat ik mijn dag begon als arts-assistent<br />

op de intensive care.’<br />

Combineer je de yoga zelf al in je<br />

praktijk als freelance huisarts?<br />

‘<strong>Yoga</strong> neem ik zeker mee de spreekkamer in, maar<br />

dan met name gericht op blessures, verkeerde<br />

houdingen of stress-gerelateerde klachten. Door de<br />

yoga heb ik me meer verdiept in het bewegingsapparaat<br />

en de verbinding tussen de lichaamsdelen

66<br />

yoga internationaal<br />

‘Door de yoga heb ik<br />

me meer verdiept in het<br />

bewegingsapparaat en<br />

de verbinding tussen<br />

de lichaamsdelen die<br />

elkaar beïnvloeden’<br />

die elkaar beïnvloeden. Helaas geef ik in de huisartsenpraktijk<br />

geen les aan patiënten, maar ik denk<br />

dat dit een mooie toevoeging zou zijn voor mensen<br />

die met bepaalde lichamelijke of stress-gerelateerde<br />

klachten op het spreekuur komen.’<br />

Wat is je achtergrond,<br />

is er een rode draad?<br />

‘Ik ben opgegroeid als jongste in een gezin met twee<br />

oudere broers. We zitten qua leeftijd dicht bij elkaar<br />

en dat maakt dat we in de jeugd veel met elkaar<br />

deelden. Mijn vader had een eigen huisartsenpraktijk<br />

en mijn moeder was daar als vanzelfsprekend de<br />

assistente. Zo ging dat vroeger. Ze waren echt een<br />

team en werkten erg hard. Samen voedden ze ons<br />

op volgens de antroposofische leer waarin de drie R’s<br />

(rust, regelmaat en reinheid) de rode draad vormden.<br />

Mijn vader had, naast zijn reguliere geneeskundeopleiding,<br />

ook de antroposofische en homeopatische<br />

opleidingen afgerond en paste deze kennis met<br />

regelmaat toe in de praktijk. Mijn moeder had<br />

academie De Wervel gedaan (kunstzinnige therapie)<br />

na haar opleiding verpleegkunde, waardoor zij<br />

allebei door de leer van Rudolf Steiner waren geraakt.<br />

Als kind kreeg ik dan ook geen antibiotica toen ik<br />

een longontsteking had, maar mosterdlappen. Ik<br />

denk dat ik een jaar of acht was dat ik wist dat ik<br />

geneeskunde wilde sturen. Rechten kwam af en toe<br />

ook nog in mij op, maar geneeskunde voerde de<br />

boventoon en was mijn hele middelbareschooltijd<br />

de focus.’<br />

Hoe verliep je spiritueelfilosofische<br />

pad?<br />

‘Vanaf het moment dat ik op kamers ging om te<br />

studeren in Amsterdam riepen de boeken van Carl<br />

Jung, Sigmund Freud, Immanuel Kant, maar ook<br />

van Byron Katie mij. Waarom toen weet ik niet<br />

precies. Wellicht was het een tijd waarin ik opnieuw<br />

de wereld ging bekijken. Ik had altijd al veel vragen<br />

en inzichten, maar ik had me nog niet zo diep in<br />

filosofische vraagstukken gebeten. In Amsterdam<br />

begon ik naar verschillende meditatie-avonden te<br />

gaan: loopmeditaties maar ook meditaties bij Rigpa,

ARTS & YOGI<br />

waar de leer van Sogyal Rinpoche centraal staat.<br />

Nadat ik een aantal opleidingen had gevolgd bij de<br />

Canadese spiritueel leraar Mada Dalian, kwam ik<br />

via SAND (Science and Nonduality) in Italië bij<br />

Unmani en Mooji. Mooji had toen twee foto’s naast<br />

zich staan en de blik van één man trok me enorm:<br />

Ramana Maharshi was. En al snel daarna reisde ik<br />

met mijn partner naar India naar diens ashram en<br />

ook die van Amma. Naar deze plekken ben ik vele<br />

malen terug gegaan en kwamen ook Nisargadatta<br />

Maharaj en Rupert Spira als belangrijke begeleiders<br />

op mijn pad van non-dualiteit. Ik vergeet hier vast<br />

nog een aantal mensen die me ook inspireren.<br />

Zoals Hans Laurentius en Dick Sinnige.’<br />

Terug naar het lichaam: hoort het<br />

vak yoga-body-mind een onderdeel<br />

van de studie medicijnen te zijn?<br />

‘Absoluut! Body-mind medicine bestaat al als losse<br />

opleidingen en cursussen. In Amerika wordt het ook<br />

bij sommige geneeskundefaculteiten aangeboden,<br />

maar in Nederland is dit voor zover ik weet nog niet<br />

aan de orde. Naar mijn idee is het een essentieel<br />

onderdeel van de geneeskundeopleiding van tegenwoordig!<br />

De scales die je bij body-mind medicine leert,<br />

zijn niet alleen van belang om aan je patiënten aan<br />

te bieden. Ze geven ook de jonge arts meer draagkracht<br />

en hulp om zichzelf staande te houden in de toch<br />

nog steeds stressvollere werksfeer. Body-mind medicine<br />

focust op de verbinding van mind en lichaam met<br />

yoga, meditatie, acupunctuur, tai chi en ademhalingsoefeningen.<br />

Maar er zijn nog andere benaderingen om gezondheidsproblemen<br />

holistisch te behandelen. Zo heb je<br />

ook integrative medicine, een combinatie van reguliere<br />

en alternatieve geneeskunde om het lichaam in zijn<br />

geheel te benaderen. En functional medicine, dat<br />

de focus legt om het lichaam optimaal te laten<br />

functioneren. Alle drie de benaderingen gebruiken<br />

overlappende methoden om het lichaam weer in<br />

balans te brengen en yoga is bij alle een onderdeel!<br />

Daarnaast vergeten we vaak dat in India de ayurvedische<br />

leer altijd al werkt vanuit body-mind-spirit en<br />

de antroposofische geneeskunde dit ook nastreeft.’<br />

Wat zijn jouw yoga- en medische<br />

ambities op de korte (praktische)<br />

en langere termijn (droom)?<br />

‘Ik ben iemand die heel enthousiast is van alle drie<br />

de benaderingen en ik heb al heel veel losse<br />

opleidingen gevolgd. Wellicht is op een gegeven<br />

moment een volledige opleiding een optie. Zelf<br />

neig ik dan naar functional medicine omdat ik hier<br />

al veel mee heb gewerkt in Canada in een kliniek<br />

en daar heel goede resultaten van heb gezien. Ik<br />

wil mensen echt helpen en het lijkt me fantastisch<br />

als er uiteindelijk huisartsenpraktijken komen die<br />

volledig zijn ingericht volgens de holistische<br />

benadering van de mens. Die naar een gedachtegoed<br />

gaan van gezondheid, in plaats van ziekte.<br />

Preventie is dan een belangrijker speerpunt, dan<br />

mensen genezen.’<br />

Je bent met een boek over<br />

non-dualiteit bezig: wat wil je<br />

daarmee bereiken?<br />

‘Mindfulness is een term die nu breed wordt geaccepteerd<br />

en beoefenend, met zeer veel positieve<br />

resultaten als gevolg. Non-dualiteit is daarentegen<br />

nog relatief onbekend, hoewel steeds meer in meditatie<br />

geïnteresseerde mensen hier terechtkomen. De term<br />

non-dualiteit is vanuit het denken vaak lastig te<br />

bevatten. Het is letterlijk ‘niet-twee’. In feite verwijst<br />

de term naar de bron van wie we zijn, waarin<br />

dualiteiten zijn opgelost. Dualiteiten zijn per<br />

definitie namelijk iets van het denken, en dat is<br />

niet wat we in werkelijkheid zijn. Omdat we hebben<br />

aangenomen dat we een persoon zijn met gedachten,<br />

emoties en een lichaam is het vaak beangstigend<br />

om dit gegeven in twijfel te trekken en verder te<br />

onderzoeken of dit ook werkelijk zo is. Maar op<br />

het moment dat de vraag ontstaat: “wie ben ik?”, dan<br />

komt er een barstje in de schil van de aanname die<br />

je hebt gedaan. Want als je zegt “ik ben dit lichaam”<br />

en je been wordt geamputeerd, ben je dan je been<br />

of de andere lichaamsdelen? We vergeten vaak hoe<br />

snel we een aanname doen over onszelf (en de<br />

wereld), waardoor we de kans missen te ontdekken<br />

wie die werkelijke Ik is. Met mijn boek wil ik<br />

mensen uitnodigen terug te gaan naar hun Zijn,<br />

waarin geluk, liefde, licht – of hoe je het ook wilt<br />

noemen – schijnt en gezondheid de natuurlijke<br />

staat is.’<br />

Meer informatie:<br />

mattanjadirks.com<br />

Instagram: @mattanja_md<br />

67<br />

yoga internationaal

Zoete Italiaanse<br />

dromen<br />

3 x Italiaanse zoetigheden<br />

om het leven te vieren<br />

68<br />

yoga internationaal<br />

Het leven is zoet, vooral als je in Italië woont. Want Italianen houden van<br />

