RHCe magazine

JAAR
‘21 |’22
Het gonst weer
Over een nieuwe start
Digitaliseren
bouwvergunningdossiers
Drie fasen uitgelicht, volg de stappen
Openbaarheid van informatie
Omgaan met privacygegevens zoals wet- en regelgeving voorschrijven
1

“Het gonst weer”
Na een onzekere periode heeft het RHCe een doorstart gemaakt en gonst
het weer. Nadat in december 2020 het Algemeen Bestuur, het hoogste
bestuursorgaan, besloot om door te gaan met het RHCe als organisatie,
is het Programma 2021/2022 vastgesteld, zijn de vacatures ingevuld en
alle leidinggevenden benoemd. De steun die we daarbij kregen vanuit de
Bestuurscommissie mag niet onvermeld blijven. We zijn als team bezig om
de dienstverlening op orde te krijgen en staan open voor samenwerking
met erfgoedpartners. Alle collega’s werken hard aan de weg die het RHCe
nog voor zich heeft, want er is naast deze goede ontwikkelingen nog veel
te winnen.
Het is niet altijd eenvoudig geweest, maar het RHCe staat er. Met een
waardevolle taakvervulling voor het algemeen belang op het gebied
van cultureel erfgoed. Wat betreft bediende gemeenten een van de
grotere instituten in Nederland en koploper op het gebied van digitaal
informatiebeheer en archivistiek. Een organisatie die verregaand in
ontwikkeling is. Op het gebied van informatiebeheer en informatica is er veel,
heel veel te doen. Wij houden onze oren en ogen open voor kritische noten
en verbeter-mogelijkheden. Daarom zal ook in 2022 gewerkt worden aan
verdere professionalisering en nadere optimalisatie van de dienstverlening.
Aan gemeenten, erfgoedpartners en publiek. Op zowel analoge als digitale
wijze. Uiteindelijk werken we in het belang van de burger: serviceverlening
ten behoeve van transparante informatie, raadpleegbaarheid daarvan en
toepassing van moderne technologische ontwikkelingen op het gebied van
informatica.
In 2021 zijn wij als RHCe weer een flinke slag verder. We danken bij deze
iedereen die een bijdrage heeft geleverd en achter ons is blijven staan. En
nu het nieuwe jaar in. Met een moderne adequate wijze van werken, een
gemotiveerde club mensen anno 2022 en veel werkplezier.
Hendrik Noppen
Directeur
Programma 2021-2022
Download hier het
programma
“
Het is niet altijd
eenvoudig
geweest, maar
het RHCe staat.
COLOFON
Dit is een jaaroverzicht en
magazine ineen, een ‘Jaar-Zine’
Oplage: 300 stuks
Uitgave: januari 2022
Redactie:
Manon van der Linden - Kitslaar,
Jolanda Louwers - Smeets
Tekst:
Manon van der Linden - Kitslaar
Fotografie : Imca van de Weem,
RHCe
Grafisch ontwerp: Peter Pagie
Drukwerk: Gielen Druk Print
Webmedia

Inhoudsopgave
4
RHCe toekomstbestendig?
RHCe toekomstbestendig!
Voorzitter aan het woord.
8
6
RHCe in beeld
Een kijkje achter de
schermen.
12
Jolanda
Louwers-Smeets,
Tom van Slooten en
Linde Tersteeg
De RHCeteamcoördinatoren
stellen zich voor.
20
Diensten RHCe
intern en extern
Een schematische
weergave.
Digitaliseren bouwvergunningdossiers
Drie fasen uitgelicht, volg de stappen.
26
22
14
De cijfers
Overzicht van het
jaar 2021.
Openbaarheid van informatie
Omgaan met privacygegevens
zoals wet- en regelgeving
voorschrijven.
18
Welkom in de
dynamische wereld die
archieven heet
16
Relatiebeheerders
Martijn Willemse en
Pieter Jakobs.
24
Erfgoed- en
cultuurhistorieprojecten
Uitgelichte project van
Museum Klok & Peel.
De depots
Interview met Arne Driessen
en Frank Schoots over de
inhoud van de depots.
28
30
De website
en sociale media.
Een overzicht.
MRE
Over het samenwerkingsorgaan
Metropoolregio
Eindhoven.

Leden bestuurscommissie:
RHCe toekomstbestendig ?
RHCe toekomstbestendig !
Is het RHCe wel toekomstbestendig?
Die uitdaging lag op tafel.
Jan Boersma
Als ik terugkijk naar wat er voor het RHCe de laatste vier jaar is
veranderd, dan realiseer ik me dat het zowel organisatorisch als
bestuurlijk een enerverende periode is geweest. Enerverend,
omdat we er in geslaagd zijn om een fundamentele kentering
teweeg te brengen. We hebben ons bestaansrecht afgedwongen,
bewezen en zijn aantoonbaar levensvatbaar. Dit is een zwaar
gedragen bestuurlijke conclusie.
Andrew Harijgens
Er is hard gewerkt aan een reset van de organisatie. De brug
naar de 20 deelnemende gemeenten is grotendeels opnieuw
gelegd. We kunnen nu de afgesproken wettelijke taken voor
gemeenten verrichten en hen adviseren op het gebied van weten
regelgeving, informatiebeheer en informatica. We staan weer
in de goede verhouding ten dienste aan de gemeenten en de
gemeenschap, inclusief de heemkundekringen.
Steven Kraaijeveld
Organisatorisch hebben we de juiste drive te pakken. We zijn een
sterke organisatie, er heerst een goede sfeer en iedereen zet zich
in met het juiste elan! We hebben inmiddels zo’n grote stap vooruit
gemaakt, dat andere archiefdiensten op ons gaan letten; dat is een
compliment aan onszelf en iedereen die nu betrokken is bij het
RHCe.
Kees Marchal
Zijn we klaar? We blijven anticiperen op de toekomst. Er ligt
nog een bestuurlijk vraagstuk in welke constructie het RHCe de
toekomst ingaat. Blijft het een onderdeel van de Metropoolregio
Eindhoven (MRE) of is een andere vorm meer geschikt?
De organisatie biedt gemeenten al langere tijd de functionaliteiten
van het e-Depot aan; daarmee laten we zien waar we sterk in zijn
en wat we goed doen. We komen uit onze schulp.
Marcel Oosterveer
Ik kan met een gerust hart zeggen; het RHCe is alleszins
toekomstbestendig! Veel dank aan allen die hieraan hebben
bijgedragen.
Met waardering en vertrouwen naar de toekomst.
Frank van der Meijden
Voorzitter Bestuurscommissie RHCe
Henk van Moorsel
4

5

fotoimpressie
RHCe IN BEELD
6

fotoimpressie
7

DE CIJFERS VAN JAN-NOV 2021
20
gemeenten
17
andere openbaar
lichamen
Instagram
484
Aangesloten
gemeenten en
andere partijen
Overige
erfgoedpartners
17
Facebook
1527
Vrijwilligers
7
ALGEMEEN
Heemkundeverenigingen
22
COMMUNICATIE
Sociale media volgers
volgers
8
LinkedIn
168
Werknemers
RHCe
22
Musea
32
Twitter
888

Gedigitaliseerde informatie (Mais-Flexis)
Soort Gedigitaliseerd Op website RHCe
Affiche 6068 5710
Briefhoofd 394 394
Drukwerk 736 519
Film 1257 66
Foto 99987 74658
Geluid 332 50
Illustratie 43198
Kaart 3098 2097
Prent 530 523
Prentbriefkaart 9134 7855
Schilderij 32 59
Tekening 1167 885
Voorwerp 127 193
Gedigitaliseerde scans (o.a. doop-,
trouw- en begraafakten)
1045822 1373125
E-Depot
Gedigitaliseerde
bouwvergunningen
43.501 stuks
2,18 TB
Benutting e-Depot per gemeente
Totaal aantal:
4.47
TB
786,28 GB
309.56 GB
404,34 GB 376,12 GB 254,10 GB 190,25 GB
24,77 GB
Bladel Helmond Cranendonck Reusel- De Mierden Son en Breugel Deurne Laarbeek Eindhoven
E-Depot-U E-Depot-A ››
Benutting analoog depot in meters
Overgebracht gemeentearchief
per 31-12-2021
6416
Raming toename overgebracht
overheidsarchief tot 31-12-2022
Opgeslagen
gemeentearchief
per 31-12-2021
Subtotaal gemeenten
Opgeslagen particulier archief
per 31-12-2021
Bibliotheek - boeken
Bibliotheek - tijdschriften
Bibliotheek - documentatie
Kranten
Algemene historie
Subtotaal regionale
collectie
Verhuurde ruimte
Quarantaineruimte
Toekomstig te benutten ruimte
Subtotaal
620
174
384
119
155
238
13
861
1922
2328
3029
3903
2818
7210
Totaal
16259
9

