Roots editie 7/8 - 2022 - Inkijkexemplaar

JULI •AUGUSTUS
2022
10
JAAR
EXTRA
DIKKE
EDITIE
• MIDDEN IN DE NATUUR •
3X ZOMER-
WANDELEN
Maashorst, Woldlakebos
& Strabrechtse Heide
EEN LAND
VOL LIBELLEN
Hotspots & kijktips
Minicursus
DIERSPOREN
Waar zijn de milde
zomers gebleven?
Over
blauwe ogen
KLEURRIJKE
KIJKERS
SCHILDPADDEN in Europa • PIMPERNELBLAUWTJE vindt nieuw thuis • Fascinerende ZEESTERREN
• Historische PARADIJSVOGELS • GRONDSTOFJUTTEN langs het Noordzeestrand

10
JAAR
Gegrepen
Op de eerste verjaardag die ik na twee jaar sociale
onthouding bezocht, moet ik het zijn opgelopen; de griep.
Na al die coronatoestanden zou je bijna vergeten zijn dat
die er ook nog was. Hoe het ook zij, ik was uitgeschakeld.
Zelfs een simpel klusje als de vuilniszak verwisselen putte
me zo uit dat ik daarna een uur moest rusten. En dus
zat er niks anders op dan een bedje op de bank te maken
en me te vermaken met alles wat er in de tuin gebeurde.
Gelukkig had ik net ervoor de vogelvoederbuizen tot de
nok toe gevuld en ging er een waar spektakel aan me voorbij.
Allereerst kwamen de mussen – ontelbaar veel mussen
die de silomix aanvielen als de wachtenden op Schiphol
bij de incheckbalie. Binnen een mum van tijd was die silo
leeg en lag de grond bezaaid met zonnebloempitten die
ze eruit gemieterd hadden. Moet ik later weer opruimen,
bedacht ik moedeloos. Maar nee, de volgende dag waren
ook alle pitten verdwenen.
Toen verplaatste het schouwspel zich naar de silo met
nootjes, die werd bezocht door mezen en twee grote bonte
spechten. Deze vogels hadden meer consideratie met
elkaar, want ze bleven geduldig wachten tot ze aan de
beurt waren – zelfs de spechten! Intussen zag ik hoe enkele
mezen een badje namen in de minivijver met waterlelies
door zich op de bladeren drijvende te houden. Dat is leuk,
had ik nog nooit gezien! Daarna was het even schrikken
toen er tot twee keer toe door de open schuifpui een koolmees
naar binnen vloog. Normaal gesproken weten ze heel
goed hun weg naar buiten weer te vinden, maar in dit geval
moest ik wel opspringen om de hond tegen te houden, die
altijd een ongezonde belangstelling heeft voor alles wat
vliegt. Gelukkig liep ook dat avontuur goed af. Vermoeid
nestelde ik me weer op de bank. Tijd voor een dutje.
28 Kleurrijke kijkers
42 Pimpernelblauwtjes
Fanny Glazenburg, hoofdredacteur
fanny.glazenburg@newskoolmedia.nl
facebook.com/rootsmag
twitter.com/rootsnl
instagram.com/rootsnl
nl.pinterest.com/rootsmagazinenl
rootsmagazine.nl/podcast
Kijk voor het laatste
natuurnieuws, nog meer
lezersfoto’s en wandelen
fotografietips op
rootsmagazine.nl.
4 JULI•AUGUSTUS
76 Fascinerende zeesterren

