G.HOOR, magazine van GGMD. 2023

De komende
jaren gaat er
gegarandeerd van
alles gebeuren
De staat
van het
Cochleair
implantaat
In Nederland worden jaarlijks ongeveer 550 cochleair implantaten (CI’s) geplaatst.
Sinds de eerste implantatie hebben in Nederland zo’n 7000 volwassenen
en zo’n 3000 kinderen een CI gekregen. “Het eerste implantaat is niet
het implantaat van nu. De ontwikkelingen gaan hard”, zegt professor Johan
H.M. Frijns, kno-arts bij het LUMC. “Het is nog een beetje in de toekomst
kijken, maar er wordt bijvoorbeeld hard gewerkt aan robots die gaan opereren
en biologische therapieën waardoor het CI overbodig wordt.”
Of je in aanmerking komt voor een CI is afhankelijk
van een aantal criteria. Johan Frijns: “Die
criteria verschuiven wel over de tijd. In 2000 kwam je
in aanmerking voor een CI als je met je beste oor 30%
spraakverstaan haalde. Dat werd toen, en nog steeds,
gemeten met de woordjestest van de Nederlandse
Vereniging voor Audiologie (NVA). In het Leids
Universitair Medisch Centrum (LUMC) houden we nu
als criterium aan dat je met twee optimaal afgestelde
hoortoestellen slechter moet verstaan dan 80% van de
woordjes. De kans dat je er dan op vooruitgaat, is meer
dan 90%. Je moet dus aan bepaalde criteria voldoen om in
aanmerking te komen voor een CI, maar daarnaast is het
ook belangrijk om na te denken over de vraag: wat wil je
bereiken?
Verwachtingen
“Ben je doof, dan ben je waarschijnlijk blij met elke
verbetering. Heb je nog restgehoor, dan loop je het risico
dat door de operatie kwijt te raken. Dan moet een CI het
echt beter doen dan het hoortoestel, anders lever je in op
je kwaliteit van horen. Uiteindelijk beslist de patiënt, maar
als arts doen we wel een dwingend, onderbouwd voorstel
en in een enkel geval zeggen we dat we het niet doen.
Bijvoorbeeld als iemand het verminderen van tinnitus als
hoofdreden heeft om een CI te willen. Bij ongeveer 70% van
de mensen met een CI wordt de tinnitus fors minder. Dat
is een prettige bijwerking. Maar stel dat het CI niet helpt,
dan kunnen mensen in een serieuze depressie belanden.
Dat willen we absoluut voorkomen. Een groep die we ook
niet zomaar opereren zijn de pre-linguaal volwassen doven,
dus mensen die doof of ernstig slechthorend geboren zijn.
Die opereren we alleen als ze verstaanbaar spreken. Er is
namelijk een sterk verband tussen de verstaanbaarheid
van de spraak en het kunnen verstaan met een CI. Alleen
als iemand verstaanbaar praat, kun je iets van een CI
verwachten, anders wordt het een teleurstelling. Dat heeft
te maken met de mate waarin het brein gestimuleerd is om
spraak te verstaan. Een hoge leeftijd is overigens geen reden
om niet te implanteren. De oudste persoon in Leiden met
een CI was op het moment van opereren 93 jaar. Wat telt is
of iemand nog vol in het leven staat.”
Verstaan
Met een CI kun je geluid waarnemen, maar dat is iets
anders dan verstaan, klopt dat? “Dat je met een CI niet
kunt verstaan, dat was 25 jaar geleden zo, maar die
gedachte blijft maar hangen. Bij volwassenen die op latere
leeftijd doof zijn geworden, zien we nu dat het aan het
begin onnatuurlijk voor ze klinkt, maar negen van de
32