Helperbel 2022 2

helperbel
• Terug van weg geweest: SterrebosLive!
• De Tussenzus
• Kris Bulder: een vergeten architect
• Een bos in je tuin
20222
1

Inhoudsopgave
4 20
22 35
Nieuws van het wijkcomité
Terug van weg geweest: SterrebosLive! 6
Aktiviteiten in de wijk
BBQ Ludemaborg 11
Ontmoetingsplek Sportpark Coendersborg is gestart! 33
Column
De Ezelminnaar 20
Prosper biedt analyse,
praktische hulp en advies als
uw kind zich niet prettig voelt
op school door bijvoorbeeld
faalangst, leerachterstand,
motivatieproblemen of gebrek
aan studievaardigheden.
Zit je niet lekker in je vel?
Ervaar je stress of heb je vragen
omtrent je levensinvulling?
Prosper biedt kortdurende hulp
aan volwassenen op basis van
positieve psychologie.
Troelstralaan 100, Groningen
info@praktijkprosper.nl
www.praktijkprosper.nl
Colofon
De Helperbel is een uitgave van het Wijkcomité Helpman in Groningen. Het blad verschijnt vier keer per
jaar en wordt huis-aan-huis verspreid in de wijken Helpman, Coendersborg, Villabuurt, Klein Martijn en
Rabenhauptterein. Oplage: 5700.
Redactie: Sjoukje Kooistra, Harm Draaijer, Ina Timmer. Eindredactie: Ina Timmer.
Acquisitie advertenties: Herman Marsman. Ontwerp omslag: Rietje Beeren. Foto bladzijde 35: Jurjen
Heegstra. Vormgeving: Jurjen Heegstra. Druk: Scholma Print & Media, Bedum. De Helperbel wordt
gedrukt op FSC papier
Redactieadres: redactie@wijkhelpman.nl.
De redactie behoudt zich het recht voor kopij niet te plaatsen, aan te passen of in te korten.
3
Andere tijden
Kris Bulder: Een rijke erfenis van een vergeten architect 22
Service
Humanitas project Levensverhaal 19
Duurzaam Helpman
Een bos in je tuin 31
Groningen - ook Helpman - in 2030 klimaatneutraal! 36
Mensen in de wijk
De Tussenzus, een gevoelige en geëngageerde pageturner 16

Wijk in beeld
De nieuwe tunnel van De Papiermolen
naar de Rivierenbuurt onder
de Ring Zuid gaat nog lang niet
open, maar ligt er al wel!
4
5

Tekst: Henk Hindriks
Nieuws van het Wijkcomité
Terug van weg geweest:
SterrebosLive!
Terug van weg geweest:
SterrebosLive!
Zondag 8 mei was het Na ruim 2½ jaar coronapauze is SterrebosLive terug.
zo ver…
Twee prachtige bands gaven een spetterend optreden
vanuit de oude Muziekkoepel in het Sterrebos. Het
was als vanouds. Ruim 180 wijkbewoners en muziekliefhebbers
waren aanwezig. Vaak gingen de voetjes van de vloer. En
het was weer een aangename manier om buurtgenoten te ontmoeten
op een mooie plek. Muzikanten Harrie Niehof, Inki de Jong en Jaap
Stegeman kwamen als eerste aan bod. Samen vormen ze de Casanova’s.
Fijne swingende muziek, soms op z’n Gronings en soms Engels of
Italiaans. Harrie Niehof en Inki de Jong vertelden tussendoor over de
songs.
Na de pauze was het swingen geblazen met de band CockerPower.
Songs van Joe Cocker, met natuurlijk de bekende evergreens, zoals
‘Have a little faith in me’ en ‘Feelin’Alright’. Zanger Henk Brugge kroop
hiervoor in de rol van Joe Cocker. Al met al zijn we erg blij met deze
eerste versie van SterrebosLive 2022. De volgende concerten zijn op
12 juni, 10 juli, 14 augustus (15.00-17.00 uur) en als laatste 11 september
(15.00-18.00 uur). Ook benieuwd naar de programmering?
Kijk dan op www.wijkhelpman.nl > onder ‘Activiteiten’. Of volg ons op
Facebook of Instagram.
SterrebosLive wordt
mogelijk gemaakt met
bijdragen van de Wijkcomités
Helpman,
Herewegbuurt en
Oosterpoort.
6
7

Nieuws van het Wijkcomité
Voetjes van de vloer in het Sterrebos
Twee bands traden op in de 100-jaar oude Muziekkoepel:
Fabulous Fred & Friends en Contradiction. Met prachtige
oude en nieuwe reggae-, blues- en soulnummers. Leuk
voor jong en oud. Heerlijk om lekker te luisteren. Ook gingen
de voetjes weer van de vloer in het bos.
Zondag 12 juni
was alweer het 2e
SterrebosLive-concert
van dit seizoen.
Muziekkoepel, punt van aandacht
Kort voor het concert van 12 juni bleek de Muziekkoepel helaas ernstig
vervuild. Er lag afval en rommel, geen mooie aanblik voor het buitenconcert.
Gelukkig kon de ergste rommel snel worden opgeruimd. En we houden
hierover natuurlijk contact met de gemeente.
Volgende SterrebosLive-concerten
De volgende SterrebosLive-concerten staan gepland op
zondag 10 juli, 14 augustus en 11 september. Aanvang:
15.00 uur. Op 10 juli treden op: blueszangers Harry van
Lier & Richard Koster en de band Fuzzy Creatures. Tijdens
het concert zijn een hapje en drankje verkrijgbaar
bij de foodtrucks. Er staat een beperkt aantal stoelen en
er is een toiletvoorziening. Natuurlijk kunt u ook altijd een
eigen stoeltje en/of drankje meenemen. De toegang is
gratis.
Dichters in het Donker
Op woensdag 13 juli is er (na drie jaar stilte) ook weer een
editie van het poezie-event Dichters in het Donker. Vanaf
20.30 tot 23.30 uur kunt u bij de sfeervol verlichte Muziekkoepel
genieten van de gedichten van en door Groningse
dichters. Singer/songwriter Jan Henk Groot verzorgt een
muzikaal intermezzo. Dichters in het Donker wordt georganiseerd
door het comité SterrebosLive in samenwerking
met Marleen Vermooten van de Kroeg van Klaas.
Meer weten over SterrebosLive of Dichters in het Donker?
Kijk dan verder op www.wijkhelpman.nl > Activiteiten.
9

