FysiekFabriek 2020 Verantwoording Chronisch Gezond

FysiekFabriek

Inhoudelijk Verslag

1/49

“IK ZOU WEL

EEN PERSOONLIJKE

ONTWERPER WILLEN...”

- MARIEKE CLIËNT VAN FOKUSWONEN

2/49

FysiekFabriek | Inhoudelijk Verslag

Inhoudelijk Verslag open call Chronisch Gezond #1

Stimuleringsfonds

Periode maart 2020 - January 2021

Een samenwerking tussen:

Aurore Brard (inclusive designer), Lotte de Haan (sociaal ontwerper)

Jeroen Lambriks voorzitter Raad van Bestuur Fokus Wonen

en Rianne Cuppen regiomanager ADL assistentie Noord Brabant

Fokuswonen.

Inhoud

Proloog - Hoe het startte

1 Introductie

1.1 Lexicon

2 Een behoedzame start

2.1 Online (veld) verkenning

2.2 De cliënten

2.3 De WMO

2.4 De adaptatie technicus

3 De uitdagingen scan, een uitdaging op zich

3.1 Thema scenario’s

3.2 Tone of voice

3.3 De Uitkomsten

3.4 Echt vs. virtueel

3.5 De deelnemers, Wie zijn het?

4 De workshops

5

4.1 Workshop #1 - van hulpvraag naar uitdaging

4.2 Makers waar zijn ze?

4.3 Workshop #2 - Brainstormen

4.4 Workshop #3 - eerste ontwerp en uittesten

4.5 De Ontwerpen

4.6 De samenwerkingen

4.7 De workshop tools

4.8 Zelfstandig

4.9 Ultra-maatwerk

5 Presentatie en discussie / meedenken / uitkomsten

5.1 Tandje erbij

5.2 De presentatie

5.3 De kwesties

5.4 Ambassadeurs

5.5 Groot Cadeau

6 De Toekomst

6

8

9

12

20

40

47


Marieke van Gastel, haar ADL en Lotte de Haan op de Dutch Design Week , Eindhoven, 2019.

(© Maatschappelijk vormgevers )

In 2020 ontmoetten de ontwerpers Aurore en Lotte Marieke van Gastel op de Dutch Design Week.

Met de wens de ontwerpwereld inclusiever te maken organiseerden de ontwerpers een reeks inclusieve tours voor

mensen die normaal gesproken niet of nauwelijks in aanraking komen met ontwerp en design. Waaronder een tour

in het Arabisch en een tour voor mensen met een kleine beurs. De tours werden gefinancierd door de gemeente

Eindhoven. Als tegenprestatie namen wij de cliënten raad van de gemeente ook mee op een tour. Marieke van Gastel

maakt ook deel uit van de cliëntenraad. Marieke heeft MS en zit al haar hele leven in een rolstoel. Samen met haar

hulphond Bolan leeft ze volop.

6 FysiekFabriek | Inhoudelijk Verslag

De “hoestmachine”

Marieke was zelf ook nog nooit in contact gekomen met ontwerpers en design. Na de tour realiseerde ze zich dat

‘design’ niet alleen voor dure winkels was maar ook iets is wat een andere blik kan werpen op maatschappelijke

vraagstukken en ook handige tools en voorzieningen kan ontwerpen. Aan het einde van de tour zei Marieke tegen ons:

“Ik zou wel een persoonlijke ontwerper willen die allemaal uitvindingen voor mij kan maken”

- Marieke, cliënt Fokuswonen

Toen dachten wij “Hé, dat is best een goed idee!” De ontwerpers bezochten het huis van Marieke. Zij is een cliënt van

Fokus wonen en woont in een aangepaste woning met 24/7 ADL assistentie. De woning zelf is uitgerust met allerlei

hulpmiddelen die het mogelijk maken voor Marieke om een zelfstandiger leven te leiden. Toch zijn er veel hulpmiddelen

waar Marieke geen aanspraak op maakt omdat de verstrekker het niet noodzakelijk acht voor een waardig leven of

omdat de hulpmiddelen simpelweg nog niet bestaan. Als tekenend voorbeeld liet zij ons haar “Hoestmachine” zien, een

houten constructie die Marieke helpt zelf te kunnen hoesten. Door gebrek aan spierkracht lukt haar dit zelf niet. Zij zou

daarvoor de ADL assistentie kunnen oproepen maar het komt voor dat ze daar meer dan een uur op moet wachten. Een

uur niet kunnen hoesten is erg lang. Door tegen de hoestmachine aan te rijden met haar rolstoel kan zij op elk moment

zelf hoesten. Deze hoestmachine inspireerde de ontwerpers die zich afvroegen of er niet meer mensen zijn met

soortgelijke problemen die opgelost zouden kunnen worden met een simpel ontwerp.

Naar aanleiding daarvan hebben de ontwerpers samenwerking gezocht met de organisatie Fokus wonen. Samen werd

er een projectplan geschreven welke werd gehonoreerd door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Agis

Innovatiefonds vanaf maart 2020 startte het project officieel.

De COVID-19 epidemie maakte dat de start minder vliegend was dan gehoopt. Verder in het document zullen we daar

nog inhoudelijk op ingaan. Desalniettemin heeft een enthousiaste groep cliënten, ADL medewerkers en makers zich

opgeworpen de uitdaging aan te gaan dit spannende project samen met ons vorm te geven. In december werden de

eerste resultaten gepresenteerd.


7

1 Introductie

Het project FysiekFabriek is een onderzoeksproject waarin ontwerpers Aurore Brard en Lotte de Haan in samenwerking

met FOKUSwonen op zoek gaan naar de manier om hulpmiddelen te realiseren door een nieuw lokaal netwerk op te

zetten van mensen met een fysieke beperking, ADL assistentie en Makers uit de buurt, wat goede werkmethoden

daarvoor zijn en hoe deze nieuwe samenwerkingen een duurzame toekomst krijgen. Het doel is enerzijds, het vergroten

van de EIgen Regie en meer ruimte te creëren voor eigen keuzes voor een persoon met een fysieke beperking. Een ander

doel is de verlichting en verdieping van het werk van een ADL assistent en meer plezier voor beiden in het proces van

het verkrijgen van een hulpmiddel. Anderzijds is het doel ook om zingeving te brengen in het werk van makers.

Het project is ook een onderzoek naar de ruimte in het veld wat de nu hulpmiddelen faciliteert. Waar zit een opening

en hoe kan de FysiekFabriek deze opvullen? Dit document is een inhoudelijk verslag van activiteiten, inzichten en

tussentijdse resultaten van de FysiekFabriek van de periode maart 2020 - december 2020.

1.1 Lexicon

In dit document komen een aantal termen voor die hieronder toegelicht worden .

ADL medewerker of ADLer

Een ADL medewerker is een werknemer van Fokuswonen. ADLers ondersteunen mensen met een fysieke beperking

in het Algemeen Dagelijks Leven bij Fokuswonen. Zij zijn voor een persoon met een fysieke beperking meer een soort

menselijk hulpmiddel. Het is niet de taak van een ADL assistent om een kop koffie te gaan drinken, of een spel te spelen

met de persoon die zij helpen.

Cliënt

In dit document gebruiken we “cliënt” wanneer we de personen met een fysieke beperking aanhalen die ondersteund

woont bij Fokuswonen. Hierbij ligt de nadruk op het feit dat de mensen met een fysieke beperking geen patiënt zijn.

In het project hebben we tot nu toe alleen met mensen met een fysieke beperking gewerkt die ook cliënt zijn bij

Fokuswonen. De cliënten hebben fysieke beperkingen van verschillende in gradaties maar wel zo ernstig dat ze niet

kunnen leven zonder assistentie. De beperkingen worden vaak veroorzaakt door progressieve spierziekten. Wanneer zij

bij Fokus cliënt worden is er geen uitzicht op genezing.

Maker

De term “maker” gebruiken we voor makers van allerlei soorten.

Een maker heeft in het project ook verschillende taken.

Van ontwerp tot uitvoering.

WMO

“De WMO” wordt in dit rapport gebruikt voor de WMO beleidsadviseurs.



De start van het project was erg voorzichtig. Het kernteam bestond in maart uit Rianne Cuppen, (regio directeur

Brabant ADL assistentie), Jeroen Lambriks (directeur Fokuswonen), Aurore Brard (inclusive design) en Lotte de Haan

(sociaal ontwerper). De corona epidemie maakte dat Jeroen Lambriks de ontwerpers verzocht nog niet te starten

met het project. Het zou onrust veroorzaken onder de cliënten van Fokuswonen. De cliënten bevinden zich in de

meest kwetsbare doelgroep omdat zij vaak al moeite hebben met ademhalen. Jeroen wilde niet de indruk wekken dat

Fokuswonen als organisatie met een leuk project zou starten wanneer er ernstiger zaken aan de hand zijn. Dit verzoek

had invloed op de aanpak van het project. In plaats van breed de oproep uit te zetten binnen de organisatie met de vraag

voor deelname aan het project FysiekFabriek, kozen we ervoor om als eerste stap online interviews te houden met

cliënten en met mensen die werkzaam zijn in het hulpmiddelen veld.

2.1 Online (veld) verkenning

Langzaam aan begonnen de ontwerpers wegwijs te worden in het systeem van het verkrijgen van hulpmiddelen. De

huidige gang van zaken is dat wanneer iemand met een met een fysieke beperking een hulpvraag heeft, een aanvraag

doet bij de WMO-afdeling van de gemeente waar hij/zij woont. De WMO beoordeelt de hulpvraag en neemt een besluit

of de cliënt het hulpmiddel toegekend krijgt of verwijst de cliënt door naar een ergotherapeut. De WMO kan alleen

hulpmiddelen toekennen die te maken hebben met mobiliteit, aanpassingen van de woning of assistentie in de woning

of algemene voorzieningen zoals een boodschappenhulp. De WMO verstrekt geen geld voor een hulpmiddel maar

geeft een gecontracteerd hulpmiddelenleverancier, zoals Medipoint of Welzorg, de opdracht om de cliënt voor een

bepaald bedrag een hulpmiddel te verstrekken. Een adviseur van de hulpmiddelenleverancier komt dan bij een cliënt

thuis om de opties te bespreken die in hun de specifieke situatie mogelijk zijn. De cliënt kan uit deze opties een keuze

maken. Wanneer een cliënt geen aanspraak maakt op een hulpmiddel via de WMO, kan er via de zorgverzekering een

hulpmiddel vergoed worden. De zorgverzekeraar beslist of een cliënt de vergoeding krijgt op basis van een rapport

gemaakt door een arts of ergotherapeut. De laatste optie om een hulpmiddel te krijgen is om het simpelweg zelf te

betalen.

2.2 De cliënten

Online chat met Cindy en Remy Sniekers uit Nijmegen , Eindhoven, 2020.


