Buitensingel Magazine - nr 8 - najaar 2022

08
najaar 2022
Magazine voor omwonenden en ondernemers in de buurt van de Singelgrachtgarage-Marnix
THEMA:
TECHNIEK
BEWONER
& UITVOERDER
AFWERKINGS-
PROCES VAN
23.500 M³
BETON

Geld verdienen met je mening?
Doe mee aan onderzoek!
Meld je aan via
www.mselect.nl
Producten
Campagnes
TV-programma’s
Diensten
En meer...
We zoeken ook collega’s!
Check www.motivaction.nl/werken-bij
Marnixkade 109F Amsterdam
ONTWERP EN DIGITAAL DRUKWERK
RUPARO
.
WE LOVE RECYCLED.NL
duurzaam drukwerk online
Binnen knus, heerlijk eten,
geweldige cocktails & het terras
maakt het compleet.
marnixstraat 140
H U G O D E G R O O T P L E I N 1
1 0 5 2 K V A M S T E R D A M
W W W . C A F E S A T E . A M S T E R D A M
2

INHOUD
GRAVEN IN HET ARCHIEF
Techniek in beeld 4
NIEUWS & CIJFERS
Feiten over de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix 5
THEMA TECHNIEK
Het afwerkingsproces van 23.500 m³ beton 6-7
HERFST
Het is herfst: de bladeren vallen van de bomen en
de dagen worden korter. Ik ben dol op dit seizoen,
want ik houd ervan om thuis de kaarsjes aan te
steken en in het bos met mijn kinderen kastanjes,
eikels en mooie bladeren voor herfststukjes
te zoeken. We laten ons door de regen niet
tegenhouden, want met regenkleding aan in de
plassen stampen is een leuk uitje voor de kinderen.
Alleen moet ik mijn jongste (Eva van anderhalf jaar
oud) ervan overtuigen dat regenlaarzen toch echt
lekkerder zijn dan Crocs.
De dagen worden korter, maar er wordt hard
doorgewerkt om de parkeergarage af te bouwen.
Daar leest u in deze najaarseditie van Buitensingel
magazine meer over.
KNUTSELEN
Wat is jouw bijzondere plek in de buurt? 8-9
ONDERNEMER
Saskia Pfaeltzer, beeldend kunstenaar 10-11
BEWONER & WATER
Bewoner Maarten spreekt Tristan over de uitvoering 12-14
3 VRAGEN AAN
3 vragen aan Vilco Guermandi, eigenaar Lazagne 15
RONDLEIDING
Kom kijken in de bouwkuip van de
Singelgrachtgarage-Marnix 16
Kim Pennings,
omgevingsmanager Mobilis
COVERFOTO: JOHANNES ABELING
COLOFON
Website www.buitensingel-amsterdam.nl
Redactie Geraldien Prud’homme - buitensingel@mobilis.nl Fotografie Carly Wollaert - www.carlywollaert.com / Johannes Abeling -
www.abeling.nl Artwork KochxBosch Studio - www.kochxbosstudio.com Opmaak en druk Ruparo - www.ruparo.nl
Deze editie kwam tot stand i.s.m. de gemeente Amsterdam, Rick Bleekendaal, Maarten Dolfing, Bert de Goede, Vilco Guermandi,
Saskia Pfaeltzer, Tristan Vlijm en Kevin Wink ©2022
3

GRAVEN IN HET ARCHIEF
1941
Tram van lijn 3 met motorwagen
480 (serie 476-490). In 1938
verbouwd uit een bijwagen. Frederik
Hendrikplantsoen. Eindpunt tramlijn 3.
Bron: Collectie Stadsarchief Amsterdam: foto’s
1905
Middenweg (Zaagmolenbuurt) gezien
vanaf de Voorweg (tegenwoordig Frederik
Hendrikstraat) naar molen de Jager, ter
hoogte van de Van Oldenbarneveldtkade,
later Oldebarneveldtplein.
Collectie Stadsarchief Amsterdam: tekeningen en prenten/
Herman Misset (1875-1958)
1972
Nassaukade 108-98
Bron: Collectie Stadsarchief Amsterdam:
foto’s eigen fotodienst/ J.M Arsath Ro’is,
5 september 2007
Herinrichting van de Tweede Hugo de Grootstraat
en het Hugo de Grootplein. Asfalteringswerkzaamheden
op het Hugo de Grootplein
Bron: Stadsarchief Amsterdam, Collectie Dienst Infrastructuur
Verkeer en Vervoer: foto’s/ Ton van Rijn
4

