Wijze_Lessen_digitaal_160919

BOUWSTEEN 12
Leer je leerlingen effectief leren
| 203
Recht uit de klas
Bij de praktische tips ligt de nadruk op
manieren waarop de leerling (en deze keer
dus niet de leraar) effectief zelfstandig
kan leren door (meta)cognitieve strategieën
te gebruiken. Hierbij grijpen we terug
op een aantal bouwstenen die eerder
vanuit het leraarperspectief zijn behandeld.
Het gaat er hier om dat de leerlingen
bewust worden van wat werkt en wat niet
werkt bij het zelfstandig leren thuis. Voor
het aanleren van de tips kun je gebruik
maken van het stappenplan dat eerder in
dit hoofdstuk wordt uitgelegd.
• Bij het oefenen/leren van de leerstof die
in de klas is behandeld, is het beter voor
leerlingen om zichzelf te toetsen met
zelfgemaakte vragen of vragen uit het
boek dan de leerstof nog eens door te
lezen. Leerstof herhaaldelijk doorlezen
kan effectief voelen (zie kader), maar
draagt niet zo veel bij aan het leerproces.
Laat leerlingen dus thuis bestaande vragen
bij de leerstof oplossen als oefening.
• Leerlingen studeren soms samen.
In dat geval kun je hen adviseren om
onafhankelijk van elkaar vragen op te
stellen over de leerstof en deze daarna
uit te wisselen en elkaars vragen te
beantwoorden. Leerlingen onthouden
de leerstof beter door het beantwoorden
van de vraag. Zij kunnen hiermee
inschatten hoe goed zij de leerstof beheersen
en leerlingen kunnen van elkaar
leren, doordat ze bijvoorbeeld bij elkaar
misconcepties kunnen blootleggen over
de leerstof.
• Laat leerlingen de momenten waarop zij
studeren over de tijd spreiden. Begin
minstens een week van tevoren met het
studeren voor de toets (of bij examen
zelfs meerdere weken) en plan drie
herhalingen in tijdens de studieperiode.
Laat de leerlingen de laatste herhaling
minstens twee dagen vóór de toets
plannen. Het principe van spreiden van
leermomenten is natuurlijk niet alleen
bedoeld om te gebruiken bij toetsvoorbereiding,
maar kan altijd prima ingezet
worden om de oefening met de in de
klas behandelde leerstof te plannen.
Het spreekt (opnieuw) voor zich dat een
overvolle agenda van leerling en leraar
zich niet goed leent tot het optimaal
spreiden van leermomenten.
• Als de leerlingen tijdens het studeren
moeten inschatten hoe goed zij de leerstof
beheersen, kunnen zij de volgende
twee tips gebruiken. Zorg er ten eerste
voor dat er tijd zit (bijvoorbeeld een uur)
tussen de oefening met de leerstof en
de inschatting of de leerling de leerstof
heeft begrepen. Het uitstellen van je
oordeel over de vraag of je iets al goed
kent, leidt tot een meer realistische
inschatting. Zorg er ten tweede voor dat
de inschatting wordt gebaseerd op een
opdracht waarbij de leerling iets moet
bedenken, zoals een kernwoord over
de tekst, een oefentoets of een diagram
waarin de relaties tussen de belangrijkste
begrippen staan getekend. Door iets
actief te bedenken (produceren) kan de
leerling een betere inschatting maken