culture

De geschiedenis van de Chinezen in Indonesië
van hen was Zheng Chenggong (Koxinga) en zijn vader Zheng Zhilong. Deze rijke
familie, met haar basis in Xiamen (Amoy), beheerde handelsnetwerken van Manila tot
Nagasaki. De Manchu‟s kwamen aan de macht. Koxinga bleef trouw aan de Mings en
maakte van Xiamen een verzetsbasis. Hij gebruikte Formosa als handelskolonie. Later
zou hij de Nederlanders van het eiland verdrijven. In 1684 trokken de Manchu‟s het
handelsverbod in, maar emigratie bleef verboden. In 1717 werd emigratie specifiek
verboden tot 1860, toen het verbod werd opgeheven. Pas tegen het einde van de
negentiende eeuw, in 1893, werd het verbod officieel ingetrokken. 73
In 1567 legaliseerde China voor het eerst particuliere handel met Zuidoost-
Aziatische havensteden zoals Manila, Hoi An (Faifo), Phnom Penh, Banten en Jacatra.
De Chinese jonkhandel floreerde als nooit tevoren en honderden Chinezen gingen ieder
seizoen aan land in de grote havens van Zuidoost-Azië met ladingen zilver en zijde. Dit
was de situatie toen de Nederlanders in Indonesië arriveerden. Ze troffen in 1600 een
kolonie van 3.000 Chinezen aan in Banten, in een afgescheiden gedeelte buiten de
stadswallen. 74 De Ming-dynastie viel in 1644. De Manchu, een nomadenstam uit het
noorden, kwam aan de macht en stichtte de Qing-dynastie (1644-1912). 75 Zij waren geen
Han-Chinezen, maar een nomadenstam uit het noordelijke gebied dat Manchuria heette.
De Manchu‟s maakten zich de Chinese cultuur eigen zodat ze, hoewel ze een minderheid
vormden, het volk gemakkelijker konden overheersen. Ze zetten bijvoorbeeld alle
confuciaanse rituelen en hoftradities voort. Ondertussen zorgden ze ervoor dat er geen
assimilatie tussen Manchu‟s en Chinezen plaatsvond. Han-Chinezen konden geen hoge
ambtelijke posities innemen en interraciale huwelijken waren verboden. Zoals de traditie
het voorschreef, tekenden de Manchu‟s de geschiedenis op van de vorige dynastie, de
Mings. De Manchu‟s leerden van het verleden: ze beveiligden het land tegen invasie van
buiten. Ze beschermden zich door aan te vallen. Door hun expansiedrift slaagden ze erin
China groter te maken dan het ooit tevoren geweest was. De Qing-dynastie zou China
regeren van 1644 tot 1912.
In 1759 beperkte de Qing-regering alle Europese handel tot de haven van
Guangzhou (Kanton). De Chinezen vormden daar hun eigen monopolistische gilde,
bekend als de Cohong (Chinees: gonghang, verenigde handelscompagnies): alle
Europeanen moesten hun handel via officiele Chinese agenten bedrijven. Slechts van
oktober tot maart waren ze gemachtigd zich in Kanton 76 te vestigen. Dit was niet naar de
zin van vooral de Engelsen, die verslaafd waren geraakt aan een bepaald Chinees product,
namelijk thee. Ze zochten naar manieren om te betalen voor de thee zonder dat hun
zilvergeld het land uitvloeide, en vonden de oplossing in opium, het product dat in
Nederlands-Indië en in Indisch-Nederlandse romans een belangrijke rol zou spelen.
Opium werd pas in het begin van de twintigste eeuw op grote schaal in China
gecultiveerd. De Portugezen importeerden opium naar Fujian in de zeventiende eeuw
onder de Arabische naam afyun. 77 Import van opium werd in 1729 door de Chinese
regering verboden. Het verbod werd uitgebreid tot het gehele rijk in 1731. Na de
bezetting van India door de Engelsen, op het einde van de achttiende eeuw en daarna,
73 Pan 1998, pag. 49.
74 Pan 1998, pag. 51.
75 Qing: uit te spreken als Tsjing.
76 Volgens Pan (1998, pag. 55) in Kanton; volgens Paludan in Macao, op een smalle strook land tegenover Guangzhou.
Het was hen verboden de stad binnen te treden en hun vrouwen mee te brengen. Paludan 1998, pag. 207
77 Gernet 1996, pag. 536.
54