Kwaliteitszorg - NKI / AvL

Onderwijs Patiëntenzorg
Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis
Research
NKI-AVL
A Plesmanlaan 121
1066 CX Amsterdam
T 020 512 9111
I www.nki.nl
Het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis Jaarverslag 2004
Jaarverslag
2004
Waar zorg en onderzoek elkaar versterken

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Inhoud
Inleiding
Patiëntenzorg
Research
Onderwijs
- Heelkundige oncologie
- Medische oncologie
- Radiotherapie
- Diagnostiek
Ondersteunende afdelingen
Kwaliteitszorg
- Organisatie van kwaliteitszorg
- Toetsing en bewaking van kwaliteit
- Kwaliteitsbewakende en -bevorderende commissies
- Waardering door patiënten/verwijzers en interne klanten
Medewerkers
Ondernemingsraad
Financieel verslag
Bijlagen
- Erfstellingen en legaten
- Geconsolideerde balans & resultatenrekening NKI-AVL
- Stichting Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis: balans en resultatenrekening
- Vereniging Het Nederlands Kanker Instituut: balans en resultatenrekening
- Kengetallen
- Nieuwe diagnoses bij patiënten van het NKI-AVL
- Hoogleraren
- Promoties
- Organisatiegegevens
3
9
10
12
14
18
21
27
33
37
38
42
44
50
53
63
67
70
71
73
75
77
79
80
82
83
85
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 1 Inhoud
1

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
2
Inleiding
1
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 1 Inleiding
3

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
4
* Het NKI-AVL bestaat uit de
Vereniging Het Nederlands
Kanker Instituut en de
Stichting Antoni van
Leeuwenhoek Ziekenhuis,
die juridisch als twee
gescheiden rechtspersonen
worden gezien.
Inleiding
In juni 2004 is de nieuwbouw van het ziekenhuis van het Nederlands Kanker
Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL)* door Hare Majesteit
de Koningin officieel geopend. Deze officiële opening markeerde een belangrijk
punt in een jarenlang traject van discussies over de zelfstandige positie van het
NKI-AVL als categoraal oncologisch ziekenhuis en onderzoeksinstituut.
Missie
De missie van het NKI-AVL is: ‘Het NKI-AVL heeft tot
doel kanker te bestrijden door middel van patiëntenzorg,
onderzoek en onderwijs. Hoewel de rechtspersonen
formeel zijn gescheiden, zijn in het NKI-AVL
oncologische topzorg en wetenschappelijk onderzoek
ondergebracht in één instituut en onder één
bestuur. Deze structuur leidt tot synergie op het
gebied van behandeling, wetenschappelijk onderzoek
en opleiding, waarbinnen nieuwe ontwikkelingen
in oncologische functies en onderzoek ruim
baan krijgen. Nederland beschikt daarmee over een
topreferent kankerinstituut dat nationaal en internationaal
een belangrijke bijdrage levert aan het
oncologisch onderzoek en de oncologische zorg, en
aan de opleiding van hooggekwalificeerde kankeronderzoekers,
klinisch-oncologische specialisten,
paramedici en verpleegkundigen. De interactie van
research en topklinische zorg is de basis van het
beleid. Het NKI-AVL streeft naar een vooraanstaande
rol in binnen- en buitenland, door werk te leveren
van de hoogste kwaliteit op een aantal helder
omschreven gebieden. Enerzijds geldt daarbij de
noodzaak van voldoende volume en anderzijds prioriteitenstelling
naar zwaartepunten. Samenwerking
met diverse andere instituten in binnen- en buitenland
is een belangrijk hulpmiddel. De nationale
functie van het NKI-AVL wordt afgestemd met die
van KWF Kankerbestrijding.’
Visienota
In het verlengde van deze missie heeft het NKI-AVL
de officiële opening aangegrepen om een nota uit
te brengen waarin de visie van het instituut op de
optimale structuur voor de oncologische zorg in
Nederland is neergelegd. Met dit initiatief wil het
NKI-AVL de discussie over dit onderwerp, die ook
binnen het Nationaal Programma Kankerbestrijding
wordt gevoerd, een impuls geven. Het is belangrijk
vast te stellen dat deze visienota tot stand is gekomen
na uitgebreide interne discussie met de Raad
van Toezicht, de medische staf en het management.
Er bestaat dus een breed draagvlak voor de visie.
De oncologische zorg maakt een ontwikkeling van
verdieping en specialisatie door; het werken in
teamverband wordt steeds belangrijker, en de dure
infrastructuur dient op een zinvolle manier ingezet
te worden. Ook meer algemene ontwikkelingen,
zoals toenemende aandacht voor de waarschijnlijke
relatie tussen volume en kwaliteit, toenemend parttime
werken en de behoefte van de maatschappij
om inzicht te krijgen in de prestaties van ziekenhuizen,
leiden tot de conclusie dat een belangrijk
deel van de oncologische ziekenhuiszorg meer
gecentraliseerd aangeboden moet worden. In diverse
media-uitingen, tijdens discussiebijeenkomsten van
bijvoorbeeld integrale kankercentra en voordrachten
van de leden van de Raad van Bestuur en de staf
van het NKI-AVL is gebleken, dat het thema terecht
aan de orde is gesteld.
Innovatie
Vanzelfsprekend wil het NKI-AVL als ‘comprehensive
cancer centre’ ook voorop lopen in innovatie en
onderzoek. Daarom zijn voor een aantal belangrijke
oncologische deelgebieden ontwikkelingsplannen
opgesteld. Een van de eerste daarvan betreft de
mammachirurgie. De behandeling van het mammacarcinoom
(borstkanker) is sinds lange tijd een van
de speerpunten van het NKI-AVL en daarop richt zich
dan ook als eerste de ambitie tot verdere groei.
Voorbeelden van in 2004 gerealiseerde projecten
zijn verder: de introductie van microarray-diagnostiek
in de klinische praktijk en de start van
mammachirurgie in dagbehandeling.
Op het terrein van de radiotherapie is de productie
uitgebreid conform het met de zorgverzekeraars
overeengekomen groeiplan. Er zijn twee nieuwe
bestralingsruimtes in gebruik genomen en dat
bracht eind 2004 het aantal bestralingsruimtes op
acht. Mede door verstandig inkoopbeleid beschikt
het NKI-AVL over een tweetal zeer geavanceerde
apparaten die de image guided radiotherapie mogelijk
maken. Daarmee kan de bestraling optimaal
gedoseerd en gericht worden toegediend, met zo
min mogelijk schade aan omliggende weefsels.
Interne organisatie
Het bleek al eerder noodzakelijk om te investeren
in de kwaliteit van de interne organisatie. Daarmee
is een begin gemaakt door de introductie van het
INK-model als hulpmiddel bij het structureren en
verbeteren van de activiteiten van de verschillende
bedrijfsonderdelen. Eind 2004 hadden vrijwel alle
organisatieonderdelen de INK-analyse en het identificeren
van verbeterpunten één maal doorlopen. Dit
leverde, naast een aantal op te lossen knelpunten,
het inzicht op dat bij twee afdelingen een grondiger
verbeteringsslag nodig was.
Geconstateerd werd dat de Economisch Administratieve
Dienst niet adequaat functioneerde en na een
grondige analyse is een volledige reorganisatie in
gang gezet. Dit betekende het volledig herformuleren
van alle functies, het afnemen van een assessment
bij alle medewerkers en door externe deskundigen
begeleide benoemingsprocedures. Dit proces heeft
vanzelfsprekend een zware wissel op de afdeling en
op de organisatie getrokken. Het was verheugend te
kunnen constateren dat een evaluatie van de in
overleg met de accountant opgestelde actiepunten,
voortgang op vrijwel alle aspecten liet zien.
Essentiële systemen, zoals het managementinformatiesysteem,
leveren steeds betrouwbaarder
producties op, maar op onderdelen is verbetering
noodzakelijk.
Dat tijdens deze ‘verbouwing’ de werkzaamheden
doorgingen, blijkt ook uit het gegeven dat de complexe
invoering van de DBC-registratie (diagnose
behandel combinatie) redelijk succesvol is verlopen.
Niet vergeten moet worden dat dit een samenspel
is tussen vele afdelingen, waaronder niet in het
minst de direct bij de primaire zorg betrokken
registranten.
Ook bij het Facilitair Bedrijf werd vastgesteld dat
er behoefte was aan aanpassingen. Dat gold met
name voor de Technische Dienst en daarvoor is een
verbeterplan opgesteld. Meer gestructureerd en
preventief onderhoud, een meer klantvriendelijke
opstelling, nascholing van medewerkers en investeren
in apparatuur bleken noodzakelijk. Een groot deel
van deze maatregelen kan binnen de begroting
2005 gerealiseerd worden.
Afronding nieuwbouw/
voorbereiding renovatie
Na het betrekken van de nieuwbouw Radiotherapie
en van het ziekenhuis in 2003 zijn technische en
ontwerpaanpassingen gepleegd om het gebouw
nog beter voor gebruik geschikt te maken. De
belangrijkste daarvan waren: het aanpassen van het
lichtniveau in de spreekkamers op de polikliniek,
en een betere, patiëntvriendelijkere indeling van
de wachtruimte van de polikliniek. Na de eerste
gebruiksperiode, waarin enige ‘kinderziektes’ op
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 1 Inleiding
5

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
6
Inleiding
te lossen waren, zijn de ervaringen uitgesproken
positief. De betrokken medewerkers waren dan ook
graag bereid daarvan tijdens de officiële opening te
getuigen ten overstaan van Hare Majesteit de
Koningin en andere belangstellenden.
In de voorafgaande periode moesten aanmerkelijke
inspanningen worden geleverd om de financiële
beheersing van het bouwproject op orde te krijgen
en te houden. Des te verheugender was het dat
de Raad van Bestuur kon constateren dat een eindafrekening
met slechts een beperkte overschrijding
kon worden ingediend.
In de loop van het voorjaar is de vergunning voor het
belangrijkste deel van de renovatie van de overige
gebouwdelen aangevraagd. De verwachting is dat
het beoordelen en het afgeven van de vergunning
door het College bouw ziekenhuisvoorzieningen
zeker een jaar in beslag neemt en dat vraagt veel
van het anticiperend vermogen van de organisatie.
De helaas relatief lange duur van dit traject houdt
mede verband met de complexiteit: de renovatie
omvat zowel WZV (Wet Ziekenhuis Voorzieningen)
als niet-WZV-onderdelen.
Resultaten
De productie van het ziekenhuis is, uitgedrukt in
parameters, iets boven het niveau van 2003 uitgekomen.
De tendens bij het aantal geregistreerde
eerste polikliniekbezoeken is dat het percentage
nieuwe oncologische diagnoses toeneemt.
Bovendien is sprake van een sterke stijging van het
aantal operaties. Deze ontwikkelingen betekenen
een verzwaring van het patiëntenaanbod, die zich
echter nog onvoldoende in productieparameters
vertaalt.
In 2004 is, in het kader van een met de zorgverzekeraars
overeengekomen zorgvernieuwingsproject,
een begin gemaakt met het in dagbehandeling
chirurgisch behandelen van patiënten met de verdenking
op borstkanker. De afdeling Radiotherapie
heeft de groeidoelstellingen gerealiseerd. De
Research heeft opnieuw uitstekend gepresteerd. Dit
kwam onder meer tot uiting in de vele citaties naar
het werk dat in het NKI-AVL is verricht. In vergelijking
met andere academische onderzoeksinstellingen
publiceren NKI-AVL-onderzoekers in wetenschappelijke
tijdschriften met een hogere impact en worden
zij ook vaker geciteerd. Dat blijkt uit een vergelijking
van output van het NKI-AVL met die van academisch
medische centra, die in september werd gepubliceerd
(NFU). De appreciatie voor het werk van het
NKI-AVL kwam ook tot uiting in de vele uitnodigingen
die medewerkers kregen om te spreken op
internationale congressen, de grote waardering die
collega’s elders in de wereld voor ons werk
uitspreken, de veelvuldige verzoeken om het werk
van andere onderzoekers, groepen en instituten te
evalueren en de vele subsidies die onderzoekers van
het NKI-AVL in competitie met andere groepen in
binnen- en buitenland wisten te verwerven. Zo kregen
NKI-AVL-onderzoekers in 2004 twee van de vijfentwintig
uitgereikte European Investigator Awards,
prestigieuze subsidies van 1.25 miljoen euro elk.
Hiervan werden er in Nederland in totaal vier toegekend.
Voor een meer gedetailleerd verslag van de
wetenschappelijke activiteiten, verwijzen wij naar
het Scientific Annual Report.
Financiële resultaten
Het ziekenhuis heeft over 2004 per saldo een resultaat
van € 1.186.000 behaald. De bezuinigingen van
de overheid waren fors, maar minder vergaand dan
aanvankelijk gevreesd. Daartegenover stond echter
een sterke kostenstijging bij de geneesmiddelen en
operatiegebonden materialen. Het was niet noodzakelijk
aanvullende voorzieningen te treffen.
Bij de Research kostte het grote moeite de exploitatie
rond te krijgen, vooral doordat de overheid tegen
onze verwachting in vasthield aan het voornemen
om op de vaste subsidie te korten. Zelfs een adhesiebetuiging
van vijfentwintig vooraanstaande
internationale wetenschappers, waaronder twaalf
Nobelprijswinnaars, bracht daar geen verandering in.
Het uiteindelijke resultaat is daarom uitgekomen op
een verlies van € 508.000.
Kwaliteit en procesverbetering
In 2004 is in het verlengde van de implementatie
van het INK-model en het werken met klinische
paden gestart met structurele patiëntenenquêtes.
Bovendien wordt bij vernieuwingen in de patiëntenzorg
steeds meer met cliëntenpanels gewerkt. Een
eerste pilot met de toepassing van bedrijfskundige
logistieke technieken op de OK was dermate succesvol,
dat dit op bredere schaal toegepast zal worden.
Cliëntenraad
In overleg met de Nederlandse Federatie van
Kankerpatiëntenverenigingen en het Amsterdams
Patiënten en Consumenten Platform is een cliëntenraad
in het leven geroepen. Het NKI-AVL prijst zich
gelukkig dat zich voor deze raad kandidaten hebben
gemeld die bereid zijn bij te dragen aan het monitoren
van de kwaliteit van de zorg voor de patiënten
en de organisatie in het algemeen.
Ten slotte
Wij danken alle vrijwilligers en allen die ons direct
of indirect via KWF Kankerbestrijding begunstigen,
voor hun steun in de vorm van activiteiten of financiële
middelen. Dankzij die steun konden in het
afgelopen jaar bijvoorbeeld de bijzondere aankleding
van het nieuwe ziekenhuis, het stiltecentrum,
het dakterras en de tuin gerealiseerd worden.
Wij hopen ook in het nieuwe jaar weer te mogen
rekenen op deze voor ons instituut zo essentiële
bijdragen.
RAAD VAN TOEZICHT
De Raad van Toezicht van het NKI-AVL bestond eind
2004 uit tien leden. In de loop van het jaar heeft de
heer Dr. Ir. J.H.M. Temmink, na een bestuurslidmaatschap
van 24 jaar, afscheid genomen. Het NKI-AVL is
hem voor zijn langdurige en actieve betrokkenheid
bij de organisatie veel dank verschuldigd.
In het verslagjaar heeft de Raad van Toezicht vier
maal vergaderd. De belangrijkste thema’s waren:
Governance Code
De bestuurs- en toezichtstructuur van het NKI-AVL
is getoetst aan de Governance Code, een code met
‘spelregels’ voor goed bestuur, die is ingevoerd door
de NVZ vereniging van ziekenhuizen. Op basis van
deze toetsing zijn voorstellen in voorbereiding voor
aanpassing van de statuten en daaraan gerelateerde
onderdelen van de structuur en werkwijzen. De
wijzigingsvoorstellen zijn bijna afgerond en worden
in de loop van 2005 geformaliseerd.
Financiën nieuwbouw
Tweede thema in 2004 was de financiële afwikkeling
van de nieuwbouw van het ziekenhuis en de
Radiotherapie. De Raad van Toezicht heeft met
waardering kennisgenomen van het gegeven dat
deze nieuwbouw zonder noemenswaardige budgetoverschrijding
is afgerond en dat het gebruik van de
nieuwbouw na de eerste aanpassingsperiode naar
volle tevredenheid verloopt. De voorzitter, vicevoorzitter
en penningmeester van de Raad van
Toezicht en het Raad van Toezicht-lid oud-premier
Kok hebben een prominente rol gespeeld bij de
officiële opening van het nieuwe ziekenhuis door
Hare Majesteit de Koningin op 22 juni 2004.
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 1 Inleiding
7

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
8
Inleiding
Jaarrekeningen
Op advies van de Auditcommissie heeft de Raad van
Toezicht de jaarrekeningen 2003 van de Vereniging
NKI en de Stichting AVL goedgekeurd. De reservepositie
van het instituut is gezond te noemen en er
zijn voorzieningen getroffen voor enkele belangrijke
ontwikkelingen, zoals de reorganisatie van de
Economisch Administratieve Dienst (EAD).
EAD
De ontwikkelingen binnen de EAD zijn zowel in de
plenaire Raad van Toezichtvergadering als in besprekingen
met de Auditcommissie en de accountant
aan de orde geweest. Over de voortgang van de
reorganisatie is periodiek gerapporteerd en in overleg
met de accountant zijn actiepunten opgesteld.
Op vrijwel alle gesignaleerde punten is vooruitgang
geboekt.
Begrotingen
De begrotingen 2005 zijn eveneens besproken. De
Raad van Toezicht heeft zijn zorg uitgesproken over
de relatieve achteruitgang van de vaste inkomstencomponenten
van het NKI-AVL.
Discussies met zowel het ministerie van VWS als
KWF Kankerbestrijding over hun vaste jaarlijkse
subsidies worden door de Raad van Toezicht dan
ook op de voet gevolgd. De Raad van Bestuur heeft
herhaaldelijk voorstellen voor de strategie en inzet
bij deze discussies ter toetsing voorgelegd aan de
Raad van Toezicht.
Slotervaartziekenhuis
De problematiek van het naburige Slotervaartziekenhuis
is eveneens met regelmaat besproken.
De Raad van Toezicht steunt de opstelling van de
Raad van Bestuur in het nastreven van een adequate
ziekenhuisinfrastructuur in de nabijheid van het
NKI-AVL. De Raad van Toezicht heeft kennisgenomen
van de uitkomst van het due diligence onderzoek
dat naar aanleiding van de jaarrekening 2003 van
het Slotervaartziekenhuis op initiatief van het NKI-AVL
is uitgevoerd, en heeft de Raad van Bestuur geadviseerd
over de in toekomstige ontwikkelingen in
te nemen positie.
Tot slot nog een overzicht van de andere activiteiten
in 2004 van de Raad van Toezicht.
Overleg met Auditcommissie
De Auditcommissie heeft twee maal met de Raad
van Bestuur overlegd. Thema’s die daarbij aan de
orde kwamen waren: de jaarrekening 2003, de
reorganisatie van de EAD, en de voortgang van de
reductie van de debiteurenpositie. De plannen voor
de renovatie van de overige delen van het complex,
de wijze van aansturing en de financiële bewaking
van de renovatie, en de organisatie en personele
invulling van het bouwbureau zijn in aanwezigheid
van de bouwdirecteur grondig doorgesproken.
Leningenportefeuille
Een van de belangrijkste aandachtspunten van de
Auditcommissie en de Raad van Toezicht op financieel
gebied was de noodzaak tot actualisatie van
de leningenportefeuille en de financiering van de
nieuwbouw en renovatie. De analyse die de basis
vormde voor deze herfinancieringsoperatie is
getoetst en op verzoek van de Raad van Toezicht op
een enkel punt aangepast, waarna offertes zijn aangevraagd
en op basis van een grondige vergelijking
keuzes zijn gemaakt voor leningen in de nieuwe
constellatie.
Ondernemingsraad
Leden van de Raad van Toezicht hebben in 2004
twee maal een algemeen overleg met de Ondernemingsraad
en de Raad van Bestuur bijgewoond. In
2002 is afgesproken dat voor dit overleg één maal
per jaar een aan de Raad van Toezicht en Raad van
Bestuur schriftelijk gepresenteerde beleidsvisie van
de Ondernemingsraad de basis zou vormen. De
eerste ervaring hiermee in 2004 werd door alle
betrokkenen als positief beoordeeld.
Actueel
Om de door de Raad van Toezicht gewenste betrokkenheid
bij inhoudelijke aangelegenheden van het
NKI-AVL te waarborgen, is in 2004 drie maal een
Raad van Toezichtvergadering afgesloten met een
presentatie van een actueel thema uit de research
of het ziekenhuis.
De bezoldiging van de leden van de Raad van
Bestuur is uitgevoerd conform de adviesregeling
van de NVZD. De leden van de Raad van Toezicht
ontvangen voor hun inzet geen vergoeding.
Patiëntenzorg
2
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 2 Patiëntenzorg
9

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
10
Patiëntenzorg
Voor de patiëntenzorg in het Nederlands Kanker Instituut- Antoni van
Leeuwenhoek Ziekenhuis stond het jaar 2004 vooral in het teken van kwaliteits-
verbetering. Eén van de voorbeelden is het voedseldistributiesysteem. Het
NKI-AVL is het eerste ziekenhuis in Nederland met een keuken en patiënten-
restaurant op elke verpleegafdeling. Een ander voorbeeld is het voorbereiden
van een Sneldiagnostiek Polikliniek voor personen met een vermoedelijk long-
carcinoom. De patiënt ondergaat op één dag alle noodzakelijke onderzoeken.
Bij het cluster Radiotherapie nam de productiecapaciteit aanzienlijk toe en werd
een scala aan nieuwe apparatuur in gebruik genomen.
HEELKUNDIGE ONCOLOGIE
Doelstellingen
Het cluster Heelkundige Oncologische Disciplines
(HOD) concentreert zich op alle vormen van operatief
ingrijpen bij kanker en omvat de specialismen
chirurgie, gynaecologie, hoofd-halschirurgie, plastische
reconstructieve chirurgie, anesthesie en urologie.
Ook in 2004 stond het cluster HOD voor de uitdaging
tegemoet te komen aan de toenemende
vraag naar chirurgisch-oncologische behandelingen
en zorg. Alle specialismen laten groei zien; mammachirurgie
en longchirurgie zijn fors uitgebreid en
gynaecologie is weer op sterkte. Het aantal chirurgische
ingrepen is ook in 2004, dankzij gezamenlijke
inspanning, gestegen.
Knelpunten
De werving en het behoud van personeel bleven
opnieuw veel aandacht vragen. Terwijl de situatie
verbeterde voor oncologieverpleegkundigen, OKassistenten
en anesthesie-assistenten, bleef het
moeilijk de vacatures voor anesthesiologen in te vullen.
Desalniettemin heeft HOD in 2004 meer productie
geleverd dan in voorgaande jaren. Door de toenemende
productie is uitbreiding van de operatiecapaciteit
met twee extra operatiekamers één van de
prioriteiten.
Behandeling
De belangrijkste speerpunten van de algemene
heelkunde zijn de behandeling van mammacarcinoom,
sarcoom, melanoom, levermetastasen,
rectumtumoren, longtumoren en intra-abdominaal
uitgezaaide tumoren (HIPEC). Ook schildklier en
oesophagus/maag zijn belangrijke chirurgische
aandachtsgebieden. De specialismen hoofd-halschirurgie,
gynaecologie en urologie hebben een
breed behandelingspectrum, waarbij de focus ligt op
het zoeken naar minder mutilerende behandelingen
met eenzelfde resultaat. De plastische reconstructieve
chirurgie volgt de ontwikkelingen van de andere
vakgroepen, hetgeen uiteraard ook geldt voor de
afdeling anesthesie.
Klinisch onderzoek en onderwijs
Het cluster HOD leidt artsen en specialisten op in
chirurgie, hoofd-halschirurgie, plastische reconstructieve
chirurgie en urologie. Ook is een grote groep
arts-onderzoekers werkzaam bij het HOD.
Wetenschappelijk onderzoek gebeurt onder andere
op het gebied van HIPEC, sentinel node, Radplat,
photodynamische therapie, stadiering d.m.v. microarray,
radio frequency ablation, peniscarcinoom,
blaascarcinoom, melanoom, longcarcinoom en
spreekrevalidatie na larynxextirpatie. Het aantal
wetenschappelijke publicaties was onverminderd
groot. Speciale vermelding verdient het toekennen
van de Schoemanerprijs 2003 door de Nederlandse
Vereniging voor Heelkunde aan V.J. Verwaal voor het
beste chirurgisch artikel. Het artikel, gepubliceerd in
het Amerikaanse tijdschrift Journal of Clinical
Oncology (2003 Oct 15; 21(20): 3737-43) gaat over
de waarde van HIPEC bij het intraperitoneaal gemetastaseerd
colorectaal carcinoom en is gebaseerd op
uitkomsten van een prospectief gerandomiseerd
onderzoek naar het nut van deze behandeling.
Instroom
In 2004 is het aantal nieuw ingeschreven patiënten
ten opzichte van 2003 toegenomen met 7 procent,
tot ruim 2800 patiënten. Het aantal opnames is
gestegen tot 2932, een toename van 8,5 procent.
Het aantal poliklinische consulten is toegenomen
met ruim 7 procent. De verpleegduur bedroeg in
2004 gemiddeld 8,4 dagen. De wachttijd voor een
operatie was gemiddeld 6 weken; de langste wachttijden
golden voor de urologische- en de plastischchirurgische
operaties.
Ontwikkelingen
Elk medisch specialisme moet de afweging maken
welke behandelingen in het NKI-AVL gewenst en
mogelijk zijn. Voor alle heelkundige specialismen
zijn de (on)mogelijkheden tot uitbreiding verwoord
in groeiplannen, die op dit moment kritisch worden
besproken. Afstemming van de plannen is nodig om
een beeld te geven van de ontwikkelingen waarmee
HOD de komende jaren rekening wil en moet
houden. Op de verpleegafdelingen leiden sommige
veranderingen tot een toename van de zorgzwaarte,
vooral door grote en complexe chirurgie met de
daarbij horende complicaties. Daarnaast geeft de
ligduurverkorting een hoge turn-over van patiënten.
Door de toename van dagbehandeling vindt een
verschuiving plaats van zorg op de afdeling naar de
poliklinische zorg.
Kwaliteitsverbetering
Chirurgische mammacare
in dagbehandeling
In januari 2004 begonnen de voorbereidingen voor
mammachirurgie in dagbehandeling. In een nulmeting
bij 25 patiënten zijn verschillende aspecten
van de zorg (complicaties, logistiek en patiëntentevredenheid)
in kaart gebracht. Met behulp van
deze gegevens is het totale zorgtraject, van het eerste
bezoek tot en met de nazorg, opnieuw beschreven.
In september 2004 gingen de mammasparende
operaties in dagbehandeling van start. Opnieuw zijn
bij 25 patiënten gegevens verzameld. Hieruit blijkt
dat het voor deze patiëntengroep veilig en haalbaar
is opname, operatie en ontslag op één dag te laten
vallen. Slechts één patiënt was niet in staat dezelfde
avond naar huis te gaan. Uit de patiëntenenquête
en het telefonisch spreekuur blijkt dat de patiënten
(zeer) tevreden zijn over de behandeling. Het project
heeft geleid tot een drastische reductie van de
gemiddelde ligduur, waardoor het mogelijk is de
instroom van patiënten met een mammacarcinoom
te vergroten. Inmiddels is het project afgesloten en
vormt de mammachirurgie in dagbehandeling waar
mogelijk de standaardbehandeling.
Ligduurverkorting bij ablatieve mammachirurgie
(mamma-amputaties) wordt verder onderzocht.
Lokale anesthesie
Tijdens de voorbereiding voor de mammachirurgie
in dagbehandeling bleek dat pijn, misselijkheid en
braken beletselen zijn voor de nieuwe benadering.
Bij mammachirurgie komt dit in 20-84 procent van
de gevallen voor. Vermindering van deze problemen
is de sleutel tot succes. Een combinatie van algehele
anesthesie met een lokale verdoving van de borstverzorgende
zenuwen loste de problemen grotendeels
op. Door deze techniek toe te passen bij borstbesparende
ingrepen daalde het percentage patiënten dat
krachtige pijnstillers nodig had van 50 naar 20 procent.
Slechts 4 procent van de patiënten had last
van misselijkheid en geen enkele patiënt braakte. De
combinatie van lokale anesthesie met algehele
anesthesie is van groot belang gebleken voor
succesvolle mammachirurgie in dagbehandeling.
Voedseldistributiesysteem
Het NKI-AVL is het eerste ziekenhuis in Nederland
met een keuken en patiëntenrestaurant (‘pantry’)
op elke verpleegafdeling. Dit betekent voor de
patiënt een grote mate van vrijheid in de keuze van
voeding: eten wat je wilt en wanneer je wilt. Om de
veranderingen goed te kunnen evalueren heeft de
afdeling Diëtetiek onderzoek gedaan naar de bevindingen
van patiënten over de voedselkwaliteit en
service, zowel in de oude als in de nieuwe situatie.
Uit het onderzoek blijkt dat patiënten tevreden zijn
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 2 Patiëntenzorg
11

