Zorg Orgaan Amstelveen September 2020

SEPTEMBER 2020
///// EDITIE AMSTELVEEN /////
1

EEN DAG UIT HET LEVEN VAN FEMKE NIEUWEBOER
Femke Nieuweboer uit Medemblik is 12 jaar en heeft diabetes type 1, oftewel
suikerziekte, oftewel diabetes. Bij diabetes type 1 maakt je alvleesklier geen
insuline meer aan waardoor je zelf insuline moet toedienen middels een pen
of een pomp. Diabetes type 1 kun je jammer genoeg niet voorkomen en het is
helaas ook niet te genezen. Femke moet dagelijks precies bijhouden hoeveel
suiker zij binnenkrijgt en met een speciaal pompje insuline spuiten.
Zolang ze dat doet, voelt Femke zich niet ziek. Het is behoorlijk vervelend; zeker
als je net als Femke nog zo jong bent. Femke was 9 jaar oud toen zij ziek werd, ze
weet het nog heel goed. Het was op de camping met opa en oma. Femke voelde zich
opeens niet goed en begon te zweten en te trillen. Opa Bertus wist vrijwel gelijk
wat er aan de hand was, hij heeft namelijk ook suikerziekte. Femke wil graag aan de
lezers uitleggen wat diabetes exact inhoudt: “Mijn alvleesklier maakt geen insuline
meer aan. Zonder insuline kan mijn lichaam geen suiker halen uit mijn bloed en
zonder die suikers krijg ik geen energie meer.” Om te voorkomen dat Femke ziek
wordt, moet zij viermaal per dag via een pompje insuline in haar bil spuiten. Na elke
maaltijd en vaak ook nog een keertje tussendoor. Daarbij moet zij ook goed op haar
gezondheid letten.
Een gewone schooldag
De jonge Medemblikse vertelt hoe een gemiddelde schooldag er uitziet: “Voordat ik
ga ontbijten, meet ik eerst het suikergehalte in mijn bloed. Dat gaat met een klein
miniprikje in de vinger. Daarna houd ik precies bij hoeveel suiker ik tijdens het eten
binnenkrijg. Ik heb daar een app voor op mijn smartphone. Deze app rekent dan
voor me uit hoeveel insuline ik nodig heb om mijn bloedsuiker op peil te houden. Via
het pompje komt de insuline mijn lichaam binnen.”
Er is een gratis app voor iPhone en iPad die van een groot aantal producten
aangeeft hoeveel suiker zij per portie bevatten en hoeveel suikerklontjes dat
per portie is. Ook staat er een lijst in van “schuilnamen” voor suiker. Handig voor
iedereen die snel op zijn of haar smartphone wilt opzoeken waar en hoeveel suiker
ergens in zit.
Juf Anita, van groep 8, houdt goed rekening met Femke haar diabetes. Zo mag
Femke ’s morgens voor het speelkwartier iets eerder de klas uit om haar bloedsuiker
te meten. “Als ik te weinig suiker in mijn bloed heb, moet ik snel extra koolhydraten
eten. Daarom heb ik op school altijd een Liga, een appel en een suikerhoudend
drankje in mijn schooltas. Wanneer er te veel suiker in mijn bloed zit, moet ik extra
insuline spuiten. Als ik dat niet doe dan krijg ik vaak erge dorst en moet ik ook
steeds plassen. Als ik van school thuis kom dan check ik mijn bloedsuikerspiegel
nog een keer en dat doe ik ook vlak voor ik naar bed ga. Dan weet ik of ik nog iets
moet eten of nog extra insuline nodig heb.”
Alles eten
Femke heeft nu ruim 3 jaar diabetes type 1. Het is en blijft vervelend. Ze moet elke
2 dagen het naaldje van de insulinepomp verwisselen. Het is erg vervelend dat zij
niet kan spelen wanneer ze dat wil. Steeds maar weer moet ze zich terugtrekken
om haar insuline te prikken. Ook op een verjaardag is dat vervelend. Femke voelt
zich op dit soort momenten anders dan haar vriendinnetjes. Toch kan ze gelukkig
gewoon eten wat ze lekker vindt. Patat met een frikandel, lasagne, pizza en wat ze
het allerlekkerste vindt; de macaroni van oma. “Zolang ik maar mijn bloedsuikerspiegel
blijf checken, op tijd eet en mijn insuline spuit, kan ik alles doen wat andere
kinderen ook doen,” aldus Femke.
////////////////////////////////////////////////////////////////////
2

CORONALONGPLEIN.NL VOOR MENSEN
MET LONGKLACHTEN NA CORONA
In de loop van de corona-epidemie is duidelijk geworden dat veel patiënten
blijvende longschade aan het virus overhouden. Het Longfonds komt op voor
deze groep en heeft hiervoor in samenwerking met de Long Alliantie Nederland
(LAN) een speciale website gelanceerd; coronalongplein.nl. Mensen die ernstig
ziek zijn geweest en nog steeds longklachten hebben, kunnen hier terecht.
Op dit digitale patiëntenplein van het Longfonds komen informatie, ontmoeting,
hulp en onderzoek samen. ‘Sinds de uitbraak van het coronavirus hebben zich al
duizenden mensen met uiteenlopende vragen en klachten bij ons gemeld’, zegt
directeur Michael Rutgers van het Longfonds. ‘We krijgen zo een beeld van de
medische en sociale problemen van corona op de langere termijn. Dit beeld wordt
bepalend voor de ontwikkeling van zorg en onderzoek. Het is een uniek concept dat
helemaal uitgaat van de vraag van de patiënt.’
Bijna 90.000 mensen hebben coronalongplein.nl inmiddels al bezocht. De site is
een samenwerking tussen het Longfonds en de Long Alliantie Nederland (LAN).
Coronapatiënten en hun naasten kunnen er terecht voor advies en informatie over
het verloop van hun ziekte, maar ook voor lotgenotencontact. ‘Er is nog niet veel
bekend over de langere termijn gevolgen van het coronavirus. Onze advieslijn krijgt
hierover vijf keer meer vragen dan normaal. Daarom zijn we meteen begonnen de
behoeften en ervaringen van deze nieuwe patiëntengroep in beeld te brengen.
Zodat we deze mensen nu en in de toekomst kunnen helpen’, legt Rutgers uit. ‘De
concrete vragen en problemen zijn bovendien uitgangspunt voor nieuw wetenschappelijk
onderzoek naar de gevolgen van het coronavirus.’
Traumatisch
Judith van den IJssel (51) heeft een week in het ziekenhuis gelegen met corona.
Bij het onderzoek bleek dat ze in beide longen meerdere ontstekingen had. Ze is
opgenomen en kreeg zuurstof toegediend. “Toen mijn zuurstofgehalte weer op 94
procent zat en ik geen koorts meer had, mocht ik naar huis. Daar voelde ik me de
eerste weken zo zwak dat ik hooguit een paar minuten op de rand van mijn bed
kon zitten. Ik kon niet op mijn benen staan en moest geholpen worden om naar de
badkamer te gaan. Het was traumatisch. Ik ben zó ziek geweest, ik kon nog niet
eens mijn hand ophouden om een slokje water te nemen. Nadat ik thuis kwam, kon
ik eigenlijk alleen maar liggen. Ik was nog erg benauwd en had last van angsten en
nachtmerries. Gelukkig kon ik goed praten met mijn man, broer en huisarts. Ik was
ook vaak doodsbang om te gaan slapen, want ik had angst dat het terugkwam,
bang om dood te gaan. Tegelijkertijd zei ik tegen mezelf dat ik niet mag mopperen.
Ik was blij dat ik thuis ben met mijn dierbaren om me heen. Thuis is de beste plek om
te herstellen. Ik probeerde de humor erin te houden en optimistisch te zijn.”
Maar het vervelende aan de nasleep vond Judith alle vraagtekens. “De problemen
zijn nieuw. Niemand kon vertellen hoe de klachten verlopen en wat je moet doen om
beter te worden. Ik voelde me een aansteller. Thuis ben ik naar antwoorden gaan
googelen en zo vond ik het coronalongplein. Een veilige en verantwoorde plek op
internet waar informatie van specialisten samenkomt met verhalen van lotgenoten.
Dat is héél fijn. Ik vond er bijvoorbeeld tips om mijn conditie weer op te bouwen
en merkte bovendien dat ik niet de enige was met deze klachten. Iedereen heeft
hetzelfde meegemaakt. Dat stelde mij enorm gerust.”
Na maanden van herstel gaat het inmiddels weer wat beter met Judith en is ze
aan het re-integreren op haar werk. “Het coronalongplein heeft me echt ontzettend
goed gedaan. Vooral omdat ik nu met deze negatieve ervaring iets positiefs
kan doen. Namelijk mijn ervaringen delen met andere mensen die nog herstellende
zijn. Op die manier wordt de ziekte erkend. Júíst voor mensen bij wie corona niet
is vastgesteld, is dit enorm belangrijk. Ik hoop dat het coronalongplein een soort
‘wegwijzer’ wordt én blijft voor mensen met longproblemen na corona.”
Judith van den IJssel: ‘Ik ben blij dat ik met deze negatieve
ervaring nu iets positiefs kan doen’
Longfonds-directeur Michael Rutgers: ‘We zijn meteen begonnen
de behoeften en ervaringen van deze nieuwe patiëntengroep
in beeld te brengen.’
Ernstige klachten
Uit een eerste peiling die voortgekomen is uit het coronalongplein onder 1622 mensen
met klachten na corona, blijkt dat 9 op de 10 mensen nog moeite hebben met
dagelijkse activiteiten. Vermoeidheid, kortademigheid, druk op de borst, hoofdpijn,
spierpijn: bijna drie maanden na de eerste symptomen van het virus heeft een groot
deel van de coronapatiënten nog ernstige klachten.
Vraaggestuurde zorg
Via het coronalongplein kunnen mensen een zogenoemde ‘Ziektelastmeter’ invullen.
Zo kunnen ze inzicht krijgen in de ernst van hun klachten en eventueel doorverwezen
worden naar de juiste zorgprofessional. Daarnaast is in een netwerk van onder
andere longartsen, longverpleegkundigen, fysiotherapeuten en huisartsen samengewerkt
aan een speciaal ontwikkelde handreiking voor de zorg ‘Behandeling en
begeleiding van post-COVID-19 patiënten’
Niels Chavannes schreef als vicevoorzitter van de COPD & Astma Huisartsen
Advies Groep (CAHAG) mee aan de nieuwe handreiking: ‘De zorg, behandeling en
begeleiding van deze nieuwe patiëntengroep is vraaggestuurd, de coronapatiënt
staat dus centraal. Deze handreiking wordt telkens aangepast aan nieuwe inzichten,
kennis en ervaring die ontstaan bij deze nieuwe longaandoening. De vragen van de
patiënten helpen zo zorg en onderzoek op een goede manier te ontwikkelen.’
Leven na en met corona
Nu steeds meer mensen thuis herstellen
van een ernstige vorm van corona, is een
goed vangnet voor deze nieuwe patiëntengroep
van groot belang. Door samen
te werken in het coronalongplein willen
de verenigde organisaties op het gebied
van longziekten goede (na)zorg en
behandeling mogelijk maken. ‘We moeten
Judith van den IJssel (51):
‘Thuis ben ik gaan
googelen en vond ik het
coronalongplein’
het leven mét corona goed organiseren. Daarvan moeten we ons als samenleving
bewust worden. Zodat we met de beste zorg en ondersteuning onnodig extra leed
voor deze groep kunnen voorkomen,’ zegt Clémence Ross-van Dorp, voorzitter van
de Long Alliantie Nederland.
Oproep aan coronapatiënten met blijvende longklachten
Nederland telt 1,2 miljoen mensen met een longziekte. Zij voelen zich op dit
moment extra kwetsbaar voor corona. ‘Corona beneemt ons allemaal de adem,’ zegt
Michael Rutgers van het Longfonds. ‘Het coronavirus maakt in één klap duidelijk hoe
belangrijk je longen voor je leven zijn. We strijden voor mensen met een longziekte
én voor iedereen die blijvende longschade overhoudt aan het coronavirus.’ Het
Longfonds vraagt mensen die ernstig ziek zijn geweest door corona en nog steeds
longklachten hebben zich te melden op coronalongplein.nl.
3

