Y-mail 36 - juni 2021

mail
LENTE 2021 MAGAZINE VAN HET JAN YPERMAN ZIEKENHUIS
EDITIE 36
X-Guide
GIDST STOMATOLOGEN
Keizersneden
NIEUW ZORGPAD
Orthopedie
MEER SUBSPECIALISATIE

EDITO
Beste lezer,
Als we aan innovatie denken,
gaat het vooral over technologische
vernieuwingen.
En die zijn er volop in de
geneeskunde.
Zo beschikt ons ziekenhuis over een
Da Vinci-robot die vandaag vooral
voor prostaatchirurgie gebruikt
wordt, maar ook voor partiële
nefrectomieëen en abdominale en
gynaecologische indicaties. Ook
de orthopedisch chirurgen worden
geassisteerd door een robot. En de
apotheek gebruikt er één voor de
verdeling van de geneesmiddelen.
Maar innovatie is méér dan dat. Ook
in domeinen zoals de moleculaire
diagnostiek en artificiële intelligentie
in de radiologie zit ze op kruissnelheid.
En ze verandert de manier
waarop patiënten doorheen het ziekenhuis
stromen. Kijk maar naar ons
oncologisch dagziekenhuis en de
schildklierchirurgie in dagziekenhuis.
Vernieuwend is ook de gewijzigde
samenwerking tussen ziekenhuis,
ziekenhuisartsen, huisartsen en
patiënten. De patiënt heeft toegang
tot zijn dossier via Mynexuzhealth en
ook de huisarts kan het ziekenhuisdossier
raadplegen. Rode draad in al
die evoluties: we vernieuwen niet om
te vernieuwen, maar om de zorg voor
onze patiënten nog beter, veiliger en
efficiënter te maken. Technologie,
machines en computers, maar
altijd ten dienste van de mens. De
toekomst oogt niet alleen mooi, de
toekomst ís mooi.
Dr. Jan Capoen,
voorzitter Medische Raad

inhoud
06 Schildklierchirurgie 09 COVID-19 in cijfers
10 Nieuwe artsen 13 Voedingsadvies 14 Reiskoorts
De nieuwe apotheekrobot onthoudt de unieke barcode op elke verpakking
van geneesmiddelen en vergelijkt die met de serienummers
in een Europese database. Zo voldoet het ziekenhuis automatisch aan
de FMD-wet die stelt dat elke apotheker de authenticiteit van een
medicijn moet nagaan, en kan het z’n stock nog beter beheren.
Lees alle edities
van Y-mail
3

GOEDGEKEURD DOOR ORTHOPEDIE
Robotchirurgie, een VRbril
met augmented reality,
3D-modelling, een thuisrevalidatie-app
voor patiënten
met een nieuwe knie of heup:
de dienst Orthopedie test veel
nieuwe technologie uit, maar
blijft kieskeurig.
13
geselecteerde centra
voor MoveUP
MoveUP is een app
die patiënten na de
inplanting van een knie- of
heupprothese begeleidt bij
hun thuisrevalidatie. Hij
stuurt preoperatief informatie
en postoperatief
oefenschema’s door. Een
armband trackt het aantal
stappen, en de patiënt kan
via de app berichten uitwisselen
met een speciaal
opgeleide kinesist en zelf
z’n vorderingen filmen en
doorsturen.
Dokter Jan Somers (Dienst
Orthopedie-Traumatologie):
“MoveUP is een nieuwe app
van een Gentse start-up.
Hij is al bij een aantal
patiënten uitgeprobeerd
en wordt nu nog breder
getest, bij meer dan
1.000 Belgische patiënten.
Onze dienst is één van de
orthopedische centra die
voor de studie geselecteerd
zijn. De resultaten
zullen vergeleken worden
met die van een klassieke
revalidatie. Zit de kostenbatenanalyse
goed, dan
gaat het RIZIV de app
terugbetalen.”
Revalidatiearts dokter
Filip Lefevere (Fysische
Geneeskunde) vindt het
systeem veelbelovend.
“Zo’n app past in de trend
van actieve revalidatie.
De patiënt neemt zelf zijn
herstel in handen, ondersteund
door coaching.
We moeten er alleen over
waken dat het persoonlijke
contact niet verloren gaat.
Niet alle patiënten zijn
klaar voor een app.”
ZINVOLLE SNUFJES
De app is niet het enige
technologische snufje in
de orthopedische wereld.
Zo is het Jan Yperman
Ziekenhuis een referentiecentrum
voor de behandeling
met stamcellen van
kraakbeenletsels in de knie
en de heup. En de operatierobot
ROSA assisteert al
4