zoet, zoeter, zoetst. Ze ontbijten het liefst met een biscotto of granita,<br />

nemen een merenda als zoete snack in de namiddag of eindigen de dag<br />

met een verfrissende gelato. Het boek La vita è dolce is een eerbetoon<br />

aan deze Italiaanse zoetigheden. En dankzij de bijzondere recepten die<br />

erin staan, kunnen wij er ook in Nederland van genieten.<br />

Tekst Mara Giamboi | Foto’s Charlotte Bland<br />

Wie wel eens in Italië is geweest, weet<br />

hoe waanzinnig lekker je daar kunt<br />

eten. En dat gaat veel verder dan enkel<br />

de bekende pizza en pasta. Elke streek<br />

heeft zo zijn eigen specialiteiten,<br />

van wijnen tot kazen tot manieren om groenten te bereiden.<br />

Bovendien eet je in Italië geweldige dolci. Italianen zijn echte<br />

zoetekauwen, en wij geven hen groot gelijk. Zoet maakt blij<br />

en heeft iets feestelijks.<br />

Chef-kok en banketbakker Letitia Clark vond haar thuis in<br />

Sardinië. Ze ontdekte de oneindige wereld van de Italiaanse<br />

dolci. Haar nieuwste kookboek La vita è dolce is een ode aan<br />

deze zoete lekkernijen. Het zomerse boek staat vol met de<br />

lekkerste recepten, geïnspireerd op de Italiaanse (en met name<br />

de Sardijnse) keuken. Lang niet allemaal traditioneel, maar<br />

wél vol met Italiaanse passie. Met recepten voor koekjes, cakes,<br />

desserts en taarten – voor elke gelegenheid. En als kers op<br />

de taart: een heel hoofdstuk gewijd aan ijs.<br />

Wij kozen drie heerlijke recepten uit La vita è dolce, zodat jij<br />

thuis het leven kunt vieren: een klassieke kersen-olijfolietaart<br />

met amandel en ricotta, een kruidige yoghurttaart met<br />

olijfolie en rozemarijn en tot slot een frisse citroen-sorbetto<br />

die zo mooi is dat je hem bijna niet wil opeten.<br />

LA VITA È DOLCE<br />

Italiaanse zoetigheden<br />

Auteur: Letitia Clark<br />

Vertaler: Renate Hagenouw<br />

Uitgeverij: Becht<br />

¤ 29,99, ISBN 9789<strong>02</strong>3016908

ETEN<br />

KERSEN-OLIJFOLIETAART<br />

MET AMANDEL & RICOTTA<br />

voor 8-10 personen<br />

‘Zoet maakt<br />

blij en heeft<br />

iets feestelijks’<br />

INGREDIËNTEN<br />

• gesmolten boter, voor het invetten<br />

• 280 g kersen, ontpit<br />

• geraspte schil en sap van 1 grote biologische<br />

citroen<br />

• 250 g ricotta<br />

• 200 ml olijfolie<br />

• 4 eieren<br />

• 100 g gemalen amandelen (amandelmeel)<br />

• 150 g 00 of gewone bloem<br />

• 2 tl bakpoeder<br />

• 200 g suiker<br />

• flinke snuf zeezout<br />

• 40 g amandelschaafsel<br />

• poedersuiker, voor het bestuiven<br />

BEREIDING<br />

• Verwarm de oven voor tot 160 °C hetelucht /<br />

180 °C elektrisch.<br />

• Bestrijk met een kwastje een taartblik van 23 cm<br />

met gesmolten boter en bekleed met bakpapier.<br />

• Schep de kersen in een kom om met de citroenschil<br />

en het sap en laat 1 2 minuten staan om de smaken<br />

te laten intrekken.<br />

• Doe alle andere ingrediënten, behalve het amandelschaafsel<br />

en de poedersuiker, in een blender en<br />

laat draaien tot je een glad beslag hebt. (Of, als je<br />

geen blender hebt: neem een ballongarde en een<br />

kom en begin met de ricotta en olie. Klop tot je<br />

zeker weet dat er geen klontjes meer in de ricotta<br />

zitten en voeg dan pas de eieren toe; eindig daarna<br />

met de droge ingrediënten.)<br />

• Roer de helft van de kersen erdoor.<br />

• Schenk het beslag in het taartblik en strijk<br />

gelijkmatig uit. Verdeel de resterende kersen en<br />

het amandelschaafsel erover.<br />

• Bak de taart tot hij gerezen en goudbruin is;<br />

dit duurt 40 45 minuten. Controleer met een<br />

prikker of spaghettisliert of de taart gaar is.<br />

• Laat de taart 10 minuten rusten voor je hem uit<br />

de vorm haalt en op een rooster laat afkoelen.<br />

Zet hem dan op een taartplateau, bestuif met<br />

poedersuiker en serveer.<br />

Opmerking: Als je wilt, kun je bevroren<br />

kersen gebruiken; dat werkt ook heel goed.<br />

69<br />

yoga internationaal

70<br />

yoga internationaal<br />

BIO<br />

Onze receptenredacteur Mara<br />

Giamboi is gek op yoga: van<br />

Vinyasa tot <strong>Yoga</strong> Nidra. Naast<br />

yoga vindt ze haar rust in koken,<br />

dit werkt meditatief voor haar.<br />

Deze passie voor eten heeft<br />

zij van haar Siciliaanse familie.<br />

Mara’s recepten zijn altijd<br />

gebaseerd op groenten, met<br />

aandacht voor producten uit het<br />

seizoen. Bewonder ze op haar<br />

instagrampagina @tavola.mara.<br />

YOSSY’S YOGHURTTAART MET OLIJFOLIE & ROZEMARIJN<br />

voor 8 -10 personen<br />

INGREDIËNTEN<br />

• 55 g boter, gesmolten,<br />

plus extra voor het invetten<br />

• 225 g 00 of gewone bloem,<br />

plus extra voor het bestuiven<br />

• 2 tl fijngehakte verse rozemarijn<br />

• geraspte schil van 1 biologische citroen<br />

• 200 g suiker<br />

• 175 ml olijfolie<br />

• 4 grote eieren<br />

• 240 ml yoghurt<br />

• 2 tl bakpoeder<br />

• snuf zeezout<br />

• poedersuiker, voor het bestuiven<br />

BEREIDING<br />

• Verwarm de oven voor tot 160 °C<br />

hetelucht / 180 °C elektrisch.<br />

• Vet met een kwastje een taartblik van<br />

23 cm of een tulbandvorm (of een<br />

charlotte bakvorm) in met boter en<br />

bestuif met bloem.<br />

• Roer de rozemarijn, citroenschil<br />

en suiker in een kom door elkaar.<br />

• Klop de olijfolie en gesmolten boter<br />

erdoor.<br />

• Voeg de eieren toe en klop nog<br />

30 seconden.<br />

• Klop de yoghurt erdoor en spatel<br />

de bloem, het bakpoeder en het zout<br />

erdoor.<br />

• Schenk het beslag in de bakvorm en<br />

strijk de bovenkant glad.<br />

• Bak de taart 45 minuten; controleer<br />

met een prikker of spaghettisliert of<br />

hij gaar is. Laat 10 minuten rusten<br />

voor je hem uit de vorm haalt en op<br />

een rooster verder laat afkoelen.<br />

• Bestuif voor het serveren met<br />

poedersuiker.

ETEN<br />

SPRANKELENDE CITROEN-<br />

SORBETTO IN CITROEN<br />

voor 1 liter, genoeg om circa 6 citroenen te vullen<br />

INGREDIËNTEN<br />

• 250 ml citroensap (van ca. 8 kleine citroenen,<br />

zie recept), plus de geraspte schil van 1<br />

biologische citroen<br />

• 280 g suiker<br />

• 100 ml water<br />

• 200 ml bruisend mineraalwater (gebruik iets<br />

zoutig water, van bijvoorbeeld het merk San<br />

Pellegrino)<br />

BEREIDING<br />

• Wil je de sorbet in citroenen serveren, snijd<br />

dan 1 centimeter van de onderkant af zodat ze<br />

rechtop blijven staan (bewaar 1 vrucht voor de<br />

geraspte citroenschil). Snijd een flink dik kapje<br />

(2 3 cm) van de bovenkant van de citroenen en<br />

bewaar ze als dekseltjes. Schep al het vruchtvlees<br />

eruit, alsof je een halloweenpompoen leeg schraapt,<br />

en druk het door een zeef om het sap voor je<br />

sorbetto eruit te krijgen. Vries de uitgeholde<br />

citroenen in voor je ze gebruikt om de sorbet in<br />

te serveren; ze zien er aantrekkelijker uit als ze<br />

een tikje bevroren zijn en zullen de sorbetto<br />

langer koel houden.<br />

• Doe de geraspte schil van de laatste citroen in<br />

een steelpan. Voeg de suiker en het gewone<br />

water toe en breng zachtjes aan de kook. Laat<br />

3 5 minuten borrelen tot er een siroop ontstaat.<br />

• Giet de siroop door een zeef in een kom (doe de<br />

schil weg). Roer het citroensap en het bruisende<br />

mineraalwater erdoor.<br />

• Schenk dit mengsel in een ijsmachine en laat<br />

draaien volgens de aanwijzingen van de<br />

fabrikant. (Of maak de sorbet met de hand,<br />

zie recept hieronder).<br />

• Serveer in de uitgeholde citroenen.<br />

71<br />

yoga internationaal<br />

SORBET MET DE HAND MAKEN<br />

• Schenk het mengsel in een ondiep bakje en dek<br />

af met bakpapier. Zet in de vriezer.<br />

• Klop het mengsel na 1,5 uur (met een garde)<br />

of maal met de pulseerknop (in een blender of<br />

keukenmachine) en zet het in het bakje terug<br />

in de vriezer.<br />

• Herhaal het proces ten minste tweemaal met<br />

pauzes van 1,5 uur.

Onrust na<br />

de yogales<br />

MCAS, een onbekende ziekte<br />

72<br />

yoga internationaal<br />

De meeste mensen kiezen voor yoga om heerlijk te ontspannen,<br />

soepel en vooral vitaal te blijven. <strong>Yoga</strong> kan een positief effect<br />