HANDEN WASSEN IS VAN LEVENSBELANG
In de 21e eeuw is het de normaalste zaak van de wereld om regelmatig je handen
te wassen. In de zorg zijn daar strenge voorschriften voor. Ten tijde van
het befaamde coronavirus zijn het zelfs een van de belangrijkste gezondheidsadviezen.
Minister-President Rutte hamert er keer-op- keer op: “Was allemaal
je handen!” Bij veel winkels staan flacons om je handen en winkelwagentje/
mandje te ontsmetten. Dat was vroeger helemaal niet zo vanzelfsprekend.
Het was in 1847 toen de 29-jarige Hongaars arts Ignaz Semmelweis daar als
eerste de gezondheidsvoordelen van inzag. Ondertussen werd hij min of meer
uitgelachen om zijn wijze raad en sloegen zijn collega medici zijn adviezen massaal
in de wind.
De cijfers, op bijvoorbeeld de kraamafdeling van het Weense ziekenhuis waar
Dr. Semmelweis werkzaam was, logen er niet om; werden vrouwen bij de bevalling
bijgestaan door een dokter, dan overleefde 1 op de 5 het kraambed niet.
Dit was mede te danken aan dat artsen destijds die ene na de andere operatie
uitvoerden zonder hun handen te wassen. Nu zeer zeker ondenkbaar maar in de
geneeskunde van de 19de eeuw was dat toch echt de normaalste zaak van de
wereld. Zo ook op de kraamafdeling van het hospitaal van Wenen waar beginnende
arts Semmelweis opmerkte dat er wel erg veel vrouwen de bevalling niet overleefden.
Opmerkelijk was dat de dames die in de verloskamer door een vroedvrouw werden
geholpen, een veel grotere overlevingskans hadden. Daar stierf ‘slechts’ 2% kort
na de bevalling. Als doodsoorzaak noteerden de artsen steevast ‘kraamvrouwenkoorts’;
een zogenaamde bacteriële infectie die ze tijdens de bevalling hadden
opgelopen. Werd de verlossing echter onder leiding van een arts of geneeskundestudent
gedaan, dan overleefde maar liefst 20% de bevalling niet. Frappant was dat
daar werkelijk niemand een heldere uitleg voor had.
Lijkresten
Dr. Semmelweis nam opmerkelijk veel verplaatsingen waar tussen het mortuarium
en de verloskamer. Blijkbaar zagen dokters er niks in om hun holletje van een lijkschouwing
rechtstreeks naar een bevalling te onderbreken voor het reinigen van de
handen. Met rampzalige gevolgen voor de op-bevallen-staande vrouwen, die -zo
vermoedde Dr. Semmelweis- als enige besmet raakten door de bacteriën van de
lijkresten die nog op de handen van de artsen wemelden.
De jonge dokter startte meteen een kruistocht tegen zijn collega’s en verplichtte
hen voor elke bevalling grondig de handen te wassen met een chloorhoudende
oplossing. Na flink wat tegensputteren en meer om van zijn gezeur af te zijn, volgden
zijn collega’s die raad op. Al gauw leken de nieuwe cijfers Dr. Semmelweis’ grote
gelijk aan te tonen: ook van de vrouwen die door een dokter of geneeskundige waren
geholpen tijdens een bevalling, overleed nog ‘slechts’ 2% aan de kraamvrouwenkoorts.
Waren niet alleen de behandelende handen, maar ook de instrumenten
vooraf schoongemaakt, dan daalde dat sterftecijfer zelfs naar 1%.
Dodelijke gewoonte
Toch bleef het ongeloof bij Semmelweis’ collega’s groot. Zij zagen hem vooral als een
jonge rebel en hervielen al gauw weer in hun oude, dodelijke gewoontes. “Onze handen
brengen redding, geen dood”, bleven ze koppig volhouden. Zelf stond Semmelweis
machteloos: doordat er nog geen microscopen bestonden en de wetenschap
rond bacteriën nog in de kinderschoenen stond, kon hij zijn gelijk niet onweerlegbaar
aantonen.
Op de steun van zijn leidinggevenden hoefde hij evenmin te rekenen: de ziekenhuisdirecteur
weet die beduidend lagere kraamsterfte zelfs aan een nieuw ventilatiesysteem
dat het miasma wegblies en zette Ignace Semmelweis in 1849 aan de deur.
Voor de gekrenkte dokter zat er niets anders op dan naar zijn geboorteland Hongarije
terug te keren, waar hij in een ziekenhuis in Boedapest aan de slag kon. Maar ook daar
de sterftecijfers bij bevallende moeders op dezelfde manier aanzienlijk deed dalen.
Dr. Semmelweis kon steeds moeilijker omgaan met de scepsis en het sarcasme
van zijn collegae, die hij in brieven zelfs voor serie moordenaars begon uit te schelden.
Hij belandde in een zware depressie, die uitmondde in een zenuwinzinking en
gedwongen opname. In die psychiatrische instelling overleed Dr. Ignaz Semmelweis in
1865 op 47-jarige leeftijd.
Pasteur
Zijn postuum eerherstel zou pas twee decennia later komen. Met dank aan de Franse
bioloog Louis Pasteur, die de miasma-theorie in de vuilnisbak mikte en als eerste het
onomstotelijke bewijs leverde dat heel wat bacteriën ziekteverwekkend zijn. Niet
alleen doktershanden maar ook medische instrumenten dienden grondig gesteriliseerd
te worden.
Steeds meer dokters raakten overtuigd van het belang van schone handen en verplichtten
er zichzelf toe deze te reinigen voor elke ingreep. Al zou het nog een hele poos duren
voordat ook het grote publiek daarvan overtuigd raakte, wat begin jaren 1900 nogal best
vervelend was met reeksen van besmettelijke ziekten als cholera en tuberculose. Bij TBC
dachten velen zelfs dat dit een ziekte was die overgeërfd werd van de ene generatie op
de volgende.
Zoals dat de voorbije weken ook hier met het coronavirus het geval was, dienden
nationale overheden dus grote ‘reclamecampagnes’ met beroemdheden en billboards
te organiseren. Zo maande de legendarische Britse oorlogsverpleegster Florence Nightingale
moeders aan tot meer hygiëne in huis, terwijl kinderen op posters werd toegeschreeuwd
de bacteriën van hun handen te schrobben. De boodschap sloeg aan, maar
veroorzaakte aanvankelijk toch ook hysterie. Toen de massa doorkreeg dat bacteriën
niet alleen op de handen, maar ook op haar, hoofd en huid konden zitten, werd zelfs lange
tijd niet gekust of handen geschud.
Nu wel schoon? Cijfers zeggen van niet
Uit Amerikaans onderzoek in het ziekenhuis verbonden aan de East Tennessee State University
bleek slechts 54% van alle patiëntencontacten voorafgegaan te worden door een
rondje handje wassen. Verdeeld over de verschillende afdelingen bleken ze beduidend
bewuster op de afdeling pediatrie (kindergeneeskunde), met 90% schone patiëntencontacten.
In de omgang met volwassen patiënten bleken de artsen in slechts 35% van de
gevallen hun handen te hebben gewassen. Na een stevige berisping en herscholing bij
het personeel, steeg het algemene gemiddelde wel naar 80%.
En de gewone man/vrouw? Bij een studie gepubliceerd in het ‘American Journal of
Infection Control’ blijkt na een plaspauze gemiddeld 69% van de vrouwen de handen te
wassen tegenover 43% bij de mannen. Bij de ‘grote boodschap’ is dat gelukkig 84% bij de
vrouwen tegen toch nog altijd maar 78% bij de mannen. En vlak voor etenstijd? Slechts
10% van de mannen en 7% van de vrouwen wast de handen alvorens ze aan tafel gaan.
Al met al schokkende cijfers.
4