9

Allereerst spraken de ontwerpers met verschillende cliënten van Fokuswonen. Alhoewel de situatie van cliënt tot cliënt

sterk verschilt kwamen er een paar thema’s telkens terug. Snel werd duidelijk dat het proces van aanvraag van een

hulpmiddel langdradig en vervelend is. Het is een proces waar je keer op keer je verhaal moet vertellen, steeds weer

bewijslast op moet voeren dat je “nog steeds” een beperking hebt en dus recht hebt op hulpmiddelen. Ook als je een

progressieve spierziekte hebt waardoor de situatie per definitie niet zal verbeteren. Doordat de communicatie tussen

de instanties volgens de cliënten niet optimaal is, moeten zij hun volledige verhaal keer op keer vertellen. Dit kost erg

veel energie, iets waarvan zij al niet veel hebben, en het geeft hen het gevoel dat ze niet serieus worden genomen en

gecontroleerd worden.

“Een beperking hebben kost evenveel tijd als een fulltime baan”

- Martin Mansvelders, cliënt Fokuswonen

Het is mogelijk voor een cliënt om zelf hulpmiddelen aan te schaffen. Maar medische hulpmiddelen zijn erg duur.

“Door het woord “medisch” voor een object te plakken kun je gelijk 3 nullen achter de prijs zetten.” Aldus Bert

Vrijhoeven, een van de deelnemers. Veel cliënten leven van een bijstandsuitkering en een pakket aan aanvullende

uitkeringen zoals huurtoeslag, een Pgb en een zorgtoeslag. Sommigen van hen zouden wel willen werken om extra

bij te verdienen maar door de beperking kunnen ze dit vaak maar één of twee dagen in de week. Niet genoeg om van

rond te komen maar wel genoeg om de uitkering te verliezen. Daarom kiezen er een aantal cliënten voor om niet te

werken of om een vrijwilligers positie in te vullen om zo toch zinvol te kunnen zijn voor een ander. Wat wel opviel is

dat er veel geklaagd wordt over de WMO. Een enkeling merkte op wel blij te zijn met de hulp die er in ieder geval wordt

aangeboden.

2.3 De WMO

WMO medewerkers doen natuurlijk weldegelijk hun best om samen met de cliënt de beste oplossing te vinden binnen

de mogelijkheden die zij hebben. Die zijn ook beperkt. De budgetten van de WMO krimpen al jaren. Daarnaast zijn

er sinds 2020 weer abonnementsgelden ingevoerd. Volgens WMO consulente Susan van der Laan uit de gemeente

Groningen geeft dit een impuls aan mensen om hulpmiddelen aan te vragen die zij misschien niet echt nodig hebben

om zelfstandig te kunnen leven en dat daardoor de budgetten ook leeglopen. De mensen die bij de WMO werken doen

dat ook om mensen te helpen maar zitten aan strenge regels gerbonden. Daarvoor lijkt bij de cliënten niet veel begrip

te zijn. De WMO kijkt noodgedwongen heel erg naar de balans tussen is aangevraagde steun NOODZAKELIJK om

een zelfstandig leven te kunnen leiden of is het WENSELIJK? Daartussen moeten zij een keuze maken. Onvrede bij de

cliënten zit vooral op het vlak dat er een externe partij bepaalt of een oplossing voor hen noodzakelijk of alleen maar

wenselijk is.

“Wie bepaalt, betaalt”

- Remy Sniekers ,cliënt Fokuswonen

Het is interessant om na te denken over wie er verantwoordelijk is voor de zelfstandigheid van iemands anders zijn

leven. Wettelijk zijn gemeenten verplicht om “hulp en ondersteuning te regelen voor burgers, zodat zij zo lang mogelijk

zelfstandig thuis kunnen wonen en deel kunnen blijven nemen aan de maatschappij”. Dus wanneer gemeenten aan deze

regel voldoen maar de cliënt is het daar niet mee eens, kan deze niet zo veel. Je zou kunnen zeggen dat aanvullende

hulpmiddelen gewoon aangeschaft moeten worden door de cliënt maar doordat zij niet kunnen werken hebben zij daar

vaak de financiën niet voor. Het is natuurlijk zeer begrijpelijk dat een gemeente een grens moet stellen in tot waar

zij hulpmiddelen verschaft maar er zou wel meer ruimte gemaakt kunnen worden voor andere manieren waarop cliënten

een hulpmiddel kunnen krijgen. Bijvoorbeeld door niet te korten op hun toeslagen als ze wel gaan werken

of om cliënten gewoon geld aan te bieden in plaats van een beperkte keuzemogelijkheid. Nu heerst het gevoel

dat “de gemeente gewoon zo goedkoop mogelijk af wil zijn” Dat is een ongenuanceerd beeld maar wel een heel erg

echt sentiment. Het zou mooi zijn als er een relatie ontstaat tussen cliënt en gemeente op basis van vertrouwen.

Cliënten willen namelijk echt voor zichzelf kunnen zorgen maar daar moeten zij dan wel de ruimte voor krijgen

“Ik ben toch niet verwendicapped?”

- Han de Laat, cliënt van Fokuswonen

Een groot inzicht wat betreft de cliënten (in het specifiek de cliënten van Fokus wonen) is dat ze bijna een allergie

hebben om met andere mensen met een fysieke beperking iets te gaan ondernemen. Niemand vindt het leuk om

gestigmatiseerd te worden en wanneer je een fysieke beperking hebt is de kans dat dat wel gebeurt erg groot. Veel

mensen met een fysieke beperking ervaren dat mensen zonder beperking je behandelen alsof je ook mentaal niet

helemaal in orde bent. Daarom kiezen ze ook voor een woning van Fokus, je woont zelfstandig, midden in een gewone

wijk maar wel met hulp in de buurt. Ze benadrukken telkens dat ze niet in een zorginstelling wonen. Er wonen dan wel

veel anderen met een fysieke beperking om de hoek maar het contact gaat niet verder dan een begroeting. Het werd


dus duidelijk dat het een uitdaging is om een groep mensen met een beperking samen iets te laten ondernemen.

“Als je met drie rolstoelen naar de supermarkt gaat, zie je mensen al denken;

kijk daar gaan de gekkies”

- Marieke, cliënt Fokuswonen

Dit zou ook een van de redenen kunnen zijn dat ideeën en oplossingen die mensen met een beperking zelf al hebben

bedacht voor hun dagelijks leven niet veel gedeeld worden en daardoor niet met trots uitgedragen worden. In de

FysiekFabriek is het juist wel de bedoeling dat mensen samen komen om ervaringen te delen en zo de oplossingen

rijker maken en van elkaars kennis profiteren. Door in de communicatie de oplossing en de samenwerking centraal te

stellen in plaats van de persoonlijke beperking werd het voor mensen makkelijker om de ervaringsdeskundigheid in te

zetten en er ook trots op zijn .

2.4 De adaptatie technicus

In het vooronderzoek sprak de FysiekFabriek met de adaptatie technicus Gonnie van Lente, werkzaam in het UMCG.

Gonnie maakt oplossingen op maat. Vaak betreft het aanpassingen op bestaande hulpmiddelen, zoals een haak voor

een wandelstok op de rollator. De mensen die zij helpt moeten via een specialistisch arts doorverwezen worden. Ook als

dit alleen een extra stukje klitteband op een brace betreft. Op deze manier kunnen mensen dit op hun zorgverzekering

verhalen. Zij gaf aan genoeg te hebben van de bureaucratie rondom het kunnen helpen van mensen. Soms is iemand zo

geholpen met een hele kleine aanpassing maar moet eerst door de hele papiermolen. Het betekent ook dat sommigen

helemaal geen aanspraak maken op de service van iemand als Gonnie omdat ze geen patiënt zijn van de specialistisch

arts.

“Ik denk erover na om ZZP te worden maar mijn cliënten kunnen mijn service

zelf niet betalen ”

- Gonnie van Lente, adaptatietechnicus UMCG

Gonnie spoorde de FysiekFabriek daarom aan om vooral de creatieve kant van het project uit te diepen en niet te veel

bezig te zijn met wat wel en niet mag maar gewoon te doen!

Van Gonnie leerde de FysiekFabriek dat wanneer je met mensen met een beperking werkt je heel behoedzaam moet zijn

in hoe je met hen omgaat. Jij kan immers de deur achter je dichttrekken en op de fiets naar huis springen.

Ze vertelde er altijd eerst voor te zorgen dat een cliënt zich op zijn gemak voelt voordat je het überhaupt over

de aandoening gaat hebben.

“Zorg voor glutenvrije en suikervrije koekjes! Veel cliënten hebben ook suikerproblemen

Gonnie van Lente


11


Aurore filmt de ADL medewerker, Samanta die scenario’s uitspeelt voor de uitdagingen scan, Nuenen, 2020.

(© Lotte de Haan)

Na de eerste gesprekken, die een inzicht gaven in het moeten leven met een fysieke beperking, was het nodig om er

achter te komen wat nou de zaken zijn waar mensen met een fysieke beperking dagelijks tegenaan lopen en welke

opgelost zouden kunnen worden met een hulpmiddel wat ze nu niet hebben. Deze stap was ook belangrijk om erachter

te komen wat voor soort makers er nodig zijn om de samenwerking aan te gaan. Wat zijn de benodigde vaardigheden

om een dagelijks probleem het hoofd te bieden? Daarvoor was het allereerst nodig om een groep cliënten en ADLers

bijeen te brengen die mee wilde werken aan dit onderzoek.


Vanwege corona werden deze cliënten persoonlijk uitgenodigd door managers van de Fokusprojecten. In de eerste

instantie meldde zich 10 cliënten zich en 12 ADL assistenten. Het was lastig om een goede uitnodiging te schrijven

omdat mensen in de zorg gewend zijn aan heel praktische opdrachten en duidelijke taken. In dit stadium was het voor

de FysiekFabriek nog niet geheel duidelijk wat er zou gaan gebeuren en wat er uit zou komen. Zorgmedewerkers zijn

vaak ook sceptisch over nieuwe ideeën, ze hebben vaak al zo veel innovaties meegemaakt die niet werken maar wel

meer werk opleveren. Ook voor de communicatie naar de cliënten moest genoeg informatie bieden om geïnteresseerd

te worden maar niet beloven dat ze elk hulpmiddel maar kunnen krijgen door deelname aan het project. Dit werd

ondervangen door elke geïnteresseerde eerst te bellen en persoonlijk uit te leggen hoe het proces zou gaan verlopen en

dat de uitkomst nog onbekend zou zijn maar dat ze wel mee konden bouwen aan een innovatie.

Eerder was het project al gecommuniceerd met verschillende makers met de vraag mee te doen. Zij lieten weten het

een mooi idee te vinden maar niet precies te weten hoe zij met hun specifieke vaardigheden zouden kunnen bijdragen.

Een te open uitnodiging tot deelname werkt niet. Daarom werd er besloten om te starten met een inventarisatie van het

soort problemen waar mensen met een beperking tegenaan lopen en er in een later stadium een passende maker bij te

vinden.

