culture

De geschiedenis van de Chinezen in Indonesië
werden ter dood gebracht, maar Kang kon vluchten naar Hong Kong 174 en zou later de
Chinese beweging in Nederlands-Indië sterk beïnvloeden.
De Boxer-opstand 175 brak los in 1900. De rebellen wilden alle vreemdelingen uit
China verjagen, alle christenen vermoorden, en alle hervormingen tegengaan zodat China
kon terugkeren naar de situatie van vroeger, voordat de vreemdelingen problemen
veroorzaakten. 176 De keizerin-moeder Ci Xi wilde de Boxer-opstand gebruiken om de
westerse mogendheden het land uit te krijgen. In enkele maanden werd de opstand echter
onderdrukt door een internationaal leger van acht naties, dat Beijing bezette en de
keizerlijke regering dwong tot het ondertekenen van de Boxer Protocollen van 1901.
Onder de protocollen kregen de Europese mogendheden het recht militaire machten in de
hoofdstad te behouden, wat feitelijk neerkwam op het gevangennemen van de keizerlijke
regering. De protocollen schortten het ambtenaarsexamen op, eisten een enorme som als
schadevergoeding, en eisten dat regeringsambtenaren werden vervolgd voor hun rol in de
opstand. De protocollen eisten ook dat alle import van wapens naar China opgeschort zou
worden. 177
China moest een zware tol betalen voor zijn nederlaag. Maar die nederlaag was ook
de ultieme waarschuwing voor China dat het land hervormingen niet langer uit de weg
kon gaan.
3.5.4.2. Ontwikkelingen in Nederlands-Indië: de ethische politiek
In augustus van 1899, het jaar waarin de Japannerwet 178 werd aangekondigd, verscheen
in het tijdschrift De Gids een artikel van mr. C.T. van Deventer, een ver familielid van
Multatuli. 179 Hij was advocaat geweest in Semarang en na zijn terugkeer in Nederland
publiceerde hij zijn artikel „Een Eereschuld‟. Hij betoogde daarin dat Nederland rijk was
geworden aan Indië en dat het tijd werd iets aan Indië terug te betalen. Hij vond dat de
kolonie bestuurd en beheerd moest worden en niet langer beschouwd moest worden als
een wingewest. Het Indische gouvernement moest zich gaan bezighouden met irrigatie
(om geen last te hebben van de wisselvallige seizoenen), emigratie (om overbevolking op
Java tegen te gaan en de ontginning van woeste streken in de buitengewesten mogelijk te
maken) en educatie (onderwijs voor de inheemse bevolking en aanstaande inheemse
ambtenaren moest het ontwikkelingspeil van de bevolking verhogen). Van den Doel wijst
erop dat Van Deventer lang niet de eerste was die met het idee kwam aandragen dat
Nederland zich actief moest bekommeren om het lot van de bevolking in Indië. Maar,
anders dan sommige van zijn voorgangers, onder wie Van den Doel het sociaaldemocratische
kamerlid H. van Kol noemt, maakte Van Deventer indruk met zijn artikel
174 Kwee 1969, pag. 2.
175 De Boxers waren geen pugilisten. Ze werden Boxers genoemd omdat de oprichters zich „De Vuist van
Rechtvaardige Harmonie‟ hadden genoemd. (French 1998) Ze werden ook de „Spirit Boxers‟ genoemd. (Esherick
1987)
176 Esherick 1987, pag. 301. De rebellen waren in feite geen rebellen, hun motto was „Steun de Qing, vernietig de
Vreemdeling‟, waarbij „de Vreemdeling‟ alles en iedereen was vanaf vreemde religie, christelijkheid, de Chinese
bekeerden tot en met de vreemdelingen zelf. Maar nadat de Boxer-beweging was onderdrukt, moest de Chinese
regering haar prestige bewaren. Aldus werd het beeld gecreëerd dat de Boxers opstandelingen waren. De naam „Boxeropstand‟
was een zuiver politeke term. Esherick 1987, pag. xiv.
177 Esherick 1987, pag. 311.
178 Op grond van de zogenaamde Japannerwet kregen de Aziaten met een Japanse nationaliteit de status van Europeaan.
Wertheim 1997, pag. 3.
179 Naeff 1978, pag. 44.
72