Buitensingel Magazine - Nr 6 - voorjaar 2022

06
voorjaar 2022
Magazine voor omwonenden en ondernemers in de buurt van de Singelgrachtgarage-Marnix
THEMA:
GROEN
ONDERNEMER:
KRINGLOOP WEST
BEWONER
& VISSER
ELEKTRISCH
LADEN

Geld verdienen met je mening?
Doe mee aan onderzoek!
Meld je aan via
www.mselect.nl
ONTWERP EN DIGITAAL DRUKWERK
RUPARO
.
WE LOVE RECYCLED.NL
duurzaam drukwerk online
Producten
Campagnes
TV-programma’s
Diensten
En meer...
We zoeken ook collega’s!
Check www.motivaction.nl/werken-bij
marnixstraat 140
Marnixkade 109F Amsterdam
NEW IN TOWN
AUTHENTIC VIETNAMESE
FOOD & DRINKS
BÁNH MÌ
FRESH SPRING ROLLS
NOODLE SALAD BOWLS
VIETNAMESE DRINKS
ICED TEAS
RESTAURANT Orontes West
MEDITERRANE SPECIALITEITEN
Hugo de grootplein 8
1052 KW Amsterdam
Tel:020-684 77 58
restaurantoronteswest.nl
info@restaurantoronteswest.nl
restaurant orontes west
Op houtskool gegrilde
vis, vlees, steak & vegetarisch
TWEEDE HUGO DE GROOTSTRAAT 12H
WWW.VIEN.NL
2

INHOUD
GRAVEN IN HET ARCHIEF
Groen rond de Singelgracht in beeld 4
NIEUWS & CIJFERS
‘Groene’ feiten over de bouw van de
Singelgrachtgarage-Marnix 5
GROEN
Het lentegevoel begint te kriebelen. In het weekend
lekker op de fiets langs de boer om eieren te halen
met de kinderen. Die vervolgens achter de kippen
aanzitten en met grote ogen naar de koeien kijken.
Elk jaar heb ik weer zin in dit nieuwe seizoen.
Ook in de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix
breekt een nieuw seizoen aan: van het werken op
het water naar het werken in een droge bouwkuip.
Dit jaar staat in het teken van de ruwbouw, zoals
wij dat noemen. In normale mensentaal: het
maken van vloeren, wanden en daken. Hopelijk
kan ik dit voorjaar tijdens de rondleidingen deze
werkzaamheden aan u laten zien. Graag geef ik u
dan persoonlijk uitleg over ons project.
Kim Pennings,
omgevingsmanager Mobilis
THEMA WERK
Elektrisch laden in de Singelgrachtgarage-Marnix 6-7
KNUTSELEN
Geef jij de stad meer kleur? 8-9
ONDERNEMER
Steven van Helsdingen, eigenaar Kringloop West 10-11
BEWONER & VISSER
Bewoner Margreet de Vries interviewt visser
Bram van Wijk 12-14
3 VRAGEN AAN
3 vragen aan Sandro Ivanic, eigenaar Barfly en Fjaka 15
SPEURSPEL
Zoek de kabouters Johnny Jordaan en Frederik Hendrik
rond de bouwkuip 16
COVERFOTO: THOMAS SCHLIJPER
COLOFON
Website www.buitensingel-amsterdam.nl
Redactie Geraldien Prud’homme - buitensingel@mobilis.nl Fotografie Thomas Schlijper - schlijper.nl en Carly Wollaert -
www.carlywollaert.com Artwork KochxBosch Studio - www.kochxbos.com Opmaak en druk Ruparo - www.ruparo.nl
Deze editie kwam tot stand i.s.m. de gemeente Amsterdam, Jan Brundel, Steven van Helsdingen, Sandro Ivanic, Peter Schoonderbeek,
Margreet de Vries, Bram van Wijk en Dennis van der Zanden ©2022
3

Bron: Stadsarchief Amsterdam/ Collectie tekeningen en prenten
Bron: Stadsarchief Amsterdam/ Collectie W.C. Ladiges
GRAVEN IN HET ARCHIEF
Ca. 1900
Juli 1983
Frederik Hendrikplantsoen 1-21 (v.l.n.r.),
gezien vanaf de Nassaukade richting de Frederik
Hendrikstraat.
Bron: Collectie Stadsarchief Amsterdam: foto’s eigen fotodienst
Het buiten Gelderland, later het Volkspark
aan de Singelgracht ter hoogte van het
Kuiperspad, later de Tweede Hugo de
Grootstraat.
Ca. 1890
Frederik Hendrikplantsoen gezien naar de Marnixstraat.
Bron: Stadsarchief Amsterdam/ Martin, A. (1827-1900)
Ca. 1895
Nassaukade en Singelgracht, gezien in
zuidoostelijke richting naar molen De
Victor bij de Rozengracht. Links het
torentje van het politiebureau Raampoort
aan de Marnixstraat.
4