Om die problemen in beeld te brengen wilde we een manier vinden die niet te veel energie zou kosten, leuk is om te doen

en ook nog efficiënt is. In het initiële plan zou dit een gezamenlijke workshop worden, vanwege COVID - 19 moest dit

nu op afstand gebeuren. We kozen om een uitdagingen scan te maken, een serie korte scenario filmpjes waarin er een

vraag werd gesteld over een dagelijkse uitdaging. Deelnemers kregen gedurende zes dagen, elke dag een filmpje via

Whatsapp waarop zij op hun eigen manier konden antwoorden. Typen, gesproken bericht of een filmpje terug.

3.1 Thema scenarios

Uit de voorgesprekken kwamen een aantal duidelijke thema’s naar boven die zorgen voor dagelijkse problemen van

mensen met een fysieke beperking. Deze thema’s waren dan ook het uitgangspunt van de uitdagingen scan:

• Gebrek aan Tijd

• Gebrek aan Hulp van Anderen

• Gebrek aan Fysieke Kracht

• Gebrek aan Hulpmiddelen

• Gebrek aan Politieke Invloed

Een alomtegenwoordig sentiment rondom het verkrijgen van hulpmiddelen is dat het vervelend, saai en langdradig

is. Ook is het een reactief proces. Als je een hulpmiddel wil dan kun je niet aangeven wat je nodig hebt, je kunt alleen

kiezen uit een beperkt aanbod. De uitdagingen scan moest zo ontworpen worden dat mensen met een fysieke

beperking maar ook ADL assistenten gingen nadenken over hoe ze het voor zich zagen als alles wel kan en ook nog

op een leuke manier. Daarom maakte we voor elk thema een kort filmpje met een toekomstscenario plus een vraag.

Scenarios waren bijvoorbeeld:

• Tijd:

“Hey, heb je het al gehoord? Een uitvinder heeft een tijdstopper uitgevonden. Door op de pauzeknop te drukken krijg

je maximaal één uur langer in je dag”

“Vandaag krijg jij een uur extra om aan een dagelijkse activiteit te besteden. Wat zou deze activiteit zijn? Waar je

normaalgesproken dus niet aan toekomt?”

• Lichamelijke kracht:

“Heb jij je ook al ingeschreven? Echt niet? Ik zal het uitleggen: Er is een medicijn uitgevonden die elke spier in het

lichaam versterkt en ervoor zorgt dat je abnormaal sterk wordt. Het medicijn is per dag maximaal 30 minuten

werkzaam. Je moet je wel snel inschrijven hoor want je komt op een wachtlijst!”

“Je krijgt het medicijn en 30 minuten per dag heb je dus een abnormale lichamelijke kracht

Welke activiteiten zou jij nu zelf doen in plaats van met de ADL medewerker? ”

Alle scenario’s en vragen kun je hier bekijken:

https://youtube.com/playlist?list=PLxQvr5l1u-aQOFTC60rdKTKl6LjBhU7tI

De vragen die aan de cliënten werden gesteld verschilden wel iets van de vragen voor de ADL assistenten om bij de

belevingswereld aan te blijven sluiten. De filmpjes voor de uitdagingen scan werden ook gemaakt samen met de

doelgroep. Hierdoor konden zij de scenarios aanscherpen en zorgden we ervoor dat de boodschap op een goede

manier overgebracht werd.


13

3.2 Tone of voice

Lotte en Aurore onder een geïmproviseerde opstelling om

Marieke coronaproof en droog te filmen, Eindhoven, 2020.

(© Aurore Brard)

Het was Tricky om de juiste tone of voice te bepalen.. Het moest een duidelijke tegenstelling zijn met het reguliere saaie

proces maar ook weer niet te kinderachtig of speels worden. We kozen er daarom voor om de filmpjes uitdagingen

samen met de doelgroep te maken. Hierdoor konden zij de scenario’s ook nog aanscherpen en zorgden we ervoor dat

de boodschap op een goede manier overgebracht werd.

3.3 De Uitkomsten

De antwoorden op de vragen en de scenario’s waren to the point en gaven inzicht over de thema’s. De deelnemers

aan de uitdagingen scan gingen er enthousiast mee aan de slag en soms ontvingen de ontwerpers A4’tjes vol getypt.

Opvallend waren de verschillen tussen de antwoorden van de ADLers en die van de cliënten. Vooral bij het onderwerp

Tijd antwoordde de ADLers dat ze wel meer tijd wilde hebben voor een persoonlijk gesprek, een kop koffie en het

kunnen leveren van “algehele zorg” in plaats van alleen de praktische taken.

“Je bent toch de zorg in gegaan om voor iemand te zorgen, niet om het huis op te ruimen”

- Monique Wilhelms, ADL assistent

Cliënten dachten meer aan het laten uitvoeren van een minder leuk klusje door een ADL zoals de kast opruimen of

cd’s organiseren. Dan hoefde ze niet een buurman of familielid te vragen dit vervelende klusje te doen. Verder kwamen

antwoorden toch wel overeen. Het hoofdthema was: “Laat mij een normaal leven leiden waarover ik zelf mag beslissen.”

Heel duidelijk werd de frustratie over het enerzijds moeten wachten op een ADL voor een heel klein klusje en anderzijds

dit klusje niet te kunnen kunnen doen omdat een andere cliënt naar de wc moet. Het bleek voor veel deelnemers nog


wel lastig om bij de categorie “hulpmiddelen” na te denken over dingen die nog niet bestaan. Ook waren deelnemers

het meest benieuwd naar de antwoorden van anderen op dit thema en welke ideeën zij bedacht hadden. De andere

antwoorden interesseren hen niet zo.

Een ander opmerkelijk gegeven is dat de ADL medewerkers gevoeliger leken te zijn voor hoe mensen met een fysieke

beperking soms worden behandeld of bekeken worden in de maatschappij. Brigitte Klerks schreef zelfs een heel verhaal

om de ontwerpers in te laten zien hoe het is om te leven met een fysieke beperking.

Doc: Lees het verhaal hier: https://drive.google.com/file/d/1IZTrdTjzv757rQM9sNnn041vVDk9kALr/view?usp=sharing

Doc: Voor een volledig overzicht van de antwoorden van de uitdagingen scan: https://docs.google.com/document/d/14-

FmZ364de6v-7f1dOUN0miQeE6VNkrazwzilPe5Kls/edit?usp=sharing

De zes videos met zes verschillende scenarios om de toekomstige deelnemers op afstand te leren kennen.

Samantha, Marieke en Phillipp, Eindhoven, 2020.

(© Aurore Brard)


15

3.4 Echt vs. virtueel

Videos, teruggestuurd door de deelnemers die reageren op de verschillende scenariovragen; Frank, Lise, Brigitte, Matijn,

Han, en Tim, Whatsapp, 2020.

De uitdagingen scan hadden we het liefst offline uitgevoerd in een workshop. Dan was het mogelijk geweest het binnen

een dag te doen. Nu kozen we voor het medium dat iedereen het meeste gebruikt, Whatsapp. Omdat het sommige

cliënten veel energie kost online deel te nemen stuurden we één filmpje per dag zodat mensen in hun eigen tijd konden

antwoorden. Het was een uitdaging om mensen online te enthousiasmeren. Dit deden we door ook filmpjes van onszelf

te sturen. Het hielp dat er een grote whatsapp groep gestart werd met alle deelnemers waarin iedereen zich ook

voorstelde. Zo werd er toch een soort gevoel van samenzijn gecreëerd en de lijntjes kort gemaakt. In de appgroep kon

er makkelijk inspiratie worden gedeeld over makers en slimme oplossingen om het enthousiasme bij de deelnemers

een boost te geven. Toch bleek het online contact voor sommige deelnemers niet te werken en haakten om deze reden

af. De ontwerpers hadden het gevoel sommige mensen te overvragen. Mensen die in de zorg werken hebben het heel

druk. Dit zorgde ook voor een paar afhakers.

Sommige cliënten konden toch de energie niet opbrengen om mee te doen. In de toekomst is het nog een uitdaging om

een manier te vinden waarop mensen die weinig energie hebben ook mee kunnen doen aan de FysiekFabriek. Het kan

zijn dat juist deze mensen gebaat zijn bij een leuke samenwerking die ook nog eens een zelfstandiger leven oplevert.

De antwoorden van de uitdagingen scans werden verwerkt in handzame inzichten welke de basis vormden voor de

workshops waarin er oplossingen voor deze uitdagingen zouden worden gezocht. Met de zes cliënten en achr ADL

assistenten die overbleven konden we de rest van het traject starten.

3.5 De deelnemers, Wie zijn het?

De deelnemers zijn allemaal heel enthousiaste mensen, ze staan open voor vernieuwing en zijn niet bang voor een

experiment. Deze instelling was nodig voor het begin van het project omdat er nog niet precies duidelijk was wat

er zou gaan gebeuren.

Cliënten

Han de Laat

Han is een zelfstandige vrouw die houdt van terrasjes en strand. Ze gaat er

graag op uit. Haar droom is om alle trapjes van Toscane op te kunnen. Zij

werkt als vrijwilliger om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan

een baan te helpen.

Woont in: Tilburg


Frank Rietman

Tot 2013 is frank werkzaam geweest als technisch tekenaar als laatste

bij DHV in Eindhoven. Daarna is hij vrijwilliger geworden bij Toegankelijk

Tilburg waar hij als ervaringsdeskundige de toegankelijkheid van openbare

gebouwen in Tilburg checked. Verder is hij ook vrijwilliger bij het regionaal

archief. Frank is vader van drie dochters.

Woont in: Tilburg

Marieke van Gastel

Marieke is een ondernemende vrouw die zich niet zomaar nee laat verkopen.

Zij is zeer politiek geëngageerd en manifesteert dit door deel te nemen aan

de cliëntenraad van de gemeente Eindhoven en Fokus wonen. Sinds kort is

zij een commissielid van de VVD in Eindhoven. Ook is zij niet bang bij de

minister van volksgezondheid aan de bel te trekken wanneer er haar inziens

iets beter kan voor mensen in haar situatie. Zij heeft een hulphond Bolan.

Woont in: Eindhoven

Berry Vrijhoeven

Berry heeft altijd gewerkt bij de sociale werkplaats Baanbrekers als

meewerkend voorman elektro, kwaliteits-controleur, via detachering

als Autocad-tekenaar en later als Projectmanager De laatste paar jaren

bekleedde hij een functie als ontwerper/tekenaar en maakte hulpmiddelen

voor mensen met een handicap die werkzaam zijn bij Baanbrekers zelf.

Helaas moest hij door zijn spierziekte stoppen met werken.

Bert Vrijhoeven

Bert heeft ook altijd bij Baanbrekers gewerkt. Hij heeft de opleiding

LEAO, BISI (Brabants In-Stroomproject Informatica) gedaan. Hij heeft er

jaren gewerkt op de financiële afdeling. Hij heeft daarnaast veel functies

bekleed als OR-lid,voorzitter OR, secretaris OR, en buiten het bedrijf in de

Cliëntenraad WSW Midden Langstraat. De laatste paar jaar werkte Bert

op de afdeling Archief en was hij bezig met digitalisering van inkomende

documenten.

Wonen in: Den Bosch


17

Henk van Lent

Henk van Lent is een oud bedrijfsdeskundige en heeft bij verschillende

bedrijven geholpen de organisatie te professionaliseren. Nu schrijft hij veel.

