Wijze_Lessen_digitaal_160919

BOUWSTEEN 7
Ondersteun bij moeilijke opdrachten
| 133
Leerlingen begeleiden is een wezenlijk kenmerk van lesgeven. David
Wood en collega’s geven ons belangrijke handvatten voor begeleiding.
Deze zes stappen in het begeleiden van leerlingen werden beschreven in
Op de schouders van reuzen.
1. De leerling naar de opdracht leiden. De leraar leidt de aandacht van de
leerling naar de opdracht. De leerling moet met de opdracht bezig zijn
voordat je als leraar begeleiding kunt geven.
2. Het beperken van de vrijheidsgraden. De leraar reduceert de opdracht
van de leerling tot het herkennen van goede oplossingen. Hierna
kan de leerling zelf verder met het uitvoeren van goede oplossingen.
Tijdens het scaffolden optimaliseer je dus de cognitieve belasting
door bijvoorbeeld uitgewerkte voorbeelden te gebruiken. Zo heeft de
leerling meer capaciteit over om tot leren te komen. Sommige, meer
bekwame, leerlingen hebben minder ondersteuning nodig. Zie daarover
ook het expertise-reversaleffect (zie bouwsteen 3).
3. De leerling bij de opdracht houden. De leraar herinnert de leerling aan
het doel van de opdracht en zorgt ervoor dat hij of zij niet blijft hangen
op een te laag niveau. Leerlingen uitdagen om een hoger niveau te
halen mag!
4. Het markeren van kritieke punten. De leraar zorgt dat de leerling duidelijk
het verschil ziet tussen de eigen prestatie en het uiteindelijke doel.
De leraar stelt een snelle diagnose wat nog ontbreekt aan de prestatie
van de leerling en helpt de leerling om het doel te bereiken.
5. Frustratieregulatie. Bij deze stap richt de leraar de begeleiding vooral
op het verminderen van eventuele stress bij de leerling. Het draait hier
om het vinden van een goede balans, want het risico bestaat dat leerlingen
gaan leunen op de leraar en hulp gaan verwachten.
6. Demonstreren of modelleren. Bij leerlingen met weinig voorkennis of
blijvende moeilijkheden is het handig om een oplossing voor te doen
met een duidelijke uitleg van de afzonderlijke stappen. Opnieuw uitleggen
mag! Leerlingen internaliseren de scaffold, en integreren dat in hun
kennisschema’s in het langetermijngeheugen zodat diezelfde graad van
ondersteuning geleidelijk aan minder nodig wordt in de toekomst.
In wat volgt maken we de ondersteuning van de leraar duidelijk bij
samenwerkend leren en de timing van het geven van feedback.