Mutaties analoog depot
Overheid
2020
Overheid
2021
Aanwas/
Krimp
Particulier
2021
Reg. Collectie
2021
Gemeente Asten 161 177 16
Gemeente Bergeijk 251 250 -1
Gemeente Best 155 161 6
Gemeente Bladel 245 245 0
Gemeente
Cranendonck
230 230 0
Gemeente Deurne 369 373 4
Gemeente Eersel 240 240 0
Gemeente Eindhoven 1729 1769 40
Gemeente
Geldrop-Mierlo
319 319 0
Gemeente Heeze-Leende 176 176 0
Gemeente Helmond 655 649 -6
Gemeente Laarbeek 313 313 0
Gemeente Nuenen 181 181 0
Gemeente Oirschot 359 359 0
Gemeente Reusel-de Mierden 137 137 0
Gemeente Someren 201 201 0
Gemeente Son en Breugel 103 103 0
Gemeente
Valkenswaard
217 217 0
Gemeente Veldhoven 149 149 0
Gemeente Waalre 167 167 0
Totaal 6357 6416 59
3 64
12 70
20 113
8 77
14 78
105 123
11 72
1009 878
90 150
14 61
657 347
174 85
24 88
48 71
15 50
10 73
64
54 117
21 172
39 65
2328 2818
4
Let’s talk bijeenkomsten
10

Opdrachten
en scans
Vernietigingslijsten
Aantal
scanopdrachten
2020
Aantallen
scans
2020
Aantal
scanopdrachten
2021
Aantallen
scans
2021
0 0 12 300
2 50 1 25
1 25 3 75
7 175 17 425
5 125 14 350
Realisatie
2021
6
3
1
3
1
Intergemeentelijk samenwerkingsverband
Samenwerking A2-gemeenten 0
Dienst Dommelvallei 3
Ergon 1
GGD Brabant-Zuidoost 1
Senzer 8
12 300 27 675
2 50 12 300
18 650 101 2525
4 100 0 0
0
1
40
0
Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost 8
8 200 10 250
6 150 22 550
1 25 5 125
1 25 4 100
4 100 15 375
0 0 0 0
2 50 5 125
2 50 14 350
3 75 28 700
0
2
0
0
2
7
2
0
0
0 0 0 0
0 0 0 0
78 2150 290 7250
0
2
70
Publiek
3025
Verzoeken per
e-mail
360
Bezoekers in de
bezoekersruimte
2650
Aanvragen van
bezoekers via
collectiebeheersysteem
11

De RHCe-teamcoördinatoren stellen zich voor
Jolanda Louwers-Smeets
Voordat Jolanda in dienst trad als teamcoördinator, was
zij meer dan 20 jaar werkzaam aan de gemeentekant:
“Ik heb in mijn functie bij het RHCe veel profijt van mijn
ervaring als hoofd communicatie bij gemeenten; hier gaat
het vooral om te zorgen dat er meer verbinding is tussen
gemeenten, het RHCe, en andere openbare lichamen.
Mijn team is hiervoor verantwoordelijk. De naam van het
team Communicatie, Advies & Toezicht is bewust in die
volgorde gekozen. Meer communicatie met als doel goed
informatiebeheer bij de overheid.”
“Met het inzetten van de nieuwe koers waren al grote
stappen gemaakt voordat ik aan boord kwam. Het voelt
heel goed te ervaren dat we het vertrouwen krijgen van
onze gesprekspartners. De komende tijd ligt de focus op
waarmaken wat we hebben aangekondigd. We hebben
na een fikse reorganisatie en niet te vergeten alle COVIDnarigheid
een inhaalslag te plegen. We gaan de cyclus van
inspecties weer plannen, advies geven en een luisterend
oor bieden. De RHCe-medewerkers stralen uit dat ze
vertrouwen hebben in de koers zoals het Algemeen
Bestuur die in december vorig jaar heeft onderschreven.
Dat vertrouwen trok mij over de streep om voor het RHCe
te kiezen. Waar we wel begrip voor vragen is dat de
verdere professionalisering nog wat tijd kost. We willen
weloverwogen beslissingen nemen om er een duurzame
koers van te maken.”
“Ik begrijp nu steeds beter waarom goede archivering
belangrijk is. Daar stond ik in mijn tijd bij de gemeente
nooit bij stil. Waar je daar vaak in de waan van de dag zit, is
de afdeling Documentaire Informatie Voorziening ervoor
verantwoordelijk dat alles netjes gearchiveerd wordt,
waar het RHCe dan weer op let. Goed informatiebeheer
zorgt voor transparantie van de besluitvorming, wat je als
gemeente nastreeft. Mijn respect voor DIV-afdelingen is
alleen nog maar gegroeid.”
“Ik wil dat onze partners het RHCe als een professionele
organisatie zien, waar alle duurzaam te bewaren
gemeentelijke informatie in goede handen is. Gemeenten
en andere openbaar lichamen zijn natuurlijk zelf
verantwoordelijk voor archivering, het RHCe is er om
hen daarbij van advies te dienen, en om te voorzien in
bijvoorbeeld een e-Depot en het toezicht van de archivaris,
opdat zij voldoen aan bijvoorbeeld de Archiefwet.
Daarnaast hoop ik dat de energie die je nu in de RHCegangen
bemerkt blijvend is. Het is mooi om te zien hoe de
verschillende teams aan het bouwen zijn. Daar krijg ik dan
weer energie van!”
12
“Meer
communicatie met
als doel goed
informatiebeheer
bij de overheid.

Tom van Slooten
Sinds september 2021 is Tom van Slooten teamcoördinator Digitale & Analoge
informatie: “Na directiefuncties bij archieven en musea stond ik voor een keuze: wil
ik verder in de archief-, of in de museumwereld? Mijn keuze is duidelijk, hier ligt echt
mijn passie. Ik kende het RHCe als instituut uit mijn tijd als archivaris in Heerlen. Ik vond
het toen al een boeiende organisatie, landelijk de grootste naar rato van het aantal
aangesloten gemeenten. Bij het lezen van de vacature werd mij direct duidelijk dat er
een nieuwe wind waaide en er nieuw elan was. Dat was voor mij de aanleiding om te
reageren.”
“Bij het RHCe stuur ik het team Digitale & Analoge Informatie aan. Onze taak is om de
archieven en collecties binnen de dienst in goede, geordende en toegankelijke staat
te beheren en ter raadpleging beschikbaar te stellen aan onderzoekers en andere
geïnteresseerden. Wij hebben circa 13 strekkende kilometer planklengte aan archief
en collecties in onze depots. Daarnaast zorgen wij dat de gemeenten hun digitale
informatie op een goede manier overbrengen naar ons e-Depot. De depots vormen
samen het geheugen van Zuidoost Brabant.”
“Daarnaast willen we particuliere archieven meer aandacht geven, op basis van het
vorig jaar vastgestelde acquisitiebeleid. Met in ons hoofd de vraag: wat zijn belangrijke
momenten in de geschiedenis van onze regio.”
“Een van de dingen die ik constateer is dat mensen merken dat een woord een woord is: we doen geen loze beloftes.
Heemkundekringen en andere erfgoedpartners zoeken inmiddels weer samenwerking met ons. Ze zien dat er een
verandering gaande is. De collega’s van het RHCe hebben kennis van zaken en stralen dat uit. We bieden hulp waar nodig,
om te verbeteren wat minder goed gaat. De focus ligt op verbinden en samenwerken: met onze partners willen wij onze
geschiedenis beleefbaar maken.”
Linde Tersteeg
Linde Tersteeg is vijf jaar in dienst bij het Regionaal Historisch Centrum
Eindhoven, waarvan drie jaar als teamcoördinator Dienstverlening. “Na
de intensieve reset van de periode na 2018, waaraan ik een bijdrage
heb geleverd, was duidelijk waar mijn kracht ligt: leidinggeven aan een
team en medewerkers in hun kracht zetten. We hebben een pittige tijd
doorgemaakt, maar daar hebben we veel van geleerd.”
“Er zijn dit jaar veel veranderingen doorgevoerd. Zowel voor gemeenten,
erfgoedpartners als het publiek. Wij zijn dé expert inzake de Archiefwet,
als toezichthouder, maar juist ook adviserend en instruerend. We
onderzoeken waar de behoeften liggen en spelen daarop in. Win-win,
met als uiteindelijk doel: een gezaghebbend instituut.”
“Tot mijn team Dienstverlening behoren de onderdelen gemeentelijke,
publieke en interne dienstverlening. Door mensen in hun kracht te
zetten bouw je een sterker team, wat vervolgens weer goed is voor de
organisatie en onze dienstverlening. Door de nieuwe, duidelijke koers
kunnen we weer sparren over de toekomst. Gemeenten hebben hierbij
onze prioriteit, maar ook erfgoedpartners staan hoog op de agenda.
Zo hebben we een samenwerking met de Volksuniversiteit Eindhoven
en de Nederlandse Genealogische Vereniging (Afdeling Kempen- en
Peelland). In de maand november werd bij het RHCe een (volgeboekte)
cursus stamboomonderzoek gegeven. We bouwen aan onze relaties en
daardoor aan de toekomst.“
13

