06.09.2021 Views

Plotsdoof herfst 2021 HR WEB

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Plots<strong>2021</strong>doof<br />

Jaargang 32 — nummer 3 — Herfst<br />

Social<br />

Media<br />

Thema<br />

Muziek<br />

MUZIEK IS ALLES, INTERVIEW MET JOHN RETEL HELMRICH<br />

HOE BELEVEN PLOTSDOVEN MUZIEK<br />

THEMAWEEKEND <strong>2021</strong>


Hear Your Way<br />

“Het geluid en de helderheid van<br />

de Nucleus ® 7 hebben mij absoluut<br />

geholpen in mijn sociale leven.”<br />

Karl K. Cochlear Nucleus-gebruiker<br />

De Cochlear Nucleus ® 7-geluidsprocessor is de eerste en enige geluidsprocessor voor<br />

cochleaire implantaten ter wereld waarmee u telefoongesprekken, video’s, muziek en<br />

entertainment direct kunt streamen van elk compatibel Apple- of Android -apparaat.<br />

Voor meer informatie, neem contact op met uw hoorspecialist of ga naar<br />

www.cochlear.com/nl/nucleus7 volg ons op:<br />

Vraag uw medische professional om advies over behandelingen voor gehoorverlies. Resultaten kunnen variëren en uw medische professional zal u adviseren over de factoren die van invloed kunnen zijn op uw resultaat.<br />

Lees altijd de gebruiksaanwijzing. Niet alle producten zijn in alle landen verkrijgbaar. Neem contact op met uw lokale vertegenwoordiger van Cochlear voor productinformatie. De meningen die worden uitgedragen zijn<br />

meningen van individuele personen. Raadpleeg uw medische professional om te bepalen of de Cochlear-technologie voor u geschikt is. De Cochlear Nucleus Smart App is verkrijgbaar in de App Store en Google Play. De<br />

Cochlear Nucleus 7-geluidsprocessor is compatibel met Apple- en Android-apparaten. Ga voor meer informatie over compatibiliteit naar www.cochlear.com/compatibility. Apple, het Apple-logo, FaceTime, Made for<br />

iPad-logo, Made for iPhone-logo, Made for iPod-logo, iPhone, iPad Pro, iPad Air, iPad Mini, iPad en iPod Touch zijn handelsmerken van Apple Inc., geregistreerd in de V.S. en andere landen. App Store is een dienstmerk<br />

van Apple Inc., geregistreerd in de VS en andere landen. Android, Google Play en het Google Play-logo zijn handelsmerken van Google LLC. De Android robot is gemaakt van of aangepast aan werk gecreëerd en gedeeld<br />

door Google en gebruikt volgens voorwaarden beschreven in de Creative Commons 3.0 Attribution License.<br />

Cochlear, Hear now. And always, Nucleus en het elliptische logo zijn handelsmerken of geregistreerde handelsmerken van Cochlear Limited. © Cochlear Limited 2019. D1658605 V2 OCT19 Dutch translation


Inhoudsopgave<br />

04 Van de voorzitter<br />

07 Van het bestuur<br />

08 Themaweekend <strong>2021</strong><br />

08<br />

10 Gehoorschade bij muzikanten<br />

11 Column Peter Raggers<br />

12 Hoe beleven plotsdoven muziek<br />

15 Dit land heeft plaats voor jou en mij<br />

15<br />

18 Symposium Let’s Connect<br />

21 Column Ronald Kaijim<br />

22 WereldDovenDag <strong>2021</strong><br />

23 Column Margreet Joosen<br />

24 Een bijzondere ervaring<br />

18<br />

25 Column Agaath Arends<br />

26 Wat voel je bij dit liedje?<br />

29 Komende activiteiten<br />

24<br />

Colofon<br />

<strong>Plotsdoof</strong> is een uitgave van de<br />

Stichting Plotsdoven. Donateurs van<br />

de stichting ontvangen het blad gratis.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> verschijnt vier keer per jaar: in<br />

maart, juni, september en december.<br />

Redactieadres:<br />

Randhoeve 221<br />

3995 GA Houten<br />

redactie@stichtingplotsdoven.nl<br />

Redactie:<br />

Agaath Arends<br />

Liesbeth Duits<br />

Margreet Joosen<br />

Ronald Kaijim<br />

Vormgeving en opmaak:<br />

Ewa Harmsen<br />

Aan dit nummer werkten mee:<br />

Sharon van der Borden-Wisse<br />

Ineke Dilling-Scheeringa<br />

Peter Raggers<br />

John Retel Helmrich<br />

Ineke Scheffel-Maurer<br />

Rob Struik<br />

Cor Toonen<br />

Let’s connect projectgroep<br />

Opzeggen donateurschap:<br />

kantoor@stichtingplotsdoven.nl<br />

ook voor adreswijzigingen.<br />

Neem voor overname artikelen contact<br />

op met de redactie:<br />

redactie@stichtingplotsdoven.nl<br />

Sluitingsdatum kopij volgend nummer:<br />

13 november <strong>2021</strong><br />

Drukwerk en verzending:<br />

MEO<br />

Coverfoto:<br />

Margreet Joosen<br />

Stockphoto’s:<br />

Pixabay<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 3


Van de<br />

voorzitter<br />

Ik hoop dat u allen een mooie zomer heeft gehad. En dat we<br />

ons allen kunnen opmaken voor een najaar waar de invloed<br />

van Corona steeds minder zal worden.<br />

Hopelijk kan er de komende tijd steeds vaker weer wat<br />

georganiseerd worden. En het ook kan met steeds grotere<br />

aantallen deelnemers. Want als er iets is wat we met zijn<br />

allen gemist hebben, is het wel het samenzijn met alle<br />

vrienden en bekenden binnen de Stichting Plotsdoven.<br />

Dus we hopen dat we gauw “weer kunnen”. Zolang<br />

er geen vaccinatieverplichting is, zijn natuurlijk<br />

ook niet-gevaccineerden welkom, mits ze<br />

uiteraard van tevoren een (negatieve) zelftest<br />

hebben ondergaan.<br />

In juli was ons minisymposium “Let’s Connect”<br />

nog echt een happening voor genodigden met<br />

het oog op de maximale bezetting vanwege de<br />

Corona-regels. Het symposium was de afsluiting<br />

van het 2 jaar durende project dat het startschot<br />

kreeg bij ons Internationale Congres in maart 2019.<br />

Het blijft toch bijzonder om te beseffen hoeveel er<br />

sindsdien is veranderd in ons aller levens.<br />

“Weer<br />

samen<br />

zijn”<br />

Let’s Connect is opgezet om de kloof tussen goedhorenden<br />

en slechthorenden en (plots- en laat)doven te verkleinen.<br />

Een verslag van het symposium en de uitreiking van de<br />

Koninklijke Onderscheidingen aan Ineke en Lex Scheffel leest<br />

u verderop in dit magazine.<br />

Als het goed is zat er in de verpakking van dit<br />

magazine ook de Let’s Connect- button<br />

bijgevoegd. We hopen dat deze button ook<br />

kan bijdragen in de bewustwording bij<br />

goedhorenden dat het niet “eng” is om met<br />

iemand die geen goed gehoor heeft te<br />

communiceren.<br />

Laat gerust in onze Facebookgroep<br />

weten hoe de reacties op de button<br />

zijn.<br />

4 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Van de<br />

redactie<br />

Het thema van deze editie van de <strong>Plotsdoof</strong> is<br />

muziek.<br />

Muziek is van alle tijden. Het maakt eigenlijk niet zo<br />

gek veel uit of je horend, slechthorend, (plots- of<br />

laat)doof bent. Je houdt er van, je haat het of het kan<br />

je niet veel schelen. En als je als horende van muziek<br />

houdt en later als plots- of laatdove minder of niet<br />

meer, kan dat best zuur zijn. We vroegen aan een<br />

aantal plots- en laatdoven hoe zij muziek nu ervaren.<br />

Ja, muziek wordt gemist, maar er is ook een zekere<br />

mate van berusting en acceptatie. Jezelf de tijd<br />

geven en blijven zoeken naar andere vormen van<br />

muziek genieten.<br />

Uit de interviews en columns blijkt dat visuele<br />

muziek belangrijk is. Songteksten blijken<br />

onontbeerlijk te zijn, weten waar het lied over gaat.<br />

Het zien van bandjes op tv zoals Toppop, MTV<br />

of het bijwonen van een concert maakt dat de<br />

beleving meer compleet is. Ook het inzetten van<br />

muziektolken zorgt voor een complete ervaring.<br />

Een muziektolk kan ook een feeder zijn of zelfs een<br />

dirigent. De verschillen en overeenkomsten worden<br />

in een gesprek met de dirigente van het Nederlands<br />

Gebaren Koor uiteengezet. Bij het Europees<br />

Songfestival zijn bijvoorbeeld feeders ingezet,<br />

hierover lees je verderop meer.<br />

Naast muziek lees je ook over hoe het<br />

themaweekend is geweest, het minisymposium<br />

van Let’s connect en een uitnodiging van SUDO<br />

(Stichting Samenwerkende Dovenorganisaties<br />

Utrecht) om naar Wereld Doven Dag (WDD) te<br />

komen op 25 september. WDD heeft als thema<br />

‘samen naar inclusie’ en heeft er voor gezorgd dat<br />

naast elke gebarentolk ook een schrijftolk aanwezig<br />

is.<br />

Het volgende thema is talent. Welk talent heb jij?<br />

En heeft jouw slechthorend, (plots- of laat)doof<br />

zijn invloed op jouw talent? Wil je een bijdrage<br />

leveren, mail naar redactie@stichtingplotsdoven.<br />

nl. De hoofdredacteur overlegt met jou over de<br />

voorwaarden voor plaatsing in het blad.<br />

Over bijdrage leveren gesproken, we zoeken nieuwe<br />

redactieleden of een gastschrijver dat vier keer per<br />

jaar wil schrijven voor <strong>Plotsdoof</strong>. Heb je ervaring,<br />

vind je het schrijven leuk en wil je ons gave en<br />

gezellige team versterken? Blader dan even naar de<br />

laatste pagina van dit blad. Daar lees je meer over<br />

wat een redactielid doet.<br />

Over de stichting<br />

De Stichting Plots- en Laatdoven is opgericht in 1989 en zet zich in voor de belangenbehartiging<br />

van plots- en laatdoven in de ruimste zin van het woord. Daarbij staat de stimulatie van<br />

zelfredzaamheid en reïntegratie van de plots- en laatdove in de horende maatschappij voorop<br />

Bestuur<br />

Robert ten Bloemendal, voorzitter<br />

Gerard de Vijlder, vicevoorzitter<br />

Mark Schiffmaier, secretaris<br />

Peter Helmhout, penningmeester<br />

Nirosha Boer, bestuurslid<br />

Annemieke Ceton, bestuurslid<br />

Raad van Advies<br />

drs P.P. B.M. Boermans<br />

dr J. Mulder<br />

Peter Raggers<br />

Donateurschap<br />

Vanaf € 25,— per kalenderjaar bent u al<br />

donateur, voor het hele gezin betaalt u<br />

slechts € 35,—<br />

Overmaken kan op IBAN NL54 INGB<br />

0000 082080 t.n.v. Stichting Plotsdoven<br />

te Houten<br />

Geregistreerd bij de Kamer van<br />

Koophandel Haaglanden te Den Haag nr<br />

41155666 ANBI-nummer 816107440<br />

Lex Scheffelfonds<br />

Het Lex Scheffelfonds is ingesteld om<br />

iedere plots- en laatdove, voor wie dit<br />

een financieel bezwaar is, in staat te<br />

stellen deel te nemen aan activiteiten<br />

die georganiseerd worden door de<br />

Stichting Plotsdoven. Voor verdere<br />

informatie zie de laatste bladzijde.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 5


