Wijze_Lessen_digitaal_160919

40 |
Wijze Lessen
MISCONCEPTIES
Kinderen baseren veel van wat zij denken op wat zij zien. Dit leidt echter vaak tot misconcepties (ook wel
eens preconcepties genoemd). Bekijk deze vraag: ‘Je zet een streep met een mes op een drie jaar oude
boom op 1,5 meter boven de grond. Als die boom de eerste tien jaar gemiddeld 65 cm per jaar groeit en
daarna 20 cm per jaar, hoe hoog is de streep na 17 jaar?’ De meeste kinderen zullen naarstig beginnen te rekenen
en trots een getal in de buurt van 9 meter hoog noemen omdat ze menen dat de boom uit de grond
groeit, net zoals haar. Helaas is dat een misconceptie omdat de boom alleen aan de top groeit en de streep
dus nog steeds op 1,5 meter staat. Als leraar moet je zulke misconcepties achterhalen en (onder)kennen om
ze te kunnen weerleggen. Ze zijn te weerleggen door eerst expliciet de misconceptie te benoemen (‘veel
mensen denken dat bomen uit de grond groeien’) en die dan te weerleggen (‘maar het primaire meristeem
dat bomen laat groeien in de hoogte bevindt zich aan de groeitoppen van de plant’). 7
advance
organizer
Advance organizers
Voorkennis kun je activeren door een advance organizer te gebruiken.
Je kunt met deze instructiestrategie uitleggen hoe de huidige les in
verbinding staat met andere leerstof (uit eerdere en toekomstige lessen).
David Ausubel suggereerde al in 1960 dat het gebruik van advance
organizers betekenisvol leren kan bevorderen door de leerling te vragen
naar al gekende bovengeschikte concepten (die hiërarchisch geordend
zijn). Een bovengeschikt concept van hagel is 'neerslag'. Ook kan een
advance organizer de structuur van concepten aanreiken waarin de leerling
geleidelijk verschillende details kan integreren. 8 Ausubel sprak van
een organizer als die meer algemeen, meer omvattend en meer abstract
is dan wat er geleerd moet worden. Verschillende recente studies bevestigden
ondertussen dat wanneer leerlingen een organisatie van kennis
(kennisstructuur) wordt aangeboden waarin ze de nieuwe informatie kunnen
verankeren, ze meer effectief en efficiënt leren dan wanneer ze die
onderlinge samenhang zelf moeten ontdekken. 9 Ausubel stelde ook dat
het gebruik van een advance organizer de neiging om ‘blind uit het hoofd
leren’ zou verminderen. Leerlingen nemen daar immers gemakkelijker
hun toevlucht toe als ze niet beschikken over of een breder kader waarin
de leerstof past.