Samen naar Beter #1

SAMEN
NAAR BETER
EILANDEN INSPIRATIEVOL & INNOVATIEF
OP WEG NAAR INTEGRALE ZORG
Nr. 1, mei 2021
Onderweg naar 2040
vereist integrale zorg
Steeds meer verbinding tussen
eerste- en tweedelijnszorg
Regionaal samenwerken aan
duurzame ouderenzorg

COLOFON
REDACTIERAAD
Esther Borsten, Rob van Dam,
Marjan van Ledden-Klok, Francis
Lugtenburg, Mariska Shekary,
Ilze Timmers, Marie-Antoinette
Westra
HOOFDREDACTIE
Cynthia van Diejen -Bijloo
COPYWRITING
Villerius Tekstproductie &
Fotografie
VORMGEVING
MNFotografie&Vormgeving
FOTOGRAFIE
Jeffrey Groeneweg QPhoto
Villerius Tekstproductie &
Fotografie
SAMEN NAAR BETER
Dit magazine is tot stand gekomen in samenwerking met
onderstaande partijen, met de wens om al uitgevoerde of nog
lopende innovatieprojecten in de zorgverlening op Goeree-
Overflakkee en westelijk Voorne-Putten zichtbaarder te maken.
Het laat tevens zien wat op het gebied van eilandelijke samenwerking
in de zorg al is bereikt en het inspireert voor verdere innovatie
samenwerkingsprojecten.
Daarnaast geeft dit magazine alle partners en stakeholders inzicht
in hoe samenwerking loont op bijvoorbeeld het gebied van kostenefficiency
en patiëntvriendelijkheid.
UITGAVE
Paulina.nu
DRUK
Kranse Printwrx
OPLAGE
1.000
MET MEDEWERKING VAN:
Boudewijn van den Aarsen,
Timo Baks, Kasper Bruggeman,
Frans Copraij, Gert-Jan
Dogterom, Bertien van Gijssel,
Han Gloudemans, Iris van
Groeningen, Ada Grootenboer-
Dubbelman, Jacobine Herbrink,
Tijs van Hoek, Esther Huizer,
Tamara Kerp, Marjan van
Ledden-Klok, Francis
Lugtenburg, Jack van Mechelen,
Koos Moerland, Marthe
Oosterlee, Jan-Peter Robijn,
Ellen van Schaik, Nelleke
Stolze, Marloes Tack, Daphne
Uyterlinden, Anne Verhey,
Steef Visser, Jolanda Volkers,
Marieke van Werkhoven

In deze uitgave
Voorwoord 4
Projecten in uitvoering 6
Uitgelicht
• Flakkees Model 8
• Diabeteszorg 11
• Ouderenzorg Voorne 13
• Innovatie cardiologie 16
• Oncologieoverleg Brielle 18
• Welzijn op recept 20
• Samenwerkingsplatform Paulina.nu 22
• Integrale geboortezorg 24
Samenwerking huisartsen en specialisten 27
Gemeenschappelijke visie: gelegenheidsforum aan het woord 30
SAMEN NAAR BETER │ 3

Voorwoord
Redactieraad
Fijn dat u deze uitgave ‘Samen naar Beter’ in handen heeft!
De inhoud van dit magazine raakt ons allen:
ontwikkelingen binnen zorg en welzijn in
onze mooie regio. We zijn trots op de zorg
die we gezamenlijk op Goeree-Overflakkee
en westelijk Voorne-Putten leveren. Over
de toekomst hiervan bestaan echter wel
zorgen. Onder andere door vergrijzing
neemt de zorgvraag in de regio toe en wordt
deze steeds complexer. Het aanbod van
zorgprofessionals en medewerkers in zorg en
welzijn neemt daarentegen af. De zorg wordt
steeds duurder en de financiering ervan komt
landelijk toenemend onder druk te staan.
Politiek, koepelorganisaties en verzekeraars
buigen zich over de vraag hoe het
zorglandschap beter kan worden ingericht.
Deze plannen kunnen grote gevolgen hebben
voor het beschikbaar blijven van een breed
palet aan zorg binnen onze eigen regio. Wij
zijn ervan overtuigd dat we deze plannen
niet moeten afwachten. We realiseren ons
namelijk al enige tijd dat we gezamenlijk
stappen in een nieuwe richting kunnen zetten
om de vitaliteit ván en het zorgaanbod vóór
de regio te behouden. Om dit te bereiken zal
de zorg in gezamenlijkheid georganiseerd en
gecoördineerd moeten worden. Zorgpartijen,
sámen met maatschappelijke organisaties,
gemeenten en ondernemers, want de
zorgsector kan dit niet alléén.
Het zorglandschap van de toekomst
vraagt om ontschotting en integrale zorg
binnen een goed georganiseerd regionaal
netwerk. Zo blijft ook in de toekomst de
beschikbaarheid van de allerbeste zorg
geborgd. Samen met cliënten en met
elkaar werken aan preventie, zelfzorg,
innovatie, kostenbesparing en efficiëntie,
dat is onze uitdaging. Sámen een leef- en
werkomgeving creëren die gekwalificeerde
en gemotiveerde zorgmedewerkers aantrekt
en behoudt. In deze uitgave leest u welke
prachtige initiatieven voor zorginnovatie,
samenwerking en integrale zorg inmiddels tot
stand zijn gekomen op Goeree-Overflakkee
en op westelijk Voorne-Putten. Om al deze
spannende ontwikkelingen in de regio een
positieve impuls te geven en te ondersteunen
is door een aantal samenwerkende partijen
Paulina.nu opgericht. Verderop in dit
magazine leest u hier meer over.
Enthousiast zijn wij om te mogen werken ín
en mét een regio die het vermogen en de
daadkracht heeft zó de schouders te zetten
onder wat ons állen aangaat: duurzame zorgen
welzijnsvoorzieningen in de eigen regio.
Nu en straks.
Wij hopen dat dit magazine u verder
inspireert om binnen de mogelijkheden
van uw eigen instelling de krachten met uw
zorgpartners en de gemeente te bundelen of
om als ondernemer te gaan participeren in
welzijn en zorg. Zo houden we de regio vitaal!
Daarom: Beter samen = Samen beter
Wij wensen u veel inspiratie, leesplezier en
bovenal succes!
4

“ONDERWEG ZIJN NAAR 2040
VEREIST INTEGRALE ZORG”

Projecten in uitvoering
Samenwerking tussen neurologen, huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde
Doel
Partners
Vermijden van onnodige doorverwijzingen en bezoeken
aan het ziekenhuis.
CuraMare, Zorggroep Haringvliet, Cohaesie
• Efficiëntere
zorgverlening
• Kortere
wachttijden
• Zorg dichtbij
Oprichten regionaal palliatief team ten behoeve van palliatieve zorgvragen
en multidisciplinaire consultatie
Doel
Partners
Betere samenwerking en afstemming, reductie van (onnodige) zorg.
Calando, CuraMare, Zorggroep Haringvliet, Cohaesie
• Efficiëntere
zorgverlening
• Samenwerken
in de regio
Integratie huisartsenpost in zorgproces spoedeisende hulp
Doel
Partners
Betere samenwerking en afstemming tussen eerste en tweede lijn.
Betere zorgkwaliteit.
CuraMare, Zorggroep Haringvliet, Cohaesie
• Betere zorg
• Reductie
opnames en
kosten
Wondzorg: afstemming, continuïteit en deskundigheidsbevordering in wondzorg
binnen de keten CuraMare/huisarts
Doel
Partners
Betere samenwerking en informatieuitwisseling. Betere zorgkwaliteit.
CuraMare, Zorggroep Haringvliet, Cohaesie
• Kostenreductie
• Transmurale
samenwerking
Geriatrisch Netwerk Brielle: met huisartsen en andere zorgaanbieders, apothekers en
de gemeente ten behoeve van de zorg voor kwetsbare ouderen
Doel
Partners
Juiste zorg voor kwetsbare ouderen. Vermijden van onnodige
zorg en opnames. Betere samenwerking en afstemming.
CuraMare, Cohaesie, Zorggroep Haringvliet, Apotheek, Gemeenten
• Optimale
behandeling
• Zorg op maat
• Kostenreductie
Anderhalvelijnszorg Oude-Tonge
Doel
Partners
Internisten draaien spreekuur in de huisartsenpraktijk. Patiënten
worden indien nodig alsnog doorverwezen naar het ziekenhuis.
CuraMare, huisartsen
• Kwaliteitszorg
• Reductie
ziekenhuisafspraken
en
kosten
6

Borstcentrum Zuid-Holland Zuid: wekelijks gezamenlijk multidisciplinair overleg door
vier ziekenhuizen op het gebied van mammacare
Doel
Partners
Betere samenwerking en afstemming, uniformiteit, kennis uitwisseling,
betere en snellere behandeling, innovaties.
CuraMare, Spijkenisse Medisch Centrum, Ikazia, Maasstad Ziekenhuis
• Efficiëntere
zorgverlening
• Kortere
wachttijden
• Zorg dichtbij
Ongeplande nachtzorg
Doel Voorzien in ongeplande nachtzorg van goede kwaliteit.
Partners CuraMare, Careyn
• Efficiëntere
zorgverlening
• Samenwerken
in de regio
• Kwaliteitszorg
Adoptieprogramma robotdieren
Doel
Partners
Interactief robotdier biedt psychogeriatrische patiënten aanspraak en
geeft rust.
CuraMare
• Kwaliteitszorg
• Innovatie
• Welbevinden
Joint Clinic: Multidisciplinaire polikliniek oncologie
Doel Reductie van herhaalbezoeken aan het ziekenhuis. Kostenbesparing.
Partners CuraMare, huisartsen
• Voorkomen
onnodige herhaalbezoeken
• Kostenreductie
Vlekjesspreekuur Medisch Centrum Brielle
Doel
Partners
Inloopspreekuur huidzorg 70-plussers, adequate behandeling
tussen huisarts en dermatoloog.
Medisch specialisten, huisartsen
• Betere zorg
• Efficiëntere
zorgverlening
• Samenwerken
SAMEN NAAR BETER │ 7

