Wijze_Lessen_digitaal_160919

158 |
Wijze Lessen
desirable difficulty
gegroepeerdoefenen
Interleaving is ook een desirable difficulty. Leerlingen moet worden verteld
dat ze tijdens het afwisselend oefenen waarschijnlijk harder moeten
nadenken en ook meer fouten zullen maken maar dat het hun niet hoeft
af te schrikken. Dit is ook een belangrijke les voor de leraar: zolang de
prestatie tijdens het lesgeven als de belangrijkste indicator van leren
wordt beschouwd, zullen we geneigd zijn om te kiezen voor blocked
practice. Het zou echter te eenvoudig zijn om te zeggen dat afwisselend
oefenen altijd beter is of dat gegroepeerd oefenen nooit nuttig is. Immers,
geen enkele volgorde is voor ieder type leerstof, voor elke leerling en op
elk moment ideaal. 7
Gegroepeerd oefenen blijft een goede strategie wanneer
• de oefeningen weinig gemeenschappelijk lijken te hebben 8 (schilderkunst
versus beeldhouwkunst, rekenregels voor machten versus vlakke
meetkunde, grammatica versus woordenschat, volleybalopslagen versus
golfslagen). Een leraar geschiedenis springt ook niet van de Franse revolutie
over naar de constructie van de piramides.
• de oefeningen op zichzelf complex zijn 9 (bijvoorbeeld complexe wetenschappelijke
oefeningen). Die duren op zich al een flinke tijd om op te
lossen. Hoe complex een oefening is, kan de leraar best inschatten. Die
inschatting hangt namelijk af van verschillende factoren zoals de voorkennis
van de leerlingen en de plaats in het leerproces. Dit neemt (te)
veel werkgeheugen in zodat interleaving hier een onwenselijke moeilijkheid
zou worden. In dit geval kun je beter uitgewerkte voorbeelden
afwisselen met volledige oefeningen.
• leerlingen meer aandacht moeten besteden aan overeenkomsten
dan aan verschillen. Zo is het bijvoorbeeld bij het aanleren van
Door af te wisselen moet een
Franse klanken beter om een aantal voorbeelden van woorden
leerling harder nadenken, en
dat verbetert de prestatie op
te noemen die dezelfde klank hebben (bateau, fardeau, tonneau)
lange termijn.
alvorens over te schakelen naar een andere klank (genou, verrou...
tandis, verglas, admis). 10
• je een oefeningenreeks start net nadat je een nieuwe vaardigheid hebt
aangeleerd. Voor leerlingen met minder voorkennis kan het een voordeel
zijn om eerst even dezelfde vaardigheid te automatiseren. 11 Recent
onderzoek toont aan dat afwisselend oefenen na een gedeelte gegroepeerd
oefenen ook voordelig kan zijn. 12