Tijdschrift 1/2021 - Een mensenleven lang bij HVK, Gehoorbescherming, bloedende oren

08 - Preventie
09 - Preventie
Thema zintuigen:
het gehoor
Wat zijn zintuigen eigenlijk?
Zintuigen zijn uitwendige organen waarmee mensen en dieren dingen kunnen waarnemen. Het zijn er 5: je oren (horen), tong (proeven),
neus (ruiken), huid (voelen) en ogen (zien). Zonder die 5 zintuigen zou je je geen beeld kunnen vormen van je omgeving.
In die 5 lichaamsdelen zitten piepkleine draadjes die naar je hersenen gaan: zenuwcellen. Wanneer iemand bijvoorbeeld iets zegt,
ontstaat er een prikkel. Je oren geven die prikkel door aan je hersenen in de vorm van een elektrisch stroompje. Je hersenen krijgen de
boodschap dat je iets hoort en op welke toon.
Wat als een zintuig wegvalt?
Het kan gebeuren dat de zenuwcellen van een zintuig geen prikkels meer doorgeven aan je hersenen. Dan ben je bijvoorbeeld blind. Het
hersendeel dat prikkels van je zintuigen ontvangt, is verdeeld in 5 delen: voor elk zintuig een stukje. Als het stukje dat verantwoordelijk is
voor je zicht geen prikkels meer opvangt vanuit je ogen, dan gebruiken je hersenen dat stukje om andere prikkels op te vangen. Daarom
hebben mensen met een visuele handicap vaak een erg goed gehoor.
EEN WOORDJE UITLEG ...
WAT IS GELUID EN HOE ONTSTAAT HET?
Geluid is niks meer dan trillende lucht. Een geluidsbron
veroorzaakt trillingen. Soms kun je die
voelen of zien. Geluidstrillingen verplaatsen zich
in de lucht als golfjes en verspreiden zich in cirkelvormige
bewegingen. Wanneer de geluidsbron
trilt, ontstaat er een drukgolf die de omringende
luchtmoleculen samendrukt. Hoe meer luchtdruk
verplaatst wordt, hoe harder het geluid. Hoge druk
geeft hoge geluiden, lage druk geeft lage geluiden.
Als je luistert met je 2 oren kun je sneller bepalen
waar het geluid vandaan komt. Dat is zo omdat
geluiden eerder bij het ene oor dan bij het andere
oor komen, en daardoor zijn de trillingen ook sterker
in het ene dan in het andere oor.
Geluidstrillingen verplaatsen zich niet alleen via
de lucht. In vloeistoffen of vaste stoffen zitten
de deeltjes dichter op elkaar en zo worden de
trillingen sneller doorgegeven. Daarom kunnen
walvissen met elkaar praten op honderden kilometers
afstand.
HOE IS JE GEHOORZINTUIG OPGEBOUWD?
Het gehoorzintuig bestaat uit 3 delen:
• het uitwendige oor: de oorschelp, de gehoorgang
en het trommelvlies dat soepel gehouden
wordt door oorsmeer
• het middenoor: de trommelholte met de 3
gehoorbeentjes (de hamer, het aambeeld en
de stijgbeugel)
• het binnenoor: het slakkenhuis in de schedel,
met daarin de zintuigcellen
Je oorschelp vangt geluidstrillingen op en geeft
ze via de gehoorgang door aan het trommelvlies.
Het trommelvlies gaat trillen. De gehoorbeentjes,
de kleinste botjes in ons lichaam, versterken de
trilling en brengen de trilling van het trommelvlies
naar het binnenoor. In de spiraalvormige gang van
het slakkenhuis zitten duizenden trilhaartjes die
de trilling doorgeven aan de gehoorzenuw. De
zintuigcellen geven een elektrisch signaal aan de
hersenen en die herkennen ‘geluid’.
OVER- OF ONDERPRIKKELD?
Je zintuigen hebben 2 soorten van prikkelverwerking.
De prikkelverwerking die je bewust doet,
noem je overprikkelend. Een onbewuste prikkelverwerking
noem je onderprikkelend. Een voorbeeld
van overprikkeling is niet kunnen volgen wat
iemand zegt in een drukke omgeving. Wanneer je
niet reageert op je eigen naam of de tv altijd overdreven
hard zet, is er sprake van onderprikkeling.
JE OREN HOUDEN JE IN EVENWICHT
In je binnenoor ligt je evenwichtsorgaan. In je
oren zitten halfcirkelvormige kanalen die gevuld