DIENSTEN RHCe EXTERN
e-Depot
Advisering
Gemeenten
Erfgoedpartners
Publiek
Overbrenging
digitale informatie
Uitleningen aan
gemeenten
Voorziening
analoog depot
Scannen voor
gemeenten
Publieke
dienstverlening
Overbrenging
analoge informatie
Toetsing
vernietigingslijsten
Toezicht op
gemeentelijk
informatiebeheer
Verzoektaken
gemeenten
14

Bestuurlijke
informatievoorziening
Voorzien in
begroting/
jaarrekening
Dienstencatalogus
Communicatie
DIENSTEN RHCe INTERN
15

RELATIE
BEHEERDERS
Bij de fotosessie was Martijn helaas ziek.
16

Pieter Jakobs
Samen met Martijn heeft Pieter Jakobs namens RHCe een
adviserende rol naar gemeenten en andere openbaar
lichamen. Pieter: “Onze focus ligt de komende tijd op
het verder verbeteren van processen en het versterken
van relaties. Een van de doelen is dat gemeenten tot
een steeds beter (digitaal) informatiebeheer in onze
‘Brainport’-regio komen.”
“In januari 2021 ben ik bij het RHCe begonnen als
medewerker digitale overbrenging. In die rol stond ik
al veel in contact met gemeenten over het digitaliseren
van bouwdossiers. Ik heb inmiddels de positie van
relatiebeheerder. Als Master Archivistiek heb ik
de achtergrondkennis over bijvoorbeeld wet- en
regelgeving in de archiefwereld. Ik kan gemeenten
hierover adviseren en waar nodig voor verheldering
zorgen.”
Over de wisselwerking met zijn collega’s: “Mijn
theoretische en technische kennis vult de achtergrond
van mijn collega goed aan. Martijn heeft bijvoorbeeld
affiniteit met kwaliteitssystemen en procesbeleid van
gemeenten. Hier kunnen wij goed over sparren.”
De komende tijd wordt er veel aandacht besteed aan
de voorbereiding van de inspecties. Er is een aantal
vernieuwingen doorgevoerd om deze inspecties te
optimaliseren. Pieter: “Nadat gemeenten de vragenlijst
hebben ingevuld nemen we met hen samen de lijst
door. Soms is nog niet alles duidelijk; in dit gesprek
geven we toelichting. Dit voorkomt verrassingen, later
in het proces. We luisteren naar gemeenten, om de
processen waar nodig te verbeteren en te verhelderen
om zo samen het informatiebeheer in een moderne jas
te krijgen, ten behoeve van, uiteindelijk, de burgers in
de regio.”
Martijn Willemse
Martijn Willemse is vanaf mei 2021 adviseur en
toezichthouder bij het Regionaal Historisch Centrum
Eindhoven. Zijn affiniteit en ervaring met het verbeteren
en inrichten van kwaliteit- en procesbeheer trokken hem
naar hét geheugen van Zuidoost-Brabant. Martijn: “Ons
doel is een ondersteunende en adviserende partner te
zijn voor gemeenten en andere openbaar lichamen.”
Er wordt hard gewerkt aan de verdere professionalisering
van het RHCe. Hierin speelt de relatiebeheerder een
belangrijke rol. “Persoonlijk contact staat hoog in het
vaandel. Collega Pieter en ik hebben de taken rond
gemeenten en andere openbare lichamen onderling
verdeeld, met vaste contactpersonen. Afspreken doen
we zoveel mogelijk fysiek. Zo leren we elkaar snel beter
kennen en worden zaken snel en efficiënt opgepakt.’’
Toekomstige inspecties worden ingepland en de
daartoe uit te voeren audits worden voorbereid. Ik merk
een groeiend enthousiasme op bij de DIV-medewerkers,
waar ikzelf energie van krijg. Er is in Nederland nog veel
onduidelijkheid over regelgeving bij kwaliteitszorg. Ook
hierin willen we een belangrijke partner worden voor
gemeenten.”
Een andere ontwikkeling is de Let’s Talk-bijeenkomst
die vanaf juli 2021 elk kwartaal bij het RHCe wordt
georganiseerd. Martijn: ”Tijdens deze bijeenkomst
kunnen gemeenten en andere openbaar lichamen
vragen stellen, opmerkingen maken en zaken toelichten.
En het RHCe kan bijvoorbeeld nieuwe ontwikkelingen
presenteren. Zo’n bijeenkomst is een uitgelezen
mogelijkheid voor DIV-medewerkers om in contact te
komen met vakgenoten van soortgelijke organisaties.”
17

WELKOM IN DE
DYNAMISCHE WERELD
DIE ARCHIEVEN HEET
In de bezoekersruimte van het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven huist
de publieke dienstverlening. Een vierkoppig team houdt zich bezig met aanvragen
van burgers die dagelijks binnenkomen. Wat voor vragen zijn dat dan? En
waar kunnen deze RHCe-medewerkers ook jou bij helpen? We horen het van
Gerard, Philippe, Hanneke en Casper.
Gerard Kuijpers is sinds 2003 werkzaam bij het
RHCe: “De aanvragen zijn heel divers. Variërend
van informatie over bouwvergunningsdossiers,
bestemmingsplannen, vragen over stamboomonderzoek,
een zoektocht naar een in de Tweede Wereldoorlog gestorven
familielid, onderzoeken naar de middenstand in Waalre en
informatie over de eerste Turkse gast/contractarbeiders
in onze regio. En alles daar tussenin. Recent werden we
benaderd door iemand die onderzoek deed naar het betalen
van belasting door Joodse teruggekeerden. We verwachten
hier binnenkort de uitkomst van te horen.”
“Wij fungeren als tolk”
Philippe Fentener Van Vlissingen, ooit als vrijwilliger
binnengelopen en inmiddels al jaren in dienst bij het RHCe:
“Door alle aanvragen leren wij elke dag meer over de
geschiedenis van de regio. Alles wat wij doen is maatwerk;
elke aanvraag is anders. Onze hoofdtaak is het publiek
informatie te verschaffen, bijvoorbeeld door dossiers uit het
archief aan te reiken, en weer terug te nemen. ” Gerard: “Wij
fungeren als het ware als tolk tussen burger en archivaris. Wij
vertalen de zoekvraag van mensen naar bronnen, zodat zij
zelf gericht onderzoek kunnen doen.”
Hanneke Zuijderduijn, voorheen werkzaam bij het
klantcontactcentrum in ’s-Hertogenbosch en het Noord
Brabants Museum en sinds augustus 2021 medewerker
dienstverlening: “Een mooi voorbeeld van een voor
ons leerzame aanvraag is die naar een in de Tweede
Wereldoorlog overleden voorouder. De familie wist dat hij
was overleden in Polen, maar niet hoe hij daar terecht was
gekomen. Zat hij in een werk- of concentratiekamp? Of was
hij werkzaam bij de Wehrmacht? Gerard heeft meegeholpen
met dat onderzoek. Ze waren zo dankbaar!” Gerard: “Het was
een flinke puzzel. Onze onderzoekstechnieken worden keer
op keer aangescherpt, zowel in onze regio als daarbuiten.”
“Bewaar je papieren goed!”
Philippe: “Het mooiste aspect van ons werk zijn de dankbare
terugkoppelingen.” Hanneke: “Helemaal mee eens. Ik stuurde
laatst een oude bouwtekening op en de ontvanger reageerde
heel enthousiast. Ze ging de tekening zelfs inlijsten. Hierdoor
zie je continu de waarde in van het archief.” Casper Huisman,
historicus: “Laatst werden wij zelfs verrast met een fles wijn.
We hadden iemand geholpen met een burengeschil over
recht van overpad. We hebben de officiële akte van dat recht
teruggevonden, uit begin 1800. Hij was daar heel dankbaar
voor.” Hanneke: “Dat kreeg alleen wel een staartje, want
de advocaat van de andere buurman benaderde ons ook.
Hij ging op zoek naar een akte waarin dat recht weer werd
gewijzigd. Mijn advies: bewaar je papieren goed, hoe oud
ze ook zijn!” En de fles wijn? “Die was inmiddels al op!; lacht
Casper.
Coverfoto en familiegeheimen
Philippe: “Ook de pers weet ons te vinden. Zodra kranten en
magazines historische foto’s nodig hebben nemen ze contact
op. Eerder dit jaar vond ik een foto van een razzia in het PSVstadion;
die is toen nog geplaatst op de voorpagina van het
Eindhovens Dagblad. Een unieke foto. Andere media zijn ook
met ons bekend. Het Tv-programma Verborgen Verleden
heeft ons al vaker bezocht. Zo hebben onder andere de
BN’ers Mark Tuitert, Maarten van Rossem en Jack van Gelder
hun wortels in deze regio.”
18