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
12
Patiëntenzorg
over de kwaliteit van de voeding, maar dat de service
beter kan. Bovendien profiteren mobiele patiënten
meer van het nieuwe systeem dan bedlegerige
patiënten. In samenwerking met het Facilitair Bedrijf
en verpleegkundigen wordt nu gewerkt aan een
optimaal gebruik van de ‘pantry’ voor alle patiënten.
Speerpunten voor 2005
Aansluitend aan de projecten Mammachirurgie in
dagbehandeling en Sneldiagnostiek voor patiënten
met longkanker (zie cluster MOD) wordt het in 2005
mogelijk de mammachirurgie en longchirurgie uit te
breiden. De instroom van vrouwen met mogelijk
een mammacarcinoom neemt toe met 30 procent.
Longchirurgie streeft naar verdubbeling van het
aantal longoperaties. De vakgroep urologie start met
laparoscopische cystectomie. Hoofd-halschirurgie
heeft als speerpunt het verder ontwikkelen van de
photodynamische therapie.
MEDISCHE ONCOLOGIE
Doelstellingen
Het cluster Medische Oncologische Disciplines (MOD)
concentreert zich op de diagnostiek en niet-chirurgische
behandeling van kanker. Het omvat de
specialismen medische oncologie (inclusief klinische
farmacologie), maag-, darm- en leverziekten, hematologie,
longziekten, neurologie, dermatologie,
pijnbestrijding en psychiatrie.
Knelpunten
De financiering van nieuwe, dure geneesmiddelen
tegen kanker was het belangrijkste knelpunt in
2004. Elk geneesmiddel dat in het ziekenhuis of op
het ziekenhuisterrein aan een patiënt wordt toegediend
moet worden gefinancierd uit het geneesmiddelenbudget.
Dit budget wordt niet aangepast
aan de sterk stijgende kosten van nieuwe effectieve
geneesmiddelen tegen kanker. Er bestaat een
regeling die voor een beperkt aantal medicamenten
verhoging van het budget tot 75 procent van de
werkelijk gemaakte kosten mogelijk maakt. Dit
spoort ziekenhuizen aan zo min mogelijk dure
geneesmiddelen voor te schrijven. Zelfs van de
75 procent-vergoedingsregeling wordt niet volledig
gebruik gemaakt, omdat zorgverzekeraars die niet
altijd accepteren en de regeling slechts kan worden
uitgevoerd voor zover ziekenhuis en zorgverzekeraars
hierover overeenstemming hebben bereikt.
Noodgedwongen voert het NKI-AVL een restrictief
beleid in het voorschrijven van deze geneesmiddelen.
Bij een potentieel curatieve behandeling worden
de medicamenten zonder voorbehoud voorgeschreven.
Bij behandelingen waarbij mogelijk levensverlenging
maar geen genezing plaatsvindt, worden de
medicamenten ook gebruikt, maar volgens een
beperkende lijst die specialisten onderling hebben
afgesproken.
Ondanks deze maatregelen heeft het NKI-AVL in
2004 het budget voor medicamenten met 1,2 miljoen
euro moeten overschrijden zonder hiervoor
compensatie te krijgen. Waarschijnlijk zal de overschrijding
in 2005 nog aanzienlijk hoger zijn.
Behandeling
De belangrijkste ontwikkeling op medisch-oncologisch
gebied is de vooruitgang in de adjuvante (aanvullende)
behandeling van solide tumoren. De vooruitgang
is vooral merkbaar in de behandeling van
borstkanker met zowel chemotherapie als hormonale
therapie. Preoperatieve adjuvante chemotherapie
wordt steeds belangrijker. Ook de adjuvante behandeling
van het coloncarcinoom is in 2004 intensiever
en succesvoller geworden, onder meer door het
gebruik van Oxaliplatin. De ontwikkeling van
concurrente chemo-radiotherapie bij onder meer
rectum- en oesophaguscarcinoom wordt met kracht
voortgezet.
Klinisch onderzoek en onderwijs
De afdeling Farmacologie was ook in 2004 zeer actief.
Vooral de onderzoeksrichting proteomics boekte
grote vooruitgang. Een belangrijke ontdekking was
een eiwitpatroon in het perifere bloed van patiënten
met mammacarcinoom, dat prognostische waarde
lijkt te hebben.
Een groep vooraanstaande wetenschappers bestaande
uit prof. D.R. Newell, prof. C. Melief, prof. J. Bertino
en prof. I. Tannock, onderwierp het cluster MOD in
2004 aan een wetenschappelijke site visit. De visitatie
bevestigde de kwaliteit en de productiviteit
van het farmacologieprogramma en was zeer positief
over de ontwikkelingen op het gebied van de
tumorimmunologie.
Verder startte in 2004 de eerste multicenter studie
waarbij het doel is de gevoeligheid van tumoren
voor chemotherapie te voorspellen met behulp van
microarrays.
Productie
In 2004 nam het aantal nieuw ingeschreven patiënten
ten opzichte van 2003 toe met 14 procent, tot
bijna 1900 patiënten. Het aantal opnames steeg tot
ruim 2800, een toename van 13,5 procent. Het aantal
poliklinische consulten steeg met ruim 7 procent.
De verpleegduur bedroeg in 2004 gemiddeld 5,7
dagen.
Kwaliteitsverbetering
Sneldiagnostiek Polikliniek
longcarcinoom
Patiënten met een longcarcinoom zijn gebaat bij
een snelle diagnostiek en start van de behandeling.
Zeker bij beginnende klachten is voortvarend optreden
noodzakelijk. Daarom treft het NKI-AVL voorbereidingen
voor het opzetten van een Sneldiagnostiek
Polikliniek voor personen met een vermoedelijk
longcarcinoom. De patiënt ondergaat op één dag
alle noodzakelijke onderzoeken. Nog dezelfde dag
worden de resultaten multidisciplinair beoordeeld en
besproken met de patiënt.
Verpleegkundig spreekuur op de
afdeling Dagbehandeling
In november 2004 is een nieuwe werkwijze geïntroduceerd
op de afdeling Dagbehandeling. Om de
doorstroom te bevorderen en te zorgen voor heldere,
eenduidige voorlichting, is besloten de voorlichting
over de behandeling en de start van de eerste
kuur los te koppelen. Op het nieuwe verpleegkundig
spreekuur krijgen nieuwe patiënten en patiënten die
komen voor een nieuwe behandeling voorlichting
over de kuur en de bijwerkingen. In 2005 wordt
bekeken of patiënten en verpleegkundigen tevreden
zijn over deze werkwijze.
Project patiënteninformatie
Patiëntenvoorlichting is een heel belangrijk onderdeel
van het werk. Al geruime tijd bestaat de
behoefte aan een duidelijke structuur voor patiën-
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 2 Patiëntenzorg
13

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
14
Patiëntenzorg
tenvoorlichting. Inmiddels is een begin gemaakt met
het vastleggen van behandeltrajecten (klinische
paden) voor verschillende patiëntencategorieën.
Aan de hand van deze klinische paden wordt de
schriftelijke patiënteninformatie gestructureerd. Een
eerste aanzet hiertoe is in 2004 gegeven; in 2005
krijgt dit een vervolg.
Behandelprogramma voor revalidatie van
patiënten met een mammacarcinoom
Patiënten met borstkanker hebben aan het einde
van de medische behandeling veel problemen. Uit
onderzoek blijkt dat een gericht revalidatieprogramma
de conditie en kwaliteit van leven van borst-
kankerpatiënten belangrijk kan verbeteren. Het
NKI-AVL heeft in samenwerking met het Jan van
Breemen Instituut en het Slotervaartziekenhuis een
multidisciplinair revalidatieprogramma ontwikkeld.
Dit programma is in 2004 op proef aangeboden aan
6 patiënten. Op basis van deze ervaring wordt in
2005 een tweede pilot uitgevoerd. Het is de bedoeling
om in de toekomst wetenschappelijk onderzoek
te doen naar de effecten van het programma.
Systemen voor databeheer en dataverwerking zijn
al gereed.
Speerpunten voor 2005
In 2005 staat patiëntenlogistiek centraal, met als
een van de resultaten een centrale patiëntenplanning.
RADIOTHERAPIE
Doelstellingen
Uitbreiding van personeel en materieel stond de
afgelopen jaren centraal bij het cluster
Radiotherapie. In 2004 nam de productiecapaciteit
aanzienlijk toe. Er werd een scala aan nieuwe apparatuur
in gebruik genomen, waaronder twee versnellers,
een zogenaamde ‘wide bore multislice
CT-scanner’ en een geavanceerd planningsysteem
voor behandelingen (Pinnacle).
Uitbreiding betekent schaalvergroting, ook letterlijk.
Een van de prioriteiten in 2004 was de start van de
verbouwing van vrijwel de gehele afdeling.
De verbeterde productiecapaciteit heeft ook als
voordeel dat het cluster Radiotherapie in 2005 een
aantal ontwikkelingen (sneller) kan realiseren, zoals
de invoering van meer geavanceerde bestralingstechnieken
en de daarbij behorende voorbereidingsprocedures
voor diverse tumorlokalisaties.
Wachttijden
De inspanningen op het gebied van doelmatigheid,
versneld uitvoeren van gecompliceerde behandelingen
(via de zogenaamde single button techniek) en
de uitbreiding van apparatuur en personeel hebben
ertoe geleid dat de patiëntenwachtlijst in 2004 voor
het eerst voldoet aan de internationaal geaccepteerde
norm. Dit betekent dat alle palliatieve patiënten
binnen een periode van één week bestraald kunnen
worden en alle curatieve patiënten binnen drie
weken. Sinds 2000 is de mediane wachttijd teruggelopen
van 26 naar 14 dagen. Tegelijkertijd kunnen
meer geavanceerde behandelingstechnieken voor
grotere groepen patiënten worden gebruikt,
waardoor de verborgen wachtlijst afneemt.
E-learning
In samenwerking met Bureau Opleidingen is een
onderzoek gestart naar de toegevoegde waarde van
‘e-learning’ in het scholingsproces van (student-)
radiotherapeutisch laboranten. E-learning is het
leren via de computer, op elke plaats en tijd die de
medewerker uitkomt. Voor de ontwikkeling en
implementatie van e-learning is gebruik gemaakt
van de expertise van CINOP (Centrum voor Innovatie
en Opleidingen). Vanaf januari 2005 worden de
modules bij wijze van proef getest door 10 laboranten.
Wanneer de pilot goed verloopt, kunnen alle
radiotherapeutisch laboranten gebruik maken van
e-learning.
Lean Management
Lean management is een besturingsconcept met als
kern het efficiënt en flexibel inzetten van middelen
om aan de wensen van de klant te kunnen voldoen.
De methode is afkomstig uit de Japanse autoindustrie.
In de gezondheidszorg heerst het idee dat
de zorg voor de patiënt nog beter georganiseerd kan
worden en dat lean management daarvoor een
bruikbaar middel kan zijn. Om dit te onderzoeken is
besloten lean-managementtechnieken toe te passen
op de zogenaamde subacute zorg, zorg aan patiënten
die binnen één week bestraald moeten worden.
Er is onderzocht hoe het patiëntenproces voor de
subacute zorg feitelijk verloopt. Naar aanleiding van
de uitkomsten wordt bekeken of er verbeterpunten
zijn en zo ja, in welke fase van het proces deze zich
dan bevinden, en of de lean-managementtechnieken
passen bij de organisatie.
Als in 2005 blijkt dat deze vragen met ‘ja’ kunnen
worden beantwoord, wordt er een project gestart
waarin met lean-managementtechnieken concrete
verbetering bereikt wordt voor nagenoeg alle
patiëntenprocessen, in termen van efficiëntie,
patiëntgerichtheid en medewerkerstevredenheid.
PRISMA
PRISMA staat voor Prevention and Recovery
Information System for Monitoring and Analysis. Bij
de patiëntenbehandeling is geconstateerd dat er
behoefte is aan een afdelingsbrede systematische
registratie van fouten en bijna-fouten. Er is op dit
moment wel sprake van een procedure voor melding
van (behandel)incidenten aan een ziekenhuisbrede
MIP-commissie en foutenregistratie per
behandelingstoestel, maar deze procedures zijn
onvoldoende systematisch gebleken. Daarom is
gezocht naar een afdelingsbreed inzetbare meldingsregistratie
van incidenten en is besloten PRISMA in
te voeren. PRISMA dient ertoe een systematische
analyse van fouten en meldingen binnen het cluster
Radiotherapie mogelijk te maken. PRISMA is een
analysemethodiek en geen systeem. Alle meldingen
worden verwerkt in een database. Uit de analyse
van fouten en meldingen ontstaan adviezen voor
verbeteringen in de organisatie of in procedures.
INSYRA
De afkorting INSYRA betekent INformatiserings
SYsteem RAdiotherapie. Het cluster Radiotherapie
maakt gebruik van verschillende informatiseringssystemen
ter ondersteuning van het patiëntenproces.
Deze systemen hebben echter enkele
belangrijke beperkingen, zoals het ontbreken van
digitale, uniforme opslag van gegevens, onvoldoende
gegevensdeling tussen de verschillende systemen en
inefficiëntie en foutgevoeligheid door bijvoorbeeld
het overtypen van informatie. Om deze beperkingen
op te heffen is het cluster Radiotherapie op zoek
naar een beter systeem. In 2004 vond een vooronderzoek
plaats naar de mogelijkheden voor een
nieuw, integraal informatiseringssysteem voor het
cluster Radiotherapie. Het is de bedoeling dit
systeem in 2005 aan te schaffen.
Speerpunten voor 2005
Vanaf 2005 staat de patiënt meer dan voorheen
centraal. Uitgangspunt voor de zorg is patiëntgericht
en vanuit de patiënt gezien handelen. In 2005 ligt
het accent op:
- het structureel aanpakken en terugdringen van
fouten (invoering PRISMA);
- de aanschaf van een nieuw informatiseringssysteem
dat ons patiëntenproces goed
ondersteunt (INSYRA);
- het toepassen van lean-managementtechnieken
om efficiëntie en effectiviteit van de patiëntenzorg
te verbeteren.
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 2 Patiëntenzorg
15

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
16
Patiëntenzorg
Productiecijfers
Tabel 1
Aantal uitwendige bestralingen (megavoltseries)
Klinisch onderzoek
2004 2003 2002
T1 932 929 886
T2 1167 1364 1430
T3 1049 1149 1006
T4 785 474 313
Totaal 3933 3916 3635
T2-eq. 5506 4972 4313
Tabel 2:
Aantal inwendige bestralingen (brachytherapie)
2004 2003 2002
B1 23 4 1
B2 41 7 9
B3 19 18 4
B4 39 15 23
B5 27 13 -
Totaal 149 57 37
B2-eq. 635 280 205
De behandeling van patiënten is onderverdeeld in
4 categorieën. De meest geavanceerde behandeling heeft
het cijfer 4, de meest eenvoudige behandeling het cijfer 1.
De gegevens zijn over 3 jaar weergegeven.
De drie hoofdthema’s van klinisch onderzoek van
het cluster Radiotherapie lieten in 2004 een belangrijke
vooruitgang zien.
Voorspellen van respons op
behandeling
Door intensieve samenwerking met andere onderzoekssecties
in het NKI-AVL is meer inzicht verkregen
in het bereiken van lokale genezing na bestraling
bij borstkankerpatiënten. Belangrijke factoren
hierbij zijn de toegediende dosis bestraling en de
marge van de tumorectomie bij de borstsparende
behandeling. Het blijkt ook mogelijk te zijn om met
behulp van een microarray-analyse te voorspellen
welke patiënten een grote kans hebben op genezing
na een borstsparende behandeling waar radiotherapie
deel van is.
Bij de behandeling van diverse tumoren met een
combinatie van radiotherapie en cisplatin bevattende
chemotherapie, wordt onderzocht of de hoeveelheid
cisplatin-DNA adducten in normaal en tumorweefsel
een voorspellende waarde heeft ten aanzien van
respectievelijk toxiciteit en behandelrespons.
In samenwerking met de afdeling Nucleaire
Geneeskunde heeft het cluster Radiotherapie een
nieuwe isotopenscan geïntroduceerd die het mogelijk
maakt om het proces van apoptose in vivo af te
beelden en te kwantificeren. Door deze zogenaamde
annexine V scan voor en na de start van een
radiotherapeutische en/of chemotherapeutische
behandeling uit te voeren, is het mogelijk gebleken
de effectiviteit van de therapie tot op zekere hoogte
te voorspellen. Hiermee vormt deze niet-invasieve
apoptosescan een waardevolle aanvulling op het
bestaande arsenaal van voorspellende tests, in het
bijzonder bij apoptose-modulerende behandelingen.
Meer nauwkeurigheid met IGRT
In 2004 was het cluster Radiotherapie in de unieke
positie om als eerste ter wereld de cone beam CT
klinisch in gebruik te nemen. Deze scan is een combinatie
van lineaire versneller en CT scan waarmee
tijdens de behandeling driedimensionale beelden
van een patiënt kunnen worden gemaakt. Deze
techniek heet Image Guided Radiation Therapy
25
20
15
10
Figuur 3 Gemiddelde wachttijd per jaar
5
0
14
17
16
2004 2003 2002 2001 2000
De wachttijden zijn weergegeven in dagen.
(IGRT). De techniek maakt het mogelijk om precies
de localisatie van de tumor te bepalen en deze vervolgens
gericht te bestralen. Voor onder andere
hoofd-halskanker, prostaat-, long-, borst- en maagkanker
zijn er behandelingsprotocollen ontwikkeld.
Om de introductie van IGRT in goede banen te leiden
is een clusterbrede projectgroep opgericht waarin
medewerkers uit alle disciplines samenwerken.
19
Meer respons op bestraling met
medicamenten
Voor een steeds groter aantal tumoren geldt dat de
toevoeging van chemotherapie aan bestraling leidt
tot een significante verbetering van de behandelresultaten.
Vooral binnen de gastro-enterologische
oncologie groeit het aantal indicaties voor deze
radiochemotherapie. Recent heeft het cluster
Radiotherapie bijvoorbeeld twee fase I-II studies
naar de waarde van postoperatieve radiochemotherapie
bij het maagcarcinoom afgerond. Deze
resultaten vormen de basis van een grote internationale
gerandomiseerde studie.
Naast ‘klassieke’ cytostatica is de recente generatie
‘slimme moleculen’ een interessante bron van
potentiële radiosensitizers. Vooronderzoek in het
eigen laboratorium kon het synthetische lipid
Perifosine identificeren als apoptose-modulator en
versterker van de bestralingsrespons. De fase I
studie waarin Perifosine werd gecombineerd met
gefractioneerde bestraling is inmiddels succesvol
afgerond. Deze onderzoekslijn wordt voortgezet met
een aantal andere kandidaat-radiosensitizers zoals
het celdoodreceptor ligand TRAIL en Gossypol, een
specifieke remmer van Bcl-2 en Bcl-XL.
De onderzoeken hebben in 2004 geresulteerd in
meer dan vijftig publicaties in vooraanstaande klinische
en fysische tijdschriften en in tijdschriften voor
fundamenteel onderzoek. Dit succes leidde vervolgens
tot honorering van vijf nieuwe projecten.
23
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 2 Patiëntenzorg
17

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
18
Patiëntenzorg
Toekenningen
Prof. Harry Bartelink ontving in 2004 de Morton M.
Kligerman Award in Philadephia, USA en werd
benoemd tot Honorary Member of the Societas
Oncologicorum Radiotherapeuticorum Polonorum in
Polen. Prof. Marcel van Herk kreeg de ESTRO Breur
Medallist award toegekend.
Benoemingen
Twee medewerkers van het cluster Radiotherapie
zijn in 2004 benoemd tot hoogleraar: Marcel Verheij
als bijzonder hoogleraar Translationele radiotherapie
aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, en Marcel van
Herk als bijzonder hoogleraar 4D Beeldverwerking in
de oncologie aan de Universiteit van Amsterdam.
DIAGNOSTIEK
Doelstellingen
Het cluster Diagnostische Oncologische Disciplines
(DOD) omvat de afdelingen Pathologie, Radiologie,
Nucleaire Geneeskunde, Algemeen Klinisch
Laboratorium en Polikliniek Familiaire Tumoren. Het
DOD voert patiëntenonderzoek uit op verwijzing van
klinische specialisten en levert een belangrijke bijdrage
aan klinisch-wetenschappelijk onderzoek.
Productie
Het cluster DOD is sterk afhankelijk van het verwijsgedrag
van de andere klinische clusters. Toename
van activiteiten in de klinische clusters leidt direct
tot een toename van de productie in het diagnostische
cluster. Net als in het vorig verslagjaar is in
2004 de productie in beperkte mate toegenomen.
Op de afdeling Radiologie is het aantal CT-scans
opnieuw met 10% gestegen, tot 8.062 verrichtingen.
De kwaliteit van de onderzoeken is aanzienlijk verbeterd
door het in gebruik nemen van een nieuwe,
ultramoderne CT-scanner voor Radiologie en
Radiotherapie. Op de afdeling Nucleaire
Geneeskunde steeg het aantal PET-scans fors: van
385 tot 567 verrichtingen. Deze toename komt voor
een groot deel ten goede aan eigen patiënten, maar
ook aan patiënten van het Slotervaartziekenhuis en
het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis.
Bij het Algemeen Klinisch Laboratorium steeg vooral
het aantal aanvragen -en dus het aantal patiënten –
met ruim 10 procent tot 59.533.
Op de afdeling Pathologie groeide het aantal histologische
en cytologische puncties met 7 procent.
Ook in het aantal coupes die ter inzage zijn aangeboden,
is een stijging te zien: van 2863 tot 3234.
De gegevens van de Polikliniek Familiaire Tumoren
laten een stijging zien van het aantal counselingen
(van 321 tot 377) en van het aantal verrichtingen in
DNA-diagnostiek op genetische indicatie.
De toegangstijd voor de meeste onderzoeken staat
weliswaar onder druk, maar blijft binnen de norm.
Deze bedroeg voor CT-, MRI- en PET-scans maximaal
twee tot drie weken. Voor andere onderzoeken
binnen het diagnostische cluster kon het overgrote
deel van de patiënten direct worden geholpen.
Kwaliteitsprojecten
In het kader van de invoering van het INK-managementmodel
in het NKI-AVL, zijn er in 2004 op alle
afdelingen van het cluster DOD nulmetingen uitgevoerd.
Deze hebben geleid tot actieplannen voor het
hele cluster en de afdelingen afzonderlijk.
Algemeen Klinisch Laboratorium
De afdeling Bloedafname heeft het laatste halfjaar
van 2004 systematisch de wachttijd gemeten. Uit
de metingen blijkt dat 89 procent van de patiënten
binnen vijftien minuten wordt geholpen.
De afdeling heeft een interne klachtenprocedure.
Vooral bij het preanalytisch onderzoek, dus bij de
aanvragen, is het aantal meldingen verminderd.
Hieruit kunnen we echter geen conclusies trekken,
omdat in de praktijk is gebleken dat de meldingsbereidheid
afneemt.
Bij de externe controles scoort het lab redelijk tot
goed. In de doorlooptijd van hematologie (twee
uur), chemie (drie uur), tumormarkers en endocrinologie
(twee werkdagen) en differentiatie van leucocyten
(drie dagen) is de norm van 95 procent
gehaald. De afdeling Hematologie heeft het stollingsapparaat
vervangen. De afdeling Chemie heeft
de Modular E170 met een E-module uitgebreid.
Radiologie
Het jaar 2004 heeft vooral in het teken gestaan van
het invoeren van het nieuwe radiologie-informatiesysteem
(RIS) en van het PACS (digitale archivering
en verspreiding van onderzoeken).
In december werden deze systemen operationeel en
ging het ziekenhuis ‘digitaal’. Alle radiologische
beelden worden opgeslagen in een digitaal archief
en zijn voor alle bevoegden op elke locatie in huis
beschikbaar. Ook alle patiëntenbesprekingen gaan
via het web. De radiologen maken gebruik van
spraakherkenning bij het maken van een radiologisch
verslag.
De afdeling heeft in 2004 een beleidsnotitie en een
activiteitenplan geschreven, die in 2005 uitgevoerd
worden. Onderdeel van de plannen is een visitatie
door de beroepsvereniging van radiologen en radiologisch
laboranten. Tevens heeft Radiologie samenwerking
gezocht met enkele universiteiten, met als
doel een oncologische stage voor arts-assistenten.
Nucleaire geneeskunde
Ook de afdeling Nucleaire Geneeskunde had in 2004
te maken met de voorbereidingen van RIS en PACS.
De uitvoering van RIS is begonnen in januari 2005;
enkele maanden later volgt het PACS. Ook werkt de
afdeling aan de voorbereidingen voor de visitatie
van de opleiding. Voor arts-assistenten van het
AMC bestaat inmiddels de mogelijkheid om op de
afdeling Nucleaire Geneeskunde een stage
Oncologie van zes maanden te volgen. Samen met
de groep Straling werkt de afdeling aan verbetering
van procedures die de veiligheid van medewerkers
bij straling bewaken.
Pathologie
Op de afdeling Pathologie is het afgelopen jaar het
Laboratorium Management Systeem (LMS) ingevoerd.
Dit systeem beheerst en bewaakt het
logistieke proces van de PA-laboratoria, vanaf de
inname van het materiaal tot aan de laatste fase
van behandeling. Uitgangspunt is het vermijden van
(onherstelbare) fouten. De software ondersteunt de
histologische, cytologische en immunologische
onderzoeken. Voor elk onderdeel is er een aparte
module: ontvangst, uitsnijden, printen coupelabels,
afdrukken van werklijsten, afmelden, ontkalken,
navragingen, managementinformatie en systeem
beheer. Het materiaal wordt tijdens het proces geïdentificeerd
met barcodes, tevens te gebruiken voor
het activeren van bewerkingen van het materiaal.
Gebruikers van het systeem hebben altijd inzicht in
en overzicht over de verschillende stadia van de
onderzoeken, zowel in totalen als in de kleinste
details.
De afdeling Cytologie heeft de kwaliteit van gynaecologische
uitstrijkjes aanzienlijk verbeterd, door
de invoering van de nieuwe ‘dunne laag’ methode
(thin prep). Deze methode leidt tot dunne, goed
beoordeelbare preparaten die reproduceerbaar zijn
en waarbij aanvullend onderzoek mogelijk is.
Speerpunt voor het jaar 2005 is kwaliteitsverbetering
in de verwerking van materiaal afkomstig van
longartsen en urologen. Verder is er in 2005 veel
aandacht voor interne nascholing van analisten,
inclusief roostervrije studiedagen.
In 2004 is een start gemaakt met enkele verbeterprojecten,
die in 2005 worden afgerond:
● Project Archief/weefselbank: De afdeling
Pathologie is in het bezit van een zeer groot archief
waarin uniek patiëntenmateriaal ligt opgeslagen. Dit
archief bestaat onder meer uit ingevroren weefsel,
materiaal ingebed in paraffine, coupes en een oud
papieren archief. Het doel van het project is een protocol
te maken waarin het gebruik van het archief
wordt geregeld, zodat het materiaal niet oneigenlijk
gebruikt wordt of verloren gaat.
● Project Milieu/Veiligheid: Veiligheid en milieu
zijn erg belangrijk. Er wordt immers met zeer veel
gevaarlijke en biologische stoffen gewerkt. Niet
alleen medewerkers worden hieraan blootgesteld,
maar ook patiënten, gasten en medewerkers van
andere afdelingen kunnen met deze stoffen in aanraking
komen als er geen veiligheidsmaatregelen
worden genomen. In 2005 staan een interne risicoinventarisatie
en milieu-audit op de agenda, uit te
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 2 Patiëntenzorg
19

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
20
Patiëntenzorg
voeren aan de hand van checklists. De resultaten
zijn de basis voor verbetertrajecten in samenspraak
met de afdeling Arbo.
PFT/DNA-diagnostiek laboratorium
De Raad van Accreditatie (RvA) bezocht in 2004 het
DNA-diagnostieklaboratorium van de Polikliniek
Familiare Tumoren (PFT). Na vervolgacties heeft het
laboratorium zijn accreditatie behouden.
In 2004 zijn enkele veranderingen doorgevoerd.
Allereerst slaagde het DNA-laboratorium Moleculaire
Pathologie (MolPa) erin twee bepalingen gereed te
maken voor accreditatie: weefselidentificatie en
sarcoomdiagnostiek. Dit maakte het mogelijk om in
kwaliteitszin de twee DNA-diagnostieklaboratoria –
MolPa en PFT – samen te voegen tot één DNAdiagnostieklaboratorium.
De verrichtingen die al
geaccrediteerd zijn en de twee nieuwe verrichtingen
worden in 2005 opnieuw ter accreditatie aangeboden
bij de RvA. Het DNA-diagnostieklaboratorium
Polikliniek Familiaire Tumoren heeft bovendien
accreditatie verkregen voor de MLPA-techniek voor
borst- en darmkankerdiagnostiek.
Speerpunten PFT/DNA voor 2005
DNA-lab PFT:
● afronden van BRCA-2 DGGE
(experimenteel en administratief);
● introductie van DHPLC.
DNA-lab MolPa:
● voorbereiden accreditatie 2006
lymfoomdiagnostiek;
● voorbereiden accreditatie 2006 FISH-analyses
gevoeligheid EGFR-mutatieanalysebepaling;
● verbeteren uitslagformulieren;
● informatiemappen per bepaling;
● alle DNA/RNA-sequenties van de verschillende
bepalingen in Vector NTI invoeren.
Speerpunten cluster DOD
voor 2005
● uitvoering pilot intranet en internet;
● invoeren van een elektronisch ordersysteem,
zodat aanvragen per computer kunnen worden
ingediend. Dit leidt tot aanzienlijke vermindering
van het aantal foute of onvolledige
aanvragen;
● invoeren van een klachtenregistratie en
-beheersysteem;
● deelnemen aan een medewerkerstevredenheidsonderzoek;
● invoeren van een documentenbeheersysteem,
waarmee beheer en gebruik van documenten
beter kunnen worden gestroomlijnd;
● in overleg: het uitvoeren van een uitgebreider
tevredenheidsonderzoek onder aanvragers,
dat wellicht nieuwe informatie geeft.
Research
3
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 3 Research
21

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
22
Research
Het NKI-AVL staat voor wetenschappelijk onderzoek van het hoogste niveau. Het
scheppen van een optimale onderzoeksomgeving heeft hoge prioriteit: een open
en platte organisatiestructuur met minimale bureaucratie en gericht op samen-
werking, in combinatie met moderne onderzoeksfaciliteiten.
In 2004 kortte het ministerie van VWS de basissubsidie voor het instituut met
10 procent. Dit was een belangrijke tegenslag. De effecten van de korting zullen
pas in de komende jaren duidelijk worden. Ondanks deze tegenslag floreerde
het wetenschappelijk onderzoek. De wetenschappelijke output was dan ook
bijzonder hoog. Er zijn belangrijke ontdekkingen gedaan, die zijn gepubliceerd
in vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften. De onderzoekers van het
NKI-AVL genieten een uitstekende reputatie.
Onderzoek in 2004
Microarray-onderzoek
Sinds 2003 heeft het microarray-onderzoek een
belangrijke plaats in het instituut. Bij microarrayanalyses
wordt in tumormateriaal de activiteit van
tienduizenden genen tegelijkertijd gemeten. Met
deze gegevens kunnen de aard van de tumor en de
meeste effectieve behandeling worden vastgesteld.
Wetenschappelijke publicaties hierover, van onder
anderen dr. Laura van ’t Veer, prof. dr. René Bernards
en dr. Marc van de Vijver, trokken veel internationale
aandacht. Deze resultaten konden worden behaald
door nauwe samenwerking van verschillende afdelingen:
de eigen NKI-AVL microarray-faciliteit, waar
hoogwaardige microarrays gemaakt en geanalyseerd
kunnen worden, de weefselbank onder beheer van
de afdeling Pathologie waar sinds jaren weefsels
van patiënten worden opgeslagen, de
Wetenschappelijke Administratie die over een uitgebreide
database met patiënteninformatie beschikt,
de verschillende onderzoeksgroepen van het instituut
en het Amerikaanse bedrijf Rosetta
Inpharmatics/Merck Sharp & Dohme.
Voor patiënten met een borsttumor is een betrouwbare
microarray-test opgezet die gebruikt kan worden
om vast te stellen of aanvullende chemothera-
pie zinvol is. Het NKI-AVL wil deze diagnostische test
ook aanbieden aan patiënten van andere ziekenhuizen.
Hiervoor is het bedrijf Agendia BV opgericht,
dat deze test op de markt brengt.
Verschillende onderzoeksgroepen hebben in 2004
microarray-analyses uitgevoerd op diverse typen
tumoren. Hieruit ontstaan hopelijk nieuwe microarray-tests
die de diagnose betrouwbaarder maken,
zodat voor elke individuele patiënt een nog specifiekere
en daarmee effectievere behandeling mogelijk
wordt.
RNA-interferentie
Een ander onderzoeksveld dat in 2004 opnieuw veel
aandacht heeft getrokken, is het werk van de onderzoeksgroepen
van dr. Reuven Agami en prof. dr.
René Bernards. Zij hebben een effectieve methode
ontwikkeld om genen te remmen in hun activiteit –
de stabiele RNA-interferentie - om zo de functie van
genen te kunnen bestuderen. Met deze techniek
werd het voor verschillende onderzoeksgroepen in
het instituut mogelijk om grootschalige screens uit
te voeren om nieuwe kankergenen te identificeren.
De techniek werd nog krachtiger door de toevoeging
van een unieke barcode aan de genspecifieke RNAinterferentieconstructen,
en het opzetten van een
high-thoughput faciliteit door medewerkers van de
onderzoeksgroepen van dr. Roderick Beijersbergen
en prof. dr. René Bernards. Met behulp van de screens
zijn nu al vijf genen geïdentificeerd, die verder
inzicht geven in een signaleringsroute die in vrijwel
alle kankers ontregeld is.
Muismodellen
Muismodellen zijn een belangrijk hulpmiddel bij het
onderzoek naar de functie van genen die betrokken
zijn bij celdeling, metastase en resistentie tegen
antikankermiddelen. Het instituut heeft een uitgebreide
muizenfaciliteit waar nieuwe muismodellen
(transgenen en knock-outs) worden gegenereerd en
geanalyseerd. Verschillende onderzoekgroepen uit
de Research hebben zich hiermee het afgelopen jaar
beziggehouden. Met name de onderzoeksgroep van
prof. dr. Anton Berns heeft belangrijke bijdragen
geleverd. Bijvoorbeeld met de muismodellen voor
longkanker, die nauwkeurig het ziektebeeld repro-
duceren dat we bij de mens tegenkomen. De
modellen geven een gedetailleerd inzicht in de
onderliggende mechanismen en daarmee in nieuwe
interventiemethoden. Om het succes van interventies
te kunnen volgen, worden de tumorcellen zodanig
gemodificeerd dat ze licht uitzenden. Een zeer
gevoelige camera kan deze kleine hoeveelheden
licht waarnemen. Door deze techniek kunnen niet
alleen tumorgroei en -regressie in dezelfde muis
worden gevolgd, maar zijn per experiment ook
minder muizen nodig.
Het onderzoek met behulp van muizen heeft ook
belangrijke nieuwe inzichten opgeleverd in de
immuunreactie die door sommige tumoren wordt
geïnduceerd. Het werk van de onderzoeksgroep van
dr. Ton Schumacher heeft kennis opgeleverd over de
vraag waarom sommige tumoren wel door het
immuunsysteem worden herkend, maar andere niet.
Deze kennis wordt gebruikt om het immuunsysteem
effectiever in te zetten tegen kanker.
Het werk van de groep van dr. John Haanen sluit
hier goed bij aan en biedt nieuwe mogelijkheden
om DNA-vaccinatie toe te passen. We hopen de verbeterde
DNA-vaccinatiemethode in te zetten bij de
behandeling van verschillende ziektes, niet alleen
kanker. Indien succesvol, zou de methode ook
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 3 Research
23