HOUD JE HERSENEN FIT!
Of je nu een boek leest, eten kookt of televisie kijkt, je hersenen zijn bij alles wat je
doet van levensbelang. Gezonde hersenen zijn niet vanzelfsprekend. Veel mensen
krijgen gedurende hun leven te maken met een hersenaandoening, zoals dementie,
een beroerte of depressie. Een hersenaandoening zet niet alleen jouw leven op z’n
kop, maar ook dat van je omgeving. Gelukkig zijn er een aantal dingen die je zelf kunt
doen om je hersenen in een zo goed mogelijke conditie te houden. Samen met de
Hersenstichting hebben we er vier voor je onder elkaar gezet.
Slaap effectief
De een slaap het liefst een gat in de dag en de ander stapt al voor de wekker vrolijk
uit bed. Slaap is voor iedereen anders, maar voor ieder persoon belangrijk. Ook voor
de hersenen. Tijdens het slapen spoelen je hersenen als het ware schoon. Bepaalde
hersencellen krimpen, waardoor er meer ruimte tussen de cellen komt. Daardoor kunnen
die cellen hun afvalstoffen beter afvoeren. Je hersenen krijgen dus de tijd en de
kans om zich te reinigen. Ook zorgt een goede nachtrust ervoor dat je je emoties van
de dag goed kan verwerken en dat je onthoudt wat je overdag hebt geleerd.
Goede slaap is daarom niet alleen belangrijk om goed te functioneren, maar ook om
gezondheidsschade te voorkomen. De combinatie van slecht en kort slapen verhoogt
op de lange termijn het risico op depressie en dementie. Hoewel we over het algemeen
lang genoeg slapen, zijn we helaas geen goede slapers, zo blijkt uit onderzoek
van de Hersenstichting. Veel mensen denken dat ze goed slapen. Maar goed slapen
betekent niet alleen een goede slaapkwantiteit (hoeveel uur je per nacht slaapt). Een
goede slaapkwaliteit (hoe effectief je slaap is) is wellicht nog belangrijker. En daar
gaat het bij veel mensen vaak mis.
Gelukkig kun je daar zelf iets aan doen. Ga elke dag op dezelfde tijd naar bed en
sta op dezelfde tijd op. Een regelmatig slaappatroon helpt hersenen om op een vast
tijdstip signalen af te geven, waardoor je ‘s avonds makkelijk in slaap kunt komen en
‘s morgens prettig wakker wordt. Beweeg voldoende en wees actief overdag. Maar
sport niet intensief te laat op de avond. Dit zorgt er namelijk voor dat je hersenen te
actief zijn, en je te alert bent om te slapen.
Eet gezond
Voeding heeft een grote invloed op de gezondheid van je hersenen. Van iedere hap
eten die we doorslikken, gaat maar liefst 20 procent van de binnen gekregen energie
naar onze hersenen. Een ‘hersenvriendelijk menu’ bestaat uit voldoende vitamines,
mineralen en omega-3-vetzuren. Deze stoffen vind je onder anderen in groenten,
fruit, vis en noten. Ze zorgen voor goede en snelle communicatie tussen zenuwcellen
in je hersenen. Wanneer je te weinig van deze stoffen binnenkrijgt, kan dit leiden tot
cognitieve problemen, zoals een verminderde concentratie of vergeetachtigheid.
Heb je behoefte aan meer richtlijnen in de vorm van een voedingspatroon of dieet?
Het Mediterraan dieet en het DASH dieet (Dietary Approaches to Stop Hypertension)
lijken van positieve invloed op de gezondheid en het functioneren van de hersenen.
Beide diëten zijn rijk aan vis, fruit, groenten, zaden, noten en bonen.
Daag je hersenen uit
Naast voldoende beweging, slaap en gezonde voeding is het belangrijk om je hersenen
regelmatig uit te dagen. Dagelijkse ‘hersengymnastiek’ vermindert het risico op
hersenaandoeningen zoals dementie. Door dingen te ondernemen die je hersenen in
een goede conditie houden, bewijs je dat je in staat bent om nieuwe dingen aan te
leren. Dat is tevens goed voor je zelfvertrouwen.
Het belangrijkste is dat je af en toe het automatisme doorbreekt en dingen doet die
nieuw voor je zijn. Doe eens een andere puzzel dan je gewend bent, loop een ander
ommetje door je wijk of leer een instrument bespelen in plaats van een avondje tv.
Door eens iets anders te doen dan anders zorg je ervoor dat je hersenen nieuwe
verbindingen aanmaken. En wordt de nieuwe activiteit weer een automatisme? Doorbreek
‘m dan opnieuw. Blijf op zoek naar uitdagingen en zorg voor afwisseling.
Aan de slag!
Je kunt dus veel doen om jouw hersengezondheid zo goed mogelijk te houden. Het fit
houden van je hersenen is iets waar je regelmatig in moet investeren. Laat je niet uit
het veld slaan als het niet meteen lukt of als de verbetering niet meteen merkbaar is.
Je inspanningen hebben wel degelijk invloed op de gezondheid van je hersenen. Hoe
eerder je ermee begint, hoe beter. Dus ga aan de slag! Wil je meer tips en informatie
over gezonde hersenen? Kijk dan op www.hersenstichting.nl/gezondehersenen
Beweeg regelmatig
Bewegen is goed voor je hersenen. Het verbetert je geheugen, zorgt ervoor dat je
beter slaapt en vermindert stress. Daarnaast verkleint bewegen het risico op hersenaandoeningen
zoals dementie, depressie en de ziekte van Parkinson. Wanneer je
voldoende beweegt, raken je hersenen goed doorbloed en krijgen ze de voeding en
zuurstof die ze nodig hebben. Ook zorgt het voor de aanmaak van nieuwe hersencellen
én de verbindingen tussen de hersencellen worden sterker. Door beweging
verbetert bovendien de werking van signaalstoffen; hierdoor gaat de communicatie
tussen hersencellen steeds soepeler.
Je hoeft niet elke dag hevig te sporten om je hersenen gezond te houden. Dagelijks
een half uurtje stevig wandelen of fietsen is al heel effectief. Alle vormen van bewegen
zijn mooi meegenomen. Zorg wel dat je hartslag omhoog gaat tijdens het bewegen.
Vind je het lastig om voldoende te bewegen? Koppel bewegen aan je dagelijkse routines.
Doe je boodschappen bijvoorbeeld op de fiets, neem de trap in plaats van de lift
of download de Ommetje app en maak een wandeling in je pauze. En maak bewegen
leuk: kies iets wat bij je past en waar je plezier aan beleeft. Of ga met een vriend(in).
Zo kun je elkaar motiveren.
5

HOE SCHADELIJK IS DE E-SIGARET?
Uit onderzoek is gebleken dat de e-sigaret wel degelijk schadelijk is voor de gezondheid,
hoewel een stuk minder dan de reguliere sigaret.
Bij een reguliere sigaret wordt het tabak verbrand, waarbij er 1000 carcinogene
stoffen vrijkomen. Carcinogene stoffen betekent dat wanneer u in contact met deze
stoffen komt, dit dan mogelijk kanker kan veroorzaken. Tevens kunnen carcinogene
stoffen hart- en vaatziekten veroorzaken. Elektronische sigaretten verdampen
een bepaalde vloeistof die meestal nicotine en een smaakstof bevat. De schadelijke
stoffen in e-sigaretten zijn onder andere nicotine, propyleenglycol, glycerol, aldehyden,
nitrosamines en metalen. Inhalatie hiervan kan leiden tot irritatie en schade aan
de luchtwegen, hartkloppingen en een verhoogde kans op kanker. Vooral bij zeer
frequent gebruik is er een grote kans op problemen met hun luchtwegen.
Volgens een onderzoek van het RIVM is de damp van de e-sigaret schadelijk voor
de gezondheid. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) oordeelt naar
aanleiding van het onderzoek dat elektronische sigaretten – zowel met als zonder
nicotine – zo onveilig zijn, dat consumenten ze niet langdurig en structureel zouden
moeten gebruiken. Wel is het een stuk minder schadelijk voor de gezondheid dan
tabak, de NVWA geeft aan dat de risico’s beperkt blijven bij incidenteel gebruik van
e-sigaretten, bijvoorbeeld als hulpmiddel bij het stoppen met roken (1).
Bij een grootschalig Brits onderzoek werd geconcludeerd dat de e-sigaret 95%
minder schadelijk is dan een gewone sigaret. Volgens de onderzoekers brengen
e-sigaretten risico’s met zich mee, maar zijn deze in vergelijking met tabak niet
noemenswaardig (2).
Een aantal rokers in Nederland is overgestapt op de elektronische sigaret. Deze
rokers wilden het ‘roken’ nog niet opgeven, maar wilden wel graag een alternatief.
Verslaving
Het gebruik van de e-sigaret als hulpmiddel om te stoppen met roken is de afgelopen
jaren sterk gestegen. De e-sigaret is echter nog niet aangemerkt als effectief stophulpmiddel,
omdat er op dit moment voldoende bewijs ontbreekt (4).
Het nadeel van de elektronische sigaret is dat de rokers hiervan nog steeds
verslaafd zijn en blijven aan nicotine, de verslavende stof in tabak. Hierdoor vallen ze
makkelijker terug in het roken van tabak, als hun elektronische sigaret bijvoorbeeld
leeg is.
Bronnen:
http://www.rivm.nl
http://www.scientias.nl
Hoge Gezondheidsraad België, Advies van de hoge gezondheidsraad nr. 8941 en
9106, 2013
Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging, Trimbos instituut
////////////////////////////////////////////////////////////////////
6