MINICURSUS
spoorzoeken
pag. 86
Wandeling Strabrechtse Heide 18
Schildpadden in Europa 138
inhoud
- Juli • Augustus -
BELEVEN & ONTDEKKEN
06 Nu te doen, zien, wandelen
en fotograferen
37 De mooiste natuurbankjes
38 Grote strandschoonmaak
48 Dassenhut in de Ardennen
52 Paradijsvogels in prenten
86 Minicursus spoorzoeken
94 Rendez-vous met reeën
106 De zomer maakt rare
bokkesprongen
114 De 5 grootste meren
152 Sterren kijken
FLORA & FAUNA
28 Blauwe ogen
42 Het pimpernelblauwtje
60 In de ban van vliegen
64 De kwestie: steenmeel als
pleister op de stikstofwond?
72 Wat een vraag!
76 Zeesterren
120 Hotspots vuurlibel
138 Schildpadden in Europa
FOTOGRAFIE
126 Lezersfoto’s thema ‘humor’
132 Stem op jouw favoriete
natuurfoto
NAAR BUITEN
18 Zomerwandelen op
de Strabrechtse Heide
(+routekaart)
27 Ontdek de natuur met
de Roots wandelgidsen
66 Natuurtrektocht in
De Maashorst
134 Natuurommetje in libellenoase
het Woldlakebos
COLUMNS
17 Saskia struint
84 De kleintjes van Krekels
ELKE MAAND
16 Roots podcast Notenkrakers
36 3x Roots + ANWB Vogelgids
van Europa
92 Post
104 Dubbeldik boe-boek
van Roots
105 De Groene Pagina
148 Roots recenseert
154 Colofon & lezersservice
155 Volgende maand
Een land vol libellen
Hotspots & kijktips
PAG. 120
Oog in oog met een ree 94
COVERONDERWERPEN - COVERFOTO THEO BOSBOOM/NPL
WWW. MAGAZINE.NL 5

Rootswandeling
met routekaart
WANDELEN OVER DE
STRABRECHTSE HEIDE
Een zoemende roze deken
De grootste stad en het grootste heideveld van Noord-Brabant liggen op een steenworp
afstand van elkaar. Tijdens deze wandeling in het insectenreservaat Strabrechtse Heide
merk je echter niets van de Eindhovense hectiek. Hier gonst het vooral van het dierenleven.
TEKST EN FOTO’S BOB LUIJKS
TORENVALK
De bloeiende heide siert het landschap op
spectaculaire wijze; kleuren van voorgaande
maanden maken plaats voor een zachtroze deken,
doorbroken door het wuivende groen van het
pijpenstrootje. Het landschap van de Strabrechtse
Heide is niet alleen een feest voor het oog, de lichtzoete
geur prikkelt ook je neus. Die zoete geur
wordt veroorzaakt door nectar. Vele bloempjes
maken samen veel nectar! Insecten weten dat ook.
In deze tijd van het jaar gonst het dan ook van het
leven. Bijen en hommels zoeven lustig rond,
vlinders fladderen rustiger van bloem naar bloem.
Staatsbosbeheer heeft het beheer van het gebied
geheel afgestemd op de vele insecten. Sinds 2012
draagt de Strabrechtse Heide, ten zuidoosten
van Eindhoven, dan ook het predicaat ‘insectenreservaat’.
Tijdens de wandeling kijk je je ogen uit.
Vele witjes en hooibeestjes kruisen je pad, zilveren
vleugels verraden een boomblauwtje en op het
mulle zand rennen zandloopkevers en springen
blauwvleugelsprinkhanen voor je uit. Wie geluk
heeft, ziet misschien zelfs een gentiaanblauwtje,
heidehommel of grote mierwesp. Deze laatste twee
soorten komen in het zuiden van het land alleen
hier voor.
In vuur en vlam
Het landschap ligt er vandaag vriendelijk bij. In
2010 was dat wel anders. Een enorme brand legde
ruim twee vierkante kilometer heide en bos in
de as. De rookontwikkeling was zo enorm dat de
nabijgelegen snelweg A67 moest worden afgesloten.
Het duurde een week voordat de brandweer het
vuur wist te doven. Hoewel de brand al meer dan
een decennium geleden woedde, zijn de sporen
ervan nog altijd goed te zien. Hier en daar staat
een dode eik overeind, maar zeker op de bodem
van het jonge berkenbos verraden stronken, vele
takken en stammen de vurige geschiedenis.
Deze ochtend hangt er wat nevel tussen de jonge
bomen en komt er iets van de sfeer van toen
weer terug.
>
18 JULI•AUGUSTUS