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
24
Research
geschikt kunnen worden gemaakt voor vaccinatieprogramma’s
in ontwikkelingslanden. Het instituut
heeft daarom ook geïnvesteerd in een faciliteit om
deze DNA-vaccines te bereiden. Deze faciliteit wordt
in 2005 in gebruik genomen.
Een gedetailleerd inhoudelijk verslag van de
verschillende onderzoekslijnen is opgenomen in
het Scientific Annual Report 2004.
Renovatie
Het gebrek aan ruimte binnen het instituut was ook
in 2004 een belangrijke belemmering voor het
onderzoek. In 2004 is het nieuwe ziekenhuisgebouw
in gebruik genomen en zijn de renovatieplannen
voor het oude ziekenhuis uitgewerkt. Hier krijgt een
groot deel van de Research een nieuw en aan de
tijd aangepast onderkomen. Naar verwachting is
eind 2006 de eerste fase van de renovatie afgerond
en kan een groot deel van de Research de nieuwe
behuizing betrekken. Vervolgens start de verbouwing
van de huidige researchvleugel. Pas als ook die
renovatie is voltooid, beschikt het instituut over vol-
doende ruimte om alle activiteiten adequaat onder
te brengen. De fasering van de renovatie betekent
ook dat de Research halverwege 2005 een tijdelijk
laboratorium krijgt in de voormalige polikliniek.
Proefdierenhuis
In de oorspronkelijke bouwaanvraag uit 1994 waren
ook de renovatie en beperkte uitbreiding van het
Proefdierenhuis opgenomen. Een zorgvuldige afweging
heeft echter uitgewezen dat de verbouwing
veel ingrijpender zou moeten zijn dan oorspronkelijk
was voorzien, als gevolg van de nieuwe eisen die
aan proefdierenruimten worden gesteld. Bovendien
kan het proefdierenhuis tijdens de verbouwing niet
doordraaien zonder grote risico’s op besmetting van
de muizenkolonie en het stilvallen van de fok door
onder meer geluidsoverlast en niet-stabiele luchtbehandeling.
Het onderzoek zou daarmee jaren vertraging
oplopen en veel onderzoeksgeld zou verloren
gaan. Een tijdelijk proefdierenhuis is zeer kostbaar
vanwege de noodzakelijke voorzieningen. In overleg
met het College bouw ziekenhuisvoorzieningen is
daarom besloten in 2005 een aanvraag in te dienen
voor de bouw van een geheel nieuwe proefdierenfaciliteit
ter vervanging van het bestaande proefdierenhuis.
Financiering
Financiering van het wetenschappelijk onderzoek
blijft een heikel punt. De korting van 10 procent op
de basissubsidie, die het ministerie van VWS in 2004
doorvoerde, is des te pijnlijker omdat de financiering
in de jaren daarvoor ook al achterbleef bij de toename
van de kosten. Ook de basissubsidie van KWF
Kankerbestrijding vertoont geen groei; gezien de
economische recessie wordt zelfs een afname voorzien.
De projectsubsidie daarentegen blijft wel toenemen.
In de periode 1981 tot en met 2004 is de
vaste bijdrage van het ministerie van VWS met 33
procent toegenomen, die van KWF Kankerbestrijding
met 206 procent en die van de projectfinanciering
met 855 procent.
De groei van de projectsubsidies en de teruggang in
de basissubsidie stellen ons voor een groot probleem
omdat projectsubsidies vrijwel nooit kostendekkend
zijn. Uit de basissubsidie moeten wij kostbare
onderzoeksfaciliteiten en overhead financieren.
Door de strengere wet- en regelgeving dreigt de
overhead echter steeds groter te worden.
Bezuinigen is onontkoombaar. Een van de voorgenomen
maatregelen is het niet vervullen van vacatures
voor wetenschappelijke stafposities. Dit staat haaks
op het beleid van de regering om de kenniseconomie
te stimuleren.
Wet- en regelgeving
De wet- en regelgeving wordt steeds strenger en
daarmee groeit de bureaucratie. Vooral projecten
die door de Europese Unie gefinancierd worden,
brengen een administratieve last met zich mee die
vaak niet meer opweegt tegen het voordeel van
het binnenhalen van zo’n project. Maar ook de
Nederlandse overheid stelt steeds vaker wetten en
regels op, die het uitvoeren van wetenschappelijk
onderzoek in de weg staan. Dit legt druk op de
financiële middelen die bestemd zijn voor onderzoek,
onder meer doordat we extra personeel moeten
inzetten voor toezicht op en uitvoering van
administratieve procedures en wettelijke bepalingen,
terwijl de strengere regels en omvangrijke procedures
niet tot betere wetenschappelijke resultaten,
tot meer welzijn voor proefdieren of grotere veiligheid
leiden.
Wetenschappelijke kwaliteit
De wetenschappelijke kwaliteit wordt op verschillende
manieren gemeten. Een parameter is het aantal
citaties naar wetenschappelijke publicaties van stafleden
van het NKI-AVL gedurende twee jaar na
publicatie. Een andere maat is de kwaliteit van de
tijdschriften waarin de publicaties van het NKI-AVL
verschijnen (de impactfactor).
Projectaanvragen
In 2004 hebben stafleden nieuwe projectaanvragen
ingediend bij onder meer KWF Kankerbestrijding.
KWF Kankerbestrijding honoreerde 17 projecten van
de 29 projecten (een score van 59 procent); het
landelijk gemiddelde (NKI-AVL niet meegerekend)
lag onder de 20 procent.
KWF Kankerbestrijding organiseerde in 2004 een
speciale projectenronde voor klinische projecten.
Hierin zijn vier van de vijf door het NKI-AVL inge-
diende projecten gehonoreerd (landelijk werd
40 procent gehonoreerd).
Twee van onze jonge projectleiders, dr. Bas van
Steensel en dr. Reuven Agami, hebben een prestigieuze
European Young Investigator Award gewonnen.
In Europa zijn slechts 25 van deze Awards
uitgereikt, waarvan dus 2 aan onderzoekers van
het NKI-AVL. Ook de Nederlandse Organisatie voor
Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de Europese
Unie hebben diverse projectaanvragen van het
NKI-AVL gehonoreerd.
Onderzoekers
Veel stafleden van het NKI-AVL bekleden leerstoelen
aan een Nederlandse universiteit. In 2004 werd het
aantal leerstoelen verder uitgebreid. Dr. Titia Sixma
Tabel 1 Wetenschappelijke kwaliteit
Publicatiejaar Aantal publicaties Totale impact Citaties
1998 287 1392 4086
1999 280 1766 3474
2000 270 1664 3551
2001 298 1573 3991
2002 349 2455 7436
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 3 Research
25

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
26
Research
werd aangesteld als hoogleraar bij de Universiteit
van Rotterdam, dr. Marcel Verheij en dr. Hein te Riele
bij de Vrije Universiteit in Amsterdam en dr. Marcel
van Herk bij de Universiteit van Amsterdam. Jaarlijks
selecteert de Nationale Adviesraad van het Instituut
een veelbelovende, jonge onderzoeker voor de
Antoni van Leeuwenhoek Prijs. De AVL-prijs 2004
werd toegekend aan drs. Jenny Hendriks uit de onderzoeksgroep
van prof. dr. Jannie Borst. Het onderzoek
van Jenny Hendriks heeft belangrijke inzichten opgeleverd
over moleculen op het oppervlak van immuuncellen.
Een aantal onderzoekers heeft in 2004
belangrijke internationale prijzen gewonnen. Prof.
dr. René Bernards ontving de Josephine Nefkens
Prijs, prof. dr. Neil Aaronson de Fox Memorial Price
en prof. dr. Marcel van Herk de Breur Award.
In 2004 is een nieuw staflid benoemd: dr. Huib
Ovaa. In zijn onderzoek maakt hij gebruik van
zelfgemaakte chemische verbindingen om de
biochemische processen in cellen te bestuderen.
Enkele stafleden verlieten het instituut. Dr. René
Medema heeft een leerstoel aanvaard bij de
Universiteit van Utrecht en dr. Peter ten Dijke werd
aangesteld als hoogleraar aan de Rijksuniversiteit
van Leiden. Prof. dr. Wolter Mooi vertrok om een
positie te bekleden aan de Vrije Universiteit in
Amsterdam en dr. Jero Calafat bereikte de pensioengerechtigde
leeftijd. Zij heeft 39 jaar lang met veel
toewijding zorggedragen voor de elektronenmicroscopie
in het instituut en wij zijn haar daar zeer
erkentelijk voor.
Site visitors
In 2004 zijn twee site visits gehouden ter beoordeling
van de wetenschappelijke en organisatorische
kwaliteit van het onderzoek in de secties Medische
Oncologische Disciplines, Moleculaire Genetica en
Moleculaire Biologie. De site visitors waren over het
algemeen zeer positief over het uitgevoerde onderzoek
en hebben enkele punten ter verbetering aangedragen.
Ook voor 2005 zijn site visits gepland.
Speerpunten voor 2005
De ingezette onderzoekslijnen worden in 2005
gecontinueerd, met speciale aandacht voor de
toepassingen van microarray-analyse en RNA-interferentie
in combinatie met grootschalige screens
(en de daarbij behorende robotisering). Ook de
massaspectrometrische analyse van eiwitten voor
diagnostische doeleinden blijft in 2005 een speerpunt.
Deze benadering biedt veel perspectieven om
enerzijds kanker in een vroeg stadium te detecteren
en anderzijds het effect van behandelingen op
eenvoudige wijze te volgen.
Verder investeert de Research in 2005 in nieuwe
apparatuur voor (digitale) microscopie, cel-, eiwiten
microarray-analyse en high-thoughput analyse.
Een gedetailleerde opsomming van de onderzoeksplannen
voor 2005 is te vinden in het
Activiteitenplan 2005.
Onderwijs
4
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 4 Onderwijs
27

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
28
Onderwijs
Het NKI-AVL positioneert zich als hét kenniscentrum op het gebied van
onderzoek, diagnostiek, behandeling en zorg in de oncologie. Het opleidings- en
ontwikkelingsbeleid stuurt aan op het behouden en versterken van deze positie.
Goed opgeleide, gemotiveerde en professionele medewerkers die zich met
passie en kunde inzetten, zijn de kritische succesfactor voor het bereiken van
de organisatiedoelstellingen. Kunde betekent professionele deskundigheid en
persoonlijke ontwikkeling. Het opleidings- en ontwikkelingsbeleid heeft dus
tevens tot doel medewerkers te inspireren en te motiveren, hen te stimuleren
buiten de kaders te denken en initiatieven te nemen. De uitdaging voor de
komende jaren blijft het leren en ontwikkelen van medewerkers te verbinden
aan bekwaamheid en goed presteren in de dagelijkse praktijk.
Doelstellingen
De doelstelling is, net als in andere jaren, het handhaven
en vergroten van deskundigheid van de
medewerkers, zodat zij gekwalificeerd en bekwaam
blijven of worden en bijdragen aan de organisatiedoelstellingen.
Daarbij wordt de werkplek meer en
meer een leerplaats, vanuit de overtuiging dat werken
en leren met elkaar verbonden moeten zijn om
het beste resultaat te bereiken. De vraag hierbij is
steeds: hoe kunnen we leersituaties in de praktijk
optimaal benutten? Goede sociale contacten, steun
en feedback van collega’s en leidinggevenden en
coaching op de werkplek zijn onmisbaar.
De dagelijkse drukte maakt het wel eens lastig om
tijd vrij te maken voor het overdenken en bespreken
van situaties om hiervan te leren. Toch besteedt het
NKI-AVL hier op verschillende manieren aandacht
aan. Voorbeelden zijn dagevaluaties, medische en
psychosociale besprekingen, intercollegiale toetsing,
trainingen voor teamontwikkeling, intervisies en
coaching. Elke afdeling legt hierbij eigen accenten,
bijvoorbeeld door het verbeteren van bestaande
structuren of het inzetten van nieuwe elementen.
Organisatieontwikkeling
De opgave voor het management en de dienst
Personeel & Organisatie is het organiseren van een
clusteroverstijgend opleidings- en ontwikkelingsbeleid
dat past bij de vraagstukken en ambities van de
hele organisatie. Dit betekent een combinatie van
leren en organisatieontwikkeling, zoals bijvoorbeeld
bij de leergang Leidinggeven die in 2004 geheel
is herzien. Na de nieuwe start van de leergang
spreken we nu van een management development
traject dat visie, kernwaarden en doelstellingen van
de organisatie vertaalt in strategieën, beleid en concreet
gedrag. Casuïstiek en vragen uit de dagelijkse
praktijk van leidinggevenden staan hierbij centraal.
Deelnemers van het traject zijn managers, afdelingshoofden
en projectleiders, teamleiders, coördinatoren
en laboratoriumbeheerders. De groepen zijn per
niveau organisatiebreed samengesteld. Dit stimuleert
leren van elkaar, en uitwisseling van kennis en
ervaring, en biedt een duidelijke meerwaarde:
het optimaliseren van samenhang en samenwerking
tussen de clusters.
Professionele ontwikkeling
Stages binnen het NKI-AVL
Het NKI-AVL stelt vele opleidingsplaatsen beschikbaar,
waaronder medische opleidingsplaatsen
binnen de algemene chirurgie, KNO, urologie,
medische oncologie, radiotherapie en plastische en
reconstructieve chirurgie. Ook zijn er op de afdeling
Radiotherapie 15 cursisten in opleiding tot radiotherapeutisch
laborant. De Research organiseert
een groot aantal stageplaatsen voor onderzoekers
in opleiding, zowel nationaal als internationaal.
Maar ook bij het Facilitair Bedrijf en afdelingen als
Diëtetiek en de dienst Begeleiding en Ondersteuning
leren stagiaires het vak.
In 2004 hebben 8 HBO-verpleegkundigen stage
gelopen op de verpleegetages. Voor 4 van hen
mondde de als leerzaam en prettig ervaren stage
uit in een sollicitatie. Deze nog jonge medewerkers
werken, na een periode van zorgvuldig inwerken,
nu toe naar de vervolgopleiding Oncologieverpleegkunde.
Het NKI-AVL ontwikkelt en voert deze opleiding uit.
Er nemen nog 15 andere ziekenhuizen aan onze
opleiding deel. In 2004 waren er 52 in- en externe
cursisten. De externe cursisten volgen in het NKI-AVL
de opleiding en leren in de praktijk van hun eigen
ziekenhuis. Het afgelopen jaar hebben de opleidingsadviseurs
van het NKI-AVL de deelnemende
ziekenhuizen – ondermeer AMC, OLVG, Sint Lucas
Andreas, Rijnstate en MCA - begeleid bij het behalen
van een landelijke erkenning voor hun leerplaatsen
zodat ook zij nu officieel erkende oncologieverpleegkundigen
kunnen opleiden. Kortom: stimulerende
PR voor het vak, deze grootste vervolgopleiding
Oncologieverpleegkunde die gemotiveerde en
goede verpleegkundigen aantrekt.
Nurse practitioners
In 2004 heeft het NKI-AVL ook een mastererkenning
verworven voor de nurse practitioners in Advanced
Nursing Practice. In de bedrijfsopleiding Nurse
Practitioners, georganiseerd in samenwerking met
Hogeschool INHOLLAND, reikt het NKI-AVL medische
kennis aan over diagnostiek, oncologische aandoeningen
en behandeling, bestrijding van symptomen
en farmacologie. Ook leren cursisten de klinische
vaardigheden voor oncologische patiëntenzorg: het
afnemen van een medische anamnese, het verrichten
van lichamelijk onderzoek, het vaststellen van
problemen en het behandelen hiervan aan de hand
van medische protocollen. Daarnaast werken de
nurse practitioners in opleiding in het NKI-AVL aan
praktijkopdrachten, begeleid door een mentor, een
medisch specialist. Hogeschool INHOLLAND neemt
bijvoorbeeld modules als Rolontwikkeling en
Verpleegkundig onderzoek voor zijn rekening.
Wie de opleiding met succes afrondt, ontvangt een
internationaal erkend diploma. Tot nu toe hebben
7 nurse practioners het diploma behaald (4 in 2004
en 3 in 2005).
Voor de nurse practitioners die in het verleden de
opleiding afgerond hebben, onderzoeken we of ze
alsnog de mastererkenning kunnen verwerven aan
de Hogeschool.
De patiënt als klant
Communicatie en samenwerking waren ook belangrijke
thema’s voor training en opleiding. Patiënten
worden klanten: kritische en mondige zorgvragers
die eisen stellen aan behandeling en zorg. De vraag:
hoe bedienen we de patiënt optimaal en bewaken
we tegelijkertijd de grenzen van de mogelijkheden,
komt dan ook steeds vaker bovendrijven. Bureau
Opleidingen verzorgde in 2004 een training voor
radiotherapeutisch laboranten, receptiemedewerkers
van de Polikliniek en medewerkers van het
Voorlichtingscentrum. In 2005 start een training voor
verpleegkundigen.
Facilitair Bedrijf
Het Facilitair Bedrijf heeft in 2004 een opleidingsplan
ontwikkeld. Speerpunten zijn onder meer klantgericht
werken, voldoen aan wettelijke normen
zoals het hanteren van de noodstroomvoorziening,
en de inhoudelijke verdieping in de verschillende
vakgebieden. Deze speerpunten zijn concreet uitgewerkt
aan de hand van het INK-kwaliteitsmodel.
Voor 2005 staat het clusterbrede leertraject
Klantgericht werken op de agenda en voor medewerkers
van de Technische Dienst het leertraject
Schakelbevoegd zijn.
Oncologie voor doktersassistenten
In 2004 startte ook het leertraject Oncologie voor de
doktersassistenten op de polikliniek. Zij doen in dit
eenjarige traject specifieke kennis en vaardigheden
op voor oncologie. De nadruk ligt op kennis van de
ziekte, behandeling, communicatie en verwerking.
Docenten zijn oncologieverpleegkundigen, medici en
een communicatietrainer. De twaalf cursisten oefenen
ook met praktijkopdrachten, onder begeleiding van
teamleiders.
Intensieve zorg
Het leertraject Intensieve zorg ging eveneens van
start in 2004. Een kopopleiding van drie maanden
na de vervolgopleiding Oncologieverpleegkunde,
bestemd voor medewerkers van de vijfde en zesde
verpleegetage en de weekend-, avond- en nachthoofden.
De afdeling Intensive Care zette samen met
Bureau Opleidingen een uitgebreide bijscholing van
drie dagen op, met als doel het actualiseren van
kennis en het oefenen in het hanteren van ethische
dilemma’s.
E-learning
In 2004 is een nieuwe vorm van leren geïntroduceerd:
e-learning. Leren met behulp van de computer,
als aanvulling op andere leervormen. Bij de
afdeling Radiotherapie vraagt het inwerken van
radiotherapeutisch laboranten in opleiding en van
nieuwe medewerkers veel inspanning door de complexe
materie. Oefenen met apparatuur zoals de
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 4 Onderwijs
29

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
30
Onderwijs
Simulator staat ook op het programma, maar deze
is meestal in gebruik voor patiëntenzorg, zodat de
oefenmogelijkheden beperkt zijn. Met het nieuwe
e-learning-programma kan de student of medewerker
nu eerst kennis vergaren en oefenen op de computer.
Door deze goede voorbereiding vraagt het oefenen
in de praktijk veel minder tijd. Een ander groot voordeel
is dat het programma ook thuis gebruikt kan
worden. Dit stimuleert zelfstandig en flexibel leren.
Ook voor 2005 en 2006 staan er diverse e-learningtrajecten
op het programma.
Extern kennis overdragen
Het NKI-AVL heeft zijn naam als hét kenniscentrum
op het gebied van oncologie hoog te houden. Hierin
ligt een belangrijke taak voor de vele professionals
van het NKI-AVL: het uitdragen van hun kennis en
kunde aan externe collega’s, ervaren of beginnende
beroepsbeoefenaren.
Alle clusters leveren bijdragen in cursussen, op
symposia en in opleidingen op universitair, HBOen
MBO-niveau. Ook nemen NKI-AVL medewerkers
deel aan externe projectgroepen en vervullen ze
bestuursfuncties om een bijdrage te leveren aan de
ontwikkeling van de oncologische zorg.
Op 10 juni 2004 organiseerde het NKI-AVL het tiende
verpleegkundig en paramedisch symposium Zorg op
Koers, van diagnostiek tot nazorg. Het symposium
was een groot succes en werd door de deelnemers
gewaardeerd met een 7.9. Het aantal deelnemers
groeide van 200 in 2001 naar 300 in 2003 tot 400
deelnemers in 2004.
In 2004 is de nascholing voor huisartsen weer opgepakt.
Huisartsen uit de regio kregen in juni een
nascholing aangeboden over het mammacarcinoom
en in november over het longcarcinoom. Op beide
bijeenkomsten waren ongeveer 55 huisartsen aanwezig.
Zij waardeerden de nascholing als goed en
nuttig. Ook in 2005 zijn er twee nascholingen voor
huisartsen.
In oktober 2004 organiseerden post-docs uit verschillende
research-instituten de postdocretraite.
Drie dagen lang wisselden ongeveer 120 postdocs
uit verschillende onderzoeksinstituten kennis en
ervaring uit, geïnspireerd door interessante gastsprekers.
De retraite staat ook voor 2005 op het
programma.
Speerpunten voor 2005
Omdat de praktijk een steeds belangrijkere plaats
inneemt voor effectief opleiden moet het NKI-AVL
aan de hand van criteria inzichtelijk maken een
goed leerbedrijf te zijn. Criteria hiervoor zijn opgesteld
door landelijke organen voor beroepsonderwijs
zoals de OVDB en de ECABO.
Ook hogescholen en universiteiten zoeken meer
samenwerking. Om dit vorm te geven, is een goed
stagebeleid nodig. In april 2005 gaat een projectgroep
aan de slag om het stagebeleid te ontwikkelen
en te implementeren in de clusters.
In de leertrajecten krijgt de verbinding tussen werken
en leren concreet gestalte. Leersituaties in de praktijk
staan centraal. De binding ontstaat door goede
sociale contacten, steun en feedback van directe
collega’s en leidinggevenden in de praktijk. Dit stelt
eisen aan de samenwerking en de stijl van leiderschap.
De nieuwe leergang Leidinggeven heeft dit
als uitgangspunt, maar ook in de opzet van nieuwe
leertrajecten komt het steeds meer tot uiting. In
2005 komt er een nieuw leerplan voor de dienst
Informatievoorziening en Financiën. Na de reorganisatie
van 2004 en begin 2005 gaat hier het leertraject
‘Dienstbaarheid, deskundigheid en doortastendheid’
van start.
In de leergang Leidinggeven is in 2004 het
Persoonlijk Ontwikkel Plan voor leidinggevenden in
de organisatie geïntroduceerd. In 2005 wordt het
POP verder ontwikkeld en geïmplementeerd. Het
POP wordt onder meer ingebed in het functioneringsgesprek.
In 2005-2006 komt er een kwaliteitsbeleid dat het
effect van scholing en training op het functioneren
van medewerkers en de organisatie evalueert.
In 2005 vraagt het NKI-AVL subsidies voor leeractiviteiten
aan bij de Europese Sociale Fondsen (ESF).
Deze subsidies worden voor activiteiten tot 2007
verstrekt. Bureau Opleidingen en de dienst
Informatievoorziening en Financiën proberen de
subsidies te verwerven.
Overzicht van opleidingen, scholingen en trainingen van het NKI-AVL 2004*
2004
Standaard aanbod Doelgroep Deelnemers
Computertrainingen Organisatiebreed 111
Reanimatie Organisatiebreed 341
Leergang leidinggeven Organisatiebreed 69
Veilig werken in laboratoria Organisatiebreed 41
Stralingshygiëne niveau 5B Researchmedewerkers 40
Omgaan met fysieke belasting Organisatiebreed 27
Basisopleiding Bedrijfshulpverlening (BHV) Organisatiebreed 12
Herhalingscursus BHV Organisatiebreed 44
EHBO basis Organisatiebreed 8
EHBO herhaling Organisatiebreed 62
Presentatievaardigheden Organisatiebreed 16
Werkbegeleiding Oncologieverpleegkundigen 30
Brede kennismaking met kanker Organisatiebreed 14
Scholing voor arts-assistenten arts-assistenten 13
Brown Bag Lunch Oncologieverpleegkundigen 700
Informatieprogramma voor verpleegkundigen MBO-V en HBO-V studenten 300
Aanbod op maat
Teambuilding trajecten
(RT, MBTI 6e )
Organisatiebreed 104
Leergang Oncologische zorg Spreekuurassistenten 12
Leertraject Intensieve zorg Oncologieverpleegkundigen/WAN-hoofden 11
Bijscholing ICU ICU-verpleegkundigen 21
Omgaan met eisend patiëntengedrag RT en DBO 89
Begeleide intervisie Oncologieverpleegkundigen 162
Writing and presenting English OIO-ers 10
Professionaliseringstraject Opleidingskunde Opleidingsadviseurs Bureau Opleidingen 7
Communiceren met kankerpatiënten Radiologisch laboranten 24
Basisprincipes röntgenonderzoek Nurse Practitioners 4
Farmacologie Nurse Practitioners 6
Maag- en darmcarcinoom Nurse Practitioners 3
Voorbehouden handelingen Verpleegkundigen en laboranten 14
Good Clinical Practice Oncologieverpleegkundigen 24
Instructeurcursus BLS ICU-verpleegkundigen 3
Communicatietraining WAB 4
Klantgericht werken DIF 13
Goede voeding voor kankerpatiënten en dieetleer Voedingsassistenten 29
Arborichtlijn ingrijpende gebeurtenissen RT 19
Het maken van een ECG Verpleegkundigen MOD 18
Veilig werken met gevaarlijke stoffen Medewerkers FB 12
Veilig werken met cytostatica Afdelingsassistenten en verpleegkundigen 10
Effectief schrijven Verpleegkundigen 6
Zakelijk Engels Secretaresses 9
Stralingsbescherming RT niveau 3M RT-arts-assistenten 2
LIFO training Stafverpleegkundigen 6
Coaching en beoordeling Paramedici RT 6
Coachingstrajecten Leidinggevenden 4
Notuleren Secretaresses 5
Nascholing huisartsen (mamma- en longcarcinoom) Huisartsen 110
Doorlopende nascholing medische oncologie Internisten en internisten i.o. 60
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 4 Onderwijs
31

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
32
Vervolg 2004
Onderwijs
Bijscholing/training Doelgroep Aantal
Vervolgopleiding Oncologieverpleegkunde Verpleegkundigen 52
Bedrijfsopleiding Oncologieverpleegkunde Verpleegkundigen 12
Opleiding Nurse Practitioner Oncologieverpleegkundigen 4
Opleiding Helpende niveau 2 Zorgassistenten 4
Opleiding Advanced Nursing Practice Oncologieverpleegkundigen 2
Opleiding Radiotherapeutisch laborant/MBRT Radiotherapeutisch laboranten 15
Vervolgopleiding RT-laboranten 3
Researchopleiding radiotherapie Radiotherapeutisch laboranten 3
Master of science radiation oncology in Europe Radiotherapeutisch laboranten 3
Opleiding tot radiotherapeut Artsen 9
Klinisch fysicus radiotherapie Fysici 5
Deelname opleiding tot chirurg Artsen (i/o) 2
Vervolgopleiding Chirurgische oncologie (CHIVO) Chirurgen 1
Deelname opleiding tot KNO-arts (AMC) KNO-artsen (i/o) 1
Vervolgopleiding Hoofd-halsoncologie en –chirurgie KNO-artsen 1
Deelname opleiding tot plastisch chirurg Artsen (i/o) 1
Deelname opleiding tot uroloog Urologen (i/o) 2
Deelname opleiding Interne geneeskunde Artsen 2
Opleiding Aantekening Medische oncologie Internisten 2
Stages research/medici Doelgroep Aantal
Stage junior-coassistenten UVA Medisch studenten 30
Oudste co-schap UVA Medisch studenten 8
Experimentele Oncologie (Medische) biologie studenten 34
OOA / PhD-degree Afgestudeerde studenten 120
OOA / terugkomdag Afgestudeerde studenten 110
*Het overzicht pretendeert niet volledig te zijn maar geeft wel een indruk van de opleidingsactiviteiten van het NKI-AVL.
Ondersteunende 5afdelingen
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 5 Ondersteunende afdelingen
33