Tekst: Nicole Sarolea
Activiteiten in de wijk
BBQ Ludemaborg
IZR en IOPT.
www.ykeradema.net / www.balansopstellingen.nl
Dat zette ons aan het denken over de vluchtelingen, die Toen de oorlog in
bijna onze buren zijn op het hotelschip in het Winschoterdiep.
Op dat schip wonen 140 asielzoekers uit Jemen, van vluchtende mensen
Oekraïne een stroom
Turkije, Syrië, Ethiopië, Eritrea, Somalie, etc. Om daar aandacht
aan te geven en ze een hart onder de riem te steken Nederland gelukkig met
veroorzaakte, stond
hebben we gevraagd of ze bij ons in de straten zouden open armen klaar om
willen komen eten. Samen met de medewerkers van het opvang te regelen.
COA zijn we begonnen een straatbarbecue te organiseren.
Inmiddels hebben we die op 22 mei gehad. Wethouder
Isabelle Diks heeft ons tweetalig toegesproken en vervolgens het feest
geopend door de barbecues aan te steken. Stalend weer, genoeg te eten
en te drinken, veel gesprekken, gedanst op zowel westerse als Arabische
muziek en allemaal genoten. In de keukens bij het schip en bij ons in de
keuken waren heerlijke hapjes gemaakt. Dankzij een mooie financiële
steun in de rug van de gemeente en een onverwacht grote financiële bijdrage
uit de Bloemersmaborg en Ludemaborg hebben we onze gasten
kunnen verwennen. De gelegde contacten stoppen niet. We zijn dichterbij
elkaar gekomen. Bovendien kunnen zij ook gebruikmaken van de ontmoetingsplek
bij Oranje Nassau om daar verder te werken aan contacten, taal,
spel en sport. We zijn blij dit georganiseerd te hebben. Zowel de bewoners
van de noodopvang als de wijkbewoners hebben een fantastische dag
gehad. Ik hoop dat andere straten en wijken ons initiatief willen overnemen.
Als het nodig is wil ik ze graag op weg helpen. Nu ga we nog met het
geld dat over is de omgeving van het schip leefbaarder maken, met een
parasol en wat meer groen wordt het vast al een stuk aantrekkelijker.
11

Werken in de wijk
MEID stelt zich voor!
De hele dag is rennen en vliegen. De kinderen naar
school, snel ontbijten, hup, de auto in. Nét op die tijd
voor die werkafspraak. Aan het einde van je werkdag
kom je thuis. Pff, eindelijk even zitten. Uitpuffend op de
bank kijk je eens om je heen. Dat interieur kan ook wel
eens een oppepper gebruiken. Maar waar haal je de tijd
vandaan?
Zorgeloos je droomhuis
Aan de slag gaan met je interieur hoeft niet veel tijd
en geld te kosten. Marjo Engberts helpt met haar
bedrijf MEID al meer dan vier jaar mensen met hun
interieur. Mensen die te weinig tijd hebben. Of die
simpelweg niet weten waar te beginnen. ‘Ik help jou
om zorgeloos je droomhuis te realiseren. Ik begeleid
het hele proces: van advies, tot het uitkiezen van de
meubels, tot de styling.’
Portie Groningse nuchterheid
MEID is interieurdesign met een portie Groningse nuchterheid:
persoonlijk, transparant en goed geprijsd. Daarnaast
hoef je niet bang te zijn voor een standaard en
onpersoonlijk interieur. Marjo: “Tegenwoordig zien veel
moodboards er hetzelfde uit. Jouw smaak staat voorop
bij mij. Ik bedenk prak tische toepassingen en slimme
op los singen, passend bij jou en je huis. Daar naast kijk ik
naar wat je al hebt. Hoe leuk is het om je huidige spullen
terug te laten komen in je nieuwe interieur: in originele
staat of misschien wel op een andere manier? Het
geeft eigenheid, scheelt in de kosten en is hartstikke
duurzaam.”
Benieuwd naar de mogelijkheden? Een afspraak
maken is vrijblijvend. Bekijk de website van MEID op
www.meinterieurdesign.nl of neem contact op.
13

Tekst: Kees Kringloop
Werken in de wijk
Waarvoor dient dit
Ongeïdentificeerd Mamamini
Object (OMO)?
Zonder subsidies lukt het al dertig jaar om de winkels Mamamini is een
draaiende te houden en aan het eind van elk jaar is het van de bekendste
Mamaminifonds voldoende gevuld om vijftigduizend kringloopwinkels van
euro te verdelen onder verschillende goede doelen Noord-Nederland.
in de regio. Dit is uiteraard alleen mogelijk dankzij de
Groningers die hun oude en afgedankte spullen aan
ons doneren. Echter, tussen de honderdduizenden objecten die per
jaar bij Mamamini binnenkomen, zitten soms dingen waarvan wij niet
kunnen achterhalen wat het is en waar het voor dient. Onlangs hebben
wij dit gietijzeren voorwerp binnen gekregen, met een scharnier
en kleine wieltjes. Weet iemand wat het is? Mail het antwoord naar
tlzuid1@mamamini.nl. Onder de inzenders verloten we een tegoedbon
van 10 euro.
Alvast hartelijk dank en groeten van Kees Kringloop!
15

