Joods Gouda

Bezet,
bedreigd,
geisoleerd,
weggevoerd
en vermoord
HOOFDSTUK 8
De zorgelijke voorgevoelens die de Goudse Joden
hebben in mei 1940, wanneer Duitsland Nederland
bezet, blijken al snel terecht. Eerst worden alle
ambtenaren in Nederland verplicht om een formulier
in te vullen. Via deze ‘ariërverklaring’ wil de bezetter
te weten komen wie er, volgens de rassenideeën van
de nazi’s, Jood zijn en wie niet. Hierna worden er
allerlei regels ingevoerd, speciaal voor de Joden.
Vanaf 13 januari 1941 mogen de Goudse Joden
bijvoorbeeld geen ‘eere-ambten’ meer vervullen.
Een maand later worden alle ambtenaren, die geen
ariërverklaring konden invullen omdat ze Jood zijn,
ontslagen. Het hoofd van een van de lagere scholen
wordt ontslagen omdat hij met een Joodse vrouw
is getrouwd.
Er komt een speciale school voor Joodse kinderen.
In 1942 moeten alle Joden vanaf 6 jaar een gele ster
op hun kleding dragen en grote delen van de dag
mogen ze zich niet meer op straat vertonen.
’s Avonds en ’s nachts mogen ze niet meer naar buiten.
Dit bord verschijnt op steeds meer plekken
bijvoorbeeld bij de ingang van het Houtmansplantsoen.Op
24 juli 1942 moeten de Joden hun
fietsen inleveren op het Stadserf aan de Turfmarkt.
De Joodse gemeenschap vormde voor de oorlog
een vanzelfsprekend deel van het leven in Gouda.
Nu wordt dit steeds minder het geval. De aparte
scholen en het verbod om in het zwembad, café
of park te komen zijn nog maar het begin van alle
ellende. Wat volgt is dat alle Nederlandse Joden op
de trein worden gezet. Eerst worden ze verzameld
(‘geconcentreerd’) in het kamp Westerbork in
Drenthe of Vught. Daarvandaan worden ze verder
vervoerd naar concentratie- en vernietigingskampen
in Oost-Europa. In die kampen worden ze vergast,
vermoord of zó slecht behandeld, dat ze vanzelf dood
gaan. Degenen die geluk hebben zijn nog in leven
wanneer Duitsland zich in 1945 overgeeft.
Maar wat heet ‘geluk’, wanneer (een groot
deel van) jouw familie vermoord is en je
de rest van je leven gekweld wordt door
herinneringen die zo’n pijn doen en waar
geen enkel medicijn voor bestaat?