RONDO 3<br />

Ongelooflijk Simpel. Simpelweg Ongelooflijk.<br />

Met RONDO 3, de nieuwste processor voor het cochleaire implantaat van MED-EL,<br />

ben je in staat om telefoongesprekken te voeren, zelfs als je je handen vol hebt.<br />

Het werkt met AudioLink, het alles-in-één connectiviteitsapparaat, wat het streamen van<br />

geluid ongelooflijk simpel maakt. Het stuurt het geluid rechtstreeks naar je oor, zodat je<br />

met je vrienden kunt praten en tegelijkertijd verder kunt gaan waarmee je bezig was.<br />

Meer horen?<br />

medel.com/nl/RONDO3<br />

medel.com/nl<br />

6 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Van het Bestuur<br />

Het bestuur was blij dat het Themaweekend van 2020,<br />

na twee keer te zijn verschoven, nu eindelijk wél door<br />

kon gaan. Want het lotgenotencontact (de activiteiten)<br />

is uiteindelijk toch dé belangrijkste pijler onder het<br />

bestaan van de Stichting.<br />

Het zal waarschijnlijk een probleem zijn waar alle<br />

patiëntenorganisaties wel mee kampen gedurende<br />

deze pandemie. We hebben er vertrouwen in dat we<br />

weer steeds meer kunnen gaan doen.<br />

Ander nieuws is dat Ineke Dilling heeft aangegeven<br />

om haar plek als aspirant bestuurslid toch niet om te<br />

zetten in een vaste plek in het bestuur. Erg jammer,<br />

maar ook wel weer begrijpelijk. Wij danken haar dan<br />

ook voor haar inzet en inbreng van het afgelopen jaar.<br />

Gelukkig heeft Ineke aangegeven wél te willen blijven<br />

meehelpen met het organiseren van activiteiten.<br />

regelmatig nieuwe aanwas is want vernieuwing en<br />

verfrissing zorgen ervoor dat je vanuit een andere<br />

invalshoek de zaken bekijkt. We hopen op reacties!<br />

Vanwege het feit dat een flink aantal activiteiten en<br />

meetings het afgelopen jaar geen doorgang vonden<br />

is er dit jaar géén jaarvergadering gepland. Er valt<br />

eenvoudigweg niet zoveel bij te praten. Mocht je<br />

vragen hebben over het jaarverslag of de jaarrekening<br />

(beiden terug te vinden op onze website) mail ons of<br />

de penningmeester dan gerust even. We geven je graag<br />

antwoord op je vragen of hebben een luisterend oor<br />

voor je opmerkingen en/of suggesties.<br />

Dit vertrek maakt dat we weer een nieuwe plek voor<br />

een aspirant bestuurslid vacant hebben. Heb je zin en<br />

energie om je in te zetten voor de Stichting, met als<br />

doel om door te groeien naar een vaste plek in het<br />

bestuur, schroom dan niet om contact op te nemen.<br />

Je kunt ieder van de bestuursleden aanschieten als<br />

je meer informatie wilt. Het is sowieso goed dat er<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 7


Themaweekend <strong>2021</strong>!<br />

Na uitstel kwam er gelukkig geen afstel voor het<br />

Themaweekend!<br />

Door: Agaath Arends<br />

De laatste keer is immers al een tijd geleden: 2018 om<br />

precies te zijn! Dit keer kwamen we bijeen in Berg en Dal bij<br />

Nijmegen, een mooie bosrijke omgeving.<br />

Druppelsgewijs kwamen de gasten binnen op deze mooie<br />

locatie. Na een gezamenlijk diner was het tijd voor actie.<br />

Er was keus uit spelletjes met gebaren, knutselworkshop of<br />

gewoon niks doen. De creatieve activiteit was dit keer een<br />

vogelvoederplek maken van een bloempot en een garde. Een<br />

gezellig bijpraat avondje volgde tot in de late uurtjes. Er was<br />

veel in te halen!<br />

Zaterdag na een uitgebreid ontbijt was het tijd voor de<br />

workshop van Betty de Haan: ‘Geef je persoonlijk leiderschap<br />

een boost!’ Het was een interessante lezing over gevoelens,<br />

emotie en communicatie.<br />

De lunch was uitstekend net als het weer! In de middag was<br />

de keus uit meegaan met de bus naar Arnhem voor een<br />

bezoek bij het Open Lucht Museum, een wandeling in de<br />

mooie omgeving van Berg en Dal of genieten van de rust en<br />

zonnetje op het terras van de locatie. Allen kwamen in de<br />

loop van de middag gezellig babbelend terug op het terras.<br />

Daar werd chips en drank aangerukt in afwachting van de<br />

barbecue dat heerlijk en goed verzorgd was.<br />

Toen was het tijd voor de grote verassing voor Gerard!<br />

Vorig jaar maart zou het laatste Themaweekend zijn<br />

dat Gerard zou organiseren, maar tot twee keer toe was<br />

uitgesteld. Met ons allen hebben we het afscheidslied<br />

gezongen en gebaard, op melodie van zijn lievelingslied:<br />

8 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Het kleine cafe aan de haven. Georgia had haar lied<br />

voor hem, we’ll meet again van Vera Lynn. Gerard was<br />

ontroerd. Na wat toespraakjes en het uitreiken van de<br />

cadeaus’s gingen we door met ons programma.<br />

De pubquiz gemaakt en uitgevoerd door de twee<br />

studenttolken was een succes! Al grappend maakten<br />

paar deelnemers bezwaren tegen de terechte winnaars.<br />

Hapjes maken ging een beetje rommelig, de keuken<br />

was klein en de oven onwillig! Ondanks dat waren<br />

de hapjes lekker geworden. Ons vaste zaterdagavond<br />

onderdeel, de gebaren karaoke, ontbrak natuurlijk niet!<br />

Met een hapje en drankje is dat altijd gezellig. Ook dit<br />

keer was het een korte nacht voor een aantal mensen.<br />

Op zondagochtend stonden er drie verschillende<br />

activiteiten op het programma:<br />

Het Heilig Land museum in Berg en Dal, een workshop<br />

Oceandrum maken bij Krachtwuuf, Margreet Joosen<br />

en een workshop boogschieten door Steve Pasveer.<br />

Het boogschieten werd buiten op het terrein<br />

van de accommodatie gedaan. Er zat ook een<br />

wedstrijdelement in. Het zal niemand verbazen dat<br />

de eerste drie plaatsen door vrouwen werd behaald!<br />

Workshop Oceandrum maken was ook een succes,<br />

er werden mooie drums gemaakt met elk een eigen<br />

betekenis.<br />

De afsluiting na de lunch verliep helaas een beetje<br />

rommelig. Wij als organisatie hebben Gerard best wel<br />

gemist als stabiele factor dit weekend! Toch mogen wij,<br />

ondanks wat beginnersfoutjes, tevreden zijn over dit<br />

weekend! Door omstandigheden moesten wij helaas<br />

een persoon missen van de organisatie.<br />

In maart 2022 hopen wij als organisatie onder leiding<br />

van Nirosha (afhankelijk van de Corona maatregels)<br />

jullie een nieuw spetterend weekend aan te bieden!<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 9


Gehoorschade<br />

bij muzikanten<br />

Door: Ronald Kaijim<br />

Zonder muzikanten geen muziek. Geen wonder dat componisten, gitaarvirtuozen, rappers en<br />

mensen met geoliede stemmen wereldwijd bewonderd, geëerd en geïmiteerd worden. Hoe is het<br />

nu voor deze muzikanten zelf? Welk prijskaartje hangt er aan deze roem?<br />

Muzikanten staan bloot aan het geluid dat zij samen met hun collega’s<br />

produceren. Volgens metingen bij het balletorkest, ervaart een bespeler<br />

van slagwerk gemiddeld 85 dB. Bij iemand die een koperinstrument<br />

bespeelt, is dit 88 dB. Tijdens de hardste gedeelten van een<br />

muziekstuk slaat de meter zelfs uit tot boven de 100. Deze waarden<br />

liggen ruim boven de norm van 80 dB die voor een werkdag van 8<br />

uur geldt. Zonder gehoorbescherming lopen ze kans hun voor het<br />

werk onmisbare gehoor te beschadigen.<br />

Voor popmuzikanten zijn de risico’s nog groter omdat zij gemiddeld<br />

veel meer geluid maken. Dit is terug te zien in de cijfers: slechthorendheid<br />

komt onder popmuzikanten bijna 2 keer zo veel voor als onder hun klassieke<br />

collega’s (63,5% om 32,8%). Andere klachten die veel voorkomen zijn onder andere tinnitus en<br />

hyperacusis.<br />

Voor muzikanten kan dit grote gevolgen hebben. In het ergste geval kunnen zij hun werk niet<br />

meer doen. Dit komt ook voor bij klassieke muzikanten. Daarnaast ondervinden ze privé natuurlijk<br />

de voor ons zo bekende problemen zoals niet meer mee kunnen komen in groepen.<br />

Gelukkig bestaat er steeds meer aandacht voor gehoorproblemen onder muzikanten. De oren<br />

van leden van grote orkesten worden geregeld getest, de onderlinge afstanden tussen de<br />

muzikanten zijn groter geworden, er zijn schotten tussen de muzikanten geplaatst en oordoppen<br />

zijn beschikbaar. Niet alle muzikanten willen oordoppen dragen omdat ze de muziek liever<br />

ongedempt en ongefilterd ervaren. Belangrijk is ook dat er openlijk over gesproken kan worden.<br />

Veel muzikanten (19%) geven bijvoorbeeld aan zich te schamen voor hun gehoorproblemen.<br />

De brancheverenigingen van muziekevenementen en poppodia (VVEM en VNPF) hebben in<br />

2014 een convenant gesloten waarvan in 2018 de derde versie is gepubliceerd. Dit convenant<br />