Uitgelicht FLAKKEES MODEL
Hogere levenskwaliteit │ Betere communicatie
Paul de Vries - huisarts, Jacobine Herbrink - longarts en
Boudewijn van den Aarsen - apotheker
FLAKKEES MODEL GEEFT
LONGPATIËNTEN MEER ADEM
Dat in de zorg dingen anders kunnen, beter, efficiënter, effectiever, weten
ze bij Zorggroep Haringvliet maar al te goed. De zorggroep is destijds zelfs
hierom opgericht. Regionaal structuur geven aan zorg, met eenduidige
werkwijzen en behandelprotocollen voor patiëntengroepen, het bleek
hard nodig voor een betere kwaliteit van zorg. Daarvoor was, en is, binnen
de regio samenwerking nodig. Voor diabetes- en longpatiënten kwam
dat tot stand vanuit de toen gevormde zorggroep. En ook nu ondersteunt
deze nog de nodige samenwerkingsverbanden, om de zorg te verbeteren.
Het zogenaamde ‘Flakkees Model’ is een prachtig voorbeeld van waar die
samenwerking toe leiden kan.
In het ‘Flakkees Model’ gaat het om een juist gebruik van inhalatiemedicatie bij
longziekten. Inhaleren doen patiënten zelf, maar in de praktijk bleek dit nogal
eens niet op de juiste manier te gebeuren, met een slechtere werking van
de medicatie als gevolg. Eenduidige patiëntbegeleiding vanuit alle betrokken
zorgdisciplines bleek gewenst, met richting de patiënt hantering van steeds
dezelfde instructies en periodieke herhaling daarvan. Maar ook een adequate
overdracht van de ene zorgverlener naar de andere, wanneer behandeling
van de patiënt in handen van een andere zorgverlener kwam. Vanuit drie
disciplines wordt hierover verteld in dit artikel. Aan het woord zijn Paul de
Vries, Jacobine Herbrink en Boudewijn van den Aarsen. Paul is huisarts te
Stellendam en kaderhuisarts Astma en COPD bij de zorggroepen Haringvliet
en Cohaesie. Jacobine is longarts in Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis te
Dirksland. En Boudewijn is apotheker te Dirksland. Zíj namen het initiatief
om op Goeree-Overflakkee eraan te werken dat inhalatie structureel zou
verbeteren en wat uiteindelijk resulteerde in het ‘Flakkees Model’.
Het moest anders
“Wanneer patiënten gaan inhaleren is het belangrijk dat ze eerst volledig
uitademen”, licht Paul toe. “Meestal doen ze dat niet, met als gevolg dat bij
het inhaleren de medicatie niet goed bij de patiënt binnenkomt. Daarnaast
inhaleren patiënten dikwijls te krachtig, of gaat een inhalering te snel. De
medicatie zal dan niet goed z’n werk doen, terwijl de bijwerkingen er wel
8

degelijk zijn. Bij zeventig procent van de patiënten die inhalatiemedicatie gebruiken ging dit niet goed. Dat is
allereerst voor de patiënt zelf verkeerd, maar ook is dat zonde van de circa € 500 miljoen die in ons land ieder
jaar aan inhalatiemedicatie wordt uitgegeven. Het moest anders, vonden wij.”
Eenduidig
“We beseften”, vult Jacobine aan, “dat we vanuit de longzorgketen een uniform inhalatiemanagement
moesten gaan hanteren, want daar ontbrak het aan. Zowel de longarts, de huisarts, de praktijkondersteuner
van de huisarts, de longverpleegkundige als de apotheker dienden eenduidig te zijn in het instrueren en
begeleiden van patiënten. Dat vroeg om samenwerking, onderlinge afstemming en zelfs om nadere scholing.
Hiermee zijn we ontzettend aan de slag gegaan. En het is gelukt! We spreken nu allemaal dezelfde taal
en hanteren dezelfde werkwijze, zodat onze patiënten met inhalatiemedicatie nu consequent dezelfde
begeleiding krijgen. Niet maar één keer, maar wel vier keer in een jaar.”
“WE SPREKEN NU
ALLEMAAL DEZELFDE TAAL
EN HANTEREN DEZELFDE
WERKWIJZE”
Kracht van herhaling
“Door die zich herhalende instructie krijgen
patiënten de juiste inhalatietechniek pas echt
onder de knie”, beaamt Boudewijn. “Dat gaat
niet met slechts één of twee sessies, maar de
kracht van herhaling bewijst hier z’n nut.” De
eerste instructie krijgen patiënten bij de
apotheker. Twee weken later nog eens bij de
longverpleegkundige of bij de praktijkondersteuner
van de huisarts, afhankelijk van waar
het tweede consult plaatsheeft. Na enige tijd
volgt een derde, opnieuw bij de apotheker. En
zes tot acht maanden na de start is er een
laatste instructie, nu weer bij de longverpleegkundige
of bij de praktijkondersteuner van de
huisarts. Essentieel hierbij is het gebruik van een
hiervoor gemaakt overdrachtsformulier, waarop
de betreffende zorgverlener vermeldt hoe de
instructie verlopen is, wat wel en wat nog niet
goed ging, zodat daar de volgende keer op
kan worden ingehaakt en de patiënt de juiste
inhalatietechniek uiteindelijk gaat beheersen.
Jacobine Herbrink - longarts
SAMEN NAAR BETER │ 9

“In dit verband hebben we afgesproken dat patiënten wel steeds dezelfde soort inhalatieapparatuur
moet kunnen gebruiken”, geeft Boudewijn aan, “dus ook als er een andere inhalatiemedicatie moet
worden ingezet. Anders begin je steeds weer van voren af aan.”
Formularium
De kennis die tijdens dit hele project werd opgedaan en de overeenstemming die de betrokken
zorgpartijen hierover bereikten met betrekking tot een nieuwe werkwijze, hebben Paul, Jacobine en
Boudewijn vastgelegd in een zogenaamd formularium, dat thans als basis dient en als naslagwerk
geraadpleegd kan worden.
“Het gehele pakket, dus het formularium, de nieuwe werkwijze met gestructureerde instructies en
het overdrachtsformulier, hebben we het ‘Flakkees Model’ genoemd”, vertelt Boudewijn verder.
“Inmiddels weten we dat het veel goeds heeft gebracht. Patiënten vertellen ons dat het veel beter
met ze gaat. Dat ze bijvoorbeeld geen extra medicatie meer nodig hebben als ze ’t benauwd hebben.
Dat ze beter met hun ziekte om kunnen gaan. Ja, eigenlijk dat ze een betere levenskwaliteit ervaren!
Daarnaast heeft de samenwerking tot gesprekken met de zorgverzekeraar geleid met betrekking tot
preferentiebeleid. En last but not least zijn de ervaringen met het Flakkees Model zo positief dat het
longformularium intussen een vlucht genomen heeft en er ook samenwerking tot stand is gekomen
met andere formulariumwerkgroepen, richting Rotterdam, om ons model in de regio verder uit te
rollen, mede met de bedoeling zo ook meer inspraak te krijgen bij zorgverzekeraars.” ●
Een van de patiënten die ervaring heeft met het Flakkees Model is mevrouw Fransen* (74).
Ze gebruikt al jarenlang inhalatiemedicatie. Ook zij wordt daarin nu begeleid conform het
formularium en ze ervaart dat als een duidelijke verbetering. “Ik heb nieuwe halatieapparatuur
gekregen en heb veel beter leren inhaleren. Zowel de apotheker als de physician assistent zetten zich
daar echt goed voor in. Het resultaat is dat ik nu nog maar één keer in plaats van meerdere keren per
dag hoef te inhaleren en dat geeft aan mijn dagen veel meer comfort. Bovendien heb ik meer gehad.
Ik hoop dat de zorgverzekeraar dit blijft vergoeden!”
*De dame op de foto is niet mevrouw Fransen; uit oogpunt van privacy is deze naam gefingeerd.
Foto: MyObjective

Uitgelicht DIABETESZORG
Hogere zorgkwaliteit│ Zorg dichtbij huis
Han Gloudemans - Huisarts, Tamara Kerp - POH-er, Nelleke Stolze -
diabetesverpleegkundige, Ellen van Schaik - internist
KETENZORG DIABETES
MELLITUS 2: DE JUISTE ZORG
OP DE JUISTE PLEK
Als het gaat over het behandelen van chronische ziekten zien we dat er
in de achterliggende jaren ook veel terrein gewonnen werd op het gebied
van zorgverbetering voor patiënten met diabetes mellitus type 2. Dit
dankzij samenwerking tussen de verschillende zorgverleners die voor deze
diabetespatiënt in de weer zijn. In tegenstelling tot voorheen hoeven patiënten
met diabetes mellitus 2 niet meer steeds naar het ziekenhuis, naar de internist,
voor de nodige diabeteszorg, maar is de huisarts hoofdbehandelaar geworden,
met aan diens zijde de diabetesverpleegkundige en de praktijkondersteuner
van de huisarts (POH-er), in samenwerking met de internist.
Er is dus ketenzorg ontstaan. In dit artikel vertellen de Oude-Tongse huisarts
Han Gloudemans, POH-er Tamara Kerp, diabetesverpleegkundige Nelleke Stolze
en internist Ellen van Schaik van Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis over de
verbeterde diabeteszorg.
Huisarts hoofdbehandelaar
“Al langere tijd was er aandacht voor, landelijk zelfs, dat er goede afspraken tussen
de huisartsen en de ziekenhuizen moesten komen omtrent diabeteszorg”, legt
Ellen uit. “Onder andere over de vraag wélke diabetespatiënt wáár moet worden
gezien. Het is inefficiënt om een patiënt met diabetes mellitus door twee artsen
te laten controleren, terwijl dat heel goed door één arts gedaan kan worden: bij
laagcomplexe zorg door de huisarts en bij hoogcomplexe zorg in het ziekenhuis.
De juiste zorg op de juiste plek was hier dan ook een terecht aandachtspunt.
Er werd een landelijk transmurale richtlijn opgesteld die we regionaal hebben
geïmplementeerd. Voor patiënten met diabetes mellitus 2 werd de huisarts
voortaan hoofdbehandelaar, terwijl de tweedelijnszorg pas in beeld komt bij
problemen en complexere situaties. Doorverwezen diabetes mellitus 2 patiënten
zonder complicaties of die weer stabiel zijn, worden in principe vanuit de tweede
lijn terugverwezen naar de eerste lijn, dus naar de huisarts.”
SAMEN NAAR BETER │ 11

