Frans Buffa & Zonen - De Boekenwereld

More documents

Recommendations

Info

w.23.2mm 30-11-2006 10:01 Pagina 63 gende dag zond het gemeentebestuur van Amsterdam een schrijven aan Buffa dat het op hoge prijs stelde van deze aanbieding gebruik te mogen maken. De couranten zorgden natuurlijk weer voor publicatie van dat bericht en Buffa had Fl. 27.000,- aan dit schilderij verdiend.’ 19 Niet alleen het werk van Jozef Israëls, maar vooral dat van zijn zoon Isaac was het paradepaardje van Slagmulder. In 1902, 1914 en 1915 organiseerde hij drie éénmanstentoonstellingen die veel succes hadden. Bovendien liet Slagmulder door Isaac Israels een portret van zich maken dat enkele jaren geleden op de markt kwam. Tijdens de Eerste Wereldoorlog trad er stagnatie op bij de firma Buffa. Langzamerhand werd de zaak ook steeds meer overvleugeld door E.J. van Wisselingh & Co aan het Rokin in Amsterdam. In 1919 behoorde Slagmulder nog wel tot de initiatiefnemers van de oprichting van de Nederlandsche Kunstkoopers Bond. Daarin verenigden zich handelaars in eigentijdse kunst om hun gezamenlijke belangen beter te kunnen behartigen. Maar na de dood van Slagmulder moest de zaak zelfs korte tijd sluiten. In een brief van de Redon-verzamelaar Andries Bonger aan Charles Destrée, de zakelijk leider van de firma Durand-Ruel in Parijs, lezen we: ‘Wellicht weet u niet, dat de oude firma Frans Buffa & Zonen na het overlijden van den heer Slagmulder zonder opvolger is gebleven. De winkel is geruimen tijd gesloten gebleven, doch is nu weer geopend. Naar men zegt, heeft een groep schilders, wier productie regelmatig door de firma verkocht werd, de zaak hervat. Zij zal zich dus vermoedelijk niet vernieuwen, hetgeen zij al sinds lang dringend behoefde.’ 20 Met de hulp van enkele bevriende kunstenaars, geldschieters en een nieuwe energieke directeur J.H.H. (‘Joop’) Siedenburg (1875-1961), kon de zaak weer geopend worden en is er een reeks spraakmakende tentoonstellingen gehouden. 21 Financieel bleef de firma Frans Buffa & Zonen echter balanceren op het slappe koord. In 1932 moest het gebouw in de Kalverstraat, waarin de zaak huisde, zelfs verkocht worden aan een van de beste klanten, W.H. Singer, de latere oprichter van het Singer Museum in Laren en zelf kunstenaar. 22 Hij had in 1914 een mooie overzichtstentoonstelling bij Buffa gehad. Daarna volgden nog diverse exposities van zijn werk bij Buffa. In 1928 publiceerde Joop Siedenburg in eigen beheer het boek The American painter W.H. Singer Jr. and his position in the World of art. Dit is een wat ronkende selectie recensies over de weldoener en schilder William Singer. In 1934 vond een liquidatieveiling van de voorraad reproductieprenten van Frans Buffa & Zonen plaats. Siedenburg wilde zich voortaan concentreren op de handel in schilderijen, aquarellen en tekeningen. Deze verkoping werd geleid door het Internationaal Antiquariaat van Menno Hertzberger. 23 Uit die veilingcatalogus blijkt dat in opdracht van de firma Buffa ook veel vrije grafiek is gemaakt. Deze bladen werden inclusief de etsplaat te koop aangeboden. Het ging onder meer om werk van J.M. Graadt van Roggen, J.C. Greive, F. Hart Nibbrig, W.O.J. Nieuwenkamp, W.B. Tholen en J.G. Veldheer. Frans Buffa & Zonen produceerde vrijwel geen photogravures. Dat werd vooral gedaan door J.M. Schalekamp in Amsterdam. 24 De schilderijententoonstellingen bij Buffa gingen in de jaren ’20 en ’30 echter onverminderd voort: er waren mooie overzichten van het werk van Kees van Dongen, Leo Gestel en Constant Permeke. 25 Joop Siedenburg werd sinds 1927 volop geassisteerd door zijn zoon Hein (1908-1990). De zaak heeft uiteindelijk op 15 maart 1951 vrijwel geruisloos de deuren moeten sluiten. 26 Een van oorsprong fameuze Italiaanse zaak, opgericht en geëxploiteerd door dorpelingen uit Pieve Tesino, verdween daarmee voorgoed uit de Kalverstraat. van eenvoudige prentenkoopman tot gerenommeerde kunsthandelaar de boekenwereld 23 [2006 - 2007] 63
