VVP 4-20

XXX
VOORWOORD
Redders
Banken willen dit keer onderdeel van de oplossing
zijn en niet van het probleem, zoals in
2008 het geval was. Nog maar net was duidelijk
geworden dat de coronacrisis ook in Nederland
grote gevolgen zou hebben of de banken
tuimelden over elkaar heen om publiekelijk te roepen
dat ze dit keer er wel zouden staan om de samenleving
door de crisis te loodsen.
Op 18 maart zei Rabobank-topman Wiebe Draijer in
het FD: “In 2008 was sprake van een bankencrisis, die
begon met een crisis op de huizenmarkt. Door de problemen
met de kredietverlening bij de banken kwam er
vervolgens een bredere economische crisis. Toen waren
de banken onderdeel van het probleem, nu zijn wij onderdeel
van de oplossing. De situatie is dus andersom.
Wij staan klaar om klanten zo gezond mogelijk door de
economische crisis heen te helpen in plaats van dat we
onze eigen crisis aan het managen zijn waar de rest van
de wereld last van krijgt.”
En een dag later zei Kees van Dijkhuizen (topman
ABN Amro) in het NOS Radio 1 Journaal: “Vorige keer bij
de crisis waren wij als banken onderdeel van het probleem.
Op dit moment zijn wij nadrukkelijk onderdeel
van de oplossing.”
Het charmeoffensief van de banken kreeg een praktisch
vervolg. De grootbanken kondigden aan dat bedrijven
hun bedrijfslening tijdelijk niet hoefden af te
lossen en dat rentebetalingen op de lange baan werden
geschoven.
Op 7 augustus maakte de NVB bekend dat banken
sinds het uitbreken van de coronacrisis in aanvulling
op het steunpakket van de overheid 158.000 ondernemers
en ruim 32.400 consumenten tijdelijk financieel
meer lucht hadden gegeven. Met het uitstel van aflossingen
en het bieden van leningen of meer kredietruimte
aan bedrijven was toen 22 miljard euro gemoeid.
Let wel, de banken verlenen uitstel van betalingen,
maar geven niets weg, zelfs niet wanneer bedrijven
massaal omvallen en veel mensen die hun baan kwijt
zijn in zak en as zitten. In perspectief: ING behaalde in
2019 een nettowinst van 4,7 miljard euro, Rabobank 2,2
miljard euro en ABN Amro ruim twee miljard euro.
Terwijl banken zich bleven presenteren als de redders
des vaderlands, bleek uit een door DNB gehouden
enquête dat diezelfde banken ten tijde van de coronacrisis
de acceptatiecriteria voor woninghypotheken
en leningen aan ondernemingen juist hadden aangescherpt.
De banken verwachten de criteria de komende
maanden nog verder aan te scherpen. De hogere risicoperceptie
van banken wordt genoemd als voornaamste
verklaring.
Wanneer gaan banken eens echt een plek innemen
midden in de samenleving? Als alle banken gezamenlijk
op hetzelfde tijdstip roepen dat ze de redders van
het vaderland zijn, kunnen ze wellicht ook tegelijkertijd
op hetzelfde moment andere criteria opstellen voor
hun aandeelhouders. Weg met het kortetermijnwinstbejag
en vóór het oplossen van de problemen in de samenleving.
Weg met ‘what’s in it for me’, en terug naar
de coöperatie. Natuurlijk mogen banken hier officieel
geen gezamenlijke afspraken over maken Maar, zoals
wel vaker: echt goede ideeën komen nooit alleen. n
WILLEM VREESWIJK
HOOFDREDACTEUR / willem@vvponline.nl
NR 4 SEPTEMBER 2020 VVP | 3