Korte lijnen
“Daarnaast”, vervolgt Ellen, “houden onze diabetesverpleegkundigen nu ook spreekuur in de twaalf
huisartsenpraktijken die bij Zorggroep Haringvliet zijn aangesloten, waardoor er kortere lijnen zijn
gekomen tussen de huisartsenpraktijken en het ziekenhuis. Dat werkt niet alleen fijn, maar over en
weer leren we ook beter zien welke zorg in de eerste lijn kan en wat echt in de tweede lijn moet.
Door gebruik te maken van elkaars expertise werken we samen om, ieder vanuit de eigen professie,
een zo goed mogelijke diabeteszorg te leveren.”
“Door die korte lijnen hebben we laagdrempelig overleg en dát zorgt ervoor dat patiënten waarover
vragen bestaan met betrekking tot hun behandeling niet meteen doorverwezen hoeven te worden”,
vult Nelleke aan. “De druk op de tweedelijns zorg neemt toch al toe en op die manier kun je dat
beperken. Bovendien is het voor patiënten fijner om zorg zo dicht mogelijk bij huis te krijgen, in een
vertrouwde omgeving en met vertrouwde gezichten. Zorg dichtbij huis wordt erg gewaardeerd.”
“DOOR DE ONTSTANE KETENZORG IS DE ZORG VOOR
DIABETESPATIËNTEN ENORM VERBETERD”
Betere zorgkwaliteit
“Wij vinden het echt fijn om de kennis en ervaring vanuit de tweede lijn hier in de huisartsenpraktijk
te kunnen halen”, beaamt Tamara. “Meer expertise betekent betere kwaliteit van zorg. Door het
wekelijkse diabetesoverleg, waarin complexe casussen worden besproken, kunnen patiënten
inderdaad langer in de praktijk gecontroleerd worden. En nieuwe diabetesmedicatie kan nu ook
in de huisartsenpraktijk worden voorgeschreven.”
Daarnaast is vanuit Zorggroep Haringvliet de DM/CVRM-kwaliteitscommissie in het leven
geroepen. Periodiek stemt die het beleid af tussen het diabetesteam van het ziekenhuis en de
huisartsenpraktijken en organiseert ook nascholingen. “Door de ontstane ketenzorg is de zorg voor
diabetespatiënten enorm verbeterd”, verzekert Han. “Huisartsen zijn meer betrokken geraakt bij
de behandeling van diabetes mellitus 2. Daardoor worden patiënten vaker en consequenter gezien.
Bovendien is de samenwerking geprotocolleerd. Dit geeft eenduidigheid in behandeling en een
betere follow up, waarbij veranderingen in het ziektepatroon eerder worden gezien. Uiteindelijk
wil je in gezamenlijkheid bereiken dat je diabetespatiënten een betere uitkomst kunt bieden, met
meer regie over de eigen ziekte en met minder complicaties zoals vaatproblemen, oogziekten en
nierziekten en dus met minder ziekenhuisopnames.”
“En als laagcomplexe zorg in de huisartsenpraktijk geboden kan worden en er minder verwijzingen
zijn naar het ziekenhuis”, zegt Nelleke, “levert dat ook nog vermindering van zorgkosten op!” ●

Uitgelicht OUDERENZORG VOORNE
Betere afstemming │Elkaar weten te vinden
Marieke van Werkhoven - programmamanager
REGIONAAL SAMENWERKEN
AAN DUURZAME OUDERENZORG
Hoe houden we ook in de toekomst
de zorg voor onze ouderen op orde?
Dat is, kort gezegd en vrij vertaald,
de vraag waarover op Voorne de
gehele keten van ouderenzorg
zich momenteel buigt. Dat de
kwaliteit van zorg nú goed is, wil
niet zeggen dat dit over een aantal
jaren nóg gezegd kan worden. De
bevolking vergrijst en ouderen
met een zorgvraag blijven langer
zelfstandig wonen. Dat vraagt van de
ouderenzorg straks beduidend meer
en daar moet je dan wel klaar voor
zijn. Dat kan alléén door vergaande
samenwerking. Welnu, daar zijn
alle partners die bij ouderenzorg op
Voorne betrokken zijn dan ook volop
mee bezig. Een in gezamenlijkheid
opgesteld programma dient hiervoor
als basis. Programmamanager
Marieke van Werkhoven vertelt
erover.
“Er komt een tsunami van ouderen
op ons af”, zo schetst Marieke
meteen de urgentie van wat er
speelt, “dus neemt de behoefte aan
ouderenzorg enorm toe. Dat zie je
nu al”, legt ze uit. “Wachtlijsten lopen
op. Gemeenten krijgen signalen
dat mensen zich eenzaam voelen.
Huisartsen zitten soms met de handen
in het haar wanneer ouderen acuut
niet meer thuis kunnen wonen. Er
zijn straks onvoldoende bedden
en verpleegkundigen beschikbaar.
Daarnaast maakt de generatie die
nu ouder wordt veel meer eígen
keuzes. De huidige en toekomstige
ouderenzorg stelt heel andere eisen
en alleen in gezamenlijkheid kun je
daaraan blijven beantwoorden. Als
zorgpartners kom je elkaar in het
werkveld tegen, je bespreekt dingen
met elkaar en je signaleert de diverse
knelpunten waar je tegenaan loopt.
Uiteindelijk zijn we, zo’n twee jaar
geleden, bij elkaar gekomen om
samenwerking van de grond te
krijgen.”
Programmaplan
“Toen kwamen we erachter”, vervolgt
Marieke, “dat het binnen de
regio ontbrak aan een gezamenlijke
visie op zorg en welzijn voor ouderen.
Dat er onvoldoende inzicht was in de
benodigde en beschikbare capaciteit
om de juiste zorg op de juiste plek
te kunnen leveren. Dat in de regio
wel een veelheid van zorgaanbieders
aanwezig is, maar dat kennis van
elkaar en elkaars aanbod ontbrak,
zodat je elkaar ook niet wist te vinden.
Er moest daarom structuur komen
SAMEN NAAR BETER │ 13

en gewerkt worden aan een duurzaam toekomstbestendig plan, met ruimte voor innovatie. We hebben toen
in kaart laten brengen wat onze gemeenschappelijke deler is, waar we tegenaanlopen en wat er nodig is.
Op basis van deze input is het ‘Programma Op weg naar duurzame zorg en welzijn voor ouderen op Voorne’
ontwikkeld. Het programmaplan werd in 2019 ondertekend door de zorgaanbieders Catharinastichting,
Careyn en CuraMare, de huisartsenzorggroepen Cohaesie en Zorggroep Haringvliet en de gemeenten Brielle,
Hellevoetsluis en Westvoorne. Het zorgkantoor en verzekeraar CZ participeren in het plan.”
“WE MOETEN OP EEN ANDERE MANIER GAAN
KIJKEN NAAR HOE WE OUDEREN IN DE SAMENLEVING
KUNNEN ONDERSTEUNEN”
Thematisch
De ondertekening vormde het startsein om thematisch en stap voor stap te gaan werken aan een
integrale toekomstbestendige ouderenzorg op Voorne, zodat het tijdig kunnen geven van de juiste zorg
en ondersteuning op de juiste plek gegarandeerd blijft. Het programmaplan heeft speciaal aandacht voor
verbetering van samenwerking en van elkaars vindbaarheid binnen de ouderenzorgketen. Voor het krijgen
van meer inzicht in vraag, mogelijkheden en beschikbaarheid van ouderenzorg. Uiteraard ook voor preventie.
Voor het tegengaan van kwetsbaarheid en eenzaamheid. Voor crisiszorg thuis. Voor langer thuis kunnen
wonen. Voor kortdurend eerstelijnsverblijf. Voor voorkoming van onnodige ziekenhuisopnames. En voor
voldoende geschoold personeel.
14

Vervolgstappen
Het programma loopt vanaf medio 2019. “Door
corona heeft de voorbereiding van projecten wel
wat stilgelegen”, geeft Marieke aan. “Niettemin
is intussen een aantal dingen gerealiseerd
en kunnen binnenkort enkele projecten gaan
draaien.” Intussen wordt nog volop nagedacht over
vervolgstappen, ook als het gaat om de financiën.
Om voldoende personeelscapaciteit te krijgen
zullen zorgorganisaties over hun eigen grenzen
heen meer en beter met elkaar moeten gaan
samenwerken. En ook ondernemers zouden bij de
samenwerking betrokken moeten worden.
“Een speciaal aandachtspunt”, vervolgt Marieke,
“is het tekort aan specialisten ouderenzorg.
Vacatures zijn moeilijk te vervullen omdat pas
afgestudeerde specialisten ouderenzorg liever
als zzp’er aan de slag gaan. Dat maakt hun inzet
stukken duurder. Dit is een landelijk probleem,
maar in niet-stedelijke gebieden speelt dit
nog meer. Binnen het samenwerkingsverband
ouderenzorg wordt momenteel volop nagedacht
over hoe we hiermee om moeten gaan en daar uit
moeten komen.”
Omdenken
“Straks moet het zo zijn”, zegt Marieke, “dat iemand
die ondersteuning nodig heeft, niet tien keer
hetzelfde verhaal hoeft te vertellen. En dat hij of zij
in de eigen woonomgeving de nodige hulp krijgt,
zonder te merken dat daarvoor veel verschillende
organisaties moesten worden ingezet. Onderlinge
afstemming in de regio en vertrouwen op elkaars
informatie is daarvoor noodzakelijk. Duurzame
ouderenzorg vraagt om omdenken. We moeten
op een andere manier gaan kijken naar hoe we
ouderen in de samenleving kunnen ondersteunen.
Onder andere door meer in samenhang met
elkaar te doen en daarbij dezelfde taal te spreken.
Daarnaast schieten we in Nederland door in
kwaliteitseisen die lang niet altijd ertoe doen,
terwijl het vooral om aandacht en warme zorg gaat
die we moeten blijven bieden, met een sociaal
aspect. Heel mooi om te zien is dat op de werkvloer
al heel veel enthousiasme voor dit alles bestaat.
Dat biedt bij voorbaat perspectief!” ●
SAMEN NAAR BETER│18

Uitgelicht INNOVATIE CARDIOLOGIE
Efficiënter │ Laagdrempeliger
Timo Baks - cardioloog en Gert-Jan Dogterom - huisarts
FIETSPROEF WERD
VERANTWOORDELIJKHEID
VAN DE HUISARTS
In het besef dat dingen anders, efficiënter kunnen, hebben ook de
cardiologen van Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis en de huisartsen op
Goeree-Overflakkee elkaar gevonden. Zij realiseerden een verbeteringsslag
met betrekking tot de fietsproef. En dat blijkt een goede zet te zijn geweest.
Cardioloog Timo Baks en de Sommelsdijkse huisarts Gert-Jan Dogterom
vertellen erover.
Tot begin 2019 was de route naar de fietsproef best omslachtig, maar
sinds februari van dat jaar gaat dit anders. “De fietsproef doen we veelal bij
patiënten die met pijn op de borst of met kortademigheid kampen”, geeft

