Wijze_Lessen_digitaal_160919

200 |
Wijze Lessen
Zelfregulerende personen zijn
uitgerust met kennis en
vaardigheden die hen helpen
te bepalen wat zij moeten
leren, hoe zij moeten leren
en hoe zij hun leerproces
kunnen evalueren en bijsturen.
wat zij moeten leren, hoe zij moeten leren en hoe zij hun leerproces
kunnen evalueren en bijsturen. Dat komt leerlingen uiteraard goed
van pas in hun dagelijkse onderwijspraktijk, maar stelt hen ook in
staat om zich later, tijdens hun professionele loopbaan, efficiënt te
kunnen ontwikkelen.
De vraag is echter of leerlingen (en eigenlijk alle mensen) wel zo
goed zijn in het reguleren van hun eigen leren. Op twee deelgebieden
zien we in het onderzoek problemen die het voor een leerling
moeilijk maken zichzelf effectief te reguleren.
overconfidence
Hoe schatten we ons eigen leren in?
Het eerste probleem dat metacognitief van aard is, is dat leerlingen grote
moeite hebben met de staat van hun leren correct in te schatten. Wij zijn
namelijk chronische zelfoverschatters 2 . Metacognitief onderzoek laat
zien dat wij, zelfs wanneer het overduidelijk is dat wij de leerstof nog niet
beheersen, de neiging hebben ons eigen kennen en kunnen te overschatten.
Dit wordt aangeduid met de Engelse term overconfidence (overmoedig
zijn).
HET UITSTELLEN VAN EEN OORDEEL OVER JE EIGEN LEREN
In een experiment moesten negen- tot twaalfjarigen teksten bestuderen over dieren of landen en daarna
inschatten per tekst hoe goed ze het zouden doen op een toets over de tekst. 3 Vervolgens maakten de
deelnemers een toets over de teksten en werd gekeken in hoeverre hun inschatting overeenkwam met
hun toetsresultaat. Er bleek geen relatie tussen hun verwachte prestatie en hun daadwerkelijke prestatie.
Herkenbaar? We weten echter wel hoe we deze inschattingen kunnen verbeteren. De kern hiervan is
dat je de leerlingen het oordeel over hun eigen leren laat uitstellen. Dus niet onmiddellijk nadat ze iets
hebben geleerd. Laat de leerlingen iets produceren over de leerstof (bijvoorbeeld kernwoorden, zelftoets,
schema of samenvatting). Deze interventies maken het de leerling moeilijker en zorgen er dus voor dat de
informatie waarop leerlingen hun oordeel baseren accurater wordt.
Dunning-Kruger
effect
Een andere, hieraan gerelateerde metacognitieve valkuil is het zogenaamde
Dunning-Kruger effect 4 . Dit effect laat zien dat het voor lerenden
zeer moeilijk is een goede inschatting te maken van hun kennen en kunnen
op een bepaald terrein als zij nog niet veel ervaring hebben op dit
gebied. Dit effect wordt verder uitgelegd bij bouwsteen 6.