100% gerecycled
NIEUWS & CIJFERS
Buitensingel magazine wordt gedrukt op Nautilus
White-papier met EU-ecolabel. Dat is het meest
duurzame papier: 100 procent gerecycled uit Europa.
Er worden strenge eisen gesteld op het gebied van
CO2-uitstoot en het gebruik van chemicaliën bij
de papierproductie.
‘Groene’ ondernemers
In deze editie van Buitensingel magazine leest
u ook interviews met twee jonge en ‘groene’
ondernemers in de buurt. Nieuwsgierig?
Kijk dan op pagina 10-11 en pagina 15.
100%
Elektrisch
In de Singelgrachtgarage-Marnix komen straks tachtig
elektrische laadplekken. Ook is er de mogelijkheid om dit
aantal uit te breiden naar 100 procent, dus voor alle 800
parkeerplekken. Meer over elektrisch laden kunt u lezen
in het achtergrondartikel op pagina 6 en 7.
Rondleidingen
Wilt u dit voorjaar deelnemen
aan een rondleiding over de
bouwplaats van het project
Singelgrachtgarage-Marnix?
Meldt u dan aan via
buitensingel@mobilis.nl, zodat
we u op de hoogte kunnen
houden over de rondleidingen.
Voordat het laatste water uit de bouwkuip is
gepompt, zijn de overgebleven vissen eruit gevist.
De vangst bedroeg zo’n 900 vissen. Bewoner Margreet
de Vries praat met visser Bram van Wijk over zijn
bijzondere vak (pagina 12 t/m 14).
± 900 Vissen
5

Elektrisch lad
in de Singelgracht
6
Tekst: Geraldien Prud’homme / Illustratie: Mr Design 79,
bewoner Marnixkade
De Singelgrachtgarage-Marnix krijgt tachtig elektrische
laadplekken, dat is 10 procent van het totaal aantal parkeerplekken.
In de toekomst kan het aantal EV-laadplekken
(EV = Elektrisch Voertuig) worden uitgebreid naar
800, daar is in het ontwerp al rekening mee gehouden.
Hoe werken die EV-aansluitingen precies?
Bij de oplevering van de Singelgrachtgarage-Marnix in
2024 zijn er tachtig elektrische laadplekken beschikbaar.
Op beide parkeerlagen is elektrisch laden mogelijk. Op
-1-niveau bevinden de veertig laadplekken zich bij het trappenhuis
op de Nassaukade ter hoogte van de Eerste Hugo
de Grootstraat. Op niveau -2 kunnen – ter hoogte van het
trappenhuis op de Marnixkade bij de Nieuwe Tuinstraat –
eveneens veertig elektrische auto’s worden geladen. Met
bebording en belijningen op het parkeerdek worden de locaties
van de EV-aansluitingen aangegeven. “Het grote verschil
zit in het feit dat de laadplekken in de parkeergarage
geconcentreerd zijn. Bij het elektrisch laden op straat zijn
de plekken verdeeld over de verschillende straten”, zegt
Peter Schoonderbeek, technisch manager Singelgrachtgarage-Marnix
bij het Ingenieursbureau van de gemeente
Amsterdam.
De elektrische energie wordt geleverd door Alliander. Hiervoor
is een middenspanningsaansluiting (10.000 V) geplaatst
in het groene elektriciteitshuisje in het Tweede
Marnixplantsoen. Via een laagspanningsverdeler – het zogenaamde
EV-railkanaalsysteem- wordt de elektrische
energie over de totale parkeergarage en de EV-laadaansluitpunten
verdeeld. Zo wordt voorkomen dat er overbelasting
optreed in de elektrische installatie. Tussen de elektrische
auto en het laadaansluitpunt wordt informatie gedeeld
over hoe vol de accu van de auto is, zodat de laadstroom
voor de elektrische auto optimaal kan worden ingesteld. Op
de laadapparaten in de parkeergarage zijn twee aansluitpunten
aanwezig, die met maximaal 32 Ampère de elektrische
auto kunnen laden.
100 procent EV
“Natuurlijk ligt het eraan wat je laadcapaciteit is en of er
een laadapparaat beschikbaar is. Bij uitbreiding van de
huidige EV-aansluitingen wordt telkens gekeken wat de invloed
is op het aansluitvermogen in de garage. Met al die
percentages was dat een hele berekening”, vertelt Jan
Brundel, ontwerpleider bij De Groot Installatiegroep. “Er is
dus een verdeelstation en voor de eerste fase komt er in de
parkeergarage een transformator van 630 kVA (kilo Volt-
Ampere). Later komt er in dezelfde ruimte een tweede
transformator én die voedt het hele systeem gebaseerd op
800 aansluitingen. Dat is als alle geparkeerde auto’s in de
garage elektrisch zijn.” Volgens hem is de uitdaging voor
100 procent EV de beschikbaarheid van voldoende vermogen
in de Amsterdamse binnenstad. Dat is contractueel
vastgelegd met Alliander. Schoonderbeek beaamt dat:
”Het grote knelpunt om in de toekomst alle 800 parkeerplekken
van laadstroom te voorzien, is het beschikbare
elektrisch vermogen in de buurt. Omdat er zoveel vraag is
naar elektriciteit kan het stroomnet dit niet allemaal leveren.
Hierin moeten dus keuzes voor de stad gemaakt worden.
Als project hebben we ons in ieder geval verzekerd
van voldoende stroom voor de uitbreiding naar meer laadplekken,
indien deze behoefte er is.”