Henk is zeer kritisch en neemt niet zomaar alles voor zoete koek.

Woont in: Nijmegen

ADL medewerkers

Brigitte Klerks

Birgitte is ADL medewerker bij Fokus al 8 jaar en ruim 60 uur in de maand.

Meestal zijn het er 85 maar dat terzijde. Daarnaast heeft ze een partner en

twee kinderen, tieners. In haar vrije tijd is ze creatief bezig met bijvoorbeeld

schilderen.

Werkt in: Tilburg

Tim Tayeb

Tim is een ADL assistent in Tilburg. Van origine is hij israelisch. Hij is naar

Nederland gekomen om mode te studeren. Op de mode school kwam hij

erachter dat hij mode wil inzetten om mensen te helpen.

Werkt in: Tilburg

Isabelle Coray - image

Isabelle is een werknemer bij Fokuswonen. Zij is een zorgverlener in hart

en nieren. Ze vindt het ontzettend leuk om mee te denken over nieuwe

ontwikkelingen binnen Fokus.

Werkt in: Den Bosch


Monique Wilhelms

Monique werkt ook al lang bij FokusWonen en vindt het jammer dat er

weinig tijd is om de cliënten die ze helpt echt te leren kennen. Ze begrijpt

dat het concept van Fokus is dat de ADLers alleen de hulp verlenen die echt

noodzakelijk is en dat de cliënten de rest van de hulp zelf moeten regelen of

vragen, maar ze merkt ook dat sommigen wel eenzaam zijn. Ook zij vind het

erg leuk om over nieuwe dingen na te mogen denken binnen de organisatie.

Werkt in: Den Bosch

Esther de Vries

Esther werkt als ADL in Den Bosch . Een normale week is voor Esther toch

wel ongeveer 30/40 uur werken per week. Houdt de van familie, muziek en

concerten!

Werkt in: Den Bosch

Martijn Ubbink

Martijn werkt bij Fokus in Nijmegen als ADL assistent. Daarnaast volgt hij

ook de opleiding zorg en technologie in Eindhoven en daarbij zoekt hij naar

technische oplossingen voor de cliënten en verzorgers om het leven wat

makkelijker te maken en daarom vond hij het tof om samen met cliënten en

ADL medewerkers te zoeken naar oplossingen.

Werkt in: Nijmegen


19

4 De workshops

De serie workshops die volgde op de uitdagingen scan werd stap voor stap ontworpen. Pas na elke sessie werd er

gekeken hoe de volgende workshop in te richten en de nodige tools te ontwerpen. Na afloop van elke workshop werd

er geëvalueerd om te kijken of de workshop voldoende ondersteunend was om tot een resultaat te komen. In het plan

was opgenomen om de workshops gezamenlijk uit te voeren op één plek. Vanwege corona kon dit niet en werd elk

van de workshops meerdere keren uitgevoerd op verschillende plekken. Dit gaf wel ruimte om dezelfde workshop al te

verbeteren voor de volgend groep. In de workshops trachtte de FysiekFabriek steeds om deelnemers zo veel mogelijk

zelf te laten doen en zo min mogelijk te faciliteren. Dit om mensen zelf kennis op te laten doen en de deelnemers, vooral

de cliënten, niet het gevoel te geven dat er een externe partij voor hen zou bepalen wat te doen en te maken. Het was

een constant zoeken naar een balans tussen niet te veel maar ook niet te weinig bemoeienis.

4.1 Workshop #1 - van hulpvraag naar uitdaging

Tools: ( or just the images of the real tools)

Antwoorden op de uitdagingen scan van de deelnemers. Gecategoriseerd en gebruikt als discussiemateriaal voor de

eerste workshops, Tilburg, 2020.

(© Aurore Brard)


Tim en Han selecteren hulpvragen om te herformuleren. Tilburg, 2020.

(© Aurore Brard)

In het initiële plan werd er beschreven dat er groepjes van cliënten, ADLers en makers samen aan de slag zouden gaan.

Dit bleek in realiteit niet mogelijk te zijn omdat we niet specifiek genoeg in beeld hadden wat voor soort makers er nodig

waren. Daarom deden er in de eerste workshop alleen cliënten en ADL assistenten mee. Het doel van workshop #1 was

samenwerkingen te vormen van tenminste 1 cliënt en 1 ADLer die zich aan een van de problemen zou committeren die

uit de uitdagingen scan kwamen. Aan de hand van het probleem dat uitgekozen werd zou er een maker uitgenodigd

worden. De kunst was om de probleemeigenaren dit probleem te laten omdenken in een mogelijkheid en daar gelijk een

prikkelende uitdaging voor een maker mee te maken.

Zo werd: “Ik kan mijn hond niet belonen als ik met hem buiten wandel”

omgetoverd in “Hé Maker, Kun jij hondenkoekjes laten vliegen?”

En “Ik kan niet zelf boodschappen doen” in

“Hé maker, kun jij mijn boodschappen naar huis laten lopen?”

Dit was, zo bleek later, een cruciale stap in het proces. Het zorgde ervoor dat de cliënten en ADLers ineens plezier

vonden in het nadenken over alledaagse problemen. Samen grapte ze over manieren om de problemen een leuke

formulering te geven. Het zorgde voor een nieuw soort contact en gesprek tussen de cliënt en de ADLer, een relatie

normaal gesproken puur praktisch is en nu opeens verdiepend werd. Ook waren ze niet bezig met “het zorgen voor een

cliënt” of “verzorgd worden” maar waren ze samen iets nieuws aan het bouwen.

“Wow, hier hangt wel even andere sfeer dan bij de normale overleggen”

- Jolanda Weijers, manager Fokusproject Den Bosch

4 De workshops

21

Workshop #1 template ingevult door Bert en Monique met hun definitieve uitdaging, Tilburg, 2020.


Berry en Isabelle bedenken de meest pakkende uitnodigingen, Tilburg, 2020.

(© Lotte de Haan)

Later bleek ook dat het her-formuleren van de hulpvraag van de cliënt in een uitdaging voor een maker de cliënt

hielp om mensen te betrekken bij hun dagelijks ongemak. Je vraagt immers niet zo snel een bekende of vriend om

je boodschappen te doen maar wel om samen een leuke uitdaging op te lossen. Om dit te kunnen doen ontwierp

de FysiekFabriek gedachte experimenten waardoor de deelnemers aan de slag konden met de uitkomsten van de

uitdagingen scan. Workshop ronde 1 resulteerde

in een zestal uitdagingen voor makers.

4 De workshops

23

De uitnodigingen met de geherformuleerde hulpvragen. De foto’s zijn gemaakt door de ADLassistenten. 2020.


4.2 Makers waar zijn ze?

De groepjes van ADL en Cliënt hadden nu hun uitdaging klaar voor een maker om aan te sluiten. Maar waar vind je de

makers? Dit was nog wel spannend. Zoals gezegd werden de deelnemers aangespoord om zo veel mogelijk zelf op

zoek te gaan naar een mogelijke maker in hun eigen netwerk. Denk aan de handige buurman of aan je neef die op de

technische universiteit studeert. Hierdoor gingen de cliënten en ADLers met andere ogen naar hun netwerk kijken. Veel

kennis is er immers al, er moet alleen een goede manier gevonden worden om het te ontsluiten. Wanneer er bestaand

netwerk wordt ingezet is er al een band en gaat het proces sneller.

Bert, Berry, Frank en Brigitte raakten geïnspireerd op de MakerFair. Eindhoven, 2020.

4 De workshops

25

Een andere goede zet was om met de deelnemers samen naar de MakerFair te gaan in Eindhoven. Op de fair maakten

de deelnemers van FysiekFabriek kennis met allerlei makers. Met de uitgeprinte uitnodigingen probeerden zij de

juiste maker te vinden om met hen samen te werken. Tijdens de fair werd het duidelijk dat er een uitdaging ligt in

het de cliënt laten realiseren dat een maker niet zomaar een hulpmiddel uit zijn mouw tovert. Sommige makers

werden nogal overdonderd door een cliënt die direct vroeg of deze iets voor hem kon maken in plaats van de maker

te enthousiasmeren voor een mogelijke samenwerking. Dit heeft te maken met hoe cliënten normaalgesproken aan

hulpmiddelen komen, het proces draait dan helemaal om hen. Nu moeten ze inzetten op een samenwerking.

Het bezoeken van de Fair bracht geen directe samenwerkingen op maar wel twee contacten met maker organisaties

uit de buurt. Namelijk Madlab en FontysPulsed. Dit bleek ook een goede manier te zijn om met makers in contact te

komen. De contactpersonen van MadLab En Fontys Pulsed konden makers persoonlijk benaderen om hen te tippen

over FysiekFabriek en de uitdagingen. Interessant is dat er aan alle makers die zich aanmeldden niet was vermeld dat er

een betaling tegenover stond. De makers meldden zich dus allemaal aan met een intrinsieke motivatie.

Aurore en Lotte presenteren de FysiekFabriek en de uitdagingen aan de leerlingen van FontysPulsed. Eindhoven, 2020.

Het vinden van makers was het meest spannende deel van van het hele project. We wisten niet of er iemand zou

reageren op de uitdagingen of dat na een ontmoeting eenieder nog steeds bereid zou zijn het project in te stappen.

Wie zijn de Makers?

Omdat het van te voren niet precies duidelijk was wie er zou reageren op de uitnodiging van FysiekFabriek om mee te

werken is er toegezegd op alle soorten makers. Hierdoor kan er wel een goed beeld geschetst worden van de mogelijke

makers in het project.

Studenten

Studenten die een technische of praktische studie volgen zijn een mogelijk soort maker. Voordeel van het inzetten

van studenten is het enthousiasme waarmee ze aan de slag gaan. Risico van het inzetten van studenten is dat ze

onervaren zijn, meer moeten proberen en er is een kans dat het project niet af komt tijdens de termijn die zij van school

krijgen. Een ander aandachtspunt is dat de leerdoelen die hun opleiding stelt kunnen afwijken van de doelen van de

FysiekFabriek.

Deze risico’s zijn te ondervangen door een goede briefing aan de docent vanuit FysiekFabriek en door een student te

koppelen aan een ervaren maker. In het nieuwe programma van een FysiekFabriek project zal dan ook de opdracht

worden gegeven aan studenten of om een goede brief te schrijven om het project aan een andere maker over te kunnen

dragen. Een praktisch voordeel van de inzet van studenten is dat zij vanuit school beschikking hebben over allerlei

machines en gereedschap, soms zelfs materiaal.

Studenten in de FysiekFabriek

De studenten die deelnamen aan de FysiekFabriek kwamen allemaal van de minor Fontys Pulsed, people and societies

track. en werden begeleid door Steffie Ballemans.


Jelmer van de Koolwijk

Student Megatronics

Raymond de Bruijn

Student Megatronics

Stan Thijssen

Student automotive engineering

Zelfstandige makers

Makers die leven van hun makerschap zijn efficiënte en ervaren makers. Vaak zijn zij gespecialiseerd in het werken met

een materiaal of manier van maken. Ze hebben vaak hun eigen werkplaats. Voordeel van zelfstandige makers is dat zij

gewend zijn om projecten op te pakken en dus ook goed kunnen plannen en aan weten te geven wat ze nodig hebben.