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
34
Ondersteunende afdelingen
In 2004 maakte het Facilitair Bedrijf een start met het verbeteren van haar
dienstverlening onder het motto: de klant centraal, maar niet zonder kosten-
beheersing. Ook heeft het Facilitair Bedrijf veel tijd besteed aan het verhelpen
van kinderziektes van het nieuwe gebouw. Het motto van de Dienst Automati-
sering was in 2004: digitalisering.
Facilitair Bedrijf
Het Facilitair Bedrijf omvat de afdelingen Technische
Dienst, Audiovisueel Centrum, Hotel, Communicatie
en Inkoop & Logistiek. In 2004 is een start gemaakt
met de implementatie van het INK- managementmodel.
Het Facilitair Bedrijf had hierin wat achterstand
opgelopen door de drukke werkzaamheden
rond de nieuwbouw in 2003.
Het Facilitair Bedrijf streeft naar verbetering van de
dienstverlening onder het motto: de klant centraal,
maar niet zonder kostenbeheersing. Het INK-model
is een goed instrument om de verdere professionalisering
vorm te geven. Dit gebeurt onder meer door
een verandering van ad hoc naar planmatig werken,
zonder daarbij de flexibiliteit te verliezen. Ook
resultaatmeting met gebruikmaking van prestatieindicatoren
is een belangrijk onderdeel van de
implementatie van het INK-model.
Bezuiniging
Het jaar 2004 stond ook in het teken van bezuiniging.
Om de begroting sluitend te krijgen zijn er
doelstellingen voor besparing vastgesteld. Naast
de ‘standaard’ bezuinigingsopdracht die elk cluster
opgelegd kreeg, gold voor de afdeling Inkoop &
Logistiek een extra besparingsopdracht van
€ 300.000. Deze doelstelling is gehaald. Daarnaast
is het Facilitair Bedrijf erin geslaagd ook andere
bezuinigingen te realiseren, bijvoorbeeld in de
inkoop van levensmiddelen. Het bezuinigingstraject
krijgt in 2005 een vervolg.
Nieuwbouw en renovatie
Het Facilitair Bedrijf heeft in 2004 veel tijd besteed
aan het verhelpen van kinderziektes van het nieuwe
gebouw. Aan sommige onderdelen, zoals het klimaat
in de binnenstraat en op de Polikliniek, wordt ook in
2005 nog gewerkt. Na de ingebruikname van het
nieuwe ziekenhuis in september 2003 bleek dat de
verschillende clusters nog veel wensen hadden op
het gebied van bijvoorbeeld verlichting, elektriciteit
en inrichting. In een uitgebreide inventarisatieronde
zijn deze wensen verzameld en inmiddels is een
groot deel hiervan gerealiseerd. Om te voorkomen
dat dit opnieuw gebeurt bij de renovatie, werkt het
Facilitair Bedrijf sinds vorig jaar intensief samen met
de bouworganisatie. Het Facilitair Bedrijf wordt nu
meer betrokken bij het opstellen van de renovatieplannen.
Als voorbereiding op de komende renovatie,
heeft het Facilitair Bedrijf een aantal afdelingen
verhuisd naar een tijdelijke huisvesting (garderobes,
kantorenschoonmaak en een deel van de
Radiotherapie).
Prioriteiten voor 2005
Het jaar 2005 staat voor een belangrijk deel in het
teken van de renovatie. Bijna alle afdelingen (met
uitzondering van de patiëntenvoeding en afdeling
Communicatie) verhuizen voor een kortere of langere
periode naar een tijdelijk onderkomen. Het Facilitair
Bedrijf coördineert en voert daarnaast alle verhuizingen
in de totale organisatie uit.
Ook de implementatie van het INK-model vraagt in
2005 nog de nodige aandacht. De leidinggevenden
en teamleiders van het Facilitair Bedrijf worden hier
intensief bij betrokken.
PR & Voorlichting
Het vergroten van de herkenbaarheid van het NKI-AVL
blijft een belangrijke activiteit van de afdeling PR &
Voorlichting. Hiervoor is in 2004 een communicatieplan
opgesteld waarin de positie van het NKI-AVL
ten opzichte van de verschillende stakeholders
opnieuw is geformuleerd. Naar aanleiding hiervan is
onder meer een nieuwe bedrijfsfilm van het NKI-AVL
gemaakt, heeft het NKI-AVL een nieuw logo gekregen
en is er een brochure over het nieuwe ziekenhuis
verschenen. Verder heeft de afdeling PR & Voorlichting
verschillende publicaties van onderzoekers
van het NKI-AVL in wetenschappelijke bladen publicitair
ondersteund, hetgeen heeft geleid tot aandacht
in diverse algemene en vakmedia.
Ook de opening van het nieuwe ziekenhuis op
22 juni door Hare Majesteit Koningin Beatrix, tevens
beschermvrouwe van het NKI-AVL, is benut voor
een sterkere positionering ten opzichte van de
stakeholders. Niet alleen de opening op zich heeft
veel landelijke aandacht gekregen, ook de die dag
gepresenteerde discussienota ‘Oncologische zorg in
Nederland: een pleidooi voor kankercentra’ trok
belangstelling van de media.
In 2004 is voor de duur van één jaar een coördinator
nieuwe media aangetrokken om het nieuw te ontwikkelen
intra- en internet beter op elkaar te laten
aansluiten.
Dienst Automatisering
Digitalisering was het motto voor 2004. Na het
cluster Radiotherapie is in 2004 ook de Röntgenafdeling
geheel gedigitaliseerd. Dit houdt in dat er
geen film meer wordt gebruikt voor onder andere
de CT- of MRI-scan. In 2004 werd ook de nieuwe
dienst Storage On Demand beschikbaar gesteld, een
systeem dat het mogelijk maakt opslagcapaciteit
via het netwerk toe te wijzen aan bepaalde groepen
gebruikers. Vooral de researchafdelingen maken
gretig gebruik van deze faciliteit.
Minder in het oog springend, maar daarom niet
minder belangrijk, zijn de verbeteringen in apparatuur
en systemen. Het pc- en het serverpark zijn
grotendeels gestandaardiseerd en de verouderde
systemen van het ZIS (Ziekenhuis Informatie
Systeem) zijn vervangen. Daardoor is de Dienst
Automatisering beter in staat garant te staan voor
beschikbaarheid en performance van deze systemen.
Het is tevens een voorbereiding op de nog aan te
schaffen onderdelen van het toekomstig EPD
(elektronisch patiënten dossier).
Op dit moment werkt het NKI-AVL in de zorg nog
voor een groot deel met papieren documenten,
zoals de statussen en de onderzoeksuitslagen. Dit
gaat in de toekomst veranderen. De Dienst
Automatisering is nauw betrokken bij de analyse
waarbij onderzocht wordt hoe ICT het primaire
proces optimaal kan ondersteunen.
In 2005 verwachten we een start te kunnen maken
met het invoeren van de eerste onderdelen van het
EPD. Ook de implementatieplanning van overige
EPD-onderdelen staat op de agenda.
Vanaf 2005 maakt de Dienst Automatisering een
omslag van renovatie naar innovatie. Het doel is de
dienstverlening te verbeteren, bijvoorbeeld aan de
researchafdelingen, waar medewerkers ook op
afstand met NKI-AVL-data moeten kunnen werken.
Centrale Kankerbibliotheek (CKB)
In 2004 is het beleid van de bibliotheek niet ingrijpend
gewijzigd. De nadruk ligt nog altijd op het
ontsluiten van informatie door een goed gebruik
van informatietechnologie.
De herziening van de webinterface van de catalogus
kon helaas niet afgerond worden, onder andere
doordat het beschikbaar komen van de nieuwe
versie van de programmatuur vertraging opliep.
De plannen van de bibliotheek om de catalogus uit
te breiden met een biografisch gegevensbestand,
foto’s, historische documenten en archivalia zijn
daarom doorgeschoven naar 2005.
Wel maakte de CKB een begin met het samenstellen
van een elektronisch bestand met daarin de bibliografische
gegevens van overdrukken van publicaties
uit het instituut. Dit deel van de collectie was alleen
nog via een kaartcatalogus ontsloten. Het is de
bedoeling dat bij het honderdjarig bestaan van het
NKI-AVL (in 2013) een complete NKI-AVL-bibliografie
(elektronisch en/of op papier) gepubliceerd kan
worden. Het Historisch Genootschap van het NKI-AVL,
onder voorzitterschap van de bibliothecaris, overweegt
om hieruit een selectie te maken en te
annoteren en deze te publiceren als verkort overzicht
van de medisch-wetenschappelijke ontwikkelingen
en hoogtepunten uit de geschiedenis van
het instituut.
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 5 Ondersteunende afdelingen
35

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
36
Ondersteunende afdelingen
Ondanks het feit dat er veel meer jaargangen van
tijdschriften in elektronische vorm voor NKI-AVLmedewerkers
toegankelijk zijn via internet, is het
aantal aanvragen voor fotokopieën dat naar andere
bibliotheken gestuurd wordt niet minder geworden.
Er valt een toename te bespeuren in het gebruik
van internet voor literatuurzoekacties. Dit resulteert
in grotere belangstelling van artsen, onderzoekers
en secretariaatsmedewerkers voor de cursussen die
de bibliotheek verzorgt: literatuur zoeken in PubMed
en Bibliografieën maken met Reference Manager.
De CKB organiseert deze korte cursussen op verzoek.
In 2004 zijn meerdere cursussen georganiseerd,
voor groepen van vier tot zeven personen. Naar
verwachting zal deze trend zich in 2005 voortzetten.
In 2005 moet de bibliotheek verhuizen naar een
tijdelijke huisvesting. In die periode is hooguit een
klein deel van de boekencollectie beschikbaar.
Voor de periode dat de eigen collectie aan (oude)
boeken en gedrukte tijdschriften niet toegankelijk
is, verwacht de bibliotheek meer aanvragen voor
documenten die bij andere bibliotheken ingediend
moeten worden. Dit betekent niet alleen kostenverhoging
maar ook een grotere werklast voor de
bibliotheek, nog afgezien van de logistieke begeleiding
en het extra (administratieve) werk dat de
verhuizing van de collectie met zich meebrengt.
Wetenschappelijke administratie
De afdeling Wetenschappelijke Administratie is het
datacentrum voor patiëntgebonden en fundamenteel
onderzoek op grond van biostatistische
expertise, gecentraliseerde gegevensverzameling en
–verwerking en ‘online’ diensten. De database met
medische gegevens van de afdeling bevat informatie
over patiënten-karakteristieken, eigenschappen
van de tumor, behandelingskenmerken en follow-up
en dient dikwijls als basis voor onderzoeksprojecten.
Sinds 1977 worden alle benigne en maligne aandoeningen
door het registratiebureau gedocumenteerd.
In 2004 zijn 6500 nieuwe patiënten geregistreerd
in de database. Deze bevat op dit moment
meer dan 120.000 registraties.
Ongeveer 80 onderzoeksprotocollen waren actief
in het NKI-AVL en 800 patiënten namen hieraan deel.
De verdeling is als volgt: 24 procent van de patiënten
was opgenomen in studies voor longkanker,
21 procent in borstkankerstudies, 17 procent in
gastro-intestinale studies en 6 procent in hoofd-halsonderzoek.
De afdeling stelt alle nieuwste informatie
over klinische trials beschikbaar op het intranet in
TRION (Trials-On-Line).
De afdeling fungeert tevens als nationaal statistisch
datacentrum voor o.a. studies goedgekeurd door de
Commissie Klinisch Toegepast Onderzoek van KWF
Kankerbestrijding (CKTO-studies), studies van de
Nederlandse Vereniging voor Longartsen en
Tuberculose (NVALT), studies van de Dutch Colorectal
Cancer Group (DCCG) en studies van de farmaceutische
industrie. Voor 25 nationale en internationale
studies heeft de afdeling randomisatiediensten
verleend met het op de afdeling ontworpen ALEArandomisatiesysteem.
In 2004 zijn 1357 patiënten
geregistreerd in deze studies.
De afdeling ging in juni 2004 van start met een
Europees project, TENALEA, voor de ingebruikname
van dit systeem door andere Europese kankercentra.
Met steun van de Europese Gemeenschap werkt de
biostatistische groep, in samenwerking met de
Universiteit van Oxford, verder aan de systematische
meta-analyse van gerandomiseerde trials op het
gebied van prostaatkanker.
Kwaliteitszorg
6
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 6 Kwaliteitszorg
37

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
38
De kwaliteitsmissie van het NKI-AVL:
Kwaliteitszorg
De kwaliteitszorg stond in 2004 in het teken van meer sturing van activiteiten
door het management, met behoud van flexibiliteit en patiëntgerichtheid. De
focus lag hierbij op een meer systematische aanpak van kwaliteitsmanagement
in de clusters. Op clusterniveau is ervaring opgedaan met het INK-management-
model als ordeningskader en als analyse-instrument. Deze decentrale aanpak
leidde tot de behoefte aan meer duidelijkheid over de positionering van het
NKI-AVL in het nationale en internationale veld van zorg, in onderzoek en onder-
wijs en in clusteroverstijgend beleid. De visienota van het NKI-AVL over
Oncologische zorg in Nederland, die concentratie van oncologische zorg in een
dertigtal kankercentra naast de bestaande centra NKI-AVL en Daniël den Hoed
Kliniek (Erasmus MC) bepleit, is een belangrijke basis voor de discussies over
medische richting en doelgroepenkeuze.
Het NKI-AVL levert klantgerichte oncologische zorg van het
hoogste niveau, gebruikmakend van de laatste researchresultaten,
multidisciplinaire samenwerking, continue verbetering en
borging van de kwaliteit.
Belangrijke uitgangspunten daarbij zijn:
● invoering van integraal kwaliteitsmanagement
● patiënt staat centraal
● borging zonder bureaucratie
● kwaliteitsverbetering
Kwaliteitsbeleid
Het NKI-AVL wil voldoen aan de eisen van een
topreferent kankercentrum. Voldoende schaalgrootte
voor de deelterreinen van de vier grote tumorgroepen
(borst, long, prostaat en darm) is hiervoor wenselijk.
Ten eerste om de benodigde infrastructuur te realiseren
voor het merendeel van de kankerpatiënten,
ten tweede om aantal en deskundigheidsniveau
van gespecialiseerde artsen, verpleegkundigen en
andere professionals te garanderen en ten derde
vanwege de noodzaak voldoende patiënten te
kunnen betrekken bij internationaal scorend wetenschappelijk
werk.
Om de nieuwe toepassingen van diagnostiek goed
te kunnen benutten, is goede toegang voor patiënten
met primaire tumoren belangrijk. De extra toestroom
mag niet ten koste gaan van de zeer gespecialiseerde
behandelingsactiviteiten van een tertiair
centrum. De landelijke trend van verschuiving van
klinische naar poliklinische en dagbehandeling is
ook in het NKI-AVL zichtbaar. Dit vraagt om organisatorische
aanpassingen in het ziekenhuis en een
goede samenwerking met verwijzers en thuiszorg.
Met de vorming van Europese referentiecentra wordt
de druk op het NKI-AVL groter om een internationaal
behandelvolume op te bouwen. De strategische keuzes
en de consequenties hiervan worden in 2005
vastgelegd in het strategisch meerjaren beleidsplan.
Organisatie van kwaliteitszorg
In 2004 is voortgeborduurd op het eerder ingezette
beleid om de verantwoordelijkheid voor kwaliteitszorg
bij de ‘lijn’ te leggen. Het INK-managementmodel
geldt daarbij voor de hele instelling als kader
voor het uitvoeren van analyses en het stellen van
prioriteiten in activiteiten. Afstemming van activiteiten
gebeurt in het Managersoverleg Bedrijfsvoering
en het Klinisch Beraad. De clusterleiding is verantwoordelijk
voor het bewaken van de voortgang van
projecten. De kwaliteitscoördinator en de Directeur
Figuur 1 INK-managementmodel
Leiderschap
Medewerkers
Strategie & beleid Processen
Middelen
ORGANISATIE
Bedrijfsvoering & Organisatie wisselen maandelijks
informatie uit over clusteroverstijgende onderwerpen.
De terugkoppeling van klachtenbehandeling,
claims en MIP-meldingen gebeurt jaarlijks in het bijzijn
van de klachtenfunctionaris, de voorzitter en de
secretaris van de MIP-commissie en de secretaris
van de Raad van Bestuur.
Het INK-managementmodel
In 2003 is het INK-model geïntroduceerd als managementkader.
Na kennisoverdracht en training hebben
de clusters in 2003 en 2004 positiebepalingen
uitgevoerd. In 2004 zijn de uitkomsten van de
clusteranalyses vertaald in beleidsplannen en jaarplannen.
Deze beleidsplannen zijn in het
Managersoverleg Bedrijfsvoering besproken. Uit de
clusteranalyses bleek dat er behoefte is aan het
vaststellen van gezamenlijke, dus clusteroverstijgende
prioriteiten. Dit heeft geleid tot het organiseren
van een beleidsochtend waarop de leden van de
Raad van Bestuur, managers zorg en bedrijfsvoering,
medische clusterhoofden en hoofden van de ondersteunende
diensten met elkaar spraken over landelijke
en regionale ontwikkelingen en de kansen en
bedreigingen in de toekomst. De Raad van Bestuur
heeft een eerste aanzet gegeven tot het formuleren
van beleid op hoofdlijnen voor de komende twee à
drie jaar. In 2005 worden de strategische thema’s
verder uitgewerkt.
Het formuleren van concrete doelstellingen voor de
resultaatgebieden blijkt lastig, omdat de gegevens
over waardering van medewerkers en financiële en
operationele eindresultaten niet altijd volledig en tij-
Leren & Verbeteren
Waardering
door
medewerkers
Waardering
door
klanten & leveranciers
Waardering
door de
maatschappij
RESULTAAT
dig beschikbaar zijn. In 2004 is al veel werk verzet
om de ondersteunende processen beter te organiseren
zodat er in 2005 tijdige en betrouwbare managementinformatie
voorhanden is. Na de reorganisatie
van de Economisch Administratieve Dienst en de
afstemming tussen personele en financiële administratie
krijgt in 2005 het vaststellen van interne
indicatoren voor de bedrijfsvoering prioriteit.
Het Facilitair Bedrijf heeft in 2004 een sterkte-
/zwakte analyse (SWOT) en positiebepalingen op
afdelingsniveau uitgevoerd. De afdelingen van het
Facilitair Bedrijf en de afdelingen van het cluster
DOD zijn begonnen met het vaststellen en vervolgens
monitoren van indicatoren. De doelstellingen
zijn vastgesteld, de gegevens worden verzameld en
de resultaten worden gevolgd. Het cluster HOD organiseerde
als vervolg op de positiebepaling in 2004
een beleidsmiddag, om de activiteiten te evalueren
en nieuwe prioriteiten vast te stellen. Het INK-model
is verder ingebed in de nieuwe leergang
Leidinggeven.
In 2005 wordt het INK-model meer als besturingsmodel
gebruikt. Er komt een model voor managementrapportages,
dat voorziet in het benoemen van
doelstellingen en voortgangsbewaking. Eind 2005
staat opnieuw een positiebepaling op clusterniveau
op de agenda, om de voortgang te onderzoeken.
Lean management
Het NKI-AVL heeft gekozen voor het INK-managementmodel.
In combinatie met het excellente
niveau van professionaliteit van het NKI-AVL kan dit
Eind
resultaten
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 6 Kwaliteitszorg
39

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
40
Kwaliteitszorg
model bijdragen aan een betere organisatorische
kwaliteit van het management en betere prestaties
van de organisatie. Voor de invulling van de procesverbetering,
een hoofdthema in het INK-model, koos
het NKI-AVL voor lean management: letterlijk vertaald
‘slank’ of ‘slim’ management. Dit sluit aan bij
de ‘lean’ profilering van het NKI-AVL en biedt keuze
uit verschillende technieken, passend bij de situatie
en de gekozen oplossingen.
De uitgangspunten van lean management zijn:
● focus op waardestroom en verspilling:
vaststellen welke patiëntengroepen behandeld
worden en in kaart brengen van de processen die
toegevoegde waarde creëren voor de instelling
en de patiënten; onnodige handelingen worden
geschrapt;
● logistiek en planning van het primaire proces:
capaciteitsbepaling en -toewijzing (op bottleneckcapaciteiten)
per patiëntengroep, waarbij
het van belang is dat alle patiëntengroepen
capaciteit krijgen toegewezen;
● aandacht voor verbeteren:
gestructureerd oplossen van problemen, met
behulp van technieken zoals procesanalyse,
verbeterprojecten, klinische paden;
● directe observatie door leidinggevenden:
leidinggevenden traceren op de werkvloer
verbeterpunten, en dragen hun visie uit;
● communicatie:
opstellen van jaarplannen voor zorgproductie,
periodieke communicatie over bereikte resultaten
met behulp van prestatie-indicatoren.
De Raad van Bestuur heeft ervoor gekozen om
lean management te gebruiken in drie projecten,
waaronder de ‘one-stop-shop’-organisatie van het
poliklinisch diagnostisch traject voor poliklinische
patiënten, stroomlijning van de zorg van opname
tot ontslag en het verkorten van de doorlooptijden
voor subacute patiënten bij de Radiotherapie.
Klinische paden in de zorg
Om zorgprocessen beter te organiseren en vast te
leggen, heeft het cluster HOD de klinische paden
geïntroduceerd. Een klinisch pad beschrijft het traject
dat een patiënt doorloopt vanaf het eerste consult
tot en met het ontslag. Het doel van deze werkwijze
is o.a. vermindering van de preklinische doorlooptijd,
het stroomlijnen van de voorlichting, verkorting
van de ligduur en een betere afstemming in het
ziekenhuis en met de ketenpartners.
Ter ondersteuning van de professionals bij het ontwikkelen
van klinische paden hebben de kwaliteitscoördinator
en een verpleegkundig specialist de
introductiecursus van het Belgisch Nederlands
Netwerk Klinische paden gevolgd. De verpleegkundig
specialist heeft de opleiding tot expert klinische
paden gevolgd. Er zijn diverse voorlichtings- en
instructiebijeenkomsten georganiseerd voor verpleegkundigen,
paramedici en medici. Er is een
handleiding gemaakt voor de verpleegkundige rapportage
en er is een standaardprojectplan gemaakt
voor het ontwikkelen van klinische paden. In het
eerste pad (rectumcarcinoom) is een werkdocument
ontwikkeld voor de verpleegkundige zorg.
Verpleegkundige verslaglegging kost hierdoor minder
tijd door gebruik te maken van standaardrapportages.
Dit heeft een accentverschuiving teweeggebracht
van totale verpleegkundige zorg (volgens Gordon)
naar meer doelgerichte verpleegkundige zorg.
Afwijkingen van het geplande verloop worden
gerapporteerd en geanalyseerd. In twee pilotprojecten,
voor patiënten met rectumcarcinoom en
prostaatcarcinoom, hebben medewerkers ervaring
opgedaan met de nieuwe verpleegkundige verslaglegging.
Zorgverzekeraar Agis voorzag de projecten
van financiële steun.
Voor het meten van de resultaten zijn indicatoren
vastgesteld en voor het meten van de patiënten-
tevredenheid en teamtevredenheid is een meetinstrument
ontwikkeld. Tegen de verwachting in gaf
het meetinstrument voor teamtevredenheid meer
informatie dan het meetinstrument voor patiëntentevredenheid
die in de nulmetingen al hoog scoorde
en weinig concrete aanknopingspunten voor verbeteringen
bood. In het voorjaar van 2005 worden
daarom patiëntenpanels georganiseerd voor het
klinische pad prostatectomie, ablatieve mammachirurgie
en longchirurgie. In de panels laten
patiënten weten welke verbeterkansen zij zien.
Ook voor de chirurgische behandeling van borstkanker
in dagbehandeling is een klinisch pad ontwikkeld.
Uit de nulmeting bleek dat postoperatieve
pijn en misselijkheid vaak voorkomende problemen
zijn. De anesthesiologen hebben hun beleid gewijzigd
en passen nu tevens een lokale verdoving
toe, waardoor de klachten van misselijkheid en
pijn drastisch zijn afgenomen.
Bij de klinische paden voor rectumcarcinoom en
prostaatcarcinoom is de voorbereiding op de operatie
verbeterd. Onderzoeksmateriaal van andere
ziekenhuizen is eerder beschikbaar en het aantal
preoperatieve bezoeken is drastisch gereduceerd. De
ligduur bij prostatectomie wordt vanaf januari 2005
gemiddeld twee dagen korter. Na afronding van de
pilots wordt geëvalueerd of het instrument klinische
paden in het hele NKI-AVL kan worden ingevoerd.
Tevens worden de ervaringen met de andere wijze
van verslaglegging meegenomen bij de ontwikkeling
van het nieuwe verpleegkundig dossier.
Nieuwe media
Het verbeteren van internet en intranet heeft in
2004 meer prioriteit gekregen. Er zijn extra middelen
ter beschikking gesteld. Bij de afdeling PR &
Voorlichting is eind 2004 een coördinator nieuwe
media aangesteld.
Internet
De website van het NKI-AVL krijgt een steeds prominentere
rol in de communicatiestrategie van de
kliniek en Research. De publicatie van DBC's
(Diagnose Behandel Combinaties) en het op de
website afleggen van verantwoording met behulp
van prestatie-indicatoren zijn hier ook debet aan. In
2004 is een begin gemaakt met een duidelijkere
indeling van de website, die uitgaat van drie basisdoelgroepen:
patiënten, onderzoekers en overige
stakeholders. Het patiëntendeel voldoet zoveel
mogelijk aan de eisen van internet voor gehandicapten
volgens ‘Drempels weg’.
Intranet
In 2003 is de patiëntenzorginformatie op intranet
geordend naar aandoening. Drie systemen die informatie
over patiëntenzorg bevatten zijn geïntegreerd
in één documentenbeheersysteem van eigen makelij.
De omzetting van protocollen naar dit nieuwe
systeem kostte veel inspanning en bleek bovendien
meer problemen op te leveren dan verwacht. Naar
aanleiding van de klachten is besloten een gebruikersonderzoek
te doen. Hieruit bleek dat de huidige
indeling niet optimaal is en dat de zoekfunctie niet
gebruiksvriendelijk is. Ook werd duidelijk dat er
behoefte bestaat aan duidelijkere afspraken over
documentenbeheer om wildgroei aan documenten
en documenttypen te voorkomen. In 2005 zal een
brede redactiecommissie een sluitend documentenbeheersysteem
opzetten en implementeren.
Het intranet van het ziekenhuis wordt in 2005 ingericht
als een ‘vraaggerichte portal’. Dat houdt in
dat de informatievrager/bezoeker de informatie op
maat – ‘gepersonaliseerd’ - krijgt aangeboden.
Extranet
In het ontwikkelen van een extranet neemt het NKI-
AVL een afwachtende houding aan. We zoeken aansluiting
bij landelijke projecten zoals AORTA van het
Nictiz. Zolang verwijzers, huisartsen, zorgverzeke-
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 6 Kwaliteitszorg
41

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
42
Kwaliteitszorg
raars en andere 'leveranciers' echter niet de beschikking
hebben over een eigen platform lijkt een veilige
en effectieve uitwisseling van gegevens via extranet
vooralsnog niet haalbaar.
Toetsing en bewaking
van kwaliteit
Externe toetsing en verantwoording
Prestatie-indicatoren
De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ),
de NVZ vereniging van ziekenhuizen, de Vereniging
Academische Ziekenhuizen en de Orde van Medisch
Specialisten hebben de basisset prestatie-indicatoren
ontwikkeld om inzicht te krijgen in de kwaliteit en
veiligheid van de ziekenhuizen. Het werken met
prestatie-indicatoren is voor het NKI-AVL, net als
voor de meeste ziekenhuizen, relatief nieuw.
In het NKI-AVL worden wel sinds jaar en dag de
overlevingspercentages per tumorsoort geregistreerd.
Dit is de belangrijkste maatstaf voor de
effectiviteit van de oncologische zorg. Het betreft de
registratie van de gestelde diagnose, het stadium
van de ziekte, de behandeling en het aantal patiënten
dat na behandeling is genezen en bij wie de
ziekte niet terugkomt. Het NKI-AVL is het enige
ziekenhuis in Nederland dat sinds 1977 deze gegevens
bijhoudt.
Voor het NKI-AVL waren de prestatie-indicatoren van
de IGZ een belangrijke stimulans om de transparantie
in- en extern te vergroten.
Zo zijn er voorbereidingen getroffen om de wachttijden
van het NKI-AVL op de eigen website te publiceren,
met vermelding van de maatregelen om de
wachttijd te beperken.
In 2004 zijn speciale bedden gekocht waardoor de
kans op decubitus wordt verminderd (3 procent
decubitus graad 2 t/m 4 in 2003).
Pijnmeting en adequate pijnbestrijding zijn opnieuw
onder de aandacht gebracht op alle verpleegafdelingen,
omdat bleek dat de pijnmeting niet consequent
werd gedaan. Het noteren van de pijnscores is tevens
opgenomen in de verslaglegging bij klinische paden.
De postoperatieve wondinfecties werden nog niet
geregistreerd. Besloten is een surveillancesysteem
op te zetten. Hiertoe is de formatie van de afdeling
Infectiepreventie uitgebreid. Er is een begin
gemaakt met de meting van postoperatieve wondinfecties
voor mammachirurgie.
De mammapoli is uitgebreid om de toestroom van
nieuwe patiënten te kunnen verwerken zodat de
toegangstijd kort blijft. Een van de chirurgen van het
NKI-AVL is als expert betrokken bij het landelijk
doorbraakproject Mammacarcinoom van het
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg.
Verder heeft het NKI-AVL een bijdrage geleverd aan
een project van de Consumentenbond, dat de relevantie
van de basisset prestatie-indicatoren voor de
consument beoordeelde.
De Research is het verst gevorderd in het werken
met prestatie-indicatoren. Hier ligt de nadruk al
jaren op sturen op de eindresultaten en helderheid
geven over prestaties naar subsidiegevers. De
impactscore wordt al jaren gebruikt als indicator
voor de wetenschappelijke output. Daarnaast verstrekt
bijvoorbeeld KWF Kankerbestrijding jaarlijks
benchmarkgegevens over de kwaliteit van de onderzoeksvoorstellen.
Het NKI-AVL scoort hierin bovengemiddeld.
In 2004 blijkt het NKI-AVL internationaal
ook zeer hoog te scoren (top 3) bij postdocs als zeer
gewaardeerde werkplek voor onderzoekers. De
wetenschappelijke output is bepalend voor de aantrekkelijkheid
van het instituut voor jonge onderzoekers.
Europese toetsingsnorm voor
oncologische centra
Als ziekenhuis gespecialiseerd in zorg en onderzoek
voor oncologische patiënten is het NKI-AVL actief
betrokken bij het ontwikkelen van een Europese
toetsingsnorm voor oncologische centra in Europa. In
een proefproject is vorig jaar de eerste versie van
het toetsingsinstrument getest in enkele oncologische
centra in Europa. De toetsing betrof zowel het
ziekenhuis als het klinisch onderzoek. Het NKI-AVL
heeft hieraan meegewerkt door het uitvoeren van
een zelfevaluatie aan de hand van een lijst met criteria.
De ervaringen zijn besproken en hebben
geleid tot een groot aantal aanbevelingen.
Op dit moment wordt in Europees verband gewerkt
aan herziening van de toetsingscriteria en het opzetten
van een gebruiksvriendelijk modulair opgebouwd
systeem. Deze norm biedt op termijn de
mogelijkheid om internationaal erkend te worden
als ‘comprehensive cancer center’.
Visitaties en benchmarkonderzoeken
Reconstructie en Plastische chirurgie en
Gynaecologie ondergingen in 2004 een visitatie van
de wetenschappelijke verenigingen. De visitatiecommissies
oordeelden duidelijk positief, maar adviseerden
een jaarverslag te maken met daarin een
medisch beleidsplan. Een ander punt van aandacht
was de registratie van verrichtingen en het volume
nieuwe patiënten bij de gynaecologie om aan de
WOG-normen te voldoen.
Bij Radiotherapie is een benchmarkonderzoek uitgevoerd
met een Deens Radiotherapie Instituut.
Uit dit onderzoek bleek dat het NKI-AVL een uiterst
efficiënte en productieve organisatie is. Dit beeld
werd tevens bevestigd in een vergelijkend onderzoek
met het Franse Instituut Gustave Roussy en
het Karolinska University Hospital in Zweden. Hierin
werd geconstateerd dat het NKI-AVL verreweg de
hoogste productie per dag heeft.
Good Clinical Practice
Het NKI-AVL verricht veel studies in samenwerking
met de farmaceutische industrie. Daarbij is het streven
te voldoen aan de eisen van Good Clinical Practice
(GCP). GCP is in de Nederlandse wet opgenomen en
verplicht voor klinisch onderzoek. De farmaceuten,
die volgens de Good Manufacturing, Good Laboratory
en Good Clinical Practice werken, vragen steeds vaker
om een kwaliteitskeurmerk. Het NKI-AVL zou het
eerste oncologisch onderzoekscentrum in Nederland
kunnen zijn dat het kwaliteitskeurmerk behaalt.
In juli 2004 is een eerste audit door de farmaceutische
industrie uitgevoerd bij alle afdelingen die
bij het klinisch onderzoek betrokken zijn: etage 4C,
de Technische Dienst, het Trialbureau, de Dienst
Automatisering, de Apotheek, het Algemeen Klinisch
Laboratorium en het Medisch Archief. De audit is
goed verlopen. Het NKI-AVL hoopt in 2005 de GCPcertificering
van de Inspectie voor de Gezondheidszorg
te verkrijgen.
Interne toetsing
Toetsing van de verpleegkundige zorg
Sinds 1997 gebruiken de verpleegkundigen een in
het NKI-AVL ontwikkelde methodiek om de zorg te
evalueren: het Amsterdams Modulair
Kwaliteitssysteem (AMK). Met behulp van het
Algemeen Eisen Kader voor verpleegkundige zorg
zijn er elf modules ontwikkeld die elk een aspect
van de verpleegkundige zorg toetsen. Net als in
voorgaande jaren zijn in 2004 alle modules afgenomen
op de verpleegafdelingen en de dagbehandeling.
In 2004 is de module voeding aangepast aan
de nieuwe situatie met de patiëntenrestaurants. Ook
de modules infectiepreventie en coördinatie van
zorg zijn aangepast vanwege nieuwe richtlijnen en
de invoering van het EVV-schap (eerstverantwoordelijke
verpleegkundige). De uitkomsten en trends
worden besproken in het werkoverleg en het hoofdenoverleg.
Het draagvlak voor dit toetsingsinstrument
bij de verpleging is groot. Ook ziekenhuizen
tonen belangstelling voor het AMK-systeem, vanwege
de praktische bruikbaarheid.
Toetsing van de medische verslaglegging
In 2003 zijn de belangrijkste knelpunten bij de
medische verslaglegging geïnventariseerd. De knelpunten
waren: de tijdigheid van berichtgeving naar
verwijzers, het noteren van medicatie en co-medicatie
en de traceerbaarheid van de arts die in de status
schrijft (naam, datum). De medische staf heeft
op grond van een nulmeting afspraken gemaakt
over na te streven normen.
In 2004 is een vervolgmeting (waarbij specialisten
een steekproef van dertig dossiers hebben beoordeeld)
uitgevoerd. Hieruit blijkt dat de traceerbaarheid
van de arts door het gebruik van naamstempels
aanzienlijk is verbeterd. Ook wordt nu consequent
een stempel gebruikt waarin de begin- en
einddatum en de soort behandeling staan vermeld.
De snelheid van berichtgeving aan verwijzers is bij
de heelkundige disciplines minder goed dan bij de
andere specialismen. Inmiddels is hiervoor extra
secretariële ondersteuning geregeld. Een knelpunt
dat niet is verbeterd, is de correcte vermelding van
medicatie en co-medicatie in de status. De commissie
Medical Audit heeft het Bestuur Medische Staf
geadviseerd om dit probleem onder de aandacht te
brengen bij de Raad van Bestuur. De voorbereiding
van het invoeren van een elektronisch voorschrijfsysteem
is inmiddels in gang gezet. In dit kader
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 6 Kwaliteitszorg
43