Timo aan. “De proef brengt in kaart hoe het hart functioneert bij fysieke inspanning. Jaarlijks ondergaan
honderden patiënten deze inspanningstest. Voorheen stuurde de huisarts een patiënt voor een fietsproef
naar de cardioloog. De cardioloog beoordeelde of dit onderzoek voor de patiënt veilig was, dus voor hem
of haar geen risico’s met zich meebracht, en vroeg daarna de fietsproef aan. Waar we naartoe wilden is
dat de huisarts rechtstreeks een fietsproef aan kon vragen, zonder dat de cardioloog ertussen kwam.”
Nieuwe werkwijze
De werkwijze werd aldus veranderd. “Beoordeling of een patiënt aan de fietsproef mag deelnemen en
daar rechtstreeks naartoe mag is nu verantwoordelijkheid van de huisarts”, legt Gert-Jan uit. Alleen
patiënten met een hogere urgentie worden nog door de cardioloog beoordeeld. En natuurlijk kan de
huisarts altijd ook nog naar de cardioloog verwijzen wanneer hij dat nodig vindt. “Voordeel van de
nieuwe werkwijze is dat patiënten voor een fietsproef niet meer tegen een wachtlijst aanlopen,
nu dus sneller aan de beurt zijn, en niet eerst ook nog langs de cardioloog moeten. Het gaat nu zo:
patiënten krijgen hun afroep via de huisarts, tijdens de proef worden ze begeleid door deskundig
ziekenhuispersoneel en al vrij snel na de proef krijgt de huisarts de uitslag binnen van de cardioloog.”
De cardioloog blijft dus nog wel bij het onderzoek betrokken, maar alleen nog op afstand. Timo: “Op
deze manier hebben we een samenwerkingsmodel waarbij de patiënt ook déze zorg zo dicht mogelijk
bij huis kan krijgen, namelijk bij zijn of haar eigen huisarts. Díe is nu de hoofdbehandelaar en heeft de
regie in handen. Alleen voor het onderzoek zelf hoeven patiënten nog maar naar het ziekenhuis. Dat
de cardioloog niet meer aanwezig is bij de fietsproef heeft geen invloed op de kwaliteit van zorg. De
uitvoering van de fietsproef is in het ziekenhuis gestandaardiseerd. En deze standaard is zo goed dat
de kwaliteit van de beoordeling niet meer afhankelijk is van de aanwezigheid of afwezigheid van de
cardioloog”, verzekert Timo.
“WE ZIEN STEEDS MEER VERBINDING ONTSTAAN
TUSSEN EERSTELIJNS- EN TWEEDELIJNSZORG”
Mee doorgaan
Zowel de huisartsen als de cardiologen zijn tevreden over de resultaten van de eerste twee jaar.
Gert-Jan signaleert van de kant van zijn patiënten positieve reacties. “Ze vinden het fijn dat ze voor
de proef eerder terecht kunnen en voor hetzelfde onderzoek niet twee keer naar het ziekenhuis
hoeven. Daarnaast: door dit samenwerkingsmodel doen we nu ook het Holteronderzoek, een 24- of
48-uurs onderzoek van het hartritme, volgens de nieuwe manier. We zien steeds meer verbinding
ontstaan tussen eerstelijns- en tweedelijnszorg. Ik heb het gevoel dat we laagdrempeliger met elkaar
communiceren. Dat zorgt voor meer kwaliteit van de zorg, heeft voordelen voor de patiënt en het
werkt efficiënter!”
“Daarnaast is het een efficiëntere manier van werken, waardoor veel patiënten, zo’n zestien per
maand, niet meer doorverwezen hoeven te worden naar de specialist”, zegt Timo. “Daardoor hebben
we meer ruimte gekregen voor andere patiënten. Daar zijn we als cardiologen blij mee, evenals over
deze samenwerking met de huisartsen. Wat ons betreft gaan we hier zeker mee door!” ●
SAMEN NAAR BETER │ 17

Uitgelicht ONCOLOGIEOVERLEG BRIELLE
Hogere zorgkwaliteit │ Meer comfort patiënt
Daphne Uyterlinden - huisarts
BREDER EN BETER BEELD VAN
DE PATIËNT KOMT DE ZORG
TEN GOEDE
Waar menig samenwerkingsverband in de zorg zijn oorsprong vindt vanuit
een zekere urgentie, zoals in diverse artikelen in deze uitgave ook naar
voren komt, was dat bij het Oncologieoverleg Brielle minder het geval. Hier
bracht een nieuwe huisvesting samenwerking op gang die anders misschien
langer op zich had laten wachten. Al wil dat natuurlijk niet zeggen dat de
ontstane samenwerking niet of minder noodzakelijk was. Het tegendeel
heeft zich juist bewezen. Daarover is in dit artikel Daphne Uyterlinden aan
het woord.
Daphne is huisarts bij Huisartsengroep Brielle, gevestigd in Medisch Centrum
Brielle. In een gebouw dat feitelijk één ‘gezondheidsplein’ vormt dat tal van
medische en paramedische diensten onderdak biedt. Het centrum is ontstaan
vanuit de wens meer samenwerking tussen verschillende disciplines op te
starten. Daar was duidelijk behoefte aan. Een van de samenwerkingsonderdelen
die daaruit voortkwam is het Oncologieoverleg.
Afstand verkleinen
“Toen in 2012 in Brielle het nieuwe Medisch Centrum werd geopend”, vertelt
Daphne, “kwamen ook vrijwel alle specialismen van Het Van Weel-Bethesda
Ziekenhuis te Dirksland hierheen. Daarmee viel voor ons de fysieke afstand
tussen beide eilanden weg. En dat leek ons een goed moment om te kijken
of ook in de samenwerking tussen de tweede- en eerstelijnszorg afstanden
verkleind konden worden. Vooral speelde de vraag: welke vorm van zorg kan
bij de huisarts en wat hoort echt bij de specialist? Hierover zijn we met elkaar
in gesprek gegaan.”
Anderhalf
Op het gebied van kankerzorg bleek het goed mogelijk om de nazorg van
patiënten die klaar behandeld zijn voor borstkanker en darmkanker te
verschuiven van de specialist naar de huisarts. “De nacontroles hoeven niet
per se door de oncoloog te worden gedaan maar bleken even goed door de
18

“DOORDAT WE CASUSSEN GEZAMENLIJK BESPREKEN
ONTSTAAT ER EEN BREDER EN BETER BEELD VAN DE PATIËNT”
huisarts te kunnen worden verricht”, gaat Daphne
verder, “en zo zijn we ’t ook gaan doen.” De huisarts
krijgt nu van de oncoloog een overdrachtsformulier
met daarop aangegeven wat er in het vervolgtraject
nog gedaan moet worden voor de betreffende
patiënt. Ook de patiënt krijgt van de oncoloog een
exemplaar van het formulier mee, zodat ook hij
of zij precies weet wat er nog te wachten staat.
Ook borst- en darmonderzoek tijdens de nazorg
wordt nu dus door de huisarts aangevraagd. Door
deze manier van samenwerken, waarbij taken van
de tweedelijns- naar de eerstelijnszorg werden
verschoven, is anderhalvelijnszorg ontwikkeld. En
kunnen oncologiespecialisten zich meer richten op
hun primaire taak, namelijk nadere diagnostiek en
specialistische behandeling van het steeds groter
wordend aantal patiënten met kanker.”
Hoger plan
“Zo is dus het Oncologieoverleg Brielle ontstaan”,
vervolgt Daphne. “Het netwerk wordt gevormd
door de huisartsen van Brielle, Oostvoorne
en Rockanje, plus een oncoloog, een longarts
en een oncologieverpleegkundige. Elke eerste
dinsdag van de maand komen we bij elkaar. We
hebben dan een lunch waarbij we met elkaar
overleggen. We bespreken nieuwe onderzoeks- en
behandelmethoden, maar ook de behandeling van
onze patiënten. Doordat we casussen gezamenlijk
bespreken ontstaat er een breder en beter beeld
van de patiënt. Dat komt hun zorg ten goede. Door
de samenwerking kennen we ook elkaar beter, is er
een betere informatieoverdracht en komt de zorg
op een hoger plan.”
Onzeker
“Hoewel de anderhalvelijnszorg meer druk op de
huisartsen geeft, zijn we er allemaal erg enthousiast
over. Ook de patiënten zelf! Voor hen voelt de
huisarts meestal vertrouwder en meer eigen dan
de specialist. Alleen de financiering van het project
blijft onzeker. De eerste drie jaar hebben we
‘t zonder financiering moeten doen. Naderhand
is er wel een regeling voor gekomen. Maar de
vraag is of dit in de toekomst zo zal blijven.
Zorgverzekeraars geven aan er niet voldoende van
overtuigd te zijn dat de afname van consulten bij
de oncoloog in financieel opzicht zoveel voordeliger
is. Dat kan ertoe leiden dat financiering ophoudt.
En daarmee is ook niet zeker of op langere termijn
Oncologieoverleg Brielle in stand kan blijven.
Niettemin, we doen dit nu acht jaar en de opkomst
tijdens de maandelijkse bijeenkomsten is constant
heel hoog. Dat zegt op zich al veel. Het nut, het
belang ervan heeft zich zowel voor ons als voor
onze patiënten al dubbel en dwars bewezen!” ●
SAMEN NAAR BETER │ 19

Uitgelicht WELZIJN OP RECEPT
Beter welbevinden │ Meer zelfredzaamheid
Anne Verhey - directeur-bestuurder Stichting ZIJN
ANDERS BETER WORDEN
MET ‘WELZIJN OP RECEPT’
Op het gebied van welzijn is op Goeree-Overflakkee Stichting ZIJN actief.
De stichting heeft affiniteit met een van de doelstellingen van Paulina.nu,
namelijk preventie. Hoe dat zit legt Anne Verhey, directeur-bestuurder van
Stichting Zijn, uit.
Maar eerst even een introductie: wat is en doet Stichting ZIJN? “Wij zijn een
welzijnsorganisatie die mensen helpt investeren in wat het leven voor hen
de moeite waard maakt!”, geeft Anne als kort en pakkend antwoord. “Anders
gezegd: wij bieden diensten en ondersteuning aan ten behoeve van het
welzijn van burgers op Goeree-Overflakkee. Hiervoor hebben wij een breed en
gevarieerd aanbod. De gemeente maakt het welzijnsbeleid en geeft Stichting
ZIJN subsidie om dat beleid uit te voeren. Dit doen we op het gebied van
welzijn, jongerenwerk, mantelzorg, 55-plus, sociaal-cultureel werk, hulp bij
het invullen van formulieren, vervoersservice voor en door eigen inwoners, bij
elkaar brengen van vrijwilligers bij het vrijwilligerswerk dat het beste bij hén
past, enzovoort. Wij informeren en adviseren de gemeente hier proactief bij
en de samenwerking is heel fijn: de gemeente geeft óns goede input en luistert
andersóm goed naar wat wij daarop teruggeven.
Naast de gemeente werken we vanzelf ook graag samen met andere
organisaties en zoeken we duidelijk naar verbinding in de samenleving.”
Positieve gezondheid
“Sinds een aantal jaren”, gaat Anne verder, “kennen we in Nederland het
concept ‘Welzijn op recept’. Dat is een vorm van ondersteuning die als
aanvulling of als alternatief heilzaam kan zijn voor mensen die bij de huisarts
komen en soms meer gebaat zijn bij sociale interventie dan bij een medisch
gerichte behandeling. Deze patiënten kennen vooral psychosociale problematiek.
In plaats van, bijvoorbeeld, hen langdurig een pilletje voor te schrijven,
gaat het bij ‘welzijn op recept’ erom dat deze mensen investeren in de
sociale en mentale component van welzijn, en op die manier hun veerkracht
vergroten. Vaak zijn life-events zoals het overlijden van de partner of verlies van
werk de aanleiding van gevoelens van eenzaamheid of van fysieke klachten.
20