RAPID
RECOVERY
Patiënten met een heup- of knieprothese zetten op
de dag van de operatie al hun eerste stappen. De
dag erna wordt gestart met kracht- en mobiliteitsoefeningen.
Dat gebeurt in de C-lounge, op
wandelafstand van de kamers.
Dokter Filip Lefevere (Fysische Geneeskunde):
“Rapid recovery vermindert het risico op diepe
veneuze trombose en andere postoperatieve
complicaties. De patiënten kunnen ook sneller naar
huis: na één à twee dagen met een heupprothese,
na twee à drie dagen met een knieprothese. Toen
ik hier 23 jaar geleden begon, lag je nog twee à
drie weken in het ziekenhuis als je een knieprothese
kreeg. De subspecialisatie van de orthopedisch
chirurgen maakt een groot verschil: hoe vaker artsen
een ingreep uitvoeren, hoe beter ze erin worden.
De anesthesisten spelen ook een belangrijke
rol. Met locoregionale anesthesie verdoven ze heel
selectief een zenuw in plaats van volledige ledematen
en volstaat verder een minder diepe verdoving.
Daardoor kan de patiënt snel en met een minimum
aan pijn aan zijn revalidatie beginnen.”
Dokter Filip Lefevere
een tijdje bij de plaatsing
van knieprothesen.
Dokter Somers: “We
onderzoeken nu of de
robot betere resultaten
geeft bij heupprothesen.
Voor schouderprothesen
testen we 3D-modelling
en een VR-bril met augmented
reality uit. Ons
centrum loopt voorop,
maar we introduceren
niet blindelings nieuwe
technologieën. Het moet
zinvol zijn.”
SUPERSPECIALISTEN
Vooroplopen vergt een
verregaande subspecialisatie.
Dat besef leeft al lang
op de dienst Orthopedie.
Door die aanpak heb je veel
artsen nodig.
Dokter Somers: “We zijn
recent gegroeid van acht
naar tien artsen, wat veel
is voor een ziekenhuis van
onze grootte. Daarom zijn
we afgestapt van exclusieve
verbondenheid. Drie artsen
opereren niet alleen hier,
maar ook in een academisch
centrum: twee in het UZ
Gent, één in het UZ Leuven.
Die subspecialisatie gaat
niet ten koste van het globale
plaatje. Indien nodig,
bekijken we de patiënt met
verschillende artsen.”
Jonge artsen-in-opleiding
kunnen de aanpak wel
smaken. Vorig jaar verkozen
ze het Jan Yperman
Ziekenhuis tot de beste
opleidingsplaats voor
assistenten orthopedie.
Dienst Orthopedie
057 35 73 70
secortho@yperman.net
5

HEMITHYREOÏDECTOMIE
In dagziekenhuis
Als één van de eerste centra in België voert het Jan Yperman
Ziekenhuis hemithyreoïdectomieën in het dagziekenhuis uit.
“Eigenlijk kwam het idee van de patiënten zelf’, vertelt dokter Stijn
Van Wiemeersch van de Multidisciplinaire Schildklierkliniek. Vaak
vroegen ze zich af wat ze ’s avonds nog in het ziekenhuis lagen
te doen. Na overleg met onze verpleegkundigen, anesthesisten,
klinisch biologen en endocrinologen dokter An Nollet en dokter
Barbara Deconinck zijn we dergelijke operaties in het dagziekenhuis
beginnen te organiseren. We plannen ze in de voormiddag. Zo
is er voldoende tijd om de postoperatieve bloedafname na te kijken
en de patiënt te observeren voorafgaand aan zijn of haar ontslag.”
Secretariaat Heelkunde
057 35 72 00
secheelkunde@yperman.net
NIEUWSBRIEF
Altijd op de
hoogte
Het Jan Yperman Ziekenhuis vindt
een open en vlotte communicatie
met de huisartsen en andere
zorgprofessionals uit de eerste lijn
belangrijk. Daarom sturen we hun
sinds enige tijd een maandelijkse
nieuwsbrief. Ontvang je die nog
niet? Schrijf je eenvoudig in via de
QR-code.
Dokter Stijn
Van Wiemeersch
NIEUWE CARDIOLOUNGE
Alles in één
Vanaf 1 september zullen hartpatiënten
die voor een geplande
ingreep of procedure komen,
opgevangen worden in de
Cardiolounge. Dokter Dries De
Cock: “Er zijn drie kamers: twee
met telkens drie zetels, en één
met twee bedden voor wie nog
een nachtje moet blijven. Die ene
compacte afdeling zal alle pre-,
per- en postoperatieve expertise in
huis hebben. Dat geeft de patiënt
een vertrouwd gevoel en zorgt
voor nog meer efficiëntie. Als je
een nacht gehospitaliseerd moet
worden, regelen we alles vanuit de
lounge; als alles vlot verloopt, kun
je sneller naar huis.”
NIEUW ONDERZOEK
Echo met schuim
Vrouwen die niet zwanger raken,
kunnen bij dokter Ilse Vanderbeke
terecht voor een HyFoSy-onderzoek.
“Vroeger gingen we de
doorgankelijkheid van eileiders
na met een radiografie. Daarvoor
spoten we contrastvloeistof in, wat
patiënten pijnlijk vonden. Nu plaatsen
we een eendenbekje, gaan we
met een katheter tot in de baarmoeder
en brengen we een soort
schuim in. Op echografie zien we
of dat goed door de eileiders loopt.
HyFoSy is een weinig belastend
onderzoek zonder röntgenstralen,
dat tijdens een gewone consultatie
gebeurt. Het schuim wordt terugbetaald.”
STUDIE
Gezocht: RSV-vaccin
Voor een studie naar een vaccin
tegen het respiratoir syncytieel
virus is de dienst Infectieziekten
op zoek naar zestigplussers met
een stabiele gezondheid. Zij zullen
eenmalig een vaccin tegen het
RSV-virus krijgen en daarna drie
jaar opgevolgd worden. Daarvoor
worden ze opgebeld, om de twee
weken tussen oktober en april en
maandelijks buiten die periode. Als
ze een acute respiratoire infectie
hebben, moeten ze naar het ziekenhuis
komen voor een evaluatie
en eventueel een test met een
wisser. Vrijblijvend info vragen of je
kandidaat stellen kan bij de dienst
Infectieziekten.
Dienst Cardiologie
057 35 71 90
seccardiopneumo@yperman.net
Secretariaat Gynaecologie
057 35 75 80
secgynaeco@yperman.net
Dienst Infectieziekten
057 35 71 80
infectieziekten@yperman.net
6