MINDER ZOUT, MEER SMAAK
Zeker in deze tijd is het belangrijk om zo gezond mogelijk te blijven. Dat wil
zeggen gezond eten, in beweging blijven en de geest regelmatig ontspannen.
Met zoutbewust eten proef je pure smaken en zorg je goed voor je nieren. Maar
opgeteld over de dag krijg je al snel te veel zout binnen. Denk aan dagelijkse
producten zoals broodjes, kaas, kant-en-klare soep of vlees(waren) en vleesvervangers.
Eet je er te veel van, dan kunnen je nieren ongemerkt beschadigen.
De Nierstichting zet zich in om nierschade te voorkomen, behandelen en -in de
toekomst- te genezen. De Nierstichting helpt mensen daarom verder op weg naar een
smaakvol en zoutbewust leven.
Wat doet zout met je lichaam?
Zout verhoogt de bloeddruk en daarmee neemt het risico op hart- en vaatziekten toe.
De te hoge bloeddruk beschadigt de kleine bloedvaatjes in je nieren. Heb je al nierschade,
dan gaat je nierfunctie nog sneller achteruit als je te veel zout binnenkrijgt.
Zo’n 85% van de bevolking eet meer zout dan de aanbevolen hoeveelheid van maximaal
6 gram per dag
Dat is dus bijna iedereen in Nederland. Maar gelukkig kun je er zelf veel aan doen om
minder zout binnen te krijgen.
Welke producten bevatten veel zout?
Misschien denk je bij producten met veel zout meteen aan chips. Dat klopt inderdaad,
maar wist je dat er ook veel zout zit in kant-en-klare maaltijden, soepen, pizza’s en
sauzen (zoals mosterd en sojasaus)? Ook krijg je ongemerkt zout binnen door het
eten van brood, vleeswaren en kaas.
Wat is de meest gehoorde fabel over zout?
‘Dat sommige soorten zout niet schadelijk zouden zijn. Zout is zout. Het maakt niet
uit of het Keltisch is, uit de Himalaya of de zee komt. De boosdoener in deze soorten
zout is natriumchloride en dat zit in alle soorten.’
TIPS VOOR MINDER ZOUT:
KRUIDEN EN ANDERE SMAAKMAKERS
Voor een optimale smaak gebruik je ongemalen specerijen. Zoals kaneelstokjes, hele
kruidnagels en komijnzaad. Maal de specerijen vlak voor gebruik pas fijn.
Eventueel kun je ze voor het malen nog licht roosteren.
KRUIDIGE CITROENRIJST MET NOTEN
4 personen. Bereidingstijd: 30-45 minuten
Ingrediënten
300 gram zilvervliesrijst
800 gram snijbonen
2 sjalotjes
2 teentjes knoflook
2 rode of groene pepers
2 citroenen
2 eetlepels olie
2 theelepels komijnzaad
4 theelepels kerriepoeder
100 gram pecannoten, ongezouten
stukje gemberwortel grootte van 2 duimen
Voedingswaarden per persoon:
Energie 575 kcal,
Vet 25 gram - Waarvan verzadigd vet 3 gram,
Koolhydraten 65 gram – Waarvan suikers 3 gram,
Eiwit 15 gram,
Vezels 15 gram,
Zout 0,1 gram
Dit recept is beschikbaar gesteld door het
Voedingscentrum.
Wil je meer inzicht in hoeveel zout jij eet?
Doe de check op
www.nierstichting.nl/zoutmeter
De Zoutmeter laat zien hoeveel zout jij
gemiddeld per dag eet.
En hoe je dat mindert.
BEREIDING
• Kook de rijst gaar volgens de gebruiksaanwijzing
op de verpakking.
• Maak de snijbonen schoon en snijd ze in
ruiten.
• Kook de snijbonen in een bodempje water in
ca. 8 minuten gaar.
• Pel het sjalotje en de knoflook en snijd het in
snippers.
• Maak de peper schoon en verwijder
de pitjes. Snijd de peper in reepjes.
• Boen de citroen goed schoon en rasp het
gele van de schil. Pers de citroen uit.
• Schil het stukje gember en rasp het.
• Verwarm de olie in een braadpan en fruit
hierin de sjalot, de knoflook, de gember, het
komijnzaad en de kerrie tot het gaat geuren.
• Voeg de reepjes peper, royaal geraspte
citroenschil en 2 eetlepels citroensap toe.
• Voeg de rijst toe en meng alles goed.
• Voeg eventueel nog wat citroensap toe.
• Strooi de pecannoten erover en geef de snij
bonen erbij.
7

EEN EENZAAM BESTAAN
De zesjarige Nilla is gehandicapt. Naast haar ontwikkelingsachterstand en
ernstige lichamelijke problemen heeft ze ook autisme. Voor Nilla is zoiets simpels
als naar buiten gaan helemaal niet simpel. En contact maken met andere
kinderen is een nog grotere uitdaging. Een eenzaam bestaan. Veel kinderen zoals
Nilla groeien op in eenzaamheid. Want waar maak je vriendjes, als je niet naar
school kan of mag? Als de kans op ontwikkeling je wordt ontnomen en de bank
je grootste vriend is? Dat moet anders! En dat kan ook anders, want dankzij het
project Samen naar School gaat Nilla nu naar een speciale klas op een reguliere
basisschool.
Grootste verdriet
Vader Mark: “Vlak nadat Nilla geboren was, bleek het mis. Ze dronk niet, maakte
geen contact. Nilla lag aan een 24-uurs-sonde. Zo werd mijn grootste droom om
een dochter te krijgen mijn grootste zorg.” Na een uitgebreid medisch onderzoek
bleek Nilla een heel zeldzame afwijking te hebben, het AUTS2-syndroom. Nilla kan
niet zelfstandig eten. Ze geeft vaak over en heeft het moeilijk als ze verkouden
is. Bovendien heeft ze autisme, waardoor ze geen verschil ziet tussen goed en
kwaad en snel overprikkeld is. Als zesjarige heeft ze nu de ontwikkeling van een
driejarige.
Nilla kwam nergens
“Doordat Nilla geen contact maakte en snel overprikkeld was, moesten we haar
altijd thuislaten,” vertelt Mark. “Ze kwam nergens. Een simpele uitstap naar de winkel
was al onmogelijk. Dan groei je heel geïsoleerd op. Ondertussen probeerden
wij ondanks alle zorg een zo normaal mogelijk leven te leiden. Voor onszelf en
onze twee zonen, maar vooral ook voor Nilla. Een enorme uitdaging. Maar dat
is de enige manier om ervoor te zorgen dat ze zich beter kan aanpassen aan
de maatschappij. Uiteindelijk misschien zelfs begeleid kan werken en begeleid
wonen.
Samen naar School doorbreekt eenzaamheid
Onderwijs is de sleutel tot een zo zelfstandig mogelijk leven, maar in het gewone
onderwijssysteem vonden Nilla’s ouders geen passende plek voor haar. De
Samen naar School klas bood uitkomst. Vader Mark: “We hoorden van de Samen
naar School klas, mede mogelijk gemaakt door het Gehandicapte Kind. Hier kan
Nilla meedraaien op een reguliere basisschool in een speciale klas. Hier krijgt zij
zorg en onderwijs op maat en vindt Nilla aansluiting bij leeftijdsgenootjes, waarbij
geldt: samen waar het kan, apart waar het moet. Door Samen naar School gaat Nilla
met sprongen vooruit. Ze kan inmiddels praten en blijkt dol op dansen en zingen.
Op het schoolplein speelt ze met kinderen zonder handicap, aan wie Nilla zich
enorm optrekt. Andersom maken haar leeftijdsgenootjes van dichtbij mee dat er
ook kinderen zijn die anders zijn, maar niet eng. Misschien een gebruiksaanwijzing
hebben, maar ook heel gezellig zijn. Ook thuis is het veranderd. Nilla speelt met
haar twee broertjes en kan zelfs weer mee op pad. Voor de meeste kinderen
misschien kleine vanzelfsprekende dingen, voor Nilla grote stappen. Zij is het
bewijs dat kinderen zoals Nilla geen bankzitters hoeven te blijven!
Jij maakt dit mogelijk
Er zijn inmiddels 35 Samen naar School klassen waar in totaal 210 kinderen met
een handicap zitten. Dit is al een stap in de richting. Maar veel kinderen kunnen
niet terecht op de reguliere basisschool in de buurt. Maar liefst meer dan 10.000
kinderen met een handicap gaan nooit naar school. Terwijl ze dit juist zo graag
zouden willen. Zij zitten eenzaam thuis. De hele dag. Zonder vriendjes. Help jij ook
mee de eenzaamheid van veel andere kinderen zoals Nilla te doorbreken? Het
Samen naar School project is niet mogelijk zonder jouw steun.
Met slechts €5 maak je al een verschil. Doneer nu op nsgk.nl of scan onderstaande
QR-code met de bankapp van jouw telefoon.
foto: MarcVan Zuylen
////////////////////////////////////////////////////////////////////
8