Tekst: Harm Draaijer
Mensen in de wijk
De Tussenzus, een gevoelige en
geëngageerde pageturner
Schrijver Vincent Kun je in een roman de worstelingen van een bijna volwassene
met zichzelf, zijn familie, directe omgeving en de
Kortmann: ‘Twijfelen
vind ik een heel
wereld op een lichte en toch gevoelige manier brengen.
fijn aspect van het Ja. Vincent Kortmann is het gelukt in zijn debuutroman
schrijfproces.’
‘De Tussenzus’, die verscheen bij uitgeverij Atlas/Contact
in Amsterdam. Deze eersteling van Kortmann - die overdag
werkt bij kringloopwinkel Mamamini als manager van
de vestiging in Helpman - werd dan ook goed ontvangen. ‘De Tussenzus’
werd in 2021 gekozen als het beste Groninger boek, stond op de shortlist
voor de Hebban Debuutprijs en kreeg al een tweede druk. Terecht.
In ‘De Tussenzus’ worden micro- en macroproblematiek op ingenieuze
wijze met elkaar vervlochten. De microproblematiek: Tommie Boezerman,
kind van een succesvolle dichteres en een ambitieuze politicus/
bestuurder, wordt nadat zijn moeder om het leven komt op de Waddenzee
door zijn vader emotioneel verwaarloosd. Vanaf zijn zesde groeit hij
bijkans alleen op in een royale villa voorzien van alle materiele gemakken.
Zijn enige gezelschap thuis vormen lang elkaar snel afwisselende au
pairs uit Frankrijk. Net zo’n beetje als hij begint te puberen, stopt zijn vader
met het ‘bestellen’ van de Françaises. Niet veel later verschijnt zijn nieuwe
huisgenoot, de dochter van een tijdelijke relatie van zijn vader. Waar Tommie
worstelt met zingeving en keuzes, stapt deze quasi stiefzus Cleo al
heel gedecideerd en zeer geëngageerd door het leven. Met Cleo’s engagement
komt de macroproblematiek in het verhaal. En dan gaat het verhaal
werkelijk los, op een bijna thrillerachtige wijze.
Hoe is Vincent tot het schrijverschap gekomen? “Ik schreef al een tijdje
korte verhalen, maar daar liep ik een beetje in vast. Toen heb ik de stap
naar de Schrijversvakschool Groningen gezet, een vierjarige avondopleiding
voor schrijvers van fictie en non-fictie. Daar krijg je continu feedback
op je schrijfsels van professionele lezers. Ik heb daar veel aan gehad.
Uiteraard moet jezelf je verhalen bedenken en teksten schrijven, maar als
ervaren en belezen lezers die voortdurend vanuit een ander perspectief
benaderen, heb je daar veel aan.”
16
Het bijzondere van ‘De Tussenzus’
is dat Kortmann
daarin grote thema’s zoals
de ecologische Apocalyps
waar de mensheid vrolijk
consumerend naartoe galoppeert,
moeiteloos vervlecht
met een uitgesteld Oedipuscomplex
en een coming of
age-traject waarin de bijbehorende
en noodzakelijke
Foto: Stella Dekker
escapades met de dames
geloofwaardig gebracht worden.
Alles brengt Kortmann vol vaart in een consequente lucide stijl verwoord,
vaak tegen het hilarische aan. Maar ondanks de schijnbare luchtigheid
laten de hoofdpersonages, hun wederwaardigheden
en preoccupaties je als lezer niet onberoerd. Het zijn
boeiende personages waarvan je graag wilt weten hoe ze
zich verder zullen ontwikkelen. Je zou ze in een volgende
roman graag nader willen leren kennen. Wordt daar wellicht
al aan gewerkt?
“Nee helaas, maar ik ben al wel weer met iets anders
bezig.” Is het schrijverschap wel te combineren met een
reguliere baan en ook nog eens een gezin? “Nou, dat
werkt voor mij eigenlijk heel disciplinerend. Omdat ik
weinig tijd voor het schrijven heb, moet ik daar goed mee
omgaan. Het dwingt me bijvoorbeeld eerder tot het maken van keuzes.
Want schrijven is voor mij ook een voortdurend twijfelen over wat en hoe
ik iets opschrijf. Voor twijfelen moet je natuurlijk ook weer niet te veel tijd
hebben, hoewel ik het wel een heel fijn aspect van het schrijfproces vind,”
besluit Vincent Kortmann.
Heb je Spotify? Dan kun je ook het verhaal ‘Bloed’ beluisteren in de podcast
Eén en al oor! van Stichting NoordWoord via de volgende link:
https://open.spotify.com/episode/2HIGnrK8qtfMiwIA0Qp2kh?si=0208ca
a5ee39479a
17
Het zijn boeiende
personages
waarvan je graag
wilt weten hoe ze
zich verder zullen
ontwikkelen.