VOLG DE X-GUIDE
Als eerste stomatologisch centrum
in de Westhoek neemt de dienst
Stomatologie de X-Guide in gebruik.
Dat toestel maakt computergestuurde
navigatie tijdens de plaatsing van
tandimplantaten mogelijk.
Scan wordt
navigatieplan
De X-Guide
is de schakel
tussen
planning en
ingreep.
Zo werkt de X-Guide
Een missing link in de
implantaattechnologie:
zo noemt stomatoloog dokter
Olivier Bouckenooghe
de X-Guide. Het nieuwe
toestel slaat de digitale
brug tussen scan en operatief
navigatieplan.
Dokter Bouckenooghe:
“Eerst brengen we het
kaakbeen in beeld met
behulp van CBCT-scans.
Die informatie wordt
geanalyseerd en verwerkt
in de digitale
planningssoftware DTX
Studio Implant. Op de
digitale beelden kunnen
we een virtueel implantaat
projecteren, rekening houdend
met de anatomische
structuren en de kroon
of brug die er later op
geplaatst moet worden.”
De ontbrekende schakel zat
tussen die preoperatieve
planning en de ingreep:
hoe zet je de digitale planning
zo accuraat mogelijk
in werkelijkheid om?
Dokter Bouckenooghe:
“Traditioneel los je dat
op met een 3D-geprinte
chirurgische mal, met
gaatjes die de boor in de
juiste richting leiden. De
X-Guide doet hetzelfde,
maar digitaal en accurater.
De preoperatieve planning
wordt op het scherm
geprojecteerd. Tijdens
de ingreep is er continue
tracking, zodat wij altijd
precies in de correcte richting
boren.”
7

VOLG DE X-GUIDE
DOKTER OLIVIER BOUCKENOOGHE
“We zijn met de X-Guide gestart in maart. De
technologie is nog brandnieuw. In deze opstartfase
gebruiken we het toestel nog niet voor
alle ingrepen, onder andere wegens de langere
voorbereidingstijd. Maar over enkele jaren wordt
dit het nieuwe normaal in de stomatologie.”
DOKTER EVERT MATTHYS
De osteoomtechniek is een plugsysteem om
onder meer het kaakbeen open te wrikken. Ik gebruik
ze geregeld bij implantaatingrepen. Zo kun
je ook in smalle ruimtes implanteren zonder de
naburige tandwortels te beschadigen. De X-Guide
werkt aanvullend en laat toe om nog preciezer te
werken, bijvoorbeeld wanneer een tand ontbreekt
tussen twee buurtanden waarvan de wortels naar
elkaar toewijzen.
Meer dan
50
implantaten sinds
start X-Guide
DOKTER ANTONI DE MOL
“De X-Guide zal de eerstkomende jaren uitsluitend in
ziekenhuizen beschikbaar zijn. De technologie maakt
de communicatie tussen patiënt, tandarts en stomatoloog
transparanter. Wat preoperatief gepland, aangepast
en door alle partijen goedgekeurd is, wordt tot op
de millimeter nauwkeurig uitgevoerd in de mond.”
DOKTER CARLOS VERHELST
“Voorlopig kan de X-Guide alleen
gebruikt worden voor eenvoudige
implantologie. In de toekomst wordt
meer mogelijk. Zo zit er ook voor
complexe implantaatsituaties en zelfs
voor osteotomieën navigatieplanning
in de pijplijn. Daar durfde ik bijna
dertig jaar geleden als beginnende
stomatoloog zelfs niet van te dromen.”
Secretariaat Stomatologie
057 35 75 20
secstomato@yperman.net
8

COVID-19 IN CIJFERS
886
OPNAMES
(TOT 18 MEI)
OP DE GOLVEN
VAN CORONA
Op 3 februari 2020 was de eerste
coronabesmetting in ons land een feit.
Vijf weken later, op 10 maart, dienden de eerste
patiënten zich aan in het Jan Yperman Ziekenhuis.
Ondertussen zijn we zestien maanden verder: een
stand van zaken in cijfers.
94%
VACCINATIEGRAAD JYZ
(EERSTE DOSIS)
70%
GEVACCINEERD
(VOLLEDIG, TOT 18 MEI)
OPNAMES AFLOOP BESCHERMING
247
eerste golf
394.100
chirurgische mondmaskers
33
703
ontslagen
waarvan op intensieve 176
overlijdens
639
tweede golf (tot 18 mei)
65.350
FFP2-mondmaskers
94
waarvan op intensieve
7.644 liter
handonstmettingsmiddel
9