en
garage-Marnix
ACHTERGROND: GROEN
Toekomstmuziek
Aanvankelijk was het idee om de EV-capaciteit in stappen
van 10 procent per jaar uit te breiden. Maar Brundel twijfelde
of dat de meest economische keuze zou zijn. Daarom
stelde hij voor om het aantal laadplekken per sectie uit te
breiden in plaats van in stappen van 10 procent. Vanaf
2030 moeten alle nieuwe personenauto’s die op de markt
komen 100 procent elektrisch zijn. De ontwerpleider verwacht
dat er in 2038 alleen nog maar volledig elektrische
auto’s zullen rijden: “Dat is toekomstmuziek en dat moet
nog een keer bekeken worden. Maar dan heb je vanaf de
oplevering in 2024 veertien jaar om het aantal laadplekken
naar 100 procent uit te breiden. Dan kun je om de 1,5 jaar
een kleine stap zetten, dat zijn er negen in totaal. Maar het
is economischer om wat grotere stappen te maken. In de
praktijk moet blijken wat de meest efficiënte methode is.
Parkeerbeheer moet straks naar de bezetting gaan kijken,
want uitbreiding kost natuurlijk wel geld.”
Bij de installatie van de laadpunten in de Singelgrachtgarage-Marnix
is een goed werkend – dus storingsvrij – energiemanagementsysteem
het allerbelangrijkste. “We hebben
wel een heel hoge betrouwbaarheid: 99,9 procent,
hoger bestaat eigenlijk niet. Een jaar heeft 10.504 uur. Per
jaar mag er maximaal 105 uur uitval optreden door onderhoud
en storingen, maximaal 12 minuten per dag. Het zijn
allerlei verschillende systemen en je moet soms ook onderhoud
doen. Maar dat is allemaal minimaal en een software
update probeer je op rustige tijden uit te voeren.”
400 meter
Zijn bedrijf was ook betrokken bij de installatie van de elektrische
laadplekken in de parkeergarage onder het Rokin.
Toch is de situatie in de Singelgrachtgarage-Marnix anders
en ook lastiger, meent de ontwerpleider: “Voor de bekabeling
moest ik een berekening maken en hier is de lengte
van de garage 400 meter. Het liefst wilde ik de voeding in
het midden plaatsen en dan de stroom naar links en rechts
verdelen, zodat de afstand
“Het is een contract -
eis dat de laadplekken
over de
parkeergarage
verspreid worden.”
gelijk is. In het ontwerp
was dat onmogelijk, dus
die strijd heb ik verloren
en dat betekent dat we
van één kant gaan voeden.
Dus we moeten nu over de
hele lengte kabels leggen.
De stroom komt vanuit het
Tweede Marnixplantsoen
en moet helemaal naar het Marnixbad en het Frederik Hendrikplantsoen.
Daardoor gaat er ook stroomcapaciteit verloren.”
“Op niveau -1 komen de laadplekken meer aan de achterkant
en op -2 aan de voorkant. Voor invalide personen zijn
de laadplekken bij de ingang en dichtbij de lifthuisjes. Het
is een contracteis dat de laadplekken over de parkeergarage
verspreid worden. Daarom zijn ze op de verschillende
verdiepingen op een andere plek. Aanvankelijk wilde de
brandweer de elektrische laadpunten graag bij de ingang
hebben. Maar als er in de toekomst 800 elektrische auto’s
staan, maakt het helemaal niet uit. De laadkastjes hebben
een soort brandalarm, dat in verbinding staat met de
sprinklerinstallatie. Die sprinklerinstallatie wordt op temperatuur
geschakeld. Dus zodra de temperatuur te hoog
wordt, treedt de sprinklerinstallatie in werking die dan alleen
door bevoegden kan worden uitgezet.”
7

