Spinner 2019-3

Club
van 100
In maart 2008 introduceerde de NFV de Club van 100.
De Club bestaat uit personen en bedrijven die de NFV een
warm hart toedragen. Zij betalen jaarlijks een bijdrage
van 100 euro.
Word ook Club van 100 lid! Dit zijn de voordelen:
• Gratis toegang tot evenementen in het NFV Funhouse
( één toegangsbewijs per deelnemer)
• Logovermelding op deze pagina en op de Club van
100 pagina op de NFV-site (met link)
• Ingelijst logo op A4 formaat in het NFV Funhouse
• Deelname aan jaarlijkse Club van 100 bijeenkomst in
het NFV Funhouse (voor deelnemer en introducé)
Iedereen kan lid worden: leden, niet-leden, vriendenclubs,
bedrijven, sponsors. In de afgelopen jaren is er geïnvesteerd
in de eigen collectie flipperkasten en het NFV
Funhouse in Veenendaal.
Lid worden van de Club van 100 is eenvoudig: Stuur een
e-mail naar Arie Pijl (Cv100@nfvpinball.nl) en hij helpt u
verder. Of kijk eens op www.nfvpinball.nl/club-van-100.
Logoblok Club van 100 - NFV
www.kleurenklok.nl
Een
praktisch
hulpmiddel
om kinderen
zelfstandig
te leren
werken
FQF
Langedijk
samen werken aan oplossingen
VAN DER PERK
2 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Top stories
Inhoud
6 Black Knight: Sword of Rage PRO
20 Bram Stoker’s Dracula: prototype
40 Black Knight: Sword of Rage LE
Evenementen en competitie
10 DPO EXPO 2019
28 Toernooienoverzicht
49 Evenementenagenda
Vereniging
14 Algemene Ledenvergadering 2019
23 NFV 2020: versterking gezocht
64 Start a new game
Bram
Stoker’s
Dracula
Prototype
Overig
12 Pinball on location: Groningen
24 Deadpool: Limited Edition
30 Digital Pinball: Sonic Spinball
34 Temmen van een shaker
36 Pinball Palace
44 DIY Pinstadium
50 The Munsters Premium/LE
54 Digital Midi Pinball Machine
56 Modding Madness: The Walking Dead
61 The Adventure Continues...
The Munsters
Premium & LE
Digital Pinball:
Sonic Spinball
Modding
Madness: The
Walking Dead
3

Ronald Eijkman
Van de
redactie
Ronald
Eijkman
Limited Edition
Het is al een hele oude marketingtruc: geef bij een toch al
gewild product aan dat er maar een paar exemplaren van
zijn, en de interesse schiet samen met de prijs omhoog.
Zeker als er een hype rondom dat product ontstaat, of
wordt gecreëerd. Zo kunnen de banaalste gebruiksvoorwerpen
in één klap peperdure ‘collector’s items’ worden.
Neem nou bijvoorbeeld die sneakers met zelfstrikkende
veters die Michael J. Fox in de filmklassieker Back to the
Future aan had. Je kunt ze sinds 2011 kopen! Maar daar
zijn slechts 1.500 paar van gemaakt, dus trek die beurs
maar, want ze worden voor een kleine EUR 30.000 aangeboden.
In flipperland is het niet anders, elke nieuwe flipperkast
die Stern uitbrengt heeft wel een Premium en een
Limited Edition (LE) versie. Die zijn vaak aanzienlijk
hoger geprijsd en onze razende reporter Rens vraagt
zich elke keer weer af of dat prijsverschil het daadwerkelijke
verschil tussen de varianten rechtvaardigt.
Hij laat zich daar nooit over uit, maar ik denk in veel
gevallen: nee! Omdat je in veel gevallen niet zo heel veel
meer krijgt dan wanneer je een PRO zou kopen. Niet op
technisch vlak en niet op designvlak. Natuurlijk zijn er
uitzonderingen. Neem nou die Premium variant van
The Munsters, die voor het grootste deel in zwart-wit
is uitgevoerd. Dat is nou een bijzondere verschijning.
Zo bijzonder dat het wat mij betreft de Limited Edition
had moeten zijn, maar daar had Stern kennelijk andere
ideeën over. In deze Spinner kun je over de Premium en
LE modellen van The Munsters lezen.
Misschien moet je een Limited Edition flipperkast zien
als investering. Dan moet je ‘m niet gelijk doorverkopen,
maar eventjes wachten. Een jaartje of dertig bijvoorbeeld.
Over dertig jaar zijn de Limited Editions nog gelimiteerder
in aantal, ze worden niet meer gemaakt, en als je
een werkend exemplaar hebt, kun je daar naar alle waarschijnlijkheid
dikke knaken voor vangen. Ik vermoed dat
de flipperkasten van nu in de toekomst steeds moeilijker
werkend gehouden kunnen worden vanwege de grote
hoeveelheden micro-elektronica die je in zo’n apparaat
terugvindt. Om maar te zwijgen over ‘de software’, nog
zo’n ongrijpbaar onderdeel van de hedendaagse flipper.
Daar moet je zuinig op zijn, want weg is echt weg als de
rom doorbrandt en je nergens meer een image van die
rom kan vinden. Dan is je Limited Edition ineens een stuk
minder waard.
De Spinner die nu voor je ligt staat ook helemaal in het
teken van Limited Editions. Bij maar liefst drie recente
Stern kasten wordt gekeken of de LE er mag wezen ten
opzichte van de ondergeschikte uitvoeringen. En wat
dacht je van dat prototype van Bram Stoker’s Dracula?
Een collector’s item! En dan de Spinner zelf. In deze vorm
ga je ‘m waarschijnlijk niet meer terug zien, dus het is
zeker een Limited Edition. Gerard kwam met het idee
even wat anders te gaan doen met die cover, die nu al
best wel een tijdje dezelfde opzet heeft. En het resultaat
mag er wezen! Lees ‘m helemaal, maar wel héél voorzichtig,
want je weet nooit wat ie over 30 jaar ongekreukt
waard is!
4 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Bas Vis
Van de
waarnemend
voorzitter
Bas Vis
Clubhuis 2020 - een nieuw tijdperk
Begin juni lieten Jan & Tonia Meijer weten dat ze er eind
van dit jaar een punt achter zetten: vanaf 2020 heeft de
NFV een clubhuis zonder dit heel betrokken duo. Dat was
nieuws met behoorlijk wat impact. Natuurlijk, dit zou een
keer gebeuren, maar direct was er het besef dat dit het
eind van een tijdperk gaat inhouden.
Al vele jaren zijn Jan & Tonia al de spil van de gastenverzorging
in het clubhuis van de NFV. Wat begon in
Deventer, zich sterk ontwikkelde in Ederveen, kwam bij de
inrichting van het clubhuis in Veenendaal op het huidige
hoge niveau te liggen. Het cateringaanbod illustreert de
ontwikkeling treffend: van tosti-ijzer naar grote braadpan
naar volledige snackbar. Dat is het deel dat het zichtbaarst
is, maar er is veel meer. Achter de schermen gebeurt een
heleboel: denk aan de inkoop, de teamplanning en de
schoonmaak. Een Funhouse Friday is veel meer dan de
acht uren dat het clubhuis open is. De dagen ervoor en de
dagen erna moet er veel gebeuren. Die taken doen ze met
veel zorg en toewijding. Voor wie Jan & Tonia een beetje
kent: ze doen het goed of ze doen het niet.
Na zo’n vijftien jaar is er straks een tijdperk voorbij. De
vraag stellen is eenvoudig: hoe nu verder? Het antwoord
geven is veel minder gemakkelijk. De inventarisatie bij het
cateringteam maakte één ding direct duidelijk: ook voor
een aantal andere trouwe teamleden (Marco & Nanny
Speetjens, Henk & Paula Joosten) was dit het moment om
te stoppen. Als NFV-bestuur begrijpen we die beslissingen,
maar het maakt de uitdaging voor onze vereniging nog
groter. We zijn allen vooral heel erkentelijk voor hun inzet
van de voorbije jaren.
Jan & Tonia zijn in de voorbije jaren heel goed geweest
in het opzetten van een team en het enthousiast maken
van leden om mee te helpen. We doen bij deze een oproep
aan de leden voor extra support. Zowel ideeën als directe
support zijn welkom. We realiseren ons terdege dat de hulp
die erbij komt waarschijnlijk vooral ondersteunend zal zijn
tijdens clubhuisevenementen. Dat is heel waardevol, maar
de tijd en energie van Jan & Tonia zat voor een groot deel
in de voorbereiding en de nazorg. Deze unieke bijdrage
opnieuw laten verzorgen door leden: het kan, maar we
houden er terdege rekening mee dat er een andere invulling
moet komen.
Op 30 augustus hebben we als NFV-bestuur met een grote
delegatie van het cateringteam om de tafel gezeten en
samen hebben we vastgesteld dat er veel zal veranderen.
Bij dit overleg kwamen de volgende hoofdscenario’s aan de
orde die we zullen beoordelen op haalbaarheid:
1. catering voortzetten (zoveel mogelijk in huidige format
(Jan & Tonia 2.0, inclusief maaltijden), professionals
inhuren voor de uitvoering);
2. catering versoberen (beperkte frituur, versobering
aanbod om inkoop te vereenvoudigen). Bij kleine(re) evenementen
met eigen leden, bij grote(re) evenementen met
inhuur van professionals;
3. catering minimaliseren (geen frituur, beperkt aanbod
van voorverpakte producten).
Er zijn allerlei sub-varianten mogelijk, die we de revue
willen laten passeren om de haalbaarheid te beoordelen.
Vervolgens zal gekeken moeten worden wat er nodig is (bv.
invoeren van ‘bardienst’) en wat het bijbehorende kostenplaatje
is. De besluitvorming moet zorgvuldig gebeuren,
maar tegelijkertijd is er sprake van urgentie. Het jaar is om
voor je er erg in hebt. Als je actief mee wilt denken: graag
een reactie naar bestuur@nfvpinball.nl
5

Rens Hooijmaijers
Black Knight
Sword of Rage
Na in 2016 Star Wars ontworpen te hebben ging al een hele tijd het gerucht dat Steve
Ritchie werkte aan een flipperkast gebaseerd op een origineel thema. Steve sprak in
dat verband vaak over My Little Pony, maar in 2019 werd duidelijk wat echt was: Black
Knight nummer 3 Sword of Rage. In mei kwamen de eerste leveringen naar Europa en
toog uw verslaggever naar Nuland om daar bij Pinball Palace deze nieuwste Stern eens
te kunnen spelen.
The Black Knight is een thema dat
niet-flipperaars niets zegt. Het is
namelijk geen bekend thema zoals
Steve’s vorige flipperkast (Star Wars)
maar voor de flipperaars onder ons is
het een ander verhaal. Er zijn namelijk
twee illustere voorgangers: Black
Knight en Black Knight 2000. Kan de
derde in de serie zich meten met de
twee wereldberoemde voorgangers?
Voor het ontwerp staat dus ‘King of
Flow’ Steve Ritchie garant en voor
het artwork Kevin O’Connor. Beiden
hebben hun sporen al ruim verdiend
in de flipperwereld.
Black Knight Sword of Rage is er in
drie varianten: PRO, Premium en LE.
In dit artikel komt dus PRO aan bod.
Verderop in deze Spinner kijken we
naar de LE.
Het speelveld
Kijkend naar het speelveld valt
natuurlijk direct de Black Knight op.
Daarnaast is het, dankzij het werk
van Kevin O’Connor, een meer dan
kleurrijk geheel en is het wel prettig
als je van geel en rood houdt.
De GI-verlichting kent een rood en
koud-wit deel. Vierentwintig van de
inserts zijn meerkleurig voor betere
instructies aan de speler.
Kijken we naar de ’toys’ op het
speelveld dan zien we er dus ‘maar’
één: de Black Knight. Ik moet zeggen
dat het wel een mooi gemaakte toy
is. Gelukkig is deze toy speciaal voor
de flipperkast ontworpen en geen
hergebruikt stuk speelgoed. Links
aan de Black Knight vind je een
gemotoriseerde ‘kogel’-constructie
die kan ronddraaien (en dus de doorgang
blokkeert naar de enige ramp)
en rechts een schild dat omhooggeschoten
kan worden en dan
een doorgang vrijmaakt voor een
ball-lock. In de helm bevindt zich een
RGB-led voor de nodige verlichting.
In combinatie met speciaal ingesproken
spraak (mede door Steve!)
komt zo de Black Knight tot leven.
Als we vervolgens naar de rest van
het speelveld van de PRO kijken, dan
zien we de bij ontwerpen van Steve
redelijk gebruikelijke fan-out, maar
eerlijk gezegd wel in een wat kale
uitvoering.
6 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

