Wijze_Lessen_digitaal_160919

114 |
Wijze Lessen
Het bijzondere is dat toetsen met een summatieve functie waarin steeds
andere leerstof wordt bevraagd vaak gericht zijn op kortetermijnleren:
de leerstof zakt vaak weer weg na het moment waarop de leerling heeft
moeten presteren. Een toets over de eigenschappen van meetkundige
transformaties met succes afgerond? Klaar! Hierdoor hollen, vooral in het
voortgezet onderwijs, leerlingen van toets naar toets, vaak door net voor
de toets de opgegeven leerstof in het hoofd te proppen (bij je leerlingen
bekend als ‘stampen’ of ‘blokken’, zie ook bouwsteen 9).
Om langetermijnleren te versterken is echter veelvuldig oefenen (ook
nadat de leerstof getoetst is) noodzakelijk en checken van begrip noodzakelijk.
1 Hiervoor kun je de volgende dingen doen:
goede vragen
• Hoewel je snel wilt weten of je leerlingen het begrepen hebben, is het
nodig dat de leerstof meerdere malen aan bod komt om echt te komen
tot leren. Dit betekent dat je je niet blind moet staren op prestaties van
de leerling in je les maar ook op een later tijdstip peilt of de leerlingen
het (nog steeds) begrijpen. Kijk dus vooral of je leerlingen de leerstof op
de langere termijn herinneren en begrijpen. Hiervoor is het belangrijk te
werken met opdrachten die aanvankelijk nog tot veel fouten en vergeten
bij leerlingen leiden, de zogenaamde desirable difficulties. 2 Juist door
het opnieuw te leren en te oefenen kan de leerstof wel beklijven.
• Het is belangrijk om te investeren in goede vragen. ‘Heb je het begrepen?’
of ‘Wie begrijpt het nog niet?’ zijn géén goede vragen. Bij de eerste
vraag bestaat de kans dat juist de leerlingen die nog niet een goede
inschatting kunnen maken, zichzelf overschatten door hun gebrek aan
kennis. Dit staat ook wel bekend als het Dunning-Kruger-effect. 3 Bij de
tweede vraag loop je het risico dat niemand iets zegt om niet dom over
te komen. Wees ervan bewust dat de antwoorden van zelfverzekerde
leerlingen een slechte indicatie zijn van wat de rest van de groep denkt.