Klachtenrapport en jaarverslag 2020

Factcheckers
In december 2020 startte het tweede seizoen van Factcheckers. De drie presentatoren gingen in het nieuwe
seizoen onverminderd door met het checken van berichten, beweringen en weetjes. Dit seizoen (dat nog
verder loopt in 2021) zette opnieuw sterk in op maatschappelijk relevante thema’s. Het spreekt dan ook
voor zich dat de uitzendingen op heel wat reacties konden rekenen. Dat merkten we vooral bij de tweede
uitzending. Daarin onderzochten de presentatoren of een gevonden portefeuille die bij de politie of in
het gemeentehuis wordt binnengebracht altijd bij de rechtmatige eigenaar terechtkomt. In totaal werden
vijftig steden en gemeenten uit alle Vlaamse provincies onderworpen aan deze test. Voor de grootschalige
undercoveractie werden vijftig portefeuilles zonder identiteitsbewijs en met negentig euro in binnengebracht
in politiekantoren en gemeentehuizen. Een week later gingen Thomas, Jan en Britt controleren of alle
portefeuilles weer boven water kwamen.
In de uitzending was te zien hoe verschillende korpsen en steden dat zeer goed deden, maar ook hoe het
misliep bij anderen. Dat leidde tot diverse reacties. Zo reageerden sommigen met een eigen onderzoek om
het in de toekomst anders aan te pakken. Anderen lieten weten dat ze zich niet konden vinden in de manier
waarop hun korps/bestuur in beeld werd gebracht, zoals het geval was bij het korps Wetteren-Laarne-
Wichelen. Verschillende leden van het gemeentebestuur en de korpschef lieten ons weten dat ze niet akkoord
waren met de relatief negatieve resultaten in de uitzending.
Zo was te zien hoe de presentatoren meermaals contact moesten opnemen met het korps voordat de
portefeuille effectief gevonden werd. Maar wat niet te zien was in de uitzending, is dat er in deze portefeuille
wel nog een identiteitsbewijs zat van een van de producers. Een baliemedewerker ging op basis hiervan
op zoek naar de rechtmatige eigenaar, maar bleek haar niet te vinden. De korpschef gaf aan dat die moeite
onvoldoende in beeld werd gebracht.
Na intern overleg kwamen we inderdaad tot de conclusie dat het beter was om ofwel het volledige verhaal
te tonen, ofwel helemaal niet. Zeker omdat er toch sprake was van een identiteitsbewijs. Op basis van
bemiddeling werd een reactie opgesteld door de programmamakers om dit beter te kaderen en excuses aan
te bieden. Die reactie werd vervolgens door de korpschef op de openbare website en sociale media van het
korps geplaatst. Zo konden zij bezorgde burgers wat meer duiding geven.
In tegenstelling tot in het eerste seizoen was er in het tweede seizoen geen compilatieaflevering op het einde,
om bij bepaalde zaken extra duiding of informatie te geven. In samenspraak met het net kijken we naar
mogelijkheden om, indien er een nieuw seizoen zou volgen, wel een compilatieaflevering te voorzien.
Programmagerelateerd
Binnen de categorie ‘Programmagerelateerd’ zien we een stijging van meer dan 56% tegenover 2019. Die
toename is mogelijk te wijten aan het feit dat mediagebruikers in 2020 nog meer dan anders hun vonden
naar onze programma’s. Dat vertaalt zich ook in een stijgend marktaandeel voor zowel de VRT (37.6%) als
voor Eén (30.9%). De ervaring leert ons dat de winterperiode vaak drukker is dan de zomer, aangezien mensen
dan vaker thuis zijn en televisie kijken. Opvallend in 2020 is dat we die pieken ook zien rond periodes waarin
de coronamaatregelen werden verstrengd. Zo stellen we hogere cijfers vast in de periode maart-april-mei en
vervolgens opnieuw vanaf oktober.
12