culture

De geschiedenis van de Chinezen in Indonesië
noorden van Yogyakarta. De Verenigde Staten reageerden door hun steun aan de aanval
van Nederland op Indonesië stop te zetten. In het Amerikaanse congres werd erop
aangedrongen Nederland onder druk te zetten met stopzetting van alle economische steun
aan het land. Interessant is, aldus Setiono, dat de Nederlandse militairen erin slaagden de
namenlijst te verkrijgen van degenen die in verband met de Madiun-affaire vast hadden
gezeten. In korte tijd werden ze opnieuw gearresteerd en naar de Wirogunan gevangenis
gestuurd. De Verenigde Naties drong bij Nederland aan op een staakt-het-vuren, wat op
31 december 1948 gebeurde voor Java en op 5 januari 1949 voor Sumatra. 354
Hoewel er allerlei lezingen van de gebeurtenissen bestaan, in de eerste plaats van
luitenant-kolonel Soeharto, die op dat ogenblik commandant was van de Tiende Brigade
en er later als president van Indonesië alle belang bij had zich zo heldhaftig mogelijk te
laten portretteren, is het een historisch feit dat er op 1 maart 1949 door het leger een inval
werd gedaan op Yogyakarta. De bedoeling was, althans volgens Soeharto‟s biografie, om
de buitenwereld, in het bijzonder de Verenigde Staten, ervan te overtuigen dat de
Republiek nog bestond en een leger had. Aan wiens brein de inval ook ontsproot en wie
er ook bevel toe gaf, de opzet had succes, hoewel het leger de toenmalige hoofdstad
slechts zes uur lang kon bezetten. 355
Na een reeks van onderhandelingen werd op 7 mei 1949 de Van Roijen-Roemovereenkomst
gesloten, 356 waarbij het volgende overeen werd gekomen: beëindiging van
de guerrilla, vrijlating van de politieke gevangenen en terugkeer van de Republikeinse
regering naar Yogyakarta. Ook werd bepaald dat de Ronde-Tafelconferentie in Den Haag
plaats zou vinden. De conferentie werd van 23 augustus tot 2 november 1949 gehouden.
Op 27 december 1949 werd de „Acte van de Soevereniteitsoverdracht en Erkenning‟,
zoals het werd genoemd, ondertekend in Amsterdam. Zestig jaar lang hield Nederland
vast aan die datum als onafhankelijkheidsdag van Indonesië. Pas in 2005 gaf minister Bot
van Buitenlandse Zaken, tijdens zijn bezoek ter gelegenheid van de 17 augustusherdenking
op het presidentieel paleis in Jakarta, te kennen dat „through my presence the
Dutch government expresses its political and moral acceptance of the Proklamasi, the
date the Republic of Indonesia declared independence‟. 358
Er werd verder gewerkt aan het op punt stellen van de Indonesische grondwet door
een comité dat uit 14 personen bestond, waaronder Siauw Giok Tjhan, die later een
hoofdrol zou spelen in de ontwikkeling van het politieke besef van de Chinese
Indonesiërs. Siauw was voorzitter van Baperki, de Badan Permusyawaratan
Kewarganegaraan Indonesia, oorspronkelijk een overlegorgaan van de Chinese
Indonesiërs, die assimilatie verwierp maar streefde naar integratie. De als communistisch
bestempelde Baperki zou als gevolg van de gebeurtenissen rond de zogenaamde
staatsgreep in 1965 verboden worden, zijn leiders gearresteerd en gevangengezet. Voor
de Chinese Indonesiërs was dat een waarschuwing om zich nooit meer te bemoeien met
politiek, een waarschuwing die zij 33 jaar lang ter harte zouden nemen, totdat met de
354 Setiono 2002, pag. 663.
355 Setiono 2002, pag. 665-668. Er is veel controverse over wie het bevel heeft gegeven tot de inval, Soeharto of Sultan
Hamengku Buwono IX van Yogyakarta of iemand anders.
356 Deze wordt in het Indonesisch „Persetujuan Roem-Royen‟ genoemd (let op de volgorde van de namen).
358 http://www.minbuza.nl/nl/actueel/speeches,2005/08/toespraak_minister_bot_tijdens_het_bezoek_aan_de_
indonesische_minister_van_buitenlandse_zaken_wirajuda_xengelstaligx.html Geraadpleegd op 2 februari 2009.
100