KNUTSELEN
Wie geeft kleur?
ik vlieg graag over een stad!
8

Wij ook!
9

STEVEN VAN HELSDINGEN, EIGENAAR KRINGLOOP WEST
“Alles wat wij doen moet
duurzaam karakter hebb
Tekst: Geraldien Prud’homme / Fotografie:
Carly Wollaert, bewoner Marnixkade
Steven van Helsdingen opende
in maart 2021 Kringloop West in
de Tweede Hugo de Grootstraat.
Met deze eigentijdse kringloopwinkel
wil hij een nieuwe doelgroep
bereiken en kennis laten
maken met duurzaamheid.
“De buurt
is heel
enthousiast.”
Waar komt het idee voor Kringloop
West vandaan?
“Mijn broer heeft een kringloopwinkel in
de Ri vie renbuurt. Hij moest naar het
buitenland en ik zat tussen twee IT-banen.
Ik had helemaal
niets met kringloopwinkels,
vond het maar een
stoffige bende. Maar
ik ben wel ondernemend
en eigenwijs.
In
2016 heb
ik, met
hulp van
vrienden,
die winkel
tijdelijk van hem overgenomen. Allereerst
heb ik daar een grote opruiming
gehouden en de winkel opnieuw ingericht
om mijn eigen draai eraan te geven.
Dat is iets wat ik altijd al had; als
kind vond ik het super leuk om dingen te
sorteren, op te ruimen en te etaleren.
Later deed ik dat in de IT met het grafisch
vormgeven van webshops. Uiteindelijk
vond ik het zo leuk, dat ik daarna
nog op drie andere locaties in Amsterdam
kringloopwinkels heb gehad. Kringloop
West is dus nummer vijf.”
Hoe heb je dit pand gevonden?
“Via een advertentie op Funda. Ik wilde
aan een doorgaande weg zitten en niet
op een industrieterrein, want het nodigt
veel meer uit als je in de stad zit. Jaspers
Ebbers Installatietechniek zat in dit
pand en ik dacht dat ze een fout hadden
gemaakt in de huurprijs. We hebben een
goede deal gesloten en dit pand in gedeeltes
overgenomen, zodat Jaspers
langzaam kon verhuizen. Sinds augustus
zijn ze hier helemaal weg. Omdat wij
vanaf het begin de huur betaalden, konden
we een stukje overname overbruggen,
onder andere voor de rolluiken en
de vloerverwarming. Tijdens de lockdown
in februari 2021 kregen we de
sleutel en begonnen we met de verbouwing.
Daarbij hebben we zo veel mogelijk
materialen hergebruikt: de oude archiefkasten
in het souterrain zijn nu
pashokjes en van verwarmingsbuizen
hebben we kledingrekken gemaakt.
Onze opening was precies op het juiste
moment: aan het einde van de lockdown
in maart. Voor Amsterdamse begrippen
is dit pand uniek. Het zijn vier aaneengesloten
panden met een souterrain, dat
nog groter is dan de winkel op de begane
grond. Straks hebben we 450 m²
winkeloppervlakte, verdeeld over twee
verdiepingen, met daarnaast nog zo’n
200 m² voor lokale makers. We zijn hier
echt voor de lange termijn en daardoor
kunnen we ook allerlei projecten opstarten.”
Waarin onderscheidt Kringloop West
zich van andere kringloopwinkels?
“Deze winkel is kringloop 2.0: hier komt
alles samen wat ik de afgelopen jaren
over kringloopwinkels heb geleerd. We
10

ONDERNEMER
een
en”
zijn meteen begonnen met Instagram,
verkopen geen rotzooi en willen laten
zien dat het leuk is om tweedehands te
kopen. Zelf bepaal ik wat er wel en niet
in de winkel komt en ook de prijs van
alle producten. We verkopen een mix
van kunst, vintage, kringloopspullen en
upcycle producten. Dat zijn nieuwe producten
die van afgeschreven spullen
zijn gemaakt. Zoals de lampen van collectief
Zwaarlicht, waarvoor bijvoorbeeld
oude stofzuigers worden gebruikt.
We willen een nieuwe doelgroep aanspreken
en mensen laten kennismaken
met duurzaamheid. Dat bereiken we
door laagdrempelig te zijn en inspiratie
te bieden. Alles wat wij doen moet een
duurzaam karakter hebben. In ons pand
vind je daarvan allerlei voorbeelden.
Zo kunnen we met de koffieprut
van onze koffiebar Prut oesterzwammen
kweken en schenken
we koffie in tweedehands mokken.
De buurt is heel enthousiast,
we worden overladen
met positieve
reacties. Mensen
zien dat wij
liefde in Kringloop West stoppen en vinden
het fijn om hun spullen te brengen,
ook goede spullen. Ze zien dat wij er
waarde aan hechten en er dankbaar voor
zijn. Het is een grote winkel, maar tegelijkertijd
klein genoeg voor persoonlijk
contact. Het gros van de spullen, zo’n
95 procent, halen we op of krijgen we
aangeboden. Trendy items, zoals vinyl
en racefietsen, kopen we in bij particulieren
of op markten, zodat we een leuke
mix hebben. Frank is onze vinyl- en
elektronicaspecialist, hij test en repareert
alle apparatuur voordat het in de
winkel komt. De racefietsen worden
eerst door Matt in onze fietsenwerkplaats
opgeknapt.”
Uit hoeveel mensen bestaat jullie
team?
“In totaal werken hier zo’n zestien mensen.
Dat zijn vrijwilligers, ZZP’ers en
mensen op de loonlijst. Naast mijzelf
zijn er nog twee fulltimers. Beneden
heeft Cat haar stoffeerderij byLorenzi.
Zij betaalt geen huur, maar werkt in ruil
een dag per week in de winkel. Luca van
De Opwaardeerkamer die ook in het
souterrain zijn werkplaats heeft, restaureert
de meubels die wij binnenkrijgen.
Dus we werken met gesloten beurzen.”
Wat heb je zelf met duurzaamheid?
“Het is iets waar ik steeds bewuster van
ben. Zelf ben ik heel minimalistisch, ik
hecht niet zo veel waarde aan spullen.
Dat maakt het voor mij ook makkelijk
om dingen te verkopen. Anders zou ik
alles wat binnenkomt zelf willen houden
en een ‘hoarder’ worden!”
“We willen een
nieuwe doelgroep
aanspreken.”
Hoe zie je de toekomst voor Kringloop
West?
“In de toekomst willen we beneden starten
met een uitleenservice voor gereedschap
en een openbare werkplaats, een
soort repaircafé. Buurtbewoners nemen
dan een lidmaatschap voor reparaties
en krijgen korting op een kop koffie, zodat
je echt een buurtfunctie hebt. We
zoeken nog iemand die hier een naaiatelier
wil openen. Met de gemeente zijn
we in gesprek over subsidie voor het organiseren
van workshops en kennissessies,
bijvoorbeeld ‘Hoe plak je een band’
of ‘Hoe word je vegetariër?’. Ook kijken
we samen met de gemeente of Kringloop
West als blauwdruk in andere buurten
kan worden gebruikt. Irma is aangenomen
om projecten met duurzame
bedrijven in deze buurt en samenwerkingen
voor ons restafval op te zetten,
dus om beter te recyclen. Verder moet
onze tuin van 120 m² een groene ontmoetingsplek
worden.”
11