Totale vloer- en dakoppervlakte:
NIEUWS & CIJFERS
45.810 m²
In totaal moet zo’n 45.810 m² vloer- en dakoppervlak worden afgewerkt.
Meer over het storten en het afwerken van de vloeren leest u op pag. 6 en 7.
16 moten
De betonconstructie van de parkeergarage is onderverdeeld
in zestien moten. De verschillende constructieonderdelen
van de 420 meter lange parkeergarage worden dus niet in
één keer, maar in zestien stukjes gebouwd.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Dikte betonnen
vloeren, wanden
en dak
De onderste vloer bestaat uit de onderwaterbetonvloer
van 80 cm, daar bovenop ligt een constructievloer van
40 cm. De tussenvloer is 45 cm dik. Het dak heeft een
dikte van 80 cm. De wanden aan de Nassaukade zijn 30
cm dik en de wanden aan de Marnixkade 40 cm.
4.560.000 kilo
In de betonconstructie van de parkeergarage
wordt zo’n 4.560.000 kilo wapening verwerkt.
23.500
m³
constructiebeton
Voor de vloeren, wanden,
kolommen en het dak van
de Singelgrachtgarage-Marnix
gebruiken we ca. 23.500 m³
constructiebeton.
NASSAUKADE
80 cm Dak
MARNIXKADE
Bekisting
30 cm wand
45 cm Tussenvloer
40 cm wand
Voor het maken van de
constructie gebruiken we zeven
sets wandbekisting, vijf sets
kolombekisting, en vier sets
vloer-/dakbekisting.
40 cm Constructievloer
80 cm Onderwaterbetonvloer
5

ACHTERGROND
Het afwerkingsproces
van
23.500 m 3 beton
Tekst: Geraldien Prud’homme – Foto’s: Johannes Abeling
Voor de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix storten we
in totaal zo’n 32.500 m³ beton. In drie weekenden (in december
2021 en januari en mei 2022) hebben we al zo’n
9.000 m³ onderwaterbeton voor de ondervloer gestort. De
overige 23.500 m³ is constructiebeton en wordt gebruikt
voor onder andere de wanden, vloeren en kolommen in de
garage. Hiervoor gebruiken we de groen/paarse bovenloopkraan
die bovenop de bouwkuip staat. Na een stort moet
het beton in de uithardingsfase worden afgewerkt.
Kevin Wink is projecteider bij Vloertechniek BV. Het bedrijf
is gespecialiseerd in het storten en afwerken van betonvloeren,
utiliteitsbouw en infrastructurele werken. Wink
legt uit hoe het proces van het storten en de afwerking van
het beton voor de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix
verloopt. Deze werkzaamheden vinden tot en met het voorjaar
van 2023 gemiddeld een keer per week plaats. Het
storten van een moot duurt (soms ruim) een dag. “De
bouwkuip is onderverdeeld in zestien stortmoten van drie
lagen: de -2-vloer, -1-vloer en de dakvloer. De uitrit bestaat
uit drie moten. In totaal gaat het om 45.810 m² te storten
vloeroppervlakte. Aannemer Mobilis levert elke stortmoot
en de overige vloeren stortklaar aan ons op. Stortklaar betekent
dat de bekisting, wapening en stortafzetting is aangebracht
en dat de stortmoot of een andere onderdeel
schoon aan ons wordt overgedragen. Op de dag van de
stort beginnen wij rond 07.30 uur met storten.”
6

