You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
GRAVEL<br />
SPECIAL<br />
EXTRA<br />
ALLES OVER<br />
BIKEPACKEN<br />
+ HANDIGE<br />
CHECKLIST<br />
>> P 16<br />
COMFORT OP DE<br />
GRAVELBIKE<br />
Wat doen dikkere banden?<br />
En helpt voorvering echt?<br />
SCHOTLAND<br />
Moordrit door de Highlands,<br />
inclusief routebestanden<br />
De<br />
mooiste<br />
gravelevents<br />
van <strong>2022</strong><br />
KOFFIE ONDERWEG?<br />
Die maak je lekker zelf<br />
GEZIEN & GETEST<br />
Tassen, kleding, bikes,<br />
fietsbier en accessoires<br />
BIKEPACKEN?<br />
gewoon doen!
GRAVEL<br />
SPECIAL<br />
38<br />
48<br />
10<br />
12<br />
14<br />
16<br />
WAAROM? DAAROM!<br />
10 redenen om offroad te gaan.<br />
GRAVELBIKE ONTLEED<br />
Een gravelfiets is meer dan een<br />
racer met profielbanden.<br />
MIJN TROTS<br />
<strong>Fiets</strong>-podcaster Herman over zijn<br />
UNBND. ‘Die bel houdt het leuk.’<br />
BIKEPACKEN: DOEN!<br />
Op avontuur met bepakking:<br />
gaaf! Maar wat neem je mee?<br />
32 STUURTASJES<br />
Vijf handzame modellen waarmee<br />
je helemaal de blits maakt.<br />
36<br />
38<br />
40<br />
45<br />
48<br />
WAAR GAAT DAT HEEN?<br />
Hoe ontwikkelt het gravelen<br />
zich? Een blik op de toekomst.<br />
8x STRIK EROM<br />
Gravelfiets? Hier een paar tips,<br />
van budget tot gestoord duur.<br />
TEST: TREK VS. TREK<br />
Wanneer kies je een crosser en<br />
wanneer een gravelbike?<br />
52<br />
COLLE DELL’ASSIETTA<br />
Van pedalendansen tot waterballet.<br />
Verslag vanaf de Assietta.<br />
124<br />
CAMERA MEE<br />
Je avonturen vastleggen vergt<br />
voorbereiding en geduld.
INHOUD<br />
52<br />
TEST: ORIGINE GRAXX II<br />
Het Franse Origine biedt veel<br />
gravelfiets voor je geld.<br />
118<br />
64<br />
16<br />
56 TUBELESS<br />
Zo maak je de boel<br />
binnenbandenvrij.<br />
58<br />
60<br />
TE VROEG<br />
Deze gravelpioniers<br />
waren hun tijd ver vooruit.<br />
TEST: BASSO PALTA 2<br />
Een doldwaze testrit<br />
in de Dolomieten.<br />
70 BANDENPRAAT<br />
Nopjes en noppen:<br />
wanneer kies je welke?<br />
74 COMFORT<br />
Drie gravelfietsen met drie veersystemen.<br />
Wat is de winst?<br />
82 GRAVELGROEPEN<br />
Shimano heeft vier gravelgroepen.<br />
Zoek de verschillen.<br />
86 AGENDA<br />
Gravelaars rijden graag samen.<br />
De leukste events voor <strong>2022</strong>.<br />
98<br />
100<br />
114<br />
NK GRAVEL SERIES<br />
Na het succesvolle NK zijn er nu<br />
de gravel series!<br />
BEPAKT & BEZAKT<br />
Geen betere tassentest dan de<br />
praktijk. Wat werkt wel en niet?<br />
HET ZWARTE GOUD<br />
Koffie moet. Zo maak je onderweg<br />
zelf een lekkere bak.<br />
118 HIGHLANDER<br />
Grind happen in de Highlands:<br />
alleen voor echte doorbijters.<br />
124 BIERTEST<br />
Zo, en nu een fietsbiertje. Weet<br />
je waz, we tezze zu allemoah!<br />
PLUS<br />
07<br />
VOORWOORD & COLOFON<br />
08 SFEERPLAAT<br />
64<br />
GEZIEN & GETEST: KLEDING<br />
84 SFEERPLAAT<br />
92<br />
GEZIEN & GETEST:<br />
PECHHULP<br />
96 GRAVELCODE<br />
108<br />
108<br />
113 EREGALLERIJ<br />
130 HANDIGE LINKS<br />
GEZIEN & GETEST<br />
COVERFOTO<br />
Getty
SFEERPLAAT<br />
DROMEN WAARMAKEN<br />
Soms zie je van die foto’s waar je het fijne van wilt weten. Dit is er zo een,<br />