NIEUWE ARTSEN
DR. THOMAS VERSCHUEREN
“Als sportfanaat was ik van jongs af
gefascineerd door de behandeling van
sportletsels. En die interesse is nooit
meer verdwenen. Het leukste aan mijn
job? Dat je in de orthopedie patiënten
van alle leeftijden van a tot z begeleidt:
je stelt de diagnose, lost het probleem
op en ziet de patiënt ook achteraf nog
terug. Ik heb tijdens mijn assistentschap
trouwens zelf eens orthopedische hulp
nodig gehad – voor een scheur van
de voorste kruisband die ik tijdens het
minivoetbal had opgelopen. Ik weet dus
hoe het voelt om aan de andere kant
van het bureau te zitten.” (lacht)
specialisme: chirurgie bovenste lidmaat
gestart in JYZ: 1 februari 2021
voorheen: fellow AZ Monica
hobby’s: minivoetbal, joggen, uit eten gaan
057 35 73 70 – thomas.verschueren@yperman.net
“Als orthopedist
begeleid je je
patiënten van a tot z”
Bekijk het interview
10

specialisme: voet- en enkelchirurgie
gestart in JYZ: 1 maart 2021
voorheen: fellow Foot and Ankle Institute Brussel
hobby’s: joggen, badminton, koken
057 35 73 70 – sofie.herregods@yperman.net
“Hoeken meten
en afstanden
berekenen”
DR. SOFIE HERREGODS
Bekijk het interview
“Met mijn passie voor fysica en biomechanica
was het logisch dat ik binnen
de geneeskunde voor orthopedie koos.
Als orthopedist probeer je een biomechanisch
probleem te verhelpen. Dat
komt vaak neer op hoeken meten en
afstanden tussen beenderen berekenen,
zodat de normale anatomie hersteld
kan worden. Onze patiënten zijn niet
doodziek, maar hebben een probleem
dat we meestal goed kunnen oplossen.
Dat ligt mij beter dan de oncologische
pathologie. Ik breng graag goed nieuws:
waar kunnen we helpen?”
11

TS. RUBEN DEPOORTER
“Een tandarts levert precisiewerk op een
kleine oppervlakte: fijn! Corona heeft
mensen doen beseffen dat je gebit voor
een groot stuk je uiterlijk bepaalt: zodra
iemand zijn mondmasker afzet, zie je een
ander persoon. Het geeft dan ook veel
voldoening om iemand via prothetiek
een nieuw gebit te kunnen geven. Ik
heb een eigen praktijk in Dadizele, maar
daarnaast ben ik tweewekelijks op post
in het ziekenhuis, waar ik me toeleg op
de grote behandelingen bij kinderen. Of
ik veel wenende kindjes voor me krijg?
Alleen als de ouders hen vooraf bang
gemaakt hebben.” (lacht)
specialisme: kindertandheelkunde
gestart in JYZ: 15 januari 2021
voorheen: eigen praktijk
hobby’s: (mini)voetbal, padel
057 35 75 20 – ruben.depoorter@yperman.net
“Je gebit bepaalt
voor een groot
stuk je uiterlijk”
Bekijk het interview
12

HET VRAGENKABINET
Huisarts dokter
Matthias Veryser:
“Ik merk dat veel
geriatrische patiënten
ondervoed zijn.”
?
WELK VOEDINGSADVIES KAN IK MIJN
ONCOLOGISCHE EN GERIATRISCHE PATIËNTEN
MEEGEVEN OM OP GEWICHT TE BLIJVEN?
Dokter Matthias Veryser,
HUISARTS IN BOEZINGE
Hoofddiëtiste
057 35 66 17
In zijn praktijk merkt
dokter Matthias Veryser dat
sommige patiënten niet
de broodnodige voedingsstoffen
binnen krijgen.
“Door hun behandeling verliezen
oncologische patiënten
soms hun reuk- en smaakzin.
Daardoor eten ze minder.
Daarnaast zie ik veel ondervoede
geriatrische patiënten.”
Patiënten met prikkelbaredarmsyndroom
vormen een
derde groep ‘probleemeters’.
“Bij hen zou een laag-FODMaPdieet
aangewezen zijn. Maar
als huisarts ben ik daar niet
in onderlegd.”
KAAS MET CONFITUUR
Diëtiste Heleen Casteleyn
bevestigt dat oncologische
patiënten vaak moeilijk op
gewicht blijven. “Daarom
raden we kleine, maar frequente
energie- en eiwitrijke
maaltijden aan, met veel melkproducten,
vlees, vis, kaas,
eitjes… Als iemand ’s ochtends
bijvoorbeeld een boterham
met confituur eet, is het een
goed idee om een dikke laag
confituur én boter te smeren,
en er nog een sneetje kaas bij te
leggen. Als zulke aanpassingen
ontoereikend blijken, kan er
bijvoeding – drink voeding,
pudding – opgestart worden.
Maar in België wordt die
bijvoeding zelden terug betaald.
In het ziekenhuis proberen we
oncologische patiënten zo persoonlijk
mogelijk te adviseren
tijdens hun behandeling.”
Van de geriatrische patiënten
in het ziekenhuis is ongeveer
30 procent ondervoed.
Heleen: “Dat kan verschillende
oorzaken hebben: een kleinere
eetlust door eenzaamheid of
smaakverlies, een verminderde
zelfredzaamheid, vergeetachtigheid
of de invloed van medicatie.
In het ziekenhuis starten
we in samenspraak met de arts
meteen met verrijkte voeding.
Volstaat dat niet, dan geven
we bijvoeding of – als dat geen
soelaas biedt – sonde voeding of
totale parentale voeding.”
DAGBOEK BIJHOUDEN
En wat met de patiënten
met prikkelbaredarmsyndroom?
“Net als andere
patiënten hebben die nood
aan voedingsadvies op maat.
Een laag-FODMaP-dieet wordt
nog maar zelden opgestart,
omdat het enorm streng en
tijd rovend is: suikers en koolhydraten
worden geëlimineerd
en daarna elk afzonderlijk
opnieuw geïntroduceerd,
om te zien welke FODMaP of
combinaties klachten geven.
Maar door die manier van
werken ontwikkelen sommige
mensen net tekorten. Daarom
raden we liever een grondige
voedingsanamnese aan, in
combinatie met een bloedonderzoek.
Patiënten houden
dan een voedingsdagboek bij.
Zo kunnen wij proberen te
achterhalen welk voedingsmiddel
problemen geeft.”
13

