Klachtenrapport en jaarverslag 2020

Black lives matter en de Amerikaanse verkiezingen
De Amerikaanse verkiezingen in 2020 vormden een bijzonder plaats van afspraak. Met name de berichtgeving
over de Amerikaanse president Donald Trump leverde in het verleden nogal wat onpartijdigheidsklachten op.
Dat de buitenlandberichtgeving zo’n belangrijke rol speelde in de perceptie over onpartijdigheid is overigens
een besef dat pas door de aanstelling van de nieuwsombudsman ten volle op de redactie is doorgedrongen.
Tijdens de voorbereiding van de Amerikaanse verkiezingen is dan ook bijzonder aandacht gegaan naar het
vertrouwen van het publiek in de onpartijdigheid van de berichtgeving.
Over de Amerikaanse verkiezingen kwamen relatief weinig opmerkingen van kijkers. Minder bijvoorbeeld dan
over de verslaggeving rond de Black Lives Matter protesten. (140 tegen 304)
Over Black Lives Matter kwamen in totaal 40 partijdigheidsklachten binnen, waarvan er drie gegrond werden
verklaard. (Bijvoorbeeld het hierboven geciteerde 0014865)
Over de Amerikaanse verkiezingen waren er 27 onpartijdigheidsklachten, die geen van alle gegrond werden
verklaard. Er werden wel vier onnauwkeurigheidsklachten gegrond verklaard. De Amerikaanse verkiezingen
mogen daarom in globo beoordeeld worden als een geslaagde operatie. De detailkritiek die er nog was, is door
de nieuwsombudsman besproken in een interventie in De Zevende Dag en in een column:
Column: Wat vond u van de verslaggeving van VRT NWS over de Amerikaanse
verkiezingen?
Ik heb het even afgewacht, maar het is echt zo: er waren relatief weinig klachten over de verslaggeving van
VRT NWS over de Amerikaanse verkiezingen, terwijl daar toch vele uren en lettertekens aan zijn besteed. Er
waren trouwens ook spontane felicitaties. De redactie moet dus iets goed gedaan hebben. Maar op een paar
punten had ik wel degelijk begrip voor de kanttekeningen van het publiek.
“Joe Biden is niet verkozen” (*)
Een kijker: Waarom verspreidt onze staatszender fake news? Geen enkele wetgevende macht of rechterlijke
macht heeft Biden uitgeroepen tot winnaar. Enkel de media en de Democratische partij.”
De kijker heeft een punt, maar overdrijft ook. Er is echt wel goed uitgelegd dat Biden tot winnaar is uitgeroepen
door de grote medianetwerken en voorlopig door niemand anders.
Maar in “Het Journaal” van 7 november om 19 werd wel degelijk gezegd, “Het is nu officieel, volgens de
Amerikaanse media... ” Dat is een vreemde, hybride formulering. “Officieel” betekent dat iets door een
gezaghebbende instantie wordt afgekondigd. Dat zouden in dit geval de Amerikaanse staten moeten zijn, die
de verkiezingen organiseren. Maar dan moet je dus wachten tot het einde van alle rechtszaken en hertellingen.
Daarom hebben de Amerikaanse medianetwerken er een gewoonte van gemaakt om zelf winnaars uit te
roepen. Dat doen ze overigens met veel ernst en deskundigheid. Als de traditionele grote netwerken én het
conservatieve Fox News het eens zijn, dan is dat een heel sterk argument om te concluderen dat de race
gelopen is.
Dat is absoluut ook zo uitgelegd in de verslaggeving, maar op 7 november was het woord “officieel” inderdaad
nog niet helemaal op zijn plaats. Behalve in die uitzending van “Het Journaal” was het woord “officieel” ook
hier en daar in live-interventies op radio te horen, maar het bleef toch beperkt. Er is op de redactie ook
opgeroepen om het woord “officieel” nog even niet te gebruiken.
“Geen coronakritiek op vreugdefeesten”
Een kijker: Na de bekendmaking van de overwinning van Joe Biden als verkozen president werden op heel
82