We zien verder nog twee spinners,
drie drop targets, een upkicker in de
linkerloop die naar een wireform
leidt en één ramp die naar dezelfde
wireform leidt (eindigend op de
rechterflipper). De enige ramp die er
is leidt overigens ook naar de enige
wireform op het speelveld. Completeer
dit met een paar stand-up
targets en drie popbumpers en dan
ben je wel klaar. Een vergelijking
met de tevens kale Star Wars is zo
vlug gemaakt. De flow en de software
worden voor Steve meer en
meer van belang, lijkt het wel. Nu
ben ik een liefhebber van flow, dus
dat is niet per se iets slechts.
Het cabinet
De kleurigheid van het speelveld
vind je ook terug in het cabinet en
in de kopruit. Naar mijn mening is
het een geslaagd cabinet dat goed
past bij het speelveld.
De LCD-animaties zijn speciaal voor
deze flipperkast gemaakt (er zijn
bijvoorbeeld geen filmbeelden om
op terug te vallen) en zien er mooi
uit. Geen half werk.
“Een vergelijking
met de tevens kale
Star Wars is zo snel
gemaakt”
Op de lockbar bevindt zich de
tegenwoordig gebruikelijke drukknop
om de diverse keuzes mee te
bekrachtigen, maar vooral om de
Magna Save te activeren die zich
bij de rechteroutlane bevindt. Een
constructie zoals we die ook kennen
bij de World Cup Soccer. Daar zat
de knop echter geplaatst vlak bij
een flipperknop en hier bevindt hij
zich op de lockbar. Dit is zo ver weg
dat het te betwijfelen valt of je ooit
wel op tijd gaat zijn om een bal te
redden die in de rechteroutlane
dreigt te verdwijnen.
7

De hamvraag: hoe speelt-ie?
Makkelijke vraag, maar altijd een
lastig antwoord. Black Knight
Sword of Rage is gebaseerd op twee
voorgangers die mij helaas ook nooit
zo bekoord hebben. Ik ben meer het
DMD-type, dus het sentiment dat
een doorgewinterde flipperaar zou
kunnen hebben bij het zien van dit
thema gaat bij mij niet op.
De bal loopt echter gewoon lekker
soepel rond, multiball start je vrij
makkelijk zoals bij een Stern vrijwel
standaard het geval is (al kan het
schieten van de twee standuptargets
om de lock aan te krijgen riskant
zijn). Daarnaast staat er een mooie
bash-toy op het speelveld en zijn
er genoeg schoten die ook voor een
niet-sterspeler te maken zijn, etcetera.
Standaardrecept zou je zeggen
bij Stern en een bewezen succesformule,
dus waarom daar iets aan
veranderen?
Enige toy op
het speelveld: de
Black Knight
Het kasteel
staat in brand
8 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Is er dan niets te klagen? Voor mij
persoonlijk wel ja. De muziek is niet
mijn smaak, zullen we maar zeggen.
Verder is het speelveld behoorlijk
kaal. Ja, de Black Knight is absoluut
mooi gemaakt, maar daar houdt het
op het speelveld van een PRO wel
mee op. Er is één ramp, één upkicker,
één wireform, een paar stand-ups en
droptargets en dan hebben we het
eigenlijk wel gehad. Waar de voorgangers
vermaard waren om hun
tweede bovenste speelveld ontbreekt
dit in het geheel op de PRO-versie
(wel aanwezig op de Premium- en de
LE-variant).
Bekend
artwork van
Black Knight
2000 en Magna
Save
Een pluspunt vind ik de mooie
animaties en er is niets mooier dan
een Steve Ritchie die je ‘uitscheldt’:
Play better! Maar de ‘nog-een-keerfactor’
ontbrak eerlijk gezegd bij uw
reporter (normaal toch een echte
Steve-Ritchie-fan). Toch is het een
zeer energieke flipperkast die makkelijk
een paar potjes wegspeelt, zeker
als je oordoppen in hebt. De flipperkast
lijkt ideaal voor de exploitatie (al
zal dat op publieke locaties wel mee
gaan vallen gezien de onbekendheid
van het thema), maar voor de
thuisgebruiker? De tijd zal het leren
en wellicht dat de LE- of de Premium-versie
met het tweede bovenste
speelveld meer diepgang brengt. Nu
is het vooral een flipperkast die volle
aandacht en energie vraagt. Maar is
dat eigenlijk ook niet hoe het hoort
te zijn? Je vecht tenslotte tegen een
ridder en dat kost in het echt ook
menig zweetdruppel. Een wedstrijdspeler
zal, denk ik, meer in deze kast
zien daar deze flipperkast wel het
uiterste van je vergt op gebied van
snelheid en reactievermogen.
In een uur kun je echter lang niet
altijd een flipperkast goed leren
kennen, dus ga vooral je eigen
mening vormen. Het is tenslotte
allemaal subjectief en je weet wat ze
zeggen over smaak.
De
animaties
zijn speciaal
voor deze
flipperkast
gemaakt
Dank nogmaals aan Pinball Palace
voor het mogen bespelen van deze
nieuwe kast!
9

Peter Geurtsen
Zwolle zonder dolle!
DPO EXPO 2019!
Op 9 en 10 november 2019 zal het grootste flipperevenement van Europa
gehouden worden in de IJsselhallen te Zwolle. Ook dit jaar hebben we weer
geweldige flipperkasten, wedstrijden, leveranciers, de nieuwste kasten, de
mooiste mods en interessantste sprekers klaar staan. Genoeg om een heel
weekend alleen maar pinball te spelen, te denken en te dromen. Are you ready?
Let’s Talk Pinball
Net als voorgaande jaren is de
organisatie nu druk bezig om een
interessant en gevarieerd seminarprogramma
op te stellen. We
hebben al een paar leuke sprekers.
Zo zal oud-voorzitter Guus Arens
ons meenemen in de wereld van de
digitale flipperkast, samen met een
aantal zelfbouwers zullen zij ons de
fijne kneepjes en wonderen van de
digitale flipperkast uit de doeken
doen. Ook zullen er diverse digitale
flipperkasten te spelen zijn op het
DPO.
We zijn nog druk bezig een buitenlandse
flipperheld naar Zwolle te
halen. Houd de sociale media van
NFV in de gaten voor de laatste
ontwikkelingen.
Ook dit jaar zal de ‘So You Think You
Know Pinball Quiz’ door Jonathan en
Martin gehost worden, zelfde recept,
petje op petje af, uitdagende vragen
en mooie prijzen.
We want You!
Natuurlijk kan een dergelijk evenement
niet zonder vrijwilligers georganiseerd
worden. Bij deze dus de
oproep, wil je meehelpen opbouwen,
afbouwen, scores bijhouden of
andere hand- en spandiensten
leveren, dan kun je je aanmelden via
de website: www.nfvpinball.nl/dpo.
Wij zorgen voor de entree en afhankelijk
van het aantal uren dat je kunt
helpen, zullen we een drankje, hapje
en/of overnachting aanbieden.
Show me or it did not happen
Een DPO is natuurlijk het leukst als
je een unieke kast kan spelen, eentje
die je niet vaak tegenkomt, of in
dusdanige geweldige staat is met
mods dat die wel heel bijzonder is.
Heb jij zo’n kast staan en wil je die
meenemen naar het DPO dan kun je
die aanmelden via de website:
www.nfvpinball.nl/dpo.
Van ons krijg je de entree voor een
dag gratis voor de moeite en ding je
per kast mee naar geweldige prijzen!
Net als vorig jaar gaan we weer een
aantal leuke prijzen verloten onder
alle meegebrachte kasten. Heb je
een kast maar geen vervoer, laat
het ons weten, dan kijken wij wat
we kunnen regelen. Wil je de kast
verkopen op DPO-EXPO 2019, dat
kan, voorwaarde is wel dat deze tot
zondag sluitingstijd te spelen is.
The competion is killing!
Het zit al in de naam van het event
– DPO. Dit staat voor Dutch Pinball
Open en is de flipperwedstrijd in
Nederland voor iedereen. Iedereen
mag meedoen, jong en oud. Kwalificaties
zijn er op zaterdag om
vervolgens de strijd voor de titel
aan te gaan op zondag. We hopen
rond zondag 17:00 uur te weten wie
10 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

de winnaar is die met het gouden
flipperbeeldje naar huis gaat.
Naast de hoofdwedstrijd zijn er
diverse leuke andere wedstrijden te
spelen. De classic match wordt dit
jaar geheel op zaterdag gespeeld, dus
kwalificatie gedurende de dag en op
zaterdagavond de finale. De Swissmatch
wordt op zondag gespeeld.
Heb je je niet weten te kwalificeren
voor de DPO-finale dan kun je dus
nog meedoen aan de Swissmatch
op zondag. Het jeugdtoernooi wordt
op zondagochtend gespeeld. Ook
dit jaar is de deelname daaraan
weer gratis, we hopen op een groot
aantal enthousiaste kinderen. De
dameswedstrijd wordt op zaterdag
gespeeld. Inschrijven voor de
wedstrijden kan op de website via:
www.nfvpinball.nl/dpo.
Only the good stuff
Ook dit jaar zullen er weer veel
leveranciers zijn op onze EXPO. Dus
voor die ene manual, lampje of een
complete flipperkast kom je naar
Zwolle. Enkele die reeds toegezegd
hebben om te komen zijn Led4Pin,
Dibo!, Pinball Universe, Pinball
Pleasure, Pinball Magazine, Pinball
News, private gameroom (Carl
Jacobs) en Eric Boes Pinball Manuals.
Daarnaast zijn we nog bezig om een
aantal andere unieke standhouders
over te halen om te komen. In ieder
geval zullen de laatste titels van
Stern en Jersey Jack Pinball te spelen
zijn!
Show me the money!
Een evenement als DPO-EXPO 2019!
kan niet meer zonder sponsoren.
We zijn dan ook zeer vereerd dat we
reeds een aantal lokale sponsoren
hebben die ons evenement een
warm hart toedragen. Via deze weg
willen we Scheller Snack en Puur
Taal al bedanken voor hun bijdrage!
Wil je ook sponsoren, privé of zakelijk,
heb je vragen over de mogelijkheden,
neem dan contact op via de
site - www.nfvpinball.nl/contact.
Any other stuff to mention
De tarieven voor het DPO 2019 zijn
als volgt:
• Entree zaterdag: EUR 15,00
• Entree zondag: EUR 15,00
• Deelname hoofdwedstrijd:
EUR 20,00
• Deelname dameswedstrijd:
EUR 10,00
• Entry Classic wedstrijd:
EUR 3,- per keer
Er is ook een aantrekkelijk pakket
met onder andere twee dagen entree
en een t-shirt.
Data en openingstijden
• 10:00 – 23:00 Zaterdag 9 November
• 09:00 – 18:00 Zondag 10 November
Save the date!
Alle kasten op
free play!
DPO EXPO
2019 in Zwolle
11

