Wijze_Lessen_digitaal_160919

16 |
Wijze Lessen
belastingtheorie opgevuld worden met twee soorten cognitieve belasting,
de intrinsieke en extrinsieke belasting.
INTRINSIEKE BELASTING
Intrinsieke belasting wordt bepaald door de complexiteit van het te leren onderwerp zelf. Sommige
leerstof is nu eenmaal meer complex dan andere. De complexiteit wordt bepaald door het aantal elementen
dat geleerd moeten worden maar ook door de samenhang tussen de elementen; hoe meer nieuwe
elementen en hoe meer interactie daartussen hoe complexer.
We illustreren dat met figuur 4. Het leren van de zes afzonderlijke stappen van fotosynthese (water, CO 2 ,
…) is minder complex dan het verklaren van het hele fenomeen; inclusief de interacties tussen de stappen.
In het eerste geval is er weinig/geen samenhang tussen de elementen terwijl bij het hele systeem
er juist heel veel samenhang is. Een leerling die al weet dat water H 2 O is, ervaart geen extra belasting bij
het lezen van de eerste regel van dit diagram. Wat een leerling al weet van fotosynthese bepaalt dus mee
de complexiteit. Hoe meer informatie een leerling al in het langetermijngeheugen heeft over sommige
onderdelen, hoe minder complex het totale plaatje wordt. Simpel en complex is dus niet hetzelfde als gemakkelijk
of moeilijk. Een zogenaamd simpel kwantummechanisch probleem kan toch heel complex zijn.
Intrinsieke belasting valt moeilijk te veranderen. Zo moeten leerlingen nu eenmaal soms complexe leerstof
leren. Een ruimere voorkennis van de leerlingen kan er wel voor zorgen dat de intrinsieke belasting
van nieuwe leerstof verlaagd wordt.
1. Water (H 2 O) wordt via de wortels opgenomen door de plant
2. De bladeren onttrekken Co 2 aan de lucht
3. De bladeren halen energie uit het zonlicht
4. Die energie wordt gebruikt om H 2 O en CO 2
om te zetten in suikers en zuurstof (O 2 ).
5. De zuurstof (O 2 ) wordt door de plant afgestaan aan de lucht
6. De plant gebruikt de suikers om te groeien.
Zuurstof
O 2
5
Suiker
&
Zuurstof
4
CO 2
2
Zonlicht
3
Groei
6
Water
H 2 O
1
Figuur 4 – Fotosynthese
EXTRINSIEKE BELASTING
Een tweede soort belasting is de ‘extrinsieke’ belasting. Deze belasting is alle belasting die niet met de inhoud
van de leerstof heeft te maken, bijvoorbeeld de instructie waarmee de leerstof wordt gepresenteerd.
Minder effectieve didactiek kan voor die ongewenste – irrelevante – extrinsieke belasting zorgen en het
leren belemmeren. Zo kan een filmpje met te veel onnodige en zelfs afleidende achtergrondgeluiden een
grote extrinsieke belasting opleveren. Voor een lijstje van minder effectieve soorten didactiek verwijzen
we graag naar 'Op de schouders van reuzen', een gratis boek van Paul A. Kirschner, Luce Claessens en Steven
Raaymakers. 12