hebben op gezondheidsklachten en herstel tijdens of na een<br />

ziekte of burn-out. Maar hoe kan het dat yoga ook symptomen<br />

juist kan verergeren en wanneer is daar sprake van? Mensen met<br />

mestcelactivatiesyndroom (MCAS) hebben daarmee te maken<br />

MCAS is een voor veel<br />

mensen onbekende<br />

ziekte waarbij het<br />

immuunsysteem, de<br />

zogeheten ‘mestcellen’,<br />

hyper-reageert op prikkels die normaliter<br />

niet bedreigend zijn, zoals voedsel, geuren,<br />

fysieke of emotionele triggers. Bij MCAS<br />

kun je een rood hoofd krijgen, en onrust,<br />

van de geuren in een yogaruimte. Of je<br />

krijgt hartkloppingen na een stevige zonnegroet,<br />

of valt flauw na een Bikram-yogales,<br />

of slaapt slecht na een actieve, intensieve<br />

yogales. Dit alles gebeurt doordat histamine<br />

door de mestcellen is vrijgemaakt.<br />

MCAS, een onbekende ziekte<br />

Een patiënt die herhaaldelijk zegt tegen<br />

de arts: ‘dokter, ik word ziek van eten’ en<br />

niet wordt gehoord... Dit gebeurt vaak<br />

Tekst en foto's Gonnie van de Lang<br />

‘MCAS wordt vaak verward<br />

met histamine-intolerantie’<br />

omdat een arts niet weet wat hij ermee aan<br />

moet. Zo’n 17 procent van de bevolking<br />

heeft, in meer of mindere mate, MCAS en<br />

loopt ermee rond zonder de juiste<br />

diagnose en behandeling. In Nederland<br />

zijn er weinig artsen gespecialiseerd in<br />

MCAS, die de juiste onderzoeken kunnen<br />

doen. Specifieke bloedtesten en biopsieën<br />

zijn nodig om de ziekte op de sporen.<br />

Radeloze artsen<br />

Bij MCAS zijn de symptomen zoveel omvattend<br />

dat de persoon met een lange lijst<br />

gezondheidsklachten bij de huisarts komt.<br />

Er kunnen de meest vreemde verschijnselen<br />

zijn, waarmee de arts geen raad weet.<br />

De symptomen kunnen diverse organen<br />

en systemen raken, wat de ziekte zo<br />

ongrijpbaar en mysterieus maakt. Zo komt<br />

de MCAS-patiënt terecht op spreekuren<br />

van verschillende specialisten, die allen<br />

alleen kijken naar hun eigen specifieke<br />

gebied en daardoor geen juiste diagnose<br />

stellen. Want bij MCAS is het belangrijk<br />

om te kijken naar de overeenkomsten<br />

tussen de klachten.<br />

Veel voorkomend zijn: spijsverteringsklachten,<br />

huiduitslag, longklachten,<br />

slapeloosheid, hartkloppingen, onrust,<br />

gevoeligheid voor geuren en geluiden.<br />

Reactie op voeding, vooral histaminebevattende<br />

voeding, bijvoorbeeld tomaten,

YOGA EN GEZONDHEID<br />

GONNIE VAN DE LANG is therapeut (acupuncturist) en<br />

yogadocent, vanuit haar praktijk voor yoga en Chinese<br />

geneeswijzen in Wierden. Ook is zij ervaringsdeskundige op het<br />

gebied van MCAS. Zij is gespecialiseerd in voedselintoleranties,<br />

spijsverteringsklachten en MCAS en schreef diverse boeken op<br />

gezondheidsgebied, onder meer een boek over MCAS en<br />

histamine-intolerantie, het eerste boek in Nederland met theorie<br />

en praktijk over deze voor veel mensen onbekende aandoening,<br />

voor zowel patiënten, yogadocenten als zorgverleners.<br />

Met dit boek hoopt de auteur MCAS meer bekendheid te geven,<br />

opdat er in de toekomst een juiste therapie kan komen. Het boek<br />

behandelt yogaoefeningen om de gezondheid te optimaliseren en<br />

een stappenplan en adviezen hoe om te gaan met MCAS. Er zijn<br />

ook gratis oefeningen te beluisteren via een app.<br />

Te bestellen via vandelang.nl<br />

Of schrijf je in op de nieuwsbrief via gonnie@vandelang.nl<br />

Help, mijn mestcellen zijn van slag!<br />

Mestcelactivatiesyndroom & histamine<br />

intolerantie<br />

Auteur: Gonnie van de Lang<br />

Uitgeverij: BeLa Boek<br />

¤ 36,95, ISBN 9789080911208<br />

73<br />

yoga internationaal<br />

oude kaas, paddenstoelen, vleeswaren,<br />

vis, schaal- en schelpdieren. De klachten<br />

kunnen wisselen en toenemen en weer<br />

afnemen. Daardoor zijn ze onvoorspelbaar<br />

en vaak niet meetbaar.<br />

Het is zelfs zo dat er regelmatig als conclusie<br />

wordt gesteld dat de persoon lichamelijk<br />

gezond is, want alle standaardtesten en<br />

laboratoriumuitslagen wijzen niets uit,<br />

dus zal het wel psychisch zijn. Veel MCASpatiënten<br />

krijgen dan antidepressiva mee<br />

naar huis, wat de ziekte op den duur nog<br />

meer verergert.<br />

Triggers<br />

Er is een breed scala aan triggers die de<br />

mestcellen activeren. De trigger is te zien<br />

als de startknop waardoor het proces aan<br />

klachten in gang wordt gebracht. Als<br />

reactie op zo’n trigger geven de mestcellen<br />

honderden chemische stoffen af waarvan<br />

histamine de bekendste is. Daardoor wordt<br />

MCAS vaak verward met histamineintolerantie.<br />

Bijvoorbeeld: wanneer je wordt<br />

gestoken door een mug zijn het de mestcellen<br />

die reageren om het probleem op<br />

