Op de buurt kan je bouwen

7
1. Inleiding
1.1 Inleiding
Op dit moment wordt er gewerkt aan een nieuwe wet, de Omgevingswet. Deze wet zal 26 bestaande wetten met betrekking tot
gebiedsontwikkeling samenvoegen. De bedoeling is dat de wet begin volgend jaar ingaat (Ministerie van Infrastructuur en
Waterstaat, 2021). Als gemeenten veranderingen willen aanbrengen in de fysieke leefomgeving heeft dit gevolgen voor haar
inwoners. Voert de gemeente een plan uit waarbij bewoners geen inspraak hebben gehad op het plan, dan kan de gemeente
er (te) laat achter komen dat bewoners het liever anders hadden gezien. De Omgevingswet stelt het verplicht om bewoners en
andere belanghebbenden vroegtijdig te betrekken bij de vormgeving en het besluitvormingsproces. Dit moet zorgen voor een
groter draagvlak en het vroegtijdig uitwisselen van kennis tussen gemeente en belanghebbenden. Goed functionerende
burgerparticipatie is voor de Omgevingswet dus cruciaal. In de Amsterdamse Frans Halsbuurt zijn er ontwikkelingen in de
leefomgeving. In de buurt is het doel gesteld om zo weinig mogelijk auto’s en zo veel mogelijk groen te hebben in het
straatbeeld (Gemeente Amsterdam, z.d.-a).
Dit rapport is gebaseerd op kwantitatief onderzoek, onderbouwd met een analyse over enquêteresultaten, observaties,
literatuur en best practices. De resultaten worden vergeleken met landelijke data waaruit een advies aan de gemeente
Amsterdam volgt.
1.2 Aanleiding
Dit adviesrapport is een vervolg op ons onderzoeksrapport:
‘Online participeren net zo effectief als online daten?’ (Le
Belle, Dekker, Hoolwerf & Opdam, 2021). Uit dit vorige
onderzoek is geconcludeerd dat de COVID-19 crisis deuren
heeft geopend naar de digitale wereld voor
burgerparticipatie. De online participatie komt echter wel ten
nadele van de sociale cohesie die zich bij fysieke participatie
meer voordoet. Omdat de nieuwe Omgevingswet binnenkort
zal intreden, is het voor bestuurders noodzakelijk om te
weten hoe het proces van burgerparticipatie het beste kan
worden vormgegeven.
1.3 Bestuurskundige relevantie
Het is bestuurskundig relevant om onderzoek te doen naar
burgerparticipatie bij gebiedsontwikkeling omdat het door de
nieuwe Omgevingswet vaker en intensiever zal voorkomen.
Nederlanders zullen er dus collectief mee te maken krijgen.
Daarnaast is het belangrijk om met een interdisciplinaire blik
te kijken naar burgerparticipatie. Het wordt namelijk in
verschillende situaties gebruikt en er zijn meerdere
disciplines bij betrokken. In het geval van de Frans Halsbuurt
kwamen bijvoorbeeld zaken als infrastructuur, milieu en
veiligheid aan bod.
1.4 Probleemstelling
Wat is het probleem?
Burgerparticipatie werkt (nog) niet optimaal. Voor betere
governance is het belangrijk om de burgerparticipatie te
verbeteren. De Omgevingswet is in dit opzicht progressief,
vanwege het verplichte, vroegtijdig betrekken van
belanghebbenden. De wet gaat binnenkort in en gemeenten
willen weten hoe hun burgers het beste betrokken kunnen
worden bij gebiedsontwikkeling.
Waarom bestaat het probleem?
De procedures van gebiedsontwikkeling zijn over de tijd met
verschillende wetten steeds complexer geworden.
Daarnaast, wil de overheid steeds meer in een
samenwerkende vorm besturen. Momenteel is er nog weinig
kennis over de ervaringen van actoren die betrokken zijn bij
burgerparticipatie. Nu de Omgevingswet op korte termijn
ingaat is het belangrijk om deze kennis te verbreden. Verder
zorgt de huidige COVID-19 pandemie voor een compleet
nieuwe situatie waarin burgerparticipatie een andere vorm
heeft gekregen.
1.5 Doelstelling
Dit adviesrapport is geschreven voor de Hogeschool van
Amsterdam en de gemeente Amsterdam. Het doel is om als
externe partij de participatie in de Frans-Halsbuurt te
evalueren, vergelijken met andere beleidsgebieden en een
advies te geven voor toekomstige projecten. Het advies is
gericht aan de gemeente Amsterdam om de combinatie van
online- en offline-participatiemethoden te optimaliseren.