Hoogbouwverdeelgiek
De betonstort vindt plaats via een stationaire betonpomp,
standleidingen – waarvan de langste afstand 350 meter is
– en een hoogbouwverdeelgiek op de bovenloopkraan. Omdat
een normale betonpomp de Nassaukade zou afsluiten,
is gekozen om het beton met een hoogbouwverdeelgiek te
storten. Per moot wordt zo’n 320 m³ beton gestort. Voor de
dakvloeren is per moot ongeveer 530 m³ beton nodig, dus
die storts duren langer.
Wink: “Vanwege de dikte van de vloer storten wij een stuk
voor. Dat betekent dat wij eerst ongeveer 25 tot 30 centimeter,
zo’n ca. 200 m², aanbrengen, zodat het beton door
het gewicht en de lucht kan inklinken. Vervolgens storten
wij de vloer, zo’n 150 m², af. Om een stortnaad te voorkomen,
moeten we ervoor zorgen dat we op tijd aansluiten op
het stuk dat eerder is gestort.“ Een stortnaad ontstaat in
een stuk beton dat – doordat het er te lang ligt – moeilijk
met het verse beton samenvoegt. Ook kunnen er scheuren
en lekkages door holle ruimtes in het beton ontstaan. Om
een dichte betonmassa te creëren, moet er tijdens het
stortproces goed worden getrild. Dat trillen gebeurt met
een trilnaald die de lucht in het beton naar boven haalt.
“Alle vloermoten hebben afschot, dat creëren wij met een
afschotlaser. Het afschot wordt ingesteld op een bepaald
percentage tussen de 0,3 en 0,8 procent. Rond 15.00 uur
zijn we klaar met het aanbrengen van beton in een vloermoot.
Die eindtijd hangt af van de aanvoer door betonmixers.
Dat zijn vrachtwagens die het beton aanvoeren
vanaf de betoncentrale naar de stationaire betonpomp”,
vertelt Wink. Een laborant van betonleverancier Kijlstra
controleert de kwaliteit van het beton. De sterkte en de
milieuklasse staan vast.”
Weersomstandigheden
De droogtijd van het beton is afhankelijk van de weersomstandigheden
en betonsamenstelling. Het team van Wink
bestaat uit een stortploeg en een afwerkploeg: vijf mensen
voor de stort en twee tot drie voor de afwerking. “In de zomer
starten we tussen 11.00 en 13.00 uur met de afwerking
van een vloermoot. Tijdens het monoliet afwerken halen
wij oneffenheden uit de vloer met verschillende
vlindermachines. Dit hele afwerkproces moet achter elkaar
gebeuren met diverse tussenstappen. Omdat het beton
door kou langzamer uithardt, kunnen we in de winter pas
drie tot zes uur later met de afwerking beginnen. Dus warmere
winters zijn gunstig voor de betonafwerking, want vanaf
een temperatuur van onder de 4°C ontwikkelt beton weinig
tot geen warmte meer. Bij extreme vorst is het mogelijk
dat wij pas de volgende ochtend vlinderen.” Met vlindermachines
wordt de bovenste laag van de vloer open geschuurd
totdat er een soort papje ontstaat. Dit gebeurt met een grote
draaiende schijf en voor die rotatie is kracht nodig. Daardoor
produceren de machines behoorlijk wat geluid. Als de
vloer een fijne structuur heeft, worden de schuurbladen van
de machine gehaald en wordt de vloer met de afwerkbladen
behandeld. Het vlinderen wordt herhaald tot de toplaag
glad en gesloten is en de vloer een harde toplaag heeft.
Voor de randen gebruiken de afwerkers een handvlinder
met een kleinere motor. De vlindermachines draaien vocht
uit het beton. Omdat het beton in de zomer sneller droogt,
gaat het afwerkingsproces sneller dan in de winter. Ook zit
er meer tijd tussen de vlinderrondes.
Om in betonconstructies de koppeling bij stortnaden (bijvoorbeeld
tussen een wand en een vloer of twee vloeren) te
waarborgen, steken de wapeningsstaven uit het als eerste
gestorte beton. Dat zijn de zogenaamde stekken, die de
stortnaden overbruggen door de constructieonderdelen
met elkaar te verbinden. Vertrager is een hulpstof die de
(hydratatie-)reactie van cement en water vertraagt, waardoor
de verwerkingsduur van betonspecie wordt verlengd.
“Op het moment dat onze afwerkers over de vloer kunnen
lopen, brengen ze met een handpomp oppervlaktevertrager
tussen de stekken aan. Dat is een vloeibare emulsie
waarmee je de juiste onthechting creëert. De volgende dag
wordt door middel van hogedruk de vloer tussen de stekken
weer schoon gespoten. Om vervolgens de juiste hechting
voor de vloer en wand te creëren. Het oppervlak moet
ruw zijn”, vertelt Wink.
“Om uitdroging van het beton te voorkomen, brengen onze
afwerkers tot slot een curing compound op de vloer aan.
Door de toplaag tijdelijk af te dichten, blijft het vocht zo
lang mogelijk in de betonvloer. Als een vloer geen nabehandeling
krijgt, kunnen er grotere scheuren in het beton
ontstaan,” aldus Wink.
7

KNUTSELEN
Wat is jouw
bijzondere plek
in de buurt?
Kunstenaar Dewy Elsinga (1992), ook bekend
onder de naam Butterfingaz, gaat in de
Singelgrachtgarage-Marnix muurschilderingen
maken. In haar kunstwerken gebruikt ze veel
kleur en abstracte vormen. Als geboren en
getogen Amsterdammer vindt ze het tof om
zich te laten inspireren door de omgeving.
En jij kan haar daarbij helpen!
Is er een plek in de buurt die voor jou
bijzonder is en waar je over wilt vertellen?
Of die misschien helemaal niet zo speciaal
lijkt, maar waar je wel iedere dag speelt of
langskomt? Deel dit dan met Dewy.
Hoe kan je dit doen? Dat mag je zelf kiezen.
Maak bijvoorbeeld een tekening, een foto, een
strip of een verhaal. Alle ideeën zijn welkom.
De komende tijd bezoekt Dewy scholen en
andere plekken in de buurt om inspiratie op
te doen voor haar muurschilderingen.
Mail naar: buitensingel@ mobilis.nl
8