DOKTER IN THE HOUSE
Hoge koorts, grote milt, te weinig
bloedplaatjes: een jongeman van
18 jaar wordt met de dag zieker.
Een lymfoom? De infectioloog
vermoedt iets anders en hoopt
dat het lab hem gelijk geeft.
Dokter Wim Terryn:
“We zullen steeds
meer exotische
ziekten zien.”
Reiskoorts
Een antibioticakuur
blijft zonder
effect. De huisarts
maakt zich steeds
meer zorgen. Klinisch is
een sterk vergrote milt
voelbaar (20 centimeter),
de hoeveelheid bloedplaatjes
is verdacht laag
(30.000). Hij denkt aan
een lymfoom en stuurt zijn
patiënt door naar de dienst
Hematologie in AZ Delta.
Het goede nieuws: het
beenmerg en een klierbiopsie
zijn normaal. Geen
lymfoom dus. Het slechte
nieuws: de patiënt gaat
snel achteruit en er is nog
steeds geen diagnose. Een
auto-immuunziekte? Een
virusinfectie?
EXOTISCHE PARASIET
Van de hematologen gaat
het naar infectioloog
dokter Wim Terryn in het
Jan Yperman Ziekenhuis.
Na onderzoek van de
patiënt heeft die een sterk
vermoeden. “Bij dergelijke
gevallen vragen we
naar het reisgedrag. De
jongen is zes maanden
geleden naar Costa Rica
gereisd en heeft daar een
avontuurlijke jungletocht
ondernomen. Alles wijst in
de richting van viscerale
leishmaniase of kala azar.
Leishmania is een parasiet
die via de zandvlieg
overgaat van dieren, vaak
honden, naar de mens.
Na de infectie blijft de
situatie lang latent. De
parasiet verschuilt zich
in de macrofagen. Daar
ontsnapt hij aan het
immuunsysteem en kan
hij zich vermenigvuldigen.
Zonder behandeling is de
kans op overlijden zowat
100 procent.”
FLUITEND NAAR BUITEN
Een PCR-test wordt
afgenomen en naar
het Instituut voor
Tropische Geneeskunde
in Antwerpen gestuurd.
Daar wordt de diagnose
bevestigd. Een hele
opluchting. “We dienen
intraveneus AmBisome
toe. Dat antischimmelmiddel
werkt ook goed
tegen leishmaniase. Na
drie dagen is de patiënt
koortsvrij, na tien dagen
genezen. Het is een zeer
dankbare ziekte. Je weet
op voorhand: als we niets
doen, sterft de patiënt.
Grijpen we wel in, dan
stapt hij straks fluitend
naar buiten. Van welke
behandeling kan je dat nog
zeggen?” (lacht)
Leishmaniase is een zeldzaamheid
in België. “Dit
is de tweede case sinds ik
hier in 2005 ben begonnen.
Maar we zullen steeds
vaker dergelijke exotische
ziekten zien, omdat
toeristen steeds vaker
doordringen in de biotoop
van dieren.”
14

Reisvaccinaties
in vrije val
Tegen reiskriebels is geen kruid gewassen, maar wel
een virus. Door corona kende het aantal vaccinaties in
de Reiskliniek een vrije val. In 2019 kwamen er nog 3.567
reislustigen langs, samen goed voor 11.615 vaccinaties.
Vorig jaar zakte dat tot 766 bezoekers en 2.767 vaccinaties.
Dokter Kristel De Keyzer (Reiskliniek): “In het eerste
kwartaal van 2021 kregen we zelfs maar 75 mensen over
de vloer. Dat kon enkel op afspraak. De vrije consultatie
op woensdagnamiddag hadden we begin maart 2020 al
gesloten. Sinds de paasvakantie is het aantal afspraken
weer aan het stijgen. De mensen weten
nog niet of ze zullen mogen reizen, maar
laten zich voor alle zekerheid toch al
vaccineren.”
Dokter Kristel De Keyzer
Let op voor
honden en aapjes
In veel landen raak je niet binnen zonder gelekoortsvaccin.
Wie naar Mekka reist, moet aantonen dat hij
tegen meningokokkenmeningitis ingeënt is. En een
vaccin tegen tekenencefalitis is een aanrader als je een
wandel vakantie in Scandinavië, Oostenrijk of Oost-
Europa plant.
Dokter Kristel De Keyzer: “Het vaccinbewustzijn bij reizigers
neemt toe. De vraag naar rabiësvaccinaties groeit
bijvoorbeeld opvallend. Een goed idee als je gaat fietsen
langs Afrikaanse wegen, want ook daar voelen honden
zich aangetrokken tot bewegende kuiten. Ook gezinnen
die naar een land reizen waar hondsdolheid voorkomt,
denken best eens aan een rabiësvaccin: jonge kinderen
staan er niet bij stil dat loslopende honden, katten of
aapjes gevaarlijk kunnen zijn.”
Afspraak in de Reiskliniek?
• Zoek info over je bestemming op www.wanda.be/nl.
• Boek een afspraak via www.reiskliniek.net of
057 35 71 80.
• Breng je e-ID en eventueel een lijstje met eerdere
vaccinaties mee.
15