te lossen. Ze gaan in de aanval en geven<br />

chemische stoffen af. Histamine zorgt dat de<br />

plek warm en rood wordt en gaat jeuken.<br />

Bij MCAS geeft het lichaam bij veel nietbedreigende<br />

triggers chemische stoffen af<br />

(onder meer dus histamine), waardoor je<br />

je ziek gaat voelen. Een teveel aan histamine<br />

zorgt voor onrust, hartkloppingen, slapeloosheid<br />

of een rood hoofd.<br />

Belangrijke triggers zijn:<br />

• Voedingsmiddelen met een hoog<br />

histaminegehalte of histamine-<br />

‘vrijmakers’ (koffie, thee, alcohol)<br />

• Extreme temperaturen (zowel warm als<br />

koud), denk aan douchen, sauna,<br />

Bikram <strong>Yoga</strong> en Hot <strong>Yoga</strong><br />

• Emotionele stress<br />

• Insectenbeten<br />

• Chemicaliën in verzorgingsproducten,<br />

zoals zeep en parfum<br />

• Geuren in een (yoga)ruimte, zoals<br />

etherische oliën, wierook-chemicaliën,<br />

sterke parfums<br />

• Intensieve sportactiviteiten, zoals<br />

poweryoga en ademhalingsoefeningen<br />

als Kapalabathi en Bastrika<br />

Meer informatie:<br />

vandelang.nl

Tekst Marjan van Druenen<br />

74<br />

yoga internationaal<br />

Een vleug mysterie<br />

Esoterie is kennis die uitsluitend<br />

toegankelijk is voor ingewijden.<br />

In Geschiedenis van de westerse<br />

esoterie lezen we over de talrijke<br />

levensbeschouwelijke stromingen en<br />

(geheime) genootschappen vanaf de<br />

oudheid tot aan het heden. Cultuurhistoricus<br />

Jacob Slavenburg schreef<br />

samen met John van Schaik, kenner<br />

van de middeleeuwse mystiek, dit<br />

magistrale werk van meer dan 700<br />

bladzijden. Vanuit de vier beginselen<br />

van de esoterie: religie, kosmologie,<br />

magie en alchemie reizen we terug in<br />

de tijd naar de oudheid om uiteindelijk<br />

in de nieuwe tijd te belanden. Onderweg<br />

zien we het oude Egypte, Plato en<br />

de mysteriescholen, Bijbelse figuren,<br />

Katharen, graalridders en mystici.<br />

Maar ook theosofen, antroposofen en<br />

Jung, om af te sluiten met de provobeweging,<br />

hippies en New Age, waar<br />

esoterie een individuele aangelegenheid<br />

is geworden. Een zeer compleet<br />

en overweldigend werk dat alles<br />

te maken heeft met de geestelijke<br />

ontwikkeling van de mens.<br />

Geschiedenis van de westerse esoterie<br />

Auteurs: Jacob Slavenburg<br />

en John van Schaik<br />

Uitgeverij: van Warven<br />

¤ 44,99, ISBN 9789493175747<br />

Vrolijke yogalifestyle<br />

Kundalini <strong>Yoga</strong> is een spirituele<br />

vorm van yoga waarbij je een<br />

hogere staat van bewustzijn kunt<br />

bereiken. Agnes Klinkert is docent<br />

en introduceert in haar debuut de<br />

Happy Heart-set. Dit is een serie van<br />

vijftien relatief eenvoudige oefeningen,<br />

ontwikkeld op basis van de Kundalini<br />

<strong>Yoga</strong> en gerangschikt op thema.<br />

Denk aan: ademen, energie, gronden,<br />

ontspannen, balans, focus en zelfvertrouwen.<br />

Veelal ligt de nadruk<br />

op adem- en energiewerk en het<br />

vinden van verbinding met je hart.<br />

De oefeningen hebben de mogelijkheid<br />

tot verdieping en er wordt<br />

uitgelegd waar ze goed voor zijn.<br />

Ook kunnen ze worden aangepast<br />

bij een blessure of juist zwaarder<br />

worden gemaakt. Tussendoor krijg je<br />

wetenswaardigheden over rituelen,<br />

etherische oliën, chakra’s, mantra’s,<br />

edelstenen, maar ook boeken- en<br />

muziektips en recepten. Een speels,<br />

kleurrijk boek waarbij de onderhoudende<br />

schrijfstijl ervoor zorgt<br />

dat je met plezier aan de slag gaat.<br />

Happy Hart<br />

Auteur: Agnes Klinkert<br />

Uitgeverij: Palmslag<br />

¤ 21,95, ISBN 9789493245242<br />

Leeftijd is geen excuus<br />

Ons lichaam verandert<br />

zodra het de vijftig nadert<br />

en daar zijn we niet altijd even<br />

blij mee. Er is goed nieuws: leefstijlveranderingen<br />

kunnen het<br />

verouderingsproces vertragen<br />

en zelfs terugdraaien.<br />

Voedingsdeskundige Nanneke<br />

Schreurs leert je in tien stappen<br />

te starten met nieuwe gewoontes,<br />

met het stellen van persoonlijke<br />

en meetbare doelen. Er is aandacht<br />

voor voeding, een goed<br />

ontbijt, het keto-dieet en<br />

intermittent vasten. Neem tijd<br />

voor de nodige ontspanning,<br />

doe aan krachttraining en zorg<br />

voor een goede nachtrust. Wat<br />

zeker niet mag ontbreken is koud<br />

douchen, Hot <strong>Yoga</strong> en sociale<br />

interactie. Tenslotte genieten we<br />

van de recepten voor ontbijt,<br />

lunch en diner. Wat dacht je<br />

van een quinoasalade met<br />

geroosterde zoete aardappel<br />

en linzen? Of word je vrolijker<br />

van een avocado-smoothie met<br />

andijvie en blauwe bessen?<br />

Alles vegetarisch of veganistisch<br />

te bereiden. Niet fit? Lees dit!<br />

