Wijze_Lessen_digitaal_160919

BOUWSTEEN 9
Zorg voor afwisseling in oefeningtypen
| 159
EN WAT DENKEN DE LEERLINGEN DAN ZELF?
De onderzoekers van het schilderij-experiment vroegen de deelnemers ook om zichzelf in te schatten:
‘Wat werkte bij jou het beste qua oefenschema?’ Bijna 80 procent van de deelnemers aan het experiment
vond dat het gegroepeerd oefenen net zo goed (of zelfs beter) was voor hun leren dan het afwisselende
schema (zie figuur 26a). Toch deed 85 procent van de deelnemers het minstens even goed of beter
met het afwisselende schema dan de deelnemers in het gegroepeerde studieschema. Meer zelfs: de
onderzoekers vertelden de deelnemers na het experiment ‘dat 85 procent van de deelnemers beter leerde
met interleaving’ (zie figuur 26b). De meerderheid van de deelnemers bleef echter volhouden dat het gegroepeerd
leren hen had geholpen om beter te leren. De meerderheid van de deelnemers zei dus tot de
minderheid te behoren, wat best grappig is maar evenzeer een sterke indicatie dat we het moeilijk vinden
om ons eigen leren in te schatten. Zie daarvoor ook ook bouwsteen 12.
80
70
60
50
40
30
20
10
0
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Blocked Gelijk Interleaved Blocked Gelijk Interleaved
Figuur 26a – Het aandeel van de deelnemers aan het
experiment dat antwoordde op de vraag onder welke
oefenvolgorde ze het beste zouden leren.
Figuur 26b – De echte prestaties van de deelnemers
per oefenvolgorde.
Waarom dan toch de illusie dat gegroepeerd leren tot beter leren leidt? Een mogelijke verklaring is dat
het groeperen leidt tot een comfortabel gevoel van herkenning van de kenmerken van een bepaalde categorie.
Na een vijfde schilderij van Braque hoef je niet meer na te denken over zijn typische kleurenpalet.
Inderdaad, learning is hard. Het is niet noodzakelijk een goede zaak dat de leerling het leren uitsluitend
als comfortabel ervaart. Een andere mogelijke factor is dat leerlingen aan oefenreeksen beginnen met
de bestaande overtuiging dat gegroepeerd oefenen beter is. Dit is niet ondenkbaar omdat de kans groot
is dat hun leraren ook voornamelijk onderwerp voor onderwerp hebben laten oefenen, zoals het vaak
in schoolboeken te vinden is. Leerlingen kunnen dus mogelijk het instructiegedrag van de leraar en het
schoolboek kopiëren naar hun eigen overtuiging.