bevat maatregelen, richtlijnen en<br />

beschermingsmiddelen voor het<br />

voorkomen van gehoorschade.<br />

Vooral voor veel ouwe rockers is het<br />

te laat. Jeugdhelden als Phil Collins,<br />

Eric Clapton en Neil Young hebben<br />

hun tol moeten betalen voor al hun<br />

optredens en repetities. Laten we de<br />

volgende keer daarom met extra veel<br />

dankbaarheid stil staan als we naar<br />

bijvoorbeeld Tears in heaven luisteren<br />

of naar het Concertgebouworkest.<br />

De geschenken die muzikanten ons<br />

gaven en nog steeds geven.<br />

“19% van<br />

muzikanten<br />

schamen<br />

zich”<br />

10 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Column<br />

Peter Raggers<br />

Muziek en beleven<br />

“Ik ben<br />

een<br />

bofkont!”<br />

Wellicht had ik hier gewoon de column over<br />

tinnitus en mijn hoofdorkest moeten herplaatsen.<br />

Was ik snel klaar geweest en ook nog eens to the<br />

point in goed Nederlands. Dus zou zeggen, pak<br />

het vorige nummer er nog even bij.<br />

Muziek voor een Laatdoof figuur als ik is een<br />

beetje een emotioneel onderwerp. Zeker<br />

als liefhebber van klassieke muziek. Wellicht<br />

een muziekkeuze die voortkomt uit reeds vrij<br />

vroeg hebben van een slecht gehoor waarbij<br />

snelle moderne muziek als lawaai over kwam.<br />

Overigens kan ik moderne muziek nu helemaal<br />

niet hebben met hoorapparaat en CI. Maar<br />

klassieke muziek, bleus en de Portugese fado daar<br />

kan ik weer van genieten met de hoor apparatuur.<br />

Bij de klassieke muziek: vooral rustig<br />

voortkabbelende rivieren zoals in de nocturne<br />

van Chopin.<br />

Bij de blues moet je je voorstellen dat ik aan het<br />

beeldhouwen ben en lavasteen bewerk en daarbij<br />

min of meer ronddans op het ritme van de<br />

blues en de steen bewerk met steenhamer. Een<br />

geweldige emotie en energie komt er dan los uit<br />

mijn lichaam.<br />

Bij de fado waarvan de taal Portugees is en ik<br />

dus dubbel niets versta, begrijp ik wel de vaak<br />

wat trieste verhalen die er gezongen worden en<br />

begeleid worden door gitaren. Wellicht komt dit<br />

doordat Erna en ik meerdere malen in de fado<br />

cafés hebben geluisterd en meegeleefd, hoe de<br />

omstanders de muziek beleefden.<br />

In onze camper staat fado vaak aan, overigens<br />

ook Ierse folksongs. Versta ik ook niets van maar<br />

het ritme spreekt me aan en doet me wat.<br />

Al deze rijkdom heb ik ongeveer 40 jaar<br />

gemist. Maar door het CI (hoge tonen) en<br />

het hoorapparaat (lage tonen) die bij mij<br />

harmoniëren kan ik er weer van genieten. Vooral<br />

via bluetooth.<br />

Doet me denken aan de aansluiting van mijn CI<br />

nu 8 jaar geleden. Dringend advies was vooral<br />

ook niet het hoorapparaat in te doen omdat je<br />

moest leren de CI geluiden te vertalen. Maar op<br />

de TV was net een uitzending van de beroemde<br />

dirigent/violist uit Maastricht, juist die ja, en ik<br />

deed stiekem mijn hoorapparaat in. Want met<br />

het CI alleen klonk het vreselijk en met alleen<br />

het hoorapparaat was het ook geen succes. Ach<br />

mens, de koude rillingen gaan weer door me<br />

heen als ik er aan terug denk. Het was zo mooi. Ik<br />

hoorde weer muziek zoals ik me dat herinnerde<br />

van vroeger. De tranen liepen over de wangen.<br />

Nu bijna weer trouwens. Ik kon dus weer muziek<br />

luisteren.<br />

Ik heb me daarna getraind via een<br />

computerprogramma om de individuele<br />

muziekinstrumenten in een orkest te<br />

onderscheiden. Dat bevorderde weer het CIgebruik<br />

in spraak verstaan. Weliswaar geheel<br />

tegen de adviezen van de horende deskundigen<br />

in maar zij waren stomverbaasd over de<br />

resultaten.<br />

Ik ben een bofkont, dat dit mij mocht overkomen.<br />

Zo jammer dat sommige deelgenoten van ons dit<br />

niet mee kunnen beleven. Laat ons dus beseffen<br />

dat horen niet alles is, er valt nog veel meer te<br />

beleven op andere fronten.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 11


Hoe beleven<br />

plotsdoven muziek?<br />

Door: Agaath Arends<br />

Geen muziek meer kunnen horen terwijl je in je jeugd bent opgegroeid met geluid<br />

en zang. Een hoortoestel en of CI kan niks meer voor je doen. Hoe is dat? Deze en<br />

andere vragen heb ik aan Cor Toonen, Ineke Dilling en Ineke Scheffel voorgelegd en<br />

zij gaven hier graag antwoord op.<br />

Wat niet verbazingwekkend is, is dat muziek enorm wordt gemist! Het maakt niet uit<br />

hoe lang je plotsdoof bent. Wel lijkt er bij sommige na verloop van tijd een soort van<br />

berusting of acceptatie te komen.<br />

Ineke Dilling-Scheeringa<br />

Als je pas vijf jaar plotsdoof bent en daarvoor een<br />

paar jaar licht slechthorend, is de acceptatie nog<br />

even ver weg. Zeker als muziek altijd een grote<br />

hobby is geweest en misschien eigenlijk nog is.<br />

Zij heeft van kinds af aan accordeon en gitaar<br />

gespeeld en tot 2016 (het jaar dat zij plotsdoof<br />

werd) in een bandje gespeeld als slaggitarist. Dan<br />

is het wegvallen van het gehoor een enorm gemis.<br />

Toch maakt zij nog muziek! Zij is gitarist bij een<br />

afasiekoor. (note: Afasie is een taalstoornis die<br />

zich uitstrekt over de gebieden spreken, taalbegrip,<br />

lezen en schrijven. Afasie is het meestal het<br />

gevolg van niet-aangeboren hersenletsel. Het uit<br />

zich bij iedereen anders. De soort en ernst van<br />

de afasie hangt af van de plaats en ernst van de<br />

hersenbeschadiging.)<br />

In dat koor ondersteunt zij de muziekpedagoog.<br />

De liedjes die gespeeld worden zijn van voor<br />

2016 en zitten nog in haar hoofd. Doordat ze zelf<br />

speelt bepaalt zij het ritme die ze ook voelt. Door<br />

spraakafzien weet ze wat het koor zingt. Dit is een<br />

mooie en positieve beleving. Daar kun je alleen<br />

maar respect voor hebben.<br />

Hoe kun je “anders” muziek beleven?<br />

Ineke heeft de NMG-cursussen gedaan.<br />

Maandelijks wordt er geoefend waarbij er aan het<br />

eind een liedje wordt gezongen met Ineke als<br />

begeleider op de gitaar. Zo wordt er gezamenlijk<br />

genoten van muziek.<br />

Ineke Scheffel Maurer<br />

Ineke werd vlak voor haar 21ste verjaardag<br />

plotsdoof door verwijdering van een<br />

brughoektumor (beide kanten). Een groot gemis<br />

was toen psychische hulp! Het trof namelijk niet<br />

alleen Ineke maar ook haar partner, ouders en<br />

12 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong><br />

later hun kinderen.<br />

Behalve het communiceren was ook de muziek<br />

een van de grote struikelblokken!<br />

Ze was puber in de jaren 60 en een fan van<br />

vele soorten muziek, onder andere de Beatles<br />

en Aretha Franklin. Er werden veel dancings en<br />

concerten bezocht.<br />

De muziek bleef haar achtervolgen, veel oude<br />

liedjes kent ze nog steeds uit haar hoofd.<br />

Haar tinnitus heeft ze in haar hoofd om kunnen<br />

zetten in muziek, van klassiek tot jazz en alles wat<br />

ertussen zit.<br />

In het begin vond Ineke het moeilijk als er bij het<br />

Themaweekend harde muziek werd gedraaid<br />

via een geluidsinstallatie. Nu wordt muziek<br />

meestal door een van onze tolken vertaald,<br />

wat haar een gevoel van ritme geeft. Ook het<br />

Nederlands Gebarenkoor geeft haar een stukje<br />

muziekbeleving terug.<br />

Ze heeft samen met Lex een enorme band qua<br />

muziek. Lex weet precies welke hedendaagse<br />

muziek Ineke wel of niet mooi vindt. Als Ineke met<br />

het verkeerde been uit bed is gestapt, wordt er<br />

door Lex een liedje gezongen van Giel Beelen:<br />

Begin de dag met een dansje<br />

Begin de dag met een lach<br />

Want wie vrolijk is in de morgen<br />

Die lacht de hele dag.<br />

In Ineke’s hoofd klinkt dat als de melodie van “Het<br />

is uit het leven gegrepen......” (Farce Majeure jaren<br />

60-70)


Cor Toonen<br />

Bijna iedereen kent wel het gevoel van bassen in<br />

je lijf! Of een tafel die mee resoneert op geluid.<br />

Geluidsboxen die je kunt voelen.<br />

Geluiden voelen met een ballon is ook een<br />

effectieve methode. Cor zegt dat dit weinig<br />

wordt gebruikt, omdat je jezelf met een ballon,<br />

nota bene in een concertzaal, direct als een<br />

raar feestnummer presenteert. Een hardnekkig<br />

vooroordeel naar doven is immers dat er tussen de<br />

oren ook wel iets los zal zitten!<br />

Horen met je huid. In de loop van de tijd zijn<br />

er systemen bedacht waarbij geluidstrillingen<br />

worden aangeboden. Bijvoorbeeld via blokjes,<br />

plaatjes of pennetjes. Dit noemt men vibrotactiele<br />

toestellen. Soms gaat het om een soort<br />

horlogebandje met een trilblokje of een blokje<br />

om een vinger. Er zijn ook systemen die als een<br />

korset of vest worden vastgemaakt tegen de buik<br />

of borst. Dit systeem bevat een hele batterij van<br />

trilplaatjes van verschillende afmetingen die elk<br />

hun eigen trilbeweging hebben. Het ene blokje<br />

geeft vooral lage trillingen door, het volgende<br />

blokje een iets hogere trilling en de volgende een<br />

nog hogere.<br />

Zijn credo is: tel wat je hebt en niet wat je niet<br />

hebt. Dit stelde hij naar aanleiding van de musical<br />

Cyrano, een groot visueel spektakel waar ondanks<br />

de stilte veel te genieten valt. Ook musea, ballet<br />

en sommige vormen van theater zijn vormen van<br />

visuele voorstellingen.<br />

Geef je zelf de tijd en blijf altijd zoeken naar<br />

andere vormen van ‘genieten’. Zeg niet meteen<br />

dat het een surrogaat beleving is maar sta er voor<br />

open om te ontdekken wat de meerwaarde voor<br />

je leven kan zijn!<br />

Cor eindigt met een gedicht:<br />

Mijn ogen<br />

Al wat ik zie met mijn ogen<br />

Neem ik mee naar daarboven<br />

Daar kan ik luisteren’<br />

Naar de stemmen<br />

Naar de klanken<br />

Naar de melodieën<br />

Al wat ik zie met mijn ogen<br />

Neem ik mee naar daarboven<br />

Wat ik niet herinneren kan<br />

Daar maak ik zelf iets van<br />

Mijn ogen<br />

Met het daarboven<br />

Tussen mijn oren<br />

Daarmee<br />

Kan ik<br />

Horen<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 13


Voor mensen met een gehoorbeperking<br />

is het soms moeilijk om werk te vinden en<br />

te behouden.<br />

Werkpad kan u helpen bij het vinden van<br />

werk en biedt jobcoaching op de werkplek.<br />

T (030) 239 80 01 • E info@werkpad.nl<br />

www.werkpad.nl<br />

Werkpad. Aandacht voor horen, zien en communiceren<br />

14 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Dit land heeft<br />

plaats voor<br />

jou en mij,<br />

interview met<br />

John Retel Helmrich<br />

Door: Margreet Joosen<br />

Ik had met John RH, zoals hij zichzelf op Social Media noemt, in Den Haag<br />

afgesproken om over zijn muziekbeleving als slechthorende te praten. John RH heb<br />

ik voor het eerst live ontmoet in 2020 bij een optreden van Tim Akkerman, dat hij<br />

samen met Egon van Hulst heeft georganiseerd. Dit optreden werd getolkt door de<br />

muziektolken Hanneke de Raaff en Mirjam Stolk. Al voordat het concert plaatsvond<br />

raakten John en ik in gesprek via Messenger. We hebben dezelfde passie voor muziek<br />

en raken nooit uitgepraat. Deze <strong>Plotsdoof</strong> editie was een mooie aanleiding om nu<br />

echt eens goed met John hierover te bomen. Zijn (muziek)maat, Frans Goldman, ook<br />

slechthorend, sloot hierbij aan. Het werd een zeer gezellige middag en avond waarin<br />