Dat versoepelt het proces. Ook bezitten zij over een groot makers netwerk waardoor ze hiaten in hun kennis snel weten

op te lossen. Deze makers zijn het meest “kostbaar”. Omdat zij leven van hun makerschap is het wenselijk deze makers

een redelijke vergoeding te geven voor hun inzet.

Tineke Reijbroek - allround ontwerper

Tineke die houdt wel van een uitdaging. Ze heeft haar eigen studio en is

opgeleid als grafisch ontwerper maar heeft wel gevoel voor sociale en

maatschappelijke vraagstukken nadat haar man gediagnosticeerd is met

alzheimer. Zij heeft niet veel kennis van product ontwerp maar weet wel hoe

ze die kennis moet vergaren. Halverwege het ontwerp proces heeft zij dan

ook zelf externe expertise ingeroepen van Rob Duurland een andere

handige maker.

https://www.tinekereijbroek.nl/

4 De workshops

27

André Wiersma - Wickie design

André heeft zijn eigen metaal werkplaats waar hij allerlei kunstwerken

uit metaal maakt. André is ook ingeschakeld door Tineke om het

boodschappen frame voor Bert te produceren. André vond het waardevol om

aan het project mee te doen en bij te kunnen dragen aan het doel van

de FysiekFabriek.

https://www.facebook.com/Wickie-Wickie-Design-

338561203613581/?ref=py_c

Wout Pijpes - WoWt product design

Wout is de maker van de zwenktas voor Henk uit Nijmegen. Wout is

benaderd door de ADL uit het groepje en samen hebben zij de zwenkarm

ontworpen.

https://www.wowt.works/

René Pare - Directeur Mad Emergent art center en maker fair

René is eigenlijk een klasse apart. Hij is de directeur van een heel makers

netwerk en daardoor de perfecte verbinder van uitdagingen van cliënten en

makers maar hij vindt het ook leuk om mee te denken met de ontwerpen

zelf. Uiteindelijk is hij betrokken bij 2 FysiekFabriek projecten waar hij steeds

taken aan anderen koppelde.

https://madlab.nl/?lang=en

Makers met een baan

Dit soort makers werken bij een groter bedrijf maar vinden het leuk om in hun vrije tijd iets voor een ander te betekenen

met de inzet van hun vaardigheden. Voordeel is dat zij geen “uren aan inkomsten verliezen” wanneer ze meewerken

aan een FysiekFabriek project. Ook leveren ze gegarandeerd kwaliteit omdat ze dat op de werkvloer ook doen. Nadeel

is dat ze beperkt zijn in vrije uren en het dus langer kan duren voor een project af is. Het plannen van meetings is ook

moeilijker. Ook is er een kans dat zij minder bedreven zijn in het managen van een project van A-Z dan de zelfstandige

makers. In het bedrijf “geven ze het project vaak door” naar een interne afdeling. Binnen de FysiekFabriek Zal elk project

anders zijn dus zal de methode hierin moeten ondersteunen.


Lucas Haude - Industrial Design at Studio Mango

Lucas wilde vooral meewerken met de FysiekFabriek om meer samen te

werken met de eindgebruiker en zo met eigen ogen de impact van zijn werk

te zien.

https://studiomango.nl/

Wouter Klop - Technologist bij Philips Innovation Services

Wouter Klop werkt bij Philips als technologist en in de avond uren werkt

hij hard aan het Nederlands Robotvoetbalteam samen met een groep

enthousiastelingen. Het zijn techneuten in hart en nieren en werken het liefst

dag en nacht aan slimme oplossingen. Wouter staat te trappelen om mee te

doen in de FysiekFabriek puur om het feit dat hij iets kan maken.

https://www.innovationservices.philips.com/

Vrijwilligers

Vrijwilligers zijn makers die enkel projecten doen die ze leuk vinden of het deel van het

project dat ze leuk vinden. Dit betekent voor de FysiekFabriek dat als ze toestemmen een project op te pakken, er

duidelijke afspraken gemaakt moeten worden over de verwachtingen. Risico van het werken met vrijwilligers is dat

wanneer ze niet meer leuk vinden, het project neerleggen. Dit kan worden ondervangen door de afspraak te maken

tenminste een goede ontwerpbrief af te leveren voor een overdracht naar een volgende maker.

Erik Sprik

Erik is een gepensioneerd elektrotechnicus maar is nu vooral bezig met

concepten maken waar hij blij van wordt. Het was lastig om hem onderdelen

uit te laten voeren die hij niet zo leuk vond De communicatie met hem was

daarom lastig. Erik kwam via het netwerk van Madlab binnen.

Kees van Balkon

Kees van Balkon is heel handig en kan eigenlijk alles wel maken. Hij kwam

er iets later bij in het proces. Kees is een kennis van Berry die hem zelf vroeg

om mee te doen. Bij Kees kon je merken dat hij niet heel veel waarde zag

in het netwerk van de FysiekFabriek. Hij was blij iets te kunnen maken voor

Berry maar zocht niet de interactie met de anderen.

4 De workshops

29

(Sociale) Werkplaatsen

Sociale werkplaatsen zijn plekken waar alle gereedschappen en expertise aanwezig zijn om een project op te pakken.

Voordeel is dat veel mensen met een fysieke beperking een sociale werkplaats in het netwerk hebben en dat het

contact dus makkelijk gelegd is. Een aandachtspunt in het werken met sociale werkplaatsen is dat er aandachtig

omgegaan moet worden met de mensen die er werken. Zij kunnen over het algemeen iets minder stress verduren.

Oplossing is om het eerste contact met de woordvoerder te maken en deze een goede maker(s) in de werkplaats toe

te laten wijzen.

Baanbrekers

Baanbrekers is de de oude sociale werkgever van Berry en Bert. Daarom

hebben zij Berry kosteloos geholpen zijn ontwerp oplossing in elkaar te

zetten. Het duurde wel even voordat Berry durfde te vragen of zij hem

konden helpen maar uiteindelijk deden ze dat meer dan graag.

https://www.baanbrekers.org/

Ideeën-Makers en Waar-Makers

In alle hierboven beschreven categorieën vind je grofweg IdeeënMakers en WaarMakers.

IdeeënMakers zijn goed in het brainstormen met de persoon met de Fysieke beperking en zorgverlener. Zij zijn

kunnen buiten de kaders denken en zien overal oplossingen. Dit is heel tof omdat de cliënt en zorgverlener mee worden

genomen in het ontwerpdenken en mogelijkheden gaan zien in plaats van obstakels. Risico is dat zij te lang blijven

hangen in de brainstormfase en niet concreet worden. Dat kan een valkuil zijn omdat de persoon met fysieke beperking

en de zorgverlener dan het vertrouwen verliezen in het project. Om het vertrouwen hoog te houden is er een snelle

concretisering van de ideeën nodig. Dit is te ondervangen door een strakker FysiekFabriek curriculum te maken waarin

er sneller wordt gevraagd om modellen en keuzes. Deze IdeeënMakers moeten in het begin van een FysiekFabriekproject

betrokken zijn.

Waarmakers zijn makers die niet kunnen wachten met het uitvoeren. Dit zijn makers met zeer specialistische kennis.

Risico van deze makers is dat zij te veel maken om het maken en het doel van het project uit het oog verliezen.

“Techneuten willen graag zo veel mogelijk techniek in een oplossing stoppen

maar soms minder beter! Dan kan er ook minder kapot”

- Wouter, lid van het Robovoetbal team van VDL

Deze makers zijn goed om te betrekken na de eerste ideeën fase. De Waarmakers kunnen aangetrokken worden door

de Ideeënmakers zodat de ideeënmaker het stokje kan overdragen.

Uit de pilot kwam naar voren dat een combinatie van de twee soorten makers het beste werkt.Het doel van fysiekfabriek

is wel om mensen samen te laten werken en niet zomaar een tekening over te geven aan de volgende maker.

4.3 Workshop #2 - Brainstormen

Workshop #2 stond in het teken van een kennismaking tussen de makers en de groepjes van ADL en Cliënten.

Oorspronkelijk was het plan om er een gezamenlijk kennismakings evenement van te maken.

Daarin was het de bedoeling dat elke cliënt even kennismaakte met alle geïnteresseerde makers zodat

mensen waartussen het goed klikte, samen konden gaan werken. Vanwege COVID werkten we met een voorselectie

waar makers al een keuze maakte uit de uitdagingen. Dit leverde verder geen problemen op. Toch ontstond er een

groepje waarbij de match minder soepel ging. Dit vertraagt het proces en is nog een reden waarom het beter is als de

deelnemers de makers uit hun eigen netwerk kunnen halen. Een andere oplossing is een strengere selectie wanneer

makers zich aanmelden of wel de voorwaarden duidelijker gecommuniceerd moeten worden.


MoKaMa lijst

(MOET KAN MAG)

Welkom

bij de FysiekeFabriek

WAAROM DOE JE MEE AAN DE FYSIEKFABRIEK?

WAT WIL JE ERUIT HALEN EN WAAROM?

Welkom




Welkom




MOET

Waar moet de oplossing voor de uitdaging echt aan voldoen? Wat zijn de

essentiële elementen om deze oplossing echt te laten werken?

Voorbeeld: Het moet vast gemaakt kunnen worden aan de rolstoel.

Richtlijnen voor

het ontwerp

ONTWERP

Dit zijn geen strenge regels maar een streven.

Als we het binnen deze richtlijnen kunnen realiseren dan

Is het wordt het makkelijker dit project te implementeren

in Bestaande structuren.

KAN

Waar zou de oplossing voor de uitdaging aan kunnen voldoen? Wat zijn

de elementen welke niet echt noodzakelijk zijn maar wel heel fijn zouden

zijn om te hebben?

Voorbeeld: Het ontwerp zou opvouwbaar kunnen zijn.

DIT KAARTJE HELPT OM VERWACHTINGEN TE

COMMUNICEREN NAAR JE PROJECTGROEP!

WORKSHOP #2

FysiekFabriek



WORKSHOP #2

FysiekFabriek



WORKSHOP #2

FysiekFabriek

Richting

- HET MATERIAAL BUDGET

Max €500,-

Als je meer nodig hebt, laat het weten dan bespreken we

de mogelijkheden en kansen

- DE TIJD (IN UREN)

33 uren makers hebben om aan dit project te werken.

(incl. deze workshops)

- DE DEADLINE (maar niet een hele strenge)

17 DECEMBER

Deze dag houden we een presentatie waar we

de voorlopige uitkomsten willen laten zien. Het zou heel

tof zijn als er dan een prototype is. Zie het als een leuke

uitdaging.

WORKSHOP #2

FysiekFabriek

MAG

Waar mag de oplossing voor de uitdaging aan voldoen maar alleen als

er tijd over is ;)

Voorbeeld: Het zou leuk zijn als het werkt op zonne-energie.