welke gravelaar droomt nou niet van dit soort fietstochten? Om die droom<br />
waar te maken, moet je helemaal afreizen naar British Columbia in Canada.<br />
Maar dat lijkt ons sowieso geen straf. Foto: Getty/GibsonPictures<br />
8 FIETS.NL
GRAVELSPECIAL <strong>2022</strong> 9
ETEN & DRINKEN<br />
WATER<br />
De eerste levensbehoefte is water. De hoeveelheid<br />
die je op de fiets meeneemt hangt sterk af<br />
van de route en temperatuur. Zijn er voldoende<br />
punten om water te tappen dan zijn twee bidons<br />
voldoende. De noodzaak voor een grotere voorraad<br />
hangt sterk samen met de mogelijkheden<br />
en de uitrusting. Veel water meenemen kan op<br />
verschillende manieren. Speciale bidonhouders<br />
waar anderhalveliterflessen in passen of extra<br />
(grote) bidonhouders aan de voorvork. De waterzak<br />
van een camelback in een rugzak<br />
mee nemen werkt ook prima.<br />
Wie een zuiveringsapparaat meeneemt<br />
hoeft alleen maar te kijken of er voldoende<br />
natuurlijke waterbronnen zijn. Onderzoek of<br />
die schoon genoeg zijn. Zo liggen in Frankrijk<br />
de vele kerncentrales altijd aan een rivier<br />
die wordt gebruikt voor het noodzakelijke<br />
koelwater. Of dat een goede plek is om de<br />
watervoorraad aan te vullen?<br />
26 FIETS.NL
BIKEPACKEN<br />
ETEN ONDERWEG<br />
In West-Europa is het niet per se nodig om een<br />
complete keukeninrichting en grote hoeveelheden<br />
eten mee te nemen. In elk dorp is een<br />
supermarkt vol etenswaren klaar voor gebruik<br />
en nog gezond ook. Uiteraard zijn cafetaria’s en<br />
restaurants een andere mogelijkheid, maar dat<br />
vraagt om een stevige beurs en meer tijd.<br />
Wil je toch zelf een maaltijd bereiden, dan zijn er<br />
brandertjes in allerlei soorten en maten. Op gas,<br />
benzine, speciale blokjes en zelfs op hout. Zelf<br />
zijn wij – hou je vast want dat lees je nergens –<br />
gecharmeerd van een kleine waterkoker. Zo’n<br />
ding weegt niet veel en kent een breed inzetbereik.<br />
Op elke camping, maar ook in bijvoorbeeld<br />
een wasserette hebben ze stroom en water.<br />
Je hebt snel een bakkie koffie of een maaltijd<br />
instant noedels gemaakt. Een warm ontbijt van<br />
muesli met een dot pindakaas is na een frisse<br />
nacht een traktatie van jewelste. Met een waterkoker<br />
hoef je geen potten en pannen mee te<br />
nemen. Een kom en een uitklapbare beker voor<br />
de koffie, meer is niet nodig. Wij nemen standaard<br />
een (plastic) potje pindakaas en chocoladepasta<br />
mee. Je koopt nog wat brood of een pak<br />
wraps. Die laatste blijven lang lekker en zijn<br />
oprolbaar. Op die manier grijp je nooit mis als de<br />
energievoorraad in het lijf opraakt. Voor echte<br />
noodgevallen zijn een paar energierepen altijd<br />
goed. Als bestek voldoen een lepel en een botermes.<br />
Met dat lange mes schraap je tot onderin<br />
de pindakaaspot. Een vork is nergens voor nodig.<br />
Maaltijden scoor je eenvoudig in een supermarkt.<br />
Kant-en-klare salades, blikjes bonen, vis, vlees,<br />
broodjes, yoghurt, fruit, een blikje fris en klaar<br />
ben je. Meteen opeten scheelt een hoop gesjouw.<br />
Voor wie het toch mee wil nemen naar de camping<br />
of een gezellige lunchplek is onze tip: neem<br />
een klein opvouwbaar kunststof tasje mee dat<br />