Jim Jansen
Pinball on location
Deel 2: De Groote Griet, Groningen
Er gaat niets boven Groningen, zeker niet met De Groote Griet, een café
met maar liefst zestien flipperkasten. En ook een aantal all time favorites.
In 1991 werd voor studenten de
ov-jaarkaart ingevoerd en een van
de eerste tripjes die ik maakte was
naar Groningen. Niet om te flipperen,
maar om naar Noorderslag
te gaan, toen nog een kleinschalig
festival voor opkomende bandjes.
Als geboren en getogen Amsterdammer
verlaat ik de hoofdstad niet
graag, maar met grote regelmaat
stap ik in de trein om dik twee uur
later op Groningen Centraal uit te
stappen. Groningen is een bijzondere
en vooral relaxte stad. De
muziekscene is nog steeds boeiend
en van een zaal als Vera, waar
legendarische bands als Pearl Jam en
Nirvana speelden, heb je er niet veel
in Nederland. Daarnaast zijn de sluitingstijden
een verademing als je ze
vergelijkt met die van de Randstad.
Waar in Amsterdam na één uur ‘s
nachts geen behoorlijk biertje meer
wordt geschonken, daar krijg je in
Groningen om 2:30 uur nog zonder
morren een West Malle Dubbel. In
bijbehorend glas.
In het begin van dit millennium
kwam ik af en toe in Groningen en
de arcadehal in het centrum met
alle klassieke Bally Williams kasten
maakte indruk op me. Ook her en
der verspreid in de stad kon je nog
goed flipperen. Daarna was het
helaas snel gedaan met flipperen in
het openbaar. Net zoals overigens in
andere steden.
Een berichtje op het forum ergens
eind vorig jaar wekte mijn nieuwsgierigheid.
Aan de Grote Markt was
op de zolder van een café een hal
geopend met meer dan tien flipperkasten.
Het bleek om Sportcafé De
Groote Griet te gaan, een enorme
kroeg met dito terras waar ze de
bovenverdieping hadden getransformeerd
tot ouderwetse arcade.
“In 2018 stonden er
dertien kasten, nu
staat de teller op
zestien”
Mijn eerste bezoek dateert van
december 2018 toen we een familieweekendje
combineerden met
een uurtje flipperen voor papa. Toen
stonden er dertien kasten, nu staat
de teller op zestien.
Als je de ruimte betreedt kom je
eerst in een vertrek met verschillende
arcades. Ik weet er te weinig
van om iets van de kwaliteit of de
machines zelf te zeggen, maar mijn
kinderen van elf en dertien hadden
vrij veel lol met het basketbalapparaat
met echte ballen. Toentertijd
stond er ook een nieuwe Star Wars
van Stern, een flipper die ik zelf erg
leuk vond om te spelen, mede door
de goede flow en aantrekkelijke
graphics. In dit gedeelte was ook een
bar, een geldwisselaar en verschillende
pooltafels.
Ruimte twee was helemaal ingericht
als ouderwetse flipperhal en
bij het eerste aanzicht waande ik
me weer even in mijn jeugd, ergens
halverwege de jaren tachtig toen er
standaard in elke arcade tien flippers
op een rij stonden.
Ik vernam dat Arthur de Jong het
brein was achter deze nieuwe locatie
was en zocht contact om antwoord
te krijgen op enige brandende
vragen.
Vertel eens, hoe is het begonnen?
Arthur: ‘Vanuit mijn achtergrond
als flipperhalmedewerker in de
jaren ‘80 was het al heel lang een
droom om die intussen verdwenen
uitgaansgelegenheid nog een keer
terug te brengen, aangezien ik er
zelf zulke leuke herinneringen aan
had. Nu waren door de jaren heen de
omstandigheden nooit goed, altijd
was er wel wat om nog maar te
zwijgen van de economische rendabiliteit
en ik had ook een leuke baan.
Tot op een gegeven moment een
oude bekende mij vroeg of ik interesse
had om een paar flipperkasten
te plaatsen in een nieuw op te zetten
arcadehal, aangezien de exploitant
van de overige automaten daar geen
interesse in had. Zo is het balletje
gaan rollen.’
12 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Hoe loopt het? Welke kast loopt het
beste?
‘Zoals verwacht. Op de stapdagen
vrijdag en zaterdag wordt er bij
vlagen goed gespeeld, op de andere
dagen komt er af en toe een liefhebber
of een verdwaalde Duitser
naar binnen om te flipperen. Voor
de meeste mensen is het een
verrassing om de flippers daar aan
te treffen omdat het moeilijk te
vinden is.
De beste kast is de Guardians of the
Galaxy, dat thema kent de stapjeugd
van de films, maar naar Black
Knight Sword of Rage kijken ze niet
om. Echte liefhebbers zien zo’n kast
wel staan natuurlijk. Ik heb ook een
aantal klassiekers geplaatst, maar
daar wordt niet echt geweldig op
gespeeld gedurende openingstijden,
maar ze doen het altijd wel goed op
freeplay-avonden en toernooien en
zijn leuk voor de variatie. Meestal
lopen de nieuwe kasten het beste,
en dat is hier geen uitzondering,
hoewel ook de oudjes als Southpark
en High Roller Casino het vaak heel
goed doen.’
Ga je hier standaard een nieuwe
kast neer zetten?
‘Als de financiën het zouden
toelaten zou ik alle nieuwe
modellen willen kopen, maar met
de inworp zoals die er nu is, zal dat
waarschijnlijk niet kunnen. Voordeel
is wel dat ik intussen kasten
kan doorruilen naar andere meer
rendabele adressen.’
en ook frustratie dat de flippers die
nog in het wild stonden er abominabel
bijstonden. Dat kon beter. De
reden dat de flipper vanaf begin
van het millennium in het wild
verdween was omzetgebrek, en
daar was het de gemiddelde toenmalige
exploitant om te doen, niet
passie. En met passie zijn de huidige
exploitanten een heel eind gekomen
om de flipperkast terug te brengen
tot het niveau van de jaren 90. De
omzetten zijn niet echt veranderd
sinds die tijd, de restwaarde van
de machines wel. Dat helpt zeker
mee. Ik heb eens uitgerekend dat er
in 1981 in de stad Groningen bijna
500 flipperkasten in omloop waren,
dat soort aantallen gaan we nooit
meer halen. Ik kan hooguit tot 200
komen.’
Wat zijn andere goede plekken om
te flipperen in Groningen?
‘Leuke plekken om te spelen zijn
persoonlijke voorkeur, maar
Bioscoop restaurant DOT is leuk,
metal café Witte Wolf heeft zo
zijn fans, en op het voormalige
Suikerunie terrein zijn enkele leuke
venues die echter geen reguliere
openingstijden hanteren. Verder
zijn ook alle Groningse locaties op
de pinmap van Pinside te vinden.’
Gaan er ook andere activiteiten
plaatsvinden? Open Gronings
Kampioenschap?
‘NFV-lid Jeroen Boiten (Spinner
2018-4, red.) doet elke maand een
lokaal open toernooi, en daarnaast
nog een freeplay-avond. Eén of
twee NFV-evenementen per jaar
zou ook zeker tot de mogelijkheden
behoren.’
Heeft te flipperen een come back
gemaakt in Groningen? Waar ligt
dat aan?
‘Je zag het al jaren geleden gebeuren
in Amerika dat flipperliefhebbers
met hun verzamelingen gingen
exploiteren vanuit pure hartstocht
13

Bas Vis
Algemene
Ledenvergadering
Zaterdag 15 juni 2019
Zoals de laatste jaren gebruikelijk vond medio juni de
jaarlijkse Algemene Ledenvergadering in combinatie
met een barbecue plaats.
Er kwamen zo’n 75 leden naar het clubhuis. Die zaten
om 15.00 uur op een stoel en luisterden naar het
NFV Bestuur dat verslag deed van het voorbije jaar,
verantwoording aflegde over het (financieel) beleid
en de plannen presenteerde voor het jaar 2019.
Het was een relatief korte sessie dit jaar, zodat kort na
16.00 uur de flipperkasten alweer aan konden.
Hier het officiële verslag van de ALV 2019.
Inleiding
Bas Vis (waarnemend voorzitter)
opent namens het NFV Bestuur de
Algemene Ledenvergadering.
Het NFV Bestuur is verder vertegenwoordigd
door Rens Hooijmaijers
(secretaris), Bart Volman en Arie Pijl.
Laurens Linssen (penningmeester)
is verhinderd. Er zijn circa 75 leden
aanwezig.
Bas informeert of er opmerkingen
zijn bij het verslag van de vorige
ALV. Die zijn er niet, daarmee is het
verslag van de ALV van 9 juni 2018
definitief.
Evaluatie ontwikkelingen 2019
NFV bestuur en teams
De samenstelling van het NFV
Bestuur en de taakverdeling:
• Bas Vis (waarnemend voorzitter,
toernooien, Spinner)
• Laurens Linssen (penningmeester,
ledenadministratie)
• Rens Hooijmaijers (secretaris,
website, Spinner)
• Bart Volman (techniek, onderhoud
collectie, toernooien)
• Arie Pijl (clubhuis, beheer collectie,
Club van 100)
14 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Bas benadrukt nog eens de twee
vacatures binnen het NFV Bestuur:
• Voorzitter
• Clubhuis Evenementen Coördinatie
Bestuur
tegenover een
volle zaal met
betrokken leden
Deze vacatures zijn er al langere tijd.
Bas is nu door zijn tweede periode als
‘waarnemend voorzitter’ langer in
die rol dan enige voorzitter die door
de leden werd gekozen. Bart zet zich
al sinds begin 2019 in bij de organisatie
van toernooien/evenementen
in het clubhuis. Bas benadrukt nog
eens het belang van goede invulling
van beide vacatures.
In het NFV-team zijn er een aantal
wijzigingen. Ronald Klappe heeft
jarenlang de social media verzorgd
en stopt er na het DPO 2019 mee.
Bas dankt hem namens de vereniging
en Ronald krijgt van de NFV een
Spider-Man canvas.
“Voor mensen die
het leuk lijkt om
ook actief te zijn bij
de NFV: stuur een
bericht!”
Marianne Winkel gaat meehelpen
bij de Cv100, terwijl de Spinnerredactie
versterking heeft gekregen
van Gerard van de Sanden en Mark
Moolhuizen. Voor de Lokale Flipper
Competitie (LFC) zijn we op zoek naar
actieve leden in de regio om zo het
lokale karakter te benadrukken.
Ook bij de Regionale Flipper Toernooien
(RFT) willen we graag meer
mensen die actief mee gaan helpen
om dit onderdeel verder uit te
kunnen bouwen.
De samenstelling van het NFV-team
is:
• Webmaster: Koen Martens
• Social Media: Vacature
• PR: Jim Jansen
• Club van 100:
Arie Pijl, Marianne Winkel
• Ledenadministratie: Nils de Kleine
En uiteraard
ook volop de
gelegenheid
voor een potje
flipperen.
• LFC coördinatie: Theo van
Vroenhoven, vacature
• RFT coördinatie:
Vacature (Ad interim: Bas Vis)
• DPM coördinatie: Albert Nomden
• DPO coördinatieteam: Peter
Geurtsen, Koen Martens, Edwin
Nijs, Jonathan Joosten, Ralf de
Kleine, Victor Stulemeijer
• Wedstrijdleider: Ad Jonker
De grootste teams zijn die van:
• Spinner: Ronald Eijkman, Jos van
Rixel, Gerard van de Sanden, Barry
Driessen, Mark Moolhuijzen, Rens
Hooijmaijers, Bas Vis
• Techniek: Wijnand Klaver, Wouter
van der Post, Brian & Danielle van
Kuijk, Peter van Tartwijk, Hans
Kamp, Real Beckers, Barry Hoeben,
Ad Jonker, Ronald Knor, Michel
Lanters, Koen Martens, Michael
Meeuwisse, Arco van Geest, Ron
van Kessel en anderen…
• Catering: Jan & Tonia Meijer, Henk
& Paula Joosten, Anita van Tartwijk,
Koen Martens, Stan
Kingsma, Marcel & Nanny
Speetjens, Pieter & Renate van
Borssum, Jan van de Bosch, Richard
Heisteeg, Jim van de Wel, Gerard
Vos, Richard van Zijl – de Jong en
anderen…
Bas legt nog eens uit: met meer
mensen kunnen we (nog) meer doen.
Voor mensen die het leuk lijkt om
ook actief te zijn bij de NFV: stuur een
bericht naar bas@nfvpinball.nl.
15