“Stamboomonderzoek is populair, dat blijkt ook uit onze
volgeboekte stamboomcursus (in samenwerking met
Volksuniversiteit Eindhoven en afdeling Kempen en Peelland
van de Nederlandse Genealogische Vereniging) in november
2021. Bij dit soort onderzoek kom je regelmatig tot bijzondere
ontdekkingen. Zo bestaan er Afzonderlijke Registratiekaarten,
die bijvoorbeeld bewijzen dat een persoon kort in Eindhoven
heeft gewoond. Vaak verbleven ze in de Grote Beek
(psychiatrische instelling), waar familie dan niks van af wist.”
Gerard: “Laatst kwam iemand erachter dat een familielid
van haar het eerste vrouwelijke raadslid van Eindhoven was.”
Hanneke: “We vonden zelfs een handgeschreven brief waarin
ze afscheid neemt van de raad. De reactie van haar familielid
was fantastisch om te zien: ze was in de wolken toen ze het
handschrift van haar grootmoeder zag.”
“Wij slaan bruggen”
Gerard: “Mensen weten vaak niet over hoeveel en wat voor soort
informatie wij beschikken. Wij hebben betrouwbare informatie
tot honderden jaren terug. De ene keer vereist een aanvraag
veel zoekwerk en de andere keer is het gemakkelijk terug te
vinden: welkom in de dynamische wereld die archieven heet!”
Philippe: Het archief wordt constant aangevuld en uitgezocht.
Het is veel dynamischer dan je zou denken.”
Casper: “Ik heb werkelijk nooit begrepen waarom archieven
zo’n duf imago hebben. Velen denken bij geschiedenis aan
grote politieke gebeurtenissen of veldslagen, maar het is veel
kleiner en menselijker. Door je te verdiepen in de levenswijze
van vroeger wordt de geschiedenis even tastbaar. Je zal inzien
dat er eigenlijk niet veel is veranderd. Iedereen zou een keer
een middag naar het RHCe moeten komen om dat te ervaren.
Zo hebben wij alle edities van het Eindhovens Dagblad vanaf
1911. Door zoiets als sigarettenadvertenties en ingezonden
brieven krijg je de tijdsgeest goed mee.” Hanneke: “Hetzelfde
geldt voor politierapporten uit WOII. Hierin staan alledaagse
dingen zoals vermissingen en gestolen fietsen. Maar ook
berichten over mensen die zijn opgepakt door de Duitsers
en weggestuurd naar een kamp. Fascinerend hoe het leven
toen toch op een bepaalde manier is doorgegaan. In ons
archief bevinden zich ook lijsten met daarop bezittingen van
personen. De zogenaamde ontlastbrieven uit de 18e eeuw.
Door het zien van deze lijsten besef je pas hoeveel poespas
wij nu wel niet hebben. En hoe weinig een mens nodig heeft:
drie pannen zijn wel genoeg! Wij slaan bruggen tussen
verleden en heden. De geschiedenis van een archief is de
geschiedenis van jouzelf en je voorouders. Het leven van de
gewone mens bepaalt hoe de geschiedenis eruitziet, niet dat
van koningen en adellijken. Je zou kunnen zeggen dat wij op
de schouders van onze voorouders staan.”
Waardevol werk
Casper: “Naast het behandelen van aanvragen begeleid ik
samen met Hanneke de vrijwilligers. Een van de vrijwilligers
is momenteel bezig met Transkribus: een programma dat
een computer traint om automatisch te transcriberen (ofwel:
in regulier schrift uitschrijven van oud schrift). Als dat goed
gaat kunnen alle notariële akten uit de 18e eeuw in één
keer getranscribeerd worden, dat scheelt enorm veel tijd.”
Hanneke: “Vrijwilligers leveren waardevol werk. Naast
transcriberen werken bij het RHCe vrijwilligers die scans
maken van onder andere notariële akten en boeken.
Anderen indexeren geboorteregisters, zodat mensen die
stamboomonderzoek doen hun voorouders goed kunnen
terugvinden: zeer zorgvuldig werk! Zoals op zoveel plekken
zijn vrijwilligers onmisbaar, en we kunnen er nog meer een
plaats geven.”
Heb jij een aanvraag waar onze medewerkers jou mee
kunnen helpen? Mail dan naar: info@rhc-eindhoven.nl.
v.l.n.r. Hanneke, Gerard, Philippe en Casper
19

Digitaliseren
bouw
vergunning
dossiers
1
AANBIEDEN
DOSSIERS
BIJ RHCe
Bouwvergunningdossiers worden regelmatig
geraadpleegd door allerlei personen. Van acht
gemeenten zijn bouwvergunningdossiers in het
e-Depot van het RHCe opgenomen. Andere gemeenten
zijn bezig met het digitaliseringstraject van deze
dossiers. Hier wordt toegelicht hoe dit proces eruit ziet,
inclusief toelichting over het proces vanaf aanbieding
aan bij het RHCe tot aan de upload in het e-Depot.
1.
AANKONDIGEN VAN VOORGENOMEN
AANBIEDING PER E-MAIL
Stappen in het proces van digitaliseren
bouwvergunningdossiers:
• Selecteren en waarderen (schonen)
archiefbescheiden
• Vervangingshandboek
• Advies RHCe
• Besluit college van B&W
• Digitaliseren
• Aanbieden dossiers bij RHCe
• Controles door RHCe
• Upload in e-Depot
• Verklaring van overbrenging (met eventueel Besluit
Beperking Openbaarheid)
• Vervangingsbesluit college van B&W
• Vernietigen analoge documenten
2.
USB/HARDE SCHIJF AANBIEDEN
• PDF/a-bestanden
» De gemeente dient een kopie van
deze bestanden te bewaren totdat
de bestanden zijn geplaatst in het
e-Depot.
• Metadata-bestanden
» Aanleveren mogelijk als XMP- of
XML-bestand.
» Vragen over de aard en de vorm van
de aan te bieden metadata? Neem
gerust contact op.
3.
BERICHT AAN HET RHCE, MET DAARIN
• Verslag uitgevoerde steekproef
• Controlegetallen (SHA-1 of SHA-256)
Aanbieden gebeurt op andere wijze indien de
gemeente de bestanden uit heeft geplaatst.
Neem in dat geval contact met ons op.
20