WORKSHOP #2

FysiekFabriek

Stappenplan

RICHTING

Wat is de richting die jullie opgaan? Welk idee willen jullie

uit gaan voeren?

COMMUNICATIE

Hoe gaan jullie communiceren?

-> Whatsapp Whatsapp // Telefoon Telefoon // Online Online // Fysiek? Fysiek?

En op welke momenten?

STAPPEN:

Wat zijn de stappen die jullie nemen in het proces?

Deze stappen zijn voorbeelden om je te helpen, vul aan of

streep weg wat niet van toepassing is.

- Onderzoeken

Misschien wil je de situatie van de uitdaging in het echt

samen onderzoeken?

Je zou ook kunnen onderzoeken wat er al bestaat aan

hulpmiddelen in deze categorie om wat inspiratie op te

doen.

- (TECHNISCHE) TEKENING

MAKEN

Deze tekening is een precieze werktekening van wat je gaat

maken. Het helpt je om een goed inzicht te krijgen in hoe je

iets precies in elkaar gaat zitten.

- PROTOTYPE MAKEN

Door een prototype te maken kun je je idee goed testen en

aanpassingen maken voordat je het uiteindelijke design

gaat maken.

- KOSTENPLAATJE MAKEN

Door een kostenplaatje te maken weet je ook gelijk welke

onderdelen en

Materialen er nodig zijn. Misschien kun je de onderdelen

dan wel ergens vinden.

TAKEN

Jullie verdelen de taken

WORKSHOP #3

Het 1e testbare model of prototype testen.

- Schetsen maken

Door schetsen te maken, visualiseer je de ideeën.

- SELECTEREN

Selecteer het idee waar je verder mee wil, door samen te

kiezen ga je gezamenlijk met de neuzen dezelfde kant op

het proces in.

VERBETERINGEN EN AANPASSINGEN

MAKEN AAN HET ONTWERP

PRESENTATION 17 DECEMBER

- MODEL(LEN)L MAKEN

Een model maken van het idee. Dit helpt om samen te

praten over het ontwerp.

Wat kan er beter en wat kan er anders?

WORKSHOP #2

FysiekFabriek

WORKSHOP #2

FysiekFabriek

Workshop #2 Tools

• Richtlijnen voor het ontwerp

• MoKaMa lijst

• Verwachting templates,

• Richting poster

• Stappenplan

Verwachting templates, Tilburg, 2020.

4 De workshops

31

Toen de groepjes eenmaal gevormd waren begonnen deze met het uitspreken van verwachtingen van het project.

Dit onderdeel was goed om te kijken of de verwachtingen wel overeen kwamen en om deze bespreekbaar te maken.

Zo kwam Bert erachter dat hij open moest staan voor ideeën van makers die misschien niet overeen zouden komen

met zijn eigen ideeën.

Brainstormsessies, Tilburg en Den Bosch, 2020.

(© Lotte de Haan)


Daarna brainstormde de groepjes over de mogelijkheden van de uitdaging. Aan de hand van de Mokama lijst (de moet -

kan - mag lijst ) stelde samen de eisen voor de oplossing samen. Een stap in het proces, die in deze workshop miste, is

een grondige analyse van de uitdaging. De groepjes gingen gelijk over in brainstorm fase. Door de uitdaging eerder goed

te analyseren waren de deelnemers misschien met een helderder idee over wat te doen naar huis gegaan. Nu moesten

er meerdere meetings tussendoor gepland worden om ideeën te concretiseren. Dit werd nog eens moeilijker doordat de

COVID maatregelen met de dag strenger werden en groepen elkaar alleen online konden zien. Het was lastig om fysiek

dingen te testen en modellen te maken. Het vergde van iedereen veel extra organisatie en planning.

Na deze workshop konden de makers aan de slag. In de Whatsapp groepen vlogen de afbeeldingen heen en weer.

De ADLers maten rolstoelen op, of kropen eronder om een of andere bevestiging te fotograferen en zette ikea kastjes

in elkaar. De makers stuurde updates, schetsen en filmpjes. Door corona kwam het goed uit dat dit via Whatsapp kan

maar het bood ook een mooie gelegenheid om te testen of dat inderdaad op afstand kon. Dat biedt mogelijkheden

voor de toekomst.

Brainstormsessie, Zoom, 2020.

4 De workshops

33

MoKaMa lijst

(MOET KAN MAG)

MOET

Waar moet de oplossing voor de uitdaging echt aan voldoen? Wat zijn de

essentiële elementen om deze oplossing echt te laten werken?

KAN

Waar zou de oplossing voor de uitdaging aan kunnen voldoen? Wat

zijn de elementen welke niet echt noodzakelijk zijn maar wel heel fijn

zouden zijn om te hebben?

MAG

Waar mag de oplossing voor de uitdaging aan voldoen maar

alleen als er tijd over is ;)

WORKSHOP #2

Fysiek-

Fab-

Stappenplan en

takenverdeling

RICHTING

Wat is de richting die jullie opgaan? Welk idee willen

jullie uit gaan voeren?

COMMUNICATIE

Hoe gaan jullie communiceren?

-> Whatsapp // Telefoon // Online Online // Fysiek? Fysiek

En op welke momenten?

STAPPEN:

Wat zijn de stappen die jullie nemen in het proces?

Deze stappen zijn voorbeelden om je te helpen, vul aan

of streep weg wat niet van toepassing is.

- ONDERZOEKEN

Misschien wil je de situatie van de uitdaging in het echt

samen onderzoeken? Je zou ook kunnen onderzoeken

wat er al bestaat aan hulpmiddelen in deze categorie om

wat inspiratie op te doen.

Doen? Resultaat datum? Wie doet dat?

- SCHETSEN MAKEN

Door schetsen te maken, visualiseer je de ideeën.


- SELECTEREN

Selecteer het idee waar je verder mee wil, door samen

te kiezen ga je gezamenlijk met de neuzen dezelfde

kant op het proces in.


WORKSHOP #2

- MODEL(LEN) MAKEN

Een model maken van het idee. Dit helpt om samen te

praten over het ontwerp.

Wat kan er beter en wat kan er anders?


- (TECHNISCHE)

TEKENING MAKEN

Deze tekening is een precieze werktekening van wat je

gaat maken. Het helpt je om een goed inzicht te krijgen in

hoe je iets precies in elkaar gaat zitten.


- PROTOTYPE MAKEN

Door een prototype te maken kun je je idee goed testen

en aanpassingen maken voordat je het uiteindelijke

design gaat maken.


- KOSTENPLAATJE MAKEN

Door een kostenplaatje te maken weet je ook gelijk

welke onderdelen en

Materialen er nodig zijn. Misschien kun je de onderdelen

dan wel ergens vinden.


WAT HEB JE NODIG VAN

FYSIEKFABRIEK?

Voor volgende keer:

- WORKSHOP #3: Het 1e testbare model of prototype testen.

- VERBETERINGEN EN AANPASSINGEN MAKEN AAN HET ONTWERP.

- PRESENTATION 17 DECEMBER

FysiekFabriek

4.4 Workshop #3 - eerste ontwerp en uittesten

In workshop #3 moesten de eerste ontwerpen uitgetest worden. Het bleek alleen dat de meeste groepjes nog niet klaar

waren met een prototype. We hadden de groepen 3 maanden gegeven om tot een prototype te komen maar dit was

voor sommigen niet genoeg. De materialen en tools ontworpen voor de workshop waren dan ook niet passend op dat

moment. Dit kan in het vervolg voorkomen worden door een duidelijker programma te maken en deze helemaal van te

voren te communiceren naar deelnemers. De materialen kunnen later nog gebruikt worden wanneer de groepen klaar

zijn om te testen.

De derde workshop ging nu vooral over hoe voor te bereiden op de eindpresentatie die op 17 december gehouden zou

worden, de WaHoWa lijst (waarom-hoe-wat lijst) die daarvoor ontwikkeld was kwam wel goed van pas.

Test Tips en Tools

Je test je eerste modellen uit

om te kijken hoe je verder kunt.

1. CHECK JE MOKAMA LIJST.

Heb je iets over het hoofd gezien?

Pas en vul aan waar het nodig is.

2. TEST ROUTEKAART

Teken uit hoe jouw route met je nieuwe uitvinding gaat worden.

Welke stappen moet je doen en wat zijn de belangrijke momenten? Vul de momenten in op de route kaart.

WAHOWA lijst

(WAAROM HOE WAT)

WAAROM

Waarom hebben jullie dit gemaakt?

Voorbeeld: Een hulphond moet beloond worden buiten zodat hij goed luistert en de zelfstandigheid

daardoor vergroot wordt.

Wie vertelt?

HOE

Hoe hebben jullie dit aangepakt?

Voorbeeld: Wij hebben gekeken naar bestaande ballenschieters en deze aangepast naar de goede

koekjes grootte, en door goed samen te werken en regelmatig contact te hebben.

bv: “Je wil de hond uitlaten”

bv: “Je gaat naar buiten”

bv: “Je drukt op het knopje om

een koekje te laten vliegen etc”

Wie vertelt?

WAT

Wat is het geworden / moet het worden?

Voorbeeld: Een koekjes machine die met de stem bediend kan worden.

bv: “Je vult de koekjes machine

3. PROBEER HET UIT!

Selecteer samen de meest cruciale momenten uit de routekaart. Welke momenten zijn echt noodzakelijk?

Probeer deze momenten samen uit te voeren, hoe gaat het?

HOE DOE JE DAT?

bv: “Je vraagt de hond een opdracht te doen”

Wie vertelt?

WORKSHOP #3

FysiekFabriek

1 persoon voert het moment uit. 1 persoon schrijft op wat er gebeurt 1 persoon maakt foto’s of filmt de uitvoering.

4. EVALUEER DE ACTIES.

Wat zou beter kunnen

Hoe kun je het verbeteren?

Wat is het meest belangrijk om als eerste op te lossen?

5. STAPPENPLAN.

Kijk opnieuw naar je stappenplan, hoe ga je verder?

Wat heb je nu nog nodig om het doel te bereiken?

WORKSHOP #3

Workshop #3 Tools

• Test Tips en Tools (testroute kaart)

• WaHoWa Lijst

• uit-NODIG-ing

FysiekFabriek

uit-NODIG-ing

Wat heb je nog nodig om het project te laten slagen, waar zou je dat

kunnen vinden en wie kan helpen om dat voor elkaar te krijgen?

?

MATERIAAL

KENNIS

NOG NODIG

WAAR TE

VINDEN?

WIE KAN JE HELPEN?

Zoek op welke personen

jou kunnen helpen,

zoek ook de

contactgegevens erbij.

bv: Buismateriaal bv: Praxis bv: Filiaalmanager van

Praxis

bv: Hondentrain kennis bv: HulphondNederland bv: Hondentrainer

hulphond Nederland

GEREEDSCHAPPEN

PLEKKEN

...

De lijst onder wie kan je helpen kun je nodig je uit voor de presentatie, op

17 december.

