2021 11 13 Adès, Bianchi en Brahms - Quatuor Diotima + Mark Simpson
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Toelichting<br />
Hoewel Johannes <strong>Brahms</strong> zijn eerste twee strijkkwartett<strong>en</strong> vol twijfel aan de wereld<br />
prijsgaf, werd zijn werk e<strong>en</strong> belangrijke inspiratiebron voor twintigste-eeuwse<br />
componist<strong>en</strong> om de wereld van het strijkkwartet verder te verk<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. Die verk<strong>en</strong>ning zet<br />
zich ook in deze eeuw voort.<br />
Zo plaatst Oscar <strong>Bianchi</strong> e<strong>en</strong> totaal andere,<br />
vervreemd<strong>en</strong>de klankwereld naast de bij<br />
vlag<strong>en</strong> volksmuziekachtige klank<strong>en</strong> van<br />
<strong>Brahms</strong>, terwijl hij wel op e<strong>en</strong> vergelijkbare<br />
wijze met zijn basismotiev<strong>en</strong> omgaat.<br />
En zo grijpt Thomas <strong>Adès</strong> het werk van<br />
vele voorgangers juist aan om zijn geheel<br />
eig<strong>en</strong> visie op de muziekgeschied<strong>en</strong>is te<br />
gev<strong>en</strong>. In zijn nieuwe werk Alchymia, mede<br />
in opdracht van Muziekgebouw aan ’t IJ<br />
geschrev<strong>en</strong>, breidt hij het strijkkwartet uit<br />
tot e<strong>en</strong> klarinetkwintet om te reflecter<strong>en</strong> op<br />
de tijd van de alchemist<strong>en</strong> uit de Engelse<br />
zesti<strong>en</strong>de eeuw <strong>en</strong> uiteindelijk zijn eig<strong>en</strong><br />
goud te smed<strong>en</strong>.<br />
Oscar <strong>Bianchi</strong><br />
Sintonía<br />
De Italiaans-Zwitserse componist Oscar<br />
<strong>Bianchi</strong> maakte in 2005 in Nederland<br />
furore door het winn<strong>en</strong> van de Gaudeamus<br />
Prijs. Ook to<strong>en</strong> al viel zijn werk op door e<strong>en</strong><br />
omgang met de materie die zijn less<strong>en</strong> bij<br />
Salvatore Sciarrino verrad<strong>en</strong>.<br />
<strong>Bianchi</strong> zoekt vaak naar complexe klank<strong>en</strong><br />
als microton<strong>en</strong> <strong>en</strong> multiphonics <strong>en</strong> maakt<br />
ondertuss<strong>en</strong> gebruik van bijzondere<br />
speeltechniek<strong>en</strong> om zijn gedacht<strong>en</strong> te del<strong>en</strong>.<br />
Zijn werk<strong>en</strong> zijn regelmatig gerelateerd<br />
aan grotere maatschappelijke uitdaging<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> interm<strong>en</strong>selijke relaties. Dat is vooral<br />
duidelijk in de drie strijkkwartett<strong>en</strong> die<br />
hij tot nu toe heeft geschrev<strong>en</strong>. Zijn<br />
eerste strijkkwartet behandelde de<br />
familieopstelling, e<strong>en</strong> ritueel gericht op<br />
de vele onbek<strong>en</strong>de <strong>en</strong> onuitgesprok<strong>en</strong><br />
waarhed<strong>en</strong> die vaak spel<strong>en</strong> binn<strong>en</strong><br />
familieband<strong>en</strong> <strong>en</strong> relaties. Zijn tweede<br />
kwartet ging over ethisch <strong>en</strong> politiek gelad<strong>en</strong><br />
kwesties, zoals de migrant<strong>en</strong>crises in Europa<br />
in 2016. Dat kwam tot uiting in het gebruik<br />
van het ‘vreemde’ instrum<strong>en</strong>t de Waldteufel,<br />
e<strong>en</strong> trommel met e<strong>en</strong> nylon snaar aan<br />
e<strong>en</strong> stang. Over zijn laatste strijkkwartet<br />
zeg <strong>Bianchi</strong> zelf: ‘Mijn rec<strong>en</strong>tste <strong>en</strong> derde<br />
strijkkwartet Sintonía uit 2019 is gericht op<br />
het evaluer<strong>en</strong> van de rijkdom <strong>en</strong> de gevolg<strong>en</strong><br />
van het opnem<strong>en</strong> van het zog<strong>en</strong>aamde<br />
‘anders-zijn’ in ons lev<strong>en</strong>. Dat wil zegg<strong>en</strong>,<br />
hoe het archaïsche, het zog<strong>en</strong>aamde ‘verre’<br />
(waar dit anders-zijn vaak mee wordt<br />
geassocieerd) onderdeel zou kunn<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> redelijk betek<strong>en</strong>isvolle<br />
dialoog binn<strong>en</strong> vorm<strong>en</strong> van vooruitgang<br />
<strong>en</strong> intellectuele ontwikkeling. In plaats<br />
van het ‘anders-zijn’ te ontk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> of te<br />
bagatelliser<strong>en</strong> (door banale of onaang<strong>en</strong>ame<br />
vorm<strong>en</strong> van culturele toe-eig<strong>en</strong>ing), zou e<strong>en</strong><br />
nieuw cultureel waard<strong>en</strong>systeem gebaseerd<br />
op e<strong>en</strong> interne expansie van de ziel ons<br />
kunn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> echte groei van<br />
artistieke output.’<br />
3
Change language