ConnectING 19 juni 2022

ONDERZOEKER IN DE KIJKER
DE BEGELEIDE TERUGKEER
UIT DE RUIMTE
Hoe breng je een satelliet heelhuids terug naar de aarde?
Dit onderwerp intrigeert prof. Valentijn De Smedt op Campus
Geel al geruime tijd. In Jurgen Vanhamel, assistent professor
aan de Faculteit Lucht-en Ruimtevaart van TU Delft, vond hij
een gedreven sparringpartner. Samen coachen en inspireren ze
het Aether Student CubeSat Team dat de technologie
ontwikkelt voor toekomstige terugkomsatellieten.
BBij de oude Grieken was Aether,
de god van de atmosfeer, de
kleinzoon van de oergod Chaos,
letterlijk de lege ruimte. De zes studenten
van het Aether Team zou je de
‘kleinzonen’ kunnen noemen van het
teamproject dat prof. De Smedt in 2019
indiende bij het postgraduaat Tech
Innovations in Ventures & Teams. “In het
eerste jaar geraakten de vacatures maar
niet ingevuld. Pas in 2020-2021 meldden
zich de drie eerste kandidaten aan”, vertelt
prof. De Smedt. “Zij waren de zonen die
het pad effenden voor de kleinzonen die
momenteel op Campus Groep T in
Leuven aan de slag zijn”.
Stralingsresistent
Prof. de Smedt is verbonden aan de
onderzoeksgroep Advanced Integrated
Sensing (Advise) op Campus Geel. Daar
wordt onderzocht hoe microchips resistent
gemaakt kunnen worden voor ioniserende
straling uit de ruimte. “In de bovenste laag
van de atmosfeer worden de deeltjes door
protonen, UV- en röntgenstraling van de
zon geïoniseerd”, legt prof. De Smedt uit.
“Die straling kan satellietcommunicatie
en navigatiesystemen in de war sturen.
Vandaar het belang om geïntegreerde
circuits te bouwen die daartegen bestand
zijn”.
Prof. De Smedt ontwierp eerder al
stralings resistente chips voor de Europese
ruimtevaartorganisatie ESA. Zo geraakte
hij gefascineerd door cubesats, dat zijn
miniatuursatellieten die in groten getale
meegestuurd worden met draagraketten
voor snelle en precieze opdrachten in
de ruimte.
Het gastdocentschap dat Jurgen Vanhamel
dit academiejaar in Geel opnam, gecom -
bineerd met zijn onderzoekswerk in
Delft, betekende een flinke opsteker voor
prof. De Smedt en het kersverse Aether
Team. Als voormalig systeemingenieur
en programme manager bij het Koninklijk
Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie
(BIRA) werkte prof. Vanhamel o.a. mee
aan het Altius project, d.i. een ESAsatelliet
missie die vanaf 2025 de evolutie
van broeikasgassen en ozon in de
bovenste lagen van de atmosfeer opvolgt.
“De ozonlaag beschermt het leven op
aarde tegen schadelijke UV stralen maar
tegelijk is het ook een broeikasgas dat
de klimaatopwarming in de hand werkt.
Het gaat om een delicaat
evenwicht dat een per ma -
nente monitoring vereist”,
aldus prof. Vanhamel.
Primeur
Hoe vertrouwd beide
coaches ook mogen zijn
met satellieten en ruimte -
vaart, in het Aether-project
wagen ze zich samen met
de teamleden op onbekend
terrein. “Tot op heden is er
nog geen satelliet terug -
gehaald naar de aarde,
ook geen kleine cubesat”,
vervolgt prof. De Smedt.
“Satellieten die fin de carrière zijn, laat men
opbranden in de dampkring. Ze laten
terugkeren opent nochtans tal van per -
spectieven. Tijdens hun terugreis zouden
ze bijvoorbeeld nuttige metingen kunnen
verrichten. Bovendien kunnen ze dan
hergebruikt worden wat de circulaire
ruimtevaart een stap dichterbij zou
brengen”.
“Dit alles neemt niet weg dat de
uitdagingen enorm zijn”, meent prof.
Vanhamel. “De ontwikkeling van het
hitteschild alleen al is een teamproject op
zich. En dan hebben we het nog niet
gehad over het navigatiesysteem dat
nodig is om het tuig op een veilige en
gemakkelijk bereikbare plaats te laten
landen. Hoed af voor de leden van Aether
die zich inzetten voor een onderneming
waarvan wellicht pas hun ‘kleinzonen en
-dochters’ in het project de voltooiing
zullen zien. Als de vergelijking met de
antieken blijft opgaan, wordt Aether dan
bevolkt door titanen en giganten.”
Yves Persoons
Prof. Jurgen Vanhamel en prof. Valentijn De Smedt
© Joren De Weerdt
CONNECTING
43