Brochure Zorg en Dwang A4 3 NOV 2020

Wet zorg en dwang

INHOUD 1
INLEIDING
1.
2.
Inleiding
Pag. 3
Wet zorg en dwang
Pag. 5
2020
1JANUARI
Wzd
Wet zorg en dwang
3.
4.
Onvrijwillige zorg
Pag. 8
Zorgplan en het stappenplan wet zorg en dwang
Pag. 13
Sinds 1 januari 2020 is de Wet zorg en dwang van kracht (hierna: Wzd).
Deze wet vermindert het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen
in de ouderenzorg. Het uitgangspunt van de nieuwe wet is ‘Nee, tenzij’.
Dat betekent dat vrijheidsbeperking of onvrijwillige zorg in principe
niet mag worden toegepast, tenzij er sprake is van ernstig nadeel voor
de cliënt of zijn omgeving.
5.
Rechten en plichten en de Wzd
Pag. 16
In deze brochure geven we uitleg over de Wet zorg en dwang.
We vertellen in eenvoudige taal wat deze wet voor u en uw naaste betekent.
2
3

2
WET ZORG EN DWANG
Ieder mens heeft recht op vrijheid, bijvoorbeeld vrijheid om u
te bewegen en te bepalen wat u wilt eten of drinken. Vrijheid is
mogen zijn zoals u bent. Als u zorg nodig heeft, thuis of in een
zorginstelling, heeft u ook recht op vrijheid. Soms moet uw
vrijheid (tijdelijk) worden beperkt voor uw eigen veiligheid
of die van anderen. De regering heeft hiervoor de Wzd gemaakt.
De wet gaat bijvoorbeeld over mensen met een psychogeriatrische
aandoening, zoals dementie. Of aandoeningen met gelijke
problemen waarvoor zorg wordt ingezet.
4
5

Wat doet de Wzd?
Waar geldt de Wzd?
De Wzd regelt dat u zorg krijgt waar u het mee eens
bent. Alleen als het echt niet anders kan, krijgt u
De Wzd geldt overal waar mensen te
maken krijgen met onvrijwillige zorg:
onvrijwillige zorg. Dit is om ernstig nadeel te
voorkomen voor uzelf of voor uw omgeving.
De Wzd regelt waarom en hoe u onvrijwillige zorg
krijgt en dat het zo snel mogelijk stopt.
Zorglocatie
De Wzd regelt ook uw rechten als u
onvrijwillig bij een zorginstelling moet wonen:
Dagbesteding
Als u daar zelf niet over kunt beslissen
(opname zonder instemming, zonder verzet)
Als u weigert terwijl een opname wel
noodzakelijk is (gedwongen opname via een
inbewaringstelling of een rechterlijke machtiging)
Inbewaringstelling (ibs) is een spoedmaatregel om iemand
gedwongen op te nemen in een zorginstelling. De burgemeester
beslist hierover. Bij een rechterlijke machtiging (rm) besluit de
rechter dat iemand gedwongen opgenomen moet worden
of blijven in een zorginstelling.
In een
dagbestedingslocatie
In een zorglocatie
waar u (tijdelijk)
verblijft
Meer informatie over onvrijwillige zorg en ernstig nadeel leest u in hoofdstuk 3.
De wet geldt
ook thuis
6
7

3
ONVRIJWILLIGE ZORG
IN DE WZD STAAN 9 SOORTEN VAN ONVRIJWILLIGE ZORG:
Wat is
onvrijwillige
zorg?
Onvrijwillige zorg is zorg waarmee u
of uw wettelijk vertegenwoordiger
niet instemt. Zorg is ook onvrijwillig als
uw wettelijk vertegenwoordiger ermee
heeft ingestemd, maar u zich er tegen
verzet. Verzet kunt u tonen in woorden
of in gedrag. Als u wilsbekwaam bent en
instemt met de zorg, maar uw wettelijk
vertegenwoordiger is tegen de zorg, dan
is er geen sprake van onvrijwillige zorg.
1 2
Toedienen van vocht, voeding en
medicatie, medische handelingen of
behandelingen.
Beperken van de bewegingsvrijheid,
bijvoorbeeld door het plaatsen
van een bedhek of een blad op
de rolstoel.
3
Insluiten door bijvoorbeeld de
deur op slot te doen.
4
Toezicht houden, bijvoorbeeld door
techniek in huis, zoals bewegingssensoren
of camerabewaking.
8
9