als rugzak dienst kan doen.<br />
GRAVELSPECIAL <strong>2022</strong> 27
COLLE DELL’ASSIETTA<br />
GRAVELHEAVEN<br />
Colle delle Finestre & Colle dell’Assietta<br />
Wie van bergen en gravel houdt, zal de naam Colle dell’Assietta<br />
vast niet onbekend voorkomen. Wij fietsen deze bergpas in een<br />
decor dat alsmaar donkerder wordt. Uiteindelijk eindigt onze<br />
tocht aan de andere kant van de pas. We raken doorweekt<br />
en onderkoeld, maar zijn een onvergetelijke ervaring rijker.<br />
TEKST EN FOTO’S EDWIN HAAN<br />
In september 2021 nemen collega Rob en ik deel aan<br />
de Assietta Bikepacking Trail. Een gravelevent waarbij<br />
het de bedoeling is om zo rap mogelijk een route<br />
van een kleine 300 kilometer en 8000 hoogtemeters<br />
af te leggen. Alvast een spoiler, de tocht valt uiteindelijk<br />
letterlijk en figuurlijk in het water, maar waarom<br />
we afreisden naar Italië, dat hebben we wel kunnen<br />
fietsen. In deze route zijn namelijk de Colle delle<br />
Finestre en de Colle dell’Assietta opgenomen.<br />
Ik ken deze klimmen alleen van de indrukwekkende<br />
foto’s en videobeelden en heb ze al een poos op mijn<br />
bucketlist staan. De Finestre maakte een onuitwisbare<br />
indruk op me toen Chris Froome er in 2018 vertrok<br />
voor een legendarische solo van 80 kilometer. Hij<br />
won die etappe en uiteindelijk ook de Giro. Als Rob<br />
dus voorstelt om samen deel te nemen aan dit evenement,<br />
hoef ik dan ook niet lang na te denken. De<br />
route gaat vanuit Pinerolo naar het westen, waarbij je<br />
zelfs even Frankrijk binnenrijdt.<br />
De start is ’s ochtends als de zon bijna opkomt. Het<br />
blijkt maar een klein event te zijn. Een stuk of dertig<br />
deelnemers, waarvan het merendeel ook nog op<br />
mountainbikes blijkt te starten. Na wat inleidende<br />
schermutselingen, waarbij we meteen op het lichtste<br />
verzet moeten om het dorp uit te komen, krijgen we<br />
eerst wat singletracks en goed te behappen klimmetjes<br />
voor de kiezen. Maar dan staat na 73 kilometer<br />
de Finestre in de weg, een col van 2.176 meter hoog,<br />
16 kilometer lang met een gemiddelde stijging van<br />
9,3% en stroken van 13%. Deze col moet je helemaal<br />
op om op de Assietta te komen.<br />
BEPAKT EN BEZAKT<br />
De klim begint nog vriendelijk, op goed begaanbaar<br />
asfalt. Mijn gravelbike heb ik voor deze gelegenheid<br />
uitgerust met 650b wielen en stevige, extra brede<br />
GRAVELSPECIAL <strong>2022</strong> 45
anden. Heel soepel klimt dat allemaal niet, zeker niet in<br />
combinatie met fietstassen met daarin een slaapzak, bivvy bag,<br />
regenkleding, fototoestel, powerbank en een boel proviand<br />
voor onderweg. Ik ben van plan om dit evenement zo rap<br />
mogelijk te rijden, als ik moe word wil ik even een paar uurtjes<br />
slapen in de buitenlucht, om vervolgens met verlichting<br />
mijn weg te vervolgen.<br />
De klim loopt lekker in het begin. De haarspeldbochten rijgen<br />
zich aaneen en al snel zit ik in een fijn ritme. Rob rijdt ondertussen<br />
al een flink stuk voor me, we hebben afgesproken om<br />
in ons eigen tempo te rijden en elkaar bij de finish weer te<br />
zien. De lucht betrekt, maar koud is het nog niet. Ik rijd tussen<br />