Wijk in beeld
Service
Humanitas project Levensverhaal
Vertel mij uw levensverhaal,
we maken er een boekje van
Haar levensverhaal gaat over voor- en tegenspoed, over Mevrouw Houwing
een jeugd tijdens de wederopbouw en over de problemen
die zij ondervond door haar visuele beperking. leven achter zich.
(1937) heeft al een lang
Humanitas vrijwilliger Ita de Regt heeft het opgeschreven
en er een boek van gemaakt. Het is inmiddels in beperkte
oplage gedrukt en in familie- en vriendenkring verspreid. Mevrouw Houwing:
“Mijn kinderen vonden het heel fijn dat het verhaal vastligt, voor
als ik er later niet meer ben. En mijn kleinzoon zei: ik vind er nu nog niet
zoveel aan, oma, maar dat zal later vast anders zijn.”
GEB huisje
Wij kregen de volgende Wij kregen de volgende mail van Mike van der Zee:
mail van Mike van der
Zee.
“Ik volg jullie sinds kort nadat ik in de wijk ben komen
wonen. Op mijn wandeltochten kom ik vaak langs een
mooi vormgegeven (elektriciteit-)huisje wat het nogal
zwaar heeft. Het staat vlak naast de Natte Brug. De nodige barsten en
kapotte ruitjes. Hebben jullie enig idee van de geschiedenis? Zou zonde
zijn als het te zijner tijd vervangen gaat worden voor niets.“
Inmiddels is er een mail via de gemeente naar de eigenaar van het pand
gestuurd. Helaas hebben we daar nog geen reactie op gekregen.
Het schakelhuis van het voormalige Gemeentelijk Elektriciteitsbedrijf
Groningen waar Mike het over heeft, is ontworpen door Siebe Jan Bouma.
Hij was stadsarchitect in Groningen. In onze wijk zijn enkele van zijn ontwerpen
in de Amsterdamse stijl te zien, zoals OBS Josef Haydn aan de
Haydnlaan, het transformatorhuisje aan de Esserhaag, de ingang van de
Begraafplaats Esserveld aan de Esserweg en de Muziekkoepel in het Sterrebos.
Door de hele stad ontwierp hij verder vele scholen, gebouwen en
gebouwtjes.
18
Grote waarde
De vrijwilligers van Humanitas project
Levensverhaal helpen graag bij het optekenen
van uw verhaal. Levensverhalen
kunnen van grote waarde zijn voor familie
en vrienden, maar ook voor uzelf. Daarnaast
heeft het samen optekenen van het
verhaal een sociaal aspect. Vrijwilliger Ita:
“Van interviewen kwam soms niet veel
terecht, omdat we een klik hadden en
vaak gewoon hebben zitten kletsen.”
Wilt u, net als mevrouw Houwing, ook
hulp bij het opstellen van (een deel van)
uw levensverhaal? Neem dan contact op
met Humanitas: 050-3126000 / mip.groningen@humanitas.nl.
Na aanmelding
komt een coördinator bij u thuis om kennis
te maken. Vervolgens zoeken we een
passende vrijwilliger die samen met u aan
de slag gaat om uw levensverhaal op te
tekenen.
19

Tekst: Hero Helpman, illustratie: Vlerk
Een half jaar geleden
zagen we tijdens onze
wandeling in Vos bergen
dat de omheining van
een weilandje met
paarden, pony’s én
ezels gedeeltelijk was
omgevallen.
De Ezelminnaar
De palen waren gedeeltelijk weggerot. Na provisorische
reparatie van het hek vervolgden we onze tocht.
Nu wandelen we weer langs die plek. Op afstand zien
we dat er wat veranderd is. Er staat een nieuwe, subtiele
draadomheining. De dieren zijn allemaal weg.
Op een na. Een slanke, jonge lichtbruine ezelin met
sierlijke oren. Naast dit ranke, hoogpotige
dier hurkt een man met een grijs lang
haar, een baard en een pilotenbril met
meetintende glazen. Zijn linkerarm heeft hij over
de ezelin heen geslagen, met zijn rechterhand
borstelt hij haar hals.
Met de bus doet hij er vanuit zijn woonplaats
Roden heen en terug drie uur over om bij
zijn ezelin in Vosbergen te komen.
Hij heeft het er graag voor over,
want hij is stapel op haar. Anderhalf
is ze en staat sinds kort alleen in het
veld nu haar moeder weer zwanger
is. De eigenaar verwaarloost
de ezelin en haar moeder sinds
haar geboorte. Daarom heeft de
ezelminnaar zich maar over haar
ontfermt.
Dit leidde wel tot wrijving met
haar eigenaar. Want de ezelminnaar
had het nodige aan te merken
over de condities waaronder
zijn liefje moest leven. Zo was er
geen onderkomen voor slecht
weer. En zoals we weten, drogen
ezels, anders dan paarden, erg
20
21

Donaties wijkcomité, van harte aanbevolen
Dank aan alle donateurs!
Elk jaar doneren veel wijkbewoners een bedrag aan het wijkcomité Helpman om diverse activiteiten in onze
buurt mogelijk te maken. De gelden worden gebruikt voor bijvoorbeeld de Sterrebosconcerten, concerten in
het buurthuis De Helpen onder de noemer van Podium Zuid, een vrijmarkt op Koningsdag en acties in het
kader van Duurzaam Helpman. Verder ondersteunen we bewonersinitiatieven en verschijnt vier keer per jaar
de Helperbel. Daarnaast vragen we aandacht voor problemen en knelpunten in de wijk en zijn we alert op het
gemeentelijk beleid voor zover dat onze wijk raakt.
Het wijkcomité Helpman is er voor de bewoners van Helpman, Coendersborg, Villabuurt, Klein Martijn, Rabenhaupt,
Engelse Park en Kempkensberg.
Om de activiteiten financieel mogelijk te maken zijn we afhankelijk van advertentie-inkomsten en donateurs.
Gelukkig zijn er veel wijkbewoners die het wijkcomité een warm hart toedragen en jaarlijks doneren. Onze
hartelijke dank hiervoor!
Wijziging
Tot nu toe kon een bedrag worden overgemaakt door middel van de acceptgirokaart die in de Helperbel bijgevoegd
werd. Vanaf 2022 zal dit niet meer het geval zijn.
We vragen nu alle wijkbewoners die al donateur zijn en allen die dat willen worden zelf een bedrag - minimaal
€ 5,– over te maken via een bankoverschrijving of de QR-code (N.B. bedrag betaalverzoek kan worden aangepast).
Graag zouden we ook via ons mailadres uw e-mailadres ontvangen zodat we u kunnen mailen met betrekking
tot bijvoorbeeld de jaarvergadering en de donatie voor 2023.
Praktische informatie
U kunt uw bedrag overmaken via onderstaande QR-code of een bankoverschrijving,
Bankoverschrijving
Graag overmaken op bankrekeningnummer NL81 INGB 0002666256,
ten name van Wijkcomité Helpman, onder vermelding van ‘donatie 2022’
en met vermelding van uw e-mailadres.
QR-code
Als u via de QR-code doneert dan graag via mail aan ons doorgeven:
op welke naam de bankrekening staat en uw e-mailadres.
Voor doorgeven mailadres en vragen kunt u contact opnemen met het Wijkcomité, e-mail info@wijkhelpman.nl.
Of kijk op www.wijkhelpman.nl.
22
23