2 3
CONTROLES
DOOR RHCe
UPLOAD
NAAR EN
TOEGANG
TOT E-DEPOT
INTEGRITEIT
• Hier worden controlegetallen gebruikt
om te controleren of de bestanden in
originele staat zijn aangeleverd.
VISUELE KWALITEIT
• Bijvoorbeeld:
» Zijn er geen randen weggevallen of
toegevoegd?
» Is de informatie in direct leesbare
stand?
KWALITEIT METADATA
• Bijvoorbeeld:
» Zijn historische adressen meegegeven?
» Klopt het archiefblok?
COMPLEETHEID DOSSIERS
BEWAARTERMIJNEN DOCUMENTEN
TECHNISCHE EISEN
• PDF/a-norm
Zodra een batch gedigitaliseerde
bouwvergunningsdossiers door alle
controles heen is gekomen, kunnen
de bestanden worden geplaatst in het
e-Depot. In dit digitale depot worden de
bestanden duurzaam opgeslagen.
Bij het plaatsingproces wordt een koppeling
met het Basisregistratie Adressen en
Gebouwen (BAG) gemaakt. Zo kunnen
bijvoorbeeld de huidige adressen worden
toegevoegd door middel van de BAGidentificatiekenmerken.
Zodra de plaatsing in het e-Depot compleet
is, kan een gemeente de informatie
raadplegen via internet, 7*24 global, mits
geen beperkingen van toepassing zijn. Er
kan gebruik gemaakt worden van Single
Sign On: eenmalig inloggen door middel
van een Cookie. Hierna ben je automatisch
ingelogd in het e-Depot.
21

OPENBAARHEID VAN INFORMATIE
Een belangrijke taak van RHCe is: raadpleegbaar stellen van informatie (dossiers) van gemeenten en particulieren. Dat
vergt dat met bepaalde gegevens in die informatie, zoals persoonsgegevens (privacy), auteursrechtelijk beschermde
gegevens (tekeningen) of bijvoorbeeld veiligheidsgegevens (kluizen in gebouwen) wordt omgegaan zoals wet- en
regelgeving dat voorschrijven. Daarom is de wijze waarop de informatie ter raadpleging beschikbaar wordt gesteld,
en aan wie, vaak verschillend. De door gemeenten naar de archiefbewaarplaats/E-depot overgebrachte informatie
kan actief openbaar zijn (internet), passief openbaar zijn (bezoekersruimte van het RHCe), of slechts voor bijvoorbeeld
personeel van een gemeente raadpleegbaar zijn. Dat is dus afhankelijk van de aanwezigheid van gevoelige gegevens
in die informatie. Een gemeente kan wensen dat informatie die bijvoorbeeld persoonsgegevens bevat, en waarop die
gemeente dus een openbaarheidsbeperking kenbaar heeft gemaakt, toch actief openbaar raadpleegbaar moet zijn, dus
raadpleegbaar op internet voor eenieder 24/7, waar ook ter wereld. Een van de mogelijk heden daarvoor is dat informatie
wordt geanonimiseerd, en dat naast de authentieke informatie een zogeheten raadpleegkopie ontstaat, die vervolgens
openbaar raadpleegbaar is.
1 2
INFORMATIE DIE
GEGEVENS BEVAT DIE
OPENBAARHEID IN DE
WEG STAAT.
INFORMATIE DIE
GEGEVENS BEVAT DIE
OPENBAARHEID IN DE
WEG STAAN.
Gemeente biedt de
informatie aan.
2.1 Gemeente biedt de
informatie aan.
2.2 Gemeente biedt de
informatie ongewijzigd aan.
B&W hebben geen BbO
over enigerlei beperking
genomen.
RHCe maakt na
overbrenging:
B&W heeft een
BbO over enigerlei
beperking genomen incl.
motivering.
RHCe stelt na
overbrenging:
Daarnaast biedt gemeente
raadpleegversie van de informatie
aan waarin met behulp van
anonimisering (of via voor RHCe
onwenselijke pseudonimisering- of
andere encryptietechnieken) de
desbetreffende gegevens niet meer
herleidbaar zijn
1.1. Analoge
en/of digitale
informatie
passief
openbaar in de
bezoekersruimte.
1.2. Digitale
informatie
actief openbaar
op internet
(= publicatie),
mits de
gemeente
expliciet in de
VvO verklaart
dat zulks het
geval dient
te zijn
2.1.2. Digitale
informatie
beperkt
openbaar op
internet, t.w.
slechts voor
2.1.1. Analoge
of digitale
informatie
passief
openbaar in de
bezoekersruimte.
personeel
gemeente.
2.2.1.
Authentieke
informatie:
als 2.1.
B&W hebben (dus) geen BbO over
enigerlei beperking genomen.
RHCe handelt inzake:
2.1.2.
Raadpleeg
kopie: als 1.
22

HOE KUNNEN GEMEENTEN MAXIMALE
RAADPLEEGBAARHEID BEREIKEN?
Maximale raadpleegbaarheid wordt bereikt door plaatsing
van informatie in het RHCe e-Depot, waarbij geen
beperkingen worden gesteld op het raadplegen van de
informatie. Dan is informatie 24/7 te raadplegen, all over
the globe, is er maximale transparantie, en wordt een
belangrijke functio naliteit van het e-Depot benut.
Daartoe dient een gemeente in de eerste plaats vast
te stellen of er gevoelige gegevens in zijn naar het
RHCe over te brengen informatie aanwezig is. Als dat
niet het geval is, behoeft de gemeente niet te besluiten
dat er openbaarheidsbeperkingen zijn. Als dat wel het
geval is kunnen die gegevens worden wegenomen
door anonimiseren, encryptie toe te passen, of te
pseudonimiseren, in een kopie van de authentieke
informatie. Die zogeheten raadpleegkopie wordt dan in
het e-depot voorzien van het kenmerk ‘actief openbaar’
(= publicatie), en dan kan ieder altijd overal die informatie
raadplegen.
Dat is dus het grote winstpunt van het RHCe
e-depot, naast ruimtewinst en snelle, want digitale,
raadpleegmogelijkheden voor gemeentepersoneel als
geen sprake is van actieve openbaarheid, maar slechts
van passieve openbaarheid (in de bezoekersruimte van het
RHCe).
Als een gemeente bijvoorbeeld wil anonimiseren kan dat
het beste door het inrichten van die functionaliteit al bij
het begin van het zaakproces. De verschillende soorten
informatie die bijvoorbeeld veel persoons gegevens
bevatten (bouwvergunningdossiers, ruimtelijke plannen,
etc.) hebben daarbij elk een eigen aanpak. Voor bestaande
dossiers, en bij dossiers die nog analoog worden opgezet,
kan een gemeente de hem passende aanpak kiezen: door
een marktpartij laten anonimiseren, zelf anonimiseren, of
(gemotiveerd) niet of verminderd openbaar raadpleegbaar
stellen (waardoor een functionaliteit van het e-depot ten aan
zien van de desbetreffende informatie voor de burger niet
beschikbaar is).
3 4
INFORMATIE WAARVAN GEMEENTE
TWIJFELT/NIET WEET/NIET AANGEEFT
OF GEGEVENS ZIJN OPGENOMEN DIE
OPENBAARHEID IN DE WEG STAAN.
INFORMATIE WAAROVER B&W
EEN BBO HEBBEN GENOMEN
VANWEGE BIJV. BIJZONDERE
PERSOONSGEGEVENS.
3.1 In de BbO is een
beperking opgenomen
incl. motivering.
3.2 In de BbO is geen
beperking opgenomen.
RHCe stelt na
overbrenging:
Als 2.1., aangenomen
dat motivering rechtens
houdbaar is.
Als 1., bij actieve openbaarheid
van digitale informatie raadpleging
kan blijken dat de informatie
persoonsgegevens bevat. In dat geval
is er strijdigheid met de AVG, een
onrechtmatigheid die de Autoriteit
Persoonsgegevens de gemeente ten
laste kan leggen.
4.1. Analoge of digitale
informatie slechts raadpleegbaar
door middel van een
autorisatieprocedure, dan
wel door middel van directe
autorisatie van bepaalde
functionarissen (bijv. van de
desbetreffende gemeente).
4.2. Digitale informatie
niet openbaar op
internet.
Toelichting
Bij het aanbieden van informatie door de gemeente aan het RHCe, als onderdeel van het proces van overbrenging in de zin
van de Archiefwet, is een vereiste dat de gemeente een Verklaring van Overbrenging (VvO) overlegt aan het RHCe. Indien
sprake is van beperkingen op de passieve en/of actieve openbaarheid van over te brengen informatie dient het college van
B&W een Besluit Beperking Openbaarheid (BbO) te nemen, voorzien van een motivering waarom er een beperking is. Actieve
openbaarheid wil zeggen dat de in het e-Depot geplaatste informatie raadpleegbaar is voor eenieder, overal, 24/7 (=publicatie).
In de VvO dient het te worden aangegeven als B&W een BbO hebben genomen (een BbO is vervolgens bijlage van de
VvO). Als dat niet het geval is maakt het RHCe de desbetreffende informatie passief en/of actief openbaar. Informatie met
beperkingen wordt daarentegen niet actief openbaar gesteld.
23

