Naar een visionaire woningbouw
BAUGRUPPEN OMSCHRIJVING Duitse steden kennen nauwelijks groei. Dit zorgt ervoor dat er nagenoeg geen grote woonprojecten van de overheid uitgaan. Wel kent men de zogenaamde Baugruppen, die vanuit de bewoners zelf uitgaan. Zij kiezen ervoor om als groep mensen een woonproject van gemiddeld tien tot vijftien woningen te ontwikkelen. Omdat er geen ontwikkelaar en makelaar aan te pas komt, zou er tot 20% kunnen bespaard worden op de gebruikelijke verkoopprijs. Met de bewoners als opdrachtgever in plaats van een projectontwikkelaar, verschuift de nadruk ook meer van winstoptimalisatie naar ‘kwaliteitoptimalisatie’. De bewoners bepalen zelf volgens hun noden de indeling en afwerking van de woning. Het concept van de Baugruppe is erg populair in Duitse steden. Hamburg is hier een goed voorbeeld van. Meer algemeen wordt ongeveer 20% van de geschikte kavels die in het bezit van de stad Hamburg zijn, specifiek voor Baugruppen gereserveerd. Ook stimuleert de stad deze projecten, enerzijds door financiële ondersteuning te bieden en anderzijds via het Agentur für Baugemeinschaften, Duitsland dat dient als een centraal contactpunt. Het is een samenwerking tussen de dienst stadsontwikkeling en milieu met de afdeling wonen, stadsvernieuwing en planning. Ook in een stad als Berlijn ziet men meer en meer Baugruppen opduiken. Wat daarin waarschijnlijk een belangrijke rol speelt, is het door de stad opgerichte Baulückenmanagement. Dit beheer verzamelt informatie over kavels, vooral dan in de Berlijnse binnenstad, die meteen of in de nabije toekomst bebouwbaar zijn. Daarbuiten zijn er ook verschillende websites waar groepen met elkaar in contact kunnen gebracht worden, en waar informatie en ervaring uitgewisseld kan worden. Deze initiatieven vanuit de stad leiden natuurlijk niet vanzelfsprekend tot kwaliteitsvolle architectuur. De architect en bouwopzichter spelen daarom een cruciale rol in het project. Zij proberen immers een kwalitatief project op te zetten, dat zoveel mogelijk verlangens van de bewoners incorporeert binnen het beschikbare budget. Baugruppe Rusc, Berlijn, Architect Zanderroth Baugruppe E3, Berlijn, Architect Kaden Klingbeil BRONNEN Wonen in Meervoud, Karina Van Herck & Bruno De Meulder, SUN, 2010. Nouvelles formes d’habitat collectif en Europe, arc en rêve, 2008. http://www.stadtentwicklung.berlin.de/bauen/baugemeinschaft/de/beispiele/auguststr26.shtml 122
COÖPERATIEVE WONINGBOUW Zwitserland OMSCHRIJVING In een overdreven dure woningmarkt als die van Zürich, zorgen coöperatieve woningbouwverenigingen voor een broodnodig tegengewicht. Wonen in een cöoperatieve betekent dat de huurders mede-eigenaars zijn en dus inspraak hebben op de te nemen beslissingen. Bovendien zijn de huurprijzen van vergelijkbare woningen soms tot een derde goedkoper dan vergelijkbare eigendommen op de woningmarkt. Momenteel woont ongeveer 20% van de bevolking in Zürich in coöperaties. Deze grote aanwezigheid van coöperaties is te danken aan het woningbeleid van Zürich, dat zich in 1998 het doel vooropstelde om de bouw van 10.000 grote gezinswoningen te stimuleren. Naast de gemeentelijke woningbouw stelden zij sindsdien een gunstig stedenbouwkundig kader op, dat overgenomen werd door andere Zwitserse steden. Sommige kantons voorzien ook financiële steun, die zich ofwel manifesteert in de vorm van subsidies om huurprijzen te drukken, ofwel in kavels