Wijze_Lessen_digitaal_160919

52 |
Wijze Lessen
• Door vlot te schakelen tussen lesfasen, op tijd te beginnen en te eindigen
en geen tijd te verliezen met administratie introduceer je een
aanstekelijke dynamiek in je les.
• Een goede voorbereiding rendeert want dan wordt er geen tijd verloren
aan praktische zaken.
• Klasroutines die je instelt bij de start van het schooljaar kunnen ook je
lestijd vergroten. Als je van leerlingen bijvoorbeeld verwacht wordt dat
ze bij aanvang van je les steeds hun lesmateriaal al bij zich moeten hebben,
win je elke les een paar minuten. Zelfs al geef je een vak met weinig
lesuren, zo win je al gauw twee lesuren op een schooljaar.
Wat onderzoek ons vertelt
Het bieden van structuur: een vaste waarde in
effectiviteitsonderzoek
Het bieden van duidelijkheid en structuur is een terugkerende factor in
lerareneffectiviteitsstudies. Zo zie je zowel in het werk van Rosenshine als
in het werk van Creemers en Kyriakides voorbeelden van lerarenacties die
wijzen op het belang ervan. Die structurerende en oriënterende elementen
maken het niet alleen gemakkelijker om leerstof te onthouden. Ze zorgen
er ook voor dat de leerlingen de leerstof als een geïntegreerd geheel
bekijken. 3 Let wel, de focus op het bieden van structuur is geen pleidooi
voor ‘doceren en dril’ (Engels: drill-and-kill), waarbij de leerlingen de les
passief ondergaan en de ‘orders van de leraar’ ondergaan. Het is evenmin
een beknotting van de pedagogische vrijheid van de leraar. Effectieve
leraren integreren en variëren net tussen de elementen van effectieve
instructie. Dit heeft niet alleen een positief effect op de leerresultaten van
je leerlingen, maar ook op de rust in de klas en op de aandacht en motivatie
van je leerlingen.
We gaan dieper in op twee elementen die structuur bevorderen: instructie
in kleine stappen en het werken met lesdoelen en succescriteria. Daarna
belichten we het belang van de tijd die de leraar spendeert aan les geven
en in welk klasklimaat dat dit gebeurt.
Leren in kleine stappen tot beheersing
Een effectieve leraar overweldigt zijn leerlingen niet door te veel onbekende
leerstof tegelijk te presenteren. Al bijna zestig jaar is ‘leren in kleine,
beheersbare stappen’ onderzoeksonderwerp van onderwijswetenschappers,
zoals ook Benjamin Bloom 4 (ook bekend door zijn taxonomie). Hij