NFV clubhuis (evenementen)
De openstelling van tweemaal per
maand werkt nog altijd goed.
Het jaarlijks topevenement in het
clubhuis is Dutch Pinball Masters
(DPM). De 11e editie in maart 2019
was weer van hoog niveau.
De Funhouse Fridays zijn inmiddels
een begrip in NFV-land en elke
maand goed voor meer dan 100
bezoekers.
De bezoekersaantallen bij clubhuisevenementen
ontwikkelen zich
positief. De invulling van de evenementen
mag nog gevarieerder (meer
workshops). Er is nog steeds behoefte
aan meer organisatiekracht.
Het NFV Bestuur zou zeer graag
zien dat er drie mensen bij het team
komen die elk één clubhuisevenement
(workshop, ruilbeurs, toernooi)
helpen organiseren.
NFV kastencollectie
De nadruk blijft liggen op het
verder investeren in kwaliteit
van de collectie. Er zijn regelmatig
klusdagen en die zijn dankzij meer
helpende handen waardevol om
deze ambitie te realiseren. Dankzij de
inzet van het Techniekteam is goede
voortgang gemaakt met het optimaliseren
van de technische ruimte en
het voorraadbeheer. Er wordt gericht
geïnvesteerd in onderdelen (LEDs,
printplaten). Aanwinst in de collectie
sinds de vorige ALV: de AC/DC van
Stern. Die werd gepresenteerd bij
DPO Expo 2018. Conform het bij de
vorige ALV afgesproken beleid was
er ruimte voor nog een investering.
Arie Pijl onthult de nieuwe aanwinst
tijdens de ALV: Guardians of the
Galaxy (GOTG).
Financiële verantwoording 2018
Resultaten 2018
Bas licht de cijfers toe omdat penningmeester
Laurens verhinderd is.
2018 was een goed jaar voor de NFV.
De kosten waren steeds binnen de
begroting, met alleen extra uitgaven
voor de collectie. Dankzij stabiele
inkomsten (contributie, Cv100), een
ook financieel geslaagd DPO Expo
2018 en succesvolle clubhuisactiviteiten
(DPM, Funhouse Fridays) was
het overall resultaat ruim 17.000
Euro positief.
WINST & VERLIES 01-01-2018 t/m 31-12-2018
BEGROTING 2018 REALISATIE 2018 2017
Omschrijving Kosten Opbrengsten Kosten Opbrengsten Kosten Opbrengsten
Contributie
Contributie lidmaatschap 40.571 39.145
Totaal Contributie 38.000 40.571 39.145
Donaties (Cv100 & andere donaties)
Club van 100 donaties 4.000 -53 3.540
Totaal Donaties (Cv100 & andere donaties) 3.000 4.000 -53 3.540
Spinner
Kosten drukken Spinner -6.553 -10.484 3.021
Kosten verzenden Spinner -3.499 -5.711
Overige kosten Spinner -911 -274 1.540
Totaal Spinner -12.500 -10.963 -16.469 4.561
Website
Website -3.688 -3.875
Totaal Website -3.000 -3.688 - -3.875
Clubhuis
Verbouwing / Afschrijving inventaris clubhuis -3.000 -3.000
Telefoon en fax -332 -426
Huur clubhuis -16.700 -13.110
Huurbijdrage AdJo 3.120 3.120
Energiekosten -3.323
Onderhoud clubhuis (incl schoonmaken) -3.003 -2.695
Overige kosten clubhuis (inventaris, beveiliging) -763 -727
Totaal Clubhuis -20.000 -23.798 3.120 -23.281 3.120
Algemene kosten
Verzekeringskosten -2.200 - -1.326
Reis- en verblijfkosten
Bankkosten -537 - -537
Bestuurskosten -1.401 - -2.073
Kilometervergoeding - -
Overige kosten / Betalingsverschillen -138
Totaal Algemene kosten -5.000 -4.138 - -4.074
Collectie
Onderhoud collectie -5.173 -3.299 1.000
Omzet kastenveiling
Totaal Collectie -4.000 -5.173 - -3.299 1.000
Clubhuisevenementen
Inkoop catering -14.416 -12.278
Inkoop & kosten Clubhuisweekend
Kosten vrijwilligers Catering -6.986 -8.481
Kosten vrijwilligers Evenementen -5.034 - -2.529
Inkoop keuken (diversen) -821 - -2.253
Inkoop verhuur clubhuis - - -3
Omzet catering 25.420 20.659
Omzet entrée & catering Clubhuisweekend -
Omzet entree leden & introducees - 9.313 8.475
Omzet verhuur clubhuis - 1.821 2.515
Totaal Clubhuis evenementen 5.000 -27.257 36.554 -25.544 31.649
Toernooien (DPM, RFT, LFC)
Inkoop & kosten DPM / toernooien -4.058 - -3.551
Omzet entrée & inschrijfgeld DPM / toernooien 5.792 4.924
Totaal Toernooien (DPM, RFT, LFC) 3.000 -4.058 5.792 -3.551 4.924
Extern evenement (DPO)
Inkoop & kosten extern evenement -19.240 -39.765
Omzet entree extern evenement 25.151 45.887
Totaal Extern evenement (DPO) -20.166 25.151 -39.765
-
45.887
NFV shop
Inkoop NFV shop
Omzet NFV shop - 550 2.999
Totaal NFV shop 550 2.999
Reserveringen
Reservering jubileum 9.000
Reservering flipperkasten
Voorraad flipperkasten
Totaal Reserveringen
-
9.000
Saldo boekjaar -17.425 -25.914
Totaal -4.500 -17.425 -25.914 -
Resultaten
positief -116.665 116.665 -145.825 145.825
2018
Balans ultimo 2018
De voorraad flipperkasten staat
tegen verkrijgingsprijs op de balans
(ruim 60.000 Euro). De verzekerde
waarde van de kasten en inventaris
is aangepast naar 175.000 Euro.
Het saldo liquiditeiten is eind 2018
ruim 8.500 Euro hoger dan een jaar
ervoor, maar sindsdien is een extra
kast aangeschaft.
Verslag kascommissie
Namens de kascommissie doet Theo
van Vroenhoven verslag. Samen
met Koen Martens heeft hij de
cijfers gecontroleerd en de banksaldi
aangesloten op de administratie.
Dat leverde geen opmerkingen of
verschillen op. De belangrijkste
aanbevelingen van vorig jaar zijn
geïmplementeerd:
1. Voor alle uit de kas betaalde
uitgaven is een bewijsstuk aanwezig
(ook bij evenementen); hetzij een
factuur of kassabon, hetzij een getekende
kwitantie door de ontvanger;
2. Er is een pinautomaat aangeschaft
(gebruik in clubhuis en bij
evenementen);
3. Beter inzichtelijk gemaakt wat
het verbruik is van vrijwilligers
door te bepalen hoeveel munten ten
behoeve van vrijwilligers-consumpties
zijn gebruikt.
Aanbevelingen van de Kascontrolecommissie
2018:
• Probeer het uitvoerende werk
en het controlerende werk beter te
scheiden.
16 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

BALANS t/m 31-12-2018
2018 2017 2016
Omschrijving Activa Passiva Activa Passiva Activa Passiva
Kapitaal 106.927 82.602 75.307
Reservering Collectie (verbouwing)
Reservering Jubileum 12.021
Crediteuren + voortuitontvangen 3.399 3.922 260
Debiteuren + vooruitbetaald 88 760
88 110.326
Inventaris clubhuis
Inventaris clubhuis 500 1.000 1.500
Inventaris keuken clubhuis 4.500 6.500 8.500
Inventaris elektrische installatie 500 1.000 1.500
Totaal Inventaris clubhuis 5.500 8.500 - 11.500 -
Voorraad kasten
Voorraad Flipperkasten 61.101 50.800 47.300
Totaal Voorraad kasten 61.101 50.800 - 47.300 -
Voorraad clubhuis (onderdelen, merchandise)
Voorraad Onderdelen 500 500 1.000
Voorraad Merchandise 500 500 500
Totaal Voorraad clubhuis (onderdelen, merchandise) 1.000 1.000 1.500 -
Liquide Middelen
Kas 1.028 1.852 1.023
Rekening courant ING (+BE) 3.359 7.805 1.498
Spaarrekening ING 40.182 35.135 25.050
Rekening courant Rabobank 11.829 4.852 5.896
Spaarrekening Rabobank 779 779 775
Paypal Rekening 2.885 955
Totaal Liquide Middelen 60.062 51.378 34.242 -
Saldo boekjaar Balans
17.425 25.914 6.959
2016 - 2018
positief positief positief
127.751 127.751 112.438 112.438 94.542 94.547
Tijdens een DPO zou de penningmeester
niet zelf bij de toegangscontrole
moeten zitten maar slechts een
controle moeten uitvoeren op het
aantal verkochte entreebewijzen en
het begin en eindsaldo van de kas.
Reactie Bestuur: we gaan kijken hoe
we dit in kunnen voeren en met
name de uitgifte van polsbandjes
nog nadrukkelijker beheren.
• Onderzoek of het mogelijk is dat
bij grote betalingen (meer dan 2000
Euro) via internetbankieren altijd
meerdere bestuursleden betrokken
moeten worden zodat de penningmeester
dit niet alleen hoeft te doen.
De vereniging is op dit moment
teveel afhankelijk van één persoon.
Reactie Bestuur: we gaan dit
invoeren.
Jos van Rixel blijft beschikbaar als
kascontrolecommissie lid en zal in
2020 de plaats van Theo innemen
indien gewenst.
Toelichting begroting 2018
Bas geeft een korte toelichting bij de
begroting 2019. Die bevat als bijzonderheid
een sterk verhoogd budget
voor het onderhoud van de collectie.
Verder bevat de begroting weinig
bijzonderheden en is gebaseerd op
de ervaringen uit de voorbije jaren.
Uitgangspunt voor de inschatting
blijft voorzichtig budgetteren: geen
stijging contributie-inkomsten en
een budgetneutraal DPO 2019. Dit
evenement gaat naar een nieuwe
locatie met een wat hoger kostenniveau,
dus er is ook zeker een grote
uitdaging om dit budgetneutraal te
organiseren. De begroting heeft een
verwacht resultaat van 1.000 Euro
negatief.
Als ALV
verrassing, de
nieuwe aanwinst!
GotG Pro
Bas dankt Theo voor zijn verslag
en de suggesties. Hij vraagt aan
de aanwezige leden of zij het NFV
Bestuur decharge willen verlenen
over 2018. De leden stemmen
daarmee in. Voor de kascontrole op
de cijfers van 2019 neemt Marcel van
Kessel de plaats van Koen Martens in
de kascontrolecommissie in.
17