9

SASKIA PFAELTZER, KUNSTENAAR
“Brons gieten is een
technisch proces”
Tekst: Geraldien Prud’homme / Fotografie: Carly Wollaert, bewoner Marnixkade
Saskia Pfaeltzer is een veelzijdige
beeldend kunstenaar.
Ze woont en werkt al 35 jaar aan
de Nassaukade 126.
Hoe ben je aan de Nassaukade
terechtgekomen?
“Dit pand was van een failliete makelaar
en stond al een tijd leeg. Ik zocht een
hoog atelier om een bronzen beeld van
zes meter hoog te maken. Na lang zoeken
kwam ik hier 35 jaar geleden kijken
en dit was hoog genoeg. Toen heb ik het
gekocht. Iedereen verklaarde me voor
gek, want in die tijd kocht je geen atelier.
Dat beeld is in stukken naar buiten
gegaan en staat in Helmond. Ik woon en
werk hier dus nog steeds.”
Wat heb je met deze buurt?
“Het is een aardige, maar ook rare
buurt, want vroeger had het geen centrum.
Nu is dat is er op het Hugo de
Grootplein wel. Ik heb me hardgemaakt
voor een beeld daar, want ik ben de
buurtbeeldhouwer. Dat is niet gelukt. Er
wonen nu veel jonge mensen. Toen waren
er vooral oude mensen en oude winkels.
In het pand van de makelaar zat
een letterzetterij. Daarna kwamen er
een tweedehands boekwinkel en een
speciaalzaak voor diepzeeduikers. Alleen
de parenclub op de hoek overleeft
alles, die zit er al langer dan ik. De rest
is allemaal veranderd. In dat heel dure
Morgan & Mees zat eerst een kleuteropvang
en daarna een fitnesscentrum. Aan
de Hugo de Grootkade nodigden twee
buurtbewoners mij uit om een muur vol
graffiti te beschilderen. Het is een
wandschildering met zeven straatnaamgevers,
zoals Van Oldenbarneveldt en
Hugo de Groot zelf. Dat buurtinitiatief is
met veel moeite gelukt, want de gemeente
was er tegen. Die mensen willen
de buurt behoeden voor vuiligheid en
proberen een kunstenaar te helpen. Dat
vind ik fantastisch.”
Je begon als beeldhouwer, maar
gebruikt nu verschillende materialen en
technieken. Hoe is dat ontstaan?
“Jarenlang heb ik brons gegoten. Toen ik
op de Antillen woonde, maakte ik daar
de gipsen mallen. Zodra ik terugkwam,
ging ik naar de gieterij. Brons gieten is
een technisch proces. Je moet een wasmodel
maken en met spijkers verzekeren.
Die mal gaat in de oven om de was
eruit te smelten. Een dunne ruimte in de
mal giet je vol met brons. Dat laat je
afkoelen en dan tik je het gips weg.
Daarna moet je het beeld schoonmaken.
Het is zwaar en vervuilend werk. Je kunt
salpeterzuurvergiftiging krijgen, want je
moet het beeld een kleur geven. Dat doe
je door verhitting met een zuur. Werken
met brons is kostbaar. Het zijn natuurlijk
de manuren die je eraan spendeert en
de bronsprijs is de laatste tijd verdubbeld.
Op de Rijksakademie heb ik leren
beeldhouwen, op die manier kan haast
niemand dat meer. Beeldhouwen is iets
toevoegen. Je plakt een beetje was of
klei op het beeld. Steenhouwen is een
ander soort techniek, daarmee verwijder
je het materiaal juist. Dus je hakt een
gedeelte uit een blok steen.”
10

