1 | 2023 Massage Magazine

‘Shiatsu kan het spanningsniveau
in het lichaam laten dalen’
magazine voor wellness & therapie
‘Massage kan bijdragen
aan vermindering van stress
en aan een betere slaap’
Kanker:
massage als
hulpmiddel?
Medische Qigong bij kanker
februari 2023

19587
HANDMASSAGES
GEGEVEN
131
AROMASSEURS
ACTIEF
Samen staan we sterk
tegen eenzaamheid!
Bezoek onze stand op de
Massage- Complementairvakbeurs
3 en 4 maart te Gorinchem
aromasseurs.nl

EDITORIAL
Beste abonnee,
We presenteren je alweer 16de jaargang van
Massage Magazine, het vakblad voor massageen
manueeltherapeuten en welnessbranche.
Het magazine werd voor het eerst uitgebracht in 2008 door
de uitgeverij Koggeschip en wordt vanaf 2021 uitgegeven
door Business Content Media b.v. Onze redactie en
columnisten zijn stuk voor stuk professionals op hun terrein
en staan garant voor sterk inhoudelijk content en actuele
informatie. Naast het magazine worden actuele artikelen
ook gepubliceerd op de website www.beauty-pro.nl en
binnenkort kun je als abonnee gratis de App “beauty-pro.nl”
downloaden en alle artikelen via je telefoon of tablet lezen en
zelfs beluisteren. Reden genoeg dus om abonnee te blijven.
En we hebben nog iets leuks voor je. Als je een collega als
nieuwe abonnee aandraagt, dan ontvang je 30 procent
korting bij de vernieuwing van je abonnement! Je collega
krijgt dan ook 30 procent korting op zijn of haar nieuwe
abonnement. Je hoeft ons slechts een e-mail te sturen
naar abonnementen@businesscontentmedia.nl met jullie
gegevens en wij zorgen voor de rest!
In deze editie, naast onze reguliere onderwerpen zoals
Opleiding in beeld en Step by Step beh, buigt Lizet van Triet
zich over de vraag of massage een hulpmiddel bij kanker
kan zijn. Gonnie van de Lang beschrijft in haar artikel
hoe de reguliere geneeskunde en de complementaire
geneeskunde elkaar kunnen aanvullen binnen de
behandeling van oncologische patiënten en Saskia Petit
ondervraagt de gevestigde branchegenoten over de impact
van de gestegen energiekosten op hun praktijk en hoe zij
daarmee omgaan. En vergeet ook de columns niet. Pim Vree
laat zijn licht schijnen op het verschil tussen psychologie
en psychotherapie en Stefan van Rossum vat de koe bij de
horens en beschrijft niet alleen de voordelen, maar ook de
gevaren van de behandeling van zwangere vrouwen.
Al met al, naar mijn bescheiden mening, wederom een
interessante editie.
Ik wens jullie heel veel leesplezier.
Milan Potuznik,
Uitgever Massage Magazine
Wij verwelkomen uw ideeën en suggesties!
NB Mocht u behoefte voelen uw gedachten over ons
magazine of website met ons te delen, dan kunt u een e-mail
sturen naar: massagemag@businesscontentmedia.nl.
1-2023
3