WILSBEKWAAM
Iemand is wilsbekwaam als hij per situatie/beslissing het volgende begrijpt:
5
Onderzoek aan kleding
of lichaam.
7
Onderzoek van de woon- of
verblijfsruimte op gedragsbeïnvloedende
middelen of gevaarlijke voorwerpen.
Bijvoorbeeld drugs of wapens.
Ik begrijp wat de
gevolgen van mijn
besluit zijn.
Ik besef dat ik een
besluit neem.
Ik begrijp de
informatie over
mijn zorg en
behandeling en
kan er goed over
nadenken.
6 8
Controleren op middelen die uw
gedrag beïnvloeden.
Beperken van vrijheid om het eigen
leven in te richten, bijvoorbeeld het
verbieden van een relatie, het
verbieden van roken/drinken.
9
Beperken van het recht op het ontvangen van
bezoek. Er mag bijvoorbeeld alleen bezoek komen
tijdens het weekend of alleen familie
mag op bezoek komen.
U bent wilsonbekwaam als een deskundige heeft vastgesteld dat u wilsonbekwaam bent
voor beslissingen. Als iemand wilsonbekwaam is, neemt zijn wettelijk vertegenwoordiger
de beslissing over de zorg. Dit is bijvoorbeeld een partner, broer, zus of andere naaste.
10
11

WAT IS ERNSTIG NADEEL?
4
ZORGPLAN EN HET STAPPENPLAN
WET ZORG EN DWANG
Gevaar dat
uzelf of iemand
anders dood
gaat.
Uzelf of iemand
anders is ernstig
verwaarloosd of weet
de weg niet meer in de
samenleving, bijvoorbeeld
ernstige eenzaamheid
of
depressie.
Uzelf of iemand
anders ernstig gewond
raakt of veel pijn
heeft. Bijvoorbeeld
door uitdroging of
ondervoeding of (zelf)
verwondend gedrag.
Uzelf of iemand
anders loopt ernstige
psychische, materiële
(spullen) of immateriële
(wat je niet kunt kopen)
of financiële (geld)
schade op.
De Wzd stelt eisen aan het maken van afspraken over zorg in een zorgplan.
De wet regelt dat alleen de zorg wordt gegeven die in het zorgplan staat.
Deze zorg moet zoveel mogelijk aansluiten bij uw behoefte.
Iedere cliënt die van Patyna zorg ontvangt, heeft een zorgkundige die
verantwoordelijk is voor het maken, vaststellen, uitvoeren, evalueren en
regelmatig aanpassen van het zorgplan. Bij het inzetten van onvrijwillige zorg is
deze zorgkundige meestal de zorgverantwoordelijke volgens de Wzd.
De zorgverantwoordelijke overlegt met u of uw wettelijk vertegenwoordiger.
U kunt navragen wie uw zorgverantwoordelijke is binnen uw zorgteam.
Ook overlegt de zorgverantwoordelijke met de Wzd-functionaris. U kunt
navragen wie uw Wzd-functionaris is binnen uw zorgteam.
De bedoeling is dat in het zorgplan afspraken staan over de zorg waar u
of uw wettelijk vertegenwoordiger mee instemmen. Vrijwillige zorg dus.
Uw ontwikkeling
of de ontwikkeling
van iemand anders
is ernstig verstoord.
Door uw gedrag
worden anderen
agressief.
U voelt u
niet meer
veilig.
De algemene
veiligheid van
personen of goederen
(spullen) is in gevaar.
Stappenplan
De Wzd heeft als uitgangspunt dat u vrijwillige zorg krijgt.
Onvrijwillige zorg is altijd het laatste middel. Het is om ernstig nadeel te
voorkomen. Eerst moeten alle andere mogelijkheden voor vrijwillige zorg worden
onderzocht. Als dan toch onvrijwillige zorg nodig is, wordt gekozen voor de
minst ingrijpende vorm en dat zo kort mogelijk.
Als de zorgverantwoordelijke en de cliënt niet tot overeenstemming
komen over de vrijwillige zorg, dan moet het stappenplan van de wet
doorlopen worden. U en uw wettelijk vertegenwoordiger worden nauw
betrokken bij het doorlopen van al deze stappen.
12
13