WORKSHOP #3

FysiekFabriek


4.5 De Ontwerpen

De ontwerpen die uit de samenwerkingen zijn gekomen of nog gaan komen variëren van een simpel hulpstuk tot een

robot arm. Een budget voor materiaalkosten en makersuren werd gefaciliteerd door FysiekFabriek daarnaast droeg

Fokuswonen bij door de ADL-assistenturen voor haar rekening te nemen. (17 uur per project)

Hans’Schans

Een draagbare en meeneembare rolstoel ramp die Han elk drempeltje laat

overkomen.

Prototype materiaal kosten: te realiseren

Zwenkarm

Een handige arm voor Henk met een tas die aan de rolstoel bevestigd kan

worden en achter de rolstoel opgeborgen

kan worden.

https://www.youtube.com/watch?v=QEN0ZrSpQS4&t=24s

Prototype materiaal kosten: €105.22

Boodschappenhulp

Een structuur aan de rolstoel die Bert helpt een winkelkarretje vast te

houden en die hem in staat stelt de boodschappen makkelijk op de lopende

band kan zetten.


4 De workshops

35

Grijparm

Een arm voor Frank die hem helpt dingen van de vloer af te tillen.


Cookie machine

Een automatische koekjes dispenser die Marieke in staat stelt haar

hulphond Bolan onderweg zelf te belonen.

Prototype materiaal kosten: €48.35 + Fontys Pulsed prototyping-budget

Op en Neer kast

Een kast voor Berry die automatisch omhoog en naar beneden kan zodat hij

ook spullen op de bovenste en onderste plank kan opbergen.

https://www.youtube.com/watch?v=WPlkpPimEYA&t=95s

Prototype materiaal kosten: €300.00 + Baanbrekers bijdrage

Mooie product foto’s worden binnenkort gepubliceert op de website www.fysiekFabriek.nl


4.6 De samenwerkingen

De ADLers in actie, Den Bosch, 2020.

De samenwerkingen gingen over het algemeen goed en de contacten tussen de mensen waren warm en meegaand. In

het begin kon je wel merken dat sommige makers moesten wennen aan het werken met een persoon met een fysieke

beperking. Het is even zoeken naar wat je wel of niet kan zeggen of doen. Vooral de precieze rol van de ADLer was niet

meteen helemaal helder. De organisatie Fokuswonen stond er op dat de ADLers mee zouden doen met de FysiekFabriek

omdat zij kennis hebben van wat werkt binnen de organisatie. Zij bleken in de projectgroepen een soort “geweten”. Zij

kunnen omgaan met de emoties rondom het hebben van een fysieke beperking waar een maker vaak niet bekend mee

is. Hiermee brengen zij een objectieve blik op hetgeen wat ontworpen wordt. Veel ADLers hielpen ook met assisteren

in het maakproces door dingen op te meten en foto’s te maken waar de makers verder mee konden werken. Maar op

sommige momenten voelde ze zich een beetje nutteloos. Er zijn twee oplossingen hiervoor; de ADL alleen op cruciale

momenten erbij vragen bijvoorbeeld bij workshop 1, en de presentatie of de ADL als groepsleider benoemen en deze

ook verantwoordelijk te laten zijn voor de agenda van de projectgroep. Het blijft belangrijk om de ADLers mee te nemen

omdat zij in de toekomst ook rollen gaan vervullen in de FysiekFabriek.

“De presentatie die de FysiekFabriek gaf in de ondernemingsraad van Fokus was

echt een Eye opener, Ik ben overtuigd dat vele cliënten en medewerkers bij Fokus

genoeg momenten kennen waarin met kleine, soms huishoudelijke onderdelen oplossingen

bedacht zijn. Ik kan er zelf al legio noemen.”

- Jolanda Wieringa, OR voorzitter

4 De workshops

37

4.7 De workshop tools

MokaMa lijst. Tilburg, 2020.

De tools bleken voor sommige groepjes goed te werken en andere groepjes maakte er minder gebruik van. Achteraf

gezien miste er sommige stappen in het proces en was de timing soms niet helemaal perfect. Er had een analyse van

de uitdaging plaats moeten vinden in workshop 1 en de tools om te testen zijn nu niet uitgeprobeerd. Ook merkte Steffie

Ballemans, de begeleider van de studenten van Fontys Pulsed op dat de omgeving waarin de workshops gehouden

werden (in buurtcentra) inspirerender had kunnen zijn. Bijvoorbeeld in een werkplaats of atelier. Dat zou de groepjes

meer aansporen om sneller te beginnen met modellen maken.

4.8 Zelfstandig

In bovenstaand traject werden de groepjes best intensief begeleid. De afspraken werden ingepland door de ontwerpers

en zij stuurden ook herinneringen zodat de oplossingen goed zouden vorderen. Interessant was dat in Nijmegen cliënt

Henk van Lent en ADL Martijn Ubbink zelfstandig aan de slag gingen met de workshop materialen. Zij kwamen zo ook

tot een nieuwe oplossing. Hierdoor werd duidelijk hoeveel begeleiding noodzakelijk is voor een groepje om samen een

oplossing te maken! Dat is prettig voor het project want dat betekent dat de kennis deelbaar is.


4.9 Ultra-maatwerk

De koekjesmachine, werd zo persoonlijk dat zelfs de naam van Bolan erin gegrafeerd werd. 3D geprinte onderdelen.

Eindhoven, 2020. (© Jelmer van de Koolwijk en Raymond de Bruijn)

De aanpak van het extreem op maat werken, namelijk één ontwerp voor één persoon, is anders dan nu veel gezien

wordt. Door een oplossing helemaal voor één iemand te maken gaat het proces heel snel. Er kunnen snel besluiten

worden genomen en er zijn minder mitsen en maren. Dit maakt dat de energie en het plezier in de groepjes hoog blijft.

Later kan gekeken worden hoe een oplossing ook voor iemand anders kan werken. Het zal nooit helemaal hetzelfde zijn.

Je zou daar een kanttekening bij kunnen plaatsen maar dit is wel de reden waarom er binnen 4 maanden een prototype

is ontwikkeld voor Marieke om haar hulphond zelf een koekje te geven waar Hulphond Nederland al 5 jaar doet

over een prototype.

4 De workshops

39

5 Presentatie en Meedenksessie

Breakout-rooms organiseren, behind the scenes.

Eindhoven, 2020.

Als afsluiting van de pilot van de FysiekFabriek was er een expositie gepland waar niet alleen de gemaakte

hulpmiddelen zouden worden geshowd maar het zou ook een mooi moment zijn voor een evaluatie van de

samenwerkingen. Het idee was om professionals uit het veld te betrekken en mee te laten denken over de voortzetting

van het project. Deze presentatie werd nu helemaal online ingericht. Om de toeschouwers toch een inkijkje te kunnen

geven in de samenwerkingen en wat deze betekende voor de deelnemers werd er een mini documentaire gemaakt.

5.1 Tandje erbij

Doordat er gefilmd zou worden voelden de projectgroepen ineens het vuur aan de schenen. Ook al wisten sommigen

dat de ontwerpen niet af zouden zijn voor de officiële presentatie was de aankomende film een impuls om net een

tandje harder werken. Hierdoor werd het duidelijk dat het goed werkt als er een presentatie moment wordt opgenomen

in het programma wat de groepjes samen doorlopen.

Bekijk de film: https://vimeo.com/491974335

De film was ook een goed moment om te kunnen peilen wat de deelnemers uit het project gehaald hebben. Waar zien

zij de waarde van FysiekFabriek? Ruben van de Story Supplier, interviewde alle deelnemers over hun ervaring. Alle

deelnemers waren over het algemeen positief over het proces en de uitkomsten. Opvallend was dat de meeste mensen

niet de uitkomsten als belangrijkste deel van het project zagen maar de samenwerkingen en de opgedane kennis en

ervaringen.


Opbouwende kritiek was dat de communicatie en planning duidelijker had gekund. Ook vonden sommige makers de

tijd die ze kregen erg kort maar vonden ze het wel fijn dat er een deadline was omdat je dan ook sneller met een idee of

uitkomst komt.

Een groot compliment voor de FysiekFabriek was dat alle deelnemers aangaven het idee te hebben dat de FysiekFabriek

echt luistert en probeert te faciliteren in wat er nodig is om tot een resultaat te komen. Dat is echt een verschil met de

reguliere weg naar het verkrijgen van hulpmiddelen en een waarde die behouden moet worden in de vervolgaanvraag.

“Jullie maken wondertjes”

- René Paré

De cliënten die deelnamen vonden het vooral een mooi idee dat ze iets aan het ontwikkelen waren waardoor ze

misschien ook anderen kunnen helpen in de toekomst.

Ruben Peeters interviewt en filmt Frank over zijn ervaring

als deelnemer in de FysiekFabriek. Tilburg, 2020.

(© Aurore Brard)

Niet alle interview clips zijn verwerkt in de video maar de audio opname wordt gebruikt voor documentatie.

5.2 De presentatie

De presentatie van 17 december had als doel om het project te laten zien aan verschillende (potentiële)

belanghebbenden. In het eerste deel presenteerde we het project de FysiekFabriek. De presentatie was open voor

iedereen. Het publiek bestond uit ongeveer 55 bezoekers van de doelgroep zelf tot professionals uit het veld. Na het

concept gepresenteerd te hebben gingen de bezoekers uiteen in break-out rooms waarin de projectgroepen zelf hun

project presenteerden en feedback vroegen aan hun publiek. Dankzij de uitgebreide briefing van de deelnemers van de

FysiekFabriek verliep het soepel.

Het tweede deel van de presentatie stond in het teken van professionals mee te laten denken over verschillende

kwesties die opkwamen tijdens de pilot. Dit gebeurde weer in break-out rooms. De ideeën en inzichten die opgehaald

werden zijn gebruikt in de vervolgaanvraag. Elk van de break-out rooms werd geleid door een moderator die deel

uitmaakt van de FysiekFabriek. Zo werd het een collectieve presentatie. Bij elk van de break-out rooms was ook een

cliënt aanwezig om de stem van hen te vertegenwoordigen bij het bespreken van de kwesties.


41

5.3 De kwesties

De kwesties die met professionals besproken werden in het tweede deel van de presentatie waren als volgt:

Notulisten gids en notities over de gesprekken in de breakout rooms gemaakt door deelnemers. 2020.

Hoe kunnen de WMO en hulpmiddelenleveranciers de FysiekFabriek ondersteunen en andersom?

Moderator: Lotte de Haan

De aanwezigen waren onder andere Jeroen Lambriks, directeur Fokus Wonen en Anouk van Bavel,

kwaliteitsmedewerker gemeente Breda. Er werd gediscussieerd over hoe de gemeente zou kunnen helpen de

FysiekFabriek een duurzame toekomst te geven. Kan er een aanpassing gemaakt worden in het aanbestedingsbeleid?

Volgens Anouk is dit geen goed idee omdat het inkoopbeleid veranderd moet worden. Als je snel wil beginnen is dat

geen optie. Het idee om het PGB in te zetten voor het financieren van een maker en of materiaal werd door Marieke, het

geweten van de cliënten, snel van tafel geveegd.