LOPENDE
ERFGOED
EN
VRIJ-
WILLIGERS
RHCe:
CULTUUR
HISTORIE
PROJECTEN
De vrijwilligers die zijn verbonden
aan het RHce dragen bij met
onder andere:
• Vertalen van oude teksten
• Scannen van o.a. notariële akten
en aanvragen van burgers
• Invoeren van gegevens/
beschrijvingen zodat de
archieven beter
raadpleegbaar zijn
Met onder andere heemkundekringen en andere erfgoedpartners, musea en vrijwilligers hebben wij mooie projecten
opgepakt om de historie van Zuidoost Brabant te conserveren voor de toekomst, maar ook om deze informatie beschikbaar
te stellen voor iedereen.
Zonder erfgoed zijn we spoorloos
Loes Heuvelmans is een vertrouwd gezicht binnen het
RHCe. En een bekende naam, aangezien zij lang de
mailbox ‘relatiebeheer@rhc-eindhoven.nl’ beheerde.
Sinds september 2021 heeft Loes een andere rol. Waar
zij zich eerst inspande voor publieke communicatie en
als relatiebeheerder optrad voor gemeenten, focust
deze historica zich sinds kort (weer) op de relaties met
erfgoedpartners en op particuliere acquisitie. Loes:
“Met onder andere heemkundekringen en andere
erfgoedpartners, musea en vrijwilligers voeren we
activiteiten uit, veelal in projectvorm, om de historie
van Zuidoost Brabant raadpleegbaar te houden voor
de toekomst. Zo komt deze informatie (teksten en
beeldmateriaal, zowel analoog als digitaal) beschikbaar
voor iedereen.”
Loes Heuvelmans
Onderzoek
“Het RHCe wordt regelmatig benaderd met
informatieverzoeken van zowel professionele als lokale
onderzoekers. Bijvoorbeeld voor een onderzoek van de
gemeente Eindhoven naar de onteigening van Joodse
bezittingen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat
onderzoek kwam voort uit vragen die gesteld waren in
een televisieprogramma. Dat zo’n rapport kon worden
opgeleverd benadrukt het belang van historische bronnen
en een goede toegankelijkheid ervan. Niet alleen voor nu,
maar juist ook voor latere generaties. Inmiddels is er een
maatschappelijke discussie naar het slavernijverleden van
Nederland. Ik verwacht dat de RHCe-collectie de komende
jaren wordt geraadpleegd in opdracht van bijvoorbeeld
gemeenten, voor informatie over het koloniale- en
slavernijverleden van onze regio. Hier waren namelijk ook
bedrijven die daarvan hebben geprofiteerd. Het waren
niet enkel rijke kooplieden uit Holland en Zeeland. Er zijn
overigens veel meer thema’s denkbaar.”
Lokale historie
“Heemkundekringen spelen in ons werk een belangrijke
rol. Zij hebben veel kennis over de lokale historie en weten
precies wat er speelt in hun gemeente(n). Zij kunnen lading
en inhoud geven aan de informatie die door het RHCe
wordt beheerd. De ontwikkeling van een dorp, streek of
buurt is bij hen doorgaans heel bekend. Zo helpen zij onder
24

andere met het ontsluiten van gemeentelijke fotocollecties.
Vaak beschikken heemkundekringen over een eigen
fotocollectie, waarvan delen zijn opgenomen in het
e-Depot van het RHCe.”
“Aanvulling op ons archief”
“Bij het aangaan van samenwerkingen met andere
organisaties moeten we zorgvuldig zijn. Een doel kan zijn:
kennis uitwisselen, elkaar versterken en aanvullen. Samen
kijken we dan hoe we het regionaal erfgoed, dat van ons
allemaal is, zo breed mogelijk bekend kunnen maken.
Vooral voor het publiek en de gemeenten. En niet in de
laatste plaats voor erfgoedpartners en zusterinstellingen.
Hetzelfde geldt voor de opname van particuliere archieven
in de archiefbewaarplaats. Altijd is een voorwaarde dat de
informatie die wij in de collectie opnemen van toegevoegde
cultuur-historische waarde is. We zorgen ervoor dat we een
zo compleet mogelijke collectie hebben, die goed illustreert
wat er zich in onze regio heeft afgespeeld.”
Erfgoed Brabant
“Op de website van Erfgoed Brabant (kennis- en
expertisecentrum voor erfgoed in Brabant) is een, wat mij
betreft, allesomvattende quote vermeld: ‘Zonder erfgoed
zijn we spoorloos. Ons erfgoed laat zien waar we vandaan
komen en wie we zijn. Het geeft onze regio een eigen
gezicht, een uniek profiel.’”
Het mag duidelijk zijn: Loes is als een vis in het water in het
erfgoedveld. En ook in deze nieuwe rol zal zij nog vaak van
zich laten horen!
Samenwerking die klinkt als een klok
De collectie van Museum Klok & Peel in Asten is op te
delen in twee thema’s: klokken en beiaards* en de
natuur- en cultuurhistorie van de Peel.
Combineer beide thema’s met de kennis en collecties van
het RHCe en een win-win samenwerking is een feit. De
samenwerking tussen het RHCe en het museum is niet
nieuw. Zo was er een lezingencyclus over de cultuurhistorie
in de Peel en heeft het RHCe een erfgoedpunt gehad in
het museum. Hier werden historische naslagwerken over
de Peelgemeenten in een handbibliotheek** beschikbaar
gesteld. Ook trokken de twee partijen samen op in
verschillende vrijwilligersprojecten.
In 2022 wordt de samenwerking
intensiever. De raampartij op de
begane grond van het RHCe-gebouw
is een prachtige etalage voor de stad.
Museum Klok & Peel zal in deze
etalage een semipermanente
tentoonstelling inrichten. Klokken,
beiaards en de natuur- en cultuurhistorie
van de Peel zullen
op aansprekende wijze worden
gepresenteerd. Onderwerpen
met een duidelijke link naar de
archieven en collecties in onze
bewaarplaats.
*) Een beiaard wordt ook wel een klokkenspel of carillon genoemd. Museum Klok & Peel heeft de grootste collectie beiaards ter wereld!
**) Bibliotheek van voornamelijk naslagwerken.
25