BEGROTING 2019
BEGROTING 2019
BEGROTING
Omschrijving Kosten Opbrengsten 2018
Totaal Contributie 38.000 38.000
Totaal Donaties (Cv100 & andere donaties) 2.500 3.500
Totaal Spinner -12.500 -12.500
Totaal Website -4.000 -3.000
Totaal Clubhuis -20.000 -20.000
Totaal Algemene kosten -5.000 -5.000
Totaal Onderhoud Collectie -10.000 -4.000
Totaal Clubhuis evenementen 7.500 5.000
Totaal Toernooien (DPM, RFT, LFC) 2.500 3.000
Totaal Extern evenement (DPO) -27.000 27.000
Totaal NFV shop -
Totaal Reserveringen -
Saldo boekjaar Begroting
1.000 4.500
2019
negatief
positief
Besteding jaarresultaat 2018
Sinds de ALV 2018 is het beleid voor
besteding van positieve jaarresultaten:
- 75% van het resultaat van vorig
jaar besteden aan investeringen,
zoals kasten (wish-list akkoord
door ALV), verbouwing en (keuken)
apparatuur;
- 25% liquide houden en als extra
voorwaarde dat de Liquide Middelen
niet beneden 30.000 Euro komen (=
bedrag nodig voor jaarhuur clubhuis
en een jaargang Spinners bij het
wegvallen van inkomsten).
Concreet voor 2019: resultaat 2018 =
17.425. 75% = 13.075, rest toevoegen
aan liquide middelen.
Vooruitblik en update 2019
Bas licht kort de plannen toe voor het
lopende jaar:
- Maandelijkse Funhouse Friday
- Maandelijks clubhuis zaterdagopenstelling
(alleen als er evenement/toernooi/workshop
is - check
voor vertrek de agenda op de
website!)
- Maandelijks 1x een toernooi
- NFV museum in NFV Funhouse
En in het najaar: DPO EXPO 2019.
Peter Geurtsen ligt kort toe: dit jaar
gaat het DPO circus naar de IJsselhallen
in Zwolle en zal plaatsvinden
op 9 en 10 november 2019.
Ook nog een
unboxing
op de ALV
Kijk verderop in
deze Spinner
naar de
vacatures voor
bestuursleden en
commissieleden
18 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Rondvraag
Vraag: we zitten intussen 5 jaar
in Veenendaal. Is het huurcontract
al verlengd?
Antwoord: ja, dat is het. We
hebben een 5 jaar termijn erbij.
Vraag: er waren plannen om de
opslagruimte deels bij de grote
zaal te trekken. Wat is de status?
Antwoord: die plannen worden
niet op korte termijn gerealiseerd.
De extra ruimte (voor
circa 20 kasten) is alleen nodig
bij hele grote evenementen
als het DPM. De kosten waren
aanzienlijk (circa 10.000 Euro).
Vraag: waarom wordt op keukeninventaris
afgeschreven en op
de kasten niet?
Antwoord: afschrijven is een
boekhoudkundige techniek
om de waardevermindering
van goederen te benaderen. De
kasten hebben geen vooraf te
bepalen waardeontwikkeling.
Om 16.05 uur dankt Bas iedereen
voor het aanwezig zijn en
vragen stellen en nodigt de
leden uit voor een consumptie
aan de bar op rekening van de
vereniging.
En uiteraard
de niet weg te
denken BBQ
19

Tekst en foto’s: Ruben Wieman
Bram Stoker’s
Dracula
Het
prototypeplayfield
met veel andere
details!
Zoek de verschillen
In Spinner 2014-3 stelde ik mij voor als nieuw lid bij de NFV.
Op de foto leunde ik trots op mijn Bram Stoker’s Dracula
flipperkast, mijn eerste en favoriete kast. Nu vijf jaar later heb
ik dezelfde foto nog eens gemaakt. Alles is hetzelfde, behalve
Dracula (en het huis, maar dat zijn details). Dracula is nog
steeds mijn favoriet echter dit is niet mijn eerste kast.
Dit is mijn derde Dracula, en deze keer een hele bijzondere.
Serienummer X150004
Deze Bram Stoker’s Dracula flipperkast
is een prototype-flipperkast.
De spel heeft een “X” in zijn serienummer,
wat betekent dat het een
prototype is. Een vroege versie van
het spel, van voordat de kast echt in
productie gaat. Ook is dit nummer
vier in de serie, wat betekent dat
hiervoor waarschijnlijk drie testversies
gemaakt zijn. Niemand weet of,
en waar, de andere prototype-kasten
nog bestaan.
Softwareversie: IFPA
Deze Dracula is in 1993 door
Williams geschonken aan de International
Flipper Pinball Association
(IFPA) voor het derde jaarlijkse
tournament. Deze versie is speciaal
gebouwd voor de IFPA, wat te zien is
aan de softwareversie. Deze unieke
versie van de software zal je nergens
anders tegenkomen!
2014 (L)
en 2019 (R)
Alles hetzelfde
behalve Dracula
20 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Het prototype speelveld
Deze kast is ooit op de markt
gekomen en vervolgens gerestaureerd
door High End Pins. Het
resultaat is vervolgens naar Nederland
verscheept en uiteindelijk
heb ik deze kunnen overnemen.
Wel ongezien, want alles was nog
ingepakt in een grote houten kist en
dubbel in doeken. De unboxing was
dan ook wat spectaculairder dan bij
een ‘gewone’ nieuwe machine. Mijn
Bram Stoker’s Dracula is mogelijk de
mooiste in zijn soort. Het speelveld
is in een fantastisch mooie staat,
met een mooie glanzende clearcoat
vergelijkbaar met die van een
nieuwe flipperkast. Zelfs het kabinet
is strak en glanzend. Alles speelt
supersnel. Dit zou je niet verwachten
van een flipperkast van 26 jaar oud.
Alle originele details zijn zoveel
mogelijk behouden.
Met de klok
mee:
Asylum scores...
VIDEO en haastig
verfwerk
5 Windows
Als speler zal je wel bekend zijn
met de drie standup-targets (geel,
rood, geel op blauwe achtergrond)
in het midden van het speelveld.
De kleuren van zowel Roemenië als
Transylvanië. Deze Dracula heeft
echter groen-rood-groen als combinatie,
inclusief de lenzen in het
speelveld. Ook zijn er opschriften als
‘Lites 1 window’, ‘Lites 2 windows’ en
‘5 windows lites castle lock’. De software
laat wel een animatie van een
raam zien, maar heeft verder geen
concept van ‘windows’.
Asylum scores 25,000,000
Er zijn nog vele details te vinden
uit de vroege iteratie van de ontwikkeling.
Zoals ‘Asylum scores
25,000,000’ wat in werkelijkheid
gewoon 5,000,000 is. Ook zijn de
lampen van Dracula rood in plaats
van blauw.
5 MIL video mode
Vele lenzen hebben andere kleuren
dan de productieversie, er zijn vaak
donkerdere kleuren gebruikt. De
productieversie heeft rood met gele
V-I-D-E-O lenzen, in deze versie staan
er scores op.
Haastig verfwerk
De gebouwen aan de zijkanten van
het speelveld zijn haastig geverfd.
De productieversie is veel verfijnder,
mogelijk hadden ze haast om deze
versie in de schijnwerpers van IFPA
te krijgen. Als je goed kijkt, zie je een
metalen strip aan de metalen ramp
richting de opening van het kasteel.
Mogelijk was dit bedoeld als ophanging
voor een feature die het nooit
gehaald heeft.
21

Rode proto-printplaten
Ook onder het deksel van de kist
zijn er vele mooie details te vinden.
Veel van de Dracula-specifieke
printplaten zijn rood, wat betekent
dat Williams deze binnenshuis
produceerde als prototype. Groene
printplaten waren voor de productieversie.
“Dracula
speelt het beste
om twaalf uur
‘s nachts in het
donker”
Handgeschreven correcties
Op verschillende plekken in de
machine zijn handgeschreven
aantekeningen te vinden, zoals op
het houten paneel van de kopkastverlichting.
Daar staan de verschillende
draden beschreven. Ook de
ROM-chips hebben handgeschreven
stickers.
No, not the sun, arghhh!
De software is ook nog een prototype-versie.
Met andere woorden: meer
bugs. Omdat ik de productieversie
zo goed ken, herken ik onmiddellijk
wanneer de software iets doet wat
niet de bedoeling was. Dit maakt het
uiteindelijk alleen maar grappig en
benadrukt de eigenschappen van
een prototype. De software is vaker
de bal kwijt, vooral als de mist bal
zich niet helemaal lekker gedraagt.
Verder speelt het prima en lijkt het
erg op de uiteindelijke productieversie.
Zelfs de ‘SUN’ easter-egg zit
er al in.
No,
not the sun,
arghhh!
Maak een backup!
De ROM in deze Dracula is uniek.
Deze versie is speciaal voor IFPA
gebouwd. Daarom heb ik zo snel
mogelijk een backup gemaakt van
de ROMs mocht er ooit iets misgaan.
En welja, zodra ik de ROMs terugsteek
in de machine: alleen maar
sneeuw op de display! Ik schrok me
rot! Gelukkig blijkt het alleen maar
een losse kabel te zijn. De ROMs heb
ik vervolgens geverifieerd door ze in
VPinMAME-emulator te draaien.
Erg leuk om te zien dat het allemaal
goed werkt.
U18 proto-audio
Van alle ROM-chips zijn alleen de
CPU-ROM (U6) en een sound-ROM
(U18) uniek. De rest is hetzelfde als de
productieversie. Tijdens het spelen
is het ook merkbaar dat de rechter
‘coffin’ ramp een ander geluid heeft.
Er speelt een achtergrondgeluid in
combinatie met de gesproken tekst.
I am (not) the last of my kind
Er zijn nog veel details waar deze
versie verschilt van de productieversie.
Iedere keer als ik nu terugkijk
naar een productiemachine zie ik
weer wat andere dingen. Het blijft
een leuke speurtocht naar details.
Uiteindelijk is het fantastisch om
een speciale versie te kunnen spelen
van wat ik persoonlijk de uitdagendste
flipperkast vind. Deze versie
is ook nog eens spectaculair mooi
en snel. Mocht je een eigen Dracula
hebben staan, dan zal je het vast
met me eens zijn: Dracula speelt het
beste om twaalf uur ‘s nachts in het
donker!
22 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

