Raak mei 2021

“Het vlammetje van een kaarsje kan symbool staan voor
de kwetsbaarheid die we bij een afscheid voelen, maar
kan met zijn licht en warmte ook troostend werken.”
Raak: Op welke manier haal je er voldoening en energie uit?
Veerle: “Ik voel dat het gesprek met familieleden bij een uitvaart
vaak heel veel deugd doet. Een rustmomentje in de drukke week
met praktische rompslomp. Ik geef tijd en ruimte om op verhaal
te komen. Maar het meer creatieve dat ik vaak in geboortefeesten,
groeifeesten en huwelijken kan steken, het samen puzzelen
en zoeken naar hoe een ritueel eruit kan zien om het te doen
passen, mis ik wel bij uitvaarten in een aula. Dat hoop ik in de
toekomst meer vorm te kunnen geven met mensen die daar echt
naar op zoek zijn, ook bij uitvaarten of herdenkingen.”
Raak: Wat vind je zelf het fijnste onderdeel van wat je doet?
Veerle: “Het zoeken en creatief uitwerken van symboliek. Al blijft
het vooral bij woorden, ideeën en de mensen ondersteunen die er
verder mee aan de slag willen. Het is dus niet dat ik voor een
ritueel een schilderij maak ofzo, maar meer dat ik de familie
aanzet om bootjes te vouwen of schelpen te verzamelen, waar
we dan mee aan de slag gaan tijdens de ceremonie. Maar mocht
er iemand geïnteresseerd zijn in een volledige visuele en creatieve
uitwerking, zou ik het graag als uitdaging aannemen!
Waar ik ook erg van geniet is families herinneringen zien ophalen,
en verhalen zien vertellen. Dat toont hoe schoon en vol liefde een
leven is geweest. Maar niet alle levens zijn zo, en dan voel ik voldoening
dat mensen ook dat mogen en kunnen uitspreken. Dat
het niet altijd gemakkelijk was. Ik voel me bevoorrecht om ook
aan die gevoelens woorden en vormen te geven.”
Raak: Waarin ligt voor jou de meerwaarde van rituelen?
Veerle: “Ik geloof in de kracht van dingen doen. Een ritueel - een
symbolische handeling - uitvoeren, daarin ligt een grote kracht.
Door iets te doen waar je betekenis aan geeft, verinnerlijk je die
betekenis met heel je lichaam. Ik voel mezelf meer ritueel begeleider
dan ceremoniespreker of storyteller, want het hoeft niet
altijd met woorden.”
Raak: Hoe zou jij zelf rituelen omschrijven?
Veerle: “Voor mij het zijn symbolische handelingen die een
betekenis in zich dragen. Ze geven fysiek vorm aan wat moeilijk
uitgesproken kan worden, wat niet altijd makkelijk in woorden
vormgegeven kan worden. Of het versterkt net wat in woorden
wordt geformuleerd. Er moet een betekenis in de handeling
vervat zitten, en ze moet met aandacht worden uitgevoerd. Dan
kan een ritueel ‘transformatief’ zijn: het kan symbool staan voor
de verandering in het leven, maar kan ook iets in verandering
zetten in de mens zelf. Een ritueel is bovenal een moment om
even uit het leven van alledag te stappen en stil te staan bij een
belangrijke verandering, het afsluiten of begin van een levensfase.
Op dit moment focus ik vooral op afscheid, en er zijn zo veel
mooie uitvaartrituelen. Zo bestaat er een waarbij voor het sluiten
van de kist verschillende linten in de handen van de overledene
worden gelegd. De uiteinden hangen uit de kist. Tijdens de
viering knippen nabestaanden de linten door. Ze verbreken letterlijk
de band, maar houden ook een stukje lint bij zich - zo blijven
ze altijd verbonden met de persoon die ze moesten afgeven.
Ik deed zelf al iets gelijkaardigs. Met de achterkleinkinderen van
mijn grootmoeder maakten we een lange vlaggenlijn, waarbij
iedere vlag symbool staat voor een achterkleinkind en de verbindende
draad voor hun overgrootmoeder. De dochters van mijn
grootmoeder knipten van ieder vlaggetje een stukje af dat ze
terug aan hun kleinkinderen gaven. Zo benadrukten we dat de
levensband nu beëindigd is, maar de verbondenheid blijft.
Een betekenisvol ritueel hoeft niet heel groots te zijn. Voor
een man die zijn hele leven straten had gelegd, legden de
27