DE DEPOTS
Het Regionaal Historisch
Centrum Eindhoven heeft de
beschikking over vijf analoge
depots, waarvan twee gekoeld,
en een e-Depot. In deze
depots zijn gemeentelijke
en particuliere archieven
opgeslagen. Hoe komen deze
archieven eigenlijk bij het
RHCe terecht? Waar moet je
op letten bij het archiveren van
stukken? En wat voor bijzondere
schatten zijn er te vinden? RHCemedewerkers
Arne en Frank
hebben antwoorden.
Collega’s, en inmiddels vrienden, Arne en Frank
werken al jaren in de archiefwereld. Arne: “Na jaren in
een muziekbandje, schreef ik me toch maar in bij een
arbeidsbureau. Ik was 29. Ik had in hun formulier de boxjes
bibliotheek, archief en museum aangevinkt. Ze hadden
direct een baan beschikbaar bij het archief in Helmond.
Het beviel me goed. In 2002 fuseerden de archieven
van Helmond en Peelland met die van Eindhoven en
ontstond het RHCe. Ik ben verantwoordelijk voor het
beheer van documenten, depotbeheer en uitleningen aan
gemeenten. Zowel digitaal als analoog.”
Ook Frank werkt in Eindhoven ‘dankzij’ een fusie.“ Na het
afronden van de Bibliotheekacademie wilde ik niet in een
gewone bibliotheek werken; liever wat specialistischer.
Zo kwam ik bij de studiezaal van het archief in Oirschot
terecht. Na zes jaar ging dat archief samen met het RHCe.
Hier ben ik verantwoordelijk voor het inventariseren en
beschrijven van de te archiveren gemeentelijke stukken.”
“Totaalbeeld geschiedenis”
Frank: “In onze depots vind je zowel gemeentelijke
als particuliere archieven. Gemeenten zijn wettelijk
verplicht om na verloop van tijd archieven over te
brengen, opdat belangrijke gegevens raadpleegbaar
zijn voor belanghebbenden én om een beeld van de
overheidsgeschiedenis te geven. Mensen hebben
vaak geen idee hoe ver deze documenten teruggaan.
Zo hebben we zelfs charters uit het jaar 1300! De
overheidsdocumenten worden compleet gemaakt door
de aanvulling van particuliere archieven. Deze worden
aan ons aangeboden door eigenaren zelf.
26

Arne: “De combinatie van gemeentelijke en particuliere
archieven geeft een totaalbeeld van de geschiedenis van
de regio. Naast het belichten van het overheidshandelen
is de aanwezigheid van particuliere archieven van waarde
voor het regionaal erfgoed en cultuurhistorie van de regio en
daarbuiten.”
“Het is soms net CSI!”
De depots van het RHCe voldoen aan strenge eisen. De
ruimtes zijn beveiligd tegen brand, inbraak en water. Een
klimaatbeheersingssysteem is actief en ongedierte (zoals
zilvervisjes) en schimmelvorming worden bestreden. De
bewaarcondities van particuliere archiefruimten hebben
deze professionele omstandigheden niet. Arne draagt er zorg
voor dat de archiefruimten in optimale staat zijn en blijven:
“We halen spullen op locatie op. Zodra ik arriveer zoek ik alle
stukken bij elkaar, en kijk ik of alles er goed uitziet. Daarna pak
ik mijn testkoffertje erbij. Hierin zitten ARA-kitjes (ontwikkeld
door het Nationaal Archief in Den Haag) om de stukken te
testen op archiefschimmel. De afgenomen samples zet ik in
een stoofje op 23 – 27 graden Celsius en na tien dagen is te
zien of er schimmel in de stukken zit.” Frank: “Het is soms net
CSI!”
Arne vervolgt zijn verhaal: “Ik heb geleerd dat je bij het
controleren van de stukken niet op je zicht kunt vertrouwen.
Ik heb vaak gehad dat ik ergens dozen ging ophalen en het
smerig was. Dan denk je: ze moeten wel besmet zijn! Maar
dan is er niks te vinden. En soms het tegenovergestelde.
Testen is daarom heel belangrijk. Mocht er onverhoopt toch
schimmel in een van de stukken in het archief terechtkomen,
dan gaat het materiaal direct in quarantaine en wordt het ter
bestraling opgestuurd naar een bedrijf in Etten-Leur. Hierna
komen de stukken pas in het RHCe-depot.”
Pareltjes in het archief
Arne: “Ik ben Helmonder dus kan je wel raden waar mijn
lievelingsobjecten vandaan komen. Een echt pareltje is
een charter (uit 1371) met wapenzegels (zie afbeelding). En
natuurlijk de Vesperale van de Helmondse adellijke dame
Margaretha Maria van Cortenbach uit 1553: een prachtig
geïllustreerd boek. Deze stukken laten zien dat Helmond een
rijke historie heeft. Ook bijzonder is het designarchief van het
Louis Kalff Instituut. Van kunstenaars als Louis Kalff zelf (o.a.
ontwerper van het Philips-beeldmerk, mede-architect van
het Evoluon), Siep Wijsenbeek (de huisstijlontwerper van de
NS) en de ontwerper van de rode brievenbus: Rob Parry. En
de KLIK-collectie ligt ook in onze depots, heel uniek: tot deze
collectie behoren prachtige lichtsculpturen!”
Frank heeft andere favoriete objecten. “Je zou boeken
verwachten, maar nee. Ik vind onze prentbriefkaartencollectie
van dhr. Aben heel mooi (zie afbeelding). Deze geeft een
prachtig overzicht van ons werkgebied. En het archief van
Maatschappij Helenaveen is vrij zeldzaam. Het geeft een
goed overzicht van de turfwinning in het peelgebied. Vanaf
de eerste dag dat het begon, tot de allerlaatste.”
“Dozen vol oude geldbiljetten”
Soms worden er bijzonder vreemde objecten gevonden.
Arne: “We waren in Helmond alles aan het inpakken voor
de verhuizing naar het RHCe en toen lag er ineens een
dode duif! Dat is toch wel mijn gekste vondst in een archief.”
Frank voegt toe: “Tussen de pagina’s van oude boeken doe
je soms ook bijzondere vondsten. Zo ben ik weleens een
ganzenveer tegengekomen, de pen van vroeger. Een hele
mooie verassing bij het doorbladeren van een oud boek
waren antieke speelkaarten. Gedroogde bloemen, die kom
je ook met regelmaat in boeken tegen. En je zal je verbazen
over de dozen vol oude geldbiljetten!”
Bij het ophalen van archieven komt Arne op bijzondere
plekken. Arne: “Toen we de fotocollectie van fotograaf Frans
van Mierlo gingen ophalen, kwamen we in een garage vol
dozen, overwoekerd door klimop en planten! In overalls
hebben we toen al het materiaal moeten schoonmaken.
Een erg waardevolle collectie. Op de heetste dag van 2006
gingen we een archiefcollectie ophalen bij mensen thuis. De
dozen stonden op zolder, en drie uur lang waren we ze naar
de auto aan het sjouwen. Een glaasje water kon er niet eens
vanaf... Toen we klaar waren raceten we naar een tankstation
om wat te drinken.”
Met oog op de toekomst
Kortom, er komt flink wat kijken bij het onderhouden en
aanvullen van de depots van het RHCe. Geen dag is hetzelfde,
vaak zijn er bijzondere vondsten.
Frank Schoots (l) en Arne Driessen (r)
27

WAT IS ER TE
VINDEN OP DE
WEBSITE EN
SOCIALE MEDIA?
Het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven beschikt over veel
data, kennis, oude documenten en video- en fotomateriaal. Het
merendeel is gebundeld geplaatst op www.rhc-eindhoven.nl.
Raadpleegbaar voor zowel voor gemeenten, andere openbare
lichamen, erfgoedpartners en het grote publiek. Maar over wat
voor informatie en bestanden gaat het nu eigenlijk? Hieronder
een greep uit ons online assortiment:
Webinars
Webinars over belangrijke zaken staan op onze website; het
terugkijken waard. Zoals bijvoorbeeld het webinar over de
Algemene Verordening Gegevensbescherming, de AVG.
Laatste nieuws over het RHCe
Archiefwet
Via de nieuwspagina op de website vind je het laatste
nieuws rond het RHCe.
Wil je weten waar je als gemeente/openbaar lichaam aan moet
voldoen volgens de Archiefwet? Binnen een paar seconden heb
je de wettekst op onze website gevonden.
Bestuursstukken
Prachtige oude beelden
Op onze website vind je naast een overzicht van de leden
van de Bestuurscommissie, ook bestuursstukken zoals
besluitenlijsten en vergaderdata.
Ben je benieuwd naar hoe een straat of gebouw er vroeger
uitzag, of wil je weten hoe de bevrijding gevierd werd? Zoek
op waar je in geïnteresseerd bent en wij hebben er vast oude
beelden van!
28