8 TIPS VOOR GEZONDE OGEN
Voor gezonde ogen is meer nodig dan het eten van worteltjes. Met deze acht
tips houd jij je ogen gezond. Neem je ogen niet voor lief, maar wees lief voor je
ogen door er goed voor te zorgen.
1. LEEF GEZOND EN BEWEEG VOLDOENDE
Wat gezond is voor je hart is ook gezond voor je ogen. Lichaamsbeweging zorgt
voor een goede bloedvoorziening in het netvlies. Regelmatig bewegen is daarnaast
essentieel voor een gezond gewicht en om diabetes te voorkomen. Diabetes leidt op
lange termijn vaak tot slechtziendheid door beschadiging van het netvlies.
2. ROOK NIET
Het is belangrijk voor je ogen om niet te roken. De schadelijke stoffen in tabak hebben
een slechte invloed op de gezondheid van het oog. Oogaandoeningen komen
aanzienlijk vaker voor bij rokers dan bij niet-rokers.
3. DRAAG EEN ZONNEBRIL
Een goede zonnebril beschermt je ogen tegen Uv-straling. Een goede zonnebril
geeft 100% Uv-bescherming en sluit goed aan op je gezicht. In Europa moeten alle
zonnebrillen voldoen aan het CE-keurmerk. Het hoeft dus geen dure bril te zijn
zolang hij maar goed aansluit op je gezicht.
Denk ook aan je kinderen! Als jij je zonnebril opzet, zet hen dan ook een zonnebril
op. Kinderogen zijn extra gevoelig voor Uv-straling.
4. BESCHERM JE OGEN, OOK TIJDENS DE WINTERSPORT
Uv-straling kan in de besneeuwde bergen tien keer hoger zijn dan in Nederland.
Bescherm je ogen tijdens de wintersport daarom met een goede skibril of zonnebril.
5. DRAAG EEN BESCHERMBRIL
Een simpele splinter kan veel pijn en blijvende schade aan het oog aanrichten.
Tijdens klussen waarbij stof of splinters vrijkomen, is een goede beschermbril dan
ook onmisbaar. Een goede beschermbril is van polycarbonaat en sluit goed aan
rondom je ogen. Draag je een bril? Draag dan je veiligheidsbril over je bril heen.
6. EET GEZOND
Gezond eten is niet alleen goed voor je lichaam, het is ook goed voor je ogen.
Denk hierbij aan groente, fruit, noten, eieren en volkorenproducten. Ook minimaal
2 keer per week vis eten is goed voor je ogen. Alcohol onttrekt antioxidanten aan je
lichaam welke juist goed zijn voor je ogen. Let dus op met alcohol.
7. VOLG RICHTLIJNEN BIJ LENSGEBRUIK
Bij onjuist gebruik kunnen contactlenzen voor ernstige oogproblemen zorgen. Laat
je daarom regelmatig controleren door een erkende optometrist of lensspecialist
en volg zijn of haar instructies op. Zorg bijvoorbeeld voor schone handen bij het
in- en uitdoen, gebruik lenzenvloeistof één keer en gebruik lenzen nooit langer dan
aangegeven.
8. LAAT KINDEREN LEKKER BUITEN SPELEN
Steeds meer kinderen worden bijziend. Eén op de drie kinderen met een sterke
min-bril wordt later slechtziend of blind. De 20-20-2 regel kan het risico op bijziendheid
(myopie) bij kinderen verkleinen. Meer dan 20 minuten op telefoon of tablet
gekeken? Kijk dan 20 seconden ver weg. Én zorg ervoor dat kinderen elke dag
minstens 2 uur buiten zijn. Dit is inclusief pauzes en wandelen of fietsen van en naar
school. Kijk voor meer informatie op www.myopie-educatie.nl.
HELP MEE! NIEMAND MAG ONNODIG SLECHTZIEND
OF BLIND WORDEN
In Nederland hebben 1 miljoen mensen een oogprobleem
en zijn 250.000 mensen blind of slechtziend. Het Oogfonds
wil de enorme groei van het aantal mensen met een
oogziekte stoppen. Daarom maken we, met hulp van onze
donateurs, wetenschappelijk onderzoek naar oogziektes
mogelijk. Ook jij kan helpen door een donatie te doen via
www.oogfonds.nl/ikgeef
Samen zorgen we voor een zichtbaar betere toekomst!
////////////////////////////////////////////////////////////////////
9

WAT BETEKENT STICHTING PLOTSDOVEN VOOR MIJ EN
HOE KWAM IK DAAR TERECHT? DOOR ROBERT TEN BLOEMENDAL
Voor verduidelijking van mijn verhaal neem ik u even mee naar mijn jeugd.
Eigenlijk ben ik helemaal geen plots- of laatdove. Ik ben geboren met het
zogenaamde SMPX-gen. Een gen dat in de families waar het voor komt, ervoor
zorgt dat het zich openbaart en vervolgens overgedragen kan worden aan een
volgende generatie. Daarbij wordt de mannelijke tak doorgaans al vanaf
geboorte zwaar slechthorend en bij de vrouwen duiken de gehoorproblemen
vaak op latere leeftijd op; zo vanaf hun 20e.
Voor de duidelijkheid, het kán erfelijk zijn. Ik heb bijvoorbeeld twee broers die
beiden goed-horend zijn en ook hun kinderen zijn goed-horend. Het gen is bij hun
dus niet “doorgeslagen”. Bij mijn zus echter heeft gen zich wél geopenbaard en zij
werd vanaf haar 18e aan één oor slechthorend. Helaas is dus daardoor ook het gen
overgedragen aan haar kinderen. Haar dochter is nu nog steeds goed-horend, maar
haar zoon (mijn neefje) heeft hetzelfde als ik; zwaar slechthorend vanaf geboorte.
Mijn dochter Anna is nu 18 en zij gaf onlangs aan het gevoel te hebben iets minder
goed te horen. Of dat ook daadwerkelijk het geval is zal nader onderzoek moeten
uitwijzen. Maar als puber zit je al gauw in de ontkenningsfase en ze wil op dit
moment nog niet de onderzoeken in gang zetten.
Mijn jeugd
Ik droeg dus al vanaf mijn eerste levensjaar gehoorapparaatjes. En ging daarna naar
speciaal onderwijs: eerst de kleuterschool voor slechthorenden, de lagere school en
uiteindelijk de MAVO.
Allemaal op dezelfde locatie in Enschede (Prof. Dr. Huizingschool en het Maatman)
Pas daarna verliet ik de beschermde wereld van slechthorende kinderen. Dat was in
feite mijn laatste contact met slechthorenden. Met behulp van soloapparatuur ging
ik proberen me staande te houden in een “normale” horende wereld. Met de nodige
moeite (ik deed 5 jaar over de 3-jarige MEAO-opleiding) heb ik toch mijn felbegeerde
diploma kunnen behalen.
Vooral mijn taalgevoel heeft ervoor gezorgd dat ik me ondanks mijn gehoor kon
onderscheiden. Wat dat betreft ben ik mijn ouders nog altijd dankbaar dat ik als
kind heel veel boeken heb mogen en kunnen lezen. Hoe anders is dat met de
hedendaagse internetgeneratie!
Blijkbaar heb ik in de eerste jaren van mijn leven nog zodanig “goed” kunnen horen
dat mijn spraak- en taalvermogen zich goed heeft ontwikkeld.
Werkzame jaren
Om een lang verhaal kort te maken: ik ging aan het werk, ik trouwde en we kregen
een mooie dochter. Alles ging crescendo. Alleen werd sluipenderwijs mijn gehoor
steeds minder. De eerste jaren van mijn werk bij een zorgverzekeraar kon ik nog
gewoon via een ringleidinglus bellen met de Duitse Krankenkassen. Helaas werd dat
na verloop van tijd steeds moeilijker totdat ik het niet meer kon doen.
Na intern twee keer een verandering van functie kwam ik na zo’n 15 jaar terecht bij
het team dat de gebaren- en schrijftolkvoorziening landelijk uitvoerde. In die functie
kwam ik voor het eerst in jaren weer in contact met doven en slechthorenden. Dat
ging natuurlijk voornamelijk via email of via onze chat-applicatie. We gingen ook
bijna elk jaar naar de Werelddovendag met een informatiestand. Daar kwam ik voor
het eerst echt gebarentaal tegen. Ik heb toen zelf 2 modules NGT gedaan. Helaas
was één keer per jaar een Werelddovendag niet voldoende om het geleerde van die
NGT-cursus in de praktijk te brengen; gebruik je het niet, dan verwatert het ook al
weer heel snel. Grappig is wel dat het nu een sport is om nu bij de persconferenties
met betrekking tot Corona de gebaren van de tolk weer te herkennen.
Weer “horend” met een CI
Niet alleen op het werk was mijn steeds minder wordende gehoor problematisch.
Ook thuis leverde het steeds meer discussies op, als ik mijn vrouw weer eens totaal
verkeerd verstond. Ik kreeg op mijn werk regelmatig aanvragen voor tolkuren van
mensen die een CI-traject ingingen. En uiteindelijk leidde het overlijden van mijn
(bijna dove) moeder ertoe dat ik eens ging informeren of een CI iets voor mij was.
Nog geen jaar later werd mijn CI aangesloten en ging er een hele nieuwe wereld
voor me open.
Helaas denken nog teveel mensen dat je met een CI weer helemaal horend bent.
In een rustige omgeving zonder achtergrondgeluiden kun je met een CI in een
1-op-1 gesprek nagenoeg perfect horen wat de ander zegt. Zodra er tegelijkertijd
andere geluiden bij zijn, wordt het al lastiger. Een draaiende airco, pratende
mensen iets verderop, verkeer dat hoorbaar langs komt. Het wordt allemaal door de CI
opgevangen en zorgt dan voor een veel moeilijkere verstaanbaarheid van je
gesprekspartner.
Drie jaar geleden verloor ik in een tijdsbestek van 2 maanden mijn werk (boventalligheid
na een dienstverband van 27 jaar), liep mijn huwelijk op de klippen én moest
ik op zoek naar nieuwe huisvesting. Inmiddels zit ik weer in een rustiger vaarwater,
maar een betaalde baan heb ik helaas nog steeds niet gevonden. Gelukkig heb ik
daardoor wel alle tijd voor mijn vrijwilligerswerk bij de Stichting Plots- en laatdoven.
10
De Stichting Plots- en laatdoven
Vlak vóór mijn CI-operatie kreeg ik van de toenmalige voorzitter Gerard de Vijlder
het verzoek of ik in het organisatie-comité wilde plaatsnemen van de Stichting voor
het congres dat toen ter ere van het 25-jarig bestaan werd gehouden. Dat was mijn
eerste kennismaking met de Stichting Plotsdoven. Ik voelde me bij het comité al
heel snel thuis en ik begon op Facebook ook steeds actiever mee te doen op de
pagina van de Stichting. Ook in die digitale ontmoetingsruimte had ik in mum van
tijd het gevoel dat ik iedereen kende en er niet “bij hing”. Vooral de saamhorigheid
en de herkenning van problemen spraken en spreken me enorm aan. De sfeer is ook
heel erg warm.
En toen was daar in maart 2014 het internationale congres van onze Stichting. De
meeste Face-bookies had ik nog nooit IRL gezien. En ik mag zeggen dat die ontmoetingen
voelden als een warm bad. Iedereen was zo ontzettend hartelijk. En met
wie ik ook kennis maakte, het leek alsof we elkaar al jaren kenden. Ik denk dat dát
ook de kracht is van de Stichting.
Ik dacht dat ik als zwaar slechthorende eigenlijk niet echt bij een Stichting met
de naam Plots- en laatdoven zou horen. Niets is minder waar. Ook slechthorenden
kunnen hier meer dan prima in meedoen. Het is vooral de gemoedelijkheid en de
(h)erkenning die ik vond en waarnaar ik (onbewust) op zoek was. Ik werd meteen
opgenomen in de groep. Ik zou slechthorenden dan ook op het hart willen drukken
om je niet te laten misleiden door de term “plots- of laatdoof”. Ook slechthorenden
passen hier heel goed in deze familie. Het is niet voor niets dat een eventuele
naamswijziging van de Stichting al een hele discussie heeft opgeleverd op de
Facebook-pagina.
Inmiddels ben ik sinds 2015 de voorzitter van deze prachtige organisatie. Iets waar
ik trots op ben en waar ik ook mijn ei goed in kwijt kan. Vijf jaar ná het congres van
2014 hebben we dat in 2019 nog eens dunnetjes over gedaan met wederom een
internationaal congres. Ditmaal geopend door niemand minder dan HKH Prinses
Margriet.
Inmiddels hebben we op drie locaties in het land maandelijks een inloopcentrum
waar men kan binnenlopen voor informatie, een praatje of meedoen met een oefengroepje
Nederlands met Gebaren (NmG). Door de Coronacrisis hebben deze inloopcentra
in Almere, Waalwijk en Leeuwarden een aantal maanden stilgelegen maar we
proberen ze langzaamaan weer “Coronaproof” op te starten.
foto: Luc Gillet
////////////////////////////////////////////////////////////////////