die in gebruiksrecht gegeven worden aan de coöperaties. Hoewel nog steeds veel gezinnen de stad verlaten, blijken de coöperaties aan de rand van de stad een ideale woonomgeving voor gezinnen met kinderen, die ongeveer de helft van de bewoners in coöperaties vertegenwoordigen. Sinds 2004 kent de stad ook terug een geboorteoverschot, wat betekent dat er nood is aan het bouwen van kindercrèches, scholen en op sommige plaatsen ook de aanleg van nieuwe infrastructuur voor openbaar vervoer. De bouwheren zelf schrijven steeds vaker architectuurwedstrijden uit voor hun projecten, ruimtelijke kwaliteit is immers een belangrijk overtuigingspunt geworden in de steeds groter wordende concurentiestrijd tussen de verschillende bouwheren. Jonge architectenbureaus zien hierin een kans om frisse ideeën aan te brengen. Het resultaat is een groot aanbod van woningcoöperaties van opvallend hoge architecturale kwaliteit. A-park, Baumann Roserens, Zürich Hegianwandweg, EM2N, Zürich Ruggächer, Baumschlager & Erbele, Zürich BRONNEN Wonen in Meervoud, Karina Van Herck & Bruno De Meulder, SUN, 2010. Féderhabitation (http://www.wohnbund.ch). 123
- Page 74 and 75: 72 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW 2
- Page 76 and 77: 74 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW I
- Page 78 and 79: 76 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW 2
- Page 80 and 81: 78 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW e
- Page 82 and 83: 80 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW W
- Page 84 and 85: 82 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW H
- Page 86 and 87: 84 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW H
- Page 88 and 89: 86 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW P
- Page 90 and 91: 88 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW H
- Page 92 and 93: 90 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW H
- Page 94 and 95: 92 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW S
- Page 96 and 97: 94 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW V
- Page 98 and 99: 96 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW K
- Page 100 and 101: 98 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW T
- Page 102 and 103: 100 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW
- Page 104 and 105: 102 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW
- Page 106 and 107: 104 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW
- Page 108 and 109: 106 NAAR EEN VISIONAIRE WONINGBOUW
- Page 110 and 111: 108
- Page 112 and 113: 110 SYNTHESE & CONCLUSIES 3.2 Besta
- Page 114 and 115: 112 SYNTHESE & CONCLUSIES gebouw va
- Page 116 and 117: 114 SYNTHESE & CONCLUSIES Fig. 3.5
- Page 118 and 119: 116 SYNTHESE & CONCLUSIES
- Page 121 and 122: 119 BIJLAGEN 4.1 Inventaris van Bel
- Page 123: 121 BIJLAGEN 4.2 Internationale exp
- Page 127 and 128: 50.000 WONINGEN ROND PUBLIEK TRANSP
- Page 129 and 130: COMPACTESTADBELEID Nederland OMSCHR
- Page 131 and 132: BOUWJONG! GRONINGEN Nederland OMSCH
- Page 133 and 134: 131 BIJLAGEN 4.3 Inventaris ‘best
- Page 135 and 136: KAVELPROJECT OMSCHRIJVING Het AG SO
- Page 137 and 138: MET DE MIJNCITÉS NAAR DE 21STE EEU
- Page 139 and 140: TRANSFORMATIE CAMPING FLOREAL Boort
- Page 141 and 142: INTERCOMMUNALE WVI, ‘WINVORM’ W
- Page 143 and 144: SCHELDE LANDSCHAPSPARK Vlaanderen O
- Page 145 and 146: 143 BIJLAGEN 4.4 Voorbeelden dichth