COLOFON
Uitgever
Business Content Media b.v.
Richard van der Hak, Milan Potuznik
Bink 36, Unit C1-19
Binckhorstlaan 36
2516 BE Den Haag
T. +31(0)70-2211944
www.businesscontentmedia.nl
info@businesscontentmedia.nl
Redactie
Saskia Petit, Gonnie van de Lang,
Lizet van Triet
Ontwerp en vormgeving
Wendy Rijke, Studio 3017
Adverteren
Danijela Pantelic
T. +31(0) 628422526
danijela@businesscontentmedia.nl
Traffic
T. +31(0)70-2211944
traffic@businesscontentmedia.nl
Abonnementen
T. +31(0)70-2211944
abonnementen@
businesscontentmedia.nl
Financial Controller
Linda van den Brink
T. +31(0)70-2211944
linda@businesscontentmedia.nl
Drukwerk
SchuttersMGZ
Abonneren
Verschijnt 6 keer per jaar
Voor actuele aanbieding check s.v.p.:
www.massage-magazine.nl/
abonnementen
Opzeggen van het abonnement:
Abonnementen worden na afloop
van de abonnementstermijn telkens
stilzwijgend verlengd met een
periode van twaalf maanden tenzij de
afnemer het abonnement tenminste
twee maanden vóór het einde van
de lopende abonnementstermijn
schriftelijk heeft opgezegd.
Persoonsgegevens
Massage Magazine legt persoonsgegevens
vast van lezers ten behoeve
van de abonnementsovereenkomst.
Die gegevens kunnen worden gebruikt
om je te informeren over andere
producten of diensten. Liever niet?
Geen probleem. Laat het weten via
info@businesscontentmedia.nl.
ISSN-1877-4423
Copyright
Niets uit dit vakblad mag worden
verveelvoudigd, opgeslagen in een
geautomatiseerd gegevensbestand
of openbaar gemaakt worden in
enige vorm of op enige wijze, hetzij
elektronisch, mechanisch of door
fotokopieën, opname, of op enige
andere manier, zonder voorafgaande
schriftelijke toestemming van de
uitgever.
WIE WERKTEN MEE
Tirza Bottema
Tirza Bottema is directeur van
Thaise massage opleiding Thai Dee in
Valkenswaard. Kijk voor meer informatie
op www.yogamassage.nl.
Gonnie van de Lang
Gonnie heeft een praktijk voor Yoga
en Chinese geneeswijzen in Wierden.
Zij is als verpleegkundige opgeleid in
de reguliere geneeskunde en later
als acupuncturist in de traditionele
Chinese geneeskunde. Gonnie kan
putten uit een brede kennis en
ervaring in de Westerse- en Oosterse
geneeswijzen. Zij heeft naast haar
praktijk meer dan 25 jaar parttime
gewerkt als lerares verpleegkunde en
als yogadocent. Zij schrijft sinds 2008
voor vakbladen over gezondheid en
heeft diverse boeken over massage,
yoga en gezond leven geschreven.
Stefan van Rossum
Stefan van Rossum is oprichter
van Esoterra, een opleidingsinstituut
voor massage-, lichaamsgerichteen
energetische therapie. Stefan is
in de jaren ’90 begonnen als een
van de eerste stoelmasseurs in
Nederland en heeft zich daarna
verder ontwikkeld als docent,
hypnotherapeut en lichaamswerker.
Hij is host van de Esoterra podcast
waarin hij interessante gasten uit de
complementaire zorg interviewt en
samen met Lizet van Triet schreef hij
de bestseller ‘Mindfulness Massage’.
Stefan is ook voorzitter van het
CGO (Collectief Geaccrediteerde
Opleidingen).
Pim Vree
Pim Vree, al 25 jaar lichaamsgericht
psychotherapeut, is ontwikkelaar en
eigenaar van massageopleiding
Vreeling deep tissue. Hij is tevens
auteur van ‘Vreeling, een bijzondere
vorm van deep tissue’.
Drs. Harmen Rijpkema
Drs. Harmen Rijpkema is medisch
antropoloog, aromatherapeut en
auteur van vele artikelen en diverse
boeken over aromatherapie. In
2019 is de 9e druk van zijn werk het
Aromecum verschenen met meer
dan 600 pagina’s aan informatie
over aromatherapie. Met meer dan
40 jaar ervaring geeft hij diverse
cursussen, lezingen en opleidingen
over aromatherapeutische onderwerpen.
Harmen is ook adviseur in
aromatherapie op het gebied van
wetenschappelijk literatuuronderzoek
en productontwikkeling.
Saskia Petit
Saskia Petit is freelance journalist
en eigenaar van Petit Media. Zij
schrijft voor verschillende vakbladen
en organisaties in onder meer de
branches huidverzorging en de
massagebranche. Saskia werkte voor
verschillende uitgeverijen en heeft
jarenlange ervaring als redacteur,
eindredacteur en hoofdredacteur.
In 2021 richtte zij haar eigen tekstbureau
op. Voor Massage Magazine
schrijft zij reportages, interviews en
achtergrondartikelen.
Lizet van Triet
Freelance journalist drs.
Lizet van Triet studeerde af als
bewegingswetenschapper en
als fysiotherapeut. Voor Massage
Magazine interviewt zij met veel
passie deskundigen uit binnenen
buitenland voor de rubrieken
Sportmassage, Medisch en Step-bystep.
Dit om je te inspireren met de
laatste (wetenschappelijke) inzichten
over jouw vak. Daarnaast ontwikkelde
en schreef zij samen met Stefan van
Rossum Mindfulness Massage en met
Lorraine Vesterink Charismatische
Vrouw, hoe haal je het maximale
uit jezelf.
4 1-2023