NFV 2020: versterking gezocht
NFV Clubhuis 2020 – wie denkt mee?
In juni 2019 hebben Jan & Tonia Meijer aangegeven dat
ze na 15 jaar stoppen als gastheer en gastvrouw van het
NFV Funhouse. Ze zijn als sinds Deventer de spil van de
gastverzorging bij de clubhuisevenementen (Funhouse
Fridays, Clubhuis Evenementen en Clubhuis Klusdagen).
Jan & Tonia zijn in de voorbije jaren heel goed geweest
in het opzetten van een team en het enthousiast maken
van leden om mee te helpen.
Na zo’n 15 jaar is er straks een tijdperk voorbij. Eind
augustus hebben we met een groep (mix van NFV
Bestuur en het catering team) een eerste sessie gehouden
over het clubhuis en de wijze waarop we de catering
kunnen invullen. Het ging nadrukkelijk niet alleen over
de catering, maar zeker ook over de planning, de inkoop
en de nazorg. De volgende hoofdscenario’s kwamen aan
de orde:
• catering voortzetten zoveel mogelijk in huidige format
- Jan & Tonia 2.0, inclusief maaltijden. Indien er geen
invulling door leden mogelijk is eventueel professionals
inhuren voor de uitvoering;
• catering versoberen - beperkte frituur, versobering
aanbod om inkoop/uitvoering te vereenvoudigen. Bij
kleine(re) evenementen met eigen leden, bij grote(re)
evenementen met inhuur van professionals;
• catering minimaliseren - geen frituur, beperkt aanbod
van voorverpakte producten.
NFV Communicatie Website & Socials – wie helpt mee?
In mei 2019 heeft Ronald Klappe aangegeven na het
DPO 2019 zijn trekkersrol binnen het NFV team bij de
informatievoorziening via Social Media aan een ander
over te willen dragen. Tijdens de ALV hebben we Ronald
al bedankt voor zijn jarenlange inzet. Nu is het tijd om
actief te gaan zoeken naar versterking.
Anno 2019 is de Spinner er voor achtergrond informatie
en de digitale nieuwsbrief (E-mail) om leden direct te
informeren. Tegenover deze middelen waarbij we vooral
informatie naar de leden brengen, zijn er bronnen waar
leden informatie kunnen ophalen: de website en sociale
media (zoals Facebook).
Belangrijk is om informatie aan te bieden over de
vereniging in het algemeen en over de activiteiten in het
clubhuis en daarbuiten in het bijzonder. Wat is er te doen
in het clubhuis? Wanneer kun je daar terecht? Maar ook:
hoe zijn die evenementen verlopen, bijvoorbeeld door
foto’s te plaatsen en recensies te plaatsen.
We zijn op zoek naar mensen die ons willen helpen informatie
te publiceren en op die manier leden en niet-leden
extra inzicht te geven in de vereniging. Er is veel informatie
beschikbaar, dus het gaat vooral om coördineren.
Maar zelf schrijven mag natuurlijk ook. Heb je interesse?
Heb je ideeën over de invulling van deze rol? Neem dan
contact op met Bas Vis: bvis@nfvpinball.nl.
In het gesprek bleek duidelijk dat het 3e scenario – minimaliseren
- bij niemand favoriet is. Tegelijkertijd werd in
het gesprek nog eens bevestigd dat de andere twee scenario’s
veel vragen. Op dit moment zijn er geen NFV-leden
bekend die een veelomvattende coördinerende rol zouden
willen en kunnen vervullen.
We zijn op zoek naar mensen die mee willen denken.
Er zijn allerlei sub-varianten mogelijk, die we de revue
willen laten passeren om de haalbaarheid te beoordelen.
Vervolgens zal gekeken moeten worden wat er nodig is
(bv. invoeren van ‘bardienst’) en wat het bijbehorende
kostenplaatje is. Interesse? Neem contact op met
Bas Vis: bvis@nfvpinball.nl.
NFV op
Facebook
23

Rens Hooijmaijers
Deadpool LE
Zoek de verschillen
met de Deadpool Pro
Na het finaliseren van het artikel over de Deadpool (DP) PRO kreeg ik de gelegenheid
om bij Club-van-100-lid Karel Ruijbroek de LE-versie te spelen.
De PRO was Karel namelijk dermate goed bevallen dat hij de PRO heeft geüpgraded
naar een LE. Dit artikel stipt alleen kort de verschillen aan tussen de LE en de PRO.
Is de Deadpool PRO al een plaatje om te zien met zijn
handgetekend artwork, de LE-uitvoering legt de lat nog
wat hoger. De roodkleurige siderails en poten met een
metallic accent erin staan hem erg goed. In combinatie
met het prachtig artwork op het cabinet en de mirrored
backglass met vollere kleuren dan een translite, maakt
dit de LE, zonder de PRO tekort te willen doen, een van de
mooiere flippers.
Het komt allemaal weer eens op smaak aan. Met name
het cabinet met de rode siderails en lockbar is in het echt
echt indrukwekkend. Nu scheelt het natuurlijk wel dat de
kleur rood toevallig de lievelingskleur is van uw verslaggever.
De Deadpool wordt dus gemaakt in drie varianten: PRO,
Premium en LE. De PRO is al behandeld in spinner 2018-4.
Staand voor de flipperkast en kijkend naar het speelveld
vallen de speltechnische verschillen tussen de LE en de
PRO in eerste instantie niet echt op. Ze zijn er echter wel.
Laten we beginnen met wellicht het belangrijkste
verschil dat invloed heeft op de flow: het schot dat nu
eindigt op de rechterflipper als je de buitenste loop
linksom schiet. Er is nu namelijk een zogenaamde
tiltramp toegevoegd die de bal het zwaard op kan leiden
zodat de bal vervolgens op de rechterflipper eindigt. Bij
de PRO komt hier de bal altijd terecht in de shooterlane.
24 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Deadpool LE
in volle glorie
25

Dit geeft een heel ander flow-gevoel (lees beter) bij de LE
dan bij de PRO. De liefhebbers van droptargets komen
verder ook aan hun trekken bij de LE. Links en rechts vind
je namelijk een bank van vier stuks. Bij de PRO zijn dit
stand-uptargets.
Ook nog een opvallende extra gimmick ten opzichte van
de PRO is de discobal linksachter. Deze heeft geen invloed
op het spel en geen interactie met de bal, maar valt zeker
op, met name tijdens de disco-multibal.
“Speltechnisch is de tiltramp
echt wel een pluspunt en de
droptargets reageren anders
dan de standup-targets”
Boven:
Tiltramp
Onder:
droptargets
Niet speltechnisch van belang, maar ten opzichte van
de PRO is er nog een aantal extra’s te vermelden zoals:
standaard een shaker aan boord, ontspiegeld glas, geen
2D- maar 3D-figuren, speciale sideblades, speciale coated
siderails en lockbar.
Speltechnisch is de tiltramp echt wel een pluspunt
(betere flow) en de droptargets reageren anders dan de
standup-targets, maar de rest van de verschillen beïnvloeden
het spel niet en zijn dus met name esthetisch.
Kort gezegd, boeit een PRO je niets, dan zal een LE je niet
van mening doen veranderen en vind je een LE heerlijk
spelen, dan zul je ook echt wel blij zijn met hoe een PRO
speelt.
Of het prijsverschil van circa EUR 3.500,- tussen een LE en
een PRO of circa EUR 2.000 tussen een Premium en PRO
het waard is? Dit mag iedereen voor zichzelf beslissen.
Ben je echter een pure speler, dan verwacht ik dat je
antwoord nee is, maar als je het geld hebt liggen, waarom
niet?
Ten opzichte van de review uit Spinner 2018-4 is de
software nu duidelijk verder ontwikkeld en staat nu op
versie 0.99. Volgens de eigenaar van deze flipperkast is
het verschil duidelijk merkbaar en is het spel beduidend
De
discobal
hoort bij de
discobal
multibal
26 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

verder ontwikkeld. Maar dat verschil vind
je natuurlijk ook terug in de PRO.
Dank nogmaals aan Karel Ruijbroek voor
het mogen spelen van deze nieuwe kast!!
P.S.. Ik kon natuurlijk niet weggaan zonder
een aandenken achter te laten.
27

Bas Vis
NL Championship Series
RFT Eindhoven (juni 2019)
Na een reeks van toernooien in het clubhuis in het voorjaar
van 2019 stond de zomer in het teken van regionale
toernooien. Kleinschalig, bij leden thuis. Het eerste toernooi
in de zomerreeks was bij Serf Schellen in Eindhoven.
In zijn gameroom staat altijd al een zevental kasten
(waaronder Deadpool, Blackrose en Revenge from Mars),
maar speciaal voor dit toernooi had hij ook op het terras
onder een afdak nog een aantal extra kasten staan (onder
andere Starship Troopers). Op die manier kon het deelnemersaantal
worden opgehoogd naar twintig.
Serf heeft een abonnement op mooi weer op de dag van
zijn RFT en dat komt goed van pas, want het is intussen
traditie om na het toernooi gezellig in zijn tuin te blijven
barbecueën De spelers komen graag, zoals ook bleek uit
deze quote op het NFV-forum na afloop: Toptoernooi
gisteren! Grote groep enthousiaste deelnemers, gevarieerde
kasten, spannende wedstrijden, heerlijk eten en
vooral veel gezelligheid.
De top drie:
1. Norbert Broman
2. Bart Volman
3. Rakesh Kanhai
RFT’s Alphen aan de Rijn (juli 2019)
Ook de toernooien in Alphen staan al een aantal jaren
op de agenda. Het is bij Martijn van Amsterdam, die een
echt heel mooie collectie heeft staan (oa. Iron Maiden,
Ghostbusters, Lord of the Rings). Als extra attractie stond
er voor de deelnemers ook een nieuwe Stern – Munsters.
In zijn flat kunnen naast twintig flipperkasten echt niet
meer dan twintig spelers. De animo is echter veel groter,
waardoor het ook dit jaar een zogenaamd ‘dubbeltoernooiweekend’
werd: een RFT op zaterdag en een RFT op
zondag. Waarbij een aantal NFV-ers erin slaagde een plek
op beide dagen te veroveren.
De wedstrijd op zaterdag kende een opvallende bezetting
van de finale: Martijn van Aken liet zien dat hij het flipperen
nog niet verleerd is en versloeg Bas van Doorn in de
finale. Op zondag was John van der Wulp de sterkste. Hij
won in de finale van Gerard Poelwijk.
De top drie:
1. Martijn van Aken (za) / John van der Wulp (zo)
2. Bas van Doorn (za) / Gerard Poelwijk (zo)
3. Rob Overdijk (za) / Ivan Geentjens (zo)
V.l.n.r.:
Rakesh,
Norbert en
Bart
Het
spelmateriaal
in
Alphen aan
de Rijn
28 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Update 3 e kwartaal 2019
RFT Veldhoven (augustus 2019)
Komende toernooien en tussenstand (31 aug 2019)
Tijdens de tweede landelijke hittegolf van dit jaar waren
de liefhebbers van een kleinschalig flippertoernooi
welkom bij Bart Volman in Veldhoven. Die heeft bij de
bouw van zijn nieuwe huis een volledige extra verdieping
kunnen realiseren. Maar dan wel onder de grond en
daardoor uitermate geschikt voor een flipperkastencollectie.
De warmte van twintigpersonen en tien kasten
zorgde uiteindelijk ook in zijn flipperkelder voor tropische
temperaturen.
De opzet van het toernooi was 4-player matchplay. De
spelers speelden tien kwalificatierondes waarbij per
ronde 7-5-3-1 punt kon worden behaald. Bart had voor
echte wedstrijdinstellingen gezorgd, waardoor de baltijd
/ spelduur beter in de hand kon worden gehouden. Dat
hield in: korte/geen ballsave, ruime outlanes en straks
tilts. Het spelen met vier spelers op één kast geeft een
heel andere dynamiek dan de traditionele RFT ‘head-tohead’
opzet en in zijn algemeenheid waren de spelers hier
positief over. De finale ging tussen Wilbert der Kinderen
en Rob Overdijk. Wilbert kon de trofee op de fiets mee
naar huis nemen!
De top drie:
1. Wilbert der Kinderen
2. Rob Overdijk
3. Kevin Roelants
V.l.n.r.:
Kevin,
Wilbert en
Rob
In de aanloop naar het NFV-kampioenschap 2019 zijn er
in elk geval nog twee toernooien in het NFV-clubhuis
in Veenendaal. Zie de agenda op de NFV-site voor de
inschrijfmogelijkheden. Het is de bedoeling om ook nog
minimaal drie toernooien op locatie te houden (één in
Eindhoven, één in Amsterdam, één op een nog nader te
bepalen locatie). Ook hier geldt: kijk in de NFV-agenda
op de website voor details en inschrijfmogelijkheden.
Dit jaar hebben wel al tien tot twintig nieuwe spelers
begroet bij één of meer van de toernooien. Dat vinden
we heel leuk en daarom benadrukken we nog eens: alle
NFV-leden zijn welkom. Ervaring is niet vereist, enthousiasme
en inzet zijn een pré!
De tussenstand per 31 augustus:
Beste 2 resultaten (groen) tellen voor 100%
Derde beste resultaat (blauw) telt voor 80%
Vierde beste resultaat (zwart) telt voor 60%
Vijfde beste resultaat (rood) telt voor 40%
1
Rang Naam
Laatste update:
5 september
Totaal
aantal
punten
Totaal
1 Rob Overdijk 127,2 28 30 19,5 19 40 26
2 Bart Volman 126,2 37 31 38 30 21
3 Norbert Broman 119,8 12 25,5 38 21
4 Barry Hoeben 113,2 30 4 40 28 22
5 Ivan Geentjens 112,6 35 34 19 18 27
6 Norman Heikamp 108,0 19 34 37 32
7 Kevin Roelants 105,5 10 2 24,5 33 4
8 Carlo Vijn 96,6 26 9 19,5 36 14
9 Bjorn Brand 91,4 37 4 11 9 19
10 Martijn van Amsterdam 88,6 23 12 11 30 24
11 Bas Vis 87,2 8 40 27 13 11
12 Rakesh Kanhai 86,8 12 12 12 11 16 33 23 5
13 John van der Wulp 86,4 37 35
14 Wilbert der Kinderen 85,2 3 13
15 Helen de Haan-Verbeek 80,3 32 7,5 23,5 25
16 Quint van Kessel 78,0 18 26 26 19
12-jan
9-feb
24-mrt
17 Joachim Reniers 71,5 20 24,5
18 Albert Nomden 67,0 33 34
19 Rahiel Karamali 66,4 28 13
20 Taco Wouters 65,0 35 30
21 Serf Schellen 65,0 17 21 20 5 1
22 Michel van Elk 64,8 4 28 26
23 Jules Reivers 64,2 19 30
24 Glenn Pellis 57,0 30 27
25 Jan Hop 53,7 4 25,5 13
26 Jaap Valent 52,0 29 23
27 Nils Hoek 51,0 22 9 1 14 2 11
28 Arjan Neet 50,6 6 22 22
29 Coby Kol 49,8 7 6 14 3 3 2
30 Fabio Villanueva 49,6 19,5 15,5 7
31 Didier Dujardin 48,0 37 11
14-apr
11-mei
30-jun
6-jul
7-jul
29

