Wijze_Lessen_digitaal_160919

BOUWSTEEN 2
Geef duidelijke, gestructureerde en uitdagende instructie
| 55
succescriteria
der dan te gemakkelijke doelen. Als je die doelen haalt, voelt het meer
aan als een prestatie. 9 Dankzij die doelen kun je ook tonen hoe succes er
uitziet. Succescriteria zijn voor de leerling glashelder als je uitgewerkte
voorbeelden gebruikt (zie ook bouwsteen 3) of leren in kleine stappen
te stimuleert (‘Ik wil dat je 80 procent van die oefeningen foutloos kunt
oplossen’).
Time is money
De beste leraren maximaliseren hun instructietijd. Ook als het om leren
gaat, krijg je waar voor je geld. Hoe meer tijd je investeert in goede
instructie, hoe groter de kans is dat er geleerd wordt. Deze eenvoudige
relatie, de totale-tijdhypothese, is uitgebreid verkend in de meer dan 100
jaar sinds de ontdekking ervan door Hermann Ebbinghaus. In zijn simpelste
vorm: de hoeveelheid die je geleerd hebt is, evenredig met de tijd die
je er aan hebt gespendeerd. We hoeden ons echter voor een al te strakke
vereenvoudiging: niet élke tijd die je extra besteedt, levert automatisch
iets op. Anders zou iedereen die dertig jaar achter het stuur zit een betere
chauffeur zijn dan degenen die kort hun rijbewijs hebben. Het gaat om
enerzijds voldoende tijd spenderen aan instructie en anderzijds de kwaliteit
van de instructie te optimaliseren.
time on task
lestempo
• We weten dat er een positief verband is tussen de tijd De effectiefste leraren blijken
die leerlingen actief bezig zijn aan het leren (time on meer uren per jaar te besteden
task) en de prestaties van de leerlingen. Die actieve
aan instructie dan de minder
effectieve leraren.
tijd is de totale tijd die leerlingen besteden aan
luisteren, oefenen, vragen stellen, huiswerk enzovoort.
Dit geldt niet alleen voor doorsnee leerlingen. Een hoge time on
task is extra voordelig voor (sociaal-economisch) zwakkere leerlingen. 10
Onderzoekers die deze time on task meten, nemen bij wijze van spreken
een stopwatch in het klaslokaal mee om precies de tijd te meten die de
klas bezig is met leren. De effectiefste leraren blijken meer uren per jaar
te besteden aan instructie dan de minder effectieve leraren.
• Zo toonde time-on-task-onderzoek ook aan dat effectieve leraren een
hoger lestempo aanhouden dan minder effectieve leraren. 11 De voordelen
van deze uptempo lessen is dat ze een bepaald momentum behouden
waardoor de interesse van leerlingen sneller geprikkeld wordt.
Het is ook logisch dat leraren die er stevig de pas in houden ook meer
instructietijd creëren voor zichzelf (en dus meer kunnen laten oefenen,
meer vragen stellen, enzovoort). Dit tempo houden is vooral belangrijk
voor het ontwikkelen van basisvaardigheden (en is dus vooral bij de