“QUA SOORTEN H
EEN BIJZO
12

BEWONER & VISSER
ADDEN WE HIER BEST
NDERE VANGST.”
Vlak voordat de laatste meters water uit de
bouwkuip worden weggepompt, worden de achtergebleven
vissen uit de Singelgracht gevist
en verderop in de gracht weer teruggezet. Margreet
de Vries, bewoner van de Nassaukade,
spreekt met Bram van Wijk, directeur Visserij
Service Nederland, over zijn werk.
Tekst: Geraldien Prud’homme / Portretfotografie: Thomas
Schlijper, kleine foto: Visserij Service Nederland
“Wilt u zich even voorstellen?” vraagt Margreet de Vries.
“Ik ben Bram van Wijk, directeur van Visserij Service Nederland.
Mijn familie komt uit Groot-Ammers en bestaat
van oorsprong uit watermolenaars. In dienst van de boeren
en om hun inkomen aan te vullen, mochten ze vissen op de
wateren van de boeren. Dus eigenlijk zijn ze altijd beroepsvissers
geweest. Ik ben de vierde generatie. Toen ik achttien
was, verloor ik mijn vader en heb ik het familiebedrijf
voortgezet.” Margreet: “Dat is een jonge leeftijd om zo’n
bedrijf over te nemen.” Bram: “Ja, en in het begin doe je
alles net zoals je vader. Maar op een gegeven moment krijg
je andere inzichten. Toen ben ik begonnen met onderzoek
en afvissingen. Dat afvissen is ook wat wij hier in de Singelgracht
doen. We vangen vis en daar zit ook ondermaatse vis
bij. In Nederland is er een select groepje van vijf of zes
partijen die daar vanuit het ministerie een ontheffing voor
heeft.” Margreet: “Dus in plaats van vissen voor de consumptie,
bent u gaan vissen voor…?” Bram: “Dienstverlening,
het is dienstverlenend vissen, dus we beoefenen nog
wel het vak. Alleen vangen we nu de vis en laten die net zo
makkelijk weer los!” Margreet: “Dus u hebt vanochtend een
klus voor dit project gedaan. Wat moet ik me daar precies
bij voorstellen?” Bram antwoordt: “In het watersysteem is
met damwanden een bouwkuip gemaakt. Die is eerst gebaggerd.
Daarna zijn er funderingspalen in gezet en is er
onderwaterbeton gestort.” Margreet: “Ja, dat hebben we
allemaal gezien en gehoord!” Bram: “Ondanks alle activiteiten
zwemmen er nog steeds vissen rond. In deze tijd van
het jaar is het water koud. Vissen zijn koudbloedig en in de
winter redelijk traag, daardoor blijft een deel toch nog zitten.
De bouwkuip is dichtgegaan met de vis erin en wordt
nu leeggepompt. Wij hebben zoveel mogelijk vissen eruit
gehaald en overgezet.” Margreet: “Heeft u dat dan ook van
tevoren voorbereid? Of ziet u wel wat u tegenkomt?” Bram:
“Van tevoren krijg ik van de aannemer de afmetingen van
de bouwkuip. Dus dan weet ik hoe groot het ongeveer is en
schat ik hoe lang we er ongeveer mee bezig zijn, zodat ik
een prijs kan maken. Voor ons is dit niet de eerste bouwkuip.
Bij Amsterdam Centraal zijn ze een ondergrondse fietsenstalling
aan het bouwen. Die hebben we ook gedaan. In
de bouwkuip voor de nieuwe zeesluis in IJmuiden hebben
we ook gevist. We hebben er dus wel wat ervaring mee.”
Margreet: “Daardoor heeft u natuurlijk al een idee van wat
voor vis u gaat tegenkomen. Hoe was dat hier?” Bram:
“Qua soorten hadden we hier best een bijzondere vangst.
We hebben hier een open systeem naar het Noordzeekanaal.
Het Noordzeekanaal is brak water en richting IJmuiden
wordt het zout. Hier in de bouwkuip hebben we sprot
gevangen, dat is een zoute soort.“ Margreet: “Dus dat is
bijzonder omdat het brak water is? Bram: “Ja, en we hebben
ook driedoornige stekelbaars gevangen. Daarvan zijn er
drie ondersoorten. Eentje leeft gewoon in de sloot, dat zijn
heel kleine visjes. Er is een ondersoort die alleen maar op
zee leeft. En de grootste groep is de soort die op zee opgroeit
en op het zoet komt paaien. Dat kun je zien aan de
schilden die ze op hun zijflanken hebben. De zoete soort
heeft dat niet en die hebben we hier ook gevangen. In deze
tijd van het jaar komen ze het land in, dat is ook grappig.
Er zijn museumtekeningen van het oude Amsterdam. Daarop
is te zien hoe boeren de driedoornige stekelbaars massaal
uit kleine slootjes opscheppen en over het land heen
gooien om te bemesten. Dus zo talrijk waren die hier toen.
Buiten die brakwatersoorten hebben we ook snoek en ruisvoorn
gevangen. Dat zijn juist de plantminnende soorten
die in slootjes met veel waterplanten voorkomen en die zou
je dan weer minder snel in zo’n gracht verwachten. Verder
hebben we snoekbaars, brasem, blankvoorn, baars, spiering
en zwartbekgrondel gevangen. Zwartbekgrondel is een
exoot uit het Donaugebied. Er is een kanaal gegraven tussen
de Rijn en de Donau. Daardoor zijn er ook allerlei vissoorten
uit de Donau in het Rijnsysteem terechtgekomen.”
Margreet: “Als bewoner sta je er totaal niet bij stil dat er
allerlei vissen in de gracht zwemmen. Aan hoeveel vissen
moet ik dan denken?” Bram: “We doen een schatting. Ik
denk dat we 800 tot 900 vissen hebben gevangen. In het
begin stond het water nog redelijk hoog. Ons bootje is met
een kraan in de bouwkuip getakeld. Daarna zijn ze verder
gaan pompen en kwam het water steeds lager. Dan vang je
de vissen ook makkelijker.”
13