DIALYSE
‘s Nachts en thuis
De nachtdialyse is continu volzet. Ook de
thuishemodialyse blijft groeien, al zijn ze samen
nog steeds maar goed voor een tiende van de
dialysepatiënten.
Wat zijn de voordelen van
nacht- en thuishemodialyse
tegenover de klassieke
dialyse?
Dokter Hilde Vanbelleghem:
“De nachtdialyse start rond
21 uur, duurt acht uur, en
vindt drie keer per week
plaats. Als patiënten hier
overnachten, kunnen ze dus
langer gedialyseerd worden
– klassieke hemodialyse
duurt 4 uur. Dat wordt beter
verdragen, en de patiënten
hebben minder medicatie
nodig. Overdag kunnen ze
doen wat ze willen: veel
patiënten vertrekken na de
nachtdialyse naar hun werk.”
Wie voor thuishemodialyse
kiest, krijgt eerst een opleiding
van twee maanden.
“Met ons nieuwste toestel
dialyseren patiënten zich
zes keer per week, twee uur
per dag. Het grote voordeel
is natuurlijk dat ze thuis zijn
en de rest van hun dag zelf
kunnen invullen. Ook hoeven
ze maar één keer per maand
op controle te komen. Thuisdialyse
is enkel geschikt voor
zelfstandige, fitte patiënten
– je moet durven aanprikken
en zo. Uit een recente bevraging
blijkt dat onze patiënten
erg tevreden zijn dat we die
dialysevormen aanbieden.”
7,5 %
nachtdialyse
4 %
thuisdialyse
Dokter Hilde
Vanbelleghem
MET PENSIOEN
Dr. Freddy Hamerlinck
Na een lange, diverse carrière die
hem in Congo, Amsterdam, Suriname
en – sinds 2018 – Ieper bracht,
is dermatoloog dokter Freddy
Hamerlinck met pensioen.
Wat nu? “In Italië ga ik onderzoek
begeleiden naar littekenvorming.
En de studenten geneeskunde
van de Radboud Universiteit in
Nijmegen hebben me gevraagd
hen te introduceren in de etnische
dermatologie.” In het ziekenhuis
volgt dokter Liesbeth Van Eecke
dokter Hamerlinck op.
Secretariaat Dermatologie
057 35 72 50
VACATURES
Jan Yperman zkt.
Momenteel is het ziekenhuis op
zoek naar:
• een verpleegkundige of technoloog
medische beeldvorming
• een verpleegkundige algemene
verpleegeenheid
• een verpleegkundige geriatrie
• een kinesitherapeut
• een arts-specialist in de
gynaecologie-verloskunde
Bekijk al onze vacatures op
jobs.yperman.net of scan de
QR-code.
AGENDA
Symposia
Op 17 juni vindt een online symposium
plaats rond het thema
‘Orthopedie: is de toekomst
artificieel?’ Met dokter Jan Somers,
dokter François Hardeman, dokter
Sofie Herregods, dokter Thomas
Verschueren en dokter Jens Vanbiervliet.
Gastspreker is professor
dokter Jan Victor (UZ Gent). Op
16 september volgt een symposium
gastro-enterologie.
Scan de QR-code om het
symposium over orthopedie
te volgen.
16

