Raak mei 2021

‘De mens legt de lat voor zichzelf zo hoog
dat hij er niet meer over kan’
hoge kwaliteit, maar ook hier is het streven naar perfectie te ver
doorgeslagen. Ziekte wordt gezien als een defect dat zo snel
mogelijk gerepareerd moet worden. Alsof de mens een machine
is, waar je te pas en te onpas aan kunt morrelen. Veel te weinig
stellen we ons de vraag of een medische handeling bijdraagt tot
meer levenskwaliteit, wat zeker bij chronische ziektes niet altijd
het geval is. Gezondheid is meer dan niet ziek zijn. Die eenzijdige
focus op genezen vertaalt zich ook in de inspanningen die we
leveren om ziektes te voorkomen. Vandaag gaat nauwelijks twee
procent van het totale budget van onze gezondheidszorg naar
preventie, en dat terwijl we weten dat elke euro die we investeren
in preventie zich minstens dubbel terugverdient.”
Raak: Critici zullen zeggen: Luc Van Gorp wil mensen aan hun
lot overlaten.
Luc Van Gorp: “Maar nee, integendeel. Als verpleegkundige heb ik
het vaak meegemaakt dat patiënten niet meer zaten te wachten
op een zoveelste medische behandeling waarvan ze op voorhand
wisten dat die niets zou uithalen. Natuurlijk moeten we altijd
trachten om mensen beter te maken, maar medische handelingen
of medicijnen zijn daarvoor niet altijd het beste, laat staan
het enige, middel. Mensen zijn in de eerste plaats op zoek naar
levenskwaliteit. Dat is niet hetzelfde als koste wat het kost zo
oud mogelijk worden. Soms draagt zorg veel meer bij tot die
levenskwaliteit dan medisch handelen. Als we de patiënt echt
centraal willen zetten, zullen we onze gezondheidszorg op een
andere manier moeten organiseren.”
Raak: Je analyse is hard, maar je boodschap is er een van
hoop: na de Covid-19-crisis zullen we de wereld anders
organiseren.
Luc Van Gorp: “Daar ben ik echt van overtuigd. De pandemie
heeft in se niet tot nieuwe inzichten geleid, maar ze heeft de
vinger diep in de wonde geduwd. Een samenleving die zich
gedroeg alsof niets haar nog kon raken, is pijnlijk wakker
geschud. Als we het niet anders aanpakken, staan ons nog veel
grotere rampen te wachten. Het is de hoogste tijd om ons
nederig op te stellen. De circulaire mens voelt zich steeds minder
thuis in de lineaire wereld. In plaats van economische groei zal
menselijke groei op de eerste plaats komen. En die staat niet per
definitie gelijk aan meer, beter en efficiënter. Menselijke groei kan
evengoed met minder. Minder vervuiling, om maar een voorbeeld
te noemen. Of minder consumptie. Minder afval of - waarom
niet - minder geneeskundige prestaties. Op die manier kan
minder ook meer betekenen. De mens zal zijn imperfectie
omarmen. En vanuit die imperfectie zal hij voor verbinding gaan.
We laten de ander nooit los, net zoals die ander ons nooit zal
loslaten. En uiteindelijk zal de mens op die manier ook de klassieke
instituten tot verandering dwingen.”
Raak: Is dat niet makkelijker gezegd dan gedaan? Hoe zal de
mens ooit opgewassen zijn tegen de wetmatigheden van de
klassieke instituten?
Luc Van Gorp: “Ik ben daar zeer hoopvol in, omdat mensen
mensen zijn. Wij weten allemaal dat het leven geen immer
stijgende lijn is, en dat struikelen en weer opstaan inherent verbonden
zijn met ons bestaan op aarde. De mens is per definitie
circulair. Het leven gaat niet van punt a naar punt om te eindigen
bij punt c. Het leven keert altijd terug naar punt a. Steeds duidelijker
- denk maar aan de coronacrisis - zijn de signalen dat onze
planeet eindig is en dat ze ons groeitempo niet meer kan volgen.
Je merkt dat steeds meer mensen in opstand komen tegen dat
ideaalbeeld van de perfectie. Ze zijn door de pandemie wat naar
de achtergrond verdwenen, maar straks zullen de klimaatjongeren
weer op straat komen. En de gele hesjes. Of de meer dan
60.000 burgers achter de Klimaatzaak. Steeds vaker zullen
mensen opstaan om te zeggen: tot hier en niet verder. Van
onderuit zal de verandering in gang gezet worden.”
‘Mensenmaat. Een pleidooi voor imperfectie’ is
uitgegeven door Pelckmans, kost 24,5 euro en is verkrijgbaar
bij de meeste boekhandels.
Raak mag drie exemplaren weggeven. Stuur
vóór 30 mei een mailtje met je naam, adres
en lidnummer naar raak@kwb.be (vermeld ‘Mensenmaat’
in de onderwerpregel) en maak kans.
9