de bomen en slechts af en toe heb ik wat uitzicht op het dal,<br />
dat steeds wat kleiner wordt. Zo’n beetje halverwege de klim<br />
gaat het asfalt heel abrupt over in gravel. Hier kwam ik voor,<br />
eindelijk ben ik waar ik al zo lang wil zijn. Ik vul mijn bidons<br />
met ijskoud water uit het fonteintje en ga verder.<br />
Wat direct opvalt is dat het gravel er niet meer zo mooi bijligt<br />
als toen Froome zijn kunstje deed. De weg is uitgesleten en er<br />
liggen veel grote stenen waar ik omheen moet slalommen.<br />
Gelukkig rijd ik een stuk langzamer dan de Engelsman deed,<br />
ik heb dus alle tijd om het beste spoor uit te kiezen. De bomen<br />
worden schaarser en langzaam krijg ik het gevoel echt aan<br />
iets speciaals bezig te zijn. Op een enkele boerderij na is er<br />
weinig van menselijke civilisatie te zien en verkeer kom je<br />
hier überhaupt niet tegen. Het landschap is ruig en ik fiets<br />
door rotsachtig terrein met grijze en rode tinten.<br />
Hoe hoger ik kom, hoe meer het betrekt, de temperatuur zakt<br />
ook flink. Ik haal mijn armstukken tevoorschijn en trek die<br />
aan. Zo is het prima uit te houden. Als ik dan eindelijk de top<br />
bereik, is er geen beloning in de vorm van een mooi uitzicht.<br />
Het is inmiddels helemaal betrokken en nog maar een graad<br />
of 8. Ik trek snel een bodywarmer aan om niet te veel af te<br />
koelen. Ik zie vanuit de mist een andere deelnemer aankomen,<br />
die ik even op de foto zet. Hij rijdt net als ik op een titanium<br />
fiets. Hij maakt ook een foto van mij bij het bordje en het<br />
monument op de top, leuk voor het nageslacht.<br />
GRAVELHEMEL<br />
Dan begint het grote genieten, als er een gravelhemel bestaat,<br />
dan moet die toch hier zijn. Ik begin met een kleine beloning,<br />
ik mag een stukje afdalen. Nu snap ik waarom veel deelnemers<br />
vanochtend op de mountainbike zaten. Als de snelheid<br />
oploopt wordt het ontwijken van de losse keien wel wat lastig.<br />
Qua steilte zou je de fiets best kunnen laten lopen, de snelheid<br />
zou op een beter wegdek prima te handelen zijn. Maar nu<br />
moet ik toch heel veel in de remmen om te voor komen dat ik<br />
mijn banden stuk rijd op een scherpe steen.<br />
Na de korte afdaling begint de klim naar de top van de Assietta,<br />
die ligt op 2.472 meter. Ik fiets nu echt in niemandsland. Het<br />
trekt weer een beetje open en ik krijg zicht op wat me nog te<br />
wachten staat. Ik hoor motorgeluid en kijk om. Tot mijn verbazing<br />
zie ik twee oldtimers die rechtstreeks uit de Tweede<br />
Wereldoorlog lijken te komen. Op een gekke manier passen ze<br />
prima in dit decor. Omhoog gaan ze flink wat sneller dan ik,<br />
maar echt veel vaart zit er ook niet in de oude beestjes.<br />
103 kilometer na de start sta ik op de top van de Colle<br />
dell’Assietta. Een gevoel van euforie maakt zich van me<br />
meester. Ik heb op eigen kracht en op heel lastig terrein dit<br />
stuk niemandsland bereikt. Ik ben wel moe, maar voel me<br />
eigenlijk nog best sterk. Het bereiken van zo’n doel geeft<br />
kennelijk weer nieuwe energie. Ik weet dat ik nu een hele<br />
poos op en neer ga over de bergkam. Heel even breekt de zon<br />
nog door, het levert een magisch uitzicht op. Eindeloze gravelwegen<br />