Column
langzaam en kunnen dan snel ziek worden. Ook moeten ezels niet in
een te overvloedig weiland staan.
Ezels moet je verschralen, ze komen immers uit landen met schrale
grond. Je mag hun ribben niet zien, maar je moet ze wel kunnen
voelen. Tot voor kort stond het gras er te hoog en waren
de ezels te dik. Levensgevaarlijk. De eigenaar heeft de ezelminnaar
verboden nog langer contact met
haar te hebben. Toch blijft hij komen.
Stiekem. Op zondag.
Om haar te kammen,
te aaien, om met haar te
spelen en om samen met
haar een flesje wa ter te
drinken en een appel te
eten.
Is de liefde wederzijds? In
ieder geval begint de
ezelin heftig te balken
als hij het kammen even
onderbreekt om ons te
woord te staan. Ook laat hij ons even ruiken
aan een Frans stukje zeep gemaakt
van ezelinnenmelk. Heerlijk. Heeft de
ezelminnaar gekregen van de mensen die
naast de ezelwei wonen, voor de goede
zorgen. Maar nu moet hij weer aandacht
besteden aan haar. Wel vertelt hij
ons nog even dat de eigenaar de ezelin
onlangs - veel te vroeg natuurlijk - heeft
laten dekken. In zijn stem klinkt enige
jaloezie door. We vervolgen onze wandeling.
Een paar honderd meter verder, in
het bos, horen we de ezelin luid balken.
Hero Helpman
Ook laat hij ons
even ruiken aan
een Frans stukje
zeep gemaakt
van
ezelinnenmelk.
Heerlijk.
24
25

Tekst: Jan Rasterhoff
Andere tijden
Kris Bulder
Een rijke erfenis van een vergeten
architect
Dit is het verhaal van de Wie was Kris Bulder? Waarom kent bijna niemand deze
onbekende Groninger architect? En wat maakt zijn werk de moeite waard om
tegenhanger van Gerrit het te leren kennen?
Rietveld.
Kris Bulder was een architect zonder kapsones, maar met
een rijke erfenis. Hij woonde in een door hemzelf ontworpen
huis aan de Hondsruglaan 16. Kris Bulder ontwierp in
de jaren 1950, 60 en 70 prachtige gebouwen. Een groot
aantal staat er nog altijd goed bij, sommige zijn intussen
monumenten. De ontwikkeling van Kris Bulder begint bij
zijn vader. Henderikus Bernardus Bulder was architect en
in dienst bij het architectenbureau van Maarten Gerben
Eelkema. Deze laatste is de ontwerper van onder andere
het Helperbad en voormalig verzorgingstehuis Eugeria.
Als Eelkema in 1930 op 46-jarige leeftijd overlijdt, zet H.B.
Bulder het bureau onder zijn eigen naam voort. Zoon Kris
begint in 1952 zijn studie aan de Academie van Bouwkunst
in Amsterdam. Dan krijgt hij de kans om in New
York voor de Amerikaanse architect Breuer te werken.
Terwijl hij zit te wachten op een werkvergunning, overlijdt
zijn vader in 1955. Omdat het werk door moet gaan,
neemt Kris noodgedwongen en veel eerder dan gepland
Architect Kris Bulder het bureau van zijn vader over. De overtocht naar Amerika
maakt hij daardoor nooit.
Noodgedwongen onderbreekt hij zijn studie en rondt die
in 1964 af. Hij heeft dan al een aardig portfolio opgebouwd. In Groningen,
maar ook daarbuiten, ontwerpt hij onder meer woonhuizen en industriële
gebouwen. Op Schiermonnikoog bouwt en verbouwt hij vakantiehuizen
en ontwerpt hij de beeldbepalende supermarkt. De bungalow en villa’s die
hij in de jaren 50 en 60 maakt, vele in Helpman, zijn prachtige bouwwerken.
Bulder combineert strakke, maar vloeiend opgezette plattegronden
en gevels met fraaie, vaak ingewikkelde details. Hij ontwerpt niet alleen de
buitenkant maar ook het interieur van zijn woningen.
26 22
Een villa van Bulder herken je direct. Hij is plat en rechthoekig,
passend bij het functionalisme van na de Tweede Jong, Quintuslaan 16,
Villa voor de familie De
Wereldoorlog. Grote glaspuien zorgen voor licht en openheid,
zoals de bungalow aan Quintuslaan 16. Soms zie je
Groningen (1965)
wat donkergroen of donkerrood, maar Bulders overtuiging
is dat kleur pas werkt als je het zo minimaal mogelijk gebruikt. De
gevels van zijn villa’s zijn herkenbaar aan het samenspel tussen horizontale
en verticale lijnen.
Opdrachtgever en ontwerp zijn voor Kris Bulder niet los van elkaar te zien,
vooral als het om woonhuizen gaat. Ondanks de eigenzinnigheid van de
architect zijn de villa’s die hij ontwerpt geen autonome kunstwerken, maar
gebouwen bedoeld om op een fijne manier in te kunnen leven. Een goede
verstandhouding met de toekomstige bewoner is voor Bulder een belangrijk
onderdeel van het ontwerpproces. De ziekte van Parkinson dwingt Kris
Bulder in 1992 te stoppen met werken. Hij overlijdt in december 2004 op
83-jarige leeftijd.
Fiets een keer naar het zuiden van de stad en vanuit daar door naar Haren
en maak een kleine tour langs de gebouwen die Bulder ontwierp. En als
je op Schiermonnikoog bent, kijk dan vooral ook even goed om je heen.
Kris Bulder heeft een erfenis nagelaten die de moeite van het benoemen
en bekijken waard is.
27 23
4