Fit Fab 40<br />

Auteur: Nanneke Schreurs<br />

Uitgeverij: Kosmos<br />

¤ 20,99, ISBN 9789<strong>02</strong>1582689

LITERATUUR<br />

UITGELICHT!<br />

Word mandala-expert<br />

In zeven weken doe je grondig zelfonderzoek<br />

waarbij je de uitkomst in een mandala vormgeeft.<br />

Tekst Marjan van Druenen<br />

75<br />

De mandala of magische cirkel is<br />

een tekenvorm die wordt ingezet<br />

als methode om meer inzicht te krijgen<br />

in je overtuigingen, angsten, blokkades<br />

en creatieve vermogens. Hij fungeert<br />

als een plattegrond van ons menselijk<br />

bewustzijn. Danka Hüsken werkt als<br />

tekentaal-deskundige in de psychosociale<br />

zorg. Zij neemt je mee in de<br />

wereld van bewustwording, zingeving,<br />

numerologie, symboliek en kleurenleer.<br />

Het hele tekenproces van techniek tot<br />

papiersoort wordt uiteengezet. Door<br />

de opdrachten en (teken)oefeningen<br />

uit te voeren, ontdek je de positieve<br />

effecten van dit spirituele ritueel.<br />

Tenslotte leer je in zeven weken grondig<br />

zelfonderzoek te doen waarbij je de<br />

uitkomst in een mandala vormgeeft.<br />

Eén geruststelling: je hoeft niet goed<br />

te kunnen tekenen. Het Mandala<br />

Handboek is ook geschikt om beroeps-<br />

matig te gebruiken, daar wordt de<br />

nodige aandacht aan besteed.<br />

Probeer de onderstaande fijne<br />

oefening eens uit voordat je begint<br />

met het tekenen van een mandala.<br />

Krasoefening<br />

Maak je los van alle gedachten en<br />

open je voor wat vanuit je innerlijk<br />

naar boven komt. Ga nu tekenen.<br />

Deze oefening helpt je om je te<br />

bevrijden van stress en tot rust te<br />

komen. Neem een flink stuk papier<br />

en trek daarop met een dikke<br />

grafietstift, krijt of kleurpotlood een<br />

vierkant of cirkel. Nogmaals herhalen,<br />

zodat er een stevige afgrenzing<br />

ontstaat. Kras met stevige lijnen in<br />

een ronde of rechte beweging door<br />

de vorm, laat de lijnen stoten op de<br />

rand en buig weer terug. Net zo lang<br />

doorgaan tot je voor je gevoel<br />

genoeg hebt losgelaten. Bekijk de<br />

chaos even rustig en zoek naar<br />

plekken waar iets wil opbloeien of<br />

vorm aannemen. Laat bloemen,<br />

takken of iets anders ontstaan uit de<br />

reeds aanwezige lijnen. Neem even<br />

de tijd om de tekening af te ronden,<br />

kijk er nog even naar en leg hem dan<br />

weg. Zo, nu kun je aan je mandala<br />

beginnen!<br />

Het Mandala Handboek<br />

Auteur: Danka Hüsken-Smit<br />

Uitgeverij: van Warven<br />

¤ 15,95, ISBN 9789493175662<br />

yoga internationaal

WEGGEVERTJES<br />

Creëer je eigen flow<br />

100% natuurlijk<br />

Lichte, frisse<br />

dagverzorging<br />

voor het voorjaar<br />

Seizoenen veranderen en daarmee ook het ritme van de<br />

huid. De Vloeibare Dagcrèmes van natuurlijk<br />

cosmeticamerk Dr. Hauschka zijn licht van textuur en<br />

diep hydraterend - elk met een eigen kracht.<br />

De Activerende Vloeibare Dagcrème stimuleert de doffe,<br />

vochtarme huid. De Kalmerende Vloeibare Dagcrème<br />

versterkt de gevoelige huid die snel rood wordt of last<br />

heeft van couperose. Tot slot de Balancerende Vloeibare<br />

Dagcrème: deze dagcrème brengt de vette, gemengde<br />

huid in balans.<br />

Benieuwd welke Vloeibare Dagcrème<br />

bij jou past? Doe de test!<br />

Scan me:<br />

€ 17,99 | NU in de boekhandel<br />

Wil je meer weten over de 100%<br />

natuurlijke producten van Dr. Hauschka,<br />

de samenstelling, herkomst of keurmerken?<br />

Kijk dan op www.drhauschka.nl.<br />

DOE MEE! GA NAAR YOGA-INTERNATIONAL.NU/WINNEN<br />

Briefkaars<br />

Een geschreven ritueel<br />

Soms wil je even stilstaan... De Briefkaars is een beschrijfbaar<br />

wasvel dat je op kan rollen tot een kaarsje. Het wasvel biedt<br />

ruimte voor een persoonlijke wens, inzicht of gedachte<br />

die je los wilt laten. Door de kaars op te rollen en aan te<br />

steken zal deze dagdroom langzaam vervliegen.<br />

Mood!it badlinnen<br />

Let the Sun Shine in!<br />

Het badlinnen van Mood!t is zeer absorberend en vervaardigd<br />

van het zachtste, gekamde katoen. Heerlijk om je mee af<br />

te drogen of te wassen. De badlinnenset ter waarde van<br />

¤ 49,90 heeft een strakke, stijlvolle look. De set bestaat<br />

uit twee washandjes, een handdoek van 50x100 en 70x140<br />

en een badmat van 60x60 cm. Mood!t-badlinnen is<br />

verkrijgbaar in 13 verschillende kleuren. Met de lente voor<br />

de deur geven we een set weg in de kleur Sunshine Geel.<br />

Extra bijzonder: de Briefkaars wordt in lokaal gemaakt door<br />

mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zo worden<br />

de kaarsen gegoten in Soest en komen de handgeschepte<br />

enveloppen uit Den Haag.<br />

Meer informatie en bestellen: www.briefkaars.nl.<br />

Informatie: www.moodithome.com.

