Th&ma 2022-1

TH MA 1-22
Dit past bij de opvatting
dat kwaliteitszorg eigenlijk
everybody’s business
zou moeten zijn
Het begrip kwaliteitscultuur sluit aan bij de gedachte dat er
naast structuren en systemen een cultuur nodig is waarin
mensen op een open manier spreken over kwaliteit van
onderwijs en hoe je die kunt verbeteren. Als de uitgangspunten
waarop kwaliteitsmanagement zijn gebaseerd goed
overeenkomen met de waarden en voorkeuren van stafleden
en studenten, kunnen de structuur en cultuur van een
onderwijsorganisatie elkaar versterken (Ehlers, 2009). In de
afgelopen jaren heeft het idee dat instellingen moeten investeren
in de (door)ontwikkeling van een kwaliteitscultuur
steeds meer beleidsrelevantie gekregen. Dit past bij een
toegenomen vertrouwen van de overheid in het zelfregulerende
vermogen van onderwijsinstellingen, een drang naar
minder regels en controle van buitenaf, en de opvatting dat
kwaliteitszorg niet de verantwoordelijkheid is van een kleine
groep betrokkenen maar everybody’s business zou moeten
zijn (Bollaert, 2014).
Uit de hiervoor beschreven ontwikkelingen vloeit voort
dat mensen het begrip kwaliteitscultuur ook steeds vaker
gebruiken als een analytische lens waardoor ze kijken naar
de wijze waarop kwaliteitsmanagement gestalte krijgt.
Het denken over en werken aan onderwijskwaliteit schuift
hierdoor op: er komt meer aandacht voor het voeren van een
fundamentele dialoog over wat we onder onderwijskwaliteit
verstaan. Daarnaast is er meer ruimte voor het voeren van
discussie over het brede scala aan elementen binnen de
onderwijsorganisatie dat onderwijsverbetering kan beïnvloeden
(Elken & Stensaker, 2018).
Gemene delers
Het verder ontrafelen van het begrip kwaliteitscultuur is
geen eenvoudige opdracht. Dit komt bovenal doordat er
geen sprake is van maar één (ideaal)type kwaliteitscultuur
(Harvey & Stensaker, 2008). Iedere instelling kent haar
eigen kwaliteitscultuur, mede bepaald door de tradities, de
gehanteerde onderwijsfilosofie, de diversiteit in studenteninstroom,
de benaderingen van kwaliteitsmanagement
enzovoorts (Lomas, 1999). Als je de literatuur over implementatie
van kwaliteitsmanagement in het hoger onderwijs
Figuur 1 Contextelementen, werkende mechanismen en uitkomsten gerelateerd aan kwaliteitscultuur (Bendermacher, Oude Egbrink,
Wolfhagen & Dolmans, 2017)
38