Andere tijden
6
Woningen die ontworpen zijn door Kris Bulder in Helpman en Haren
1, 2 Esserlaan 11 en 15
3 Hondsruglaan 16 (de bungalow waar Kris Bulder zelf in
woonde)
4, 5 Quintuslaan 16 en 18
6, 7, 8, 9 Helper Esweg 11, 15, 16 en 21
10, 11, 12, 13 Kamplaan 13, 5, 27 en 26
14, 15, 16, 17 Domela Nieuwenhuislaan 51, 53, 55 en 20 (uit de
verschillen blijkt duidelijk de invloed van de opdrachtgevers)
18 Thorbeckelaan 29
19 Hagepreekkamp (het hele
parkje van 14 woningen)
20, 21 Verlengde Hereweg 187 en
188 (nummer 188 was
zijn laatste project)
3
28
29 25

Andere tijden
24
22 Heide- en Watersteeg 1, Haren
23 Wilhelminalaan 4, Haren
24 Purfina tankstation, Rijksstraatweg, Haren (helaas is van het oorspronkelijke
ontwerp weinig meer over)
25 Starttoren aan de Meerweg in Haren
Voor het uitgebreide artikel zie: www.platformgras.nl, met dank aan Chris
Zwart van architectuurcentrum GRAS
25
31 27

Werken in de wijk
Wijnkoperij Henri Bloem Groningen
heeft een nieuwe eigenaar
Op 1 maart dit jaar Hij nam de wijnspeciaalzaak over van Gerard Brok, die
heeft Wijnkoperij Henri bijna 15 jaar geleden de winkel opende. Dankzij de overname
blijft de mooie wijnwinkel bestaan voor Helpman
Bloem Groningen aan
de verlengde Hereweg en kunt u voor uw wijn en een goed advies terecht bij
26 een nieuwe eigenaar Marten en collega’s.
gekregen, Marten Harbers. Wijnkoperij Henri Bloem Groningen is een gezellige
laagdrempelige wijnwinkel en heeft meer dan 500 wijnen
in het assortiment. Door dit brede assortiment zit er
voor iedereen een wijn tussen die zij lekker zullen vinden. En al is het een
wijnspeciaalzaak, er is zeker niet alleen maar dure wijn te vinden. Marten
benadrukt dat er juist een breed aanbod van betaalbare wijnen tussen
de 5 en de 10 euro is. Of het nou voor de borrel, een diner of een mooie
zomerse avond is, er is een wijn voor elk moment en voor iedereen.
Henri Bloem Groningen maakt onderdeel uit van de kleinschalige franchise
en inkopersgroep Henri Bloem die met 19 winkels door Nederland
hun wijn samen inkopen. Door direct in te kopen bij de
Marten Harbers.
wijnboeren kunnen de winkels een goede prijs-kwaliteit
garanderen. Regelmatig gaan de eigenaren langs bij de
wijnboeren om te proeven en de verhalen van de wijnboeren
te horen.
Marten is erg enthousiast om een winkel over te kunnen
nemen in zijn eigen wijk. Hij is geboren en getogen
in Helpman en woont, na wat omzwervingen, inmiddels
weer met veel plezier samen met zijn vrouw Lisette en
twee kinderen (Teije en Ede) in de Coendersborgwijk;
mooi in de buurt van de winkel.
Met de overname van de wijnwinkel maakt Marten een
carrière switch, na een studie psychologie en jaren werk
in het onderzoek en bedrijfsleven. Naast werk en studie
verdiepte Marten zich al vroeg in wijn en wijnbouw.
Zo ontdekte hij hoe mooi het kan zijn om goede wijn
te maken toen hij na zijn school druiven ging plukken
in Frankrijk. Later deed hij een wijngaardenierscursus
om te leren hoe het is om een wijngaard onderhouden
32 28
in Nederland. Ook op vele reizen naar onder andere Australië, Amerika
en vele landen in Europa bezocht hij prachtige wijngebieden en werd hij
gegrepen door het ambacht en de passie van de wijnmakers.
Die kennis en dat enthousiasme wil hij graag met u delen. Daarom organiseert
hij verschillende proefavonden in het proeflokaal achterin de
winkel. Zo zijn er in juni en juli proefavonden over wijnlanden en wijngebieden
zoals Italië, de Rhône en Zuid-Amerika. De rest van het jaar volgen
er meer en na de zomer zal Marten starten met wijnproefcursussen.
Hij organiseert ook besloten proeverijen voor groepen in de winkel of op
locatie. Op een proefavond, proeft u tussen de 6 en de 10 wijnen en kunt
u genieten van bijpassende hapjes.
Henri Bloem Groningen is een echte wijnspeciaalzaak, maar in de toekomst
wil Marten ook graag speciaal bieren en gedestilleerde dranken
zoals whisky en cognac aanbieden. En om het nog makkelijker te maken,
zult u Marten binnenkort zien langs fietsen op een elektrische bakfiets
waarmee hij uw wijn op een duurzame wijze bezorgt in de wijk.
Meer informatie over de winkel, de proeverijen en andere activiteiten
vindt u op de website www.henribloem.nl/henri-bloem-groningen of
op de sociale media kanalen van de winkel (www.facebook.com/henribloemgroningen
en www.instagram.com/henribloemgroningen).
Wijnkoperij Henri Bloem Groningen
Verlengde Hereweg 26-28, 9722 AC Groningen, Tel: 050-5268188
Email: groningen@henribloem.nl
33 29

