Wijze_Lessen_digitaal_160919

BOUWSTEEN 3
Gebruik voorbeelden
| 69
EXPERIMENT: LEREN VIA OEFENINGEN OF VIA VOORBEELDEN?
Onderzoekers Bruce McLaren en collega’s maakten een directe vergelijking tussen leren
via uitgewerkte voorbeelden en leren via oefeningen. 5 In hun onderzoek leerden 155
middelbare scholieren gedurende zes lesperioden scheikunde om vijf soorten oefeningen
over stoichiometrie op te lossen. Ze deden dit in hun eigen tempo via een web-based
leeromgeving. Nieuwe begrippen en procedures die leerlingen nodig hadden, werden
eerst uitgelegd via korte instructievideo’s. Per nieuw type oefening kregen de leerlingen
telkens twee oefeningen voorgeschoteld, gevolgd door een derde oefening als test ( T ).
Deze losten ze zelfstandig en zonder feedback op. Op het einde van de hele lessenreeks
maakten de leerlingen een eindtest ( Eindtest ). Alle testen waren dezelfde voor alle leerlingen
(zie figuur 9). De leerlingen werden willekeurig in vier groepen verdeeld en kregen de
oefeningen in een van deze vormen aangeboden:
Via een uitgewerkt voorbeeld
Via een foutief uitgewerkt voorbeeld (de fout werd uitgelegd en gecorrigeerd)
Via een begeleide oefening (begeleid = zelfstandig oplossen, met de mogelijkheid om
tussentijds tips en feedback just-in-time in te roepen)
Via een zelfstandige oefening (zelfstandig = zelfstandig oplossen, met de mogelijkheid
om pas na de oefening de oplossing en de verklaringen op te roepen).
Type 1 Type 2 Type 3 Type 4 Type 5
GROEP 1
T
T
T
T
T
Eindtest
GROEP 2
T
T
T
T
T
Eindtest
GROEP 3
T
T
T
T
T
Eindtest
GROEP 4
T
T
T
T
T
Eindtest
Figuur 9 – Overzicht van de vijf oefeningentypes per conditie, de kleine testoefeningen tussendoor
en de eindtest.
Wat bleek? De leerlingen scoorden uiteindelijk ongeveer even goed in alle vier de condities,
zowel op de testoefeningen, als op de eindtest. Wél toonde het onderzoek aan dat
leren met uitgewerkte voorbeelden ( ) aanzienlijk minder mentale inspanning vraagt,
en dat deze leeruitkomsten worden behaald in maar liefst 60 procent minder studietijd!
Leren via uitgewerkte voorbeelden houdt dus niet alleen de cognitieve belasting laag, het
zorgt eveneens voor snelle opbouw van cognitieve schema’s. En laat dit nu net zijn wat
leerlingen nodig hebben als ze een nieuwe vaardigheid aanleren!