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
44
Kwaliteitszorg
wordt tevens een knelpuntenanalyse uitgevoerd en
zullen de MIP-meldingen over medicatiefouten worden
geanalyseerd met behulp van de PRISMAmethodiek
(Prevention and Recovery Information
System for Monitoring and Analysis).
Interne audits bij diagnostische afdelingen
Op de afdeling Pathologie en het Algemeen Klinisch
Laboratorium zijn diverse interne audits gehouden.
De aanbevelingen worden jaarlijks bij het evalueren
van de kwaliteitsdoelstellingen van de afdelingen
meegenomen.
Kwaliteitsbewakende en
-bevorderende commissies
In het NKI-AVL zijn verschillende ziekenhuiscommissies
actief die de kwaliteit bewaken en bevorderen,
al dan niet op grond van wettelijke voorschriften:
1 Protocol Toetsingscommissie (PTC): beoordeelt
medisch-wetenschappelijke onderzoeksprojecten;
2 Verpleegkundige Advies Raad (VAR): adviseert
vanuit de verpleegkundige beroepsgroep het
management en Bestuur Medische Staf;
3 Infectiepreventiecommissie (IPC): ontwikkelt en
bewaakt de infectiepreventie;
4 Commissie Meldingen Incidenten Patiëntenzorg
(MIP): bevordert en bewaakt de kwaliteit van de
patiëntenzorg. De commissie onderzoekt en
evalueert de meldingen en fouten, ongevallen
en bijna-ongevallen;
5 Klachtencommissie: beoordeelt klachten van
patiënten.
Protocol Toetsingscommissie (PTC)
Alle medisch-wetenschappelijke onderzoeksprojecten
in het NKI-AVL waarbij gezonde proefpersonen
of patiënten zijn betrokken, moeten ter beoordeling
worden voorgelegd aan de PTC. De commissie wordt
geadviseerd door de Verpleegkundige Commissie
voor Klinische Research (VCKR). De toepassing van
de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met
mensen (WMO) blijkt veel extra (administratieve)
werkzaamheden met zich mee te brengen. Niet
alleen voor de PTC en de ambtelijk secretaris, maar
ook voor de onderzoekers, want de WMO stelt een
groot aantal vormvereisten. De PTC krijgt extra
secretariële ondersteuning.
In 2004 kwam de commissie 22 keer bijeen en
beoordeelde zij 48 nieuwe onderzoeksprotocollen,
31 voor WMO-toetsing en 17 voor advisering lokale
uitvoerbaarheid. Daarnaast zijn in de vergaderingen
talloze herbeoordelingen, amendementen/addenda
en SAI's (Serious Adverse Incidents) besproken.
Van de 48 nieuwe onderzoeksprotocollen waren er
29 multicenter- en 19 monocenteronderzoeken. De
PTC trad bij de 29 multicenterstudies dertien keer op
als toetsende WMO-commissie en zestien keer als
adviserende commissie. Van de 31 nieuwe onderzoeksprotocollen
die in aanmerking kwamen voor
WMO-beoordeling, zijn er 19 nog datzelfde jaar
goedgekeurd en geactiveerd. Van de overige 12 protocollen
is nog geen nadere reactie van de onderzoeker
verkregen; deze protocollen zijn nog in
behandeling. De onderwerpen van de onderzoeksprotocollen
zijn divers en strekken zich uit van nieuwe
technologie (microarrays, proteomics) tot
psychosociaal onderzoek. Geneesmiddelenonderzoek
nam in 2004, evenals in voorgaande jaren, verreweg
de belangrijkste plaats in, waarbij het meestal
ging om fase I en II onderzoek. De gemiddelde toetsingstijd
bedroeg net als voorgaande jaren ongeveer
acht weken.
Landelijk overleg vond plaats in de Nederlandse
Vereniging van Medisch Ethische
Toetsingscommissies (NVMETC), zowel in de algemene
ledenraad als in de sectie academische ziekenhuizen
waarvan de PTC lid is. Medio 2004 is de commissie
door de NVMETC gevisiteerd. De ambtelijk
secretaris is in 2004 lid geworden van de door de
CCMO opgerichte secretarissenwerkgroep. De werkgroep
houdt zich voornamelijk bezig met het opstellen
van Standaard Operating Procedures (SOP) bij
toetsingscommissies. Ook voor de eigen commissie
is een begin gemaakt met het vastleggen en borgen
van de werkzaamheden in SOP’s.
Verpleegkundige Advies Raad (VAR)
De VAR bestaat uit een vertegenwoordiging van de
drie verpleegetages en de afdeling Dagbehandeling.
In 2004 heeft de VAR het Bestuur Medische Staf en
de Raad van Bestuur geadviseerd over het reanimatieprotocol.
Ook werkt de VAR aan een duidelijke
omschrijving van de rol van de verpleegkundige in
het euthanasieprotocol.
In 2004 heeft de VAR actief meegedacht over de
implementatiestrategie voor de klinische paden in
de verpleegkundige beroepsgroep. In samenwerking
met de VAR is over dit onderwerp een Brown Bag
Lunch, een bijeenkomst voor alle verpleegkundigen,
georganiseerd. Eind 2004 trad een aantal bestuursleden
van de VAR af.
Infectiepreventiecommissie (IPC)
De Infectiepreventiecommissie heeft in 2004 vier
maal vergaderd. De Raad van Bestuur heeft de
volgende richtlijnen vastgesteld: Beschermende
isolatie, Varicella-zoster-virus, Preoperatieve handendesinfectie
en Gezelschapsdieren. Het beleid
Intravasale katheters zal in 2005 afgerond worden.
Beschermende isolatie
De Werkgroep Infectie Preventie heeft een richtlijn
uitgegeven voor beschermende isolatie. Deze richtlijn
is strenger dan die tot voor kort werd uitgevoerd.
Het AMC heeft een evidence-based studie
gedaan naar het effect van verpleging van neutropene
patiënten zonder isolatie.
Hieruit bleek dat bij de versoepelde isolatievorm
niet meer infecties optreden. Ook in het NKI-AVL is
in een retrospectief onderzoek bij neutropene patiënten
gekeken welke infecties er optreden. Aan de
hand van de resultaten en in overleg met vertegenwoordigers
van de vierde verdieping en de IPC is
besloten de soepele beschermende isolatievorm te
gebruiken. Wel blijft er controle op het aantal infecties.
Er is nog wel een beschermende isolatie ‘intensief’
voor neutropene patiënten op de Intensive
Care, bij verbouwingen op de verpleegafdeling en
bij patiënten met brandwonden.
Surveillance van ziekenhuisinfecties
Surveillance van ziekenhuisinfecties leidt aantoonbaar
tot minder infecties en verbetert de patiëntenzorg.
Sinds 1996 bestaat in Nederland het PREZIESnetwerk,
een landelijk samenwerkingsverband van
het CBO en het RIVM en deelnemende ziekenhuizen.
De kern van een surveillancesysteem is de registratie
van ziekenhuisinfecties. Door regelmatig de geregistreerde
gegevens te analyseren en te vergelijken
met bijvoorbeeld landelijke cijfers, kunnen tekortkomingen
in de zorg worden opgespoord en verbeterd.
Eind 2004 heeft de Raad van Bestuur toestemming
gegeven om een actief surveillancesysteem op
te zetten. De module postoperatieve wondinfecties
wordt als eerste opgezet voor de mammaoperaties.
Deskundige steriele medische
hulpmiddelen (DSMH)
In 2004 en 2005 wordt de functie Deskundige steriele
medische hulpmiddelen op detacheringbasis
vervuld (negen uur per week) door een medewerker
van het VU medisch centrum. Inmiddels is een
interne NKI-AVL-kandidaat in opleiding, die vanaf
eind 2005 de functie DSMH zelfstandig zal uitvoeren.
Flexibele endoscopen zonder
werkkanaal bij de afdeling KNO
In oktober 2004 is een praktijktest uitgevoerd met
een beschermhoes (Endoshaft) voor de flexibele
kanaalloze laryngoscopen. Het resultaat van de
praktijktest is in februari 2005 voorgelegd aan de
Raad van Bestuur en verstuurd naar de Inspectie
voor de Gezondheidszorg. De DSMH en de adviseurs
Infectiepreventie hebben positief geadviseerd over
het gebruik van de steriele beschermhoezen op de
afdeling KNO.
Module infectiepreventie
In het kader van het Amsterdams Modulair
Kwaliteitssysteem zijn drie modules infectiepreventie
ontwikkeld: voor de verpleegafdeling, de dagbehandeling
en de OK. De module infectiepreventie
voor de verpleegafdeling is in 2004 herzien.
Rapport IGZ
Alle ziekenhuizen hebben in december 2002 een
enquête toegestuurd gekregen over het infectiepreventiebeleid.
Naar aanleiding hiervan is mei 2004
het rapport ‘Infectiepreventie in ziekenhuizen, hiaat
tussen kennis en gedrag’ verschenen. Ook is er een
rapport speciaal over het NKI-AVL uitgebracht. De
manager en kwaliteitsfunctionaris van het cluster
HOD en de afdeling Infectiepreventie hebben een
plan van aanpak geschreven voor de infectiepreventie
2004-2005, dat inmiddels is goedgekeurd door
de Raad van Bestuur.
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 6 Kwaliteitszorg
45

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
46
Kwaliteitszorg
Tabel 2 Overzicht Meldingen Incidenten Patiëntenzorg 2004
Aard van de melding 2004 2003 2002
I Vaktechnisch handelen 70 74 79
a) verpleegkundig 21 20 30
b) radiotherapeutisch 33 42 38
c) diagnostisch 16 12 11
II Medicatie fouten (= incl. 95 46 55
Radiotherapie (doses/doelgebied verschoven) (= incl. RT dosis fout) (= incl. RT dosis fout)
III Valincidenten 21 15 13
IV Defect materiaal/apparatuur 7 31 28
V Organisatorisch/communicatie 29 45 47
Patiëntverwisselingen/kansen op… 44 30 16
VI Diversen (prikincidenten, zeldzame complicaties etc.) 19 7 5
Nieuwbouw perikelen (gebouw, tel.centrale) 16 niet apart geteld -
Totaal aantal incidenten 301 248 243
Commissie Meldingen Incidenten
Patiëntenzorg (MIP)
De MIP-commissie, een adviescommissie van de
Raad van Bestuur, heeft zich in 2004 beziggehouden
met:
● registratie van fouten, ongevallen en
bijna-ongevallen;
● analyse van de meldingen/signaleren van trends;
● advies aan management over preventiemogelijkheden;
● voorlichting aan medewerkers.
In 2004 ontving de MIP-commissie 301 meldingen,
een stijging van 20 procent ten opzichte van 2003.
Mogelijk is dit een gevolg van de grotere meldingsbereidheid
en verbetering van de voorlichting aan
medewerkers. De MIP-commissie heeft in 2004 op
alle afdelingen informatie gegeven over haar doel
en werkwijze. Elke medewerker die een melding
doet, krijgt binnen een maand een reactie.
In 2004 heeft de MIP-commissie één melding van
een calamiteit ontvangen over een patiënt (85), die
na een val uit bed is overleden aan een subduraal
hematoom. De Raad van Bestuur heeft dit gemeld
aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
Eens per kwartaal ontvangen de clusterleidingen
een geanonimiseerd overzicht van alle meldingen
uit of over hun cluster, met commentaar of advies
van de commissie. Het voorkómen van incidenten
staat voorop en medewerkers worden betrokken
bij het bedenken van preventieve maatregelen en
adequate oplossingen. Met de terugkoppeling hiervan
door de managers aan de MIP-commissie is in
2004 een begin gemaakt.
In juli 2004 is een halfjaaroverzicht opgesteld van
gedane meldingen en voorgestelde verbeteringen.
Dit is gepresenteerd aan de clustermanagers en de
Raad van Bestuur. Ook is de commissie per 1 januari
2005 uitgebreid met een vertegenwoordiger van
het cluster DOD.
Patiëntenverwisselingen
Er zijn 42 meldingen van (mogelijke) patiëntenverwisselingen
gedaan, 12 meer dan in 2003. Het
cijfer over 2004 is geflatteerd, omdat na telling van
deze meldingen bleek dat door het Algemeen
Klinisch Laboratorium (AKL) soms meerdere gevallen
werden beschreven in een melding. Het AKL heeft
deze meldingen wel intern geregistreerd. Het gaat
bijvoorbeeld om meldingen over verkeerd of onvolledig
ingevulde aanvragen voor onderzoeken, verkeerde
status of verkeerde sticker op buizen. In een
globale analyse van meldingen van patiëntenver-
wisselingen is bekeken waar de risico’s liggen. De
MIP-commissie ondersteunt in dit licht de invoering
van het elektronisch patiëntendossier en de identificatie
van patiënten met pasfoto’s. Dit laatste is al
ingevoerd bij het cluster Radiotherapie en op de
Polikliniek.
De MIP-commissie heeft het probleem aangekaart
bij het management en er zal onderzocht worden of
de genomen maatregelen effect hebben.
Patiëntvriendelijkheid contra patiëntveiligheid
Patiënten krijgen bij ontslag uit het ziekenhuis vaak
het advies te bellen bij bepaalde symptomen, ook in
de nachtelijke uren. Enerzijds wekt dat vertrouwen
bij de patiënt, anderzijds brengt het risico’s mee,
o.a. omdat statussen niet zo snel beschikbaar/
opvraagbaar zijn. Een fout is dan snel gemaakt.
Dubbele ponsplaatjes zijn ook patiëntvriendelijk,
omdat patiënten dan niet voor iedere aanvraag naar
het ziekenhuis hoeven te komen. Het risico bestaat
dan wel dat het verkeerde plaatje wordt gepakt.
Fouten bij medicatie
Fouten bij het toedienen van medicatie ontstonden
onder andere door onduidelijke protocollen,tegenstrijdige
opdrachten, het ontbreken van dubbelchecks
en drukte op de afdeling (feestdagen). Zorgelijk was
het aantal meldingen over afgeleid worden door het
voortdurend gepiep van DECT-telefoons. Er komt een
nieuw oproepsysteem.
Pompincidenten
De sterke stijging van het aantal pompincidenten
valt op. Dat hoeft echter niet te betekenen dat er
meer fout gaat. Uit een toelichting van het hoofd
van de verpleegafdeling vierde etage blijkt dat er op
die afdeling meer aandacht voor is. De commissie
heeft vorig jaar het werken met infuus-pompen op
de werkvloer van de vierde etage bekeken, en in
overleg met de medewerkers van de afdeling aanbevelingen
voor verpleegkundigen pgesteld. Door
de vergrote aandacht voor de risico’s worden tekortkomingen
sneller gemeld.
Adviezen aan de Raad van Bestuur
De MIP-commissie heeft in 2004 adviezen aan de
Raad van Bestuur verstrekt over:
● problemen met de nieuwe liften;
● verwijzen naar de mammapoli;
● training van IC-verpleegkundigen bij reanimatie;
● DECT-telefoons en verpleegkundigenoproepsysteem
(VOS);
● tekort aan voedingspompen;
● patiëntenverwisselingen;
● ontbreken van een bel bij toiletten verpleegafdelingen;
● wachtlijstproblematiek.
Publiciteit en scholing
De MIP-commissie hield zich in 2004 ook actief
bezig met publiciteit, om haar bekendheid en de
meldingsbereidheid te vergroten. De commissie
profileerde zich via artikelen op intranet (‘Fouten
zijn goed’), presentaties in werkbesprekingen en tijdens
de Brown Bag Lunch. Bij afdelingen die weinig
melden, zoals de Polikliniek en Radiologie, hebben
de voorzitter en de ambtelijk secretaris van de MIP
commissie in werkbesprekingen voorlichting gegeven
over de werkwijze van de MIP commissie. Dat
heeft geleid tot meer meldingen uit deze afdelingen.
De ambtelijk secretaris van de MIP-commissie heeft
de landelijke cursus MIP/FONA en Kwaliteit gevolgd.
Dat heeft geleid tot nieuwe inzichten en het opbouwen
van een MIP-secretarissennetwerk.
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 6 Kwaliteitszorg
47

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
48
Kwaliteitszorg
Speerpunten MIP-commissie voor 2005
Meldingsbereidheid
● voortzetten van de ziekenhuisbrede voorlichtingscampagne
om de meldcultuur te stimuleren
(met accent op blame-free melden, terugrapporteren
aan melders en halfjaarverslag);
● drempels verlagen door het invoeren van een
nieuw meldingsformulier met meerkeuzevragen
en de mogelijkheid om digitaal te melden.
Werkwijze en inbedding
in de organisatie
● opstellen van beleidsplan en nieuw reglement.
Het huidige reglement dateert uit maart 1996 en
is niet meer actueel. Belangrijk zijn duidelijke
afspraken over de relatie incident en calamiteit
waarbij de verantwoordelijkheden van de MIPcommissie
duidelijk worden vastgelegd en
afgegrensd van die van de Raad van Bestuur;
● meer duidelijkheid over de positie van de
MIP-commissie in de organisatie: actuele informatie
op intranet, verduidelijking van de positie
van de ambtelijk secretaris;
● opbouwen van structurele contacten met dienst
Arbo & Straling, adviseurs Infectiepreventie en
Deskundige Steriele Medische Hulpmiddelen;
● plan van aanpak voor de gefaseerde invoering
van het PRISMA-systeem;
● invoeren van digitaal melden en ingebruikname
van de database van PRISMA voor registratie en
analyse van meldingen. Dit vergroot de efficiëntie
bij het analyseren van oorzaken en het signaleren
van trends.
Klachten
Aantal klachten
In 2004 hebben 57 personen in totaal 80 deelklachten
ingediend; in 2003 dienden 50 personen een
klacht in. Het aantal deelklachten is gedaald en hierdoor
komt het totaal aantal klachten in 2004 lager
uit dan in 2003 (86). De klachten kunnen worden
verdeeld in de categorieën: klachten over medisch
handelen, bejegening, communicatie, informatie,
organisatie, faciliteiten en financiën.
30 klagers kozen voor verdere behandeling. Bij 27
klagers is de klacht door bemiddeling behandeld en
3 zaken zijn door de Klachtencommissie beoordeeld.
Bij de overige klachten werd aangegeven dat
registratie en rapportage aan betrokkenen volstond.
In geval van bemiddeling hebben gesprekken
plaatsgevonden tussen de klager en de desbetreffende
medewerker(s), meestal in aanwezigheid
van de klachtenbemiddelaar. Alle klachten die in
2004 ingediend werden, zijn gerapporteerd aan de
Raad van Bestuur, de medische clusterhoofden en
de managers.
Figuur 3 Aantal klachten
100
80
60
40
20
0
Behandeling
2004 2003 2002
Informatie
Communicatie
Bejegening
Faciliteiten
Financiën
Organisatie
Totaal
30
25
20
15
10
5
0
Figuur 4 Soort klachten
Economisch
aministratieve
Dienst
organisatie
financiën
Soort klachten
Polikliniek
Facilitair bedrijf
faciliteiten
bejegening
De meeste klachten in 2004 hadden, evenals in
voortgaande jaren, betrekking op de medische
behandeling. Ook het Facilitair Bedrijf ontving een
groot aantal klachten. De oorzaak daarvan is dat de
klachten over de nieuwbouw, in 2003 nog als aparte
categorie werden geregistreerd, in 2004 op het
conto van het Facilitair Bedrijf werden geschreven.
Bij het cluster Radiotherapie is er een absolute
daling van de klachten ten opzichte van vorig jaar;
in 2004 werd over dit cluster geen enkele klacht
ingediend. Bij het cluster DOD is het aantal klachten
ook gedaald ten opzichte van 2003. Bij de clusters
HOD, MOD en Facilitair Bedrijf zijn wel meer klachten
ingediend. Bij HOD zijn er vooral meer klachten over
behandeling en communicatie. Het aantal klachten
over de organisatie is bij dit cluster gedaald, maar
bij het cluster DOD juist gestegen. Verder waren er
bij DOD meer klachten over bejegening en communicatie
en minder over de informatievoorziening.
Behandeling van klachten
door de Klachtencommissie
In 2004 wilden 3 personen hun klacht laten behandelen
door de Klachtencommissie. De klachten had-
Radiotherapie
Diagnostische
Oncologische
Disciplines
communicatie
informatie
Heelkundige
Oncologische
Disciplines
Medische
Oncologische
Disciplines
behandeling
den in twee gevallen betrekking op de behandeling
en de derde klacht ging over de organisatie. Eén
klacht is nog in behandeling bij de Klachtencommissie,
de andere twee klachten zijn ongegrond verklaard.
Wel is er bij een van de klachten bevestigd
dat er niet optimaal is gehandeld. Deze klacht had
betrekking op de behandeling. Een klacht uit 2003,
die betrekking had op de organisatie, is in 2004
gegrond verklaard. De klachtencommissie heeft over
de behandelde klachten advies uitgebracht aan de
Raad van Bestuur.
Het aantal claims laat een lichte stijging zien in
vergelijking met 2003. In 2004 zijn 6 verzoeken tot
schadevergoeding ingediend, waarvan er 5 in
behandeling zijn genomen. Van deze 5 claims zijn
2 zaken gesloten. In totaal zijn er 8 claims in behandeling.
Van de 408 bij Centramed (verzekeraar) aangesloten
instellingen was de schadelast gemiddeld
3,0 promille van de omzet ten opzichte van iets meer
dan 7 schademeldingen per lid. Voor het NKI-AVL
bedroeg de schadelast slechts 0.1 promille van de
omzet en was er sprake van 2 schademeldingen bij
Centramed.
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 6 Kwaliteitszorg
49

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
50
Kwaliteitszorg
Tabel 4 Claims
Jaar 2004 2003 2002 2001 2000
Aanmeldingen 6 6 13 9 8
Claims 5 3 2 Aantal Aantal
onbekend* onbekend*
*In 2000 en 2001 werd het aantal claims niet bijgehouden
Waardering door patiënten en
verwijzers
Tevredenheidsonderzoek in de
polikliniekverbeteracties
In 2003 is een polikliniekenquête uitgevoerd.
Hoewel patiënten zeer positief over het NKI-AVL oordeelden,
leidde dit onderzoek tot een flink aantal
verbeteracties. De uitloop van de spreekuren op de
poliklinieken is drastisch verminderd door het invoeren
van telefonische spreekuren en het zorgen voor
minder verstoringen tijdens de spreekuren.
Patiënten die veel te vroeg zijn of bij wie het
spreekuur uitloopt, krijgen een pieper, zodat ze zich
vrijelijk in het ziekenhuis kunnen bewegen totdat ze
worden opgeroepen. Om de telefonische bereikbaarheid
te verbeteren hebben receptiemedewerkers,
spreekuurassistenten en medische secretariaten
afspraken gemaakt over doorverbinden. Het interne
telefoonverkeer is gereduceerd door gebruik te
maken van e-mail. In 2005 wordt een belscan uitgevoerd
door een extern bedrijf.
Om de contacten met huisartsen te verbeteren is er
in samenwerking met de Amsterdamse huisartsenvereniging
een scholingsbijeenkomst georganiseerd
over diagnostiek en behandeling van borstkanker.
Veel huisartsen wisten niet dat ze patiënten met
primaire tumoren direct kunnen doorverwijzen naar
het NKI-AVL. Elk halfjaar wordt een nascholing voor
huisartsen gehouden, met steeds een ander thema.
Voor veelvoorkomende behandeltrajecten worden
huisartsenfolders gemaakt, zodat huisartsen beter
op de hoogte zijn van de behandeltrajecten in het
NKI-AVL.
Ook de parkeerproblemen worden aangepakt.
Onlangs is besloten tot de bouw van een extra
parkeerdek. Op de lange termijn voorziet het
bestemmingsplan voor het Medisch Centrum
Slotervaart in voldoende parkeergelegenheid.
Het Facilitair Bedrijf heeft afspraken gemaakt met
de externe schoonmaakdienst om de kwaliteit te
verbeteren. Om zicht op de kwaliteit te houden,
voert het Facilitair Bedrijf zes keer per jaar een
technische controle uit.
Tot slot de bewegwijzering, deze is aangepast met
de ingebruikname van het nieuwe gebouw.
Tevredenheidsonderzoek in de kliniek
In december 2004 is er een enquête gehouden bij
200 patiënten die in de laatste twee weken van
november uit het ziekenhuis zijn ontslagen. De
respons op de enquête was hoog: 73 procent. Er is
gebruik gemaakt van de standaard vragenlijst van
de NVZ vereniging van ziekenhuizen. Het voordeel
Figuur 5 Patiëntenenquete kliniek december 2004
Ontvangst
Opnamegesprek
Persoonlijke aandacht verpleegkundigen
Deskundigheid verpleegkundigen
Persoonlijke aandacht artsen
Deskundigheid artsen
Gegeven informatie door verpleegkundigen
Gegeven informatie door artsen
Informatieoverdracht intern
Snelheid (onderzoeks)uitslagen
Zo zelfstandig mogelijk
Meebeslissen
Privacy
Informatie verdere behandeling
Informatieoverdracht extern
Uw ontslag
hiervan is dat het NKI-AVL zich zo ook kan vergelijken
met andere ziekenhuizen. In een pilot is beoordeeld
of de vragenlijst voor het NKI-AVL, als categoraal
ziekenhuis, bruikbaar is. Het is de bedoeling
om vier keer per jaar de enquête te houden om zo
trends te kunnen waarnemen.
Uit de resultaten blijkt dat patiënten over het algemeen
positief oordelen over het NKI-AVL. Het
gemiddelde rapportcijfer bedroeg een 8. Opvallend
is de relatief lagere score bij vragen over informatieoverdracht
aan de patiënt en aan andere hulpverleners.
De vragen zijn echter onvoldoende specifiek
om goede aanknopingspunten te bieden voor verbeteringen.
De Patiëntenraad en een projectgroep
bestaande uit vertegenwoordigers van de verpleegafdelingen,
de medische staf en het Facilitair Bedrijf,
heeft aanvullende vragen opgesteld. De vernieuwde
vragenlijst wordt in maart 2005 uitgetest.
Patiëntenpanels
Na afloop van het revalidatieprogramma, uitgevoerd
in samenwerking met het Slotervaartziekenhuis en
het Jan van Breemeninstituut, is een panel georganiseerd
om te beoordelen of het programma vol-
40 60 80 100%
deed aan de verwachtingen. De aangepaste vorm
bleek uitstekend te voldoen aan de behoeften van
patiënten. Met enkele kleine aanpassingen vormt
het programma een blijvend aanbod.
Naar aanleiding van de positieve ervaringen met het
houden van een patiëntenpanel heeft de dagverpleging
besloten om de zorg aan palliatief behandelde
patiënten te evalueren in een patiëntenpanel. De
opmerkingen en suggesties voor verbetering zijn
zeer bruikbaar. Het panel gaf suggesties voor verbeteringen
op het gebied van de voorlichting over de
behandeling, informatie over de wachttijden, overdracht
tijdens de lunchpauzes en uniformiteit in
naleving van hygiënemaatregelen. Van groot belang
voor de medewerkers van de dagbehandeling was
tevens de grote waardering van patiënten voor de
zorg en begeleiding.
Op grond van de positieve ervaringen met panels is
besloten in 2005 vier patiëntenpanels te organiseren
over de HIPEC-behandeling en de chirurgische
behandeling van prostaatkanker, borstkanker en
longkanker.
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 6 Kwaliteitszorg
51