Stap 1
Deskundige
ZORG
PLAN
Deskundige
Het stappenplan moet altijd gevolgd worden
(ook als een wilsonbekwame persoon zich niet verzet en de wettelijk
vertegenwoordiger instemt) bij de volgende situaties:
Zorgverantwoordelijke
overlegt minimaal met één
andere deskundige of er
andere mogelijkheden zijn
voor vrijwillige zorg.
Zorgverantwoordelijke
Stap 2
Externe deskundige
Als uit dit overleg blijkt dat
er geen andere mogelijkheden
zijn voor vrijwillige zorg,
dan komen er uitgebreide
overleggen. Dit is met meer
verschillende deskundigen.
Deskundige
ZORG
PLAN
Deskundige
Medicatie die het gedrag
of de bewegingsvrijheid
beïnvloedt en niet volgens
professionele richtlijnen wordt
voorgeschreven
Beperking van
bewegingsvrijheid
Insluiting
Hier zit ook een externe
deskundige bij. Dit is
iemand die niet bij de
zorginstelling werkt.
Deskundige
Zorgverantwoordelijke
Deskundige
Als onvrijwillige zorg echt de enige manier is om ernstig nadeel voor de cliënt
of zijn om omgeving te voorkomen, wordt de onvrijwillige zorg opgenomen in
het zorgplan. Onvrijwillige zorg moet altijd maatwerk zijn. Dit betekent dat
onvrijwillige zorg moet passen bij de cliënt die de zorg krijgt.
Stap 3
Komt in het zorgplan te staan
dat onvrijwillige zorg nodig
is, dan moet het zorgplan
worden voorgelegd aan
de Wzd-functionaris.
Wzd-functionaris
ZORG
PLAN
ZORG
PLAN
• Situaties, vorm, duur en hoe vaak
onvrijwillige zorg voorkomt
• Wie de onvrijwillige zorg geeft
• Hoe lang iemand onvrijwillige zorg krijgt
• Het afbouwplan van de onvrijwillige zorg
naar vrijwillige zorg
• Hoe het advies van de externe
deskundige wordt opgevolgd
Zorgverantwoordelijke
• Toezicht en kwaliteitsbewaking bij de
onvrijwillige zorg door de zorginstelling
en Wzd-functionaris
14
15

5
RECHTEN EN PLICHTEN EN DE WZD
U krijgt meer rechten met de Wzd:
CLIËNTENVERTROUWENSPERSOON
Het stappenplan moet altijd gevolgd worden als een wilsonbekwame persoon zich niet
verzet (maar de wettelijk vertegenwoordiger wel instemt) bij de volgende situaties:
Kantongerecht
ZORG
PLAN
Als cliëntenvertrouwenspersoon
geef ik advies en
bijstand en ben geheel
onafhankelijk
U en uw wettelijk vertegenwoordiger
hebben recht op
advies en bijstand van een
onafhankelijke cliëntenvertrouwenspersoon
U heeft er recht op
dat het zorgplan regelmatig
wordt geëvalueerd.
U heeft een klacht?
De cliëntenvertrouwenspersoon staat altijd aan de kant van
u of uw wettelijk vertegenwoordiger. Hij is onafhankelijk, hij
werkt niet voor de zorgaanbieder, maar komt op voor uw of
uw wettelijk vertegenwoordig zijn belangen. De zorginstelling
moet u of uw wettelijk vertegenwoordiger vertellen dat u
een cliëntenvertrouwenspersoon kunt inschakelen.
De cliëntenvertrouwenspersoon geeft u en uw wettelijk
vertegenwoordiger advies. Hij staat u bij als het gaat over
onvrijwillige zorg of over onvrijwillige opname en verblijf
bij een zorginstelling. Cliëntenvertrouwenspersoon geeft
advies en ondersteuning als u en uw wettelijk vertegenwoordiger
daarom vraagt. De cliëntenvertrouwenspersoon
kan u en uw wettelijk vertegenwoordiger ook helpen als u
een klacht in wil dienen vanuit de klachtenregeling Wzd.
U heeft recht op een
wettelijk vertegenwoordiger. Als er
geen wettelijk vertegenwoordiger is,
dan moet de zorginstelling de
kantonrechter vragen
een mentor te benoemen.
U en uw wettelijk vertegenwoordiger heeft
recht om een klacht in te dienen bij een
speciale Wzd klachtencommissie over zaken
die met onvrijwillige zorg te maken hebben.
U of uw wettelijk vertegenwoordiger kunt de cliëntenvertrouwenspersoon
bereiken wanneer deze op één van
onze locaties is. U kunt zijn/haar gegevens ook vinden op de
website via www.patyna.nl/clientenvertrouwenspersoon
16
17

Speciale klachtenregeling
in de Wzd
De klachtenregeling van de Wzd is
onder meer van toepassing op:
De Wzd heeft een speciale klachtenregeling. U en uw wettelijk vertegenwoordiger
kunnen een klacht indienen. De cliëntenvertrouwenspersoon
kan hierbij helpen. De gegevens van de klachtenfunctionaris kunt u vinden
via onze website www.patyna.nl/klachtenregeling
Ik heb een klacht
Het besluit om
onvrijwillige zorg in
het zorgplan op
te nemen
Het besluit om
onvrijwillige zorg
uit te voeren op
basis van het
zorgplan
verzend
Beoordeling
wilsbekwaamheid
Beslissing
Wzd-arts
Klachten over de
beoordeling van de
wilsbekwaamheid
van de cliënt
Klachten over
beslissingen van
de Wzd-arts
18
19

Uitgave december 2020