Inhoud: editie 1/2023
25
11
Medisch ......................................................... 8
Kanker: massage als
hulpmiddel?
Zelf heeft arts en bestsellerauteur
William Cortvriendt niet heel veel met
massage. Maar hij kent het wel van
dichtbij: zijn vrouw krijgt dat regelmatig
en vindt het heerlijk. William: “Het is
heel individueel bepaald waar iemand
door ontspant. Als je stress krijgt
van yoga, doe het dan niet. Dat geldt
eveneens voor massage. Maar iedere
weg die leidt tot stressvermindering is
prima.”
In de praktijk ............................................ 11
De torenhoge energierekening
In deze nieuwe rubriek In de praktijk
geven ondernemende masseurs en
massagetherapeuten praktische tips
en adviezen aan de hand van een
stelling. Deze maand staat de torenhoge
energierekening centraal. Hoe ga je
daar mee om als ondernemer? Welke
maatregelen kun je nemen om je
energieverbruik naar beneden te
krijgen?
Reportage .................................................16
Betty Croll: ‘Zonder aanraking
bestaat er geen leven’
Shiatsu-therapeut en acupuncturist
Betty Croll behandelt een scala
aan klachten, waaronder stressproblematiek,
slapeloosheid, hoofdpijn
en burn-out. Onder haar cliënten
bevinden zich ook kankerpatiënten.
“Shiatsu activeert het lichaamsbewustzijn.
Mensen leren weer naar
hun lichamelijke signalen te luisteren,
waardoor ze beter kunnen ontspannen.
Shiatsu helpt je beter voor jezelf te
zorgen.”
6
22
Step-by-step ..........................................19
Massage bij kanker
“Een cliënt die de diagnose ‘kanker’
krijgt, staat vaak bol van de spanning.
Zowel lichamelijk als geestelijk”,
zo is de ervaring van holistisch
massagetherapeut en docent bij
Instituut Massage bij Kanker Alien
Fikkert. “Als je dan rustgevende, zachte
en op kanker toegespitste technieken
toepast, kun je jouw cliënt helpen meer
te ontspannen; soms al in tien minuten.”
Thai-massage .......................................22
Een Thaise reis door ons
lichaam
Traditionele Thaise massage (Thai:
nuad phaen boran นวดแผนโบราณ,
“antieke massage stijl”) is een van de
oudste massagevormen ter wereld.
Volgens de overlevering bestaat deze
massagevorm zelfs al meer dan 2500
jaar. Thaise massage vormt onderdeel
van de traditionele Thaise geneeskunst.
Deze heeft een holistische benadering
en ziet ziekte als een disbalans in
lichaam of geest. Vroeger zochten Thai
bij ziekte hulp in de lokale tempel. Zij
werden behandeld door middel van de
vier elementen van hun traditionele
geneeskunst: spirituele ondersteuning,
voedingsondersteuning, kruiden en
massage.
16
Qigong .........................................................25
Medische Qigong bij kanker
Kanker is een complexe aandoening
om te behandelen. Bij de toepassing
van TCM kan deze complexiteit worden
aangepakt door gebruik te maken van
onder meer acupunctuur, voeding,
tuina massage, medische qigong en
Chinese kruiden formules. De reguliere
geneeskunde en de complementaire
geneeskunde kunnen elkaar schitterend
aanvullen binnen de behandeling van
oncologische patiënten waarbij de
patiënt altijd centraal moet staan. In
dit artikel behandelen we de medische
qigong therapie bij kanker.
Mineralen ..................................................34
Magnesium voor energie en
de spieren
Magnesium is een veelzijdig mineraal
dat veel wordt geadviseerd in de
massage praktijk zowel voor inwendige
als uitwendige toepassing. Magnesium
is aanwezig in elke cel van ons lichaam,
het grootste deel bevindt zich in de
botten. Het is van doorslaggevend
belang voor onze gezondheid
En nog meer:
Product- en boekennieuws ................... 6
Opleiding in beeld...................................... 14
Column Zorg voor Zzp ............................. 18
Column Pim Vree ....................................... 28
Column Stefan van Rossum ................. 30
Oliën ................................................................. 32
Abonnement aanbieding ....................... 35
1-2023
5