w.23.2mm 30-11-2006 10:01 Pagina 64 de boekenwereld 23 [2006 - 2007] 64 noten * Ik dank P.J. Buijnsters voor het kritisch doorlezen en becommentariëren van dit artikel. Mijn dank gaat eveneens uit naar J.P. Glerum voor het beschikbaar stellen van delen van zijn familiearchief en van de Herinneringen van Jan Wiegman. 1 Het belangrijkste overzichtsartikel is D. Kouwenaar, ‘De Beguin’s als kunsthandelaars’, Maandblad voor Beeldende Kunsten 3 (1926), p. 3-11 en p. 35-43. Zie ook Annemieke Hoogenboom, De stand des kunstenaars. De positie van kunstschilders in Nederland in de eerste helft van de negentiende eeuw, Leiden 1993, p. 201-202 en Chris Stolwijk, Uit de schilderswereld. Nederlandse kunstschilders in de tweede helft van de negentiende eeuw, Leiden 1998, p. 305-306. Er bestaat enige Italiaanse literatuur over Buffa en de Tesini: Stampe per via. L’incisione dei secoli XVII-XIX nel commercio ambulante dei Tesini, Pieve Tesino/Trento/Bassano del Grappa, p. 74- 78; Les hommes des images. L’epopea dei Tesini dal Trentino per le vie del mondo, Trento 2003 2. 2 Belangrijke studies over de Remondini’s zijn: Mario Infelise en Paolo Marini, Remondini: Un editore del Settecento, Bassano del Grappa/Milaan 1990/’91; A.W.A. Boschloo, The prints of the Remondinis. An attempt to reconstruct an eighteenth-century world of pictures, Amsterdam 1998. 3 C. Theys geeft in het tijdschrift Eigen Schoon en De Brabander uit 1952, p. 38 e.v. een overzicht van de door hem gevonden venters in het archief van de drossaard van Brabant. Vriendelijke mededeling Nico Boerma. 4 D. Kouwenaar, Tussen Dam en Muntplein. De levensgeschiedenis van de Kalverstraat, z.p. 1950, p. 83-86. 5 Vriendelijke mededeling Wolfgang Cillessen (e-mail 24 april 2006). 6 De discussie over wie de auteur is van de Physiologie van de Kalverstraat is te vinden in: P.L. van Eck jr., ‘Physiologie van Amsterdam’, Jaarboek Amstelodamum 26 (1929), p. 222-240 en H.F. Wijnman, ‘P.J.W. Vos en zijn “Waarachtige Physiologie van Amsterdam”. Een onbekende episode uit de geschiedenis der Amsterdamsche arbeidersbeweging’, Jaarboek Amstelodamum 34 (1937), p. 235-254. 7 Physiologie van de Kalverstraat, door een Humorist. Amsterdam (S.W. Spree) 1844 (tweede druk), p. 152-153. In de jaren 1880 en ’90 komt de zaak van Buffa met een korte karakteristiek in tal van stadsgidsen voor. 8 Maandblad Amstelodamum 53 (1966), p. 140. 9 Humorist, op.cit. (noot 7), p. 154. 10 De Amsterdammer. Weekblad voor Nederland, 11 oktober 1903. 11 Het beste overzicht is te vinden in John Landwehr, Studies in Dutch books with coloured plates published 1662-1875, The Hague j.f. heijbroek (dr. W. Junk B.V., Publishers) 1976, p. 62-66 en de cat.nrs. 219- 220, 242-243, 289, 339, 421, 429, 443, 444, 459 en 465. 12 Zie fondslijst van Frans Buffa & Zonen, Onze tijdgenoten in kunsten en wetenschappen. Photographische Portretten door M. Verveer. 13 Zie De Portefeuille 8 (1886), p. 315. 14 Zie Archief RM nrs. 80, 158 en 159. 15 Catalogue of the publications of Frans Buffa & Sons, sole establishment Kalverstraat, Amsterdam [ca. 1900]. 16 J.F. Heijbroek, ‘Kunst per brief. Een overzicht van de collectie kunstenaarsautografen in het Rijksprentenkabinet’, Bulletin van het Rijksmuseum 49 (2001), p. 234. In 2003 werd nog eens een groep van vijftig brieven en documenten afkomstig van de firma Frans Buffa & Zonen aangekocht door het Rijksprentenkabinet, Rijksmuseum Amsterdam. 17 Het manuscript met de Herinneringen van Jan Wiegman, een broer van Matthieu werd mij vriendelijk ter beschikking gesteld door J.P. Glerum. 18 Veel van de prenten die Buffa had uitgegeven (zie catalogus noot 15) werden ook door Zürcher verspreid. Zie Catalogue des éditions de P.J. Zürcher, Villa ‘Erica’, Scheveningseweg 25, La Haye [z.j.]. Toen was Zürcher inmiddels zelfstandig doorgegaan en geen filiaal meer van Buffa. 19 Wiegman, op.cit. (noot 17), p. 20-21. Het schilderij waarover Wiegman schrijft, kon tot nu toe niet getraceerd worden in de collectie van het Stedelijk Museum. 20 Brief van A. Bonger aan Ch. Destrée, d.d. 16 februari 1922, p. 3-4. Particuliere collectie. 21 Jan Engelman, ‘In memoriam J.H.H. Siedenburg; vriend van schilders en dichters overleden’, De Tijd/De Maasbode, augustus 1961. 22 Ann Blokland, Jacqueline de Raad e.a., Collectie Singer. Schilderijen, Zwolle [2002], p. 18-19 en Helen Schretlen, Loving Art. De William & Anna Singer Collectie, Laren/Zwolle [2006], p. 129-133. 23 Liquidatie van den voorraad etsen, gravures, litho’s, prenten van de Firma Buffa & Zonen, Amsterdam (Internationaal Antiquariaat) 21-22 november 1934. 24 Zie Geïllustreerde catalogus van Schalekamp’s Photographie en kunsthandel, Geldersche Kade no. 92, Amsterdam 1916. 25 De correspondentie van deze kunstenaars met Siedenburg berust in de autografencollectie van de Fondation Custodia, Parijs. Het knipselarchief vanaf 1922 (inclusief gedrukte catalogi en uitnodigingskaarten) wordt bewaard in het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie te Den Haag. 26 A. Koolhaas, ‘De deuren van Frans Buffa 1780-1951 sloten voor goed’, De Groene Amsterdammer, 31 maart 1951.
Page 1 and 2: w.23.2mm 30-11-2006 10:01 Pagina 50
Page 13: w.23.2mm 30-11-2006 10:01 Pagina 62

Frans Buffa & Zonen - De Boekenwereld

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?