Tekst: Tjeerd Flokstra
Duurzaam Helpman
Maarten voor het “Tuiny Forest”.
Een bos in je tuin
Maarten is één van de bewoners van een appartementen
complex aan de Coendersweg. Hij laat zien hoe je ook
midden in de stad een eigen bos kunt aanplanten.
Bij het repareren van aardbevingsschade werd de tuin
van het wooncomplex flink toegetakeld. Er moest noodgedwongen iets
aan worden gedaan en de Vereniging van Eigenaren (VvE) zag hierin een
goede gelegenheid om er in een heel andere invulling aan te geven. Zij
lazen over het concept van een ‘Tuiny Forest’ en werden enthousiast. Een
“Tuiny Forest” is een klein bosje in je eigen tuin vol met heesters en boompjes.
In principe niet groter dan 4m². Goed voor insecten en andere dieren,
en dus goed voor de biodiversiteit.
De bewoners deden, naar aanleiding van een oproep in dit blad, een aanvraag.
En samen met vijftien anderen werd de aanvraag gehonoreerd.
Vorig najaar ontvingen ze van het Terra-college een kartonnen doos met
daarin vijftien “stokjes met wortels”. Van fruitboompjes tot sering. De tuin
is iets groter dan die 4m², maar gelukkig waren er ook nog wat planten die
de renovatie hadden overleefd. Met vereende kracht werden de boompjes
in oktober geplant en tot grote vreugde van de bewoners zijn ze allemaal
aangeslagen. En ook al zijn de boompjes nog klein, er komen al heel wat
vogels op af. Helaas ook luizen, maar dat hoort er ook bij en die worden
dan ook niet bestreden. De bestrijding wordt overgelaten aan de natuur.
De bewoners kregen de smaak van vergroening te pakken gekregen en
zo werden dit voorjaar de boomspiegels in de straat voorzien van mooie
planten. Op de vraag of hij zich nu ook een klein beetje boswachter voelt,
antwoordt Maarten: “Nee, daarvoor is het nog iets te klein”.
35 31
Gesprek met Maarten
Klaassen.

Tekst: Jan Bousema
Activiteiten in de wijk
Ontmoetingsplek Sportpark
Coendersborg is gestart!
Vanaf 4 april is er op elke dinsdagmorgen vanaf 10 uur de mogelijkheid
om in de kantine (van Oranje-Nassau) op Sportpark Coendersborg,
Kooiweg 1, gezellig te genieten van een kopje koffie, buurtbewoners
te ontmoeten en mee te doen aan een spelletje Unicurl (of
diverse andere spelen).
De Ontmoetingsplek is op 4 april jl. geopend in het bijzijn van de wethouder
Glimina Chakor waar ongeveer 30 bewoners
uit Coendersborg op af zijn gekomen. En er werd direct
al volop meegedaan aan unicurl, boccia en contact
gemaakt met elkaar.
De ontmoetingsplek stelt naast “gewoon” samenzijn
sport en bewegen centraal, zoals daar zijn de Loopgroep
voor senioren, de groep walking footballers
(foto). Beide groepen zijn op dinsdagochtenden actief
op het park. Een heel gezellig gebeuren dus! En voor
ieder wat wils!
Ook vindt eind mei en begin juni het Streetfit Voetbaltoernooi
in samenwerking met de stichting STOOT (op
vrijdagen) plaats in de Ontmoetingsplek. Daarnaast
wordt aangesloten bij een bewonersinitiatief in Klein
Martijn om vluchtelingen, die wonen op een boot in
het Oude Winschoterdiep, ná het straatfeest op 22
mei uit te nodigen in De Ontmoetingsplek. Deze groep
woont immers ook in de wijk!
Tot slot: we zijn bezig met de voorbereidingen voor
een beweegmiddag in samenwerking met Huis voor
de Sport dit najaar. Als u mee wilt denken of er ideeën
over heeft laat het ons weten.
Al met al een mooie inzet om het sportpark open te
stellen voor de buurt en haar wijkbewoners. Voel je uitgenodigd:
Karim de gastheer verwelkomt u graag.
Meer informatie? Wim Boerkamp 0648107773
37 33
Amicitia VMC en
Oranje Nassau stellen
het Sportpark Coendersborg
open als
ontmoetingsfunctie in
een vriendelijke sfeer
met aandacht voor
Sport en Bewegen en
meer leefplezier voor
ouderen in de wijk
Coendersborg e.o. We
werken samen met
ouderenorganisaties
Zuid Vooruit, Wijteam,
Humanitas,
Lokaal Sportakkoord
en de gemeente Groningen

Wijk in beeld
Indrukwekkende
verschijning
Wat voor soort boom is dit?
Een Wilg? In ieder geval
van de soort ‘overlever’!
Ingrijpend gekortwiekt zit
omvallen voor deze reus,
zelfs in woeste stormen,
er de komende jaren
gelukkig niet in. Maar het
lijkt of dit wezen – dat veel
weg heeft van een Ent uit
Tolkiens Lord of the Rings,
maar ook doet denken
aan een bonenstakerige
cheerleader met ecologisch
verantwoorde Pompons –
zich daar niet bij neerlegt en
zich opmaakt voor een grote
stap. Een even aandoenlijke
als indrukwekkende
verschijning, deze enorme
- bijna - wandelende
tak bij de entree van de
Helperzoomtunnel aan de
kant van de Helperzoom.
39