PRODUCTNIEUWS
Tekst Gonnie van de Lang
www.vandelang.nl
De thee heeft een bijzondere smaak met
ingrediënten als gember, kruidnagel,
kaneel, kardemon, venkel, rozenblaadjes,
zwarte peper en frambozenblad
SHOTI MAA HARMONY THEE
Shoti Maa is een theemerk van Ayurvedische samengestelde
kruidenthee op basis van biologische kruiden en specerijen.
De ambachtelijke blends richten zich onder andere op de
chakra’s en de elementen uit de Ayurvedische traditie. Shoti
Maa Harmony uit deze lijn is een ‘Klassieke Chai’ gericht op de
aura. De thee heeft een bijzondere smaak met ingrediënten als
gember, kruidnagel, kaneel, kardemon, venkel, rozenblaadjes,
zwarte peper en frambozenblad. Een heerlijke, verwarmende
thee. Prijs: Euro €3,49 www.de-eng.nl
Door de mineraalstenen wordt
het water gefilterd en voorzien van
diverse mineralen
AQUALINE 5 WATERFILTERSYSTEEM
VAN TRADELINE
Na een massage is het belangrijk dat de klant
water drinkt om de afvalstoffen te verwijderen.
Kraanwater bevat reststoffen van onder andere
medicijnen, hormonen, chemicaliën, PFAS maar
ook microplastics. Het zijn kleine hoeveelheden
waarvan niemand kan zeggen wat deze stoffen
op termijn met het lichaam kunnen doen. Het
Aqualine 5 waterfiltersysteem (5 liter) mineraliseert,
vitaliseert en maakt het water eventueel basische
(alkalisch) wanneer er gebruik wordt gemaakt van
een extra PH ring. Er is geen stroom voor nodig.
Door de mineraalstenen wordt het water gefilterd
en voorzien van diverse mineralen. De Aqualine 5
van glas met ph ring is €259,00 incl. BTW.
www.tradeline.nl
VACUÜM BODYDRAINER
VOOR CUPPING MASSAGE
Als masseur kun je gebruik maken van
cupping voor de activering van de lymfe,
bloed- en energie doorstroming. De
vacuüm bodydrainer is een apparaat
bestaande uit verschillende maten cups
die toegepast kunnen worden voor een
cupping massage. Bijvoorbeeld voor een
detox, lymfedrainage, anti aging, billift,
gezicht- en lichaamsbehandeling. De
prijs is €855,00 incl. BTW, inclusief een
trainingsdag gegeven door Rochelle van
Doorn van Bellabaci Benelux.
www.bellabaci.nl
Als masseur kun je gebruik maken
van cupping voor de activering
van de lymfe, bloed- en energie
doorstroming
6 1-2023

BOEK DE NERVUS VAGUS ALS BRON VAN HERSTEL
Stanley Rosenberg, Uitgeverij Mens
In dit boek wordt de cruciale rol van de nervus vagus (de tiende hersenzenuw)
beschreven met betrekking tot ons psychisch en lichamelijk welzijn. Verstoringen
in de nervus vagus kan de oorzaak zijn van veel aandoeningen. Deze zenuw
kan voor diepe ontspanning zorgen maar ook voor onmiddellijke reacties op
levensbedreigende situaties. De theorie wordt uitgebreid beschreven met daarbij
uitleg over verschillende vagale testen. Aan de hand van een aantal eenvoudige
oefeningen worden er manieren om de nervus vagus te beïnvloeden geboden om zo
een diepe ontspanning te bereiken. Dit boek is geschreven voor psychotherapeuten,
artsen, lichaamsgerichte therapeuten én iedereen die zelf de symptomen van
chronische stress en depressie ervaart. De prijs is €34,50, 336 pagina’s.
BEURSNIEUWS 2023
➜ De massage-complementair vakbeurs, in samenwerking
met de Expo Medicinale & aromatische
planten, vindt plaats op 3 en 4 maart in Gorinchem.
➜ De Beauty Trade Special wordt gehouden op
25-26-27 maart in de Jaarbeurs in Utrecht.
➜ De beurs en congres voor gezondheidsprofessionals
met als thema ‘voeding voor het brein’ wordt
gehouden op 2 juni in de expo in Houten.
BOEK DE PLANTPARADOX,
DE VERBORGEN GEVAREN VAN
‘GEZONDE ‘VOEDING
dr. Steven R. Gundry, Uitgeverij Scriptum
Van gluten, het eiwit dat ontstekingen kan
veroorzaken, hebben de meeste mensen
wel gehoord. In De Plantparadox onthult
Steven Gundry, een vooraanstaand
cardioloog en hartchirurg, dat gluten
alleen maar een variant is van een veel
voorkomend en zeer toxisch plantaardig
eiwit, lectine geheten. Lectines zitten
niet alleen in granen zoals tarwe, maar
ook in ‘glutenvrije’ voeding en noten,
peulvruchten, zuivel en vele soorten
groenten en fruit. Deze eiwitten in de
zaden, granen, schillen en bladeren van
planten beschermen de plant. Als je ze eet,
ontketenen ze een soort chemische oorlog
in je lichaam, met ontstekingsreacties
als gevolg, die kunnen leiden tot ernstige
gezondheidsproblemen. Dit boek geeft een
totaal nieuwe kijk op eten. Prijs €23,50,
327 pagina’s.
Verstoringen in de nervus vagus kan de oorzaak
zijn van veel aandoeningen.
Dit boek geeft een totaal
nieuwe kijk op eten
1-2023
7

