Plotsdoof herfst 2021 HR WEB

Gehoorschade
bij muzikanten
Door: Ronald Kaijim
Zonder muzikanten geen muziek. Geen wonder dat componisten, gitaarvirtuozen, rappers en
mensen met geoliede stemmen wereldwijd bewonderd, geëerd en geïmiteerd worden. Hoe is het
nu voor deze muzikanten zelf? Welk prijskaartje hangt er aan deze roem?
Muzikanten staan bloot aan het geluid dat zij samen met hun collega’s
produceren. Volgens metingen bij het balletorkest, ervaart een bespeler
van slagwerk gemiddeld 85 dB. Bij iemand die een koperinstrument
bespeelt, is dit 88 dB. Tijdens de hardste gedeelten van een
muziekstuk slaat de meter zelfs uit tot boven de 100. Deze waarden
liggen ruim boven de norm van 80 dB die voor een werkdag van 8
uur geldt. Zonder gehoorbescherming lopen ze kans hun voor het
werk onmisbare gehoor te beschadigen.
Voor popmuzikanten zijn de risico’s nog groter omdat zij gemiddeld
veel meer geluid maken. Dit is terug te zien in de cijfers: slechthorendheid
komt onder popmuzikanten bijna 2 keer zo veel voor als onder hun klassieke
collega’s (63,5% om 32,8%). Andere klachten die veel voorkomen zijn onder andere tinnitus en
hyperacusis.
Voor muzikanten kan dit grote gevolgen hebben. In het ergste geval kunnen zij hun werk niet
meer doen. Dit komt ook voor bij klassieke muzikanten. Daarnaast ondervinden ze privé natuurlijk
de voor ons zo bekende problemen zoals niet meer mee kunnen komen in groepen.
Gelukkig bestaat er steeds meer aandacht voor gehoorproblemen onder muzikanten. De oren
van leden van grote orkesten worden geregeld getest, de onderlinge afstanden tussen de
muzikanten zijn groter geworden, er zijn schotten tussen de muzikanten geplaatst en oordoppen
zijn beschikbaar. Niet alle muzikanten willen oordoppen dragen omdat ze de muziek liever
ongedempt en ongefilterd ervaren. Belangrijk is ook dat er openlijk over gesproken kan worden.
Veel muzikanten (19%) geven bijvoorbeeld aan zich te schamen voor hun gehoorproblemen.
De brancheverenigingen van muziekevenementen en poppodia (VVEM en VNPF) hebben in
2014 een convenant gesloten waarvan in 2018 de derde versie is gepubliceerd. Dit convenant
bevat maatregelen, richtlijnen en
beschermingsmiddelen voor het
voorkomen van gehoorschade.
Vooral voor veel ouwe rockers is het
te laat. Jeugdhelden als Phil Collins,
Eric Clapton en Neil Young hebben
hun tol moeten betalen voor al hun
optredens en repetities. Laten we de
volgende keer daarom met extra veel
dankbaarheid stil staan als we naar
bijvoorbeeld Tears in heaven luisteren
of naar het Concertgebouworkest.
De geschenken die muzikanten ons
gaven en nog steeds geven.
“19% van
muzikanten
schamen
zich”
10 Plotsdoof magazine |Herfst 2021