ONDERNEMER
Ben je alleen vanwege de prijsstijging
met andere materialen en technieken
gaan werken?
“Nee. De piek in mijn carrière kwam
rond mijn 35e en ik verhuisde naar de
Antillen. Mijn enorme kist met materiaal
kwam niet aan. Toen moest ik vanaf nul
beginnen en kon kiezen: ’s ochtends bij
het zwembad sherry drinken of aan de
slag gaan. Dus ik verzamelde allerlei
materiaal op de vuilnisbelt en binnen
een maand had ik een tentoonstelling.
Dat was leuk en ook bevrijdend. Daar
ben ik mee doorgegaan en heb hard gewerkt.
Elke drie maanden ging ik terug
naar Nederland. Mijn beelden nam ik
mee en goot ze hier in brons. Omdat
mijn huis door orkanen twee keer totaal
verwoest werd, ben ik definitief teruggekomen.
Hier volgde ik een kleicursus,
want dat materiaal kende ik nog niet. Na
mijn eerste werkstukjes zocht ik een
plek waar ik sneller met klei kon werken.
In China vond ik de eeuwenoude porseleinstad
Jingdezhen. Vrachten met de
mooiste porseleinen serviezen werden
vanuit China naar de Europese hoven
verscheept. Hier in het noordwesten
dachten ze: het is duur en waarom kunnen
wij dat niet? Er ontstond een enorme
zoektocht naar het maakproces van
porselein. Er werden legers ingezet en
moorden gepleegd. Mensen werden in
kelders opgesloten en mochten er pas
uit als ze het recept gaven. Wat was het?
Door de kleisoort kaolien wordt porselein
bijzonder wit. In Delft wilden ze niet op
dat recept wachten, daar maakten ze
lookalike porselein: Delfts blauw. Het
zag er iets anders uit: een beetje gelig en
grover. Je kon ook Delfts blauw met Chineesachtige
tafereeltjes bestellen. Kortom,
in Jingdezhen huurde ik een tafel en
kreeg een bepaalde hoeveelheid materiaal,
een soort stopverf. Om kennis op te
doen woonde ik daar twee maanden per
jaar. Ik werkte tien tot twaalf uur per dag
en alles werd in kisten naar Rotterdam
verscheept voor mijn tentoonstellingen.
Elf jaar lang ging dat heel goed, toen
kwam de coronapandemie.
Theater maken vind ik leuk en ik zing al
tien jaar klassieke liederen. In China gaf
ik Italiaanse zangconcerten, waar ze natuurlijk
niets van snapten. Mijn zelfgemaakte
kartonnen hoofdtooien deelde ik
aan het publiek uit. Met kartonnen dozen
van de fietsenwinkel maakte ik hier
kostuums en decors voor een theaterstuk,
dat ik in m’n eentje opvoerde. Voor
een tentoonstelling heb ik marmeren
Romeinse beelden van karton gemaakt.
Afgelopen zomer exposeerde ik met
hondenbeelden van verpakkingskarton.”
Zijn er bepaalde thema’s in je werk?
“Bewegelijkheid en natuur. Ik ben nu
bezig met een boek over de Amazone.
Daarvoor teken ik planten, zaden en
bloemen die daar voorkomen. Eerder
heb ik een paar boeken over filosofen
gemaakt. In een daarvan heb ik dertig
niet-westerse filosofen geportretteerd.
Dit najaar verscheen Wittgensteins wereld
met mijn illustraties (dat boek kreeg
vijf sterren in de Volkskrant, red.).”
Jouw etalage is opvallend ingericht.
Verander je die vaak?
“Ik probeer er altijd veel werk van te maken
en iedere twee maanden iets nieuws
te doen. Eerder hing er bijvoorbeeld een
schilderij van mijn nieuwste boek. Bij
mijn buurman Boparket staan mijn beelden
ook in de etalage. In 35 jaar heeft
mijn etalage nooit iets opgeleverd. Maar
je bent wel zichtbaar en misschien gaan
mensen je googelen. Dat is mijn manier
van marketing.“
www.saskiapfaeltzer.nl
“Buurtbewoners
nodigden mij
uit om een muur
vol graffiti te
beschilderen.”
11