- Page 147 and 148: 38 WON/HA Kajplats 01, Malmö, Zwed
- Page 149 and 150: 78 WON/HA Appartment House Ljubljan
- Page 151 and 152: 144 WON/HA Gemini Residences, Kopen
- Page 153 and 154: 614 WON/HA Side by Side, Almere, Ne
- Page 155 and 156: 153 BIJLAGEN 4.6 Synthese workshops
- Page 157 and 158: 155 BIJLAGEN 4.8 Bibliografie en re
- Page 159 and 160: 157 BIJLAGEN
- Page 161 and 162: 159 BIJLAGEN
- Page 163 and 164: 161 Opdrachtgever Studie uitgevoerd
BAUGRUPPEN<br />
OMSCHRIJVING Duitse steden kennen nauwelijks<br />
groei. Dit zorgt ervoor dat er nagenoeg g<strong>een</strong><br />
grote woonprojecten van de overheid uitgaan. Wel<br />
kent men de zogenaamde Baugruppen, die vanuit<br />
de bewoners zelf uitgaan. Zij kiezen ervoor om als<br />
groep mensen <strong>een</strong> woonproject van gemiddeld tien<br />
tot vijftien woningen te ontwikkelen. Omdat er g<strong>een</strong><br />
ontwikkelaar en makelaar aan te pas komt, zou er<br />
tot 20% kunnen bespaard worden op de gebruikelijke<br />
verkoopprijs.<br />
Met de bewoners als opdrachtgever in plaats<br />
van <strong>een</strong> projectontwikkelaar, verschuift de nadruk<br />
ook meer van winstoptimalisatie naar ‘kwaliteitoptimalisatie’.<br />
De bewoners bepalen zelf volgens hun<br />
noden de indeling en afwerking van de woning.<br />
Het concept van de Baugruppe is erg populair<br />
in Duitse steden. Hamburg is hier <strong>een</strong> goed<br />
voorbeeld van. Meer algem<strong>een</strong> wordt ongeveer 20%<br />
van de geschikte kavels die in het bezit van de stad<br />
Hamburg zijn, specifiek voor Baugruppen gereserveerd.<br />
Ook stimuleert de stad deze projecten, enerzijds<br />
door financiële ondersteuning te bieden en<br />
anderzijds via het Agentur für Baugemeinschaften,<br />
Duitsland<br />
dat dient als <strong>een</strong> centraal contactpunt. Het is <strong>een</strong><br />
samenwerking tussen de dienst stadsontwikkeling<br />
en milieu met de afdeling wonen, stadsvernieuwing<br />
en planning.<br />
Ook in <strong>een</strong> stad als Berlijn ziet men meer<br />
en meer Baugruppen opduiken. Wat daarin waarschijnlijk<br />
<strong>een</strong> belangrijke rol speelt, is het door de<br />
stad opgerichte Baulückenmanagement. Dit beheer<br />
verzamelt informatie over kavels, vooral dan in de<br />
Berlijnse binnenstad, die met<strong>een</strong> of in de nabije<br />
toekomst bebouwbaar zijn.<br />
Daarbuiten zijn er ook verschillende websites<br />
waar groepen met elkaar in contact kunnen<br />
gebracht worden, en waar informatie en ervaring<br />
uitgewisseld kan worden.<br />
Deze initiatieven vanuit de stad leiden<br />
natuurlijk niet vanzelfsprekend tot kwaliteitsvolle<br />
architectuur. De architect en bouwopzichter spelen<br />
daarom <strong>een</strong> cruciale rol in het project. Zij proberen<br />
immers <strong>een</strong> kwalitatief project op te zetten, dat<br />
zoveel mogelijk verlangens van de bewoners incorporeert<br />
binnen het beschikbare budget.<br />
Baugruppe Rusc, Berlijn, Architect Zanderroth<br />
Baugruppe E3, Berlijn, Architect Kaden Klingbeil<br />
BRONNEN<br />
Wonen in Meervoud, Karina Van Herck & Bruno De Meulder, SUN, 2010.<br />
Nouvelles formes d’habitat collectif en Europe, arc en rêve, 2008.<br />
http://www.stadtentwicklung.berlin.de/bauen/baugemeinschaft/de/beispiele/auguststr26.shtml<br />
122
Change language