VEELVRAAT
HOOIBEESTJE
WWW. MAGAZINE.NL 19

BART BREET/NIS
BLAUWE BRIL.
Deze verliefde jan-van-genten hebben
elkaar zojuist diep in de helderblauwe
ogen gekeken. Hoewel, kijk eens goed:
het is niet de iris die hemelsblauw is,
maar de ring rondom het oog.
Overigens maakt liefde deze zeevogels
zeker niet kleurenblind
en er zijn meer jan-vangenten
die op blauw
vallen. De blauwvoetgent
bijvoorbeeld.
Alleen valt die
dus meer op
voeten dan
op brillen.
Op je
blauwe
ogen
Bij mensen zijn blauwogen
in de minderheid en in de dierenwereld
geldt dat ook. Maar wie goed rondkijkt,
kan toch aardig wat dieren met
blauwe ogen vinden.
TEKST GEERT-JAN ROEBERS
28 JULI•AUGUSTUS

GERARD LACZ/NIS
STREEPJE VOOR.
Tijgers zijn katten, maar ze hebben meer
mensen- dan kattenogen. Hun pupillen
verkleinen zich tot rondjes, net als bij
ons. En net als bij mensen is de meerderheid
van de tijgers bruinogig. De witte
tijger is een uitzondering, met zijn kille
ijsblauwe kijkers. Overigens is het geen
aparte soort en zelfs geen ondersoort.
De witte tijger is een lokale pigment arme
variant van de Bengaalse tijger. In de
natuur hebben witte tijgers een achterstand
bij het jagen, maar bij de mens
hebben ze een streepje voor. Een Indiase
koning heeft ooit de jacht op ‘zijn’ tijgers
streng verboden en er ook een stel laten
vangen voor zijn hof. Alle witte tijgers in
Amerikaanse dierentuinen en privécollecties
zijn nakomelingen van één
daarvan, Mohan genaamd.
WWW. MAGAZINE.NL 29

- GROTE STRANDSCHOONMAAK -
Jutten voor
een schone
kust
Genieten van een mooie strandwandeling én meehelpen met het schoonhouden
van de natuur. Dat doen grondstofjutters al sinds 2016 langs bijna de gehele
Noord-Hollandse en Zuid-Hollandse kust. Initiatiefnemer Noortje Schrauwen neemt
Roots-journalist Anne Bonthuis mee op juttocht in Scheveningen.
TEKST EN FOTO’S ANNE BONTHUIS
38 JULI•AUGUSTUS

Het lijkt zo’n idyllisch zomers
plaatje: de helderblauwe
lucht, de schittering van de zon in
het water, een meeuw die zich laat
meevoeren door de golven en
spelende kinderen langs de vloedlijn.
“Maar als je het eenmaal ziet, kun je
het niet meer niet zien”, zegt Noortje
Schrauwen. Ze zit op haar hurken
tussen de schelpen en kijkt speurend
om zich heen. “Wist je dat in elke kilo
zand op de Nederlandse stranden
ongeveer 250 stukjes plastic zitten?”
Schrauwen is de oprichter van We
Are Nature, een collectief van sociale
onder nemers met een gedeelde
liefde voor de zee. Vanuit die liefde
ontstond zes jaar geleden het project
Grondstofjutters. Het doel: mensen
aansporen om tijdens hun strandwandeling
zwerfafval op te ruimen.
“Veel dieren, zoals vogels en vissen,
eten per ongeluk plasticresten of
raken erin verstrengeld. Daar kunnen
ze ziek van worden en aan sterven”,
vertelt Schrauwen. “De plasticresten
komen ook in onze voedsel keten.
Onderzoekers hebben zelfs microplastics,
minuscule deeltjes plastic,
in menselijk bloed gevonden.”
Beloning van strandpaviljoens
Volgens Schrauwen is grondstofjutten
een laagdrempelige manier
om een bijdrage te leveren aan het
bestrijden van de plasticsoep, een
van de grootste milieuproblemen
waar de wereld mee kampt. Daarom
ontmoeten wij elkaar vandaag op het
strand van Scheveningen, gewapend
met een afvalgrijper. Bij duurzame
surfschool en ontmoetingsplek The
Shore krijgen we een speciale juttas >
WWW. MAGAZINE.NL 39