12
“DE UITVOER
MOET ALS EEN

ING
BEWONER & UITVOERDER
TREIN LOPEN”
Maarten Dolfing, bewoner van de Nassaukade
spreekt Tristan Vlijm van aannemer Mobilis
over zijn werk als uitvoerder bij de bouw van de
Singelgrachtgarage-Marnix.
Tekst: Geraldien Prud’homme / Fotografie: Carly Wollaert,
bewoner Marnixkade
Eerder nam bewoner van de Nassaukade, Maarten Dolfing,
deel aan een rondleiding voor omwonenden. Maar inmiddels
is de bouw verder gevorderd en in de volledig droge
bouwkuip vinden nu verschillende werkzaamheden tegelijkertijd
plaats. Maarten is onder de indruk: ”Vanuit mijn
raam op drie hoog zie ik wel dat er steeds iets verandert,
maar als je in de bouwkuip staat, ziet het er toch heel anders
uit. Hij vraagt Tristan: “Wat doe je nou eigenlijk precies?”
Tristan antwoordt dat hij er als uitvoerder voor zorgt
dat de bouwplaatsmedewerkers buiten aan het werk kunnen.
“Dus dat zij de werkzaamheden volgens de tekeningen
binnen de planning uitvoeren, dat ze de juiste materialen
krijgen en de kosten binnen de perken blijven.” Maarten
reageert: “Dus je bent eigenlijk een soort projectleider?”
Tristan lacht: “Nee, de projectleider is echt eindverantwoordelijk
voor het totale project en alle financiën. Samen
met twee collega’s ben ik verantwoordelijk voor het
werk in de bouwkuip. We doen allemaal een klein gedeelte.
Normaal ben ik alleen verantwoordelijk voor het achterste
deel naast het Marnixbad. Maar mijn collega‘s zijn allebei
op vakantie, dus ik doe nu de hele bouwkuip.”
“Geeft dat veel stress?” vraagt Maarten. Tristan: “Ja gigantisch,
ik kan daar echt wakker van liggen! Maar dat komt
waarschijnlijk doordat ik nog jong ben en dat zal met de
jaren wel slijten.” Maarten vraagt: “Wat maakt het dan zo
spannend?“ De jonge uitvoerder vertelt: “Er zijn zo veel
verschillende disciplines en zo veel dingen om rekening
mee te houden. Dat is soms niet te overzien. Je zag net al
hoeveel mensen er aan het werk zijn. Iedereen heeft allerlei
vragen en je kunt iedereen net niet voldoende aandacht
geven. Omdat een dag maar tien uur heeft om te werken.”
Maarten vraagt of Tristan daarvan een voorbeeld kan geven.
“Je hebt bijvoorbeeld een ploeg die bezig is met de
wanden en een ploeg die op de -1-vloer werkt, dus op de
tussenvloer waar wij net stonden. En er is een ploeg bezig
met de -2-vloer, dat is de benedenverdieping. Dan zijn er
ook nog onderaannemers die de wapening vlechten of het
beton storten. Overal duiken wel probleempjes op, bijvoorbeeld
wapening die niet helemaal volgens tekening kan
13

Maarten Dolfing
Tristan Vlijm
worden aangebracht. Als je dan de volgende dag beton
moet storten en ik dat niet op tijd signaleer of als zij het te
laat aangeven, heb je een probleem”, legt Tristan uit. Maarten:
“Er zijn dus allemaal verschillende clubjes tegelijkertijd
bezig: de ene club werkt op de onderste vloer en de
andere werkt op de middenvloer?” Tristan: “Ja, daar proberen
we wel naar toe te gaan. En tussendoor heb je nog
kleine dingetjes die gedaan moeten worden.”
Maarten: “Hoe snel gaat dat dan nu? Ze zijn nu met die
middenvloer bezig en dan zie ik vanaf drie hoog wel: goh,
dat gaat best snel, want volgens mij was vorige week die
ene vloer klaar en nu zijn jullie al met de volgende bezig.”
Tristan beaamt dat: “Vorige week is er inderdaad een vloer
gestort. Eigenlijk moet je een week doorlooptijd hebben,
zodat er een moot met bekisting klaar is.” “Hoeveel meter
is dat?” vraagt Maarten. Tristan: “25 meter. Waar we net
stonden is een timmerman bekisting aan het zetten en als
hij klaar is, moet hij door naar de volgende moot. Zodat
degene die de wapening vlecht – dat is het ijzer – dan in die
moot met de bekisting aan de slag kan. En dan moet het zo
achterelkaar door lopen.” Maarten: “Dus het moet echt een
trein worden?“ Tristan: “Daar zijn
we nu naar toe aan het werken. Dat
gaat met horten en stoten.” Maarten:
“Maar de onderste vloer gaat
wel als een trein?” Tristan: “Ja, dat
is als een trein gegaan. Maar vanwege
een bepaalde fasering moeten
we nu weer aan de andere kant werken.
Dat is helemaal aan het einde van de bouwkuip. Wij
noemen dat de wokkel. Als je via de inrit de parkeergarage
in komt, moet je naar de -1 en -2 kunnen rijden. In die
vloermoot zitten veel verschillende materialen om die aansluitingen
te kunnen maken. Dus dat is ingewikkelder en
dat is eigenlijk mijn gedeelte van dit project.” Maarten
vraagt: “Hoe loopt dat nu?” Tristan: “We hebben een betonplanning.
Die proberen we te halen.
“Van twee kanten
werken we aan
een trappetje”
Maarten vraagt welke opleiding Tristan heeft gedaan. Tristan
vertelt: “Ik ben begonnen op de LTS, daarna heb ik
MTS gedaan en toen HTS. Vroeger wilde ik eerst timmerman
worden en later uitvoerder. Daarvoor moest ik HTS
doen.” Maarten: “Ik hoor ook dat je met allerlei nationaliteiten
werkt. Ze komen dus echt overal vandaan?” Tristan:
“Dat valt wel mee. We werken vooral met timmerlieden uit
Roemenië. Die ploeg werkt hier via een uitzendbureau en
die moeten wij wel aansturen. Daarnaast hebben we Nederlandse
timmerlieden die al heel lang bij ons dienst zijn.”
Maarten: “Hebben jullie dan geen last van personeelstekorten?
Iedereen heeft dat natuurlijk nu.” Tristan: “Maar in de
bouw is het nog extremer. Het is vrijwel onmogelijk om
kwalitatief personeel te vinden. We hebben onze economie
zo ingericht, dat niemand meer met zijn handen wil werken,
want iedereen wil tegenwoordig manager worden. Dus dan
houdt het een keer op met de kwaliteit.” Maarten: “Of het
moet veel beter gewaardeerd worden. En net zagen we dat
er door sommige damwanden nog water loopt. Het lijkt alsof
het lekt. Gaat dat allemaal goed?” Tristan: “Ja, dat klopt.
Het lekt wel, maar dat is geen probleem. De betonnen wanden
stort je niet tegen de damwanden aan. De wanden van
de parkeergarage staan dus los van de damwanden en die
tussenruimte wordt straks gevuld met water. Bij andere projecten
hebben damwanden soms ook een constructieve
functie. Maar hier gebruiken we de damwanden om de parkeergarage
in een droge bouwkuip te kunnen bouwen.”
Maarten: “Hoe gaan jullie nu verder? Gaan jullie eerst helemaal
verder met die -1-vloer of begin je straks met de wanden?”
Tristan: “Op een gegeven moment ben je halverwege,
dan ben je al bezig met je -1-vloer en dan ga je
ondertussen verder met de -2-vloer. Het is een trappetje.
Maar omdat we straks die wokkel gaan bouwen, werken we
ook van de andere kant aan dat trappetje.” Maarten: “Dus
in het midden komen beide kanten weer bij elkaar?” Tristan:
“Ja, iets over het midden.”
Maarten: “Ik woon aan het begin van de bouwkuip. Dus
daar werken jullie al vrij snel aan de bovenkant. Verwacht je
dat het complete dak er al eind dit jaar op ligt of pas volgend
jaar?” Tristan: “Als uitvoerder kijk ik meestal zes weken
vooruit. Maar het dak is pas volgend jaar klaar.” Maarten:
“En dan moet je binnen nog van alles doen?” Tristan:
“Ja, de installateur is nu al bezig. Die kan straks onder de
-1-vloer gaan werken, onder andere aan de sprinklerinstallatie.”
Maarten: “Als bewoner is het leuk om steeds te zien
dat er vooruitgang wordt geboekt.” Tristan: “Zeker. Maar wij
staan daar natuurlijk dagelijks met onze neus bovenop, dus
dan gaat het nooit snel genoeg!”
14