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
52
Kwaliteitszorg
Interne klanttevredenheid
Het merendeel van de ondersteunende afdelingen
hebben periodieke klantgesprekken gevoerd. Tevens
heeft het Facilitair Bedrijf voorbereidingen getroffen
voor een training klantvriendelijkheid voor medewerkers.
Deze training staat gepland voor 2005.
Patiëntenraad
Medio 2004 deed de Patiëntenraad zijn intrede in
het NKI-AVL. Op 27 september hield de raad zijn
eerste vergadering. De Patiëntenraad is een cliëntenraad
in de zin van de Wet Medezeggenschap
Cliënten Zorginstellingen die voor elk ziekenhuis
wettelijk verplicht is. De raad heeft tot taak om
binnen het kader van de doelstellingen van het
NKI-AVL de gemeenschappelijke belangen van de
patiënten te behartigen. Met het instellen van de
Patiëntenraad heeft de Raad van Bestuur vorm
gegeven aan de medezeggenschap van de patiënten
bij een aantal zaken in het ziekenhuis. Via twee
kwaliteitszetels heeft de raad een structurele relatie
met de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties.
In 2004 is de Patiëntenraad vier keer bijeen geweest
en heeft hij zich vooral beziggehouden met een
oriëntatie op de gang van zaken in het NKI-AVL en
met de vraag op welke wijze een goede relatie met
de achterban kan worden opgebouwd. Concrete
zaken op de agenda van de raad zijn: het algemene
beleid voor toelating en beëindiging van zorgverlening,
de positie van de patiënt, de kwaliteitszorg en
–bewaking, en het beleid dat direct met het welzijn
van de patiënt te maken heeft zoals voeding,
verzorging, wachtlijsten en bejegening.
In het najaar van 2004 was er een overleg met de
Raad van Bestuur en liet de Patiëntenraad zich
informeren door medewerkers over onder meer het
kwaliteitsbeleid, de klachtenregeling en het patiëntenbeleid.
Verder waren er contacten met landelijke
en plaatselijke patiënten-/consumentenplatforms en
andere cliëntenraden. In december bracht de
Patiëntenraad een advies uit aan de Raad van
Bestuur over de vragenlijsten voor de patiënttevredenheidsonderzoeken
die in 2005 zullen worden gehouden.
In 2005 buigt de raad zich over de begroting,
de Elektronische Patiënten Dossiers en de kwaliteit
van de dienstverlening in het NKI-AVL aan de hand
van het kwaliteitsjaarverslag. Bovendien zal de
Patiëntenraad acties ondernemen om zijn bekendheid
bij de achterban van patiënten van het NKI-AVL
te vergroten, onder andere door middel van een
informatiefolder.
Speerpunten voor 2005
● INK als besturingsmodel en werken met
indicatoren
● Verbetering logistiek en efficiency met
lean management
● Klinische paden
● Patiëntenpanels
● Veiligheidsmanagementsysteem
Medewerkers
7
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 7 Medewerkers
53

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
54
Medewerkers
De basis van het personeelsbeleid van het NKI-AVL wordt gevormd door de sociale
missie: ‘Voor een succesvolle strijd tegen kanker is het NKI-AVL aangewezen op
gemotiveerde, flexibele medewerkers met een grote inzet. Het instituut wil en
kan die medewerkers een werkomgeving bieden, waarin eigen verantwoorde-
lijkheid, professionele ontwikkeling en zorg voor goede arbeidsvoorwaarden en
arbeidsomstandigheden samen met een goede werksfeer vanzelfsprekend zijn.’
Ontwikkelingen in 2004
Het personeelsbeleid van het NKI-AVL heeft tot doel
gemotiveerde medewerkers te selecteren en hen te
faciliteren door middel van de ontwikkeling van
kennis en vaardigheden en een gezonde en veilige
werkomgeving. De verantwoordelijkheid voor het
personeel ligt bij het lijnmanagement en de stafafdelingen;
zij stellen gezamenlijk het beleid vast.
De belangrijkste doelstellingen voor 2004 waren:
een verdere terugdringing van verzuim en instroom
in de WAO, het ontwikkelen en opzetten van
arbeidsmarktcommunicatiebeleid, het invoeren
van de Meerkeuze Arbeidsvoorwaardensystematiek,
het verbeteren van dienstverlening aan personeel,
het opzetten van een vernieuwde leergang
Leidinggeven en vermindering van het aantal
vacatures op kritische bedrijfsonderdelen.
Uit de in 2004 uitgevoerde positiebepaling blijkt
dat er behoefte is aan meer meetgegevens over
medewerkers en hun tevredenheid over het werk
en de organisatie. In 2005 wordt daarom een
medewerkerstevredenheidsonderzoek gehouden.
De arbeidsmarktontwikkelingen leverden in 2004
geen grote knelpunten voor het realiseren van de
gewenste bedrijfsvoering. Het ingezette langetermijnarbeidsmarktbeleid
wordt wel gecontinueerd.
Hoewel het nieuwe ziekenhuis aanvankelijk nog de
nodige aanpassingen vergde, zijn eind 2004 de
grootste kinderziektes overwonnen. Het gebouw
functioneert naar tevredenheid.
In 2004 startte het experiment arbeidsvoorwaarden
à la carte op de OK. De resultaten zijn positief alhoewel
niet eenduidig. Een belangrijke verbetering is
dat de bemensing van de afdeling sterk is verbeterd
door effectieve inzet van middelen. Het experiment
wordt met een jaar verlengd.
De ontwikkelingen in de primaire arbeidsvoorwaarden,
vooral de stijging van de pensioenpremie,
betekenden voor veel medewerkers een substantiële
inkomensverlaging. Ontwikkelingen op het
gebied van prepensioen en gelijke behandeling,
in combinatie met het toenemend aantal oudere
medewerkers, maken leeftijdsbewust personeelsbeleid
noodzakelijk. In 2004 is hiermee een begin
gemaakt.
Tabel 1 Aantal medewerkers
2002 2003 2004 Percentage groei
Kliniek 729 766 804 9
Radiotherapie 221 233 240 8
Research 402 439 432 7
Overig 308 318 334 8
Totaal 1660 1756 1810 9
(1415 fte) (1507 fte) (1542 fte) 9
Verder is in 2004 een strikte kostendeling bij het
budget Kinderopvang ingevoerd, om een meer
efficiënt en effectief gebruik van het budget mogelijk
te maken. Inmiddels is de wet in januari 2005
gewijzigd en heeft het NKI-AVL besloten de dienstverlening
op het gebied van kinderopvang zelf uit te
voeren.
Eind 2004 was de nieuwe leergang Leidinggeven
gereed. De leergang heeft de ambitie leren en organisatieontwikkeling
samen te laten vallen. Casuïstiek
staat centraal; het is het vertrekpunt voor het bepalen
van ontwikkelpunten waaraan cursisten werken
onder begeleiding van interne inleiders en trainers.
Het ziekteverzuim neemt sinds 2001 gestaag af. In
2004 bedroeg het verzuim 4,4 procent. Met deze
ontwikkeling volgt het NKI-AVL de algemene trend
in de gezondheidszorg. Het verzuim in de kliniek
kent echter een groei in vergelijking met de landelijke
verzuimcijfers in de gezondheidszorg.
Personeelsbestand en karakteristieken
Personeelsbezetting
In 2004 waren gemiddeld 1810 medewerkers (1542
fte) in dienst van het NKI-AVL; een toename van 3
procent in vergelijking met 2003. (Peildatum van
deze cijfers is 31.12.2004). Zoals uit tabel 1 is af te
lezen, is die toename redelijk gelijk verdeeld over
de diverse organisatieonderdelen. Het betreft alle
medewerkers die salaris ontvangen van het NKI-AVL,
waaronder ook oproepkrachten, vakantiekrachten,
gedetacheerden en betaalde stagiairs.
Naast de medewerkers die worden betaald door het
NKI-AVL, werkten er in 2004 nog 354 gasten, stu-
Figuur 2 Verdeling man/vrouw
% vrouw % man
denten en vrijwilligers in het NKI-AVL, plus 276
extern ingehuurde medewerkers.
Verdeling man/vrouw
Van de 1810 medewerkers die in 2004 in dienst
waren, was 68,3 procent vrouw en 31,7 procent
man; een minieme verandering ten opzichte van
2003 (zie figuur 2). Het verschil in verdeling is vooral
te zien in HOD, MOD, DOD en de polikliniek, waar
82 procent van de medewerkers van het vrouwelijk
geslacht is. Ook bij de Radiotherapie en de overige
afdelingen werken meer vrouwen dan mannen,
maar daar is het verschil minder groot (circa 60/40
procent). Bij de Research werken, net als het jaar
ervoor, ongeveer evenveel mannen als vrouwen.
Leeftijd
Figuur 3 laat de leeftijdsopbouw zien van de hele
Figuur 3 Leeftijdsopbouw totale organisatie
35
30
25
20
15
10
5
0
1
23
28
< 20 jaar 20-30 jaar 30-40 jaar 40-50 jaar 50-60 jaar > 60 jaar
68,3
29
17
31,7
2
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 7 Medewerkers
55

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
56
Medewerkers
organisatie. De gemiddelde leeftijd van de NKI-AVLmedewerker
in 2004 was 39,3 jaar (in 2003 39,2
jaar). Van de medewerkers is 48 procent ouder dan
40 en 19 procent ouder dan 50 jaar. Dat was 46,7
resp. 18,4 procent in 2003.
Ten opzichte van 2003 is het aantal medewerkers in
de leeftijdscategorie 30-40 jaar gedaald van 30 tot
28 procent in 2004. Het aantal medewerkers in de
categorie 40-50 jaar is gestegen van 27 tot 29 procent
in 2004.
Het NKI-AVL is een specialistisch topinstituut dat
hoge eisen stelt aan de opleiding en ervaring van
medewerkers. Extra opleiding kost tijd wat de
gemiddelde leeftijd beïnvloedt. Jongere mensen
missen de extra levenservaring en werkervaring
die bruikbaar blijkt te zijn bij het werken met
kankerpatiënten. In de kliniek werken relatief
weinig mensen jonger dan 30 jaar. Vergeleken met
de rest van de organisatie werken bij de Research
relatief weinig mensen ouder dan 50 jaar. In tabel 4
staat de leeftijdsopbouw in procenten per cluster
weergegeven.
Tabel 4 Leeftijdsopbouw in procenten
in % DOD HOD MOD Poli Overig FB RT Research
< 20 jaar 1,1 0,0 0,0 0,0 3,8 6,7 0,0 0,0
20-30 jaar 28,2 15,6 16,4 13,6 12,0 13,3 26,2 38,3
30-40 jaar 17,2 28,3 29,8 18,6 25,1 26,0 29,2 33,2
40-50 jaar 34,5 33,0 37,3 37,3 32,8 32,0 25,8 16,9
50-60 jaar 18,4 19,9 14,7 30,5 23,0 18,7 17,1 10,4
> 60 jaar 0,6 3,2 1,8 0,0 3,3 3,3 1,7 1,2
DOD= Diagnostische Oncologische Disciplines; HOD= Heelkundige Oncologische Disciplines; MOD= Medische Oncologische Disciplines; Poli= Polikliniek;
Overig= Stafafdelingen; FB= Facilitair Bedrijf; RT= Radiotherapie
45
40
35
30
25
20
15
10
Figuur 5 Diensttijdopbouw
5
0
14,8
41,2
16
9,9
< 1 jaar 1-5 jaar 5-10 jaar 10-15 jaar 15-20 jaar 20-25 jaar > 25 jaar
6,6
4,4
7,1
Tabel 6 Diensttijd per cluster
Diensttijd
De gemiddelde diensttijd van de NKI-AVL medewerker
is in 2004 met 0,1 procentpunt gestegen tot
7,4 jaar (2003: 7,3 jaar). Figuur 5 laat zien dat meer
dan de helft van de medewerkers (56 procent) korter
dan 5 jaar in dienst is (2003: 57,1 procent). Een
relatief grote groep medewerkers (7,1 procent) is
langer dan 25 jaar in dienst (2003: 6,5 procent).
100
80
60
40
20
0
% bepaald
DOD HOD MOD Poli Overig FB RT Research
< 1 jaar 11,5 16,5 14,7 8,5 15,8 19,3 9,2 17,1
1 - 5 jaar 43,1 35,5 36,9 44,1 34,8 36,7 38,8 52,3
5 - 10 jaar 14,4 24,3 23,1 16,9 12,5 12,0 15,4 9,3
10 - 15 jaar 9,2 11,3 11,6 15,2 11,4 11,3 10,0 6,5
15 - 20 jaar 5,2 5,2 6,2 6,8 7,6 8,0 13,7 3,5
20 - 25 jaar 8,6 4,0 4,0 3,4 5,4 4,0 5,4 2,5
> 25 jaar 8,0 3,2 3,5 5,1 12,5 8,7 7,5 8,8
DOD= Diagnostische Oncologische Disciplines; HOD= Heelkundige Oncologische Disciplines; MOD= Medische Oncologische Disciplines; Poli= Polikliniek;
Overig= Stafafdelingen; FB= Facilitair Bedrijf; RT= Radiotherapie
% onbepaald
In tabel 6 staat de diensttijdopbouw per bedrijfsonderdeel
in procenten weergegeven. Bij het NKI-AVL
werken veel mensen met een tijdelijke aanstelling,
gefinancierd door projectgelden. Dit is vooral het
geval bij de Research: de grootste groep medewerkers
(69,4 procent) is daar dan ook korter dan vijf
jaar in dienst (2003: 68,1 procent).
Figuur 7 Verdeling contracten bepaalde/onbepaalde tijd
Kliniek Radiotherapie Research Rest
Totaal
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 7 Medewerkers
57

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
58
Medewerkers
Tabel 8 Verdeling fulltime/parttime arbeidscontracten
2004 % fulltime % parttime
Kliniek & Overig 36,3 63,7
Radiotherapie 52,5 47,5
Research 79,6 20,4
Totaal 48,8 51,2
Contracten
Van de medewerkers van het NKI-AVL heeft 25,6
procent een arbeidscontract voor bepaalde tijd en
74,4 procent een arbeidscontract voor onbepaalde
tijd. Bij de Research worden veel onderzoeksprojecten
op tijdelijke basis gefinancierd; daar komen relatief
meer contracten voor bepaalde tijd voor dan in
de kliniek. In de kliniek (clusters HOD, MOD, DOD en
de Polikliniek) worden relatief veel medewerkers
voor onbepaalde tijd aangenomen (zie figuur 7).
Bovendien waren er in 2004 minder projecten in
het ziekenhuis. Wanneer we de Research buiten
beschouwing laten, bestaat 85 procent van de
contracten uit contracten voor onbepaalde tijd en
15 procent uit contracten voor bepaalde tijd.
Parttime of fulltime
In de kliniek werken relatief veel medewerkers
parttime, vanwege de zogenaamde continudiensten.
Bij de Research werken, net als voorgaande jaren,
relatief veel medewerkers fulltime.
In 2003 werkte in totaal 47,7 procent van de
medewerkers parttime en 52,3 procent fulltime.
Met name in de kliniek is het aantal parttime
contracten toegenomen.
Knelpunten en uitdagingen
Woonruimte
Woonruimte bleef ook in 2004 een groot knelpunt.
Het vinden van geschikte woonruimte in de
Amsterdamse regio is voor nieuwe medewerkers
nogal lastig.
In 2004 is de bemiddeling tussen vraag en aanbod
ondergebracht bij de afdeling Personeel en
Organisatie. Inmiddels bestaat er een goede database
die vraag en aanbod op elkaar afstemt.
Via de medewerker huisvesting hebben 94 medewerkers
in 2004 woonruimte gevonden.
Medewerkers uit de lagere inkomensgroepen ondervinden
de meeste problemen bij het vinden van
woonruimte. Tot medio 2004 heeft de SIGRA
(Stichting Samenwerkende Instellingen Gezondheidszorg
Amsterdam) bemiddeld bij het zoeken
naar woonruimte en twee medewerkers aan een
sociale huurwoning geholpen. SIGRA is inmiddels
met de bemiddeling gestaakt. Er stonden toen nog
negen personen op de wachtlijst bij de SIGRA. Door
het wegvallen van de bemiddeling zal het ook in
het komende jaar moeilijk blijven voor medewerkers
in lagere inkomensgroepen passende woonruimte te
vinden.
Kinderopvang
Het NKI-AVL heeft een regeling Kinderopvang waarvan
alle medewerkers gebruik kunnen maken. De
vraag naar vergoeding voor kinderopvang is groter
dan het door de CAO vastgestelde budget voor
kinderopvang. Ook in 2004 was er een wachtlijst.
Per 1 januari 2004 is de zogenaamde ‘strikte kostendeling
tussen werkgevers’ ingevoerd voor alle nieuwe
verzoeken. Halverwege het jaar is die kostendeling
ook ingevoerd voor alle bestaande plaatsingen. De
wachtlijst daalde met ongeveer 70 aanvragen, maar
het bleek niet mogelijk de wachtlijst op te heffen.
Eind 2004 was duidelijk dat per 1 januari 2005
60 nieuwe aanvragen voor vergoeding in
aanmerking zouden komen. Het NKI-AVL heeft 12
garantieplaatsen bij kinderdagverblijf Christoffel, op
het terrein van het Medisch Centrum Slotervaart. In
2004 is de bezetting iets teruggelopen ten opzichte
van 2003. Gemiddeld waren 104 van de beschikbare
120 dagdelen ingevuld door 15 kinderen; een bezetting
van gemiddeld 87 procent.
In 2004 zijn de voorbereidingen gestart voor de wijzigingen
in verband met de Wet kinderopvang die
op 1 januari 2005 van kracht werd. Uitgangspunt
van deze nieuwe wet is financiering van de kinder-
Tabel 9 Dienstverlening kinderopvang en kosten
2002 576 dagdelen
2003 622 dagdelen
2004 706 dagdelen
Kosten kinderopvang 2001-2004
jaar bruto uitgaven
2001 € 411.724,--
2002 € 439.642,--
2003 € 490.764,--
2004 € 501.702,--
opvang door drie partijen: ouders, overheid en
werkgevers. Het NKI-AVL heeft naar aanleiding van
de nieuwe wet besloten de kinderopvangregeling
zelf uit te voeren en niet langer gebruik te maken
van de diensten van Kidsconcern. Logisch gevolg is
de werving van een medewerker kinderopvang, die
in 2005 in dienst treedt bij de dienst Personeel en
Organisatie.
In- en doorstroombanen
De door de overheid in 2003 ingezette bezuiniging
op de kosten van gesubsidieerd werk ging in 2004
verder. De voorwaarden voor in- en doorstroombanen
zijn verder aangescherpt, zodat eind 2004
uitsluitend inwoners van Amsterdam hiervoor nog
in aanmerking kwamen. Van de 4 ID-banen in het
NKI-AVL zijn 2 banen in de loop van 2004 omgezet
in een reguliere functie. Dit betekent dat over 2003
en 2004 6 van de 8 ID-banen zijn omgezet in een
reguliere functie.
Herplaatsingen
In 2004 kregen 5 medewerkers de herplaatsingsstatus.
Het toekennen van deze status vond plaats
om functionele of organisatorische redenen. Eén
medewerker is extern herplaatst en de verwachting
is dat 2 medewerkers begin 2005 intern herplaatst
zullen worden. Voor de overige 2 medewerkers is de
herplaatsing nog niet afgerond. De herplaatsingen
zijn in goede samenwerking tussen medewerker,
leidinggevende en de dienst Personeel en
Organisatie afgerond. In sommige gevallen was de
bedrijfsarts ook betrokken bij de herplaatsing. Voor
externe trajecten werkt het NKI-AVL vaak samen
met de SIGRA. Met elke medewerker/-ster wordt
individueel besproken welk traject voor hem/haar
van toepassing is.
Exitinformatie
Net als in andere jaren heeft het NKI-AVL in 2004
deelgenomen aan het gestandaardiseerd verzamelen
van exitgegevens via Prismant. Jammer genoeg is
het responspercentage te laag om voor het NKI-AVL
conclusies te trekken uit de resultaten. Het personeelsmanagementsysteem
levert een aantal gegevens
op. De uitstroom in 2004 was 17 procent,
waarvan 8 procent betrekking heeft op uitstroom
vanwege einde van een tijdelijke aanstelling en
6 procent uitstroom op eigen verzoek. Vooral bij de
Research zijn er veel tijdelijke contracten omdat hier
veel gewerkt wordt met projectgelden die beschikbaar
worden gesteld door derden. De overige 3 procent
uitstroom heeft verschillende redenen, zoals
WAO, OBU/pensioen, verhuizing of disfunctioneren.
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 7 Medewerkers
59

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
60
Medewerkers
Tabel 10 Verdeling uitstroom 2004
DOD HOD MOD Poli Overig FB RT Research Totaal
% uitstroom 16,1 13,3 15,1 11,9 21,7 10,4 10,4 21,5 17
DOD= Diagnostische Oncologische Disciplines; HOD= Heelkundige Oncologische Disciplines; MOD= Medische Oncologische Disciplines; Poli= Polikliniek;
Overig= Stafafdelingen; FB= Facilitair Bedrijf; RT= Radiotherapie
In 2004 startte op de verpleegetages een project
exitgesprekken met verplegend en verzorgend personeel.
Aanleiding voor dit project was het gebrek
aan gegevens over redenen van vertrek, de relatief
hoge doorstroom van verpleegkundigen en het aanhoudend
tekort aan verpleegkundigen. Gedurende
negen maanden, van 1 maart tot 1 december 2004,
zijn er zes interviews afgenomen. Een klein aantal,
veroorzaakt door het feit dat er nauwelijks verpleegkundigen
weggingen vanwege veranderingen van
de arbeidsmarkt en de verslechterde economie in
Nederland. Zes interviews op een totale populatie
van ruim 200 verpleegkundigen is te weinig om de
gegevens als significant te beschouwen. De hoofdreden
van vertrek was in de zes interviews steeds
een andere, variërend van ‘wijzigingen in de privéomstandigheden’
tot ‘op zoek naar een andere uitdaging’.
Drie vertrekkende medewerkers gaven aan
dat het vertrek te voorkomen was geweest door
onder meer het verminderen van de werkdruk.
Voor het project was het jammer dat er zo weinig
gegevens konden worden verzameld. Maar het lage
verloop is gunstig. Het NKI-AVL lijkt geen last te hebben
van een tekort aan verpleegkundigen; de formatie
op de verpleegetages is sinds jaren voldoende.
In- en uitstroom en openstaande
vacatures
In 2004 was het instroompercentage 19,9 procent
op een totaal aantal medewerkers van 1810 (2003:
1756). De uitstroom was 17 procent, waarvan 8 procent
door einde van een contract voor bepaalde tijd.
In 2004 ontstonden er 163 vacatures; 169 vacatures
zijn vervuld (inclusief openstaande vacatures van
2003).
Op de website van het NKI-AVL wordt onderscheid
gemaakt in diverse soorten personeel: medisch,
medisch ondersteunend, verpleegkundig, paramedisch,
administratief/ondersteunend,
research/onderzoek, facilitair/automatisering,
staf/management en overig.
Meerkeuze Arbeidsvoorwaarden
In maart 2004 ging een project van start om de
Meerkeuze Arbeidsvoorwaarden mogelijk te maken.
Daarvoor is een eenduidige registratie van gewerkte
en verlofuren noodzakelijk. Na een uitgebreide
selectieprocedure is gekozen voor het roosterplannings-
en urenregistratiesysteem Rostarflex van
leverancier Paralax. In de loop van 2005 wordt
Rostarflex geïmplementeerd en krijgen medewerkers
de mogelijkheid om arbeidsvoorwaarden uit
te ruilen.
Verzuim
Het verzuim in het NKI-AVL laat vanaf 2001 een
gestage afname zien. In 2004 bedroeg het verzuim
4,4 procent. Hiermee volgt het NKI-AVL de landelijke
trend in de gezondheidszorg.
Uit figuur 12 blijkt dat de daling van het verzuim
niet in alle clusters even groot is. De grootste effecten
zien we bij de Research, HOD, DOD, FB en ondersteunende
afdelingen. In 2004 is een stijging van
het verzuim te zien in de clusters MOD, RT en
Polikliniek. Voor de kliniek betekent dit dat er voor
het eerst in drie jaar sprake is van een stijging van
het verzuim. De kliniek loopt daarmee niet synchroon
met de dalende trend in de gezondheidszorg.
De verzuimstijging in de poli hangt onder andere
samen met klimaatbeheersingsproblemen in de
nieuwbouw.
In 2004 bedroeg de instroom in de WAO 0,4 procent
van het aantal medewerkers. Dit is opnieuw een
belangrijke verbetering ten opzichte van 2002 en
vergelijkbaar met de trend die in 2003 is ingezet.
Het NKI-AVL probeert om de competenties van
medewerkers zo goed mogelijk aan te laten sluiten
bij hun functie. Indien na langdurige ziekte blijkt dat
competenties veranderd zijn worden manieren
gezocht om medewerkers optimaal te laten reïntegreren.
De WAO is dan nog slechts een vangnet
voor degenen voor wie reïntegratie of ander werk
niet meer mogelijk is.
Figuur 11 Wervingskosten per jaar
Jaar Kosten
2002 € 638.074
2003 € 316.302
2004 € 232.328
De veranderingen in het sociale zekerheidsstelsel
maken het voor zowel het NKI-AVL als de medewerkers
nog belangrijker arbeidsongeschiktheid te
voorkomen.
Eind 2004 zijn voorstellen voor verzuimdoelstellingen
geformuleerd voor 2005 en 2006. De clusters en
diensten maken vervolgens een plan van aanpak
voor het realiseren van deze doelstellingen.
In 2004 nam het NKI-AVL het besluit een eigen
arbodienst op te richten en is het contract met KLM
Arbo Services beëindigd. Dit besluit loopt vooruit op
de wijzigingen in de Arbowet die de preventie van
ziekte en uitval veel meer tot de eigen verantwoordelijkheid
van organisaties maken. In dat kader past
ook het besluit om per 1 januari 2005 eigenrisicodrager
WAO te worden. Het NKI-AVL denkt door
beide stappen meer grip te krijgen op de uitgaven
voor verzuim en arbeidsongeschiktheid.
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 7 Medewerkers
61

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
62
Medewerkers
12
10
8
6
4
2
0
Figuur 12 Verzuimpercentages per cluster/dienst
Research MOD HOD DOD RT FB Poli Staf/overig NKI-AVL
2002 2,4 5,8 6,5 5,1 3,8 8,3 6,9 5,5 5,1
2003 2,6 4,9 6,3 4,9 3,9 7,7 5,7 4,1 4,7
2004 1,8 5,9 5,5 3,8 4,4 7,3 4,7 4,9 4,4
DOD= Diagnostische Oncologische Disciplines; HOD= Heelkundige Oncologische Disciplines;
MOD= Medische Oncologische Disciplines; Poli= Polikliniek; Overig= Stafafdelingen; FB= Facilitair Bedrijf; RT= Radiotherapie
Ondernemingsraad
8
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 8 Ondernemingsraad
63

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
64
Ondernemingsraad
In 2004 koos de Ondernemingsraad (OR) voor een nieuwe opzet om de bespre-
king van de algemene gang van zaken in het NKI-AVL meer inhoud te geven.
De bespreking van de algemene gang van zaken vond plaats in april. Ter voor-
bereiding hierop stelde de OR een ‘bericht aan de Raad van Toezicht’ op. In deze
notitie gaf de OR een analyse van het functioneren van de organisatie en een
aanzet tot verbetering op enkele onderdelen. De notitie beantwoordde aan zijn
doel en leidde tot een levendige bespreking met de vertegenwoordigers van de
Raad van Toezicht.
Beleidsontwikkeling
Helaas is er in 2004 voor de OR geen gelegenheid
geweest voor betrokkenheid bij beleidsontwikkeling.
Het beleidsplan 2003-2005 werd in 2004 niet volgens
afspraak aangepast en er vond in datzelfde
jaar geen beleidsdag in de vorm zoals in 2003
plaats. In 2003 werd het beleidsplan 2003-2005
voor het laatst besproken. Van OR-zijde was er toen
kritiek op de opzet van de beleidsdag – te veel verslag,
te weinig beleid - en dat gold ook voor grote
delen van het beleidsplan, waaraan bovendien de
samenhang tussen de clusters ontbrak.
Veranderingen zijn dan ook wel gewenst en de OR
hoopt dat daar in 2005 iets van te zien zal zijn. De
wensen en verbeterpunten zijn aangegeven in het
bericht aan de Raad van Toezicht. Ook in overlegvergaderingen
dringt de OR aan op het houden van
een beleidsdag.
Verkiezingen
De ontwikkelingen in 2004 hebben de OR ertoe
gebracht zijn eerdere besluit tot uitstel van de verkiezingen
in 2005 te herzien. In 2005 organiseert
de OR de driejaarlijkse verkiezingen volgens de
oorspronkelijke planning. Helaas moesten twee
OR-leden in 2004 hun OR-werk beëindigen.
Eén vrijgekomen plaats kon worden ingenomen
door de eerstvolgende op de ABVAKABO-lijst, de
andere vacature kon zonder tussentijdse verkiezingen
niet opgevuld worden. Omdat er nog zo weinig tijd
te gaan was tot de algemene verkiezingen van
2005 werd besloten geen tussentijdse verkiezing te
organiseren. De OR draait met 14 mensen verder en
hoopt na de verkiezingen weer compleet te zijn.
Advies
Ook in 2004 heeft de OR advies uitgebracht over
een groot aantal onderwerpen.
Investeringen in apparatuur
Met de aanschaf en implementatie van een nieuw
behandelplanningssysteem, de aanschaf van een
PDF-afterloader, de meerjarenplanningen voor de
aanschaf van CT-scanners, simulatoren en lineaire
versnellers zijn grote investeringen gemoeid en
daarom werden deze plannen ter advisering aan de
OR voorgelegd. De OR kijkt bij de beoordeling vooral
naar de voorbereidingen en wil bijvoorbeeld deze
vragen beantwoord zien: zijn de werknemers die
met de betrokken apparatuur moeten werken bij het
keuzeproces betrokken? Wordt de benodigde
(bij)scholing in acht genomen? Is er voldoende aandacht
voor de veranderende arbeidsomstandigheden?
De voorstellen zaten op deze belangrijke onderdelen
goed in elkaar en de OR heeft dan ook geadviseerd
ze volgens plan uit te voeren. Dat gold ook voor de
aanschaf van nieuwe ziekenhuisbedden en matrassen,
bij uitstek een zaak waar gelet moet worden op
de arbeidsomstandigheden van het verpleegkundig
en paramedisch personeel en van degenen die verantwoordelijk
zijn voor het schoonmaken van de
bedden. Hier kwam de OR tot de conclusie dat de
nieuwe bedden in vergelijking met de huidige een
grote vooruitgang in arbeidsomstandigheden zijn.
Reorganisatie EAD
In de organisatieveranderingen was de reorganisatie
van de Economisch Administratieve Dienst in 2004
het meest ingrijpend. De noodzaak ervan was duidelijk,
maar gezien het feit dat dit de derde reorganisatie
binnen een paar jaar was, ging de OR met
enige tegenzin akkoord. Hoewel het beeld van de
nieuwe EAD-organisatie enigszins vaag bleef en de
OR dit moeilijk kon accepteren, heeft de raad grote
waardering voor de open en integere werkwijze en
de manier waarop de betrokken medewerkers
steeds over de voortgang werden geïnformeerd. Tot
eind 2004 en ook daarna is volop gewerkt aan de
voorbereiding van de reorganisatie.
Een kleinere verandering in de organisatie waarover
de OR positief adviseerde, was het onder één hoofd
brengen van alle afdelingen op de tweede bouwlaag
van het nieuwe ziekenhuis (de OK, IC en OBC).
Renovatie
De OR nam de verbouwplannen kritisch onder de
loep. Zowel de projectstructuur van de renovatie als
de inhoud van de renovatieplannen werden in 2004
ter advisering voorgelegd. Over de structuur bereikten
OR en Raad van Bestuur overeenstemming na
enkele aanpassingen die leidden tot beter overleg
tussen bouworganisatie en staande organisatie,
zonder dat er ‘ongewenste’ contacten ontstaan die
de financiële bewaking in gevaar brengen.
Op enkele punten heeft de OR verduidelijking
gevraagd: omvang en indeling van het personeelsrestaurant,
het kantoortuinconcept voor de EAD, en
de gevolgen van het eventueel niet doorgaan van
de nieuwbouw proefdierenhuis. Voor zover opheldering
mogelijk was, bleven deze aspecten verder
rusten. Dat was zeker niet het geval met de verschillende
bouwfysische aspecten van de renovatie:
invloed van zonnestraling, zonnewarmte en daglichttoetreding.
De OR was en is er niet van overtuigd dat
er in de plannen voldoende maatregelen worden
genomen om aangename arbeidsomstandigheden
te kunnen garanderen. Hoewel er nog geen definitief
advies is uitgebracht, overweegt de OR sterk om
het plaatsen van buitenzonwering aan te bevelen
ter voorkoming van warmteoverlast.
WAO
Laatste adviesonderwerp is het voorstel voor het
eigenrisicodragerschap voor de WAO. Het NKI-AVL
neemt hierbij de eerste vijf jaar WAO-uitkering voor
zijn rekening in ruil voor premieverlaging. De OR is
het met de Raad van Bestuur eens dat dit aanzienlijke
besparingen oplevert tegen een aanvaardbaar
risico en heeft dan ook positief geadviseerd.
Advies herbenoeming
Raad van Toezicht
In 2004 kwam een meningsverschil aan het licht
over voornemens tot herbenoeming van leden van
de Raad van Toezicht. De OR vindt dat voor een herbenoeming
dezelfde procedure geldt als voor een
eerste benoeming en vindt daarvoor steun in de
geldende juridische regels. De Raad van Bestuur verzette
zich in 2004 voor het eerst tegen het voorleggen
van herbenoemingen, maar heeft nog geen
definitief standpunt aan de OR laten weten.
Instemming
Voor sociaal beleid en arbeidsomstandigheden geldt
het instemmingsrecht. In 2004 werd de instemming
van de OR gevraagd met acht onderwerpen.
Functioneringsgesprekken
Voor de regeling functioneringsgesprekken zijn in
2004 aanpassingen voorgesteld. De belangrijkste
verandering was het voorstel om de verslagen van
functioneringsgesprekken voortaan niet meer alleen
door de leidinggevende te laten bewaren, maar ze
ook in het personeelsdossier op te nemen. Ook de
OR zag daarin voordelen voor de continuïteit. Wel
heeft de raad de voorwaarde gesteld dat bij elk
nieuw verslag het oude uit het dossier verwijderd
wordt. Ieder nieuw verslag bevat tenslotte de dan
geldende afspraken en daarmee vervallen de oude.
Huisregel-ABC
De OR heeft een vrij uitgebreid commentaar gegeven
op de eerste versie van het huisregel-ABC. Ook
bij de tweede, aangepaste versie zijn nog enkele
opmerkingen gemaakt, met als doel meer helderheid
en eenduidigheid te bereiken.
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 8 Ondernemingsraad
65