Margreet de Vries
Bram van Wijk
“En hoe vangt u ze dan?” vraagt Margreet de Vries. “We
hebben ze elektrisch gevangen. Omdat al die palen in het
water staan, kun je er niet met een net doorheen. Eigenlijk
verdoof je de vis door middel van elektriciteit. Het ziet er
cru uit, maar eigenlijk is het een van de meest diervriendelijke
manieren om vis te vangen.” Margreet: “Dus je verwondt
ze er niet mee? Maar je geeft ze een soort stroomstoot.
Je raakt ze even aan met stroom.” Bram van Wijk:
“Ja, we hebben een polyester bootje, daar staat een aggregaat
in. En we hebben een aardedraad, zo noemen we dat.
Die hangt buiten de boot en aan het schepnet zit ook een
draad. Zodra we het schepnet in het water doen, krijg je
kortsluiting in het water en ontstaat er een stroomveld. Binnen
dat stroomveld wordt de vis verdoofd. En omdat vissen
een zwemblaas hebben, komen ze naar het oppervlak drijven.
Dat is simpel gezegd hoe het werkt. In praktijk is het
minder simpel dan ik het nu vertel, want je moet het wel
vaker gedaan hebben. Maar in principe kun je de vissen
dan zo met je schepnet eruit scheppen. Daarna komen ze
in een kuip met water weer bij. Vervolgens laten we de vissen
buiten de bouwkuip los en zijn ze weer vrij”, antwoordt
Bram.
“Zo’n 90 tot 95 procent
van de achtergebleven
vissen hebben we
gevangen.”
Margreet wijst naar de zuidzijde van de Raampoortbrug:
“Dus via die kant kunnen ze via de Kostverlorenvaart de
stad uit zwemmen? Ik weet dat daar ook best grote binnenvaartschepen
doorheen gaan.” Bram knikt: “Ja, die zal dan
wel naar het IJ toe lopen.
Als aannemer heb
je een zorgplicht: je
mag dieren niet onnodig
laten lijden of sterven.
Je moet een bepaalde
inspanning leveren om
dierenleed zoveel mogelijk
te voorkomen. En ik denk dat wij hier zo’n 90 tot 95
procent van de achtergebleven vissen hebben gevangen.”
Margreet: “Dat is toch heel mooi! En u doet dit werk dus al
lang. Verandert er veel op visgebied, bijvoorbeeld hoeveel
vissen er zijn? Bram: “Ja, het wordt wel anders. We onttrekken
ons drinkwater uit het oppervlaktewater. Dus hoe smeriger
ons oppervlaktewater is, hoe moeilijker het wordt om
er drinkwater van te maken. Er is Europese regelgeving om
het water schoner te maken. Dat noemen ze de Kaderrichtlijn
Water. Alle waterbeheerders zijn daarmee aan het werk
gegaan. Het speelt nu al een jaar of twintig. Daarvan heeft
het terugdringen van fosfaten het grootste effect. In zeepsop
zit tegenwoordig geen fosfaat meer. Vroeger kwamen
veel riolen rechtstreeks op de gracht uit. Maar die zijn nu
allemaal aangesloten op de rioolwaterzuivering. En de rioolwaterzuiveringen
zijn ook steeds beter geworden, dus het
water wordt steeds zuiverder. Maar fosfaten zijn wel meststoffen.
Het is te vergelijken met het land. Als wij vroeger
een hectare water bemonsterden, had je 300 tot 400 kilo
vis, ongeacht de soort. Dat was heel normaal. Als je nu
datzelfde water bemonsterd, heb je 80 tot 90 kilo vis per
hectare. Dat aantal is heel sterk afgenomen, omdat je gewoon
minder voedingsstoffen in het water hebt. Als een
boer zijn land niet bemest, dan groeit het gewas ook minder
hard. Maar je krijgt er wel meer soorten voor terug,
want de dominante soorten nemen af. Daardoor komt er
ruimte voor andere soorten. Je krijgt wat meer waterplanten,
er komt meer variëteit in het water. Dus de hoeveelheid
vis is sterk afgenomen. Maar de biodiversiteit – en dat is
tegenwoordig toch het codewoord – is wel toegenomen.”
Margreet vraagt hoe het met de waterkwaliteit hier in de
Singelgracht staat. Qua soortensamenstelling is de visstand,
volgens Bram, helemaal niet zo slecht. Via het gemaal
bij Diemen worden de grachten doorgespoeld en dat
zorgt voor verversing. “In Amsterdam heb je natuurlijk een
sluizensysteem. Het is geen stilstaand water, want er worden
sluizen opengezet”, zegt Margreet. “De inrichting van
het grachtenstelsel is natuurlijk vrij monotoon, dus dat
houdt bepaalde soorten tegen. Maar nu moeten er in Amsterdam
weet ik hoeveel kilometers kademuur vervangen
worden. Ze proberen dat slim op te lossen door in die kademuur
bijvoorbeeld schuilnestjes of habitat voor vis te maken.
Dat nemen ze gelijk mee tijdens de bouw. Dus in
plaats van een nieuwe rechte kademuur brengen ze er
structuur in aan, zodat er vissen tussen gaan zitten, die
daar profijt van hebben. Ze doen ook allerlei proeven om
bepaalde waterplanten met wortelstelsels te laten groeien.
Maar dan moet je natuurlijk niet te veel scheepvaart hebben,
dus dat kan ook weer niet overal. Maar er wordt wel
over nagedacht”, aldus de visexpert.
14