Terugvinden van zingeving speelt een belangrijke
rol. Weer meer sociaal contact hebben, meer
bewegen en het voorkomen van een gevoel van
nutteloosheid.
“TERUGVINDEN VAN
ZINGEVING SPEELT EEN
BELANGRIJKE ROL”
In het concept ‘Welzijn op recept’ kijken huisartsen
dus niet alleen naar het medische- maar ook
naar het welzijnsaspect. En bij patiënten met
psychosociale problemen kan de huisarts nu een
welzijnsrecept voorschrijven. Daarmee verwijst
hij de patiënt naar een welzijnscoach, die vooral
insteekt op positieve gezondheid. Door het inzetten
van een passende sociale interventie wordt aan het
leven weer meer inhoud gegeven en wordt eraan
gewerkt dat weer levensvreugde en voldoening
wordt ervaren, ondanks dat de fysieke problemen
misschien niet (meer) op te lossen zijn. En dit
concept werkt! Mensen die een welzijnsrecept
hebben ontvangen geven aan meer kracht,
zelfvertrouwen en zelfredzaamheid te ervaren,
weer meer sociale contacten te hebben, een veel
beter welbevinden en daarmee weer een betere
gezondheid te genieten!”
Betere zorg
“’Welzijn op Recept’”, zo vervolgt Anne, “is dus een
vorm van integrale zorg, waarbij zorg en welzijn
nauw met elkaar optrekken. Vandaar dat Stichting
Zijn graag met de huisartsen samenwerkt. ‘Welzijn
op recept’ vraagt vanzelf een bredere blik en
alertheid van de huisarts tijdens de anamnese.
Want hoe eerder de huisarts onderkent dat een
patiënt gebaat zal zijn bij interventie op het gebied
van welzijn, des te beter dit voor de patiënt is. Het
werkt preventief, want hij of zij krijgt in een zo vroeg
mogelijk stadium de juiste hulp. Dát voorkomt
weer behandelingen die minder zinvol zijn én
worden ook zinloze zorgkosten teruggedrongen. En
dáármee zijn wij als Stichting Zijn precies waar ook
Paulina.nu aan werkt: betere zorg voor de patiënt,
meer efficiency en kostenbesparing! Want dat is
inderdaad alleszins de moeite waard!” ●
Op Goeree-Overflakkee wordt ‘Welzijn op recept’ als pilot uitgevoerd door drie huisartsenpraktijken. De eerste
welzijnsrecepten zijn inmiddels voorgeschreven, zelfs meer dan aanvankelijk werd verwacht. De eerste praktijkervaringen
zijn zeer positief, weet Jacqueline Tanis, welzijnsadviseur bij Stichting ZIJN.
“De verwijzingen betreffen uiteenlopende ondersteuningsbehoeften, van praktische hulpvraag bij bijvoorbeeld budgetbeheer
tot complexere problematiek zoals eenzaamheid en depressie. Hiervoor is een aanbod van verschillende welzijnsarrangementen
beschikbaar. Je merkt wel dat, wanneer mensen al lang in een bepaalde situatie verkeren, verandering van patroon
best wel lastig is. Toch heeft het bieden van hulp of ondersteuning ertoe geleid dat mensen weer verder konden. Maar ook
wanneer je niet meteen concrete hulp kunt bieden vinden mensen het al fijn om een luisterend oor te hebben. En door het
spinnenwebmodel van Positieve Gezondheid in te zetten als gespreksinstrument, komen zaken aan bod die in het leven van
cliënt juist wél goed gaan maar waarvoor doorgaans weinig aandacht is. Dat blijkt dikwijls helpend te zijn. Daarmee onderscheidt
‘Welzijn op recept’ zich van bijvoorbeeld Maatschappelijk werk. ‘Welzijn op recept’ legt de focus vooral op wat bij
cliënt wél goed gaat en versterkt dat. Maatschappelijk werk, maar ook andere hulpverlening, richten zich vaak op wat níet
goed gaat en gaan aan de slag om dát te verbeteren. Maar niet altijd kún je dingen verbeteren. Dan is het belangrijk om te
focussen op wat energie geeft, omdat dit de veerkracht van mensen vergroot, waardoor ze wat níet goed gaat of waar ze
geen invloed op hebben, beter kunnen dragen. Door de cliënt zelf te laten kiezen waar hij/zij in wil veranderen is deze
daardoor intrinsiek gemotiveerd en is de kans op succes groter”, aldus Jacqueline.
Ook op westelijk Voorne-Putten worden er momenteel gesprekken gevoerd om een dergelijk project van de grond te krijgen.
Bijzonder is dat hier ook jongeren tot de doelgroep gaan behoren. Vanuit Coahaesie loopt dit project in Nissewaard en
Westvoorne.
SAMEN NAAR BETER │ 21

Uitgelicht SAMENWERKINGSPLATFORM PAULINA.NU
Krachtenbundeling │Betaalbare én bereikbare zorg
Ilze Timmers - programmamanager
PAULINA.NU: SAMENWER-
KINGSPLATFORM OM DE ZORG
DICHT BIJ HUIS TE HOUDEN
‘Beter samen = samen beter’. Een treffend gekozen woordspeling, die
kort maar krachtig weergeeft waar Paulina.nu voor staat. Ilze Timmers is
programmamanager van Paulina.nu en zij vertelt er graag over. “Het is van
belang dat zorgpartners en inwoners op het eiland weten wat we doen,
waarom dat nodig is en waar we naartoe willen.”
De vitaliteit van de bewoners van Goeree-Overflakkee en Westelijk Voorne-Putten.
Om dat te behouden is het meer dan ooit nodig dat binnen de samenleving
een aantal zaken in gezamenlijkheid wordt uitgevoerd. Dit geldt zeker voor het
lokaal kunnen blijven leveren van de nodige zorg. Met elkaar – zorgpartijen,
ondernemers, maatschappelijke organisaties en de gemeente – zal er hard aan
gewerkt moeten worden dat de regio haar zorgvoorzieningen, zoals Het Van
Weel-Bethesda Ziekenhuis in Dirksland, kan behouden.
Samenwerkingsplatform
“Het gevaar ligt op de loer dat de zorg te duur wordt”, legt Ilze Timmers uit.
“Feitelijk staat de financiering van zorgverlening onder regie van de zorgverzekeraars.
Zij bepalen daardoor grotendeels hoe de zorg georganiseerd moet zijn.
Of dat er bijvoorbeeld wel of geen spoedzorg in de regio zal blijven. Toenemende
zorgkosten spelen daarbij een belangrijke rol. Op het eiland onderkennen we
dat. In het besef dat we als regio zelf het initiatief moeten nemen om er alles
aan te doen de zorg betaalbaar te houden en zo voor de regio te borgen. Meer
efficiency en zorginnovatie zijn daarvoor nodig, maar ook ontschotting van de
zorg. Dat vraagt om een heel ander systeem, met verregaande samenwerking
vanuit een goed georganiseerd netwerk. De zorg alléén kan dit vandaag de dag
niet meer. Daarom is het van belang dat we elkaar opzoeken, weten te vinden, de
krachten bundelen en een sterk samenwerkingsverband hebben. Om op weg naar
2040 de zorg in de regio goed op de rails te hebben en dichtbij huis te kunnen
houden.” Zo werd in 2016 onder de naam Paulina.nu een samenwerkingsplatform
gevormd, genoemd naar Paulina van Weel, die in 1928 een legaat deed waarmee
in Dirksland een streekziekenhuis kon worden gerealiseerd.
22

Drie pijlers
“Paulina.nu is geen uitvoerder of zorgverlener”, benadrukt Ilze. “We zoeken vooral de verbinding en
proberen samenwerkingen tussen partijen tot stand te brengen. Daarnaast hebben we een ondersteunende
en coördinerende rol. Dit alles doen we vanuit drie pijlers. Optimale zorg rondom de bewoner is het
eerste thema. Centraal staat het zo goed mogelijk op elkaar laten aansluiten van zorgvraag, aanbod en de
bijbehorende financiering. Voorbeeld daarvan is onze bijdrage aan het meedenkconsult. Een digitale omgeving
waarin zorgverleners gedurende het behandeltraject van een patiënt op gemakkelijke wijze intercollegiaal
overleg kunnen hebben.
Pijler twee is verbinding & gezondheidsbeweging. Bewoners moeten kunnen meedenken in hoe de zorg
georganiseerd is. We willen in kaart brengen wat de behoeften zijn. Er zijn plannen om dit jaar een of
meerdere (online) bijeenkomsten te organiseren. Het aansporen tot het omschakelen van ‘zorgdenken’ naar
‘gezondheidsdenken’ staat centraal in preventie & werken aan gezondheid. Op het gebied van preventie
hebben we inmiddels enkele cursussen gerealiseerd en dat aantal willen we uitbreiden. Bijvoorbeeld met
cursussen en trainingen op het gebied van geboortezorg, jeugd, geestelijk welzijn, dementie, diabetes en
andere vormen van chronische zorg.”
“Samenwerken aan meer efficiency,
zorginnovatie en ontschotting van de zorg”
Uniek
“We werken al enkele jaren projectmatig aan een merkbaar betere organisatie van de zorg in de regio. Met
meer efficiency, flinke kostenbesparingen en innovatieve projecten als resultaat. We mogen best met trots
zeggen dat – en dat is uniek – de Nederlandse Zorgautoriteit met belangstelling en instemming volgt hoe wij
hier in de regio bezig zijn.”
“Hoe het komt dat we hier met elkaar zo in slagen op het eiland? Ik denk dat het in de genen van de
Flakkeeënaar zit. Niet zeuren, maar aanpakken wanneer of waar dat nodig is. Gewoon zelf ervoor zorgen dat
de dingen die nodig zijn er daadwerkelijk komen. Het is onze wens dat naast de samenwerkende partners
binnen Paulina.nu, ook de inwoners van Goeree-Overflakkee en Westelijk Voorne-Putten steeds meer
betrokken worden bij de ontwikkelingen in de zorg op het eiland. Zodat ook zij meer inzichtelijk hebben wat er
speelt en waarom.”
Toekomst
Met het oog op de toekomst is er nog veel werk te verzetten. “Belangrijk daarbij is dat er gerichter wordt
samengewerkt”, weet Ilze. “De verschillende agenda’s kunnen nóg beter op elkaar worden afgestemd. Waar
tot nu toe een en ander best wat ad hoc werd aangepakt, zou er ook meer gedaan mogen worden vanuit een
omlijnde visie en met vastgestelde doelen voor ogen. Daarnaast is het heel belangrijk dat betrokken partners
Paulina.nu níet zien als een bedreiging, waardoor ze iets van zichzelf of een stukje autonomie kwijtraken. Nee,
je deelt ideeën, creëert gezamenlijke doelen en je helpt daar elkaar bij. En daar krijg je juist veel voor terug.
Met uiteindelijk maar één gemeenschappelijke deler: de patiënt centraal!” ●
SAMEN NAAR BETER │ 23

