Take Care! - (On)zichtbare zorg als sociaal-ruimtelijk vraagstuk

“Mensen worden veel meer dan
vroeger begeleid in de samenleving.
Maar het mag geen
dogmatische invulling worden, dat
men daar allemaal naartoe moet.
Er zit wel heel veel potentieel in,
als je maar vanuit een traject met
personen in open dialoog hún
traject kunt gaan. Niet zeggen
‘dit is uw traject’.” – Directeur
zorgvoorziening
- Ook de professionalisering van de zorg en de ruimtelijke
spreiding in Vlaanderen tonen de nood aan woonmobiliteit
en woonzorgvormen tussen ‘thuis’ en ‘instelling’.
- Woonmobiliteit in de eigen buurt kan meer aangemoedigd
worden om zo in je eigen buurt oud te kunnen worden.
Hiervoor is een divers woonaanbod (in de eigen buurt)
nodig.
- Het is belangrijk dat in de toekomst de buurten waar
woonmobiliteit aangemoedigd wordt, ‘goed gelegen’ zijn,
in lijn met de ontwikkelingen van kernversterking. Daarvoor
is het nodig om stappen te zetten naar meer ruimtelijk
clusteren. Een dogmatische aanpak of sancties opleggen
werkt niet: dit vraagt om een constructieve en haalbare
werkwijze. Voor elke woonomgeving moet worden afgewogen
wat wenselijk is, en hoe desgevallend, zo goed als
mogelijk aan buurtversterking kan worden gedaan.
- Het is cruciaal om in deze discussie niet voorbij te gaan
aan de betekenisverlening van zorgvragers.
3. Er is nood aan tussenvormen die de breuklijn tussen ‘thuis blijven
wonen’ en ‘naar de residentiële zorg verhuizen’ kunnen doorbreken
“In het brede veld van zorg zie je
veel reorganisaties samen,
voorzieningen die elkaar vinden
en krachten bundelen waardoor
er iets nieuw ontstaat. De vraag
is welke richting dit gaat uitgaan.
Terug een klassieke residentiële
voorziening? Of groeit daar iets
nieuws?” – Onderzoeker
“Geen enkel model is zaligmakend,
denk ik. We hebben sowieso een
mengeling nodig van alles, in
functie van een zorgvraag, in
functie van een zorgnood.”
– Agentschap Zorg en Gezondheid
- Er is nood aan een diversiteit aan woonzorgvormen, in
functie van de zorgvraag en het ruimtelijk potentieel.
- Er is vandaag een hergroepering waarneembaar in de
zorg, waarbij nieuwe woonzorgmodellen naar voor komen.
Een eerste model is de klassieke, grootschalige zorgvoorziening
die zich probeert open te plooien naar de samenleving
en integraal deel gaat uitmaken van een buurt.
Hier ontstaan ook een groeiend aantal experimenten naar
intersectorale modellen voor langdurige zorg. Een tweede
model zijn de grootschalige stadsontwikkelingsprojecten
van projectontwikkelaars die een zorgcomponent proberen
in te bouwen. Een derde model zijn de kleinschalige
privé-initiatieven waar een aantal individuen budgetten
samenleggen om de zorg voor hun familieleden collectief
maar kleinschalig te organiseren.
- Geen enkel model is zaligmakend. De nadruk ligt op de
ontwikkeling van een divers aanbod, dat tegemoet komt
aan verschillende zorgvragen en ruimtelijke realiteiten.
- Er is, naast de nood voor een diversiteit aan ontwerp en
inplanting, ook nood aan een diversiteit aan (in)formele
zorginitiatieven en support.
- Nieuwe woonvormen mogen geen commerciële concepten
worden, maar moeten gekoppeld worden aan een
duidelijke visie en organisatie. Het is daarbij belangrijk
om oog te hebben voor leidende principes bij de
constructie van bepaalde woonvormen. Dat kan zowel
gaan om financiële als emotionele aspecten. Zo is het bv.
goedkoper om in een vrijstaande gebouwvleugel van een
zorgvoorziening in te trekken; maar kan het voor iemand
ook waardevol zijn om bij de moeder, echtgenoot,... te
“Een aantal woningen hebben het
label ‘woonzorgcentrum’
gekregen van de Vlaamse
Overheid. De vraag is echter of
we dat label wel nodig hebben,
als we willen realiseren dat je
nooit moet verhuizen. Die flats
zijn flats waar gewone mensen
ook willen wonen. Het enige
verschil is de grootte van de
badkamer die
rolstoeltoegankelijk is.”
– Architect - ondernemer