COLUMN<br />

Boeddhista<br />

Ilone observeert<br />

Tekst Ilone Inge | Foto Jeannette Huisman<br />

77<br />

Onderling verbonden<br />

Dagelijks worden we in de media geconfronteerd<br />

met oorlogsbeelden uit Oekraïne. De publieke<br />

opinie is: ‘We hebben het goed hier. Dit kunnen<br />

we ons niet voorstellen.’ Ik kan het me echter wel<br />

voorstellen. Als ik vertel dat ik een oorlogskind<br />

ben, word ik dikwijls meewarig aangekeken.<br />

Ik verliet mijn geboorteland Suriname in 1989<br />

– op mijn tiende – tijdens een burgeroorlog. Ik<br />

woonde met mijn broertje bij een tante in het<br />

pittoreske Moengo. Mijn moeder was in Nederland<br />

op zoek naar een huis. De oorlog werd gevoerd<br />

tussen het Surinaamse leger van Desi Bouterse<br />

en het Junglecommando van Ronnie Brunswijk.<br />

Het draaide om de macht in Oost-Suriname en<br />

de handel in cocaïne. Er werden wraakacties<br />

uitgevoerd op de burgerbevolking. Moengo lag<br />

strategisch. Tanks reden er af en aan.<br />

Beschietingen en bombardementen vonden veelal<br />

’s nachts plaats. Als het geweld losbrak, werden<br />

we uit bed getrokken naar onze schuilplaats<br />

onder de trap. ’s Ochtends werd de schade in en<br />

rond het huis opgenomen. Mijn zevenjarige<br />

broertje speelde in de tuin met punt 50-kogels,<br />

groter dan zijn handje. De munitie stond vaak<br />

nog op scherp.<br />

Toen de oorlog op zijn hevigst woedde, vluchtten<br />

we met niets anders dan de kleding die we<br />

aanhadden. Met zijn vijven in de auto, samen<br />

met mijn tante, haar echtgenoot en oma. De platgebombardeerde<br />

stad staat op mijn netvlies<br />

gebrand. Na de exodus naar de hoofdstad<br />

Paramaribo werden we als ontheemden veilig op<br />

het vliegtuig gezet naar Nederland. Mijn moeder<br />

volgde alles angstvallig op het NOS Journaal<br />

tot ze ons hier veilig in haar armen kon sluiten.<br />

De oorlog werd nooit meer aangehaald.<br />

Getraumatiseerd begonnen we aan een nieuw<br />

leven.<br />

Ik voel connectie met oorlogsslachtoffers waar<br />

ook ter wereld. Ik kan de kwetsbaren in de<br />

samenleving een stem geven. Een oorlog waar je<br />

niet om hebt gevraagd, kan alles in een keer<br />

wegvagen. Oorlog is inhumaan en wreed. De een<br />

heeft geluk dat zijn wieg in een veilig deel van<br />

de wereld staat. De ander heeft pech dat hij een<br />

oorlogssituatie moet ontvluchten. We streven<br />

allemaal naar geluk in het leven. Dat is de<br />

universele waarde die ons allen verbindt.<br />

ILONE INGE (1977)<br />

werkt als yogadocent<br />

en is assistent<br />

producer en<br />

moderator bij het<br />

Boeddhistisch Film<br />

Festival Europa.<br />

Haar boeddhistische<br />

beoefening en de<br />

natuur zijn een<br />

inspiratiebron<br />

in haar leven en werk.<br />

Instagram:<br />

@yogilone.inge<br />

yoga internationaal

78<br />

yoga internationaal<br />

1Hoe kwam yoga op je pad?<br />

‘Na de zoveelste burnout moest<br />

het anders. Mijn lijf fluisterde niet<br />

meer, het schreeuwde. Mijn eerste<br />

yinyogales was een groot tranendal,<br />

thuiskomen en ontlading.<br />

Daar wilde ik meer van! Mijn lichaam<br />

geeft heel duidelijke signalen en<br />

met Yin <strong>Yoga</strong> leerde ik weer<br />

luisteren naar mijn lichaamstaal.<br />

Van daaruit ben ik gaan verwerken<br />

en verdiepen. Ik leerde weer zorgen<br />

voor en houden van het voertuig<br />

van mijn ziel. Dat is wat ik ook<br />

met liefde met anderen deel.’<br />

Vera<br />

Develing<br />

Gouden yogatip:<br />

‘Als je geen zin hebt,<br />

tune dan in op het gevoel<br />

na de practice’<br />

2Wat is je meest dierbare<br />

yogamoment?<br />

‘Dit moment is echt dierbaar:<br />

toen ik <strong>Yoga</strong> Nidra gaf op het<br />

Healing Garden Festival een<br />

aantal jaar geleden. Ik had een<br />

vortex geplaatst in de ruimte<br />

om de les te ondersteunen.<br />

Het hondje van een bekende van<br />

mij ging precies in het midden<br />

van de vortex liggen.’<br />

3Wat is jouw quilty pleasure?<br />

‘Karaoke! Ik ben dol op<br />

zingen, ukelele spelen, dansen.<br />

Dat is totaal geen geheim en mag<br />

iedereen van me weten. Ik haal<br />

zo enorm veel lol uit karaoke!<br />