Sil Kre
Health
vragen aan
Vilco Guermandi
lazagne.com
Tekst: Geraldien Prud’homme / Fotografie: Carly Wollaert, bewoner Marnixkade
Italiaan Vilco Guermandi is – samen met zijn
vrouw Maria Donata Papadia – eigenaar van
afhaalrestaurant Lazagne op de hoek van het
Frederik Hendrikplantsoen. Ook organiseert
hij het buurtfeest Radio Plantsoen. “Als de parkeergarage
klaar is, ontstaat er meer ruimte
voor Radio Plantsoen.”
Hoe is Lazagne ontstaan?
“Mijn vrouw Maria Donata Papadia en ik zochten naar
een plek in Noord-Europa voor ons project. Ik wilde een
systeem ontwikkelen voor een gecentraliseerde productie
van de typisch Bolognese pasta uit de oven, waarmee je
snel afhaalmaaltijden van hoge kwaliteit kunt leveren.
Maria is kunstenares, zij zou onze verkooppunten gaan
vormgeven. Mijn familie had ruim dertig jaar een groot
restaurant met een terras in het historische centrum van
Bologna. Van mijn moeder en tante leerde ik om lasagne
volgens ons familierecept te maken. Dat gerecht werd
altijd tijdens bruiloften geserveerd. Eind 2007 zijn Maria
en ik naar Amsterdam gekomen. In 2008 kookte ik voor
kunstenaar en kok André Amaro op theaterfestival De
Parade. En in 2009 zijn we met Lazagne gestart. Maria heeft
de muurschilderingen hier gemaakt. We wonen boven de
zaak en zijn vijf dagen per week geopend. Deze buurt ligt
net buiten het centrum, maar alles is dichtbij. De laatste
vijf jaar is de buurt sterk veranderd. Vanwege de stijging
van de huizenprijzen zijn veel gezinnen vertrokken. In 2018
begonnen we een nieuwe zaak in de Jordaan, 600 meter
hier vandaan. Het idee was om daar onze winkel te hebben
en hier alleen de keuken. Hier wilden we – misschien
alleen in de zomer – met een nieuw concept starten. Maar
toen kwam corona en hebben we onze afhaalzaak in het
Frederik Hendrikplantsoen heropend. De winkel in de
Jordaan zijn we begin dit jaar helaas kwijtgeraakt.”
Wat is het geheim van jouw lasagne?
“De toplaag bestaat uit bechamelsaus. In Bologna doe je
de Parmezaanse kaas er bovenop, in plaats van erin. Dat
doe ik ook. Mijn specialiteit is lasagne Matilde, die staat
standaard op het menu. Eerst gebruikte ik ons klassieke
familierecept. Sinds 2014 maak ik mijn eigen versie. Die
heeft drie in plaats van vijf lagen, plus twee lagen groene
tagliatelle al ragù, met vleessaus. Voor de saus gebruik ik
alleen nog in witte wijn gestoofd rundvlees. De traditionele
saus maak je ook met varkensvlees. De andere lasagnes
veranderen soms een beetje. Mijn vrouw eet voor 90
procent vegetarisch, dus er is een lasagne zonder vlees.
Ook experimenteer ik al een tijdje met vegan gerechten.
Daarin gebruik ik bijvoorbeeld walnoten en kruiden in
plaats van Parmezaanse kaas.”
Sinds wanneer organiseer je Radio Plantsoen?
“Vanaf het begin van Lazagne organiseren Maria en ik ‘s
zomers Radio Plantsoen – een buurtfeest met muziek en
eten – in het Frederik Hendrikplantsoen. In juli kon het
voor het eerst weer doorgaan, maar helaas was het die
dag slecht weer. In 2011 organiseerden we De Openbare
Bruiloft van Hendrik en Federika met de Amsterdamse band
Supercity. Vanwege de regen hebben we alles toen naar
binnen verplaatst. We aten en dansten met dertig gasten
in deze piepkleine ruimte. Een jaar later trad Ellen ten
Damme op, samen met het Ricciotti Ensemble. Als de
parkeergarage klaar is, ontstaat er meer ruimte voor
Radio Plantsoen. Dan kunnen we misschien een een- of
tweedaags festival organiseren.”
15