die net onder de top richting Frankrijk kronkelen. En<br />
die mag ik allemaal nog berijden. De weg daalt in 36 kilometer<br />
nergens onder de 2.200 meter, dus al die zwaarbevochten<br />
hoogtemeters verdwijnen niet zomaar. Wat is dit genieten!<br />
Je rijdt hier door een stuk geschiedenis dat helemaal teruggaat<br />
naar de Slag van Assietta in 1747!<br />
46 FIETS.NL
70 FIETS.NL
GEMAAKT IN SAMENWERKING MET SCHWALBE<br />
BAND<br />
alles?<br />
Welke gravelband je moet kiezen, is niet<br />
alleen afhankelijk van de ondergrond waarop<br />
je wilt fietsen. Ook je stijl is van belang. Ga<br />
je voor snelheid of grip? En wat heeft de<br />
breedte van de band voor invloed op dit<br />
Wegwijs in het gravelbandenbos.<br />
MET JE BAND<br />
KIES HET PROFIEL DAT BIJ JE PAST >><br />
GRAVELSPECIAL <strong>2022</strong> 71
GRAVELEN in de<br />
HIGHLANDS<br />
TEKST ADRIAN MILES FOTO’S JOSEPH BRANSTON<br />
118 FIETS.NL
GRAVELSPECIAL <strong>2022</strong> 119
BIKEPACKING<br />
Een meerdaagse offroad-tocht<br />
van 140 kilometer in de<br />
Schotse Hooglanden.<br />
Hier rijd je in het gravelnirvana!<br />
Wat zullen we nemen? Haggis met<br />
kaastosti? Of Haggis met bacon? Gezien<br />
onze locatie is dit de laatste kans om iets<br />
te eten in de komende 75 kilometer gravel door de<br />
Highlands. En het gaat sowieso Haggis met iets<br />
erbij worden. We hebben net wat geweldige<br />
whisky geproefd in de Dalwhinnie-distilleerderij,<br />
in het gelijknamige dorpje aan de westkant van<br />
de Cairngorms. En nu sta ik op het punt om<br />
Schotlands favoriete lekkernij, een gerecht van<br />
schapenvlees, voor het eerst te gaan proeven.<br />
Schotser dan dit kan het niet worden. Mits het<br />
begint te plenzen uiteraard...<br />
We zijn naar de Schotse Hooglanden gegaan als<br />
afsluiter van een serie van drie offroad-avonturen.<br />
Hebben we het beste tot het laatst bewaard?<br />
Dat hopen we in ieder geval wel! Mijn fietsmaatje<br />
alias fotograaf Joe en ikzelf hebben hier nog nooit<br />
gefietst. Maar we kennen de mooie verhalen. Het<br />
plan is om te eindigen met een knaller, met een<br />
tweedaags avontuur waarin we onszelf willen<br />
verliezen in het verlaten landschap van Noord-<br />
Schotland. Tussen de twee dagen in gaan we<br />
wildkamperen.<br />
Onze fietsen zijn volgepakt met al het eten en de<br />
spullen die we denken nodig te hebben voor twee<br />
fietsdagen. Het maakt ze zo wendbaar als een<br />
olietanker, ze krijgen er trouwens ook dezelfde<br />
draaicirkel van. Dat is even wennen, als je zo van<br />
de wegfiets afkomt. Maar het went gelukkig snel,<br />
mede dankzij de afleiding van het schitterende<br />
landschap en de schijnbaar eindeloze graveltrail<br />
die voor ons ligt. De eerste kilometers schieten we<br />
nauwelijks op, zo vaak stoppen we om van het<br />
uitzicht te genieten. Dat we vanuit het vertrek, in<br />
120 FIETS.NL
het slaperige dorpje Kinloch Rannoch, meteen steil<br />
omhoog gaan helpt ook al niet mee.<br />
DE MOOISTE PADEN EN UITZICHTEN<br />
Om de gaten in onze kennis over dit gebied op te vullen<br />
hebben we local rider Neil gevraagd om ons te helpen.<br />
Hij had verschillende routesuggesties voor ons, met<br />
daarin onder meer een paar heel populaire gravelsegmenten;<br />