Het pimpernelblauwtje
42 JULI•AUGUSTUS

Grote sprong
voorwaarts
Rond de overgang van juli naar augustus valt een zeer zeldzame vlinder te zien boven
de graslanden van natuurgebied de Moerputten bij Den Bosch: het pimpernelblauwtje. Dit lid
van de blauwtjesfamilie kwam lange tijd alleen in dit gebied voor. Tot er vlakbij een nieuwe
populatie werd ontdekt. Natuurfotograaf Edwin Giesbers nam er een kijkje.
TEKST EDWIN GIESBERS FOTO’S EDWIN GIESBERS E.A.
in Europa leven zo’n 120 soorten blauwtjes,
in Nederland zijn er 27 soorten,
waarvan het icarusblauwtje en het heideblauwtje
misschien wel het bekendst zijn.
Het pimpernelblauwtje zul je daarentegen
zelden zien. In de jaren 70 was de soort
uit Nederland verdwenen; in 1990 werd
de vlinder geherintroduceerd in de
Moerputten en lange tijd leefde de soort
alleen daar. Er werd vurig gehoopt dat
de vlinder zijn leefgebied zou uitbreiden,
maar dat gebeurde lange tijd niet. Tot
De Vlinderstichting begin dit jaar bekendmaakte
dat het pimpernelblauwtje een
nieuw leefgebied heeft gevonden in het
Vlijmens Ven, niet ver van de Moerputten.
Dat is een grote sprong voorwaarts, want
dat er eindelijk een tweede Nederlandse
populatie van de pimpernelblauwtjes
is gevestigd, is zeer hoopgevend voor
de toekomst van de soort.
Superblij
Bioloog Irma Wynhoff van De Vlinderstichting
is dé Nederlandse expert op het
gebied van pimpernelblauwtjes. Ze doet
al meer dan 30 jaar onderzoek naar de
soort en was ook betrokken bij de her­
introductie van het pimpernelblauwtje
in de Moerputten. Geen wonder dat zij
heel blij was met het bericht over het
nieuwe leefgebied dat op eigen kracht
werd bevolkt door de vlinder. “Toen de
vrijwilligers die de vlinders jaarlijks tellen
vorig jaar die nieuwe populatie ontdekten
was ik superblij”, vertelt ze. “We hebben
het er vaak over gehad of we de vlinders
niet zelf in het nieuwe gebied moesten
uitzetten, maar dat heb ik tegengehouden;
we kunnen als mensen slecht beoordelen
of een gebied echt geschikt is voor een
bepaalde soort. De mogelijk geschikte
gebieden lagen binnen het bereik – vijf
kilometer – dat deze vlinders zelf al
vliegend kunnen overbruggen. En uiteindelijk
hebben ze het ook zelf gedaan!”
Toen het laatste pimpernelblauwtje in
Nederland rond 1970 verdween, was dat
het einde van een proces dat al decennia
eerder was ingezet, legt Irma Wynhoff uit:
“De meeste populaties van het pimpernelblauwtje
verdwenen door de modernisering
van de landbouw vanaf de jaren 50
van de vorige eeuw. Hooilanden werden
niet meer gemaaid, maar omgezet in
akkers, weilanden werden veel intensiever
beweid. Kunstmest en bestrijdingsmiddelen
werden steeds meer ingezet en de
vochtige hooilanden werden gedraineerd
zodat ze langer in het jaar toegankelijk
waren voor zware machines.”
Poolse vlinders
In 1990 werd de Moerputten gekozen als
gebied voor de herintroductie. Dit laagveenmoeras
met een oppervlakte van
1,18 km 2 had potentie vanwege een overvloed
aan grote pimpernel en het voorkomen
van de moerassteekmier, beide onmisbaar
voor de vlinder. Het heeft onder
meer blauwgrasland, waarvan nog maar
weinig in Nederland over is, met
kenmerkende flora als blauwe zegge,
blauwe knoop en Spaanse ruiter. “Er werden
86 vlinders uitgezet in de Moerputten.
Die kwamen uit grote populaties van tienduizenden
vlinders of meer, afkomstig van
de uitgestrekte hooilanden in de buurt van
Krakau in Polen”, vertelt Wynhoff.
>
WWW. MAGAZINE.NL 43