RONDLEIDING
INFO
RONDLEIDING VOOR
OMWONENDEN
Dit najaar organiseren we voor buurtbewoners verschillende
rondleidingen in de bouwkuip van de Singelgrachtgarage-Marnix.
Het aantal aanmeldingen is tot nu toe overweldigend. Daarom
is er op dinsdag 29 november van 15.30-17.00 uur een extra
rondleiding door de omgevingsmanager van Mobilis.
Meld u aan
Vindt u het als omwonende van de Singelgrachtgarage-Marnix
interessant om ook deel te nemen aan een rondleiding door onze
omgevingsmanager?
Meldt u dan aan via het e-mailadres: buitensingel@mobilis.nl.
En vergeet niet om uw fotocamera of smartphone mee te nemen.
Uw mooiste foto’s van de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix
kunt u ook naar dit e-mailadres sturen.
Foto: Mobilis/ Gitte Spinder
GEZOCHT: FOTOGRAFEN
Bent u een enthousiaste (hobby)fotograaf?
Stuur uw foto’s (in hoge resolutie, 300
dpi) van de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix
dan naar:
buitensingel@mobilis.nl
De mooiste foto’s publiceren we, met
naamsvermelding, op onze projectwebsite
Buitensingel-Amsterdam.nl en/of
in dit bewonersmagazine.
GRATIS ADVERTENTIE
Wilt u – als ondernemer in de buurt van
de Singelgrachtgarage-Marnix – ook een
gratis ¼ pagina- advertentie (zie pag. 2)
in dit magazine plaatsen?
Neem dan contact op met de redactie:
buitensingel@mobilis.nl
VRAGEN EN KLACHTEN
Voor vragen of klachten over de bouw
kunt u mailen naar:
singelgrachtgaragemarnix@amsterdam.nl
BIJ SCHADE
Schade kunt u melden via het
schadeformulier:
www.amsterdam.nl/singelgrachtgarage/
schadeprotocol-singelgrachtgarage
BIJ SCHADE MET SPOED
bel 020 - 347 31 11 (24/7 bereikbaar)
AFSPRAAK
Wilt u een afspraak voor een gesprek met
de omgevingsmanagers van de gemeente
Amsterdam en/of Mobilis maken? Dan
kunt u mailen naar:
singelgrachtgaragemarnix@amsterdam.nl
WEBSITES
Gemeente Amsterdam:
www.amsterdam.nl/singelgrachtgarage/
Projectwebsite:
www.buitensingel-amsterdam.nl
16