10 VRAGEN MET BETREKKING
TOT DE OVERGANG
Gepensioneerd gynaecoloog Boudewijn Stemkens beantwoordt 10 zorgvuldig
uitgekozen lezersvragen met betrekking tot de overgang. Als kanttekening
moeten we er wel bij zeggen dat de heer Stemkens de vragen beantwoordt in
het algemeen. Het is namelijk zo dat er pas écht een passend antwoord gegeven
kan worden met de kennis van de medische geschiedenis van de patiënt.
Heeft u specifieke vragen? Dan doet u er goed aan om even uw huisarts te bezoeken.
1. Ik ben 75 jaar en heb nog steeds overgangsklachten zoals nachtelijk zweten
en minimaal 5 opvliegers per dag. Wat kan ik eraan doen?
Boudewijn Stemkens: “Drie tot vijf procent van de vrouwen hebben ook op latere
leeftijd overgangsklachten, zoals nachtelijk zweten. Al vallen overgangsklachten als
opvliegers en nachtzweten ook wel samen met kwalen die door iets anders worden
veroorzaakt. Denk hierbij aan vrouwen die roken, een hoge bloeddruk hebben of
een veranderde schildklieractiviteit. Een arts kan dit nagaan. Goed om te weten is
dat u als vrouw boven de 65 met overgangsklachten doorgaans geen hormoontherapie
mag. U kunt bijvoorbeeld wel acupunctuur proberen of fyto-oestrogenen,
zoals sojaproducten of rode klaver. Er wordt ook wel gabapentine voorgeschreven.
Dit is een medicijn dat ook tegen epilepsie wordt voorgeschreven en dat aangrijpt
op het deel van de hersenen waar het zogeheten thermostaatcentrum zit. Dit medicijn
heeft echter bijwerkingen en is daarom vaak niet de eerste keus. Wat ook kan
helpen is cognitieve gedragstherapie. U kunt hierbij leren beter om te gaan met uw
klachten.”
2. Helpt melatonine of magnesium tegen nachtelijke opvliegers?
“Melatonine zou ik zeker niet adviseren. Het heeft totaal geen effect op overgangsklachten
en werkt bovendien verslavend. Als magnesium al werkt, dan is dat uitsluitend
vanwege het placebo-effect. Er zijn legio supplementen die overgangsklachten
zouden tegengaan, maar daarvoor is tot op heden (nog) geen wetenschappelijke
basis. Wel weten we inmiddels dat vrouwen met lichte klachten baat kunnen hebben
bij fyto-oestrogenen als sojaproducten. Japanse vrouwen blijken veel minder
last van de overgang te hebben dan Westerse vrouwen. Er zijn sterke aanwijzingen
dat het consumeren van soja hieraan ten grondslag ligt. Behalve fyto-oestrogenen
verminderen isoflavonen ook de klachten. Deze heilzame stof komt veel voor in
soja, linzen en kikkererwten. Bacteriën in de darm zetten deze isoflavonen om in
stoffen die hetzelfde effect hebben als oestrogenen. Naast het verlichten van uw
overgangsklachten, beschermen de fyto-oestrogenen mogelijk ook tegen borst- en
baarmoederkanker. Bovendien werkt het cholesterolverlagend, helpen ze het hart
gezond te houden en zijn isoflavonen goed voor uw botten.
3. Ik kan mij herinneren dat mijn moeder altijd van die hele warme wangen had.
Achteraf gezien had ze misschien last van opvliegers. Die heb ik ook veel. Is de
mate waarin je last hebt van de klachten erfelijk?
“Deze mevrouw schrijft dat haar moeder steevast last had van warme wangen. Dat
doet mij vermoeden dat het in deze waarschijnlijk geen opvliegers betreft. Wie last
van opvliegers heeft, kent de verschijnselen: de warmte gaat op en neer. Het komt
en het gaat na enkele minuten. Als u het onafgebroken warm hebt, dan zou dat
ook om iets anders kunnen gaan. Ik denk hierbij eerder aan diabetes of een hoge
bloeddruk.”
4. Ik was bijna 50 jaar toen ik in de overgang kwam en ben nu 70. Mijn moeder
heeft er tot haar 80ste last van gehad. Is de overgang eigenlijk een erfelijke
kwestie?
Was uw moeder vroeg in de overgang, dan is de kans groot dat u dat zelf bent
vrij groot. Maar er is natuurlijk geen garantie; al komt het wel regelmatig voor binnen
families. In het algemeen mogen we ervan spreken dat het leeuwendeel van de
vrouwen tussen hun 40ste en 60ste jaar ermee te maken hebben (gehad) en dat de
klachten gemiddeld twee tot tien jaar duren. Dat zijn natuur gemiddelden en kan
naar boven of beneden worden bijgesteld. Op de keper beschouwd is het zo dat
naarmate u vroeger overgangsklachten krijgt, ze langer duren. Sommige vrouwen
raken begin 40 in de overgang, bij anderen duurt het inderdaad tot ruim voorbij de
60!”
5. Kan ik in de overgang raken door een wisseling van anticonceptiepil? Ik ben
nu 67 en 30 jaar geleden raakte in de overgang nadat ik geen Stederil-30 meer
kreeg voorgeschreven.
“Neen, u kunt niet in de overgang raken door een verandering in het gebruik
van de anticonceptiepil. De anticonceptiepil onderdrukt uw hormoonhuishouding.
Het kan best zijn dat u al langer in de overgang
was. Ook al komt het niet frequent voor, sommigen raken al op
jonge leeftijd in de overgang; ik ken gevallen van dertigers en, hoewel dat minder
vaak voorkomt, ook wel twintigers die bij mij op spreekuur kwamen.”
6. Van mijn gynaecoloog moest ik na twee jaar stoppen met hormonen slikken
tegen overgangsklachten. Dat ervaarde ik niet als prettig, want ze hielpen
goed. Waarom is dat?
“Hormoongebruik ligt iets genuanceerder. Het is niet zo dat het voor
alle hormonen geldt dat u er onontbeerlijk na twee jaar mee moet
stoppen. Gemiddeld proberen we hormonen niet langer dan vijf
jaar te gebruiken in verband met een dan licht verhoogde kans op
borstkanker. Het risico op borstkanker ligt aan het type progesteron en aan individuele
factoren, zoals een leeftijd van ouder dan 50 jaar, overgewicht, frequent alcoholgebruik,
langdurig pilgebruik en nicotineverslaving. Als een vrouw na vijf jaar
niet zonder kan, dan bespreek je als arts de individuele risico’s en maakt de vrouw
altijd zelf de keuze. We adviseren sowieso goed af te bouwen en niet in één klap te
stoppen. U doet er goed aan om het met uw gynaecoloog of huisarts te bespreken.”
7. Toen ik 45 jaar was, verongelukte mijn man. Vanaf die dag menstrueerde ik
niet meer. Kun je in de overgang geraken door een traumatische ervaring?
“Door een extreme stresservaring kunnen sommige vrouwen abrupt
in de overgang raken. Acute stress is een niet te onderschatten factor.
Mijn eigen moeder overkwam toevallig exact hetzelfde op 37-jarige leeftijd.
Toen mijn vader heel onverwacht overleed, stopte haar menstruatie
van de ene op de andere dag.”
8. Ik heb zo’n 50 opvliegers per dag. Ik word er extreem moe van. Wat kan ik
daaraan doen?
“Dit is een inkopper: hormoontherapie is verreweg de beste remedie. Deze mevrouw
zal waarschijnlijk merken dat ze daar flink van opknapt. Wie geen hormonen wil of
mag, bijvoorbeeld vrouwen die borstkanker hebben gehad, kan acupunctuur proberen.”
9. Homeopathie, helpt dat tegen overgangsklachten? En acupunctuur?
“We hebben nog niet overtuigend kunnen aantonen dat homeopathie
echt helpt, maar er is ook niet veel onderzoek naar gedaan.
Traditionele Chinese acupunctuur kan een gunstig effect hebben, met name op
opvliegers overdag. Daar is wetenschappelijk bewijs voor en dat hebben we nu in
de richtlijn opgenomen. Er is geen bewijs dat acupunctuur helpt tegen nachtelijke
transpiratie.”
10. Ik was altijd een vrolijke tante. Sinds de overgang heeft het chagrijn toegeslagen.
Vooral als ik alleen thuis ben. Mijn gezin heeft eronder te lijden. Wat
doe je eraan?
“Lastig te beantwoorden als ik de voorgeschiedenis niet ken. Wanneer u eerder in
uw leven depressieve klachten hebt gehad, heeft u een dubbele kans op depressie
tijdens de overgang. Maar u kunt ook somber raken door overgangsklachten. Slecht
slapen, minder goed in je vel zitten, uw lichaam maakt minder oxytocine aan; van
dat alles kunt u somber worden, met name omdat u zo moe bent. U zou moeten
bewegen, maar daar heeft u waarschijnlijk geen energie voor en zo raakt u in een
vicieuze cirkel.”
////////////////////////////////////////////////////////////////////
11