ZORGPAD
Meer mama,
minder patiënt
Na de geboorte van haar
dochter kon Saartje
niet uit de voeten: “De pijn
bleef maar duren. De eerste
vier dagen raakte ik het bed
niet uit, tien dagen na de
ingreep had ik nog altijd
moeite met stappen. Mijn
partner moest mij met alles
helpen.”
Het verschil met de
geboorte van Guillaume
was groot. Ook deze keer
moest de ingreep vroeger
gebeuren dan gepland. Al
de rest was anders.
Saartje: “Ik werd rond
middernacht geopereerd.
Meteen erna kreeg ik
Guillaume al op de borst.
We konden ook heel
snel naar onze kamer.
‘s Morgens mocht de
Saartje Denuwelaere zag huizenhoog op
tegen de geboorte van haar zoontje.
“Zijn zusje Camille is acht jaar geleden ook
met een keizersnede geboren. Ik heb toen
drie weken erg afgezien.”
blaassonde er al uit en werd
het infuus losgekoppeld.
Daardoor kon ik rondlopen,
zelfstandig douchen
en voor de baby zorgen.
De Voltaren-zetpillen van
de vorige opname werden
vervangen door orale
paracetamol en ibuprofen.
De pijn was veel draaglijker.
Na vier nachten mocht
ik al naar huis, omdat het
herstel zo vlot liep. Het was
10.000 keer beter.”
PIJNMANAGEMENT
De positieve ervaringen
van Saartje hebben alles
te maken met het nieuwe
zorgpad electieve keizersnede.
Dat kwam er dankzij
een multidisciplinaire
samenwerking tussen anesthesisten,
gynaecologen,
vroedvrouwen, verpleegkundigen
en de dienst
itZORG.
Dokter Stefan Van Hooreweghe
(dienst Anesthesie):
“We hebben samen elk
dogma in vraag gesteld
en gekeken wat recent
evidence-based voorhanden
was. Op basis daarvan
hebben we een hele reeks
kleine verbeteringen
ingevoerd. Samen maken
die een groot verschil. Het
resultaat is: minder pijn,
minder complicaties, een
korter ziekenhuisverblijf
en een hogere patiënttevredenheid.”
Preoperatief
is er een verrassende kijk
op nuchter blijven (zie
kader). Daarnaast wordt
het antibioticum systematisch
een halfuur à een uur
voor de ingreep gegeven.
Dat vermindert het aantal
postoperatieve infecties
met 30 à 40 procent.
17

Appelsapje voor,
waterijsje na
Dokter Van Hooreweghe:
“In het mengsel van de
ruggenprik dienen we nu
ook zeer laag gedoseerde
morfine toe, als hydrofiel
en dus langwerkend
opiaat. Het pijnstillende
effect is groot en het heeft
geen invloed op de baby.
Peroperatief geven we systematisch
profylactische
middelen om door spinale
anesthesie geïnduceerde
hypotensie en postoperatieve
misselijkheid te voorkomen.
Het verblijf van
mama, partner en baby(’s)
op de Recovery wordt zo
kort mogelijk gehouden
en de vroedvrouwen
nemen een deel van de
postoperatieve controles
over op de Materniteit. Als
postoperatieve pijnstilling
volstaat een uitgekiende
mix van perorale niet-opiaten
en de kersverse mama
wordt zo snel mogelijk
verlost van haar infuuslijn
en blaassonde.”
DE KLUTS KWIJT
Ook de gynaecologen pakken
enkele onderdelen van
de keizersnede anders aan.
Dokter Jan Quintelier
(dienst Gynaecologie):
“We stellen de navelafklemming
een minuutje
uit. Zo stuwt er nog wat
bloed naar de baby, wat
gunstig is. Terwijl we de
operatie afronden, mag
de baby al op de borst van
de mama genieten van
huid-op-huidcontact.
Moeder en kind blijven de
hele tijd samen: van het
OK over de Recovery tot
in de kamer. De adequate
pijnstilling maakt een
groot verschil voor het
herstel. In het begin was
ik soms de kluts kwijt als
ik een mama in de gang
zag rondwandelen. Lag die
vanmorgen niet op mijn
operatietafel?” (lacht)
Vrouwen die vroeger
immobiele patiënten met
pijnklachten waren, kunnen
nu volop hun rol van
mama spelen.
Dokter Quintelier: “We
doen hier 1.050 geboorten
per jaar. Ongeveer 18 procent
zijn sectio’s. De helft
daarvan zijn primaire,
geplande sectio’s. Die zitten
sowieso in het nieuwe
zorgpad. En ook met de
overgrote meerderheid van
de secundaire sectio’s lukt
dat. Slechts een handvol
dringende gevallen moet
onder volledige anesthesie
gebeuren. Al bij al kunnen
dus bijna 200 vrouwen
per jaar op een aangenamere
manier aan het
moederschap beginnen,
ook al bevallen ze met een
keizersnede.”
Dokter Jan Quintelier
Een opvallende nieuwigheid in het zorgpad electieve
keizersnede is de visie op nuchterheid. De traditionele
richtlijnen (‘nuchter vanaf middernacht’) sporen niet
meer met recente wetenschappelijke inzichten.
Dokter Stefan Van Hooreweghe (Anesthesie): “Zo
lang op voorhand nuchter zijn, is niet nodig of veiliger.
Integendeel. Door honger en dorst schiet het lichaam
in een stressrespons. Dat kan ongewenste metabole
effecten zoals hyperglycemie en insulineresistentie
meebrengen. Ook perioperatieve hemodynamische
instabiliteit hoort tot de mogelijkheden. Postoperatief
stijgt de kans op misselijkheid en braken. Vast voedsel
voor de ingreep is te mijden, maar
wij moedigen de patiënt wel aan om
een appelsapje te drinken. Dat mag
tot twee uur voor de ingreep. In de
recovery krijgt de mama snel vocht
en suiker, via een waterijsje.”
Enthousiaste
vroedvrouwen
Dokter Stefan
Van Hooreweghe
De vroedvrouwen werden nauw betrokken bij het
nieuwe zorgpad electieve keizersnede. Omdat de
mama’s sneller naar hun kamer op de Materniteit
mogen, nemen zij daar een paar controletaken (ademhalingsfrequentie,
beweeglijkheid van de benen) over.
Vroedvrouw Kaat Butaye is tevreden over de vlotte
samenwerking tussen de verschillende disciplines.
Het uniforme beleid is beter voor de mama’s én de
vroedvrouwen.
Kaat Butaye (Materniteit): “Bij sommige collega’s was
er eerst een beetje twijfel, maar die maakte snel plaats
voor enthousiasme. Dat bleek uit een online bevraging
die ik bij mijn 37 collega’s gehouden heb. Het beetje
extra werk in het begin weegt niet
op tegen het feit dat de mama’s
veel sneller mobiel en pijnvrij zijn.
Daardoor kunnen ze sneller voor
zichzelf en hun kindje zorgen. We
zien eigenlijk niets dan voordelen.”
Vroedvrouw Kaat Butaye
18