Uitgelicht INTEGRALE GEBOORTEZORG
Meer kennisoverdracht │ Sneller schakelen
Esther Huizer - physician assistent - klinisch verloskundige, Marthe Oosterlee
- verloskundige, Jolanda Volkers - kraamzorgconsulent, lactatiekundige en
kraamverzorgende en Frans Copraij - gynaecoloog.
“EÉN CLUB ROND
ZWANGERSCHAP EN GEBOORTE”
Een zorgterrein waarop al langere tijd wordt samengewerkt is de
geboortezorg. Nadat in 2008 een alarmerend rapport verscheen dat in
Nederland de sterfte van pasgeborenen zo hoog was, zijn op dit gebied
diverse samenwerkingen ontstaan. Duidelijk werd dat de geboortezorg
ontschotting behoefde. Eén van de samenwerkingsverbanden die
daardoor ontstond is coöperatie Geboortezorg Zuid aan Zee. Alle
zorgdisciplines waarmee een zwangere en bevallen(de) vrouw te
maken heeft zijn hierin vertegenwoordigd. En vier vertellen erover.
Het zijn physician assistent – klinisch verloskundige Esther Huizer,
verloskundige Marthe Oosterlee, kraamzorgconsulent, lactatiekundige en
kraamverzorgende Jolanda Volkers en gynaecoloog Frans Copraij.
Het initiatief voor deze samenwerking kwam van de verloskundige praktijken
in de regio. “De verloskundigenpraktijken van buiten het ziekenhuis
zochten verbinding met de gynaecologen”, legt Esther uit, “om binnen een
verloskundig samenwerkingsverband en vanuit de inhoud van onze zorg te
werken aan een betere zorgkwaliteit voor de zwangere vrouw. We wilden
af van ‘ieder voor zich’ en wilden toe naar één team zorgverleners rondom
de cliënt.” “Eén club rond zwangerschap en geboorte”, vult Frans aan.
“Voorheen verleende ieder z’n eigen zorg zónder dat er werd samengewerkt
of over de cliënt werd gecommuniceerd. Daardoor misten we zowel
informatieoverdracht als overdracht van elkaars kennis. Dat is veranderd. Nu
staan we met z’n allen om een en dezelfde cliënt, voor wie we gezamenlijk
een zorgplan maken.”
“De cliënt staat centraal”, voegt Marthe hieraan toe. “Het gaat erom dat
díe op wélk moment dan ook de juíste zorg op de juíste plaats krijgt. Dat
kan per zwangerschap verschillen en zelfs tíjdens de zwangerschap kan
de zorgvraag wisselen. De vraag wíe die zorg verleent speelt binnen het
samenwerkingsverband verder niet. Het gaat er alleen om dat het de juíste
zorgverlener is, van wie cliënt de dan meest passende zorg kan krijgen.”
24

Esther Huizer (r.) en Marthe Oosterlee overleggen met elkaar
in een van de kraamsuites in het Dirkslandse ziekenhuis.
Uniform
“Weliswaar handelt iedere zorgverlener vanuit de eigen entiteit, maar we werken nu wel volledig in relatie
tot elkaar”, zegt Jolanda. “Daarvoor hebben we gezamenlijk afspraken gemaakt: van intake tot en met
bevalling, álles hebben we geprotocolleerd, met voor allemaal uniforme werkinstructies, dezelfde formulieren
om te gebruiken, eenduidige voorlichting aan cliënten, en gebruikmaking van een gedeeld dossier. We staan
via korte lijntjes met elkaar in verbinding en runnen zelfs samen een echocentrum. Zonder coöperatie zie en
spreek je elkaar niet, nu wel!”
Esther beaamt dat volmondig. “We hanteren dezelfde kwaliteitscriteria. We hebben zorgpaden geschreven,
dus exact vastgelegd wélke zorg wélke cliënt wánneer moet krijgen, met voor elk risico een aangepast zorgpad.
We houden multidisciplinair overleg en spreken dezelfde taal.”
“ZONDER COÖPERATIE ZIE EN
SPREEK JE ELKAAR NIET, NU WEL!”
Spoorboekje
“Wat we met elkaar hebben vastgelegd vormt een soort spoorboekje, niet alleen voor onszelf maar we delen
dit ook met de cliënt, zodat ook díe weet waar ze aan toe is”, geeft Frans aan.
“Door dat spoorboekje”, gaat Jolanda verder, “werken processen niet alleen soepeler, maar ook signaleer
SAMEN NAAR BTER │ 25

je eerder, waardoorje de kwetsbare zwangere sneller de juiste zorg en begeleiding kunt geven. De
cliënt merkt zelf ook dat er meer en betere samenwerking is en dat ze omringd wordt door één
pakket van goede zorg.”
Geen hiërarchie
Deze vorm van samenwerking vraagt wel een andere manier van met elkaar omgaan. Voor hiërarchie
is geen plaats. “Hiërarchie moet ergens op gebaseerd zijn”, zegt Frans. “Als gynaecoloog heb je
andere kennis dan de verloskundige en omgekeerd, maar je bent niet meer. Je staat op één lijn en
het gaat om die ene patiënt. Als dingen die je voorheen zelf deed nu beter door een van de samenwerkingspartners
gedaan kunnen worden, is dat vanzelf even wennen. Evenals dat je voorheen
zelfstandig je beslissingen nam en beleid maakte. Dat had even tijd nodig en je moet de ander dat
vertrouwen ook kunnen geven, maar bij onze coöperatie staat dit op een heel hoog niveau.”
Vanzelf blijft de coöperatie groeien. “We ontwikkelen altijd door”, zeggen Esther en Marthe.
Ontwikkelingen gaan door, er komen nieuwe aspecten bij en… kwaliteit kun je áltijd verbeteren!” ●
26

SAMENWERKING HUISARTSEN EN SPECIALISTEN
Meer kennisoverdracht │ Sneller schakelen
Kasper Bruggeman, Han Gloudemans, Bertien van Gijssel, Marloes Tack -
huisartsen, Marjan van Ledden-Klok, Iris van Groeningen - specialisten Het Van
Weel-Bethesda Ziekenhuis
HUISARTSEN EN SPECIALISTEN
ACTIEF MET DE JUISTE ZORG OP
DE JUISTE PLEK
Ziekenhuiszorg wordt verleend in het ziekenhuis, door de medisch specialist.
Huisartsenzorg wordt verleend in de huisartsenpraktijk, door de huisarts.
Zo is het altijd geweest. Maar kan het ook anders? De mogelijkheden om
specialistische zorg buiten de muren van het ziekenhuis te verlenen zijn – mede
door technologische ontwikkelingen – in de loop van de jaren fors toegenomen,
evenals de kennis en kunde van de huisarts. Tegelijkertijd nemen de zorgkosten
en de druk op de ziekenhuiscapaciteit toe. Biedt dit mogelijkheden om de
zorg anders te organiseren? Over deze vraag gaat het in dit artikel. Aan het
woord zijn de huisartsen Kasper Bruggeman, Han Gloudemans, Bertien van
Gijssel en Marloes Tack en de specialisten Marjan van Ledden-Klok en Iris van
Groeningen. Zij vormen vanuit de samenwerking tussen het ziekenhuis en de
zorggroepen Haringvliet en Cohesie de zorgvernieuwingswerkgroep ‘Dokters
praten met dokters’.
Doordat de huisarts patiënten naar de specialist verwijst, en andersom de
specialist patiënten terugverwijst naar de huisarts, is er als vanzelf sprake van
samenwerking. “Een samenwerking die we als goedlopend en laagdrempelig
ervaren”, geven de huisartsen desgevraagd aan, “en die eigenlijk zelfs verdieping
heeft gekregen door de coronacrisis. Die maakte dat we elkaar sneller en
makkelijker weten te vinden om te overleggen en af te stemmen, bijvoorbeeld
wanneer je als huisarts een patiënt naar de specialist wil verwijzen. Daarover
bestaat nu meer overleg vooraf. Zo kan de specialist aangeven welke behandeling
alvast ingezet kan worden, of anderszins advies geven, waardoor de patiënt soms
in het geheel niet meer naar het ziekenhuis hoeft. Een ontwikkeling die de zorg
ten goede komt.”
Zorg dichter bij huis
Marjan onderschrijft dit. “We hebben ervaren dat we elkaar nodig hebben. En
dat neemt in de toekomst alleen maar toe. De totale kosten van de zorg blijven
SAMEN NAAR BETER │ 27

stijgen en ziekenhuiszorg is duur. Daardoor
zullen we ernaartoe moeten om, wanneer
dat verantwoord kan, patiënten buiten het
ziekenhuis te behandelen. Want niet alle
specialistische zorg hoeft per se door de
specialist verleend te worden, maar kan
bijvoorbeeld ook in de huisartsenpraktijk,
waarbij de specialist zo nodig een oogje in
’t zeil houdt.”
“Dus praten we over het anders inrichten van
zorg”, geven de huisartsen aan. “De patiënt
krijgt de zorg dan veel dichter bij huis. Dat is
voor hem of haar ook veel beter.”
“Ja”, beaamt Marjan, “voor minder complexe
zorg kun je als specialist zelfs prima het
ziekenhuis uít, bijvoorbeeld naar de patiënt
thuis, of naar het verzorgingshuis. Dat is voor
de patiënt veel comfortabeler. Het ziekenhuis
bewaar je dan voor héél specialistische hulp”.
Belangrijke rol huisarts
“Als we op deze manier onze zorg inrichten”,
vult Iris aan, “ligt er voor de huisarts een
belangrijke rol. Als specialist zie je een patiënt
soms bijvoorbeeld maar één keer per jaar. Wat
zich in de rest van het jaar voordoet, speelt
zich bij de huisarts af en krijgt de specialist
niet altijd even goed mee. Wanneer je een
patiënt van leefstijladviezen voorziet, heb je
als specialist bijvoorbeeld geen invloed op
hoe die in de praktijk worden opgevolgd. De
huisarts daarentegen staat veel dichterbij de
patiënt, weet van de hoed en de rand, kent
ook de context van de patiënt en kan daardoor
beter bepalen of en hoe klachten behandeld
moeten worden. De huidige scheiding tussen
eerstelijns- en tweedelijnszorg leidt dus niet
altijd tot optimale zorg en efficiency. Ook weet
de patiënt vaak niet wie de regie heeft. Het
is dan ook onze grote wens om die werelden
in elkaar over te laten lopen, om de zorg
gezámenlijk te gaan leveren, met voor elke
patiënt een duidelijke regisseur. Dit is vaak
de huisarts, maar dat kan voor een complexe
patiënt ook een regie voerende medisch
specialist zijn.”
Meedenkconsult
Om nog betere zorg te kunnen leveren,
maakt Marjan duidelijk, is het belangrijk
dat huisarts en specialist elkaar virtueel
kunnen ontmoeten, om te sparren over
de behandeling van een patiënt. Hiervoor
is intussen een initiatief ontwikkeld dat
momenteel als pilot wordt uitgerold:
het Meedenkconsult. Daarbij nemen
computersystemen, langs een veilige weg
en zonder mailverkeer, patiëntgegevens
van elkaar over. Ook kunnen artsen hierin
overleggen, waarbij elkaars berichten
rechtstreeks in het dossier van de juiste
patiënt komen. Een innovatie waar ze blij
mee zijn.
Preventie
Nog één punt waarop de specialisten in de
toekomst graag samen met de huisartsen
zouden acteren is het werken aan preventie.
“We zijn opgeleid om problemen op te lossen,
maar we zouden veel meer bezig moeten zijn
om problemen te voorkomen. Da’s veel beter
voor de gezondheid van de patiënt én het
bespaart zorgkosten!” ●
“WE HEBBEN
ERVAREN DAT
WE ELKAAR
NODIG HEBBEN”
28