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
66
Ondernemingsraad
Herplaatsingsregeling
Met de invoering van de Wet Verbetering Poortwachter
(WVP) in 2002 is feitelijk een deel van de
herplaatsingsregeling van het NKI-AVL (herplaatsing
op sociaal-medische indicatie) komen te vervallen.
Deze herplaatsing gaat nu volgens de procedures
van de WVP. De Raad van Bestuur maakte van de
gelegenheid gebruik om de regeling ook op andere
onderdelen aan te passen. De OR heeft inmiddels
een vrij uitgebreid commentaar gegeven, maar de
instemmingsprocedure is nog niet afgerond.
Arbodienst
Het plan om een interne arbodienst op te zetten
kwam voort uit ontevredenheid over de externe
arbodienst en wijzigingen in de Europese arbeidsomstandigheden-wetgeving.
Op zich is een eigen
arbodienst een prima idee, maar de OR vindt dat
aan het plan nog het een en ander ontbreekt.
Voordat de OR instemming kan geven, wil de OR
eerst een plan zien met daarin de taken, bezetting,
structuur en positie in de organisatie van de op te
zetten dienst.
Kinderopvang
De regeling voor kinderopvang moest worden gewijzigd,
omdat op 1 januari 2005 een nieuwe wet in
werking is getreden die de financiering van kinderopvang
regelt. Het NKI-AVL heeft besloten het
contract met het bemiddelingsbureau op te zeggen
en in eigen beheer ondersteuning en informatie te
bieden aan de werknemers die gebruik maken van
kinderopvangvoorzieningen. De OR heeft daarmee
ingestemd.
Meerkeuze Arbeidsvoorwaarden
Helaas is het Meerkeuzesysteem Arbeidsvoorwaarden
(MKSA) nog steeds niet operationeel. Zoals
in het vorige jaarverslag al werd aangegeven is dat
zeker ook te wijten aan de ingewikkeldheid van het
systeem en het feit dat het in een grote en complexe
instelling als het NKI-AVL niet uitvoerbaar is
zonder een geautomatiseerde roosterplanning en
urenregistratie. Het roosterplanningsysteem is
inmiddels gekozen; in 2005 wordt het ingevoerd.
Daarmee is de basis gelegd voor de toepassing van
het MKSA. De invoering daarvan gebeurt in twee
fasen en is naar verwachting in 2006 afgerond.
Eerste stap voor de OR is nu het zorgvuldig en
kritisch becommentariëren van het ontwerp.
Leergang Leidinggeven
De OR heeft met vragen en commentaar gereageerd
op de opzet en inhoud van de nieuwe leergang
Leidinggeven. Deze stelt leidinggevenden in staat
hun taak beter uit te oefenen door gedragsverandering.
Personeelsrestaurant
Toen halverwege 2004 de voorgenomen zondagsluiting
van het personeelsrestaurant aan de orde
kwam, bleek dat nog niet voorzien was in alternatieven
voor de personeelsleden die door de sluiting
getroffen zouden worden. Op aandringen van de OR
is hier een oplossing voor gevonden. Personeel kan
op zondag tegen gereduceerd tarief gebruik maken
van de winkel in de hal of lunchen in het personeelsrestaurant
van het Slotervaartziekenhuis. Op
basis van deze toezeggingen en informatie over de
zeer beperkte gevolgen voor het restaurantpersoneel
zelf kon de OR met de sluiting instemmen.
Overige zaken
Tot slot een selectie uit de overige zaken die de
aandacht van de OR kregen.
De samenwerking met het Slotervaartziekenhuis
verkeert nog steeds in een onzekere positie.
Er is een klankbordgroep waaraan ook de OR deelneemt,
die zich onder meer buigt over de vraag
of integratie van diagnostiek en facilitaire zaken
mogelijk is.
De OR dringt al langere tijd aan op planmatige
benadering van de beveiliging. In 2004 werd
gemeld dat een beveiligingsplan in de maak was en
dat dit aan de OR zou worden voorgelegd. Tot op
heden heeft de OR het plan echter niet nog niet
ontvangen.
De secretaris van de Raad van Bestuur heeft een
document opgesteld dat de betrokkenheid van de
verschillende gremia voorafgaand aan besluitvorming
door de Raad van Bestuur beschrijft.
Dit document, dat door de OR op een aantal punten
werd aangevuld, dient om te bewaken dat ieders
rol in het besluitvormingsproces tot zijn recht komt.
Financieel verslag
9
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 9 Financieel verslag
67

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
68
Financieel verslag
De in het financieel jaarverslag opgenomen balansen per 31 december 2004 en
de resultatenrekening 2004, evenals de toelichtingen daarop, zijn ontleend aan
de jaarrekeningen 2004 van de Vereniging Het Nederlands Kanker Instituut (NKI)
en de Stichting Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (AvL). Daarnaast is sprake
van een geconsolideerde jaarrekening voor het NKI-AVL. PricewaterhouseCoopers
heeft hierop goedkeurende accountantsverklaringen afgegeven.
Vereniging Het Nederlands
Kanker Instituut (NKI)
De financiering van het wetenschappelijk onderzoek
(vaste research) bestaat uit jaarlijkse subsidies van
het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
(VWS), KWF Kankerbestrijding en eigen inkomsten
van het NKI. De subsidie van het ministerie van VWS
wordt jaarlijks geïndexeerd. De subsidie van KWF
Kankerbestrijding varieert, omdat deze gekoppeld
is aan het gemiddelde van de inkomsten van KWF
Kankerbestrijding over de voorafgaande drie jaar.
De eigen inkomsten van het NKI zijn onder meer
afhankelijk van de ontvangsten aan legaten,
lidmaatschappen van de vereniging en rente.
De subsidie 2004 nam ten opzichte van 2003 met
€ 719.000 af door bezuinigingen bij zowel het
Ministerie van VWS (€ 481.000) als bij het KWF
Kankerbestrijding (€ 238.000).
Over 2004 is de volgende financiering ontvangen:
● subsidie ministerie van VWS € 9.624.000
● subsidie KWF Kankerbestrijding € 8.859.000
€ 18.483.000
Daarnaast is aan projectfinanciering een bedrag
van € 17.998.000 ontvangen (was in 2003
€ 18.394.000) en aan overige bedrijfsopbrengsten
€ 150.000 (was in 2003 € 144.000). Het resultaat
uit gewone bedrijfsvoering was in 2004 € 508.000
nadelig (resultaat gewone bedrijfsvoering 2003:
€ 348.000 positief).
In het NKI wordt verder een aantal projecten
uitgevoerd dat niet ten laste komt van de researchexploitatie,
maar waarvan de kosten rechtstreeks
door een externe financier betaald worden.
De Stichting Fondsen NKI heeft in 2004 aan het NKI
een bedrag van € 3.432.000 ter beschikking gesteld
voor door het stichtingsbestuur goedgekeurde
investeringen in apparatuur, inventarissen en
verbouwingen.
Stichting Antoni van Leeuwenhoek
Ziekenhuis (AVL)
De financiering van de patiëntenzorg bestaat uit
wettelijke budgetten voor het ziekenhuis en de
radiotherapie. Als gevolg van de jaarlijkse aanpassingen
van deze budgetten (indexering op loonkosten
en materiële kosten, productieafspraken,
nacalculaties op kapitaalslasten) nam het budget
met € 4.443.000 toe tot een totaal van € 78.034.000.
Uit doorberekeningen aan derden werd een bedrag
van € 2.065.000 ontvangen en er was sprake van
een mutatie van € 1.028.000 op het extern budget
van voorgaande jaren, waardoor in totaal
€ 81.127.000 beschikbaar was. Het resultaat uit
gewone bedrijfsvoering bedroeg in 2004
€ 1.093.000(was in 2003 € 313.000 nadelig).
Jaarlijks worden met de zorgverzekeraars afspraken
gemaakt over aantallen opnames, verpleegdagen,
eerste polikliniekbezoeken, dagbehandelingen, poliklinische
cytostaticatoedieningen, megavoltseries en
zorgvernieuwing. De productie is over het geheel
genomen licht achtergebleven op de voor 2004
gemaakte afspraken.
Het aantal opnamen steeg in 2004 met 0,7 procent
naar 5.782. Het aantal verpleegdagen steeg met 5,3
procent naar 40.568. De gemiddelde verpleegduur
steeg van 6,7 naar 7,0 dagen. Het aantal dagbehandelingen
steeg met 2,4 procent tot 5.827 dagbehandelingen
en de 1e polikliniekbezoeken steeg met
10,9 procent tot 22.697 1e polikliniekbezoeken.
Ook in 2004 heeft het NKI-AVL voor zijn werk een
aanzienlijk bedrag uit erfstellingen en legaten ontvangen.
Aan hen en al degenen die ons werk in
2004 hebben gesteund met subsidies, giften en contributies
is het NKI-AVL veel dank verschuldigd.
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 9 Financieel verslag
69

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
70
Financieel verslag JAARREKENING
ERFSTELLINGEN EN LEGATEN
Erfstellingen
Mw. A. Visser
Mw. S. Frisco-van der Zwart
Mw. J.A Friele
Dhr. A.C.H. Simons
Dhr. J.F. Meijer
Mw. P.J. van Esch
Dhr. R.P Hurkens
Mw. L.M.M. van Swoll-Lodder
Dhr. A.J. Roelandt
Mw. M. van der Meij de Bie- van den Bosch
Dhr. A.J. Schiltkamp
Mw. S.C.P. Smit
Mw. E. van Raalte-Dijken
Mw. T. van der Heijden
Mw. P.H. Engelen-Rutjes
Dhr. H.J. van Putten
Mw. A.M. Vethuijs-Vegter
Mw. C.S. Valkenburgh
Dhr. J.C. van Ark
Legaten
Mw. P.H. Keizers
Dhr. Chr. Vogelzang
Mw. M. van der Goot-Bets
Mw. J.L. van der Mur-Kunkels
Mw. C.P. de Vries-van Eck
Mw. K.Schirm
Mw. Leutscher-ten Kate
Mw. A.M. Drijvers-Savelkouls
Mw. P. Hoedemakers
Mw. A. Brons-Richard
Mw. T.C.J. Saaf-van Donkelaar
Mw. M. Munnicks-Lucas
Dhr. S. Lanting
Dhr. J.E. Taurel
Dhr. H. Smit
Mw. A Vlotman
Mw. H. Scheiberlich
Mw. G.C. van den Berg-Tinga
NKI-AVL
Geconsolideerde balans per 31 december 2004
(in € duizend) 2004 2003
ACTIVA
Vaste activa
- researchlaboratorium 5.360 5.584
- ziekenhuisvoorziening 107.681 103.938
- tijdelijke kantoorruimte 38 58
- inventaris en apparatuur researchlaboratorium p.m. p.m.
- researchgedeelte van het ziekenhuis 5.345 1.434
- financiële vaste activa 18 0
Totaal vaste activa 118.442 111.014
Leningen u/g 0 1.500
Belegde middelen
Effecten 3.904 3.906
Belegd Fonds Wetenschappelijk Onderzoek 11.532 11.531
Totaal belegde middelen 15.436 15.437
Vlottende activa
Voorraden 270 411
Stichting Fondsen NKI, rekening-courant 0 1.931
Vorderingen en overlopende activa 41.530 55.035
Liquide middelen 3.012 2.865
Totaal vlottende activa 44.812 60.242
Totaal activa 178.690 188.193
PASSIVA
Groeps vermogen
Kapitaal 3.134 3.116
Collectief gefinancierd gebonden vermogen 12.120 11.041
Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen 13.359 13.860
Totaal groeps vermogen 28.613 28.017
Egalisatierekening afschrijvingen 294 326
Voorzieningen 2.823 1.736
Participatie door derden in het researchlaboratorium
Ministerie van VWS 5.360 5.584
KWF Kankerbestrijding 1.361 1.434
6.721 7.018
Langlopende schulden
Leningen o/g 14.389 15.344
Kortlopende schulden
Stichting Fondsen NKI, rekening-courant 4.763 5.248
Kortlopende schulden en overlopende passiva 121.087 130.504
125.850 135.752
Totaal passiva 178.690 188.193
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 9 Financieel verslag
71

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
72
JAARREKENING
NKI-AVL
Geconsolideerde resultatenrekening over 2004
(in € duizend) 2004 2003
BATEN
Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten 78.034 73.591
Mutatie extern budget voorgaande jaren 1.028 1.688
Vergoedingen voor diensten en
verrichtingen berekend aan derden 2.065 1.784
Subsidiebijdragen 18.483 19.202
Projectfinanciering 17.998 18.394
Overige bedrijfsopbrengsten 150 144
Totaal baten 117.758 114.803
LASTEN
Personeelskosten 75.317 71.169
Afschrijvingen op vaste activa 7.809 5.972
Overige bedrijfskosten 32.361 34.615
Totaal lasten 115.487 111.756
Financiële baten en lasten 1.944 2.803
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 327 244
Baten en lasten voorgaande jaren 321 -140
Resultaat voor belasting 648 104
Vennootschapsbelasting -21 -21
RESULTAAT NA BELASTING 627 83
De bestemming van het resultaat is als volgt:
Uitbetaald dividend 49 47
Toevoeging (onttrekking) collectief gefinancierd gebonden vermogen 1.079 -313
Toevoeging niet collectief gefinancierd vrij vermogen -501 349
627 83
JAARREKENING
Stichting Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis
Balans per 31 december 2004
(in € duizend) 2004 2003
ACTIVA
Vaste activa
- ziekenhuisvoorziening 105.6499 105.621
- researchgedeelte van het ziekenhuis 1.361 1.434
Totaal vaste activa 106.860 107.055
Financiële vaste activa
Lening u/g 13.337 9.306
Vlottende activa
Voorraden 165 306
Vorderingen en overlopende activa 31.384 42.484
Liquide middelen 17 51
Totaal vlottende activa 31.566 42.841
Totaal activa 151.763 159.202
PASSIVA
Eigen vermogen
Kapitaal 908 908
Collectief gefinancierd gebonden vermogen 12.120 11.041
Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen 666 652
Totaal eigen vermogen 13.694 12.601
Egalisatierekening afschrijvingen 294 326
PASSIVA
Voorzieningen 2.522 1.714
Langlopende schulden
Leningen o/g 13.774 14.570
Huurverplichtingen Aclin BV’s 14.877 11.067
Participatie NKI in researchgedeelte
van het ziekenhuis 1.361 1.434
Totaal langlopende schulden 30.012 27.071
Kortlopende schulden
Nog in de tarieven te verrekenen 4.763 5.248
Kortlopende schulden 100.478 112.242
Totaal kortlopende schulden 105.241 117.490
Totaal passiva 151.763 159.202
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 9 Financieel verslag
73

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
74
JAARREKENING
Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis
Resultatenrekening over 2004
(in € duizend) 2004 2003
BATEN
Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten 78.034 73.591
Mutatie extern budget voorgaande jaren 1.028 1.688
Vergoedingen voor diensten en
verrichtingen berekend aan derden 2.065 1.784
Totaal baten 81.127 77.063
LASTEN
Personeelskosten 48.749 44.584
Afschrijvingen op vaste activa 6.237 5.241
Overige bedrijfskosten 22.988 23.812
Totaal lasten 77.974 73.637
Financiële baten en lasten 2.710 3.636
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 443 -210
Baten en lasten voorgaande jaren 650 -103
RESULTAAT 1.093 -313
De bestemming van het resultaat is als volgt:
Toevoeging aan de algemene reserve 14 0
Toevoeging (onttrekking)
aan reserve aanvaardbare kosten 972 355
Toevoeging aan de bestemmingsreserve 107 -668
1.093 -313
JAARREKENING
Vereniging Het Nederlands Kanker Instituut
Balans per 31 december 2004
(in € duizend) 2004 2003
ACTIVA
Vaste activa
Researchlaboratorium 5.360 5.584
Researchgedeelte van het AVL-ziekenhuis 5.345 1.434
Inventaris en apparatuur researchlaboratorium p.m. p.m.
Tijdelijke kantoorruimte 38 58
Totaal vaste activa 10.743 7.076
Leningen u/g 2.478 2.787
Belegde middelen
Effecten 3.904 3.906
Fonds Wetenschappelijk Onderzoek 11.532 11.531
Totaal belegde middelen 15.436 15.437
Vlottende activa
Voorraden 105 105
Stichting AVL-ziekenhuis, rekening-courant 0 5.916
Stichting Fondsen NKI, rekening-courant 0 1.931
Vorderingen en overlopende activa 16.642 10.857
Liquide middelen 2.139 2.282
Totaal vlottende activa 18.886 21.091
Totaal activa 47.543 46.391
PASSIVA
Eigen vermogen
Kapitaal 2.136 2.136
Fonds Wetenschappelijk Onderzoek 11.345 11.345
Egalisatierekening exploitatieresultaten -605 -97
Continuïteitsreserve 600 600
Nog te besteden bedragen t.b.v. projecten 1.358 1.358
Totaal eigen vermogen 14.834 15.342
Voorzieningen 301 22
Participatie door derden in het researchlaboratorium
Ministerie van VWS 5.360 5.584
KWF Kankerbestrijding 1.361 1.434
6.721 7.018
Kortlopende schulden
Subsidieverplichtingen 0 9.216
Belasting en premies sociale verzekeringen 1.353 1.244
Vooruitontvangen projectfinancieringen 9.144 9.572
Overige schulden 15.190 3.977
Totaal kortlopende schulden 25.687 24.009
Totaal passiva 47.543 46.391
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 9 Financieel verslag
75

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
76
JAARREKENING
Vereniging Het Nederlands Kanker Instituut
Resultatenrekening over 2004
(in € duizend) 2004 2003
BATEN
Subsidiebijdragen 18.483 19.202
Projectfinanciering 17.998 18.394
Overige bedrijfsopbrengsten 150 144
36.631 37.740
Financiële baten en lasten 805 877
Totaal baten 37.436 38.617
LASTEN
Personeelskosten 26.568 26.585
Afschrijvingen op vaste activa 168 5
Overige bedrijfskosten 10.879 11.642
Totaal lasten 37.615 38.232
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening -179 385
Baten en lasten voorgaande jaren -329 -37
RESULTAAT -508 348
De bestemming van het resultaat is als volgt:
Toevoeging aan continuïteitsreserve 0 600
Toevoeging aan egalisatierekening exploitatieresultaten -508 -252
-508 348
KENGETALLEN
CAPACITEITSGEGEVENS
2004 2003 2002 2001
aantal erkende bedden 180 180 180 180
aantal operatiekamers 5 5 4 4
aantal intensive care bedden 5 5 5 5
aantal cytostaticabehandelplaatsen 10 10 10 10
aantal lineaire versnellers 9 8 6 6
aantal spreekuurunits polikliniek 14 14 14 14
PRODUCTIECIJFERS
Heelkundige Oncologische Disciplines
eerste polikliniekbezoek 13.818 *12.513 13.300 10.983
opnamen 2.932 2.929 2.513 2.452
verpleegdagen 24.620 22.782 22.312 23.146
dagbehandeling 1.099 988 1.089 1.276
operatieve verrichtingen klinisch 8.895 9.316 6.654 5.810
operatieve verrichtingen poliklinisch 7.183 6.698 7.095 6.119
gemiddelde verpleegduur 8,4 7,8 8,8 9,4
Medische Oncologische Disciplines
eerste polikliniekbezoek 8.787 *7.828 9.356 9.716
opnamen 2.827 2.736 3.119 2.834
verpleegdagen 15.760 14.924 16.260 17.222
dagverpleging 4.675 4.626 3.364 3.223
toedieningen cytostatica 7.696 7.150 6.425 6.798
gemiddelde verpleegduur 5,6 5,5 5,2 6,1
Radiotherapie
eerste polikliniekbezoek n.v.t. n.v.t. n.v.t n.v.t.
opnamen 23 76 317 282
verpleegdagen 188 824 1.943 1.642
dagverpleging 53 79 320 242
gemiddelde verpleegduur 8,2 10,8 6,6 5,8
megavolttherapie 3.933 3.916 3.635 3.397
brachytherapie 149 57 37 55
Overige verrichtingen
fysiotherapie 9.625 8.577 8.625 8.591
Overige eerste polikliniekbezoek
psychiatrie 92 125 109 74
*eerste polikliniekbezoek: de schijnbare daling van het
aantal eerste polikliniekbezoeken in 2003 houdt verband
met definitie- en registratieafspraken, die in de tijd gewijzigd zijn.
In 2004 is dit weer hersteld.
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 9 Financieel verslag
77

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
78
KENGETALLEN
DIAGNOSTISCHE ONCOLOGISCHE DISCIPLINES
Radiologie
klinisch
2004 2003 2002 2001
CT 1.233 1.096 978 723
MRI 244 275 295 226
echografie 1.142 1.335 1.128 965
overig 7.775 9.428 8.262 7.434
poliklinisch
CT 7.118 6.552 5.581 5.498
MRI 2.624 2.084 2.493 1.982
echografie 5.845 5.686 6.689 5.546
overig 20.746 21.587 18.998 22.192
Pathologie
klinisch
histologie 3.148 2.833 2.861 2.382
cytodiagnostiek 883 708 848 391
obducties 9 4 8 33
immunopathologie 649 618 486 805
poliklinisch
histologie 8.936 8.578 8.002 10.220
cytodiagnostiek 8.232 7.509 6.753 5.196
obducties 12 47 18 17
immunopathologie 1.030 1.003 1.102 805
Nucleaire geneeskunde
klinisch 768 831 655 743
poliklinisch 3.793 3.826 3.592 3.498
Algemeen Klinisch Laboratorium
klinisch
verrichtingen 243.845 277.536 232.815 225.879
orders 28.205 25.462 25.988 22.672
poliklinisch
verrichtingen 312.679 299.427 315.584 299.928
orders 31.328 29.549 31.835 32.042
Functieonderzoeken
klinisch
ECG 814 987 735 1.006
longfunctie 304 131 247 257
poliklinisch
ECG 2.184 2.227 1.972 2.145
longfunctie 2.162 2.005 2.662 3.806
Polikliniek Familiaire Tumoren
complexe counselingen 377 321 284 292
enkelvoudige counselingen 61 33 27 38
DNA-onderzoeken 878 670 575 545
Bijlagen
10
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 10 Bijlagen
79

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
80
Bijlagen
Nieuwe diagnoses bij patiënten van het Nederlands Kanker Instituut –
Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis, per tumorgroep
TOTAAL 6843
Hoofd-halstumoren: 316
lip 9
tong 45
speekselklieren 14
gingiva 16
mondbodem 30
mondholte 26
orofarynx 58
nasofarynx 13
hypofarynx 23
sinussen/bijholten/middenoor 13
larynx 69
Lymfomen: 139
(inclusief lokalisaties in het hoofd-halsgebied)
maligne lymfomen 122
morbus Hodgkin 17
Huidtumoren: 175
(inclusief lokalisaties in het hoofd-halsgebied)
Melanomen: 313
(inclusief lokalisaties in het hoofd-halsgebied)
Weke-delentumoren: 113
(inclusief lokalisaties in het hoofd-halsgebied)
Leukemieen: 58
multipele myeloma/immuno-proliferatief neoplasma 37
lymfatische leukemie 18
myeloide leukemie 3
Neurologische tumoren: 45
oog 2
hersenen 42
overig zenuwstelsel 1
Endocriene klieren tumoren: 25
schildklier 22
overige endocriene klieren 3
Bottumoren: 9
Mammatumoren: 1387
mamma 1382
mamma virilis 5
Tractus respiratorius tumoren: 749
long/bronchus/trachea 662
pleura 79
trachea 5
thymus 3
Tractus digestivus tumoren: 923
oesofagus 110
maag 117
dunne darm 17
colon 280
rectum/anus 278
lever/intrahepatische galwegen 15
galblaas/extrahepatische galwegen 14
pancreas 86
(retro)peritoneum 6
Urologische tumoren: 887
prostaat 467
testis 60
penis/overige mannelijke genitalia 59
blaas 187
nier/overige urinewegen 114
Gynaecologische tumoren: 256
cervix uteri 40
corpus uteri 58
ovarium/uterus/adnexa 128
vagina/vulva/overige 30
Primaire tumor onbekend: 129
Praemaligne tumoren: 102
Benigne tumoren: 1214
Second opinion:
Alleen de patiënten die teruggingen naar hun eigen arts zijn meegeteld. De patiënten die na de second
opinion in het NKI-AVL blijven, worden gezien als NKI-AVL-patiënten en zijn hier niet meegerekend.
Aantal second opinions 1536
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 10 Bijlagen
81

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
82
Bijlagen
HOOGLERAREN
prof. dr. N.K. Aaronson
bijzonder hoogleraar Psychosociale oncologie
Vrije Universiteit, Amsterdam
prof. dr. A.J.M. Balm
bijzonder hoogleraar Hoofdhals-oncologie
en -chirurgie
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. G.M.M. Bartelink
bijzonder hoogleraar Klinische experimentele
radiotherapie
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. A.C. Begg
bijzonder hoogleraar Moleculaire radiobiologie
Katholieke Universiteit Nijmegen
prof. dr. A.J.M. Berns
bijzonder hoogleraar Experimentele moleculaire
genetica van erfelijke aandoeningen
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. R. Bernards
bijzonder hoogleraar Moleculaire carcinogenese
Universiteit Utrecht
mw. prof. dr. J. Borst
bijzonder hoogleraar Experimentele oncologie
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. P. Borst
strategisch hoogleraar Klinische biochemie
Universiteit van Amsterdam
buitengewoon hoogleraar
Rijksuniversiteit van Leiden
prof. dr. J.H. Beijnen
hoogleraar Bio-analyse in het bijzonder in relatie tot
het klinische geneesmiddelenonderzoek
Universiteit Utrecht
prof. dr. F.S.A.M. van Dam
bijzonder hoogleraar Psychosociale aspecten van
chronische ziekten
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. G.C. de Gast
bijzonder hoogleraar Klinische immunotherapie
Universiteit Utrecht
prof. dr. W.H. van Harten
hoogleraar Kwaliteitsmanagement van
Zorgtechnologie
Universiteit Twente
prof. dr. M. van Herk
bijzonder hoogleraar 4D beeldverwerking
in de oncologie
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. F.J.M. Hilgers
hoogleraar Fonetische wetenschappen
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. S. Horenblas
bijzonder hoogleraar Oncologische urologie
Vrije Universiteit, Amsterdam
prof. dr. B.R.R. Kroon
bijzonder hoogleraar Chirurgische oncologie
Universiteit van Amsterdam
mw. prof. dr. ir. F.E. van Leeuwen
bijzonder hoogleraar Epidemiologie van kanker
Vrije Universiteit, Amsterdam
prof. dr. M.S. van Lohuizen
bijzonder hoogleraar Regulatie van celcyclus
en oncogenese
Universiteit Utrecht
prof. dr. W. H. Moolenaar
bijzonder hoogleraar Moleculaire celbiologie
Rijksuniversiteit Leiden
prof. dr. J.J. Neefjes
bijzonder hoogleraar Biologie van antigen processing
en presentatie
Rijksuniversiteit Leiden
prof. dr. P.J. Peters
hoogleraar Ultrastructurele celbiologie
Vrije Universiteit, Amsterdam
prof. dr. H. te Riele
hoogleraar Genetische instabiliteit en carcinogenese
Vrije Universiteit, Amsterdam
prof. dr. S. Rodenhuis
bijzonder hoogleraar Klinische oncologie
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. J.H.M. Schellens
hoogleraar Klinische geneesmiddelentoxicologie
Universiteit Utrecht
prof. dr. T.K. Sixma
hoogleraar Structuur en functie van eiwitten
Erasmus Universiteit Rotterdam
prof. dr. M. Verheij
hoogleraar Translationele radiotherapie
Vrije Universiteit, Amsterdam
PROMOTIES
3 februari 2004
Elisabeth Rook
Pharmacokinetics and pharmacodynamics of
diacetylmorphine in opioid dependent patients
Universiteit Utrecht
prof. dr. J.H. Beijnen
11 februari 2004
John Cho
Improving radiotherapy treatment for left-sided
breast cancer
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. G.M.M. Bartelink
27 februari 2004
Marleen Kemper
Inhibition of P-glycoprotein at the blood-brain
barrier. Implications for treatment of brain tumors
with taxanes
Universiteit Utrecht
prof. dr. J.H. Beijnen
27 februari 2004
Gert Meijer
Clinical implementation of high precision
radiotherapy for urogenitical tumours
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. G.M.M. Bartelink
27 februari 2004
Eva Noorda
The indications and results of isolated limb perfusion
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. B.B.R. Kroon
26 maart 2004
Susanne Estourgie
Clinical relevance and refinement of the sentinel
node procedure in breast cancer and melanoma
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. B.B.R. Kroon
22 april 2004
Ellen Stokvis
Liquid chromatography coupled with tandem
mass spectrometry for the quantitative
analysis of anticancer drugs in biological matrices
Universiteit Utrecht
prof. dr. J.H. Beijnen, prof. dr. J.H.M. Schellens
25 mei 2004
Gudrun Valdimarsdottir
TGFb signal transduction in endotelial cells
Uppsala University
dr. P. ten Dijke
28 mei 2004
Laurens Beerenpoot
Early clinical evaluation of antivascular drugs
for cancer treatment
Universiteit Utrecht
prof. dr. J.H. Beijnen
10 juni 2004
Arlette Werner
Apoptosis signaling to mitochondria by death
receptors and DNA damaging anti-cancer regimens
Universiteit van Amsterdam
mw. prof. dr. J. Borst
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 10 Bijlagen
83