muziek uiteraard de boventoon voerde.<br />

Echt aansporen hoefde<br />

ik John RH niet, toen<br />

ik aan hem vroeg wat<br />

muziek voor hem<br />

betekende. Hij begon<br />

te vertellen.<br />

‘Muziek is alles, het<br />

is een woord, maar<br />

in dat woord zit<br />

alles. Ik kan me niet<br />

voorstellen dat er<br />

geen muziek is. Mijn<br />

grootste angst is dat<br />

ik helemaal doof word<br />

en de muziek niet meer kan horen. Maar als het<br />

ooit zover zou zijn (wat ik niet hoop), dan kan ik<br />

muziek toch altijd op een andere manier ervaren.<br />

Zodra ik opsta, denk ik meteen aan muziek. In de<br />

auto luister ik via bluetooth naar muziek. Het is<br />

altijd afhankelijk van mijn stemming. Ik heb een<br />

hele brede interesse in muziek, van motown, soul<br />

naar bijvoorbeeld The Cats met Piet Veerman of<br />

Jan Rot maar ook The Avett Brothers, Bob Seger,<br />

Bob Dylan en Otis Redding.<br />

Mijn interesse voor muziek is al jong ontstaan.<br />

Toen ik 10 jaar oud was, zei mijn vader op een<br />

avond dat ik moest opblijven, want we zouden die<br />

avond iets unieks meemaken. Elvis Presley zou die<br />

avond een liveconcert geven dat wereldwijd via<br />

satelliet werd uitgezonden. Bij het liedje Burning<br />

Love was ik verliefd, verkocht. Je ziet de show, de<br />

uitstraling van de man, het was mijn eerste visuele<br />

ervaring met muziek. Je gaat af op het ritme, je<br />

hoort de tekst niet want je bent slechthorend,<br />

maar ik had gelijk een klik met Elvis en zijn<br />

muziek.’<br />

Frans zet Burning Love op via Spotify, er staat<br />

altijd een grote speaker op tafel. En met de app<br />

Shazam op zijn telefoon kunnen we keihard met<br />

de songtekst meezingen. De muziekstemming zit<br />

er gelijk in.<br />

John krijgt op zijn 12e de beschikking over een<br />

complete zolderkamer. Dat was zijn plek. Hij kreeg<br />

een platenspeler van zijn vader, inclusief alle LP’s<br />

en singles. 78- en 45 toerenplaten die zijn ouders<br />

niet meer speelden. Zijn ouders hadden ook een<br />

brede interesse in muziek, John heeft het niet<br />

van vreemden. Zijn moeder speelde ukelele en<br />

zong. Zijn vader kon niet zingen, maar was altijd<br />

met muziek bezig. Ze keken soms geen tv, maar<br />

luisterden op zulke avonden alleen naar muziek.<br />

John zat daar in zijn pyjama, de hoezen erbij<br />

pakkend om te kijken of daar songteksten op<br />

stonden. Door het meelezen van teksten kon hij<br />

op die manier muziek ervaren.<br />

Op mijn vraag of zijn slechthorendheid een<br />

belemmering is om van muziek te genieten, geeft<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 15


daarnaar toe, maar dan met muziektolken erbij,<br />

want dat zal toch weer een andere, een meer<br />

complete ervaring worden.<br />

Bruce Springsteen is niet de enige artiest waar<br />

John warm voor loopt en naar een concert gaat.<br />

Hij somt even op: ‘Eric Clapton, Joe Cocker,<br />

Van Morrison, Madonna en Michael Jackson in<br />

de Kuip, zo dichtbij alsof hij naast je stond. Zo’n<br />

intense ervaring om de uitstraling van Michael<br />

Jackson mee te maken. Dat heb ik nooit meer<br />

meegemaakt’. Ook ging hij naar heel veel festivals,<br />

zelfs in Canada.<br />

hij een ontkennend antwoord. Hij moet de muziek<br />

visueel zien, Toppop was toen zeer belangrijk.<br />

Op school hadden ze de hele week over Toppop.<br />

Ze verzonnen zelf de tekst als er geen tekst<br />

beschikbaar was. Belangrijk was om de beat te<br />

onthouden, het ritme. In combinatie met het zien<br />

op tv, werd het een totale visuele muziekbeleving.<br />

Als John 17 jaar is, heeft hij zijn Mavodiploma<br />

gehaald. Hij ziet bij een groothandel een hifiinstallatie<br />

AKAI pro 300 staan en was meteen<br />

verliefd. Het kostte 1000 gulden. Zijn vader gaf<br />

hem 500 gulden voor zijn diploma en de eigenaar<br />

van de groothandel bood hem vakantiewerk<br />

aan in ruil voor het resterend bedrag. John had<br />

hele grote speakers gekregen van zijn opa, die<br />

overigens op zijn diploma-uitreiking stierf. Die<br />

speakers en muziekinstallatie kregen daarom<br />

een bijzondere betekenis voor hem. Elke avond<br />

luisterde hij naar muziek met zijn koptelefoon op.<br />

Hij luisterde ook naar radioprogramma van<br />

Mart Smeets, de sportverslaggever. Op een<br />

avond hoorde hij een nummer en was meteen<br />

compleet van de wereld. Het was een heel rustig<br />

nummer, hoorde een klein stukje tekst, maar<br />

luisterde vooral naar de muziek. Maar hij wist<br />

niet van wie het nummer was. Drie weken lang<br />

luisterde hij elke avond opnieuw, hopende dat<br />

Mart Smeets opnieuw dat nummer zou draaien.<br />

Uiteindelijk lukte dat en kon hij het opnemen op<br />

zijn cassettedeck. Maar hij wist nog steeds niet wie<br />

het zong en hoe het nummer heette. Uiteindelijk<br />

kwam hij er achter via een platenzaak Capilux<br />

in Rotterdam, waar hij altijd met zijn vader naar<br />

toeging. Het was het nummer The River van Bruce<br />

Springsteen.<br />

In december 1980 kocht John het dubbelalbum<br />

van Bruce Springsteen, 4 maanden later kwam<br />

Bruce Springsteen in Rotterdam om een concert<br />

te geven. John kocht meteen 2 kaarten en is<br />

samen met zijn vader naar het concert gegaan in<br />

Ahoy Rotterdam. Dat was het enige concert met<br />

zijn vader samen geweest. Ze gingen helemaal uit<br />

het dak. Bruce zong bijna alle nummers van het<br />

dubbelalbum. John kon het volledig meezingen<br />

dankzij de tekst wat op de albumhoezen stond.<br />

Hij is meer dan 30 keer naar de concerten van<br />

Bruce Springsteen geweest, hij volgt hem al 40<br />

jaar. Tot aan Duitsland en Frankrijk toe!<br />

In 2022 zal Bruce Springsteen weer optreden.<br />

Hij wil met zijn vrienden, vriendin en kinderen<br />

16 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong><br />

Op mijn vraag wanneer hij voor het eerst<br />

muziektolken aan het werk zag, was het Concert<br />

At Sea (CAS). Anouk Bakkers en Mirjam Stolk<br />

waren de muziektolken. Hij was daar met een<br />

groep andere doven. Toen ervaarde hij echt voor<br />

het eerst het complete plaatje. ‘Ja’, vertelt hij, ‘je<br />

hebt de muziek, de zang, de sfeer en toch mis je<br />

wat. Vooral bij zangers die je niet goed kent. Maar<br />

die tolken erbij, wauw, wacht even. Nu ervaar ik<br />

muziek in zijn totaliteit.’<br />

Hij vertelt verder: ’De laatste 2 jaar ben ik me echt<br />

gaan verdiepen in de tekst. Als je dan de vertolking<br />

in gebaren ziet, dan komt het echt binnen. Het is<br />

niet uit te leggen. Muziektolken maken het plaatje<br />

compleet. Ze brengen emotie en boodschap over<br />

van de liedjes, de ritme en de essentie van de<br />

muziek en tekst. Daarom is het belangrijk dat er<br />

altijd tolken aanwezig zijn bij een concert, NmG of<br />

NGT, ze zijn allebei nodig zodat het voor iedereen<br />

toegankelijk is. Als bij elk concert een NGT- of<br />

NmG-muziektolk erbij zou zijn, dan kan ik ook<br />

gewoon spontaan naar een concert gaan zonder<br />

dat ik eerst een muziektolk moet regelen.’<br />

Geëmotioneerd zegt John dat muziek emotie is,<br />

het overbrengen van emotie. Waar je kracht uit<br />

put, voor hem is dat muziek. Good times en bad<br />

times, muziek helpt en trekt hem doorheen. Hij<br />

haalt John Miles aan: ‘music was my first love’.<br />

Ondertussen zat Frans al een tijdje rustig te<br />

luisteren naar wat John vertelde over zijn passie<br />

voor muziek. Ik vraag aan beiden wat hun band is.<br />

John vertelt, Frans vult aan.<br />

Ze kennen elkaar vanaf de MAVO, de PJ<br />

Evertseschool in Rotterdam. Op die MAVO werd<br />

regelmatig discoavonden georganiseerd. Het was<br />

de tijd van popmuziek (1976-1980). Ze gingen<br />

naar de bioscoopfilm<br />

Grease waar gedanst<br />

werd tijdens de film.<br />

Dat vonden ze zo<br />

gaaf!<br />

Ze halen<br />

herinneringen<br />

op uit die tijd. We<br />

zoeken diverse<br />

liedjes op uit jaren<br />

70. Onder andere<br />

Meatloaf, Paradise by<br />

dashboardlight wordt<br />

afgespeeld. Songtekst<br />

erbij op Shazam en<br />

luidkeels gaan we<br />

weer helemaal los.


