Columbus Travel editie 96 Inkijkexemplaar

De Aurora Borealis zelf heeft
goede en slechte jaren
Het licht zien
Het Aurora Safari
Camp bij Lassbyn
doet z’n naam eer aan;
verschillende groene
kleuren flikkeren rond
half elf ’s avonds op
door de camera van
Malou. Wil je meer
weten over hoe je
het noorderlicht kunt
foto graferen? Ga dan
op stap met topfotograaf
én eigenaar
van Aurora Safari Camp
Fredrik Broman.
Wij willen meer
Een wandeling in het
merengebied rond
Kalvträsk is een must.
De acht jaargetijden
We hebben onze kleurtocht uitgezet langs de fictieve
lijn van de poolcirkel, van Skellefteå en Kalvträsk aan
de Botnische golf tot het Junkerdal aan de grens met
Noorwegen, en via de Råne-riviervallei weer terug
naar Luleå aan de kust. Een onvermijdelijk knooppunt
op die route is Arjeplog. Hier voert blauw de
boventoon, want er zijn ruim 8700 meren in dit
district. ‘Tweeënhalf meer per persoon, want zoveel
mensen wonen hier niet,’ lacht Anton Högberg van
Experience Arjeplog tijdens een mountainbiketour.
Ook Anton geniet van de geuren en kleuren tijdens
dit najaar, maar raadt ons óók een ander seizoen aan:
de winterlente.
Even uitleggen. (Zweeds) Lapland kent volgens
de Sami-kalender maar liefst acht seizoenen. Ook de
wisselingen van de jaargetijden worden mee gerekend.
De kracht van de zon en de overgangen die flora en
fauna meemaken spelen hier een leidende rol in.
Als de eerste bomen beginnen te verkleuren maar
je nog wel vitamientjes van de zon oppikt, begint
tjaktjagiesse: de zomerherfst. Dan volgt tjaktja, het
najaar waarin gejaagd wordt en de eerste nachtvorst
op de korstmossen aantreedt. En zo heb je ook
de winterlente, aangeduid als gidádálvve. Een uitzwaaitocht
van de vorst, met stijgende temperaturen
maar nog wel bergen sneeuw.
‘We hebben afgelopen jaar echt een te gekke
gidádálvve gehad, hoe raar dat misschien ook klinkt
door de coronacrisis,’ vertelt Anton. ‘Het weer was
fantastisch: de sneeuw bleef liggen tot in juni, terwijl
de zon aanhoudend scheen. We hebben alle outdooractiviteiten
kunnen doen waar we zelf zo van houden:
sneeuwscooterrijden, rallyrijden over het ijs en
off-piste skiën. Misschien wel de mooiste winterlente
ooit.’ Dat kan de inmiddels gelande helikopterpiloot
Frans Helamb uit Vuoggatjålme beamen: ‘Toen wij
in mei en juni, normaliter het einde van het winterseizoen,
even vrij waren konden we er nog steeds
op uit met onze sneeuwscooter. ‘Vaak gaan we elders
in Europa op vakantie, maar dit keer was een staycation
in Zweden helemaal geen straf.’
Vliegende herder
Terug naar de herfst. Want als de berken verkleuren
van groen naar geel, oranje en rood, kan Frans weer
aan de bak. Tjaktja, het pure najaar, is de periode dat
Samiherders in Zweden en ook Noorwegen zíjn helikopter
oproepen om de rendieren bijeen te brengen.
Aansturend vanuit de lucht hoedt Frans soms duizenden
dieren tegelijk door het ruige, onherbergzame
landschap richting een kirnu, een enorme omheining.
‘Tjaktja is het paar- en slachtseizoen,’ legt hij uit.
Volgens Lotta Svensson is het najaar om meerdere
redenen een ‘bijzondere’ periode. Lotta is van het
Batsuoj Sami (rendier)centrum in Slagnäs. Terwijl
we langs zo’n buitenkooi lopen, vertelt ze hoe de
mens de natuur een handje helpt. ‘De dieren worden
opgedeeld in kleinere groepen. Ze krijgen een
nummer, de kalfjes een guobir (oormerk), en alles
wordt gedocumenteerd. Ook zet de dierenarts de
vaccinaties. En we halen een paar dieren eruit voor
het vlees.’ De kirnu van Lotta is dit najaar echter
leeg. Door de coronacrisis is er even geen rendierenbusiness.
‘Dit is een educatiecentrum. Aan wie
106