DE PATIËNT
Ongeveer
1.000
patiënten
vullen elke maand
de enquête in
Liesbeth Verbanck
CHECKMARKET
Tevreden terug
Om na te gaan wat patiënten
van hun verblijf of behandeling
in het Jan Yperman Ziekenhuis
vonden, krijgen ze na hun ontslag
een mail met enkele vragen.
Kwaliteitsmedewerker Liesbeth
Verbanck: “Het tevredenheidsonderzoek
verloopt via een online
enquêtetool. We vragen onder
andere of alle medewerkers en
artsen zich voorgesteld hebben
en of de patiënt het ziekenhuis
zou aanraden. Het voordeel
van een digitale bevraging is
dat je de resultaten meteen en
makkelijk kunt consulteren. Op
de Geriatrie­ afdelingen heeft een
medewerker een diepgaand gesprek
met een aantal willekeurig
gekozen patiënten. Waar nodig
ondersteunt de dienst Kwaliteit
de afdeling om beter te doen:
9 of 10 op 10 is het streefdoel!”
WIJ, GASTVRIJ
Jouw stem telt
Met de campagne ‘Wij, gastvrij’
toont het ziekenhuis dat
het een punt wil maken van
patiëntgerichtheid. “Daartoe
zetten we in op gastvrije en
warme zorg, beleving en het
empoweren van patiënten en
zorgverleners”, zegt patient
experience officer Annelies
Dumoulin. “We zijn er ons van
bewust dat zoiets een proces
op lange termijn is, waarbij
het de moeite loont om de
hand uit te steken naar de
zorgverleners van de eerste
lijn. Mail ons je tips en dan
zorgen wij ervoor dat we jou
en je patiënten nog beter
kunnen bijstaan.”
Annelies Dumoulin,
patient experience officer
057 35 66 42
annelies.dumoulin@yperman.net
BELEVENISTAFEL
Spelenderwijs
Om kinderen wat afleiding te
bieden bij een bezoek aan de
Spoed of de Pediatrie heeft
het ziekenhuis twee belevenistafels
gekocht. Verpleegkundig
diensthoofd Koen De Ridder:
“De educatieve spelletjes,
puzzels en filmpjes zorgen voor
verstrooiing. Gewoon speelgoed
verdwijnt of is niet hygiënisch
genoeg. Dit systeem is mobiel,
makkelijk te reinigen en je kunt
er rechtstaand, aan een tafel of
in bed mee spelen. Alles werkt
heel intuïtief en naar allerhande
websites surfen is onmogelijk. Er
bestaat ook een belevenistafel
voor ouderen: die staat op ons
verlanglijstje voor 2022.”
Koen De Ridder, verpleegkundig
diensthoofd
057 35 70 49
koen.deridder@yperman.net
Resultaten van de jaarlijkse
patiënttevredenheidsmetingen
van het Vlaams Patiëntenplatform:
www.zorgkwaliteit.be
Koen De Ridder
19

In een nieuw jasje
Met z’n muurtekeningen en houtaccenten is het nieuwe
Oncologisch Dagziekenhuis een warme omgeving. De
afdeling heeft een ruime lounge, twee 2-persoonskamers,
vier 1-persoons kamers, acht afzonderlijke
posities en één gemeenschappelijke zaal met
acht posities. Zo kunnen lotgenoten makkelijk
met elkaar en met de verpleging communiceren
als ze dat willen.
Oncologisch Dagziekenhuis
057 35 62 61
Neem een kijkje in het
Oncologisch Dagziekenhuis
Jan Yperman Ziekenhuis | Briekestraat 12 Ieper | 057 35 35 35 | info@yperman.net
Poli Poperinge | Oostlaan 11 Poperinge | 057 35 72 50 | poli.poperinge@yperman.net
Campus Wervik | Steenakker 30 Wervik | 057 35 62 40 | dominique.croes@yperman.net
Radiologisch kabinet Komen | Spoorwegstraat 8 Komen | 057 35 74 02 | secradio@yperman.net
Radiologisch kabinet Diksmuide | Kasteelstraat 7 Diksmuide | 057 35 74 03 | secradio@yperman.net
Radiologisch kabinet Klaverstraat | Klaverstraat 1 Ieper | 057 35 74 01 | secradio@yperman.net
Adresboek alle
JYZ-artsen
Kinderpsychiatrie Twoape | Poperingseweg 16 Ieper | 057 35 69 30 | ieper@twoape.be
Collectieve Autodialyse Veurne | Klinieklaan 1 Veurne | 058 33 38 20 | nefrologie@yperman.net
20