Fotohutten in de Lage Landen - Belgische Ardennen
NACHTELIJK NATUURTHEATER
Dassen in het
donker
In de zuidelijke Belgische Ardennen ligt een beroemde fotohut; het is de enige plek in
Europa waar je vrijwel gegarandeerd dassen in de vrije natuur kunt observeren. Of de
dieren ook te fotograferen zijn, hangt af van de lichtomstandigheden en het tijdstip
waarop deze prachtige roofdieren uit hun burcht komen. Een van de meest
mysterieuze nachtdieren van de Lage Landen voor je lens, wie wil dat nou niet?
TEKST HENKJAN KIEVIT FOTO’S HENKJAN KIEVIT E.A.
48 JULI•AUGUSTUS

Fotograferen vanuit schuilhutten is de afgelopen jaren
enorm populair geworden. Natuurfotograaf en -filmer
Henkjan Kievit beschrijft maandelijks zijn ervaringen
met een aansprekende fotohut in Nederland of België
én geeft tips voor natuurfotografen.
BEN HELLEBAUT
BEN HELLEBAUT
JOHAN VAN HOOF
BEN HELLEBAUT
Onze bestemming is van oorsprong een oude
jachthut. De Vlaamse natuurorganisatie
Landschap VZW paste die een aantal jaren
geleden aan voor fotografen. Zo ontstond een waar
natuurtheater waar dassen, vossen, wilde zwijnen,
reeën of edelherten de show stelen. Omdat fotografen
de dieren graag in de ogen kijken, is er een kuil
uitgegraven (wat een hels karwei moet zijn geweest,
gezien de harde rotsbodem). In de hut kunnen twee
of drie mensen zitten en hun lens door een klein
schuifraampje naar buiten steken. Twee lampen
op de hut maken het mogelijk om het fotografiemoment
nog wat te verlengen, maar je moet het
eigenlijk hebben van het laatste zonlicht dat onder
de bomen het bos in straalt.
Als ik eind augustus 2021 afreis naar het zuiden is
zonlicht echter ver te zoeken; het voelt als de donkerste
dagen van de herfst, compleet met donkere
wolken en stortbuien. Aangekomen op Baraque
de Fraiture, het hoogste punt van de Belgische
Ardennen, hebben de donkere wolken plaatsgemaakt
voor dikke mist, maar de regen stort
nog steeds met bakken uit de lucht.
Verbouwing
Je wordt bij het bezoeken van deze hut altijd
begeleid door een vrijwilliger van Landschap VZW
en ik heb de eer dat het deze keer Jan Loos is, de
grote man achter de natuurorganisatie. We struinen
langs een weiland naar de hut en na het maken van
een paar foto’s en korte video’s gaan we snel naar
binnen om een beetje droog te blijven. Eenmaal
geïnstalleerd begint het wachten. Intussen vertelt
Jan me dat deze hut binnenkort wordt vervangen
door een nieuwe. De ramen kunnen dan wat meer
richting de dassenburcht worden gericht, en voor
fotografen worden iets ruimere plekken ingericht.
Kortom, het theater wordt grondig verbouwd.
>
Het is een
feest om
de dieren zo
ontspannen
en van zo
dichtbij te
kunnen
bewonderen
WWW. MAGAZINE.NL 49