vragen aan
Sandro Ivanic
Barfly en Fjaka
Tekst: Geraldien Prud’homme / Fotografie: Carly Wollaert, bewoner Marnixkade
Sandro Ivanic is eigenaar van eetcafé/cocktailbar
Barfly en ontbijt- en lunchcafé Fjaka aan de
Nassaukade. “De buurt steunt ons, dankzij hen
zijn we er nog steeds.”
Wanneer ben je begonnen met Barfly en Fjaka?
“Zes jaar geleden verhuisde ik vanuit Denemarken terug
naar Kroatië. Op weg naar huis zou ik tien dagen in
Amsterdam blijven. Maar een uur nadat ik was geland
kreeg ik al een goede baan in de horeca aangeboden.
Mijn eerste telefoontje hier was voor een huis en daar
woon ik nog steeds. Dus alles viel op zijn plaats. Ik had
heel veel geluk en besloot te blijven. Later ging ik in
een zessterrenhotel op de Dam werken. Naast mijn
baan bij Hotel TwentySeven had ik twee bedrijven,
waaronder een consultancybedrijf voor internationale
horecaconcepten. Ik houd ervan om iets vanuit het niets
op te bouwen. Met mijn tweede bedrijf importeerde en
exporteerde ik mineraalwater uit Kroatië. Zo ontmoette
ik de vorige eigenaar van dit bedrijf aan de Nassaukade.
Hij vertelde dat hij deze twee locaties wilde verkopen.
Aanvankelijk was mijn reactie dat ik zelf geen interesse
had, maar dat ik binnen mijn netwerk zou zoeken.
Deze panden waren zeker tien jaar niet onderhouden
en zagen er onaantrekkelijk uit. Het restaurant was al
zo’n vier jaar gesloten. Toch zag ik, toen ik hier voor het
eerst binnenkwam, een heleboel mogelijkheden. Dus
ik maakte mijn financiële bedrijfsplan. Er waren meer
geïnteresseerden. Maar zij waren niet zo snel als ik en
binnen twee weken was alles geregeld. Ik werkte nog twee
maanden ’s avonds in het hotel en ’s ochtends hier. Fjaka
is 1 september 2019 geopend en bijna drie maanden later
opende Barfly als cocktailbar. Helaas moest Barfly, vanwege
corona, al vrij snel daarna sluiten. En omdat we geen
omzetcijfers van de afgelopen jaren hadden, kregen we
geen overheidssteun.”
Hoe hebben jullie die lockdowns overleefd?
“Fjaka opende zeven dagen per week, ook al hadden we
nauwelijks omzet. Maar we wilden het contact met onze
klanten niet verliezen. Veel horecaondernemers kregen
wel steun. Zij gingen gewoon dicht en je kon nergens
meer koffie halen. Ook zijn we toen begonnen met online
bestellingen voor Balkan streetfood. Fjaka is een gevoel. Je
kunt het omschrijven als: in de dagelijkse drukte goed voor
jezelf zorgen en even rust nemen. Fjaka is een plek voor
overdag, we zijn tussen 08.00 en 16.00 uur geopend. Barfly
is voor ‘s avonds en het nachtleven, de openingstijden zijn
van 16.00 tot 03.00 uur. Je kunt dus bijna op elk gewenst
tijdstip bij ons terecht voor ontbijt, lunch, brunch, diner
en drankjes. In Barfly staat een oude piano voor live
muzieksessies en muzikale gasten. Naast cocktails en
andere drankjes serveren we mediterrane gerechten. Het
eten bij Barfly is een gevolg van de lockdowns, want nu
openen we vroeger zodat we omzet met diners kunnen
maken. Gelukkig hebben we veel connecties en de buurt
steunt ons. Dat zijn de mensen die ons in leven houden,
dankzij hen zijn we er nog steeds. Ze komen bijvoorbeeld
langs om een fles wijn te kopen. Daar ben ik heel dankbaar
voor. Tijdens lockdownwandelingen kwamen mensen één
voor één binnen, namen een cocktail en verlieten de zaak.
Ook hebben we voor werknemers van een groot Europees
bedrijf cocktaildozen met Kroatische borrelhapjes gemaakt.
Ons team was klein en dat bleef zo. Niemand is ontslagen,
maar iedereen werkte minder uren.”
Wat maakt Barfly en Fjaka bijzonder?
“We combineren de Nederlandse cultuur met de
Kroatische. Zo hebben we bij Barfly naast lokale bieren,
ook bieren en wijnen uit de Balkan. Als enige bar in
Europa schenken wij koraalbieren- en wijnen, die zijn
diep in de Adriatische zee gerijpt. Beide zaken hebben
een zero waste beleid, dus wij doen ons best om zo min
mogelijk afval te produceren. Zo hergebruiken we koffiedik
als plantenvoeding en zijn onze koffiebekers biologisch
afbreekbaar. Het hele jaar hebben we een terras op de
stoep voor Barfly en Fjaka. In de zomer breiden we ons
terras verder uit naar de brug.”
15