Toen we even op adem kwamen, ging ik door met<br />

mijn vragen. John en Frans hebben samen twee<br />

liedjes gemaakt: ‘Dit land is jouw land’ en ‘Let’s<br />

Talk is on the zoom’. John op zijn gitaar en Frans<br />

zingend. Ik vroeg hoe ze daarop kwamen.<br />

John was de initiatiefnemer van deze liedjes.<br />

Het was net uit met zijn relatie, corona kwam in<br />

het land. Hij vertelt: ‘Je komt mensen tegen op<br />

Zoom. Het is een nieuwe manier van mensen<br />

ontmoeten. Ik ging naar de zoom-meetings<br />

van Let’s Talk, gebarencafé Leeuwarden en van<br />

Gelucsmomenten van Georgia van der Gen. Tsja,<br />

je bent vrijgezel. Je wilt eropuit, naar festivals toe,<br />

mensen ontmoeten. Maar dan gaat alles dicht, op<br />

slot. Je kunt elkaar niet ontmoeten.<br />

Er werd veel gedaan voor doven en<br />

slechthorenden door onder andere Let’s Talk<br />

en Gelucsmomenten. Het bleek dat doven<br />

en slechthorenden veel last hadden van<br />

de beperkingen door corona. Ik zat in een<br />

liefdesverdriet fase. Toen dacht ik, wat ga je als<br />

eerste doen als corona voorbij is. Ons mooie land<br />

bezoeken en naar zoveel mogelijk plaatsen en<br />

vrienden toe! Toen bedacht ik het eerste liedje:<br />

dit land is jouw land, dit land is mijn land. Het<br />

is gebaseerd op de Nederlandse versie van Jan<br />

Rot, maar het origineel is van Bruce Springsteen<br />

(uiteraard): ‘this land is your land’.<br />

Mijn versie is een mix van Jan Rot en van mezelf.<br />

Ik vond de vertaling van Jan te algemeen en heb<br />

ik persoonlijk gemaakt. Ik heb Frans uitgenodigd<br />

om het samen met mij te zingen, want Frans<br />

heeft een hele mooie stem. Dat zijn we gewoon<br />

gaan doen. Opgenomen op film en via Facebook<br />

en Zoom uitgezonden. Ik heb Hanneke de Raaff<br />

gevraagd om het lied te vertalen in gebarentaal<br />

zodat het voor iedereen toegankelijk was. Egon<br />

zorgde voor de ondertiteling. Voor mij was dat een<br />

ultieme manier om muziek te beleven en te delen.<br />

We wilden iedereen een hart onder de riem<br />

steken. We kregen ook heel veel respons.<br />

Let’s Talk ging op tournee ging tijdens de vakantie<br />

en zouden ook in Rockanje komen, waar ik woon.<br />

Daar hebben we toen spontaan opgetreden.<br />

Toen Let’s Talk 1 jaar bestond, bedacht ik: “Let’s<br />

Talk is on the zoom’. Dat lied is gebaseerd op<br />

melodie van ‘Achy breaking heart’ van Billy Ray<br />

Cyrus (en ook ooit gezongen door Elvis Presley),<br />

maar ik heb zelf de hele tekst bedacht. Samen<br />

met Frans heb ik het op details aangepast om het<br />

zingbaar te maken.<br />

We hebben opgetreden via zoom voor doven en<br />

slechthorenden via Let’s Talk.<br />

Het is een verbindingsmuziek. Ik vind het<br />

belangrijk om mensen met elkaar te verbinden.’<br />

Frans vult aan dat het voor hem een eerste<br />

kennismaking was met andere doven en<br />

slechthorenden. En hij heeft nu ook ervaren hoe<br />

fijn het is om muziektolken erbij te hebben, maar<br />

ook schrijftolken.<br />

Ik ging naar de afronding toe van het interview dat<br />

al de hele middag en avond duurde met muzikale<br />

intermezzo’s. ‘John’, vroeg ik, ‘jij maakt gebruik van<br />

muziektolken. Waarom en hoe belangrijk is dat<br />

voor jou? En vind je ondertiteling via schrijftolken<br />

erbij ook belangrijk of is dat ondergeschikt<br />

aan gebaren?’ John antwoordt dat hij het fijn<br />

vindt om ook ondertiteling erbij te hebben als<br />

ondersteuning van het visuele. Ook omdat NGT<br />

niet zijn moedertaal is. Hij heeft geen voorkeur<br />

voor NGT of NmG, het is vooral afhankelijk van<br />

soort muziek. Snelle liedjes lenen zich makkelijker<br />

voor NGT.<br />

Hij schakelt regelmatig ‘Muziektolk hoort erbij’<br />

in als hij naar een concert wil. Maar als een<br />

muziektolk al bekend is met betreffende zanger/<br />

muziek, dan benadert hij die persoon rechtstreeks.<br />

Hij heeft niet echt een voorkeur voor een<br />

bepaalde muziektolk, als die de muziek, ritme,<br />

sfeer en tekst maar goed vertolkt.<br />

Tot slot vraag ik hem wat zijn toekomstbeeld is<br />

qua muziek en toegankelijkheid.<br />

John: ’Ik wil spontaan naar het concert kunnen.<br />

Zijn er kaartjes? Ja, hop en gaan en een<br />

muziektolk is automatisch aanwezig’.<br />

Hij spreekt namelijk vanuit ervaring in Londen.<br />

John heeft ook een grote liefde voor musicals.<br />

In 1980 draaide in Engeland een musical ‘Rocky<br />

Horror Pictureshow’. Hij ging naar die musical in<br />

Londen. Als je daar aangaf dat je slechthorend<br />

of doof bent, werd je meteen vooraan in de<br />

zaal gezet. Je kreeg een betere plaats en een<br />

koptelefoon, de geluidskwaliteit was perfect. Maar<br />

ze zeiden ook dat als je eerder had aangegeven<br />

dat je kwam, dan hadden ze ook een muziektolk<br />

geregeld!<br />

John en Frans zongen samen een paar liedjes<br />

voor mij, waarvan de laatste wel toepasselijk was:<br />

John Denver met Take Me Home, Country Roads.<br />

‘Country roads, take me home<br />

To the place I belong<br />

West Virginia, mountain mama<br />

Take me home, country roads<br />

Take me home, (down) country roads<br />

Take me home, (down) country roads’<br />

Dank jongens voor jullie hartelijke welkom<br />

en John, voor je mooie, inspirerende en<br />

gepassioneerde verhaal over wat muziek voor je<br />

betekent in combinatie met je slechthorendheid.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 17


Symposium<br />

Let’s Connect<br />

25 juni <strong>2021</strong><br />

Op 15 juli 2019 kwam de projectgroep Let’s Connect voor het eerst samen in<br />

Houten.<br />

De projectgroep bestaat uit Gerard de Vijlder, Arianne de Man, Annemieke Ceton<br />

en Sandra Benning. Het is een initiatief van de stichting plots- en laatdoven.<br />

Wij hebben met elkaar kennisgemaakt, besproken wat er al was ondernomen en<br />

gezamenlijk gebrainstormd over de doelen en acties. Wie kennen wij allemaal en<br />

wat kan er ingezet worden? Maar bovenal: wat is Let’s Connect? Vanaf die dag is<br />

de projectgroep op avontuur gegaan!<br />

Let’s Connect is in onze ogen het laten zien van hoe divers de doelgroep<br />

met een auditieve beperking is. Wat kan de horende omgeving doen om de<br />

doelgroep tegemoet te komen in plaats van altijd maar andersom? Informeren,<br />

aha-momenten creëren maar bovenal mensen met elkaar te laten ´connecten´.<br />

Al gauw kwamen wij uit op het maken van korte filmpjes voor bijvoorbeeld op<br />

YouTube. Dat leek ons het meest effectief en toegankelijk. Het streven was om in<br />

maart <strong>2021</strong> deze filmpjes tijdens een symposium te vertonen.<br />

Het zoeken naar een cineast begon, wat achteraf niet zo makkelijk bleek te zijn<br />

en waar wij veel van hebben geleerd. Uiteindelijk is de beste match gevonden in<br />

Job Hendriks.<br />

Zonder budget komen wij nergens, dus ook het aanschrijven van sponsoren<br />

werd opgestart. Rob Hendriks heeft zich hier enorm voor ingezet. Binnen de<br />

projectgroep zorgden de namen nog weleens voor verwarring: “Job.” “Nee,<br />

Rob.” “Neehee, Job ehm toch Rob”. Gelukkig zat er niet ook nog een Bob in de<br />

projectgroep.<br />

Corona kwam natuurlijk ook op ons pad waardoor de overleggen een tijdje stil<br />

hebben gelegen, maar later zijn deze digitaal opgepakt.<br />

Vervolgens moesten wij op zoek naar kandidaten voor de filmpjes. Wij deden een<br />

oproep via Facebook waar wij veel enthousiaste reacties op hebben gekregen.<br />

De projectgroep moest van alle inzendingen een top vijf maken; voor vijf filmpjes<br />

of zoveel als mogelijk was met het binnengehaalde budget.<br />

Wat was het maken van die top vijf moeilijk! Alle mogelijke kandidaten zijn<br />

stuk voor stuk toppers met hun eigen levensverhaal en ervaring. Maar het is de<br />

projectgroep toch gelukt en de gekozen kandidaten werden aangeschreven.<br />

Ondertussen werkte Rob keihard door voor het aanschrijven van sponsoren.<br />

Geld voor een film, “Yes, we kunnen écht beginnen”. Geld voor film nummer<br />

twee, “Woehoe dit gaat de goede kant op!” En film nummer drie werd uiteindelijk<br />

ook een feit, “Te gek!”.<br />

Maandag 7 december 2020 vonden de eerste opnames plaats in theater Branoul<br />

in Den Haag. Annet Verdoorn mocht het spits afbijten en spatte van het scherm<br />

af.<br />

Zij heeft verteld over haar proces van doof worden door de erfelijke ziekte<br />

18 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Neurofibromatose type 2 (NF2). Studie en het vinden van een geschikte baan<br />

brachten de nodige strubbelingen, maar ook mooie ervaringen en inzichten.<br />

Hoe staat zij in het leven? Hoe verloopt de communicatie? En waar is zij nu<br />

werkzaam? De projectgroep heeft voor dit filmpje gekozen voor het thema werk<br />

in combinatie met het persoonlijke verhaal van Annet.<br />

Niet veel later volgde ook de opnames met Eric Habets die ook op het scherm<br />

bleek te schitteren. Eric kijkt terug op zijn leven van de afgelopen 10/15 jaar<br />

en alhoewel dat best confronterend was, laat hij zien hoe hij nu in het leven<br />

staat. Met duidelijke uitleg geeft hij aan hoe hij kan communiceren. En hij laat<br />

zijn hobby/passie zien, welke hij na jaren weer heeft opgepakt; zingen. Het<br />

onmogelijke mogelijk maken! In dit filmpje heeft de projectgroep dus gekozen<br />

voor de levenservaring van Eric en zijn hobby.<br />

De datum van het symposium was inmiddels al een paar keer verschoven en<br />

uiteindelijk stond deze op 25 juni <strong>2021</strong>. Wegens corona moest het zowel online<br />

als op locatie te volgen zijn. Dat had wat voeten in de aarde, maar dankzij Remco<br />

Uri is dat gelukt. Wat een werk en zorg hebben Gerard, Robert, Remco en Alfred<br />

(beheerder van het Dorpshuis) gehad om deze dag rond te krijgen! En het werd<br />

voor de projectgroep natuurlijk steeds lastiger om de uitreiking van de lintjes stil<br />

te houden…<br />

De laatste puntjes werden op de i gezet om de eerste twee filmpjes zo goed<br />

als klaar te maken voor het Symposium. Helaas wegens tijdgebrek was het niet<br />

meer mogelijk om een NmG vertaling erbij te maken, maar dat komt er zeker!<br />

En op 25 juni was het dan eindelijk zover: het Symposium van Let’s Connect<br />

waar de eerste twee filmpjes werden vertoond!<br />

Wat zijn wij als projectgroep blij met het enthousiasme waarmee de filmpjes zijn<br />

ontvangen! En wij zijn trots op eenieder die hieraan heeft bijgedragen!<br />

Het Nederlands Gebarenkoor heeft, sinds corona, op deze dag weer voor het<br />

eerst opgetreden. Dat was voor velen een kippenvelmoment. En de uitreiking van<br />

de lintjes aan Ineke en Lex Scheffel was de ultieme kers op de spreekwoordelijke<br />

taart!!<br />

En nu?! De projectgroep gaat door met het maken van filmpjes. Er is budget voor<br />

totaal vijf filmpjes, dus wij kunnen nog even vooruit. De projectgroep heeft het<br />

streven om op de Contactdag op 9 oktober aanstaande, filmpje nummer drie in<br />

première te laten gaan!<br />

Ook zal de projectgroep aan de slag gaan met meer aandacht voor en<br />

verspreiding van de filmpjes. Dus ook al zijn we al 2,5 jaar onderweg, we gaan<br />

gewoon verder met dit avontuur met als doel dat iedereen: (Let’ s) Connect!<br />

Groetjes van de projectgroep,<br />

Gerard, Arianne, Annemieke en Sandra.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 19