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
84
Bijlagen
16 juni 2004
Esther Brandon
In vitro characterization of the human biotransformation
of marine derived anti-cancer drugs
Universiteit Utrecht
prof. dr. J.H. Beijnen, prof. dr. J.H.M. Schellens
21 september 2004
Jennifer Hendriks
Contribution of CD27 and relatives to the specific
immune response
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. J. Borst
30 september 2004
Vic Verwaal
Cytoreduction and hyperthermic intraperitoneal
chemotherapy
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. B.B.R. Kroon
5 oktober 2004
Elar Mutsaerts
Surgical treatment of liver and lung metastases.
New techniques and outcomes
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. B.B.R. Kroon
13 oktober 2004
Eveline de Boer
Subfertility and menopause in an IVF-treated
population.
Vrije Universiteit, Amsterdam
mw. prof. dr. ir. F.E. van Leeuwen
14 oktober 2004
Jolanda Schrama
Patient selection for high-dose chemotherapy
in stage II and IV breast cancer
Universiteit van Amsterdam
prof. dr. S. Rodenhuis
3 november 2004
Monique den Brok
Pharmaceutical development of selected novel
anticancer agents
Universiteit Utrecht
prof. dr. J.H. Beijnen
16 november 2004
Francis van Horck
p190RhoGEF and Type I PIPkinase: Modulators of
Rho-mediated neurite remodeling
Rijksuniversiteit Leiden
prof. dr. W.H. Moolenaar
19 november 2004
Jeany Rademaker - Lakhai
Clinical pharmacology of metal-based &
marine-derived anticancer agents
Universiteit Utrecht
prof. dr. J.H.M. Schellens
24 november 2004
Marjolein Klous
Development of diacetylmorphine preparations for
prescription to opioid dependent patients
Universiteit Utrecht
prof. dr. J.H. Beijnen
2 december 2004
Kristel Crommentuyn
Pharmacological studies in HIV-infected adults &
children
Universiteit Utrecht
prof. dr. J.H. Beijnen
8 december 2004
Jan-Hendrik Beumer
Mass balance and pharmacokinetic investigations of
novel anticancer drugs
Universiteit Utrecht
prof. dr. J.H.M. Schellens, prof. dr. J.H. Beijnen
16 december 2004
Isabella Kuppens
Clinical and pharmacological studies with oral anticancer
drugs
Universiteit Utrecht
prof. dr. J.H.M. Schellens, prof. dr. J.H. Beijnen
17 december 2004
Milly de Jonge
Pharmacokinetically guided dosing of (high-dose)
chemotherapeutic agents
Universiteit Utrecht
prof. dr. J.H. Beijnen, prof. dr. S. Rodenhuis
ORGANISATIEGEGEVENS
BESCHERMVROUWE H.M. KONINGIN BEATRIX
Raad van Toezicht
dr. W.F. Duisenberg, voorzitter
mw. drs. H.C.J. van der Wielen,
vice-voorzitter/secretaris
mr. P.J. Kalff, penningmeester
W. Kok
mr. D. Sinninghe Damsté
prof. mr. P.F. van der Heijden
prof. dr. J. van der Meer
dr. ir. J.H.M. Temmink (tot 24 mei 2004)
prof. dr. G.N.J. Tytgat
prof. dr. G.P. Vooijs
mw. drs. M.W.M. Vos-Van Gortel
Raad van Bestuur
prof. dr. A.J.M. Berns, voorzitter,
directeur wetenschapsbeleid
prof. dr. W.H. van Harten,
directeur organisatie & bedrijfsvoering
prof. dr. S. Rodenhuis,
directeur zorg & zorgontwikkeling
mw. mr. K.R.Y. van Oudheusden,
secretaris
Nevenfuncties Raad van Bestuur
Prof. dr. A.J.M. Berns, voorzitter,
directeur wetenschapsbeleid
● Lid Bestuur Raad Medische Wetenschappen
(KNAW)
● Secretaris Sectie Geneeskunde KNAW
● Voorzitter Commissie nieuwe leden
(sectie geneeskunde KNAW)
● Voorzitter KNAW-selectiecommissie KNAW fellows
● Voorzitter KNAW-VNSU-NWO
Commissie Stroomlijning Subsidies
● Lid Commissie Heinekenprijs KNAW
● Lid Bestuur Van Walree Fonds
● Directeur Cancer Genomics Centre (tot 30-6-2004)
● Lid Bestuur 3 Lichten
● Lid Bestuur Josephine Nefkens Stichting
● Lid CCMO (b)
● Lid Scientific Advisory Board Xenogen
● Lid Scientific Advisory Board CNIO (Madrid)
● Lid Scientific Advisory Board EIO (Milaan)
● Lid Program Committee CR-UK
● Lid Scientific Promotions and Salaries Assessment
Panel CR-UK
● Lid Strategy Committee Wellcome Trust
● Lid Scientific Advisory Board Life Science Partners
Amsterdam (b)
● Lid Editorial Board Genes and Development
● Lid Advisory Editorial Board EMBO Journal
● Lid Advisory Editorial Board EMBO Reports
● Lid EMBO Council
● Lid Commissie Gentherapie ZonMW
● Lid Bestuur Stichting Netherlands Laboratory
for Anti Cancer Drug Formulation (NL-ADF)
(b) Hiervoor wordt een vaste jaarlijkse bezoldiging ontvangen.
Voor zover deze nevenactiviteiten inkomsten opleveren
worden ze door het NKI-AVL geïnd en bestemd voor onderzoek.
De neveninkomsten bedroegen in 2004 ongeveer
€ 35.000. Daarin zijn honoraria voor lezingen begrepen.
Prof. dr. W.H. van Harten,
directeur organisatie & bedrijfsvoering
● Bestuurslid Stichting KWF Kankerbestrijding
(onbezoldigd)
● Bestuurslid Centramed en voorzitter Kwaliteitscommissie
Centramed (onderlinge waarborgmaatschappij
voor aansprakelijkheidsverzekering
van ziekenhuizen e.a. zorginstellingen)
(onbezoldigd)
● Bestuurslid Organisation of European Cancer
Institutes (OECI) (onbezoldigd)
● Lid Supervisory Board Agendia (onbezoldigd)
● Voorzitter Werkgroep Procesbeschrijving Hulpmiddelenzorg
van het College voor Zorgverzekeringen
(honorarium gaat naar NKI-AVL)
Prof. dr. S. Rodenhuis,
directeur zorg & zorgontwikkeling
● Bestuurslid Stichting Integraal Kankercentrum
Amsterdam (onbezoldigd)
● Consulent (internist-oncoloog) IKA (honorarium
gaat naar NKI-AVL)
● Regional editor (Europa) Journal of Cancer
Research and Clinical Oncology (honorarium gaat
naar NKI-AVL
Nieuwbouw
ir. R. Clement, bouwdirecteur Verbouw/Renovatie
Wetenschappelijke Commissie van Advies
prof. dr. L.A. Aarden,
hoogleraar Moleculaire immunologie, Amsterdam
prof. dr. A.J. van der Eb,
hoogleraar Fundamentele virologie, Leiden
prof. dr. S.W.J. Lamberts,
hoogleraar Interne geneeskunde, Rotterdam
prof. dr. B. Löwenberg,
hoogleraar Hematologie, Rotterdam
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 10 Bijlagen
85

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
86
Bijlagen
prof. dr. C.J.L.M. Meijer,
hoogleraar Pathologische anatomie, Amsterdam
prof. dr. C.J.M. Melief,
hoogleraar Immunohematologie, Leiden
prof. dr. H.M. Pinedo,
hoogleraar Klinische oncologie, Amsterdam
prof. dr. F.H. Schröder,
hoogleraar Urologie, Rotterdam
prof. dr. G.N.J. Tytgat,
hoogleraar Gastro-enterologie, Amsterdam
prof. dr. P.C. van der Vliet,
hoogleraar Fysiologische chemie, Utrecht
International Scientific Advisory Board
prof. dr. J.R. Bertino,
The Cancer Institute of New Jersey, New Brunswick, V.S.
prof. dr. R.A. Flavell,
Yale University School of Medicine, New Haven, V.S.
prof. dr. S. Hellman,
University of Chicago, Chicago, V.S.
prof. dr. W.G.J. Hol,
University of Washington, Seattle, V.S.
prof. dr. J. Mendelsohn,
MD Anderson Cancer Center, University of Texas,
Houston, V.S.
prof. dr. P. Nurse,
Imperial Cancer Research Fund, London,
Groot-Brittannië
prof. dr. R. Nusse,
Stanford University/Howard Hughes Medical
Institute, Stanford, V.S.
prof. dr. H.L. Ploegh,
Harvard Medical School, Boston, V.S.
prof. dr. R.A. Weinberg,
Massachusetts Institute of Technology, Whitehead
Institute, Cambridge, V.S.
prof. dr. C. Weissmann,
Imperial College School of Medicine at St. Mary’s
London, Groot-Brittannië
Hoofden en Managers Medische Clusters
Heelkundige Oncologische Disciplines
prof. dr. B.B.R. Kroon,
medisch clusterhoofd
drs. J.J. Schoo,
manager zorg & bedrijfsvoering
Medische Oncologische Disciplines
prof. dr. S. Rodenhuis,
medisch clusterhoofd
mw. P. M. Terwijn,
manager zorg & bedrijfsvoering (tot 30 sept. 2004)
Diagnostische Oncologische Disciplines
dr. M.J. van de Vijver,
medisch clusterhoofd
P.H. Elsakkers,
manager bedrijfsvoering
Radiotherapie
prof. dr. G.M.M. Bartelink,
medisch clusterhoofd
mr. B.R. van Meurs,
manager bedrijfsvoering
Bestuur Medische Staf
drs. P.F.E. Schutte, voorzitter
prof. dr. F.S.A.M. van Dam, secretaris
dr. J.B.A.G. Haanen
dr. W. Meinhardt
mw. dr. N.S. Russell (tot september 2004)
dr. L.G.H. Dewit (vanaf september 2004)
Researchcoördinatie
dr. H.G.A.M. van Luenen,
manager bedrijfsvoering research
prof. dr. W.H. Moolenaar,
laboratorium research coördinator
drs. E.J. Vos,
manager klinische research
Hoofden Overige Diensten
Facilitair bedrijf: mw. P.A.A.M. Tuyp (MBA),
Centrale Kanker Bibliotheek: mw. drs. S. Bakker
Economisch-administratieve dienst:
mw. dr. C.M.H.A. Deckers
Personeel en organisatie: E. de Wilde
Proefdieren: dr. M. Breuer
PR & Voorlichting: mw. D. Cardozo
Wetenschappelijke administratie:
mw. drs. O.B. Dalesio
Dienst automatisering: T. Canrinus
Verpleegkundige Advies Raad
H. Takens, voorzitter
mw. J. Diender, secretaris (tot 1 juni 2004)
mw. N. Bakker, secretaris (v.a. 1 juni 2004)
mw. A. Bukman
mw. A. Schouten
Verpleegkundige Commissie Klinische Research
mw. A.C. Dubbelman, voorzitter
mw. C. Melgers
mw. A. Nol
mw. M. Vaalburg
mw. C. Vreeken
mw. L. Wegink (t/m 31 december 2004)
mw. M. van Zanten
Protocol Toetsingscommissie
prof. dr. N.K. Aaronson, sociaal psycholoog
dhr. M.H. Bos, lekenlid,
verpleegkundig specialist nazorg
dr. W.W. ten Bokkel Huinink, medisch oncoloog
dr. H. Boot, gastro-enteroloog (vice voorzitter)
dr. M.W.M. van den Brekel, hoofd-hals oncoloog
mw. drs. O. Dalesio, methodoloog
mw. A. Dubbelman, nurse practitioner
ir. A.A.M. Hart, statisticus/methodoloog (voorzitter)
dr. A.D.R. Huitema, ziekenhuisapotheker/klinisch
farmacoloog
mw. dr. H.E.M. van Luijn, ethica
dr. W.J. Nooijen, klinisch chemicus
mw. dr. Mr. M.C. Ploem, jurist
prof. dr. M. Verheij, radiotherapeut
drs. E.J. Vos, ambtelijk secretaris
Plaatsvervangende leden
mw. dr. J.W. Baars, medisch oncoloog
dr. M. van Beurden, gynaecoloog
dhr. L.B.M.A. de Bruin, lekenlid
prof. dr. F..S.A.M. van Dam, psycholoog
mw. mr. A.J.G.M. Janssen, jurist
dhr. E.P.M. Jansen, radiotherapeut - oncoloog
dr. C.H.W. Koks, ziekenhuisapotheker/klinisch
farmacoloog
mw. A.M.J. Nol- Boekel, nurse practitioner i.o.
dr. B. Nuijen, ziekenhuisapotheker
prof. dr. J.H.M. Schellens, medisch oncoloog –
klinisch farmacoloog
Klachtencommissie
mr. R. Orobio de Castro, voorzitter
mw. drs. M. Teeuwen,
ambtelijk secretaris/klachtenbemiddelaar
mw. dr. J.W. Baars
drs. L.M. Gualthérie van Weezel
ir. W. van Leeuwen
drs. J.G. Salverda
mw. B. Vos
mw. S. de Vries
Meldingen Incidenten Patiëntenzorg
(MIP)commissie
mw. C. Biermans
dr. W.W. ten Bokkel-Huinink
mw. mr. W.G. Nieman, ambtelijk secretaris
prof. dr. G.C. de Gast
mw. A. van Giersbergen
mw. G. van der Heide-Schoon, voorzitter
mw. K. ten Kate
mw. B. Toff
Ondernemingsraad
mw. G. van der Heide-Schoon, voorzitter
drs. E.M. Bais, vice-voorzitter
ir. A.A.M. Hart, secretaris
D. Atsma
mw. drs. S. Bakker
mw. M.F. Bos
mw. C. Burleson (tot 1 juli 2004)
mw. E.M. Groeneveld
dr. F.B.L. Hogervorst
A.T. van Leuverden (tot 1 september 2004)
mw. dr. S.H. Muller
dr. A. Sonnenberg
F.J. Vermij
mw. B. Vos
mw. J.M. Zeef
mw. drs. A. van Dijk, ambtelijk secretaris
Leden medische staf
prof. dr. N.K. Aarsonson, Psychosociale oncologie
mw. B.M.P. Aleman, Radiotherapie
mw. dr. J.W. Baars, Interne geneeskunde
dr. P.C. Baas, Pulmonologie
dr. P.C. Baars, Nucleaire geneeskunde
E.M. Bais, Interne geneeskunde
prof. dr. A.J.M. Balm, KNO-heelkunde
prof. dr. G.M.M. Bartelink, Radiotherapie
prof. dr. J.H. Beijnen, Farmacologie
(Slotervaartziekenhuis)
mw. J.S.A. Belderbos, Radiotherapie
A.P.E. Besnard, Radiologie
dr. M. van Beurden, Gynaecologie
dr. A. Bex, Urologie
dr. J.P. de Boer, Interne geneeskunde
dr. R.W. de Boer, Klinische fysica Radiotherapie
dr. W.W. ten Bokkel Huinink, Interne geneeskunde
dr. J.M.G. Bonfrèr, Klinische Chemie
dr. W. Boogerd, Neurologie (Slotervaartziekenhuis)
dr. H. Boot, Gastro-enterologie
mw. dr. H.H. van Boven, Pathologie
dr. M.W.M. van den Brekel, KNO-heelkunde
dr. I.A.D. Bruinvis, Klinische fysica Radiotherapie
D.R. Buitelaar, Anesthesiologie
B.N.F.M. van Bunningen, Radiotherapie
dr. J.A. Burgers, Pulmonologie
mw. J. ten Cate, Anesthesiologie
mw. dr. A. Cats, Gastro-enterologie
dr. F. van Coevorden, Chirurgie
mw. O. Dalesio, Biometrie
prof. dr. F.S.A.M. van Dam, Psychologie
dr. E.M.F. Damen, Klinische fysica Radiotherapie
dr. L.G.H. Dewit, Radiotherapie
mw. C.J. Dommering, Klinische genetica
(tot oktober 2004)
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 10 Bijlagen
87

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
88
Bijlagen
mw. dr. W.J. van Driel, Gynaecologie
(tot september 2004)
mw. G. Fons, Gynaecologie (per maart 2004)
prof. dr. G.C. de Gast, Interne geneeskunde
S. Gonggrijp, Tandheelkunde
L.M. Gualthérie van Weezel, Psychiatrie
dr. J.B.A.G. Haanen, Interne geneeskunde
R.L.M. Haas, Radiotherapie
dr. J.J. Hage, Plastische chirurgie
mw. D.E.E. Hahn, Psychologie/seksuologie
ir. A.A.M. Hart, Biostatistiek
dr. M.B. van Herk, Klinisch fysica Radiotherapie
prof. dr. F.J.M. Hilgers, KNO-heelkunde
dr. C.A. Hoefnagel, Nucleaire geneeskunde
prof. dr. S. Horenblas, Urologie
dr. J.M. Huitink, Anesthesiologie
mw. K.E.A. de Jaeger, Radiotherapie
E.P.M. Jansen, Radiotherapie
mw. dr. D. de Jong, Pathologie
dr. J.M. Kerst, Interne geneeskunde
mw. H.M. Klomp, Chirurgie
mw. I. Kluijt, Klinische genetica
W. Koops, Radiologie
R. Kröger, Radiologie
prof. dr. B.B.R. Kroon, Chirurgie
dr. J.V. Lebesque, Radiotherapie
mw. prof. dr. ir. F.E. van Leeuwen, Epidemiologie
mw. dr. S. Linn, Interne geneeskunde
mw. C.E. Loo, Radiologie (tot augustus 2004)
mw. dr. A. Lukas, Pijnbestrijding (per juni 2004)
E.A.H. Masselink, Radiotherapie
dr. W. Meinhardt, Urologie
dr. L.M.F. Moonen, Radiotherapie
mw. dr. S.H. Muller, Klinische fysica Radiotherapie
dr. B.J. Mijnheer, Klinische fysica Radiotherapie
mw. dr. P.M. Nederlof, Pathologie
dr. O.E. Nieweg, Chirurgie
dr. W.J. Nooijen, Klinische chemie
mw. dr. H.S.A. Oldenburg, Chirurgie
dr. F.A. Pameijer, Radiologie
J.L. Peterse, Pathologie
dr. H.G. van de Poel, Urologie
F.J. Pos, Radiotherapie (tot september 2004)
dr. W. Prevoo, Radiologie
dr. C.R.N. Rasch, Radiotherapie
dr. P. Remeijer, Klinische fysica RT
prof. dr. S. Rodenhuis, Interne geneeskunde
mw. J.M. Ronday, Anesthesiologie
mw. dr. N.S. Russell, Radiotherapie
dr. E.J.Th. Rutgers, Chirurgie
J.G. Salverda, Radiotherapie
dr. J.J. van der Sande, Neurologie
prof. dr. J.H.M. Schellens, Interne geneeskunde
dr. C.J. Schneider, Klinische fysica Radiotherapie
dr. J.H. Schornagel, Interne geneeskunde
P.F.E. Schutte, Anesthesiologie
mw. F. Sivro, Nucleaire Geneeskunde
dr. L.E. Smeele, KNO-heelkunde
dr. T. Stoppa, Anesthesiologie (per december 2004)
dr. J.C. Stroom, Klinische fysica Radiotherapie
mw. dr. B.G. Taal, Gastro-enterologie
dr. I.B. Tan, KNO-heelkunde
H.J. Teertstra, Radiologie
mw. dr. J.C.M. Theuws, Radiotherapie
(per september 2004)
A.P. Timmers, Tandheelkunde
A.A.W.M. van Turnhout, Plastische chirurgie
(per maart 2004)
dr. R.A. Valdés Olmos, Nucleaire geneeskunde
mw. dr. L.J. van ’t Veer, Klinische genetica
mw. dr. M.L.F. van Velthuysen, Pathologie
dr. M. Verheij, Radiotherapie
S. Verhoef, Klinische genetica
dr. V.J. Verwaal, Chirurgie
dr. M.J. van de Vijver, Pathologie
mw. dr. ir. C. van Vliet-Vroegindeweij,
Kllnisch fysicus Radiotherapie
mw. dr. M. van der Weide, Pijnbestrijding
dr. ir. F.W. Wittkämper, Klinische fysica Radiotherapie
mw. L.A.E. Woerdeman, Plastische chirurgie
dr. N. van Zandwijk, Pulmonologie
dr. F.A.N. Zoetmulder, Chirurgie
Buitengewone leden medische staf intern
mw. dr. A.H. Ackerstaff, KNO-heelkunde
mw. dr. C.J. van As, KNO-heelkunde
mw. S. Bakker, Bibliotheek
mw. N. Bartlema, Geestelijke verzorging
(per september 2004)
prof. dr. M.P.M. Burger, Gynaecologie
dr. M.P. Copper, KNO-heelkunde
(per september 2004)
mw. E. Göker, Interne geneeskunde
(tot november 2004)
H.H. Helgason, Interne geneeskunde
F.J.P. Hoebers, Radiotherapie
dr. F.B.L. Hogervorst, Pathologie
pastor F.M.B.Th. Kortekaas, Geestelijke verzorging
dr. F.H.M. Kroon, Kaakchirurgie
dr. P.F.J.M. Lohuis, KNO-heelkunde
(per september 2004)
mw. C.E. Loo, Radiologie (per augustus 2004)
mw. M.A.C. Lubsen-Brandsma, Gynaecologie
dr. J.C. van Mourik, Chirurgie
dr. H. Neering, Dermatologie
mw. R. van Pel, Pathologie (per mei 2004)
mw. M. Piek-den Hartog, Chirurgie
H.C. Seidel, Anesthesiologie (tot december 2004)
mw. dr. M.A.C. Slot, Gynaecologie
mw. M.E. Smits, Gastro-enterologie (per maart 2004)
mw. dr. A.A. Sonnenberg, Pulmonologie
ir. H. van Tinteren, Biometrie
E.J. Vos, Researchmanager
P. Wever, Medische microbiologie (tot mei 2004)
mw. J. van der Zaag, Geestelijke Verzorging
mw. J.M. Zuetenhorst, Interne geneeskunde
(tot oktober 2004)
Buitengewone stafleden medische staf extern
E.L.D. Angenot, Revalidatie, Revalidatiekliniek
Amsterdam
prof. dr. H.N. Caron, Kinderoncologie, AMC
B.J.C.M. Hummelink, Neurologie
Slotervaartziekenhuis (per juni 2004)
dr. J. de Kraker, Kinderoncologie, AMC
dr. J. van der Lelie, Hematologie, AMC
F. de Nies, Orthopedie, OLVG
dr. M.H.J. van Oers, Hematologie, AMC
G.R. Schaap, Orthopedie, AMC
dr. L.L.M. Thomas, Hematologie, AMC
I.S. Tjahja, Neurochirurgie, Slotervaartziekenhuis
Leden wetenschappelijke staf
Sectie Celbiologie
dr. A. Sonnenberg (sectieleider)
mw. dr. J. Calafat (tot 1 december 2004)
dr. J.G. Collard
dr. C. Jalink
dr. E. Roos
Sectie Moleculaire Carcinogenese
prof. dr. R. Bernards (sectieleider)
dr. R. Beijersbergen
dr. R. Kerkhoven
dr. A. Perrakis
mw. prof. dr. T.K. Sixma
Sectie Cellulaire Biochemie
dr. P. ten Dijke (sectieleider tot 31 december 2004)
prof. dr. W.H. Moolenaar
dr. W.J. van Blitterswijk
dr. N. Divecha
dr. F. van Leeuwen
prof. dr. M. Verheij
Sectie Immunologie
mw. prof. dr. J. Borst (sectieleider)
dr. H. Jacobs
dr. T.N.M. Schumacher
mw. dr. F.A. Vyth-Dreese
dr. K. Weijer
dr. J. Haanen
Sectie Moleculaire Biologie
prof. dr. H.P.J. te Riele (sectieleider)
prof. dr. P. Borst
dr. J.J.M. Jonkers
dr. H.G.A.M. van Luenen
dr. R.H. Medema: uit dienst per 01/11/04
Sectie Tumorbiologie
prof. dr. J.J. Neefjes (sectieleider)
dr. R. Agami
dr. M. Fornerod
dr. J. Hilkens
dr. R.J.A.M. Michalides
prof. dr. P.J. Peters
dr. L. Oomen
Sectie Moleculaire Genetica
prof. dr. M.M.S. van Lohuizen (sectieleider)
prof. dr. A.J.M. Berns
dr. P. Krimpenfort
dr. D. Peeper
mw. dr. M. Snoek
Sectie Experimentele Therapie
dr. A.H. Schinkel (sectieleider)
prof. dr. A.C. Begg
prof. dr. J.H.M. Schellens
mw. dr. F.A. Stewart
dr. B. van Steensel
mw. dr. L.J. van 't Veer
dr. M.J. van de Vijver
Sectie Radiotherapie
prof. dr. G.M.M. Bartelink (sectieleider)
mw. B.M.P. Aleman
mw. J.S.A. Belderbos
dr. R.W. de Boer
dr. I.A.D. Bruinvis
B.N.F.M. van Bunningen
dr. E.M.F. Damen
dr. L.G.H. Dewit
R.L.M. Haas
ir. A.A.M. Hart
prof. dr. M.B. van Herk
F.J.P. Hoebers
mw. K. De Jaeger
E.P.M. Jansen
dr. J.V. Lebesque
E.A.H. Masselink
dr. B.J. Mijnheer
dr. L.M.F. Moonen
F.J. Pos
dr. C.R.N. Rasch
dr. P. Remeijer
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 10 Bijlagen
89

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
90
Bijlagen
mw. dr. N.S. Russell
J.G. Salverda
dr. C. Schneider
dr. J.C. Stroom
mw. dr. J.C.M. Theuws
prof. dr. M. Verheij
mw. dr. ir. C. van Vliet-Vroegindeweij
dr. ir. F.W. Wittkämper
Sectie Chirurgische Oncologie
prof. dr. B.B.R. Kroon (hoofd)
prof. dr. A.J.M. Balm (sectieleider)
dr. O.E. Nieweg (sectiebestuur)
dr. M. van Beurden
dr. A. Bex
dr. M.W.M. van den Brekel
D.R. Buitelaar
prof. dr. M.P.M. Burger
mw. J. ten Cate
dr. F. van Coevorden
mw. dr. W.J. van Driel
mw. G. Fons
S. Gonggrijp
dr. J.J. Hage
prof. dr. F.J.M. Hilgers
prof. dr. S. Horenblas
dr. J.M. Huitink
mw. H.M. Klomp
dr. F.H.M. Kroon
dr. W. Meinhardt
J.H. van Mourik
dr. H.S.A. Oldenburg
dr. H.G. van der Poel
mw. J.M. Ronday
dr. E.J.Th. Rutgers
dr. L.E. Smeele
P.F.E. Schutte
dr. I.B. Tan
A. Timmers
A.A.W.M. van Turnhout
dr. V.J. Verwaal
mw. L.A.E. Woerdeman
dr. F.A.N. Zoetmulder
Sectie Medische Oncologie
prof. dr. S. Rodenhuis (hoofd)
mw. dr. J.W. Baars
dr. P. Baas
E.M. Bais
prof. dr. J.H. Beijnen
dr. J.P. de Boer
dr. W.W. ten Bokkel Huinink
dr. W. Boogerd
dr. H. Boot
dr. J.A. Burgers
mw. dr. A. Cats
prof. dr. G.C. de Gast
L.M. Gualthérie van Weezel
dr. J.B.A.G. Haanen
dr. A.D.R. Huitema
dr. J.M. Kerst
mw. dr. S.C. Linn
mw. dr. A. Lukas (per 1 mei 2004)
dr. H. Neering
dr. J.J. van der Sande
prof. dr. J.H.M. Schellens
dr. J.H. Schornagel
mw. dr. B.G. Taal
mw. dr. M. van der Weide
dr. N. van Zandwijk
Sectie Diagnostische Oncologie
dr. M.J. Van de Vijver (sectieleider)
P.E. Baars
A.P.E. Besnard
mw. dr. H.H. van Boven
dr. J.M.G. Bonfrèr
mw. dr. D. de Jong
dr. K. Gilhuijs
dr. C.A. Hoefnagel
dr. F.B.L. Hogervorst
mw. I. Kluijt
W. Koops
R. Kröger
mw. C.E. Loo
prof. dr. W.J. Mooi
mw. dr. S.H. Muller
mw. dr. P.M. Nederlof
dr. W.J. Nooijen
dr. F.A. Pameijer
J.L. Peterse
mw. F. Sivro
dr. R.A. Valdés Olmos
dr. O. van Tellingen
mw. dr. L.J. van ’t Veer
dr. S. Verhoef
mw. dr. M.L.F. van Velthuysen
Sectie Psychosociaal Onderzoek en Epidemiologie
prof. dr. N.K. Aaronson (sectieleider)
prof. dr. F.S.A.M. van Dam
mw. prof. dr. ir. F.E. van Leeuwen
mw. dr. M.A. Rookus
Sectie Biometrie
mw. O.B. Dalesio (sectieleider)
H. van Tinteren
Stichting Patiëntenzorg Nederlands Kanker Instituut
De Stichting Patiëntenzorg NKI stelt zich ten doel extra persoonlijke zorg aan
patiënten en verplegend personeel te geven in de meest uitgebreide zin.
De Stichting telt circa vijftig vrijwilligers. Financiële bijdragen zijn zeer welkom op
rekening 43.42.19.002 (ABN-AMRO Bank) of 59.14.406 (Postbank), ten name van
Stichting Patiëntenzorg Nederlands Kanker Instituut.
Bestuur:
mw. mr. M. Sitsen-van der Post, voorzitter
mw. mr. D. Greidanus-Formijne, secretaris
mw. M. Ribbink-Kohly, penningmeester
Vereniging Het Nederlands Kanker Instituut
De Vereniging Het Nederlands Kanker Instituut telde eind 2004 circa 3.500 leden.
Het lidmaatschap van de vereniging staat open voor iedereen die de behandeling
van kankerpatiënten en het wetenschappelijk kankeronderzoek in het Nederlands
Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis wil steunen.
Aanmelden: afdeling PR & Voorlichting, telefoon 020 – 512 28 50.
NKI-AVL - jaarverslag - 2004 / 10 Bijlagen
91

NKI-AVL - jaarverslag - 2004
92
Colofon
Coördinatie en (eind)redactie
Afdeling PR & Voorlichting, NKI-AVL
(Ramona Pauwels)
Fotoverantwoording
Afdeling PR & Voorlichting,
Audiovisueel Centrum, NKI-AVL
KopArt, Amstelveen
Ontwerp
KopArt, Amstelveen
Prepress en druk
Zwaan printmedia, Wormerveer