Duurzaam Helpman
Groningen - ook Helpman - in 2030
klimaatneutraal!
Dat gaat niet vanzelf. De gemeente Groningen is één van de honderd Europese
Maar wat kun je zelf doen steden die zijn aangewezen door de Europese Unie om
aan duurzaamheid? in 2030 klimaatneutraal te zijn. Dat maakte de Europese
Commissie op 28 april bekend. De missie van de EU is
om Europa groener, gezonder, inclusiever en veerkrachtiger
te maken. Om dit proces te versnellen is er budget en ondersteuning
vrijgemaakt voor de honderd voorlopersteden.
De Europese Commissie erkent volgens de gemeente hiermee de vooruitstrevende
positie van Groningen op het gebied van energietransitie,
duurzame mobiliteit en groenbeleid. De 100 voorlopers ontvangen onder
andere een financiële bijdrage, maar er zal ook toegang zijn tot andere
fondsen.
Zo’n aanwijzing is mooi meegenomen, maar 2030 is niet meer ver weg.
Wil jij ook dat Groningen in 2030 klimaatneutraal is? En wil je graag bijdragen
om dit te bereiken? Maar je weet niet precies hoe? Kijk dan op https://
wijkhelpman.nl/duurzaam Daar kun je je ook abonneren op de nieuwsbrief
van de projectgroep Duurzaam Helpman door een mail te sturen
naar duurzaamhelpman@wijkhelpman.nl Verduurzamen doe je samen
en Duurzaam Helpman helpt daarbij!
Subsidie voor klimaatmaatregelen
Ontstenen, opvangen regenwater, etc.
Inwoners en bedrijven van de gemeente Groningen kunnen vanaf nu
subsidie aanvragen voor de aanleg van meer groen of het opvangen van
regenwater op eigen terrein. Wil je een groen dak aanleggen, je versteende
tuin vergroenen, bomen planten, muren vergroenen, een regenpijp afkoppelen
of een waterberging maken? Mogelijk krijg je hiervoor subsidie! De
gemeente stimuleert deze maatregelen om zich zo beter te wapenen
tegen de gevolgen van extreem droog, heet en nat weer.
Voor meer informatie en aanmelden klik hier: https://gemeente.groningen.nl/subsidie-klimaat-aanvragen.
Groningen wipt weer mee!
NK tegelwippen
Zeker 100 Nederlandse gemeenten doen van 21 maart t/m 31 oktober
2022 mee aan het jaarlijkse NK Tegelwippen. De gemeente Groningen
heeft zich ook weer aangemeld. Het kampioenschap draait niet alleen om
rivaliteit, maar heeft een hoger doel. Wanneer tegels worden vervangen
door gras, bloemperken, bomen en geveltuinen, kan Nederland zich beter
aanpassen aan klimaatverandering. Ook in Helpman komen we weer in
actie. In een volgende nieuwsbrief komt meer informatie.
Stand van zaken diverse projecten
Voedselbos in de Vork
In samenwerking met een groep master-studenten van de Hanzehogeschool
worden op dit moment door een “verkenningsgroep” de mogelijkheden
en mogelijke belemmeringen in kaart gebracht. Tegen de zomer
hopen we een overzicht te kunnen presenteren en gaan we op zoek naar
een grotere groep “uitvoerders”.
Voor meer informatie kijk op:
Onze website: www.wijkhelpman.nl (onder Wijkinfo > Duurzaamheid)
of op: duurzaamhelpman.nl
Sociale media:
Facebook ( @WijkHelpman)
Twitter ( @WijkHelpman)
LinkedIn ( Group: Duurzaam Helpman)
Contact: Opmerkingen, vragen of ideeën, kunt u aan
duurzaam@wijkhelpman.nl richten.
40 36
41 37

Service
Handige telefoonnummers
24-uurs service apotheken 0900-115020
Advies & Steunpunt huiselijk geweld 050-3180011
Alarmnummer 112
Team Buurtzorg/wijkverpleging 06-12689980
Centraal Meldpunt Zorg 050-3764200
Dierenambulance 050-5791909
Doktersdienst (Huisartsenpost Martini) 0900-9229
Geestelijke Gezondheidszorg 050-5223223
Gemeentelijk informatiecentrum 14050
Hulpmiddelen Centrum/ Thuiszorg (vegro)
0900-2887766
Humanitas 050-3126000
Klachtenlijn stankoverlast 050-3180000
Link050 (vrijwilligerswerk) 050-3051900
De Luisterlijn 088-0767000
MJD Groningen 050-3126123
Martini Ziekenhuis 050-5245245
Mamamini 050-3132200
Meldpunt Misdaad Anoniem 0800-7000
Meldpunt Overlast 050-5875885
Meldpunt Stadsbeheer 14050
MFC De Wijert/Helpman 050-5275407
Ombudsman gemeente Groningen 050-3186568
Openbare Bibliotheek Zuid 050-3680632
Politie (geen spoed) 0900-8844
Rode Kruis 050-3224451
Slachtofferhulp 0900 – 0101
Speeltuin Helpman-Oost 050-5290189
Stadsbeheer 050-3671000
Storingsdienst gas en elektra netbeheerder 0800-9009
Storingsdienst Waterbedrijf Groningen 0800-0202013
Storingsdienst Kabel (TV/Internet) Ziggo 0900-1884
UMCG 050-3616161
Veilig thuis (bij huiselijk geweld) 0800-2000
Verslavingszorg Noord-Nederland 088-2343434
Weekenddienst tandartsen 050-5350370
WIJ de Wijert 050-3679120
Het Wijkcomité maakt zich sterk
voor een goed leefklimaat in uw
wijk. We onder handelen met de
gemeente over uw belangen.
Donateur worden is daarom
belangrijk, want hoe meer
bijdragen, hoe sterker we staan.
Zo houden we ons bezig met het
drukke verkeer, de
parkeerproblemen maar ook
met speelplekken voor de jeugd.
Op de jaarlijkse open bare
vergadering kunt u uw zegje
doen. U kunt doneren door
minimaal € 5,– over te maken op
het rekening nummer van het
wijkcomité (het nummer staat
vermeld op de laatste regel van
deze kolom).
Contactpersonen Wijkcomité
Helpman
Sjoukje Kooistra (5270546),
Herman Marsman (5251120),
Liesbeth Fransen, Jan Raster hoff,
Henk Hindriks, Eppie Edzes, Aly
Katerberg
Wijkcomité Helpman
info@wijkhelpman.nl
www.wijkhelpman.nl
www.instagram.com/
wijkhelpman
www.facebook.com/
wijkhelpman
twitter.com/wijkhelpman
NL 81 INGB 0002 6662 56
Onderhoud in de wijk
Vragen, opmerkingen of verzoeken rondom onderhoud in de wijk:
• gemeente, telefoon 14050, vragen naar Loket beheer en verkeer
• groningen.slimmelden.nl
• Kijk op de site van de gemeente Groningen of meld u aan voor de digitale versie.
43 39

Kijk voor het laatste nieuws op de website
www.wijkhelpman.nl
Tips, kopij en foto’s voor de volgende Helperbel
kunt u tot 26 augustus 2022 sturen naar
redactie@wijkhelpman.nl