SAMEN NAAR BETER │ 29

Toekomst
Gemeenschappelijke visie
Ada Grootenboer-Dubbelman - burgemeeser gemeente Goeree-Overflakkee, Koos
Moerland - voorzitter Raad van Bestuur CuraMare, Francis Lugtenburg - directeur
Zorggroep Haringvliet, Jan-Peter Robijn - voorzitter Stichting Paulina.nu, Steef
Visser - voorzitter Federatie van Ondernemers Goeree-Overflakkee en Tijs van Hoek
- zorginkoper huisartsenzorg CZ.
GELEGENHEIDSFORUM
AAN HET WOORD
In dit artikel laten we vanuit prominente sectoren in de samenleving een
aantal sleutelfiguren aan het woord. Zes forumleden die aan de hand van
een vijftal stellingen aangeven hoe ze voor de regio de zorg van de toekomst
zien. Het zijn burgemeester Ada Grootenboer-Dubbelman van de gemeente
Goeree-Overflakkee, Koos Moerland als voorzitter van de Raad van Bestuur
van CuraMare, Francis Lugtenburg als directeur van Zorggroep Haringvliet, Jan-
Peter Robijn als voorzitter van Stichting Paulina.nu, Steef Visser als voorzitter
van de Federatie van Ondernemers Goeree-Overflakkee en Tijs van Hoek
namens zorgverzekeraar CZ.
Stelling 1
Als we de zorg dichtbij huis willen houden, moeten en kunnen
we daar vanuit de eigen regio heel veel aan doen.
Ieder van de forumleden ziet dat inderdaad zo. “Wij geloven zeker”, reageert
burgemeester Ada Grootenboer, “dat we als regio veel kunnen en moeten doen
om de zorg, ook in de toekomst, dichtbij huis te houden. Daarnaast zijn we
natuurlijk afhankelijk van partijen buiten onze regio, zoals het Zorgkantoor en de
zorgverzekeraars. Door als partners in de regio gezamenlijk het gesprek met deze
partijen aan te gaan, vergroten wij de kans om ook met hen afspraken te maken
die de zorg op ons eiland ten goede komen.”
“Gezondheidszorg en preventie”, benadrukt ook Koos Moerland, “moeten regionaal
georganiseerd worden, in samenwerking tussen alle regionale zorgaanbieders,
ziekenhuis, huisartsen, ouderen en thuiszorg. Samen met de gemeente kan
daarnaast gewerkt worden aan preventie, het toegankelijk houden van laagdrempelige
voorzieningen en bijvoorbeeld het creëren van vitale wijken. Door het
organiseren van integrale netwerkzorg kunnen we goede zorg op de beste plek
aanbieden.”
30

Francis Lugtenburg vult hierbij aan: “Om de
huisartsenzorg dichtbij huis te houden, is een
huisarts in iedere dorpskern in het uitgestrekte
gebied van de Zuid-Hollandse eilanden van
groot belang. Daarnaast is het goed wanneer de
regionale huisartsenorganisaties een aantal thema’s
gezamenlijk oppakken. Bijvoorbeeld ondersteuning
van de huisarts op het gebied van werving van goed
personeel, en het verder innoveren op het gebied
van ICT.”
Jan-Peter Robijn wijst naar aanleiding van deze
stelling op een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
“Ja, de zorg moet goed georganiseerd blijven: een
goede zorgkwaliteit, liefst zo dicht mogelijk bij
huis. Daarvoor zullen de vele partijen die met zorg
te maken hebben gezámenlijk de zorgverlening
moeten gaan organiseren en afstemmen rondom
de inwoners. Maar ook de inwoners zelf dragen
ieder hun verantwoording om goed voor de
eígen gezondheid te zorgen. We hebben dus een
gedeelde verantwoordelijkheid.”
Ook Tijs van Hoek schetst klip en klaar:
“Zorgaanbieders en gemeenten kunnen op Goeree
Overflakkee heel veel zelf doen om de zorg in
de regio te behouden. Domein overstijgend
samenwerken aan een integraal team uit meerdere
vakgebieden, die met elkaar rondom wijkbeelden
afspraken maken over de beste ondersteuning en
zorg aan inwoners; zorg die is afgestemd op de
vraag van inwoners. Daarmee kan zorg voorkomen
worden en zorg verantwoord dichtbij geleverd
worden, terwijl ondersteuning uit het sociale
domein voor hulpvragen op sociaal terrein veel
zorgvragen kan voorkomen. Met andere woorden:
een regio kan zelf het heft in handen nemen om
gezamenlijk voor inwoners aanbod dichtbij huis
te bieden. CZ ondersteunt regio’s daar graag bij,
ook met innovatieve vormen van bekostiging en
door samen met gemeenten en zorgaanbieders
belemmeringen op het terrein van financiering op
te lossen.”
Stelling 2
Anno 2021 hebben we de zorg zo goed
georganiseerd dat we dit nog jaren zo
kunnen blijven doen.
Die mening delen de forumleden niet. Ada
Grootenboer: “Wij prijzen ons als gemeente
zeker gelukkig met het feit dat onze inwoners
voor een groot deel van de zorg op ons eiland
terecht kunnen. Maar de behoefte aan zorg zal de
komende jaren veranderen. En om ook dan de zorg
dichtbij te kunnen houden, zullen we nu nóg meer
gezamenlijk moeten optrekken met alle partijen op
ons eiland die hierin een rol vervullen. Gezamenlijk
moeten we de agenda voor de toekomst bepalen
en daar ieder voor zich, maar vooral ook samen,
ons steentje aan bijdragen.”
Francis Lugtenburg gaat daarop door. “De zorg
anno 2021 is goed georganiseerd, maar nog jaren
het zó blijven doen kan niet omdat de zorgvraag
toeneemt, niet meer betaalbaar is en ook niet
meer te organiseren valt door de krapte op de
arbeidsmarkt. Wat we wél kunnen doen is voor
mensen die gezond willen leven zoveel mogelijk
drempels weg te nemen, om ze te ondersteunen
bij een gezonde leefstijl en dit dichtbij huis
toegankelijker te maken. Maar ook meer nadruk
leggen op versterking van zorg en welzijn in de
buurt. En de eigen verantwoordelijkheid van de
burger centraal stellen, als uitgangspunt nemend
dat mensen zo lang mogelijk gezond en zelfredzaam
blijven, met regie over hun eigen leven.”
Ook Koos Moerland is wat deze stelling betreft
duidelijk. “De vraag naar zorg neemt toe en
staat onder druk, omdat we met z’n allen
steeds ouder worden, want er zijn steeds meer
mogelijkheden om gezondheidsproblemen te
behandelen. Zorgpersoneel is een schaars goed
en de betaalbaarheid van de zorg vraagt ook
voortdurend aandacht. Het is daarom noodzakelijk
dat er nagedacht wordt over preventie, de juiste
zorg op de juiste plaats, mogelijkheden van inzet
van innovatieve en digitale technieken, passende
huisvesting, inzet van mantelzorgers, vrijwilligers
SAMEN NAAR BETER │ 31

en professionals, etc. Samenwerken in netwerken
is dan ook beslist noodzakelijk om de zorg op het
gewenste hoge kwalitatieve niveau aan te kunnen
blijven bieden.”
En Jan-Peter Robijn vult aan: “We moeten kijken
waar de behoeften liggen, hier met elkaar de
zorgagenda op afstemmen en daar ook de
inwoners bij betrekken. Maar niet alleen dit, er
moet ook een omslag komen van zorgdenken naar
gezondheidsdenken.”
Tijs van Hoek is het helemaal met Jan-Peter eens.
“CZ is van mening dat, ondanks grote uitdagingen
als personele krapte en vergrijzing, de zorg
efficiënt en effectief georganiseerd kan worden,
afgestemd op de hulpvraag van inwoners. Dat
vraagt organisatie overstijgend samenwerken. Wij
vertrouwen erop dat organisaties het belang van
de inwoner boven de organisatiebelangen zullen
kunnen stellen. Dat is nodig om goede zorg en
ondersteuning dichtbij te organiseren.”
“Belangrijk is wel”, zegt Steef Visser, “om ons te
realiseren dat niet alle zorg gelijk is. Daarom kan
op thema’s en onderdelen worden uitgediept
waar we elkaar kunnen aanvullen: zorginstellingen,
overheden maar ook particuliere ondernemingen
en investeerders. Dat betekent samenwerken,
samen zoeken naar juist díe onderdelen waarbij dit
wél mogelijk is.”
Stelling 3
Integrale zorgverlening zou tot
aanzienlijke winst op het gebied
van zorgkwaliteit, efficiency en
kostenbesparing kunnen leiden.
“Als met integrale zorgverlening wordt bedoeld
meer verbinding tussen zorg, welzijn en preventie,
waarbij het dagelijks functioneren (dus niet de
ziekte) van mensen centraal staat, dan ben ik het
eens met de stelling”, geeft Francis Lugtenburg aan.
“Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen, zelfs
als ze ziek zijn, zich een stuk gezonder voelen als
ze minimale problemen ervaren in hun dagelijks
functioneren.”
“Laten we wel allereerst vaststellen”, zegt Jan-
Peter Robijn, “dat de zorg in Nederland kwalitatief
goed is, en dat we zorgmedewerkers hebben met
compassie. Alleen, het zorgsysteem kan beter, door
zorg beter op elkaar aan te laten sluiten. De zorg is
soms te versnipperd, waardoor patiënten dikwijls
langs verschillende ‘loketten’ moeten om aan de
zorg te komen die ze nodig hebben. Daardoor
verdwalen ze gemakkelijk of vallen ze zelfs tussen
wal en schip. Daar moet een antwoord op komen,
want dat kan inderdaad efficiënter.”
Koos Moerland: “We moeten natuurlijk ook
beseffen en benadrukken dat onze samenleving
hoge prijs stelt op goede zorg en daar ook geld voor
over heeft. Met andere woorden: zorg kost veel
31