Paradijsvogels
in prenten
Meesterwerken
van de natuur
Paradijsvogels behoren tot de fraaist uitgedoste vogels ter wereld. Hun vaak uitzonderlijke
verenkleed en bizarre baltsgedrag spreken tot de verbeelding. Recent verscheen een prachtig boek
over deze bijzondere vogelfamilie: Paradijsvogels in cultuur en natuur. Roots selecteerde de mooiste
prenten uit het boek van Richard Bowdler Sharpe, dat boordevol verhalen en leuke weetjes staat.
TEKST: PAUL BÖHRE ILLUSTRATIES: RICHARD BOWDLER SHARPE
Welke vogelaar heeft zich niet
zitten vergapen aan de BBCdocumentaire
over paradijsvogels uit
1996. Daarin was in detail te zien hoe deze
vogels hun vrouwtjes versieren. Daarbij
tonen ze op bijzondere wijze hun prachtigste
veren, soms zelfs ondersteboven
hangend aan een tak. En als klap op de
vuurpijl imiteren ze ook nog eens geluiden
van bijvoorbeeld de kettingzagen waarmee
houthakkers hun omgeving wegkappen,
of mitrailleursalvo’s.
Maar al vele eeuwen eerder bazuinden zeelui
zoals Ferdinand Magellaan (1480-1521)
het verhaal rond dat zij op Nieuw-Guinea
vogels hadden gezien die zweefden in de
lucht dicht bij God. Zonder poten, omdat
ze pas na hun dood op aarde vielen. Ze
verhaalden over vogels die zich laafden
aan de dauw, of rechtstreeks dronken uit
een wolk en zich voedden met manna.
Vandaar ook dat ze de vogels de naam
paradijsvogels gaven. Niet zo vreemd, als
je nagaat dat veel van de 44 paradijsvogelsoorten
in ondoordringbare nevelbossen
leven, vaak op grote hoogte in de bergen.
En dan ook nog eens uitgedost zijn met
de meest weelderige en bijzondere veren:
enorme kuiven, opstaande kragen, lange
staartveren in de mooist denkbare kleuren.
In de afgelopen eeuwen trachtten
vele ontdekkingsreizigers de paradijsvogels
dan ook in het echt te zien en te
‘verzamelen’, zoals dat in vroeger tijden
dan ook letterlijk gebeurde. Richard
Bowdler Sharpe (1847-1909) realiseerde
als eerste met A Monographe of the
Paradiseidae or Birds of Paradise een meesterwerk.
Als curator van een vogelcollectie
had hij toegang tot een grote verzameling
opgezette vogels. Zijn illustraties zijn van
een uit zonderlijke kwaliteit, de inkleuring
ronduit spectaculair. Roots selecteerde
de mooiste van de vele fraaie illustraties
uit de recent verschenen Nederlandse
vertaling van zijn boek.
52 JULI•AUGUSTUS

Kleine paradijsvogel
Middelgroot en een van de meest spectaculaire
paradijsvogels om te zien. Tijdens de balts danst
hij van links naar rechts op zijn tak om dan
plotseling naar voren te buigen, waarbij hij zijn
vleugels laat hangen en de twee veerpluimen
van zijn flanken omhoog richt in een schittering
van fijne, gespreide veerpluimen die het lichaam
bijna geheel aan het gezicht onttrekken.
De kleine paradijsvogel komt op Nieuw-Guinea
wijd verbreid voor tot 1.000 meter hoogte in
regen wouden, secundair bos en bosranden.
WWW. MAGAZINE.NL 53

Natuurcentrum De Maashorst is gevestigd in een
historische boerderij te Slabroek. Als wandelaar mag je in
de tuin kruiden plukken voor een kop verkwikkende thee.
Natuurtrektocht in de Maashorst
Micro-avontuur in een
Brabants juweeltje
Fotograaf Niels Kooyman reisde met wandelschoenen
en rugzak af naar Brabant om de 3-daagse
IVN Trektocht De Maashorst te lopen. Langs
eeuwenoude schapendreven, over breuklijnen in
de aardkorst en door slaperige boerendorpjes.
In bossen en op de hei. Kortom, drie dagen
op avontuur in de natuur.
DE MAASHORST
TEKST EN FOTO’S NIELS KOOYMAN
WWW. MAGAZINE.NL 67

68 JULI•AUGUSTUS
Een gevonden voorwerp: de borstveer van
een buizerd, verloren op het pad.

FRANKA SLOTHOUBER/NIS
76 JULI•AUGUSTUS

1
Wonderlijke
sterren
Of je ze nu vindt tussen de stenen van een golfbreker,
aangespoeld op het strand of al snorkelend in de
Middellandse Zee, zeesterren spreken altijd tot
de verbeelding. Maar hun lichaam en leefwijze
zijn nog fascinerender dan je denkt. .
TEKST KOEN MOONS
WWW. MAGAZINE.NL 77

MARCEL VAN KAMMEN
Een reekalf kan
een week na de geboorte
al zelf wat voedsel bij elkaar
knabbelen, al wordt het nog
gedurende een halfjaar gezoogd.
Eerst een paar keer per dag, later
worden de periodes ertussen
langer. De moeder-kindrelatie
duurt tot het volgende
voorjaar.
94 JULI•AUGUSTUS