Zelfs in mijn eentje. Toen er begin<br />

2<strong>02</strong>2 flinke stormen waren, heb<br />

ik de gordijnen dichtgedaan,<br />

de deuren goed gesloten en ben<br />

ik achter de laptop karaokefilmpjes<br />

op YouTube opgezocht. Waar<br />

mogelijk heb ik mezelf met de<br />

ukelele begeleid.’<br />

4Hoe vaak is je eigen practice?<br />

‘Zo vaak mogelijk. Ik heb er<br />

enorm veel baat bij om minstens<br />

dagelijks, al is het maar 10 minuten,<br />

op de mat te zijn. Het helpt mij<br />

om “hier” en in mijn lichaam te<br />

zijn, te luisteren en te voelen.<br />

Als ik geen zin heb, tune ik in op<br />

het gevoel dat ik na de practice<br />

heb. Ademen, doorvoelen, het<br />

laten zijn voor wat het is, het gaat<br />

vanzelf voorbij en geeft mij zo<br />

enorm veel meer balans, rust en<br />

ruimte!’<br />

Korte bio:<br />

Naam Vera Develing<br />

Geboren te Ede<br />

Opleiding Yin <strong>Yoga</strong>,<br />

<strong>Yoga</strong> Nidra, Ademcoach,<br />

Traumacoach, EFT,<br />

Access Bars, verschillende<br />

massages, Human Design,<br />

Neurotransmitters en nog<br />

heel veel meer<br />

Specialisatie Intuïtief –<br />

Creatief – Holistisch<br />

Favoriete asana<br />

Dragonfly/Straddle pose<br />

connectyin.com<br />

post.veradeveling@gmail.com

LEVEN<br />

Brenda<br />

Freijer<br />

Korte bio:<br />

Naam Brenda Freijer<br />

Geboren te Zaandam<br />

Naam Studio Yin by Brenda,<br />

Amsterdam<br />

Opleiding 200 hrs Yin <strong>Yoga</strong><br />

Teacher Training (Harten<strong>Yoga</strong>),<br />

Myofascia Release & Indepth<br />

Fascia (Jo Phee), diverse<br />

trainingen/workshops van o.a.<br />

Sarah Powers, Max Strom,<br />

opleiding massagetherapeut<br />

Specialisatie Yin, Myofascia<br />

Release & Anatomie<br />

Favoriete asana Dragon<br />

brendafreijer.com<br />

bfreijer@mac.com<br />

Instagram: @yinbybrenda en<br />

@brendafreijer<br />

Gouden yogatip:<br />

‘Ik heb genoeg dus<br />

geef zoveel mogelijk’<br />

1Hoe kwam yoga op je pad?<br />

‘Als enigszins gestreste operations<br />

director van een reclamebureau<br />

met een werkweek van<br />

50 à 60 uur moest er twaalf jaar<br />

geleden iets gebeuren. Ik begon<br />

sceptisch aan yoga, maar had wel<br />

bedacht dat ik het de tijd moest<br />

geven, en na drie maanden was<br />

ik om. Later werd Hellen van der<br />

Harten (zie de Serie in dit blad)<br />

mijn docent, die introduceerde<br />

yin in mijn leven. Ik heb bij haar<br />

de teacher training gevolgd, aanvankelijk<br />

met als doel verdieping<br />

voor mezelf, maar voor ik het wist<br />

gaf ik les.’<br />

2Wat is je meest dierbare<br />

yogamoment?<br />

‘Dat beleef ik iedere week als ik<br />

mijn vaste groep lesgeef, mensen<br />

die nooit yoga hadden gedaan en<br />

niet zo snel een yogastudio binnen<br />

zouden stappen. Ze staan nu<br />

trouw een of twee keer per week<br />

op de mat.’<br />

‘Maar ook tijdens de teacher<br />

training, toen ik besefte dat er<br />

iets in mij veranderde. Ik heb mijn<br />

(top)baan opgezegd, ben gaan<br />

freelancen en opeens durfde ik<br />

alles anders te doen. Daar ben ik<br />

nog altijd dankbaar voor.’<br />

3Welke yoga tip heb je voor<br />

werkgevers?<br />

‘Iedere werkgever zou yoga<br />

moeten aanbieden, er is voor<br />

ieder bedrijf wel een vorm te<br />

vinden. Gedurende de pandemie<br />

gaf ik veel online behind the desksessies:<br />

een kwartiertje bewegen<br />

en stretchen. Dat was een groot<br />

succes. Maar ik moest het vooral<br />

geen yoga noemen, voor bedrijven<br />

heeft dat (soms) een te zweverige<br />

lading. Dus weg met dat vooroordeel<br />

en zoek een manier om yoga<br />

te geven voor je werknemers, ze<br />

worden er blijer van!’<br />

79<br />

yoga internationaal

Scan mij:<br />

Het leven moet je vieren.<br />

Ouder worden is een natuurlijk proces. Bij Dr. Hauschka willen wij het<br />

ouder worden niet bestrijden, maar juist de authentieke uitstraling<br />

accentueren. De huid zit vol levensvreugde - net als jijzelf.<br />

De regenererende verzorging van Dr. Hauschka is afgestemd op een<br />

huid die minder veerkrachtig en droger wordt. Oftewel: het toont haar<br />

levenservaring en verwent haar met aanstekelijke vitaliteit.