geld, maar levert ook veel op. Het vinden van de
goede balans vraagt voortdurend de aandacht. Nóg
slimmer samenwerken bevordert de kwaliteit en
efficiency en houdt tevens de zorg betaalbaar.”
“We zullen dan voor de markt, de klanten, wel over
onze eilandgrenzen heen moeten kijken”, reageert
Steef Visser, “maar wat let ons? Op het gebied
van onderwijs wordt dit óók gerealiseerd, kijk
bijvoorbeeld naar de Beroepscampus.”
Tijs van Hoek: “Wij van CZ zien vaak nog een
mismatch tussen multidisciplinaire zorgvragen
en monodisciplinair georganiseerd zorgaanbod.
Integrale zorg is ook ondersteuning en zorg
onderling, tussen ketenpartners, afgestemd en
op de vraag van inwoners. Dat kan inderdaad
aanzienlijke winst opleveren voor inwoners in
termen van beschikbaarheid, kwaliteit en kosten
van de zorg.”
Stelling 4
Werken in samenwerkingsverband
betekent afstand doen van eigen
entiteit en professionele autonomie.
“Absoluut niet waar!”, reageert Jan-Peter.
“Samenwerken in de zorg betekent niet dat je je
autonomie of eigen identiteit opoffert. Je bent en
blijft wie je was. Je werkt alleen in gezamenlijkheid
eraan dat de zorg beter op elkaar wordt afgestemd.
Samenwerken betekent in dit verband niet
samengaan, maar samen werken áán!”
Tijs van Hoek beaamt dat. “Samenwerken betekent
hier de eigen expertise en middelen aanwenden
en bij elkaar brengen voor het grote geheel,
niet door daar afstand van te doen. Natuurlijk is
het wel van belang over en weer ontvankelijk te
zijn voor elkaars professionele autonomie. Dat
brengt samenwerkingsverbanden juist verder. En
het maakt samenwerken leuk, maar vooral ook
succesvol.”
Francis Lugtenburg onderstrijft wat Tijs zegt
volledig. “Samenwerking betekent meer
werkplezier en zingeving als er onderling respect
is voor elkaars beroep en professionele autonomie
en wanneer er passende inspanningen geleverd
worden om de mensen te ondersteunen bij hun
gezondheid en kwaliteit van leven.”
Steef Visser gaat nog een stapje verder: “Wat
betreft efficiency, klantgerichtheid en innovatie
is samenwerken niet alleen gewenst, maar juist
verplicht. In de snel veranderende wereld kun je
nooit als eenling alle veranderingen en bewegingen
en innovaties beheersen. Daarom: doorbreek
grenzen en zoek elkaar op!”
“Precies!”, zo reageert Koos Moerland op de
woorden van Steef. “Samenwerken waar nodig en
nuttig, is juist een teken van een hoge mate van
professionaliteit. Elke professional moet de beste
SAMEN NAAR BETER │32

zorg willen bieden en wanneer daar de inzet van
een partner voor nodig is zal de professional dat
met overtuiging dienen te doen.
Dat er mogelijk wat verandert voor wat betreft
de eigen identiteit van zorgaanbieders kan door
intensievere samenwerking onvermijdelijk lijken.
Tegelijkertijd staat de optimale zorg voor de
bewoners van het verzorgingsgebied bovenaan.
Bij het zo thuis mogelijk aanbieden van zorg is het
belangrijk zo goed mogelijk aan te blijven sluiten
bij de cultuur en de identiteit van de inwoners.”
Stelling 5
Meer samenspraak tussen
zorgverzekeraars en zorgverleners
komt de zorg in de regio alleen maar
ten goede.
“Helemaal mee eens!”, zegt Tijs van Hoek. “Precies
dát is de reden dat CZ sinds 2012 het regioregie
concept toepast. Een samenwerking waarin we
op basis van regionale analyses en issues – de
gezamenlijke regionale opgaaf – lokaal passende
oplossingen ontwikkelen en implementeren.
Overigens zijn we van mening dat zo’n samenwerking
niet beperkt moet zijn tot alleen zorgverzekeraars
en zorgverleners. CZ gaat uit van een tripartite
samenwerking van inwoners, aanbieders van zorg
& welzijn en zorgverzekeraars, gemeenten en
zorgkantoor. En in sommige gevallen sluiten daar,
afhankelijk van de doelgroep en lokale issues, ook
ondernemers, onderwijs of justitie bij aan.”
Ook Francis Lugtenburg vindt dat samenspraak
verder moet gaan dan alleen tussen zorgverlener
en zorgverzekeraar. “Ook met en tussen
gemeenten, welzijnsorganisaties, sportverenigingen
en vooral de inwoners zelf”, zo geeft ze aan.
Naar aanleiding van deze stelling merkt Jan-Peter
Robijn op dat “de zorgverzekeraar niet op de stoel
van de zorgverlener moet gaan zitten en andersom
ook niet. De zorgverzekeraar moet beseffen dat
zo goed mogelijke zorg verleend wordt en de
zorgverlener moet beseffen dat de zorg betaalbaar
moet blijven. Ook hier gaat het om de vraag: wat
móet er en wat kán er? In dat spanningsveld moet
evenwicht gevonden worden en dat gaat veel beter
als je dit in samenspraak doet. Ook híerbij is het
goed de inwoners zelf te betrekken.”
Koos Moerland sluit zich daarbij aan. “Zorgverzekeraars
komen op voor het belang van hun
verzekerden, deze verzekerden zijn tegelijkertijd
inwoners van het verzorgingsgebied, kunnen
patiënt of cliënt zijn, mantelzorger of vrijwilliger.
Samenspraak tussen inwoners, zorgverzekeraars en
zorgaanbieders is van essentieel belang om de zorg
zo optimaal mogelijk te organiseren. Zorg leveren
we immers samen.”
Maar er is nóg een punt dat Jan-Peter Robijn
gezegd wil hebben: “De winst die efficiëntere zorg
oplevert moet niet in de zak van de zorgverzekeraar
verdwijnen, maar moet wel deels terugvloeien naar
de zorg zelf, naar de regio en de zorgverleners”!
“Werk samen waar het kan”, geeft ook Steef
Visser aan. Dat wordt op veel gebieden ook door
gemeenten gedaan. Denk aan afvalinzameling. Dat
is echt een taak van de gemeente, maar het wordt
uitbesteed aan een onderneming. Het is dan alleen
wel belangrijk dat er een gezamenlijk belang is.
Gaat dit dan altijd over geld? Nee, maar je moet
het wel goed regelen.”
Tot slot stelden we onze forumleden één
zelfde vraag, die door de meesten ook van een
antwoord werd voorzien: ‘In de regio wordt
metterdaad samengewerkt om meer en meer
tot integrale zorgverlening te komen. Wat
betekent deze ontwikkeling voor uw organisatie?
En andersom: waarom is uw organisatie een
belangrijke samenwerkingspartner voor de zorg?’
Tijs van Hoek: “Samenwerken om tot integrale zorg
te komen is een positieve ontwikkeling omdat de
zorgverzekeraar haar wettelijke taak om kwaliteit,
kosten en toegankelijkheid te borgen het best
kan invullen middels nauwe samenwerking met
34

zorgaanbieders, gemeenten en inwoners. Voor
zorgaanbieders geldt dat ze in samenwerking in
de keten, en dus ook met de financiers van zorg,
veel meer bereiken dan autonoom in een regio te
functioneren.”
Ada Grootenboer: “Wij zijn er als gemeente van
overtuigd dat we alleen sámen kunnen zorgen dat
we klaar zijn voor de opgaven van de toekomst,
ook op het gebied van zorg. Wij juichen de
samenwerking dan ook toe. Wij zijn een belangrijke
samenwerkingspartner voor de zorg omdat wij
kunnen zorgen dat ons eiland een aantrekkelijk
eiland is én blijft, waar mensen graag willen
wonen en werken. Daarnaast investeren wij in
samenwerking tussen onderwijs, ondernemers
en overheid in de Beroepscampus. Op die manier
leveren wij ook een bijdrage aan het beschikbaar
houden van personeel, één van de belangrijke
pijlers voor de zorg van de toekomst.”
Koos Moerland: “Het Van Weel-Bethesda
Ziekenhuis vervult een onmisbare rol voor wat
betreft acute zorg. Hierdoor zijn functies als
spoedeisende hulp, intensive care en geboortezorg
binnen de geldende tijdsnormen beschikbaar
voor bewoners van ons verzorgingsgebied.
Samenwerking met andere ziekenhuizen is
noodzakelijk om de beste zorg op de beste
plaats te kunnen geven. Voor het leveren van
topklinische zorg is een intensieve samenwerking
met het Maasstad Ziekenhuis georganiseerd.
Academische zorg wordt in samenwerking met het
Erasmus Medisch Centrum aangeboden. Goede
samenwerking met de huisartsen en de thuis- en
ouderenzorg kan een bijdrage leveren aan de
doelstelling van zo thuis mogelijk. Tijdige signalering
van eventuele problematiek en vroegtijdige inzet
op het voorkomen van medische problematiek
verbeteren de gezondheid van de inwoners en
zorgen voor het aan kunnen blijven bieden van
kwalitatief hoogwaardige zorg. Chronische zorg
kan voor een groot deel ook buiten het ziekenhuis
aangeboden worden.”
Francis Lugtenburg: “De zorggroepen Haringvliet
op Goeree-Overflakkee en Cohaesie op Voorne-
Putten zijn twee groepen, organisaties van
huisartsenpraktijken. Zorggroepen bieden
kwalitatief hoogwaardige zorg in samenwerking
met andere gespecialiseerde zorgaanbieders.
Daarnaast zijn zorggroepen spreekbuis naar- en
aanspreekpunt van de huisartsenpraktijken voor
stakeholders in de regio. De zorggroep is een
belangrijke samenwerkingspartner voor de ‘zorg’,
maar ook voor ‘welzijn en preventie’, omdat in
Nederland vrijwel iedereen is ingeschreven bij een
huisarts. Patiënten kunnen met medische vragen
laagdrempelig terecht in de huisartsenpraktijk.
De huisarts werkt samen met een team van
zorgverleners binnen de praktijk en met een
netwerk van zorg- en hulpverleners buiten de
praktijk. De kracht van de huisarts is om als
vertrouwenspersoon naast de patiënt te staan, te
luisteren naar de hulpvraag, en de meeste klachten
en problemen in samenspraak met de patiënt zelf
te behandelen. Ook bieden huisartsen met hun
team medische zorg aan patiënten met chronische
aandoeningen en aan patiënten in de laatste
levensfase.”
Jan-Peter Robijn: “Paulina.nu is geen op zichzelf
staand fenomeen. Het is niet: dit ís Paulina.nu,
maar samen zíjn wij Paulina.nu. Een verbinder, een
partner die samenbrengt en verbinding verbetert,
om integrale zorg in de regio vanzelfsprekend te
maken. Veel hebben zorgverleners zelf hier al aan
gedaan. Maar het kan beter en meer, en daar
draagt Paulina.nu alleen maar aan bij. Dit houdt in
dat, als er straks sprake van is dat haar doelen zijn
bereikt, Paulina.nu zich zou kunnen opheffen of
zich misschien transformeert tot partner en opgaat
in het geheel van de integrale zorgketen. Want als
Paulina.nu overbodig wordt, hebben we het met z’n
allen goed gedaan!” ●
SAMEN NAAR BETER │ 35

WILT U MEER INFORMATIE OVER DE
INHOUD VAN DIT MAGAZINE?
Neem contact op met de betrokken
organisaties uit de redactieraad:
• Cohaesie
0181 301 220 / secretariaat@cohaesie.nl
• Zorggroep Haringvliet
0187 740 400 / secretariaat@zghv.nl
• CuraMare
0187 607 300 / info@curamare.nl
• Paulina.nu
06 1932 0625 / organisatie@paulina.nu
• Gemeente Goeree-Overflakkee
0187 475 555 / info@goeree-overflakkee.nl