Normdocumenten en handleidingen
Waar zijn de RHCe-vrijwilligers mee bezig
Voor medewerkers van DIV bij gemeenten en andere openbare
lichamen is regelmatig raadplegen van onze website aan
te bevelen. Op zoek naar een handleiding of normdocument?
Neem dan eens een kijkje op onze website, want daar zijn alle
laatste versies te vinden op één overzichtelijke pagina.
Het RHCe heeft een aantal enthousiaste vrijwilligers.
Benieuwd waar zij mee bezig zijn? Ook dat vind je op de
website!
Bouwtekeningen
Familiegeschiedenis
Wil je je huis gaan verbouwen? De kans is dan aannemelijk
dat je vanwege eventuele vergunningverlening over de
originele bouwtekening moet beschikken. Via de zoekbalk op
de homepage vind je door je adres in te typen gemakkelijk
de bouwtekening. Mail de nummers van de tekening via het
contactformulier naar het RHCe en binnen twee werkdagen
ontvang je de PDF per e-mail. Fysiek ophalen kan ook. Deze
afspraak plan je ook via het formulier op de website in.
Meer weten over jouw familiegeschiedenis? Via ‘Open data’
vind je doop- en trouwboeken van (oud) familieleden
terug. Deze zogenaamde DTB- boeken zijn vanaf eind 16e
eeuw in het archief te vinden en lopen door tot 1811.
Schatten uit het archief
Kijkje achter de schermen
In ons archief bevinden zich schatten uit tot wel het jaar 1300!
Het is zeker de moeite waard om een middag of avond te
snuffelen in ons digitale depot.
Op onze Instagram en Facebookpagina geven we jou
regelmatig een kijkje achter de schermen. Hoe worden
documenten geconserveerd en wat is er allemaal te vinden
in het analoge depot? Ook delen we graag onze mooiste
schatten en foto’s en video’s met achtergrondinformatie.
29

MRE
RHCe en MRE
Het samenwerkingsorgaan
Metropoolregio
Eindhoven bevat twee
dienstonderdelen: RHCe en
MRE. Deze samenwerking
tussen gemeenten is
formeel geregeld in een
gemeenschappelijke
regeling (GR). Doel is
behoud en verstevigen
van de internationale
concurrentiepositie van de
regio door het organiseren van
een slagvaardige en efficiënte
strategische samenwerking.
MRE en RHCe dragen daar elk
met een eigen takenpakket
aan bij.
SAMEN WERKEN AAN EEN COMPLETE REGIO
Metropoolregio Eindhoven (MRE) is het netwerk waarin 21
regiogemeenten samen werken aan strategische grensoverschrijdende
opgaven. Het doel van de samenwerking
is een excellente regio, een economisch sterke regio met
een goed vestigings- en verblijfsklimaat voor inwoners, bedrijven,
kenniswerkers en bezoekers. De 21 gemeenten willen
samen een evenwichtige regio zijn, een inclusieve en
duurzame regio met welvaart én welzijn voor inwoners en
ondernemers.
21 GEMEENTEN ZIJN DE MRE
De 21 regiogemeenten zijn de samenwerking, zij zijn samen
de Metropoolregio Eindhoven. In de MRE werken ambtenaren,
burgemeesters, wethouders en raadsleden van de 21
gemeenten samen. De 21 gemeenteraden stellen de plannen
vast.
30

De samenwerking tussen de regiogemeenten wordt ondersteund
door het Team MRE. Essentieel daarbij is elkaar
ontmoeten, het gesprek voeren en kennisdelen, alleen dan
ontstaat er “buzz”, energie waaruit nieuwe dingen ontstaan.
SAMENWERKEN ZIT IN HET DNA
De regio Zuidoost-Brabant is van ver gekomen, van een regio
met arme keuterboertjes op schrale grond tot een regio
met innovatieve technologie, een high tech topregio, één
van de drie mainports van Nederland.
In de regio is altijd hard gewerkt met innovatiekracht en
pioniersgeest om een betere toekomst te realiseren. Lang
geleden bleek al dat samenwerken en kennisdelen leiden
tot succes. Denk daarbij aan de grote veranderingen in de
agrarische sector rond 1900, ingezet door de opkomst van
landbouworganisaties en coöperaties zoals de Boerenleenbank
en de Coöperatieve Handels Vereniging en ook de
komst van land- en tuinbouwonderwijs en voorlichting. Samenwerken
in diverse coalities en kennisdeling hebben de
agrarische sector succesvol gemaakt.
Ook tijdens de economische
crises in de jaren ’80
en ‘90 sloegen verschillende
partijen de handen
ineen en maakten
samen een strategisch
reddingsplan. Kennis is
een belangrijke pijler
onder dit nieuwe samenwerkingsmodel.
Het mobiliseren
van kennis bij
bedrijven, universiteit en
hogeschool bleek een
gouden greep, en het
werkt nog steeds. De kracht van Brainport is het innovatieve
ecosysteem in Zuidoost-Brabant waarin bedrijven, overheid
en kennisinstellingen elkaar snel weten te vinden.
Met het besef van ons verleden werken we samen aan de
toekomst van de regio.
METROPOOLREGIO BETEKENT SAMENHANG
De regio Zuidoost-Brabant is een netwerk van steden, stedelijke
randgemeenten en dorpen. Er is een evenwichtige
structuur van stad en natuurgebieden, fraaie diverse landschappen,
dynamische economische en innovatieve hotspots
en gemoedelijk bewoond landelijk gebied. Je bent
snel in de stad of juist vanuit de stad snel in het groen, de
natuur ligt om de hoek. De regio is te zien als een ‘parkachtige
stad’ met een balans tussen de verschillende functies.
De naam van de samenwerking: Metropoolregio Eindhoven,
benadrukt die samenhang in de regio. Eenheid in verscheidenheid.
Door samenwerken versterken we de samenhang
tot een complete regio.
FOCUS OP VIER THEMA’S
De MRE legt de focus nu op 4 thema’s om het regionale
leefklimaat te verbeteren.
• Economie: versterken van de basiseconomie en
gezamenlijk investeren in kennis, infrastructuur en
aantrekkelijkheid van de regio;
• Mobiliteit: samen zorgen dat de regio goed bereikbaar
is, zowel regionaal, landelijk als internationaal;
• Transitie landelijk gebied: de huidige grote
uitdagingen in het buitengebied aangaan en bedrijven
helpen met noodzakelijke transities;
• Energietransitie: verduurzamen van de regio, inwoners
en bedrijven een energieneutraal leefklimaat bieden
en hen voorzien van duurzame energie.
Samenwerken is een deel van onze ziel. Samen zetten we
vraagstukken om in kansen voor de regio. In onze geschiedenis
ligt de basis van het succes van onze regio.
LEES MEER OVER DE MRE
op www.metropoolregioeindhoven.nl
MRE
Postbus 985, 5600 AZ Eindhoven
Raiffeisenstraat 18, 5611 CH Eindhoven
040 - 2 594 594
info@metropoolregioeindhoven.nl
31

Preservering. Het speelt een steeds
grotere rol in de wereld van data. Bij
het ontstaan van databronnen bepalen
hoe, waar, hoe lang en in welke vorm
je data gaat bewaren is van cruciaal
belang om de collega’s die na jou
komen niet met een enorme berg data
op te schepen waarvan ze niet weten
wat ze er mee moeten. Preservering
ziet vooral ook op de situatie over 300
jaar, wanneer er geen apparatuur is,
of applicaties zijn, die we nu hebben.
Dan moet de info toch toegankelijk
blijven. Als wij gemeenten en andere
openbaar lichamen spreken is dat vaak
een hoofdthema. Data met frontend
en zonder, met leverancier en zonder,
documenten die zijn gevonden in de
kast van meneer D en ga maar door.
Is men zich in de organisatie ervan
bewust dat dit een probleem is, of is het
beperkt tot de afdeling DIV?
Contactinfo en bezoekersinfo
Bezoekadres
Raiffeisenstraat 18,
5611 CH Eindhoven
Openingstijden
Vanwege Covid-19 maatregelen is de
bezoekersruimte alleen op afspraak geopend
Telefoon
T: 040 264 99 40
Postadres
Postbus 191, 5600 AD Eindhoven
Website
www.rhc-eindhoven.nl
Algemeen mailadres
info@rhc-eindhoven.nl
Social Media
Facebook
Regionaal Historisch Centrum Eindhoven (RHCe)
Instagram
RHCeindhoven
Linkedin
Regionaal Historisch Centrum Eindhoven
Twitter
@RHCEindhoven