13 REDENEN VOOR EEN MOEILIJKE STOELGANG
De een poept drie keer per dag, de ander drie keer in de week. Als de ontlasting
minder dan drie keer per week komt, dan mogen we spreken obstipatie. Vrijwel
iedereen heeft er weleens last van. De reden daarvan is vaak totaal uitlopend.
Beweeg je wel genoeg?
Bewegen en sporten is van evident belang voor een goede darmwerking. Lichaamsbeweging
stimuleert namelijk het op gang komen van de darm. 30 minuten in
beweging per dag is aan te raden. Heb je sinds kort obstipatie en ben je onlangs
met sporten gestopt? Dan is de kans groot dat het gebrek aan beweging de reden
is van je verstopping.
Eet je wel voldoende vezels?
Vezels nemen water op, waardoor je ontlasting zacht en soepel blijft. Er zitten vezels
in onder andere volkorenbrood, aardappelen, volkorenpasta, zilvervliesrijst en peulvruchten.
Vezels zitten ook in groente en fruit. Eet daarom dagelijks 2 ons groente en
2 stuks fruit. Eet gevarieerd, want je lichaam heeft zowel oplosbare vezels (groente
en fruit) als onoplosbare vezels (vooral volkoren- en graanproducten) nodig.
Drink je wel genoeg?
Te weinig drinken kan leiden tot een harde en droge ontlasting. Zorg dus dat je
minimaal 2 liter per dag drinkt. Bij voorkeur water of thee. Probeer als je vaker last
hebt van verstopping nog net iets meer te drinken. Ook als je extra vezels gebruikt
is veel drinken nóg belangrijker.
Heb je last van stress?
Weinig slaap, drukte, afleiding kortom stress. Zodra je gestrest bent gaan alle alarmbellen
af in de darmen. Dit heeft enorme invloed op je spijsvertering. Voor een goede
stoelgang moet je dus zien stress te vermijden door regelmatig te ontspannen.
Je gebruikt bepaalde medicijnen
Er zijn vele soorten medicijnen die obstipatie als bijwerking hebben. Je kunt hierbij
denken aan antidepressiva, ijzertabletten, Parkinson medicijnen, anti-epileptica,
morfine en plaspillen. Overleg bij ernstige obstipatie met je (huis)arts of je naast
deze medicatie iets voor de stoelgang mag gebruiken.
Je bent op vakantie
Als je op vakantie bent, krijg je vaak te maken met een veranderd leefpatroon. Je
voeding is vaak anders, je eet en drinkt op andere tijdstippen, de temperatuur is
afwijkend van wat je gewend bent. Allemaal factoren die van invloed kunnen zijn op
je stoelgang. Daarbij vinden sommige mensen het enorm lastig om te poepen in een
vreemde omgeving. Probeer toch echt de tijd te nemen voor “de grote boodschap”.
En zorg in ieder geval dat je in ieder geval voldoende vezels en vocht binnenkrijgt.
Je gaat verzuimt naar de wc te gaan als je aandrang voelt
Aandrang om te poepen is een teken dat je lichaam afgeeft: de endeldarm zit vol en
de ontlasting is gereed om je lichaam te verlaten. Als je deze aandrang structureel
negeert, voel je op den duur deze aandrang minder goed. Daarbij blijft je ontlasting
dan langer dan noodzakelijk is in je dikke darm. En in die dikke darm wordt vocht
aan de ontlasting onttrokken, waardoor je last kunt krijgen van droge harde ontlasting
en verstopping. Ga dus bij aandrang naar het toilet en neem dan echt de tijd.
Je bekkenbodemspieren verzuimen mee te werken
Een te hoge spierspanning in de bekkenbodem kan ervoor zorgen dat je een minder
goed gevoel hebt in de bekkenbodem en de onderbuik. Je voelt aandrang dan minder
goed. Een verkeerd gebruik van de bekkenbodemspieren kan ook verstopping
geven. Deze spieren zorgen er namelijk voor dat je ontlasting kunt ophouden, maar
ook kwijtraken. Bij persen gebruik je ze ook. Bij gespannen bekkenbodemspieren
of bij te weinig controle over deze spieren kan een bekkenbodemfysiotherapeut
uitkomst bieden.
Je hebt aanleg voor obstipatie
Bij sommige mensen is de darmwand overgevoelig voor prikkels en reageert het
met krampen, pijn, verstopping of diarree. Dit wordt wel het Prikkelbare Darm
Syndroom, oftewel PDS genoemd. Bij een chronische darmontsteking zoals de ziekte
van Crohn of Colitis Ulcerosa kan ook verstopping ontstaan. De meest gehoorde
klacht bij deze aandoeningen is diarree.
Je hebt onlangs je eetpatroon veranderd
Vooral bij jonge kinderen kan verstopping ontstaan bij de overgang naar ander
voedsel. De darmen moeten daar dan even aan wennen. Een verandering in het
voedingspatroon kan echter ook bij volwassenen voor obstipatie zorgen. Bijvoorbeeld
wanneer je begint aan een dieet.
Je ontbijt niet
Het ontbijt is voor je darmflora absoluut de meest belangrijke maaltijd. ’s Nachts
staat de spijsvertering op de waakvlam; pas bij een vezelrijk ontbijt komt hij weer
op gang. Zorg er dus voor dat je goed ontbijt.
12
Je bent zwanger
Vrouwen die nog nooit last hebben gehad van hun obstipatie, kunnen tijdens
de zwangerschap plots last krijgen van een moeizame stoelgang. De belangrijkste
oorzaken hiervoor zijn hormonale veranderingen, druk van inwendige organen,
minder lichaamsbeweging en een veranderde bloedsomloop. De aanwezigheid van
de baby in de buik speelt hierbij ook parten. Maar we mogen eventuele veranderingen
in het eetpatroon hierbij ook niet uitvlakken.
Je hebt wellicht een allergie of intolerantie
Een voedselallergie of intolerantie uit zich vaak in darmklachten. Dat kan zijn een
opgeblazen gevoel, winderigheid, obstipatie of diarree. Mochten deze klachten zich
steevast voordoen na het eten van bepaalde voedingsmiddelen? Neem dan contact
op met je huisarts. Mogelijk heb je dan te maken met een voedselallergie of intolerantie.
Het kan ook zijn dat er geen lichamelijke oorzaak te vinden is. Een gezond
voedingspatroon, voldoende beweging en de tijd nemen om naar het toilet te gaan,
zijn meestal voldoende om de stoelgang te verbeteren. Wanneer de verstopping
dan na vier tot zes weken nog niet over is, kun je het beste even een arts raadplegen.
Die kan jou eventueel een laxeermiddel voorschrijven of de oorzaak verder
onderzoeken. In uitzonderlijke gevallen ontstaat ernstige obstipatie door een traag
werkende schildklier of een gezwel in de dikke darm.
////////////////////////////////////////////////////////////////////

HET NATIONAAL OUDERENFONDS
WELKOM ONLINE! WEGWIJS OP INTERNET MET GRATIS LESPROGRAMMA
Welkom Online is een gratis, laagdrempelig en online lesprogramma voor
iedereen die een eerste stap online wil zetten. Het programma bestaat uit vier
thema’s: uw dagelijks leven, actieve leven, sociale leven en gezonde leven.
Hoe werkt Welkom Online?
Welkom Online kunt u zelf volgen. Het lesprogramma duurt maximaal 12 weken, met
een les van 1 uur per week. Wilt u het programma in kortere tijd doorlopen? Dat kan
ook of u volgt alleen de modules die passend zijn. Om het lesprogramma te volgen,
heeft u een tablet, laptop of computer met internetverbinding nodig.
Helpdesk Welkom Online
Vanwege het coronavirus is er een Helpdesk Welkom Online opgezet waar u naar
toe kunt bellen met online en digitale vragen. Zoals: hoe kan ik videobellen, hoe
houd ik contact via social media en hoe kan ik online spelletjes spelen met anderen?
U kunt de Helpdesk Welkom Online bereiken op werkdagen van 9.00 uur tot 17.00
uur op T: 088 - 344 2000
Meer informatie en aanmelden
U kunt het lesprogramma gratis volgen via www.welkomonline.nl. Wilt u meer informatie?
Kijk op www.ouderenfonds.nl/welkom-online of bel het Nationaal Ouderenfonds
op T: 088 - 344 2000.
Welkom Online is ontwikkeld door VodafoneZiggo – met medewerking van ECP/veiliginternetten.nl en Netwerk
Mediawijsheid. Welkom Online wordt ondersteund door het Nationaal Ouderenfonds, VodafoneZiggo en Samsung
Nederland.
BEHOEFTE AAN EEN PRAATJE?
Een telefoontje van de Zilverlijn biedt uitkomst
Soms is het prettig om even uw hart te kunnen luchten of gewoon een gezellig
praatje te maken. Zeker als u minder mensen ziet dat u zou willen. Een wekelijks
telefoontje van beldienst de Zilverlijn is dan een uitkomst.
Een praatje of een goed gesprek
De Zilverlijn is een gratis belservice van het Nationaal Ouderenfonds. Als u zich aanmeldt,
wordt u wekelijks of tweewekelijks gebeld door getrainde vrijwilligers. Zij bieden
u een luisterend oor, een gezellig praatje of een goed gesprek. Precies waar u behoefte
aan heeft. U kiest zelf op welk dagdeel u gebeld wilt worden; in de ochtend of de middag.
Een telefoontje duurt ongeveer 20 minuten. Uiteraard zijn alle gesprekken vertrouwelijk.
Heeft u geen behoefte meer aan de gesprekken? Dan kunt u zich gewoon weer afmelden.
Meer informatie en aanmelden
Heeft u interesse? Kijk op www.ouderenfonds.nl/zilverlijn. Daar vindt u meer informatie
en kunt u zich aanmelden. Geen internet? Bel ons dan op T: 088 - 344 2000. Een van
onze medewerkers helpt u verder.
WAARDEVOL CONTACT MET SCHRIJFMAATJE
Een kaartje op de mat of een brief in de bus: het is altijd leuk om post te krijgen.
Het Nationaal Ouderenfonds brengt ouderen en schrijfmaatjes met elkaar in contact.
Hoe werkt Schrijfmaatje?
Vindt u het fijn om post te ontvangen? Met Schrijfmaatje koppelt het Ouderenfonds
ouderen en vrijwilligers aan elkaar. U geeft uw verzoek aan ons door: alleen post ontvangen,
of post ontvangen én ook versturen. Dit verzoek komt in een online wensenoverzicht
te staan. Vrijwilligers kunnen zich hiervoor aanmelden. Het Ouderenfonds maakt
een match en het postcontact kan beginnen! Een wens is gemiddeld binnen een week
vervuld, omdat er veel vrijwilligers zijn die willen schrijven.
Meer informatie en aanmelden
Heeft u interesse? Kijk op www.ouderenfonds.nl/schrijfmaatje. Daar vindt u meer
informatie en kunt u zich aanmelden. Geen internet? Bel ons dan op T: 088 - 344 2000.
Een van onze medewerkers helpt u verder.
OVER HET NATIONAAL
OUDERENFONDS
Het Nationaal Ouderenfonds is er voor u!
We organiseren activiteiten waar u niewe
mensen leert kennen en leuke dingen
onderneemt. Gewone dingen zoals samen
koffie drinken, een telefoontje of een
dagje naar het strand, maken een groot
verschil. Zeker als u misschien minder
mensen ziet dan vroeger of niet overal
meer naar toe kunt. Maak eens kennis
met een van onze activiteiten.
Want ouder worden doe je samen!
www.ouderenfonds.nl
13