Kom jij werken in de Gelderhorst?<br />

De Gelderhorst is uniek. Nergens in Europa bestaat zo’n<br />

groot woon- en zorgcentrum voor oudere Doven. Niet alleen<br />

bewoners, maar ook veel medewerkers zijn doof of<br />

slechthorend.<br />

Werkzoekende Doven die gebarentaal beheersen,<br />

hebben bij ons een streepje voor. Maar ook zonder kennis<br />

van gebarentaal, ben je welkom. Want wat je nog niet beheerst,<br />

kun je leren. Je krijgt in werktijd cursussen<br />

gebarentaal en verdiept je in de dovencultuur.<br />

Werken in de Gelderhorst is bijzonder én leuk. Het is een<br />

unieke werkplek waar communicatie een belangrijke plaats<br />

inneemt en waar je veel ruimte krijgt om je verder te<br />

ontwikkelen.<br />

De Gelderhorst groeit en vanwege die groei zijn we op zoek<br />

naar collega’s. Wij zijn speciaal op zoek naar Verzorgenden<br />

IG en Verpleegkundigen.<br />

Kijk voor de actuele vacatures op onze website:<br />

www.gelderhorst.nl<br />

De Gelderhorst is het enige<br />

centrum voor oudere Doven in<br />

Nederland. We zijn een<br />

financieel gezonde en<br />

zelfstandige organisatie met 216<br />

medewerkers (ca. 135 fte).<br />

We hebben een unieke<br />

positie als cultuurdrager<br />

van de oudere Doven<br />

in Nederland en zijn hét<br />

kenniscentrum op het gebied van<br />

oudere Doven zowel nationaal als<br />

internationaal.<br />

33 plaatsen Zorghuis<br />

58 plaatsen Verpleeghuiszorg<br />

117 appartementen<br />

Zelfstandig wonen<br />

Dagbesteding<br />

De Gelderhorst<br />

Willy Brandtlaan 40<br />

6716 RK Ede<br />

Telefoon: 0318 – 69 81 00<br />

E-mail: info@gelderhorst.nl<br />

Website: www.gelderhorst.nl


Column<br />

Ronald Kaijim<br />

Het muziekpad gaat<br />

niet alleen over rozen<br />

“Een<br />

dappere<br />

keuze”<br />

`Music was my first love<br />

and it will be my last.<br />

Music of the future and music<br />

of the past, and music of the past and music<br />

of the past`. Mooie pianotonen er doorheen<br />

en daarna het ene muziekinstrument na<br />

het andere. Zo hoorde ik als klein kind deze<br />

klassieker van John Miles uit 1976. Zelfs bij de<br />

gedachte aan dit lied en die stem krijg ik nu<br />

nog kippenvel. Ik kon toen niet weten dat het<br />

genieten van muziek in de ´future´ die voor<br />

mij lag, helemaal niet zo vanzelfsprekend zou<br />

zijn.<br />

Met het geleidelijk aan verliezen van mijn<br />

gehoor raakte ik ook mijn belangstelling<br />

voor muziek kwijt. Mijn hoortoestellen<br />

liet ik instellen op optimaal mogelijk<br />

spraakverstaan en dat ging ten koste van de<br />

muziekbeleving. Rond mijn 40e was mijn<br />

gehoor zo slecht geworden dat voor mij<br />

onbekende muziek mij niets meer deed en ik<br />

zelfs de liedjes uit mijn jeugd nauwelijks nog<br />

herkende. Muziek speelde daardoor geen rol<br />

meer in mijn leven.<br />

door mijn vorderingen. Dat kwam eerder<br />

door zaken als niet jong genoeg meer zijn<br />

en te goed mijn best willen doen dan aan<br />

mijn gehoor. De piano doet nu dienst als<br />

meubelstuk. A souvenir of broken dreams.<br />

Terwijl de laag stof op mijn piano dikker<br />

werd, bracht het CI dat ik in 2016 kreeg een<br />

ommekeer. Het duurde even voordat het CI<br />

echt een verlengstuk van mij werd. Daarna<br />

begon het genieten van muziek weer. Eerst<br />

was het vooral die typische filmmuziek vol<br />

met violen die de haren op mijn armen<br />

weer ouderwets overeind deed staan. In de<br />

loop van de tijd kon ik steeds meer klanken<br />

waarderen. Tegenwoordig kan ik weer<br />

volledig ontroerd of vol verbazing luisteren<br />

naar een mooie stem.<br />

Muziek, het begon met liefde, mondde uit in<br />

een scheiding en we kwamen weer bij elkaar.<br />

Dankzij de techniek hebben we samen toch<br />

een ´future´.<br />

In diezelfde tijd maakte ik wel een dappere<br />

keuze. Ik dacht: ‘Laat ik voor ik echt doof<br />

word, kijken of ik mijn oude droom om piano<br />

te leren spelen nog kan waarmaken. Zou<br />

dat nog lukken?’ En zo werd in 2012 een<br />

mooie, zwarte, glanzende piano mijn huis<br />

in gereden. Ik hield van de muziek van Billy<br />

Joel en Elton John en hun evergreens wilde<br />

ik graag leren spelen. Music of the past. The<br />

longest time en Imagine lukten nog redelijk,<br />

op The piano man liep ik vast.<br />

Kortom, Wibi Soerjadi raakte niet in paniek<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 21


Werelddovendag 25<br />

september in Utrecht<br />

Werelddovendag wordt door de dovenwereld in Nederland en België gevierd op de<br />

laatste zaterdag van september. Deze dag werd in 1958 voor het eerst gelanceerd<br />

door de World Federation of the Deaf onder de naam International Day of the Deaf.<br />

Dovenschap overlegt jaarlijks met verschillende organisaties wie de organisatie van<br />

deze bijzondere dag op zich mag nemen.<br />

De eer viel in 2020 te beurt aan SUDO (Stichting Samenwerkende Dovenorganisaties<br />

Utrecht). Helaas werd in 2020 alles afgeblazen vanwege Corona. Dit jaar zijn de<br />

vooruitzichten stukken beter en organiseert SUDO Werelddovendag op 25 september<br />

<strong>2021</strong> in Utrecht, Het Beatrix Theater. Het thema is dit jaar ‘Samen naar inclusie’.<br />

De erkenning van de Nederlandse gebarentaal is een opmaat naar inclusie in<br />

de Nederlandse maatschappij. Daarom heeft SUDO voor dit thema gekozen. Ze<br />

willen WDD ook voor niet-gebarentaalvaardige -plots-doven en slechthorenden<br />

toegankelijk maken. “We zijn allemaal doof, hebben te maken met dezelfde obstakels.<br />

EN ieder heeft een eigen identiteit. Dat kan prima naast elkaar bestaan. Daarom<br />

hebben we dit jaar gezorgd dat voor iedere gebarentolk ook een schrijftolk aanwezig<br />

is. Dat is een primeur!”, vertelt Rob Struik, medeorganisator van WDD <strong>2021</strong>.<br />

Voorheen werden alleen schrijftolken<br />

ingezet bij plenaire bijeenkomsten en<br />

bij een enkele workshop. Nu wordt dus<br />

overal waar een gebarentolk is ook een<br />

schrijftolk ingezet. Dit draagt bij aan de<br />

toegankelijkheid en dus ‘samen naar<br />

inclusie’.<br />

Rob voegt toe dat het fijn zou zijn als we<br />

elkaars kennis kunnen inzetten om NGT<br />

en inclusie voor doven, slechthorenden<br />

en plots- en laatdoven in Nederland<br />

mogelijk te maken. Door te kijken naar de<br />

mogelijkheden en succeservaringen over<br />

en weer, kunnen we samen optrekken<br />

naar inclusie. Ieder vanuit zijn/haar<br />

eigen identiteit. Er bestaan verschillende<br />

behoeftes die goed naast elkaar kunnen<br />

bestaan, aldus Rob.<br />

Werelddovendag nodigt iedereen dan<br />

ook van harte uit zijn/haar steentje<br />

bij te dragen richting inclusie en<br />

toegankelijkheid. Ze heten iedereen van<br />

harte welkom in het Beatrix Theater. De<br />

wethouder van Utrecht, Linda Voortman,<br />

die diversiteit in haar portefeuille heeft,<br />

komt deze dag openen. ’s Avonds is er ook<br />

een Gebarencafé (de locatie hiervan wordt<br />

later bekend gemaakt). Meer informatie<br />

over WDD en het programma vind je op<br />

www.wdd<strong>2021</strong>.nl.<br />

Het belooft een boeiende dag te worden<br />

met interessante workshops, discussies,<br />

rondvaarten, en nog veel meer!<br />

22 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Column<br />

Margreet Joosen<br />

Music was my first<br />

love<br />

“Mijn<br />

eerste<br />

liefde”<br />

Ik ben gek van muziek.<br />

Zo doof als ik ben,<br />

muziek intrigeert me.<br />

Mijn twee oudere zussen<br />

waren ook gek van muziek. Ik<br />

denk dat ik het van hen meegekregen heb.<br />

Het was altijd dansen thuis, we gingen<br />

met zijn allen op ballet en souldansen. Met<br />

verjaardagen en andere feestjes traden we<br />

vaak met zijn drietjes op: The Three Degrees,<br />

‘when will I see you again’. Ik verstond de<br />

helft niet, maar ik deed gewoon mee. Ook<br />

met mijn vriendin, Anja, traden we op toen<br />

we 10 waren. Bij haar thuis hadden ze een<br />

kamer ‘en suite’, dus schuifdeuren. Ideaal om<br />

op te treden. Diverse liedjes brachten wij ten<br />

gehore. Anja was ook slechthorend, maar het<br />

ontbrak ons niet aan durf. Vol verve zongen<br />

en dansten wij. En we hadden altijd leuk<br />

publiek. Dat is gelukkig gewoon zo op die<br />

leeftijd .<br />

Op de bonte avond van ons laatste klas op<br />

de lagere school zongen en dansten wij. Ik<br />

mocht de hoofdrol van Yvonne Keely spelen<br />

in het lied ‘If I Had Words’. En nog meer<br />

liedjes die we deden. Hoe slechthorend we<br />

ook waren, muziek was belangrijk, ook voor<br />

mijn klasgenootjes. Als ik er nu op terugkijk,<br />

vind ik dat eigenlijk best wel bijzonder.<br />

Toch gek, je hoort amper iets en toch is<br />

muziek belangrijk. We kregen ook muziekles<br />

op de lagere school en op het voortgezet<br />

onderwijs. Daar ben ik heel dankbaar voor.<br />

Want ook al ben je doof, muziek kun je op<br />

verschillende manieren ervaren.<br />

Toppop, oh ja! Daar kon ik eindelijk zien hoe<br />

iets gezongen werd. En in de televisiegids<br />

stonden ook vaak songteksten in van de<br />

liedjes. Die knipte ik dan uit en plakte het op<br />

de hoes van de singles die ik kocht. Ik leerde<br />

liedjes door ze duizend keer af te spelen.<br />

Horende vriendjes leren muziek en tekst<br />

meteen na een paar keer luisteren, maar ik<br />

had meer tijd nodig. Het is wel zo dat ik ze<br />

nu nog steeds kan dromen .<br />

Ik heb een tijd lang ruzie gehad met muziek<br />

toen ik tinnitus kreeg. Ik verstond er geen<br />

klap meer van, gooide platen op de grond uit<br />

frustraties. Maar tinnitus hield zich uiteindelijk<br />

koest en ik kon weer genieten. Nooit vergeet<br />

ik het moment dat ik op een avond naar<br />

het concert keek van Art Garfunkel en Paul<br />

Simon in Central Park. Wow, zo mooi! En met<br />

Sinterklaas kreeg ik een cassettebandje van<br />

dat concert met alle teksten van dat concert<br />

uitgetypt, door mijn oudste zus. Die heb<br />

ik nog steeds. Het ontroerde me dat mijn<br />

zussen snapten dat songteksten belangrijk<br />

voor me waren om te verstaan waar een lied<br />

over ging.<br />

Nu heb ik Deezer, een app met muziek<br />

streaming. Maar wat ik bijzonder vind, is dat<br />

ze ook lyrics meeleveren als dat aanwezig<br />

is. Heerlijk vind ik dat. Een wereld gaat dan<br />

open als ik naar onbekende liedjes luister. Ik<br />

heb diverse afspeellijsten, op Deezer maar<br />

ook op Youtube. Er zijn avonden dat ik alleen<br />

maar naar muziek luister en kijk. Muziek van<br />

toen, maar ook van nu. Ik breid nog steeds<br />

mijn muziekkennis uit, mijn afspeellijst wordt<br />

langer. Muziek raakt mij, daar krijg ik nooit<br />

genoeg van. Ik ben ook blij dat ik muziek kan<br />

uitdragen op mijn manier, via Mafwuuf door<br />

zelf liedjes in Nederlands ondersteund met<br />

Gebaren uit te dragen, en in het Nederlands<br />

Gebaren Koor mee te mogen doen en op<br />

te treden. Want ja, ik geloof wel dat ik een<br />

podiumdier ben als ik terugkijk naar mijn<br />

verleden. En ja, muziek is mijn eerste liefde.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 23


