Op de buurt kan je bouwen

3
Management
Inleiding
De nieuwe Omgevingswet zal volgend jaar in Nederland intreden. Goed functionerende burgerparticipatie is voor de
omgevingswet cruciaal. Antea Group heeft daarom aan bestuurskunde studenten gevraagd een praktijkonderzoek te doen naar
burgerparticipatie. De praktijk waar dit onderzoek zich op richt, is de Frans Halsbuurt in de gemeente Amsterdam. De Frans
Halsbuurt doet momenteel mee aan een intensief participatietraject. Het doel van het proces is een herinrichting van de buurt.
De huidige coronamaatregelen vragen om een nieuwe aanpak van participatie in de Frans Halsbuurt. In dit rapport zullen wij
advies geven aan de gemeente.
Centrale vraag, deelvragen en doelstelling
De hoofdvraag van dit onderzoek luidt als volgt:
“Hoe kan gemeente Amsterdam de burgerparticipatie
verbeteren d.m.v. online- en offline-participatiemethoden
in te zetten bij gebiedsontwikkeling?”
Het doel is om als externe partij de participatie in de Frans
Halsbuurt te evalueren, te vergelijken met andere
beleidsgebieden en een advies te geven voor toekomstige
projecten.
De volgende deelvragen helpen om de centrale vraag te
beantwoorden:
Welke groepen bewoners zijn via online participatie
bereikt?
Wat vertellen de resultaten van de enquêtes over de
manier waarop de burgers (willen) participeren?
Welke verschillen en overeenkomsten zijn er tussen
gemeentelijke en landelijke resultaten?
Methode
Dit is een kwantitatief onderzoek, waarbij enquêteresultaten
uit de Frans Halsbuurt en landelijk zijn geanalyseerd. Het
onderzoek is methodologisch verantwoord. Er is gebruik
gemaakt van een enquête, literatuuronderzoek, best
practices en observatietabellen.
Resultaten
In de geraadpleegde literatuur worden begrippen behandeld
met betrekking tot het vraagstuk. Gebiedsontwikkeling draait
om het verbinden van functies, disciplines, partijen,
belangen en geldstromen, om zo een prettige en duurzame
leefomgeving te creëren. De nieuwe Omgevingswet zal het
omgevingsrecht overzichtelijk maken en stelt participatie bij
gebiedsontwikkeling verplicht. Burgerparticipatie is een
methode van beleidsvoering waarbij burgers invloed kunnen
uitoefenen op de ontwikkeling en uitvoering van beleid.
Best practices
Consul en Polis zijn de meest belovende best practices voor
de Frans Halsbuurt. Consul is een online platform gemaakt
voor de Spaanse stad Madrid. Op het platform kunnen
bewoners stemmen op de plannen van de gemeente en op
budgetuitgaven. Polis biedt naast de veelbelovende tools die
op Consul lijken, een discussieplatform voor burgers aan.
Polis wordt ook wel een deliberatieplatform genoemd; een
online platform om een gesprek tussen heel veel mensen te
faciliteren. Deze best practices dienen als inspiratiebron voor
de Frans Halsbuurt en argumentatie voor het advies.
Enquête
De enquête heeft 38 responses opgeleverd. Opvallend is dat
driekwart van de respondenten hoogopgeleid en werkzaam
is.
Uit de kwantitatieve data kunnen vier belangrijke conclusies
worden getrokken:
1. Bewoners die vinden dat zij genoeg informatie
ontvangen, hebben meer vertrouwen in de plannen van
de gemeente.
2. Bewoners die het niet eens zijn met de plannen, gaan
ervan uit dat andere bewoners dezelfde mening delen.
3. Bewoners die het niet eens zijn met de plannen, vinden
dat er onvoldoende gelegenheid is geweest om in
gesprek te gaan met ambtenaren of professionals.
4. Bewoners hebben de voorkeur, bij het ontvangen van
informatie, voor online methodes. Daarentegen, willen
bewoners op verschillende manieren reageren.
Om de validiteit van bovenstaande conclusies te toetsen, zijn
de gegevens vanuit de Frans Halsbuurt vergeleken met
landelijke resultaten. Hieruit bleek dat landelijk dezelfde
conclusies getrokken konden worden.
Advies
Het advies is om een online platform te ontwikkelen of te
gaan gebruiken voor het project Frans Halsbuurt, maar ook
voor andere participatieprocessen.
Op het platform moeten verschillende vormen van
participatie worden ingezet in verschillende stadia van een
proces. Bewoners kunnen met één druk op de knop de
plannen en mededelingen van de gemeente bekijken en met
elkaar in gesprek/discussie gaan.
Uiteraard heeft de gemeente de regie en kan discussies
coördineren. Door de snelle interactie op het platform is het
mogelijk om tijdig fysieke bijeenkomsten te creëren om te
zorgen voor transparantie en duidelijkheid. Om een zo breed
mogelijk publiek aan te trekken, zouden de fysieke
bijeenkomsten ook kunnen worden bijgewoond via het online
platform, d.m.v. een livestream.
Polis is een platform wat mogelijkheden biedt. Om het
platform aantrekkelijk te maken voor Amsterdamse
bewoners, raden wij aan de naam te veranderen in
PLATFORUM 020. Mocht Polis niet volledig aansluiten bij de
wensen van de gemeente, raden wij aan om een nieuw
platform te creëren via OpenStad. En onthoudt; participatie
is maatwerk, dus ruimte voor vallen en opstaan is nodig om
zo een goed werkend platform te ontwikkelen.