Ronald Eijkman
Sonic the
Hedgehog en
Dr. Ivo “Eggman”
Robotnik
Digital
Pinball
Sonic Spinball - SEGA Mega Drive / Genesis
Tot nu toe hebben alle flipperspellen die in
Digital Pinball voorbij zijn gekomen één ding
gemeen: de makers ervan hebben getracht
het concept “flipperkast” zo goed mogelijk
na te bootsen. Dat is met Sonic Spinball
wel anders. Is dit een pinball game met
een Sonic thema? Of een Sonic-spel met
pinball-elementen?
Sonic the Hedgehog is een blauwe
egel, en wat Mario voor Nintendo is,
is Sonic voor SEGA. Een mascotte die
in heel veel SEGA spellen de hoofdrol
speelt en goed is voor een miljardenomzet.
Sonic is in 1991 geïntroduceerd.
Sonic Spinball is in eerste
instantie in 1993 uitgebracht voor de
SEGA Mega Drive. Vandaag de dag
is Sonic nog steeds onverminderd
populair. Er is zelfs een speelfilm
over hem in de maak, die in 2020
verwacht wordt. Maar ik ben geen
Sonic-fan. Nooit geweest en ik zal
het ook nooit worden. Zo’n egel die
strak staat van de amfetamine en
als een raket over je scherm raast, ik
vind het maar niks. Ik heb graag het
gevoel dat ik controle heb over zo’n
figuurtje als ik een computerspelletje
speel. Het kan zijn dat mijn hoofd
te langzaam werkt, maar bij Sonic
heb ik dat gevoel niet. Ik heb maar
enkele Sonic games gespeeld om er
helemaal klaar mee te zijn en Sonic
Spinball zat daar in ieder geval niet
tussen. Hoog tijd dus om een SEGA
emulator op te snorren en de Mega
Drive versie van deze opmerkelijke
pinball game te starten, zij het met
dubbele gevoelens.
30 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Het verhaal
Kan ik kort over zijn. Sonic heeft
weer problemen met Dr. Ivo
Robotnik (ook bekend als Eggman).
Da’s niet zo raar, want Sonic
heeft altijd problemen met Dr.
Ivo Robotnik. Ivo wil namelijk de
planeet Mobius veroveren (thuiswereld
van Sonic en Ivo) en Sonic
is zo’n beetje de enige die hem kan
tegenhouden. Wat een verhaal hè. In
Sonic Spinball heeft Ivo ook weer iets
gebouwd jongens, niet te geloven.
Hij heeft een vulkaan op Mobius
omgetoverd tot mechanische basis.
Hier worden de goedaardige diertjes
die op de planeet leven veranderd
in robotslaven. Aan Sonic om
Robotnik te verslaan en de diertjes
te bevrijden. Maar Robotnik heeft
een gigantische flipperverdedigingsmachine
gemaakt om Sonic
tegen te houden. De machine krijgt
zijn energie van de vulkaan en de
vulkaan wordt stabiel gehouden
door een stel Chaos Emeralds
(smaragden), een bekend element
uit veel Sonic games. Aan Sonic de
taak om die Emeralds te verzamelen.
Spannend!
Het spel
Sonic Spinball is een kruising tussen
een platformspel (zoals de meeste
Sonic spellen) en een flipperspel,
waarbij het flippergedeelte veruit
de meeste ruimte inneemt. Sonic
gedraagt zich hier als de bal. In
tegenstelling tot een normaal flipperspel,
heb je nog enigszins controle
over Sonic als hij als flipperbal over
het scherm rolt. Dat betekent dat een
geoefende speler de bal nooit hoeft
te verliezen. En dat rollen doet Sonic
over het algemeen best beheerst, een
groot pluspunt voor mijn langzame
hoofd. Het spel heeft vier levels.
Elk level bestaat uit verschillende
flipperomgevingen die met elkaar
in verbinding staan. In het eerste
level, het rioollevel, zijn de omgevingen
verbonden met rioolbuizen.
Op de volgende pagina zie je een
overzicht van het hele level. Sonic
kan echter niet zomaar van de ene
omgeving naar de andere, vaak
moet hij bijvoorbeeld schakelaars
omzetten om bepaalde doorgangen
te activeren. Zoals gezegd moet Sonic
alle Chaos Emeralds in een level
te pakken zien te krijgen. Als hij ze
allemaal heeft, krijgt hij toegang tot
de bovenste flipperomgeving waar
de eindbaas van dat level zich schuilhoudt.
Als Sonic dan de eindbaas
verslagen heeft, mag hij een bonusspel
spelen. De eerste drie levels
hebben zo’n bonusspel en in dit
spel zien we een “echte” flipperkast
die door Sonic zelf wordt bespeeld.
Hij kan hier dan ook een beetje
bijkomen van alle blauwe plekken
die hij op zijn blauwe kont heeft
van al dat gebeuk tegen die flippers,
bumpers en slingshots. Er is ook nog
een speciaal bonuslevel, waar je met
drie ballen tegelijk kunt spelen.
Level 1: Toxic Caves
Level 2: Lava Powerhouse
Level 3: The Machine
Level 4: Showdown
31

32 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3
Overzicht
van de Toxic
Caves, Sonic
begint linksonder

Het speciale bonusspel is de enige
plek in het hele spel met multibal.
Om hier te komen moet je in het
reguliere level gouden ringen verzamelen,
die je ook kent van andere
Sonic spellen. Als je in een level alle
ringetjes hebt gevonden, verschijnt
er ergens in het level een ring van
sterren. Dit is de toegang tot het
speciale bonusspel. Elk bonusspel
stopt als je alle ballen kwijt bent, of
als je de opdracht van het bonusspel
hebt volbracht.
Bonusspel
met
multibal
De ervaring
Als niet-fan van Sonic heb ik denk ik
het grote voordeel dat ik niet word
gehinderd door een vastgeroeste
perceptie van hoe een Sonicspel
in elkaar zou moeten zitten. Het
maakt mij geen bal uit of dit nou
een flipperspel met Sonic is, of een
Sonicspel met flippers. Objectief als
ik ben denk ik dat SEGA een prima
spel heeft gemaakt. Een prachtige
combinatie van een platform- en
een flipperspel. Als flipperliefhebber
vind ik de minimale controle die je
hebt over Sonic als ie als flipperbal
fungeert overbodig, ik heb er dan ook
vrijwel geen gebruik van gemaakt.
Niet dat het spel er overdreven
makkelijk van wordt; als Sonic veel
snelheid heeft, heeft bijsturen in veel
gevallen weinig zin. En de moeilijkheidsgraad
schijnt naar ongekende
hoogte te stijgen naarmate je verder
komt in het spel. Als liefhebber van
Sonic mis je misschien wat platformactie,
maar persoonlijk vind ik
de bescheiden platformelementen
prima. Ze zijn ook mooi gescheiden
Sonic
peddelt in de
toxische zut
gehouden van de flippergedeeltes.
In die gedeeltes heb ik ook echt het
gevoel dat ik aan het flipperen ben,
omdat elke flipperomgeving wel iets
weg heeft van een echte flipperkast.
Het is verder nooit onduidelijk wat
je nou precies moet doen. Nou ja, ok,
behalve dan misschien toen ik voor
de eerste keer in het mijnkarretje
terecht kwam in het rioollevel. En
het duurde ook aardig lang voordat
ik doorhad dat ik Sonic (als flipperbal)
tussen de flippers moest
laten schieten zodat hij in een leeg
vat terecht kwam wat in de toxische
zut dreef, waarmee Sonic vervolgens
al peddelend door die toxische zut
naar één van de Chaos Emeralds
kon komen. Heel geinig en een zeer
verfrissend spelelement. Als je overigens
maar wat zit te prutsen en dat
duurt dan enige tijd, is het spel niet
te beroerd om je enkele duidelijke
aanwijzingen te geven in de statusbalk
(waar ook de score en het aantal
levens wordt weergegeven). Heel
handig voor prutsers.
Die gaan we weer spelen!
Er zijn verschillende mogelijkheden
om Sonic Spinball weer te spelen.
Ik heb mij prima vermaakt met de
SEGA Mega Drive versie (buiten
Europa beter bekend als SEGA
Genesis), welke ik heb gespeeld met
de KEGA Fusion emulator. In 1994
is het spel ook uitgekomen voor de
SEGA Master System, de voorloper
van de Mega Drive / Genesis. Die kun
je natuurlijk ook eens proberen, maar
het spel is op dat systeem grafisch
uiteraard van mindere kwaliteit.
Ook is een versie voor de Game Gear
(SEGA’s eerste draagbare spelcomputer)
in 1994 uitgebracht. In de loop
van de tijd is het spel ook opnieuw
uitgebracht in game packs voor
onder ander de Xbox, Xbox 360 en
de Playstation 2 en 3. Er is een versie
voor de Wii en in 2010 is het spel
uitgebracht op Steam, waar je Sonic
Spinball voor Windows, Mac OSX en
Linux kunt downloaden. Dit is uiteraard
ook een geëmuleerde versie,
alleen hoef je hier zelf de emulator
niet te installeren en te configureren.
Als laatste wil ik zeker ook even de
SEGA Mega Drive Mini aanstippen.
Deze mini-variant gaat vanaf
oktober 2019 in de verkoop. Je kunt
‘m met een HDMI kabel aansluiten
op je TV. De mini is voorzien van
40 klassieke SEGA games, waaronder
Sonic Spinball. Een gadget
die de knagende nostalgie zeker zal
verzachten!
33