Een bijzondere<br />

ervaring<br />

Door: Ewa Harmsen en Margreet Joosen<br />

Ergens begin april werden we door AVRO Tros<br />

via Robin Frings gevraagd om in te vallen bij het<br />

songfestival in Rotterdam. Een paar signdancers waren<br />

uitgevallen. Dat was ongeveer twee weken voor de<br />

opnames. Wahaaaaa… was onze eerste reactie.<br />

Robin weet dat Ewa en Margreet bij het Nederlands<br />

Gebaren Koor zitten en dat we ook al wat langer de<br />

liedjes voor Mafwuuf vertalen. We konden dan ook<br />

geen nee zeggen! Wie is Mafwuuf? Margreet maakt<br />

sinds mei 2020 Mafwuufliedjes, vertalen van jaren<br />

70-80 muziek in NmG met een twist van NGT, ASL<br />

en wat her en der andere landen invloeden met een<br />

humoristische inslag. We noemen onszelf Gin-Tonic<br />

team. Margreet is van de gin en Ewa van de tonic.<br />

Margreet voert het uit, maar Ewa is haar partner in<br />

crime. Zij is een kei in het vertalen van emoties in<br />

passende gebaren en Margreet straalt terwijl zij het<br />

uitvoert.<br />

Ja, gaan we doen. We kregen de keuze uit vijf liedjes.<br />

We hadden al vrij snel besloten welke liedjes het beste<br />

bij ons paste. Ewa koos voor Denemarken en Albanië,<br />

in hun eigen taal. Margreet koos voor Noorwegen en<br />

Polen in het Engels. Het vijfde liedje gaven we terug,<br />

dat was echt niet te doen.<br />

Zoals al gezegd, hadden we iets minder dan twee<br />

weken de tijd om de liedjes te vertalen en te oefenen.<br />

Vrijdag 16 april gingen we naar AVRO Tros in Hilversum<br />

om onze liedjes op te nemen.<br />

Wat ging eraan vooraf? Stress, plezier en creativiteit.<br />

Hoe gaan we de liedjes vertalen. Sharon van der<br />

Borden en Emma de Esch waren onze feeders. Wel<br />

grappig, want we kennen ze vooral als dirigenten van<br />

ons Nederlands Gebaren Koor waarvan wij allebei<br />

zowel koorlid als bestuurslid zijn. Wij vonden het<br />

belangrijk dat zij onze vertalingen snapten en vroegen<br />

ook om feedback. Want zij hadden ervaring en wij nog<br />

niet zolang. We kozen ervoor om de liedjes in NmG te<br />

vertalen. Margreet met Engels mondbeeld en Ewa hield<br />

haar mond want Deens en Albanees in mondbeeld<br />

doen: nee, dat was niet te doen .<br />

Emma mocht dat rare Albanese taaltje leren. Gelukkig<br />

waren er Engelse vertalingen beschikbaar. En dan nog:<br />

waar gaaaaat het eigenlijk over. Samen vertaald en over<br />

nagedacht en steeds betere vertaling tot we tevreden<br />

waren. En dan oefenen! Naast dit werken wij ook alle<br />

vier, dus het werd veel avond werk en tussendoor, als er<br />

toevallig een stukje tijd over was.<br />

Dit avontuur deden we dus samen met Sharon en<br />

Emma. Avonden oefenen en afstemmen met elkaar. We<br />

vonden het wel bijzonder. We hadden ons geen betere<br />

feeders kunnen wensen. Zij weten precies hoe wij zijn,<br />

wie we zijn, hoe we gebaren en wat we belangrijk/fijn<br />

vinden tijdens het optreden.<br />

De dag van de opname kwam en we spraken extra<br />

vroeg af zodat we nog even samen in het echt konden<br />

oefenen, want daar hadden we geen tijd voor gehad.<br />

Toen werd Margreet gehaald om geschminkt te worden<br />

en oefenden Emma en Ewa nog even door en daarna<br />

werd Ewa mooi opgemaakt terwijl Margreet bij de<br />

opnames was.<br />

Het is heel leuk om dat mee te maken, in een ‘green<br />

room’ die is echt GROEN! Daar sta je dan, recht voor<br />

een camera en de feeder staat ervoor. We hebben elk<br />

een aantal takes gemaakt voordat we tevreden waren.<br />

En in de tussentijd tot de uitzending werden de<br />

filmpjes via YouTube vertoond. Wow, dat is toch wel<br />

bijzonder. Ook om te zien hoeveel likes je kreeg en de<br />

opmerkingen. Tijdens de uitzending zit je dan gewoon<br />

thuis op de bank naar jezelf te kijken. En dan al die<br />

appjes en berichtjes via Facebook met alle foto’s, dat<br />

komt dan toch wel even binnen. Oh.. daar sta je dan<br />

op tv.. oh.. al die leuke reacties. Ja, ook minder leuke<br />

reacties, maar die slaan we even lekker over.<br />

Het was een bijzondere ervaring die nog steeds<br />

voortduurt. Soms kijken we even naar de<br />

YouTubefilmpjes en zien we tot onze verbazing dat er<br />

nog steeds naar gekeken wordt. Dat is toch gaaf. Onze<br />

vertalingen van muziek blijven tot in de lengte van de<br />

dagen online. Dat vinden we best wel bijzonder.<br />

Ewa kon het Deens wel wat volgen maar Sharon niet<br />

en die heeft ook geen goed Deens lipbeeld En<br />

24 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


Column<br />

Agaath Arends<br />

Muziekbeleving<br />

“Weten<br />

wat er<br />

gezongen<br />

wordt”<br />

Mijn eerste hoorervaring<br />

had ik rond mijn zesde<br />

jaar. Toen kreeg ik een<br />

kasttoestel, bij de ouderen onder<br />

ons wel bekend.<br />

Vanaf deze leeftijd begon ook het beleven<br />

van muziek. Op school (Mgr Hermusschool)<br />

werden er liedjes gezongen en thuis stond<br />

de radio vaak aan. We hadden toen nog<br />

een oude buizenradio welke een “stoffen”<br />

klankkast had. Als je daar je oren of handen<br />

tegenaan hield kon je de muziek horen en<br />

voelen. Zo zat ik als klein kind vaak bij de<br />

radio. Mijn moeder luisterde Nederlandstalige<br />

muziek maar de tekst heb ik nooit kunnen<br />

volgen. De liedjes herkende ik door de<br />

bassen en melodie.<br />

Nadat ik achter het oor toestellen had en<br />

de ringleiding zijn intrede deed kon ik de<br />

muziek beter volgen. Zo keek ik net als<br />

andere pubers ook naar Toppop en draaide<br />

ik plaatjes thuis en op de Middelbare<br />

school. Met alleen mijn hoortoestellen heb<br />

ik zelfs nog pianoles gehad en gespeeld.<br />

Waarschijnlijk is dit ook een goede<br />

gehoortraining geweest ondanks dat ik de<br />

laatste octaaf alleen maar als getik ervaarde.<br />

Het heeft mij ook leren luisteren naar<br />

klassieke muziek.<br />

Nadat ik mijn CI kreeg duurde het wel een<br />

poos eer ik weer een beetje van muziek kon<br />

genieten. Het mooist vind ik luisteren via de<br />

streamer, zowel CI als hoortoestel. Zonder<br />

streamer blijft het voor mij lastig te volgen.<br />

Sinds ik op het Nederlands Gebarenkoor<br />

zit kan ik de muziek nu ook op een andere<br />

manier beleven. Ik voel de muziek en tekst<br />

dan ook in mijn lijf door te gebaren. Voor<br />

mij is dit het echte ontspannen en genieten!<br />

En ook heel nieuw voor mij: ik weet wat er<br />

gezongen wordt!<br />

Ik had jullie ook iets willen vertellen over<br />

de workshop Good Vibrations, welke 12<br />

augustus had moeten plaatsvinden. Ervaren<br />

hoe muziek voelt met een speciale vest.<br />

Er zijn helaas problemen met het leveren<br />

van bepaalde onderdelen. Ik hoop in<br />

het volgende nummer hier meer over te<br />

vertellen.<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 25


‘Wat voel jij bij<br />

dit liedje’<br />

Een interview met<br />

Sharon van der Borden-Wisse<br />

Door: Margreet Joosen<br />

Door doven en slechthorenden worden er steeds vaker muziektolken ingezet<br />

als ze naar een concert gaan of een livestream op Facebook of YouTube willen<br />

volgen, zoals bijvoorbeeld The Streamers. The Streamers was een Nederlandse<br />

gelegenheidsformatie opgericht tijdens de coronapandemie om online gratis<br />

livestream-concerten te geven. Ik hoorde ook steeds vaker het begrip ‘feeder’ en<br />

ik vroeg me af wat de verschillen waren tussen een muziektolk en een feeder. In<br />

mijn zoektocht hiernaar kwam ik nog een fenomeen tegen, een dirigent zijn bij een<br />

gebarenkoor. Sharon van der Borden is het alle drie, net als Emma de Esch.<br />

Sharon is dirigent<br />

bij het Nederlands<br />

Gebaren Koor sinds<br />

juli 2011. Dit doet ze<br />

samen met Emma de<br />

Esch. Het Nederlands<br />

Gebaren Koor<br />

bestaat uit ongeveer<br />

40 leden die doof,<br />

doof-slechtziend,<br />

slechthorend en horend zijn. Het is een uniek<br />

koor in Nederland. Ik ben zelf ook koorlid.<br />

Ik vraag aan Sharon wat de verschillen zijn<br />

tussen een muziektolk, een feeder en een<br />

dirigent.<br />

Zij vond het best pittig om het te beantwoorden.<br />

Maar al pratende kwamen we wel tot bepaalde<br />

conclusies.<br />

We waren het over eens dat de overkoepelende<br />

overeenkomst tussen een dirigent, feeder en<br />

muziektolk vooral is dat er gekeken wordt<br />

naar wat het lied betekent, wat het inhoudt en<br />

hoe breng je het over. Wel is het zo dat de rol<br />

waarin je zit, bepaalt in hoeverre je inbreng hebt<br />

in het vertalen van het lied.<br />

Als dirigent bedenk je samen met de mededirigente<br />

de vertaling van het lied. Samen<br />

26 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong><br />

bespreek je de inhoud van het lied en deel je<br />

met elkaar de gevoelens, emoties, interpretaties<br />

van het lied. Dan kom je tot een vertaling. Dit<br />

wordt dan gepresenteerd aan het koor tijdens<br />

een repetitie. De koorleden mogen hierop<br />

aanvullen. Een zin vinden ze niet zo mooi<br />

vertaald, of een gebaar klopt niet helemaal. Of<br />

het is gewoon helemaal geweldig. Samen met<br />

het koor bepalen ze de uiteindelijke vertaling<br />

van het lied. Dit lied wordt dan opgenomen,<br />

dit is dan de definitieve versie. De dirigenten<br />

kunnen tijdens repetitie of optredens niet<br />

afwijken van deze afgesproken gebaren. De<br />

leden oefenen dit liedje via film en gebruiken<br />

alleen de gebaren die afgesproken zijn. Het is<br />

namelijk mooi om te zien tijdens een optreden<br />

dat de gebaren dezelfde zijn en gelijklopen voor<br />

zover mogelijk.<br />

Dirigenten van een gewoon koor dirigeren met<br />

hun stokje. De koorleden zingen op aangeven<br />

van de dirigenten: snel, langzaam, hard, zacht.<br />

De dirigenten van het Nederlands Gebaren Koor<br />

gebruiken geen stokje, maar hun hele lijf: met<br />

gebaren, mimiek, ogen (vooral Sharon kan haar<br />

ogen heel goed groot zetten, terwijl Emma heel<br />

sterk is in rust bewaren: maakt niet uit, komt<br />

goed, relaxxxxxx), het aftellen met vingers, het<br />

wijzen naar links of rechts.