EENZAAMHEID
Volkszanger Koos Alberts zong er al eens over; “Of je nu arm
bent of als een miljonair zo rijk, eenzaamheid maakt alle mensen
gelijk”. Treffender had hij het niet kunnen verwoorden. Eenzaamheid
komt in alle lagen van de bevolking voor. Meer dan een
miljoen Nederlanders voelt zich eenzaam en dan gaat het niet
alleen om ouderen. Het is namelijk een veelvoorkomend misverstand
dat alleen oudere mensen zich eenzaam voelen.
Het gevoel dat je er net niet helemaal bij hoort. Dat je verbinding mist, een
liefde of een goede vriendschap. Dat je geen familie (meer) hebt of dat
ze weinig naar je omkijken. Of met een geheim of probleem rondlopen
dat je aan niemand durft te vertellen, zoals een ouder in detentie of een
psychische aandoening. Maar ook ziekte, verhuizing, verlies van werk,
armoede of echtscheiding kunnen allemaal redenen zijn om je flink
eenzaam te voelen. Iedereen kan zich dus eenzaam voelen, ongeacht
leeftijd, afkomst of sociale achtergrond. Ook iemand met veel mensen
om zich heen, kan zich toch eenzaam voelen.
Eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem en treft veel
Nederlanders direct in hun welzijn.
De gevolgen van eenzaamheid kunnen groot zijn. Mensen die vereenzamen,
participeren minder in de maatschappij, hebben een lager
zelfbeeld en tonen vaak lichamelijke en psychische klachten, zoals
depressie en angst.
Eenzaamheid tegengaan is maatwerk en het oplossen van eenzaamheid
is lang niet altijd mogelijk. Wel kun je eenzaamheid verzachten en
preventief eenzaamheid tegengaan.
Klop daarom gerust aan bij je huisarts. Hij/zij zou jou door kunnen
verwijzen naar een instantie waar ze je kunnen helpen. Want niemand
hoeft er immers alleen voor te staan!
////////////////////////////////////////////////////////////////////
WAT IS NU EIGENLIJK HET VERSCHIL TUSSEN
EEN VIRUS EN EEN BACTERIE?
U wordt niet verkouden van de kou. Het zijn toch écht de virussen en bacteriën
die u ziek kunnen maken. Een uitermate vervelend fenomeen. Maar wat is nu
eigenlijk het verschil tussen een virus en een bacterie?
Zo werkt een bacterie
Bij een bacterie is er sprake van een eencellig micro-organisme. Bacteriën kunnen
zich in rap tempo verspreiden omdat de cel zichzelf kan vermenigvuldigen.
Bacteriën springen ook makkelijk over van mens op mens. Iedereen draagt miljoenen
bacteriën met zich mee. Het is dan ook niet zo dat per definitie alle bacteriën slecht
zijn. Sterker nog; in onze darmflora zorgen bacteriën er bijvoorbeeld voor dat ons
voedsel goed wordt verteerd. De bacteriën op onze huid bieden bescherming en ze
dragen er zorg voor dat de huid in goede conditie blijft.
U wordt pas ziek wanneer een bacterie plaats neemt op een plek waar zij niet thuishoort
en daar vervolgens gemene infecties veroorzaakt. Dat kan bijvoorbeeld via
een wond of in de bloedbaan. De ‘poepbacterie’ Escherichia coli, die beter bekend
staat als “E-coli” is zo’n boosdoener. E-coli komt voor in de darmen van alle mensen
en is daar niet schadelijk. De ‘poepbacterie’ wordt echter wel schadelijk als deze
in voedsel of drinkwater terecht komt. Witte bloedcellen in uw lichaam kunnen de
bacteriën meestal zelf verdrijven. Als u ziek blijft, doet u er goed aan even langs de
huisarts gaan voor een antibioticakuur.
Zo wordt u ziek van een virus
Een virus is daarentegen geen organisme en heeft dan ook geen eigen cellen. Het
komt in vrijwel alle gevallen uw lichaam binnen via lichaamssappen zoals speeksel
of bloed. Het virus nestelt zich vervolgens in een bestaande lichaamscel. Wanneer
dat is gebeurd, heeft het virus de controle over die geïnfecteerde cel en kan het
virus zich derhalve vermenigvuldigen.
Virussen maken dankbaar gebruik van de stofwisseling van het lichaam. Het is heel
erg complex dit soort ziektes te genezen, maar er bestaan gelukkig middelen die
de uitbreiding van de ziekte kunnen tegengaan. Bijvoorbeeld de griepprik en de
hiv-remmers. Hiv is een van de bekendste virusziektes. Andere voorbeelden zijn de
ziekte van Pfeiffer, griep, hepatitis B en verkoudheid.
Griep krijgt u meestal maar 1 keer en daarna bent u resistent. Echter: verkouden
kunt u vaker per jaar worden. U wordt dan elke keer getroffen door een ander, uniek
virus. Omdat er zoveel verschillende verkoudheidsvirussen bestaan is het nagenoeg
onmogelijk om vaccin tegen verkoudheid te vinden.
Voor zowel bacteriën als virussen geldt: hoe sterker uw weerstand is, hoe kleiner de
kans dat bacteriën en virussen u ziek kunnen maken!
14

PARAMEDISCH CENTRUM AUGUSTINUSPARK
UW TANDARTSPRAKTIJK IN
WESTWIJK AMSTELVEEN
̌ Persoonlijke aandacht, advies en behandeling
̌ Ruim de tijd en goede begeleiding voor ouderen
̌ Kinderen op hun gemak bij de tandarts
̌ Mondhygiëne en preventie
̌ Invisalign, de onzichtbare beugel
WIJ VERWELKOMEN U GRAAG IN ONZE PRAKTIJK!
ASSERRING 300, AMSTELVEEN T 020-3411476 INFO@GEBITSZORG.NL WWW.GEBITSZORG.NL
//////////////////////////////////////////////////
COLOFON
Uitgever:
Met medewerking van:
Kaliber Media BV
Kloosterweg 1
6412 CN Heerlen
Telefoon 045-2052182
www.zorgorgaan.nl
Redactie: Nicole Bus (nicolebus@zorgorgaan.nl)
Bladmanager: Klaas Veerman (info@zorgorgaan.nl)
September 2020
Nierstichting Nederland • Nederlandse Stichting voor het Gehandicapte Kind • Hersenstichting
Oogfonds • De Stichting Plotsdoven en Laatdoven • Het Nationaal Ouderenfonds • Longfonds
Disclaimer en copyrights
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige
vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, hetzij mechanisch, door printouts, kopieën, opnamen of enig andere manier dan ook, zonder
voorafgaande schriftelijke toestemming van Kaliber Media BV.
15

Wij zoeken vakhelden zoals Lindsey
Kom werken of leren in kleinschalige ouderenzorg bij Brentano Amstelveen
Lindsey
is trots op
haar vak!
Wij zoeken:
• (Leerling) verzorgenden
• (Wijk)verpleegkundigen
• Leerling verpleegkundigen
WWW.BRENTANO.NL
Heel bijzonder is bij ons heel gewoon
en heel gewoon is bij ons ook héél bijzonder
R.-K. Begraafplaats Buitenveldert in Amsterdam dateert uit 1835 en is
uitgegroeid tot een zeven hectare grote begraafplaats waar plek is
voor iedereen. Ondanks haar ligging midden op de Zuidas van Amsterdam,
straalt de begraafplaats een serene rust uit en behoort zeker tot een van
de mooiste begraafplaatsen van Nederland. Bijzondere historische graven
vertellen een eigen verhaal en de vele oude bomen geven de begraafplaats
een uniek karakter.
Daarnaast biedt de begraafplaats veel mogelijkheden om het afscheid van
een dierbare op een hoogst persoonlijke manier vorm te geven.
Vanuit die gedachte zijn faciliteiten gerealiseerd die heel goed aansluiten op
de laatste wensen van uw dierbare:
• persoonlijke ondersteuning bij het regelen van een uitvaart
• huiselijk ingerichte rouwkamers waar de familie dag en nacht terecht kan
• volop keus aan graven en mogelijkheden om een asurn te plaatsen
• een intieme eigentijdse kapel voor een bijzondere ceremonie
• een stijlvolle tuinkamer voor ontvangst van familie en vrienden
– voor of na de uitvaart
• een sfeervolle Brasserie en een terras voor een smakelijke lunch of
een kop koffie
r.-k. Begraafplaats Buitenveldert
Meer dan alleen een begraafplaats
Fred. Roeskestraat 103 / 1076 EE Amsterdam / Telefoon: 020 662 98 90 / Internet: www.begraafplaats-buitenveldert.nl / Email: info@begraafplaats-buitenveldert.nl