Kanker:
massage als
hulpmiddel?
‘Massage kan bijdragen aan vermindering van stress
en aan betere slaap’
8
1-2023

MEDISCH
Tekst Lizet van Triet
Zelf heeft arts en bestsellerauteur William Cortvriendt niet heel veel met
massage. Maar hij kent het wel van dichtbij: zijn vrouw krijgt dat regelmatig en
vindt het heerlijk. William: “Het is heel individueel bepaald waar iemand door
ontspant. Als je stress krijgt van yoga, doe het dan niet. Dat geldt eveneens voor
massage. Maar iedere weg die leidt tot stressvermindering is prima.”
De arts Willam Cortvriendt is
een gedreven promotor van een
gezonde leefstijl. In zijn boeken legt hij
duidelijk uit wat de invloed daarvan
is bij verschillende (welvaart)ziektes.
In de laatste twee komt aan bod
wat kanker is, hoe het ontstaat en
wat je er zelf aan kunt doen om de
kans het te krijgen te verlagen en de
overlevingskans te vergroten.
William kwam er in
de loop van zijn
onderzoeken voor
zijn voorgaande
boeken meer en
meer achter dat naast bekende risico’s
ook een ongezonde leefstijl meespeelt
in het ontstaan van onder meer kanker.
En dat verbetering daarvan niet alleen
de kans op het ontstaan ervan kan
verminderen, maar dat bovendien na
de diagnose de kwaliteit van leven kan
verbeteren, net als de overlevingskans.
Risicofactoren
Kanker blijkt steeds vaker voor te
komen door de veranderde omgeving
en leefstijl. Het is zelfs doodsoorzaak
nummer een. William: “In slechts
5-10 % van alle kanker is een relatie
met genen aangetoond. Het overige
percentage (dus 90 tot 95 %) wordt
bepaald door invloeden van omgeving
en van leefstijl. Niet alleen worden we
blootgesteld aan kankerverwekkende
chemicaliën en luchtvervuiling, ook
is ons gedrag veranderd.” Hij doelt
daarbij op onder meer het bakken in
de zon, meer roken en te veel alcohol
drinken. “Maar wist je dat bijvoorbeeld
gebrek aan lichaamsbeweging,
het eten van suiker en het hebben
van overgewicht en diabetes tot de
belangrijkste risicofactoren voor het
krijgen van kanker behoren?” Door die
facetten van de leefstijl aan te passen,
kun je het risico op het krijgen van
kanker verminderen en de kans op een
succesvolle behandeling vergroten.
Chronische stress
Een ander belangrijk aspect wat
volgens William aandacht behoeft
is stress: “Tot vrij recent besteedden
artsen weinig aandacht aan de mogelijk
nadelige gevolgen ervan op onze
gezondheid. Net als dat er niet veel
interesse is voor bepaalde methoden
die stress kunnen verminderen.
Zoals yoga, meditatie, mindfulness
en ademhalingsoefeningen.” En
massage, past dat ook in het laatste
rijtje? “Jazeker! Alles wat helpt om te
ontspannen is prima.” Maar wat is
chronische stress eigenlijk? “Denk aan
een min of meer continu aanwezig
zijnd onrustig gevoel of aan het gejaagd
zijn.” Het ‘hoofd leegmaken’ is volgens
de arts in deze tijd echt een serieuze
opgave geworden. “En het is heel
individueel bepaald wat iemand helpt
om daar wat aan te doen. Iedereen
heeft zijn eigen knoppen daarvoor,
zoals het lezen van een goed boek,
wandelen of massage.”
Preventie
Stress en een vol hoofd zorgen
ervoor dat mensen onder meer sneller
verkouden zijn dan degenen die goed
kunnen ontspannen. William: “Het
immuunsysteem raakt daardoor
1-2023
9

Neem nu een abonnement
en krijg toegang tot
het volledige magazine