The Badger Divide en de Highland Trail 550,<br />
daar komen we straks nog op terug. Daar voegde hij een<br />
paar andere lokale hoogtepunten aan toe, waardoor we<br />
een rondje met 140 kilometer van Schotlands mooiste<br />
gravelpaden voorgeschoteld kregen.<br />
“Deze trails gaan van supersmooth tot boggy (drassig),<br />
en alles ertussenin”, zegt Neil. “De route voert langs<br />
sommige van de beste uitzichten die je in de Highlands<br />
kunt vinden en hij linkt zeven meren aan elkaar,<br />
waaronder Loch Ericht, Loch Ossian en Loch Rannoch.<br />
Het is afgelegen, maar, met als enige ravitailleringsplek<br />
Corrour Station, toch een echt must-do als je in deze<br />
regio wilt fietsen.”<br />
De route blijkt prima fietsbaar. Al moeten we op die<br />
eerste klim wel uit het zadel. Onze fietsen gaan van<br />
links naar rechts, maar we komen boven. In deze serie<br />
avonturen valt vooral op hoe rustig het is zodra je van<br />
de verharde wegen afgaat het gravel op. De rust en het<br />
isolement zijn niet alleen zichtbaar, maar ook voelbaar.<br />
Hoe verder we de Highlands in fietsen, hoe sterker die<br />
sensatie wordt.<br />
De eerste 35 kilometer leiden ons naar de stokerij<br />
van Dalwhinnie met de belofte van een proeverij. We<br />
besluiten om meteen maar een flesje aan te schaffen om<br />
later bij het kampvuur open te trekken. Dat verwarmt<br />
ons waarschijnlijk meer dan welk kledingstuk ook dat<br />
we ingepakt hebben.<br />
Maar voordat we het beloofde land bereiken, moeten we<br />
eerst over dat boggy stuk dat Neil ons beloofd had. Boggy<br />
blijkt een understatement te zijn. Het is vreselijk. De<br />
veenachtige ondergrond meurt een uur in de wind. De<br />
geur blijft ons nog bij, lang nadat we er overheen zijn. Of<br />
eigenlijk erdoor zijn, want onze voeten raken besmeurd<br />
met de stinkende prut. Dit is serieus de slechtste<br />
ondergrond waar ik in jaren op heb gereden.<br />
BON VIVANTS<br />
Maar zoals aan alles, komt ook hieraan een eind. En al<br />
snel rijden we weer op fatsoenlijke gravelpaden. We<br />
ontwijken een meertje dat gevuld wordt door een serie<br />
van kleine watervallen, duidelijk hoorbaar in de verder<br />
zo stille omgeving. Ons enige gezelschap, tot nu toe, was<br />
een handjevol hooglanders en wat schapen. Het enige<br />
menselijke contact dat we vandaag hadden was bij de<br />
distilleerderij. Met slechts 35 kilometer op de teller,<br />
zouden we ons normaal gesproken bedreigd hebben<br />
gevoeld door de donkergrijze wolken die boven ons<br />
hoofd hangen, maar we verlieten Dalwhinnie als bon<br />
vivants, met whisky en ’s werelds zwaarste tosties in<br />
onze magen. We zijn nu helemaal nergens bang voor!<br />
De komende 24 uur hebben we alleen onszelf als<br />
gezelschap. Terwijl we verder fietsen naar de plek waar<br />
we willen overnachten, bedenken we dat dit misschien<br />
maar goed is ook…. gezien de geur die we nog steeds<br />
verspreiden.<br />
GRAVELHEMEL<br />
Onze kampeerplek hadden we gepland naast Loch<br />
Ossian. En hoewel we geen specifieke plaats in<br />
gedachten hadden, had Neil ons verteld dat er zat goede<br />
plekken voor wildkamperen zouden zijn tussen de<br />
bomen aan de oever van het meer. Om daar te komen<br />
GRAVELSPECIAL <strong>2022</strong> 121