COLUMN
WERK
DOE MEE
& WIN
MOOIE
PRIJZEN!
zoek de
Kabouters
Tijdens de graafwerkzaamheden zijn we
op een kabouternest gestuit. De meeste
kabouters zijn direct verdwenen.
Maar twee van hen: Frederik Hendrik en
Johnny Jordaan, worden soms rond de
bouwplaats gespot. Spot jij ze ook?
Ga op zoek en maak van beide kabouters
een foto. Stuur deze met je naam naar
06 – 23 05 37 99 (volwassenen mogen ook
meedoen).
INFO
GEZOCHT: FOTOGRAFEN
Bent u een enthousiaste (hobby)fotograaf?
Stuur uw foto’s (in hoge resolutie, 300
dpi) van de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix
dan naar:
buitensingel@mobilis.nl
De mooiste foto’s publiceren we,
met naamsvermelding, op onze
projectwebsite Buitensingel-Amsterdam
en/of in de komende edities van dit
bewonersmagazine.
GRATIS ADVERTENTIE
Wilt u – als ondernemer in de buurt van
de Singelgrachtgarage-Marnix – ook een
gratis ¼ pagina- advertentie (zie pag. 2)
in dit magazine plaatsen?
Neem dan contact op met de redactie:
buitensingel@mobilis.nl
VRAGEN EN KLACHTEN
Voor vragen of klachten over de bouw
kunt u mailen naar:
singelgrachtgaragemarnix@amsterdam.nl
BIJ SCHADE
Schade kunt u melden via het
schadeformulier:
www.amsterdam.nl/singelgrachtgarage/
schadeprotocol-singelgrachtgarage
BIJ SCHADE MET SPOED
bel 020 - 347 31 11 (24/7 bereikbaar)
AFSPRAAK
Wilt u een afspraak voor een gesprek met
de omgevingsmanagers van de gemeente
Amsterdam en/of Mobilis maken? Dan
kunt u mailen naar:
singelgrachtgaragemarnix@amsterdam.nl
Meedoen kan tot 20 mei 2022.
Daarna maken we de winnaars bekend.
WEBSITES
Gemeente Amsterdam:
www.amsterdam.nl/singelgrachtgarage/
Projectwebsite:
www.buitensingel-amsterdam.nl
16