• RENDEZ-VOUS •
met reeën
De reeënbronst is voor veel wildliefhebbers het hoogtepunt
van het jaar. Een perfecte periode om de natuur in te trekken
en van dichtbij te beleven hoe de reebokken met elkaar knokken
om de gunst van de reegeiten. Maar ook buiten het bronstseizoen
is het de moeite waard om op zoek te gaan naar reeën.
Vijf Roots-lezers vertellen over hun ervaringen.
TEKST PAUL BÖHRE
WWW. MAGAZINE.NL 95

DANNY LAPS/NIS
5
hotspots
Vuurlibel
Paspoort
Knalrood is het lijf van de vuurlibel. Althans, van het mannetje dat
met imposante kamikazevluchten het geelbruine vrouwtje het hof
probeert te maken. En dat gebeurt steeds vaker, want deze Afrikaanse
libel heeft inmiddels zelfs Nederland en België veroverd.
TEKST MONIQUE VAN KLAVEREN
• Naam: vuurlibel
(Crocothemis erythraea),
behoort tot de familie korenbouten
(Libellulidae).
• Uiterlijk: het volwassen
mannetje is dieprood, het
vrouwtje bruingeel. De vuurlibel
lijkt op sommige soorten heidelibellen,
maar de vuurlibel heeft
een verbreed achterlijf dat na
een verdikking plat uitloopt.
• Voedsel: volwassen libellen
eten mugjes en vliegjes, larven
vooral watervlooien en andere
waterbeestjes.
• Levenscyclus: vanaf mei
tot en met juli sluipen de imago’s
(jonge libellen) uit. Ze vliegen tot
eind september en een enkeling
rekt het nog tot begin oktober.
In die tijd paren ze en leggen ze
eieren. De eitjes komen na 9 tot
10 weken uit. De larven kruipen
dan op de bodem van een sloot
of vijver en tussen de waterplanten
rond om zich te voeden
en om te overwinteren. Voordat
ze uitsluipen, vervellen de larven
nog een tiental keren.
• Leefgebied: sloten, poelen,
plassen, vijvers, meren en zelfs in
vennen, kortom, allerlei typen
stilstaand water. De vuurlibel
houdt van water met waterplanten
en het water moet ook
relatief snel kunnen opwarmen.
• Verspreiding: de vuurlibel
leeft van oorsprong in Afrika,
waarbij zijn areaal zich uitstrekte
tot het Middellandse Zeegebied.
Hoewel de eerste exemplaren al
in de 19 e eeuw werden waargenomen,
duurde het tot de jaren
80 van de vorige eeuw voor ze
zich permanent vestigden in
België. Nederland moest toen
nog een tiental jaar langer
wachten voordat de vuurlibel
op meerdere plaatsen opdook.
In België en Zuid-Nederland is
het intussen een heel algemene
soort, maar ook in het oosten en
noorden van Nederland kom je
vuurlibellen vaak tegen.
120 JULI•AUGUSTUS

1
3
2
5
4
1 Kiersche Wijde, Overijssel
2 Overasseltse en Hatertse Vennen, Gelderland
3 Strabrechtse Heide, Noord-Brabant
4 Sint-Pietersberg, Limburg
5 Domein Kiewit/De Wijers, België
WWW. MAGAZINE.NL 121

Schildpadden in Europa
WERELDBURGERS
138 JULI•AUGUSTUS

HIËROGLIEFENSIERSCHILDPAD
Schildpadden komen wereldwijd voor, op bijna alle continenten en in de meeste wereldzeeën. De meeste
soorten leven in tropische en subtropische gebieden, maar sommige schildpadden doen het ook prima
in gematigde klimaten. Zelfs in Nederland kun je ze tegenkomen, al is hun bestaan hier nogal moeizaam.
Natuurfotograaf Edwin Giesbers toont je een paar prachtige soorten en vertelt hun verhaal.
TEKST EN FOTO’S EDWIN GIESBERS
WWW.
MAGAZINE.NL
139