WEETJES<br />

#durftevragen<br />

Foto Xxxx xxxxx<br />

<strong>Yoga</strong><br />

Internationaal<br />

online<br />

yoga-international.nu<br />

Op onze website staan<br />

inspirerende blogs over yoga,<br />

gezondheid, lekker én gezond<br />

eten, fijne yogahoudingen<br />

en nog veel meer. Van onze<br />

hoofdredacteur, maar ook<br />

van gastbloggers, zoals<br />

yogadocenten en andere<br />

enthousiaste yogi’s.<br />

Wil jij zelf bloggen? Ga naar<br />

yoga-international.nu/contact<br />

Als lezer van onze website en<br />

ons magazine kun je ook mooie<br />

prijzen winnen. Van gezonde<br />

voeding, tot kleding en zelfs<br />

complete retreats!<br />

Er staan natuurlijk winacties in<br />

elk magazine, maar kijk ook eens<br />

op onze website onder Lifestyle/<br />

Winnen! voor alle winacties voor<br />

<strong>Yoga</strong> Internationaal-lezers.<br />

Like onze facebookpagina<br />

facebook.com/<br />

<strong>Yoga</strong>InternationaalMagazine<br />

Volg ons<br />

@<strong>Yoga</strong>_Inter<br />

@yogainternationalmagazine<br />

Ook een vraag<br />

over yoga?<br />

yoga-international.nu/<br />

durftevragen<br />

Elke keer val ik in slaap bij de<br />

eindontspanning na de yogales,<br />

waarbij ik ook nog ‘snurk’geluiden<br />

maak. Ik vind dat wegzakken zelf<br />

heerlijk maar begrijp dat het<br />

eigenlijk niet de bedoeling is?<br />

Ja, het is heel begrijpelijk dat je in<br />

slaap valt, zeker als je yogales in<br />

de avond volgt. Op zo’n moment<br />

van ontspanning krijgt je lichaam<br />

geen impulsen meer om in actie te<br />

blijven en mag het zich volledig<br />

overgeven aan het gevoel<br />

gedragen te worden op je mat.<br />

Dan ligt het wegsoezen erg op de<br />

loer. Als je daarbij wat ‘snurkt’, kan<br />

ik begrijpen dat je medebeoefenaren<br />

dit niet altijd op prijs stellen.<br />

De bedoeling van de eindontspanning<br />

is om alle opgewekte energie, die<br />

je tijdens de beoefening van de<br />

yogales wakker gemaakt hebt, te<br />

verwerken en tot rust te laten<br />

komen. Dit kun je het beste doen<br />

als je daarbij bewust blijft van de<br />

sensaties van je lichaam. Daarmee<br />

kun je verschil gaan opmerken,<br />

tussen het moment dat je net bent<br />

gaan liggen en aan het einde, net<br />

voordat je in beweging komt. Om<br />

te voelen dat alles wat in beweging<br />

is geweest en is aangeraakt tot rust<br />

mag komen. Als je in slaap valt, maak<br />

je deze bewustwording niet mee en<br />

doe je daarmee minder ervaring op.<br />

Als je geluid maakt, ‘snurkt’, is het<br />

soms beter om een tijd op je zij te<br />

gaan liggen in plaats van op je rug.<br />

Als je onderkaak dan zakt door de<br />

ontspanning gaat je mond minder<br />

ver open en ook je gehemelte<br />

ontspant anders en dat stopt of<br />

vermindert het geluid.<br />

Bedenk dat het aanleren van<br />

bewust omgaan met ontspannen<br />

in kleine stapjes gaat en wees<br />

zacht voor jezelf. Tenslotte is<br />

bewustwording een proces.<br />

Dorien Pool is docent Hatha en<br />

Restorative <strong>Yoga</strong> en erkend VYN<br />

yogadocent in Peize<br />

Sense-of-Living.nl<br />

81<br />

yoga internationaal

VOLGENDE KEER IN HET DIKKE ZOMERNUMMER<br />

THEMA: BUIK<br />

82<br />

yoga internationaal<br />

DE MISSIE VAN<br />

HANSAJI YOGENDRA,<br />

DIRECTRICE VAN THE<br />

YOGA INSTITUTE IN<br />

MUMBAI<br />

MANDALI IN ITALIË,<br />

HET DROOMRESORT<br />

VOOR IEDEREEN<br />

AANDACHT VOOR<br />

FASCIA<br />

LACHEN MET SASKIA<br />

VAN VELZEN<br />

YOGA-SCHUDDEBUIKEN<br />

INTEGRATIVE HEALTH<br />

STEEDS MEER ARTSEN<br />

SCHOLEN BIJ<br />

HOUDINGENSERIE:<br />

GENIETEN MET JE<br />

VOLLE ZWANGERE<br />

BUIK<br />

VERDIEP JE YOGA<br />

BEOEFENING MET<br />

JAPANSE YOGA EN<br />

AIKIDO<br />

Dit nummer niet missen, maar nog geen abonnee?<br />

Neem dan voor 27 juni een abonnement!<br />

yoga-international.nu/abonnement<br />

Het volgende nummer van <strong>Yoga</strong> Internationaal ligt 12 juli in de winkel<br />

Meld<br />

je aan!

Begin je dag<br />

met <strong>Yoga</strong> én<br />

non-stop de mooiste<br />

klassieke muziek<br />

voor iedereen<br />

Via: dab+, app, kabel en classic.nl

17, 18 + 19 JUNI 2<strong>02</strong>2<br />

Back to your Rootz!<br />

Get ready to give time a break!<br />

Ontdek de wereld van ontspanning, vrijheid en plezier tijdens<br />

het Inspire Festival. Drie dagen vol yoga, mindfulness, meditatie,<br />

geweldige workshops, bekende en minder bekende sprekers<br />

en muziekoptredens.<br />

Een uitgebreid feelgood programma voor rust, ruimte en<br />

inspiratie. De locatie bij ROOTZ! is fantastisch door de<br />

sfeervolle yogastudio en mooie tuin, in het hart van de provincie<br />

Groningen. Ons festival is kleinschalig en super gezellig.<br />

YOGA - RETREATS - LIFESTYLE<br />

www.rootz.info<br />

E Q C

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!