“Gemeente moet meer lef krijgen om de cliënt zelf mee te laten beslissen.

Ook om zelf met een maker in zee te kunnen gaan. En ook niet elke cliënt

kan zelf met een PGB omgaan wat het ook lastig kan maken”

- Marieke van Gastel

Daarnaast is het PGB budget ook aan veel voorwaarden en regels gebonden.

Een oplossing zou kunnen zijn om een clausule in te bouwen. Waardoor er ook een lokale maker Ingehuurd kan worden

door een cliënt als zijnde hulp. Dit is een erg belangrijke opmerking omdat zoals eerder gezegd; wie betaalt bepaalt. Er

moet dus een constructie bedacht worden waarop de cliënt het geld zelf kan besteden naar eigen inzicht. Dit gaat dus

ook over het vertrouwen wat de gemeente toont in mensen die aanspraak maken op de WMO of het PGB budget. Zij

zullen het een en ander los moeten laten.

Hoe past FysiekFabriek binnen bestaande organisaties zoals Fokuswonen?

Moderator: Martijn Ubbink

In deze break-out Room gingen er vooral ADL assistenten, zowel deelnemers als niet deelnemers in gesprek met

manager ADL assistentie om te bespreken. Hoe een organisatie als Fokus ruimte kan maken om hun werknemers te

betrekken in een project als de FysiekFabriek en daarmee ook mee laat werken aan een innovatie in de organisatie.

Duidelijk werd dat het nodig is dat het niet MEER werk is maar juist een aanvulling op. Er zullen dus uren vrij moeten

worden gemaakt voor ADL assistenten om mee te werken. Daarnaast zien de ADL een goede rol voor zichzelf als

een soort tussenpersoon tussen de cliënten en de FysiekFabriek, ZIj pikken immers allerlei soort problemen op.

Sommige opmerkingen van cliënten kunnen zij nu geen plek geven, dat geeft soms een onbevredigt gevoel op. Als de

FysiekFabriek hen kan opleiden in het herkennen van kansen om met de FysiekFabriek op te pakken zou dat een mooie

aanvulling op hun werk zijn. Het is dus nodig dat Fokus gaat faciliteren dat de ADL assistenten weten van en kunnen

leren van de FysiekFabriek.


Wie neemt het risico van de producten die gemaakt worden?

Moderator: Jurre Ongering (projectleider de Waag MakeHealth)

Een interessant onderdeel van de FysiekFabriek is het Risico vraagstuk. Een break-out room werd daarom hieraan

gewijd. Bij een regulier hulpmiddel is de fabrikant verantwoordelijk voor fouten en of ongelukken veroorzaakt

door het hulpmiddel. Nu is het een ander verhaal; wat als er iets kapot gaat of als er een ongeluk gebeurt, Wie is er dan

verantwoordelijk en aansprakelijk? De cliënt heeft immers zelf meegewerkt aan het hulpmiddel. De groep vond het niet

zo een probleem zolang het maar goed wordt afgesproken van te voren. Ook merkte Han (cliënt) op dat ze nu eindelijk

wel eens klaar zijn met de betutteling en dat ze zelf het risico wil nemen. Een voorwaarde is dan het vertrouwen tussen

haar en de maker en dat is een keuze die mensen zelf kunnen maken.

De groep concludeerde dat het risico (nog) niet de belangrijkste vraag is. De goede voorbeelden en ontwikkelkansen

van dingen die al bestaan of in samenwerkingen ontwikkeld zijn, zijn vaak onzichtbaar! Daar moet een platform voor

komen.

Daar zien mensen ook wat verder vermarkt kan worden. Dat trekt wellicht mensen aan die het risico van de volgende

stap durven nemen. We moeten niet blijven hangen in ons afvragen waarom het niet gebeurt, maar juist bedenken hoe

het wél kan.

Hoe wordt fysiekfabriek financieel haalbaar en zelfstandig?

Moderator: Clarissa Thimm

Deze groep ging in gesprek over hoe de FysiekFabriek financiëel haalbaar kan worden

Het is belangrijk om hierover na te denken omdat dit ook een groot deel van de duurzaamheid van het project bepaalt.

Clarissa Thimm, oud ADL medewerker en nu financieel consulent en Henk van Lent, cliënt bij Fokus en veel ervaring

in bedrijfs optimalisering, maakten samen een bedrijfsplan die van toepassing zou kunnen zijn op de FysiekFabriek.

Interessant is het om te kijken wat de FysiekFabriek kan verkopen in de toekomst. Zij zien een kans in het maken van

goede opleidings trajecten en deze aanbieden bij andere instellingen. Het is waarschijnlijk niet haalbaar om nooit meer

afhankelijk te zijn van subsidies maar afbouwen is wel belangrijk.

Een andere kans werd gezien door ontwerper Robin Weidner: laat de FysiekFabriek een soort innovatie lab zijn voor

grotere hulpmiddelen leveranciers! Zij kunnen dan profiteren van relatief goedkope onderzoek en ontwerp kosten en het

stokje overnemen nadat het prototype is ontwikkeld en uitgetest. Wellicht kunnen zij bijdragen in de materiaalkosten

voor de ontwikkeling. De groep raadde ook aan om te kijken naar een heldere en goede bedrijfsstructuur met

verschillende rollen.

Hoe zijn de makers betrokken in de toekomstige FysiekFabriek?

Moderator: Tineke Reijbroek

Hier gingen vooral makers, zowel degene die hebben meegedaan als geïnteresseerde makers in gesprek over hoe

makers betrokken zouden willen worden in de FysiekFabriek. Het werd duidelijk dat alle makers er niet aan hoefden te

verdienen maar dat een kleine vergoeding wel op zijn plek is. Zij zien wel een duidelijk verschil in een rol als “gewoon

maker” en als projectleider dus dat je ook nog alle communicatie eromheen moet doen. Dat is een deel wat ze minder

leuk vinden. De rol van projectleider zal dus door iemand anders vervuld moeten worden als de vergoeding klein blijft.

Een grote waarde van deelname aan de FysiekFabriek voor makers is dat zij toegang hebben tot een nieuw netwerk met

veel kennis en kunde. Dit is iets wat de FysiekFabriek meer zou kunnen gaan faciliteren in de toekomst.

“Omdat je allemaal aan hetzelfde doel werkt is het ook makkelijker om contact te leggen”

- Tineke Reijbroek, maker in de FysiekFabriek


43

5.4 Ambassadeurs

De sessie leverde maar liefst 12 ambassadeurs op. Jeroen Lambriks opperde voor de presentatie op dat het belangrijk

was mensen aan het project te verbinden en zich aar publiekelijk voor moesten opgeven. Daarom werd de presentatie

geëindigd met het benoemen van de ambassadeurs. Jeroen Lambriks liet ze beloven het concept van de FysiekFabriek

minstens vier keer te laten vallen aan verschillende tafels het komende jaar.

Ambassadeurs zeggen live toe om de FysiekFabriek te helpen op het scherm achter

Lotte en Aurore in de online presentatie. Eindhovem, 2020.

Door het benoemen van de ambassadeurs werd wel duidelijk dat er nog geen duidelijke rol voor hen uitgestippeld was.

Wat wordt er van hen verwacht en welk materiaal van de FysiekFabriek krijgen zij om het woord te verspreiden.


5.5 Groot Cadeau

De ontwerpers wilde de presentatie afsluiten toen Jeroen Lambriks uit het scherm verdween en onder zijn tafel een

whiteboard vandaan haalde met €20.000 erop. Het was een enorme verrassing voor alle deelnemers! Dit is niet alleen

een enorm cadeau maar ook een blijk van vertrouwen en daarnaast een verzekering van een samenwerking voor de

komende twee jaar. Jeroen Lambriks zal vertrekken als directeur van Fokus wonen maar door deze verzekering is de

samenwerking gewaarborgd, ook met de nieuwe directeur in zicht.

Jeroen Lambriks doneert €20.000 aan FysiekFabriek tijdens de oline presentatie. 2020.


45

De ambassadeurs bekijk je op: https://fysiekfabriek.nl/community


6 De Toekomst

Nu is het zaak om alle geleerde lessen mee te nemen en te verwerken in de vervolgaanvraag die zich voornamelijk zal

concentreren op het verduurzamen van het project en alle kansen die genoemd zijn te onderzoeken. Verduurzaming van

het concept vinden we erg belangrijk omdat we veel van cliënten gehoord hebben dat zij zorgverleners, beleidsmakers,

plannen en innovaties zien komen en gaan maar de beperking blijft. Dat is zo demotiverend. Dat maakt de motivatie om

het project voort te laten bestaan groot. Een grote focus zal uitgaan naar het verspreiden en deelbaar maken van kennis

over zowel de oplossingen zelf als over de manier van werken.

In het eerste plan werd beschreven dat de oplossingen die gemaakt zouden worden open-source beschikbaar zouden

komen. Het is in de pilot niet gelukt te onderzoeken hoe dit het beste gedaan kan worden omdat sommige groepjes nog

niet klaar zijn met het prototype. Daarom zijn ze niet tevreden genoeg om het prototype te delen met anderen. Dit is wel

een heel belangrijk onderdeel, niet alleen omdat de FysiekFabriek alle ontwerpen voor een zo groot mogelijk publiek

beschikbaar wil stellen maar ook om aan deelnemers te kunnen laten zien dat zij ook anderen helpen met hun eigen

deelname en inzet. Dat blijft toch een van de belangrijkste redenenen om zichzelf in te zetten voor de FysiekFabriek.

6 De Toekomst

47

“HET IS HEEL LEUK

OM ZO ECHT SAMEN

MET DE CLIËNT AAN

EEN VERBETERING

TE WERKEN ”

- BRIGITTE ADL ASSISTENT IN TILBURG

48/49

Wij bedanken

Berry, Kees, Isabelle, Tineke, Bert, Esther, Monique W, Rene, Rob, Andre, Jelmer, Raymond,

Marieke, Bolan, Stan, Tim, Han, Eric, Steffie, Henk, Martijn, Wout, Frank, Lucas, Brigitte,

Wouter, Ton, Jeroen, Rianne, Jolanda, Richard, Annelies, Cindy, Remy, Niels, Samantha,

Lise, Nicole, Birgit, Sylvia, Inge,Marcel, Stephan, Birgit, Martin, Monique T.

Minsung, Mayra, Sibel, Bregje, Reinout, Jurre, Oscar, Clarissa, Sara, Ismail, Mike,

Annemarie, Lucette, Gonnie, Sara, Oriane, Ruben, Nazanin.

FokusWonen, MAD lab, FONTYS pulsed, Art-Tech society,

Stimuleringsfonds Creatieve industrie, Agis Innovatie fonds, Baanbrekers.

Zonder jullie had dit project niet kunnen gebeuren.

We zijn er klaar voor om alle energie die we kregen van deze eerste pilot, te

investeren in de volgende fase! Eindhoven, 2020.

49

Hulpmiddelen op maat

maak je samen.

www.FysiekFabriek.nl

www.aurorebrard.com

www.lotdehaan.nl

FysiekFabriek 2020 Verantwoording Chronisch Gezond

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?