Daarnaast moeten de dirigenten ook kijken<br />

naar de koorleden of zij de juiste handvormen<br />

gebruiken en lokalisaties. Bijvoorbeeld bij het<br />

lied ‘De Vlieger’ van Andre Hazes. Daar is een<br />

zin: ‘Naar z’n bal, z’n fiets, z’n treinen, nee daar<br />

keek hij niet naar om’. We gebaren bal, fiets, trein<br />

van links naar rechts en niet andersom. Iedereen<br />

doet dat hetzelfde. Het vergt ook inlevingsen<br />

aanpassingsvermogen van de dirigenten<br />

om een koor te leiden. Je moet rekening<br />

houden met de koorleden, elk heeft haar/zijn<br />

eigenaardigheden. En de kunst is om daarmee<br />

om te gaan en te komen tot een geweldige<br />

voorstelling. Ook moet je als dirigent iets eerder<br />

met gebaren beginnen dan het lied omdat de<br />

koorleden jou volgen en dus altijd iets later zijn.<br />

Maar de koorleden zijn dan precies op tijd voor<br />

het publiek. En de horende koorleden moeten<br />

dus meer rekening houden met de lengte van<br />

de gebaren. De dirigent bepaalt hoe lang een<br />

bepaald gebaar aanhoudt, je volgt de dirigent.<br />

En hoe is dat als je een feeder bent voor een<br />

signdancer, vraag ik aan Sharon. Sharon is<br />

onder andere feeder bij The Passion en het<br />

Songfestival waar zij mij en Ewa Harmsen<br />

bijgestaan heeft in het vertolken van onze<br />

liedjes. Een signdancer is iemand die niet<br />

alleen de gezongen tekst vertaalt in gebaren,<br />

maar ook de muziek visueel maakt. De sfeer<br />

wordt aangegeven door ritmisch en poëtisch te<br />

gebaren. En dit wordt versterkt door gebruik te<br />

maken van mimiek en lichaamsbeweging.<br />

Sharon vertelt: ’Als feeder spreek je af met<br />

degene die daar staat wat de wensen zijn. In<br />

geval van muziek kan het zijn dat ik alleen<br />

mondbeeld doe met aangeven van ritme tot<br />

aan volledig mee gebaren. Vaak is de signdancer<br />

degene die de vertaling doet van het liedje.<br />

Afhankelijk van de samenwerking kan het zijn<br />

dat ik meedenk over de vertaling. Want beide<br />

hebben we onze eigen moedertaal. De mijne<br />

is Nederlands, die van een signdancer is over<br />

het algemeen gebarentaal. Zo kan ik de juiste<br />

vertaling van het Nederlands geven en de<br />

signdancer kan daar een mooie inhoudelijk<br />

goede NGT vertaling van maken.’ Sharon werkt<br />

het liefst gelijkwaardig, maar ze conformeert<br />

zich aan de wens van de signdancer. Dat je<br />

samen kijkt naar het lied. Wat is het gevoel van<br />

de signdancer van het lied. Aan de signdancer<br />

vraagt hoe die de tekst interpreteert en ook hoe<br />

die geleid wil worden. Het is ook afhankelijk van<br />

hoeveel de signdancer hoort/niet hoort. Leid je<br />

de signdancer of ondersteun je die. Je richt je<br />

op de wensen van de signdancer. Maar wel met<br />

ieder zijn eigen expertise waarbij je elkaar kunt<br />

versterken. Je bent hier echter wel ten dienste<br />

van de signdancer.<br />

Sharon is ook een muziektolk. Vooral in kerken,<br />

christelijke concerten zoals Sela en klassieke<br />

concerten. Sharon is zelf klassiek geschoold.<br />

Op haar 4de begon zij met het volgen van<br />

muzieklessen. Op haar 7de startte zij met het<br />

volgen van lessen in dwarsfluit en piano. Ook<br />

heeft zij van kinds af aan in verschillende koren<br />

gezongen. Op dit moment is zij de vaste pianist<br />

bij een groot tiener- en kinderkoor. Ook leert zij<br />

de kinderen de gebaren die bij de liedteksten<br />

passen.<br />

Als muziektolk treedt zij op voor het publiek<br />

waarbij zij de vrijheid heeft om te improviseren.<br />

Wel stemt zij af op de wensen van het<br />

publiek, bijvoorbeeld ook laten zien welke<br />

muziekinstrumenten er gespeeld worden<br />

of welk verhaal er verteld wordt tijdens een<br />

klassiek concert. Maar het is altijd haar eigen<br />

interpretatie van muziek.<br />

Op mijn vraag wat zij het prettigste vindt om te<br />

doen, moet ze lachen. Voor haar is eigenlijk de<br />

belangrijkste vraag: wat voel jij bij dit liedje?<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 27


Beter door de dag<br />

met doofheid of hoorproblemen<br />

Nederlands Centrum voor<br />

Plots- en LaatDoofheid (NC PLD)<br />

Voor wie plotsdoof wordt, geleidelijk gehoorverlies<br />

heeft, een CI heeft of overweegt.<br />

Het NC PLD helpt met:<br />

• informatie en advies over hulpmiddelen en voorzieningen<br />

• de training ‘Leven met gehoorverlies’<br />

• communicatietrainingen zoals spraakafzien en NmG<br />

• loopbaanbegeleiding<br />

• individuele hulpverlening<br />

Het NC PLD maakt deel uit van GGMD voor Doven en<br />

Slechthorenden. Bij GGMD werken specialisten gehoorverlies.<br />

Vakmensen die de gevolgen van plots- en laatdoofheid<br />

kennen én met u kunnen communiceren.<br />

Heeft u hulp nodig? Aarzel niet en meld u aan bij GGMD. Na aanmelding bespreekt<br />

een specialist gehoorverlies uw hulpvraag met u.<br />

Samen beslist u welke hulpverlening daar voor u het beste bij past. Indien gewenst<br />

is bij de gesprekken een gebarentolk of schrijftolk aanwezig.<br />

specialisten gehoorverlies GGMD<br />

GGMD voor Doven en Slechthorenden heeft locaties door heel Nederland<br />

tel. 0800 - 337 46 67 (gratis) | contact@ggmd.nl | sms: 06 - 10 908 606<br />

voor chat en teletolk: zie www.ggmd.nl pagina Contact | www.ggmd.nl<br />

28 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


KOMENDE ACTIVITEITEN<br />

Inloopcentrum Almere<br />

EveNaarHuis<br />

Sumatraweg 352<br />

1335 JM Almere<br />

De data voor <strong>2021</strong> zijn:<br />

-16 september<br />

-21 oktober<br />

-18 november<br />

Aanmelden op:<br />

plotsdoofinloopcentrum@gmail.com<br />

Inloopcentrum Zuid Nederland<br />

Buurthuis Bloemenoord<br />

Bloemenoordplein 3<br />

5143 TB Waalwijk<br />

De data voor <strong>2021</strong> zijn:<br />

-22 september<br />

-27 oktober<br />

-24 november<br />

Aanmelden op:<br />

Inloopcentrumzuid@stichtingplotsdoven.nl<br />

Een prachtige<br />

<strong>herfst</strong><br />

gewenst door<br />

de redactie!<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 29


Activiteiten<br />

<strong>2021</strong><br />

Alle genoemde activiteiten zijn onder voorbehoud gepland vanwege<br />

COVID-19. Via verschillende kanalen wordt aangegeven of je je kunt<br />

aanmelden en hoe. In de loop van het jaar komen er meer activiteiten bij.<br />

Kijk op Facebook en de website voor de laatste stand van zaken<br />

Activiteit<br />

Landelijke dag<br />

Bloesempark Amsterdamse Bos<br />

Bezoek aan Veenkolonie<br />

Minisymposium Let’s Connect<br />

Gebarenliedjesweekend<br />

Themaweekend<br />

Teambuilding/Vrijwilligersdag<br />

Contactdag<br />

NmG Weekend<br />

Wanneer<br />

13 maart<br />

3 april<br />

18 of 25 april<br />

25 juni<br />

25 tm 27 juni<br />

9 tm 11 juli<br />

12 september<br />

9 oktober<br />

26 tm 28 november<br />

30 <strong>Plotsdoof</strong> magazine |Herfst <strong>2021</strong>


INFO<br />

CI-lotgenotencontact<br />

Wil van Essen-Verhoef<br />

ci@stichtingplotsdoven.nl<br />

Gebarencursussen<br />

GGMD voor Doven en Slechthorenden<br />

NmG Coördinatoren te bereiken via:<br />

gebarencursus.nmg@ggmd.nl<br />

Website<br />

Anton van der Horst<br />

webmaster@stichtingplotsdoven.nl<br />

Redactie Internet<br />

(inhoudelijke zaken website)<br />

Robert ten Bloemendal (Hoofd)<br />

Gerard de Vijlder<br />

webredactie@stichtingplotsdoven.nl<br />

Contactpersonen Individuele<br />

Begeleiding<br />

Wil van Essen<br />

wvanessen@stichtingplotsdoven.nl<br />

Robert ten Bloemendal<br />

oost@stichtingplotsdoven.nl<br />

Gerard de Vijlder<br />

gerarddevijlder@stichtingplotsdoven.nl<br />

Contactpersoon Jongeren<br />

Nirosha Boer<br />

jongeren@stichtingplotsdoven.nl<br />

Landelijke Activiteitencommissie<br />

Nirosha Boer<br />

Lex Scheffelfonds<br />

Ineke Scheffel<br />

SMS: 06 - 41 35 66 90<br />

ienscheffel@hotmail.com<br />

IBAN NL66 INGB 000 750 003 6<br />

t.n.v. I. Scheffel-Maurer<br />

WIJ ZOEKEN NIEUWE REDACTIELEDEN<br />

• Ben jij goed in Nederlandse taal?<br />

• Vind jij het leuk om te schrijven en andermans teksten te redigeren?<br />

• Vind je het leuk om mensen te interviewen of iets te onderzoeken en<br />

daarover te schrijven?<br />

• Wil je helpen <strong>Plotsdoof</strong> breder bekend maken?<br />

• Wil je ongeveer 10 uur per kwartaal investeren in schrijven en ken over de inhoud van het blad?<br />

meeden-<br />

Dan zoeken wij jou!<br />

Wat levert het jou op?<br />

• Ervaring in het werken met Microsoft Teams<br />

• Groeien in je schrijfstijl<br />

• Goede aanvulling op je CV<br />

• Leren samenwerken in een team<br />

• Samenwerken met een leuke redactie<br />

• Waardering<br />

Voel je je geroepen?<br />

Schrijf jouw motivatie in een column van maximaal 500 woorden naar<br />

Redactie@stichtingplotsdoven.nl met als titel:<br />

‘Hier ben ik, naam, jullie nieuwe redactielid.’<br />

Wil je alleen een vaste gastschrijver zijn zonder deelname in de redactie?<br />

Dat kan natuurlijk ook. Schrijf dan jouw motivatie in een column van maximaal<br />

500 woorden naar Redactie@stichtingplotsdoven.nl met als titel:<br />

‘Hier ben ik, naam, jullie nieuwe vaste gastschrijver.’<br />

<strong>Plotsdoof</strong> magazine | Herfst <strong>2021</strong> 31


MAAK VERBINDING MET<br />

DE DIERBARE MOMENTEN<br />

Een krachtige hoorervaring dankzij een uitstekende<br />

geluidskwaliteit in verschillende luistersituaties<br />

Moeiteloos comfort en gemak dankzij het ergonomische<br />

design en de compatibele accessoires<br />

Ultiem gebruiksgemak om de hele dag verbonden te blijven<br />

met de wereld om je heen, mede dankzij de ingebouwde<br />

connectiviteitsoplossingen<br />

Bezoek AdvancedBionics.nl en begin uw hoorreis vandaag.<br />

BN_07_0191<br />

©<strong>2021</strong> Advanced Bionics AG en aangesloten bedrijven. Alle rechten voorbehouden.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!