culture

De geschiedenis van de Chinezen in Indonesië
voetbinden werd verboden en vrouwen werden administratrices en officieren in het
Taiping-leger. 167 Twee groepen die meer dan een halve eeuw later China zouden
besturen, de nationalisten en de communisten, beweerden dat zij geïnspireerd waren door
de Taiping-opstand.
In 1853, twee jaar nadat Hung Xiuquan het Hemels Koninkrijk van de Volmaakte
Vrede had gesticht, nam het Taiping-leger Nanjing (Nanking) in. De uiteindelijke val van
de Taiping werd veroorzaakt door tweespalt binnen de leiding. Chinese krijgsheren en
Amerikaanse en Britse avonturiers omsingelden Nanjing in 1862 en slaagden erin een
einde aan de opstand te maken. De Taiping-opstand had dertien jaar geduurd (1851-1864)
en aan twintig miljoen mensen het leven gekost, en zou China nog meer verzwakken.
Veel Chinezen ontvluchtten het door hongersnood geteisterde China naar andere landen,
onder andere Nederlands-Indië. Ook Taiping-rebellen die na de onderdrukking van de
opstand de slachting van de rebellen door de keizerlijke troepen ontvluchtten, vertrokken
naar California, Vietnam en Singapore, of verscheepten zich als koelies naar Cuba en
Nederlands-Indië. Pan herinnert ons eraan dat „The refugee fleeing turbulence in times of
flux and crisis of dynastic transition is a familiar figure in Chinese history‟. 170
China wachtte nog een andere nederlaag, namelijk tegen Japan, in de Sino-Japanse
oorlog (1894-1895) over Korea, dat een schatplichtige staat van China was. De Chinezen
werden verslagen door het leger en de zeemacht van Japan, die veel moderner waren dan
de Chinese. In Lüshun (in het westen beter bekend als Port Arthur), dat de Chinezen eerst
voor een onneembare vesting hielden, richtte het Japanse leger een bloedbad aan.
Duizenden Chinezen die daar woonachtig waren zouden zijn gedood in de 'Port Arthur
Massacre'. De Manchu-regering was gedwongen het Verdrag van Shimonoseki te
ondertekenen in april 1895. Krachtens dit verdrag moest China uit Korea wegblijven.
Formosa viel in handen van de Japanners. 171
De nederlaag die China leed in de Sino-Japanse oorlog moedigde het westen aan
om China nog meer te onderdrukken. De westerse landen namen het heft in eigen handen
bij de onderdrukking van de Boxer-opstand en gaven er de Chinese regering de schuld
van, een schuld waarvoor zij moesten betalen aan het westen.
Keizer Guang Xu (Kuang-hsü) kwam aan de macht. Hij had een hoge opleidig
genoten, was geïnteresseerd in westerse technologie en leerde zelfs Engels. Hij begreep
dat het hoog tijd was om China te moderniseren. Hij steunde een groep van hervormers,
geleid door Kang Youwei, die een beweging had opgericht tot steun van de keizer. In
1898 vaardigde Guan Xu op voorstel van Kang Youwei decreten uit om, naar Japans en
Russisch voorbeeld, grote en belangrijke hervormingen in onderwijs en andere gebieden
aan te kondigen. 172 De beweging werd de „Honderd dagen van Hervoming‟ genoemd en
vormde volgens historicus Joseph Esherick „a unique blend of New Text Confucianism
and Western-inspired modernization‟. 173 Maar op 22 september 1898 nam de keizerin
douarière Ci Xi de macht weer tot zich. Zes van de leiders van Kang Youwei's beweging
167 Michael 1971.
170 Pan 1998, pag. 56. Oei Hong Kian, tandarts en schrijver van Kind van het land (1998) schrijft dat de broers van zijn
overgrootvader, die uit Fujian naar Indonesië emigreerden, hadden gevochten tegen de Qing aan de kant van de
Taiping. Oei Hong Kian 1998, pag. 13.
171 Kwee 1925, pag. 162.
172 Paludan 1998, pag. 214.
173 Esherick 1987, pag. 167.
71