Rens Hooijmaijers
Modding
Madness
Het temmen van een shaker
Persoonlijk vind ik een shaker een echte toevoeging aan het spelen van
een flipperkast, maar soms gaat deze wel erg te keer en doet het afbreuk
aan het spel. Is er niet een manier om een shaker in sterkte te regelen
naar ieders persoonlijke wens?
Nu is, af-fabriek, die mogelijkheid
er niet. Je kunt bij een Stern wel
instellen hoe vaak de shaker af dient
te gaan, maar niet de sterkte van de
shaker zelf. Is hier niet iets aan te
doen?
Een shaker is niets anders dan een
elektromotor werkend op 12 VDC
die een as door en door heeft en aan
ieder uiteinde van de as een gewicht
heeft zitten.
Deze gewichten zijn onderling uit
balans en als de as gaat draaien gaat
alles dus staan schudden wegens
deze onbalans. De beste manier
om de sterkte te regelen is door het
aantal toeren dat de motor draait
terug te brengen. Dit doe je bij een
gelijkstroom-elektromotor het
eenvoudigst door de spanning terug
te brengen. Maar hoe doe je dit nu
het simpelst en, als Nederlander, ook
economisch verantwoord?
Een zoektocht op internet leerde
dat ik niet de enige was met dit
vraagstuk en dat er iemand al een
oplossing gevonden had. Er is een
eenvoudig elektronicabordje dat de
12 VDC ingangsspanning moduleert
en dan gemoduleerd weer doorgeeft.
Door nu de modulatie te regelen,
regel je effectief het toerental.
34 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

In een Stern
flipperkast
gemonteerd, ziet
dit er zo uit...
Economisch verantwoord
Op Ebay zijn deze al voor een
paar euro te koop, zoek op PWM
controller motor DC, kies voor
zoeken wereldwijd, sorteer op prijs
en dan is er keuze genoeg.
Je zet dit bordje tussen het
aanstuurbordje van de shaker en de
shaker zelf.
De totale montagetijd ligt ruim
onder een half uur. Door nu aan
de draaiknop te draaien kan je de
intensiteit van de shaker instellen
van totaal ongetemd tot geheel niet
draaien en alles ertussenin.
Ik heb alleen ervaring met montage
in een SAM Stern, maar ik zie niet in
waarom dit niet bij andere merken
ook zou werken.
Zolang het spanningsbereik van
de controller maar past bij die
waarmee de shaker wordt aangestuurd.
Wel een waarschuwing in
combinatie met Stern Spike: er is
iemand op Pinside die claimt dat
deze oplossing een node-board
heeft opgeblazen.
Voor alle duidelijkheid, je kunt een
shaker hiermee alleen maar zachter
laten draaien, niet harder!
Ofschoon er weinig fout kan gaan
(let op bij Stern Spike dus) met deze
mod is alles op eigen risico. Montage-ervaring
is niet echt vereist,
maar beetje gezond verstand wel.
35

Rens Hooijmaijers
Pinball Palace
Een paleis voor flipperkasten
Marcel Kolen is al vele jaren met zijn Pinball Palace een bekende naam in de flipperwereld.
Onlangs heeft Pinball Palace een nieuw pand betrokken en is met hernieuwde
energie bezig om onze flipperhobby verder te laten groeien. Tijd dus om op bezoek te
gaan in het Brabantse Nuland.
Een exploitant met passie voor het
flipperen, dat is voor ons liefhebbers
de gedroomde combinatie. De
voorbije jaren hebben flipperaars al
kunnen ervaren dat bij Marcel het
flipperhart op de goede plaats zit.
Tijd om een praatje te maken met
de man achter Pinball Palace en zo
toog uw Spinner-verslaggever op
een maandagavond naar Nuland.
Als de deur van de bedrijfsruimte
opengaat, gaat het hart sneller
kloppen. Het zien van een aantal
flipperkasten nog in de doos doet het
flipperhart namelijk altijd sneller
kloppen en als je dan de trap op gaat
naar de showroom... Wat een mooie
line-up...
Wanneer en waarom ben je
begonnen met Pinball Palace? Word
je op een dag wakker en denk je: ik
ga met flippers iets doen?
Nee, niet op die manier, maar is wel
een leuk verhaal.
Toen ik net met een nieuwe baan
was begonnen bij CANAL+ circa
vijfentwintig jaar geleden kreeg ik
mijn eerste leaseauto. Een geweldig
grote sloep (Ford Mondeo station). Ik
ben toen richting Hoek van Holland
gereden naar het strand om eens te
chillen. Toen hadden we nog geen
mobiele telefoons dus kocht ik bij het
tankstation De Vondst (vergelijkbaar
met Via Via in Zuid-Holland). Dat
was een geel krantje met allerlei
advertenties. Soort papieren voorloper
van Marktplaats. Terwijl ik
daar op het strand lag, heb ik dat hele
krantje lopen doorspitten en kwam
ik een rubriek tegen ‘flipperkasten en
jukeboxen’. Ik dacht: he, dat is leuk en
vroeg me af: kun je dat kopen? Ja dus.
Ik vertelde mijn toenmalige vriendin
dat ik een flipperkast ging kopen. Zij
zei: ‘ik denk het niet!’.
Lekker eigenwijs toch iemand gebeld
die een mechanische Freedom-machine
te koop had voor honderdvijfentwintig
gulden. Uiteindelijk
kwam ik bij iemand in Schijndel
terecht waar de machine in een oud
schuurtje stond. Hij had het altijd
gedaan, maar nu toch ineens niet.
Uiteindelijk dacht ik: ‘Ik ga hem
proberen te maken.’ En ik kreeg de
machine voor vijfenzeventig gulden
mee.
Er bleek van alles mis met de
machine maar het belangrijkste was
een spoel die verbrand was. Omdat
ik niemand kende en niet wist waar
ik heen moest, heb ik spoeldraad
gekocht in een elektronicawinkeltje
en met een afgewikkelde spoel op
een boormachine een soort van
zelfde lengte op de spoel gewikkeld.
En hij deed het! Deze machine heb ik
uiteindelijk aan een kennis verkocht
36 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

en daarna heb ik een andere gekocht
en hiermee was dus de handel
begonnen.
Alleen flipperkasten of …?
We hebben alle machines op het
gebied van amusement. We importeren
zelf producten, voornamelijk
uit Polen en China. We hebben ook
onze eigen lijn met arcadekasten en
basketbalmachines. Zeker in de oude
tijden moesten we zelf complete
borden bouwen omdat elk spel een
aparte printplaat had waar je een
Jamma-converter voor nodig had.
Waar ligt het zwaartepunt: exploitatie
of reparatie of handel in
flippers of … ?
Onze core business ligt bij de exploitatie
van allerhande machines in
Nederland. Klanten zijn bijvoorbeeld
hotels, indoorspeeltuinen, maar ook
een safaripark en kartbanen.
De handel in flipperkasten is een
soort van hobby voor mij omdat ik
het een warm hart toedraag en zo
ooit ben begonnen.
Rijk word je er namelijk niet van,
maar het is gewoon iets moois.
Het mooie is wel dat ik ze dus alle
drie mag doen; reparatie, exploitatie
en handel. Samen met mijn team
kunnen we alles aan en doen we
ook alles. Uiteindelijk vind ik het zelf
nog wel het leukst om een hele rare
storing uit een machine te halen. Ik
kan er echt dagen in mijn hoofd mee
bezig zijn om het uit te zoeken.
De kennis om dit allemaal te doen
heb ik zelf moeten vergaren, er is
geen cursus voor. Maar gelukkig
kennen we iedereen in deze wereld
en kunnen we met elkaar overleggen.
Naast exploitatie verhuren we
overigens ook flipperkasten voor
langere tijd voor een vast bedrag per
maand. Hierbij krijgt de huurder elke
zes maanden een andere flipperkast,
waarbij er keuze is uit drie verschillende
flipperkasten.
Bij reparatie: is het vooral mechanisch
en besteed je elektronisch uit?
In principe kunnen we alles in huis.
We hebben niet alleen de beste
soldeer- en desoldeer-machines in
huis, maar ook de juiste technische
kennis om alles te kunnen repareren.
Het is weliswaar zo dat het soms
makkelijk, sneller en zelfs goedkoper
is om een nieuwe printplaat
te plaatsen (indien beschikbaar) dan
iets te gaan repareren. Iedereen met
twee rechterhanden kan alle mechanische
dingen zelf wel vervangen.
Als het echter gaat om elektronica
is een cursus wel handig, maar het
gaat voornamelijk om de ervaring.
Als je iets al vijfentwintig jaar doet
dan weet je al blind wat er te doen is.
Wat is de vreemdste/mooiste plek
waar je een flipper bent tegengekomen
c.q. hebt moeten neerzetten?
De mooiste plekken zijn wel bij onze
klanten die welgesteld zijn. Waarbij
je in een lift naar de gameroom gaat
onder de grond en je dan in ruimtes
komt dat je denkt dit kan niet.
Heb je wel eens ‘kopje koffie glazenwasser’
;-) ?
Ik ontken alles. Hahaha.
De allernieuwste
kasten
vind je bij Pinball
Palace
37

Ik zie een pracht van een showroom
en de nieuwste Stern flippers. En ook
nog eens een mooi bestickerde bus.
Je gaat er vol tegen aan. Zie je echt
een opleving in de flipperverkoop
met de aanvragen? Is jouw klant een
echte flipperaar of iemand die een
flipper zoekt als aankleding van zijn
mancave?
Er is zeker een opleving, waarbij ik
denk dat het komt omdat de mensen
tussen de veertig en zestig het erg
leuk vinden. Deze mensen hebben
vaak de ruimte en de kleine kinderen
zijn opgegroeid. We zullen zien wat
het over tien jaar gaat doen. Onze
klanten zijn juist allemaal welgestelde
mensen die niets doen of
hebben met een flipperkast. Wij laten
de mensen kennismaken met deze
machines omdat ze leuk zijn. Dit
doen we in een mooi pand met een
daarbij horende gave showroom.
Afgelopen jaar hebben we daarom
ook deelgenomen aan de LXRY Fair
(Miljonair Fair) om de flipperkast
aan het grote publiek te laten zien.
Bij ons kun je gewoon de nieuwste
machines spelen in plaats dat je een
doos met een kast erin moet gaan
kopen.
Jammer is wel dat steeds meer
mensen menen dat ze in het buitenland
goedkoper uit zijn. Ze vergeten
helaas dat de extra services die
we leveren zoals gratis brengen en
installeren bij ons standaard zijn.
Is er iets met de machine, dan komen
we bij je langs om het op te lossen.
Indien je dit allemaal niet wilt en
het gaat je alleen om de prijs, dan
kun je ook bij ons terecht. Wij zijn de
goedkoopste in Europa!
Zie jij nog steeds minder flippers in
exploitatie of groeit het aantal weer?
Ik neem aan dat dit groeit, dit merk
je dit ook aan de inkomsten per
flipper? De locatie is zeer belangrijk
neem ik aan?
Moet je ook vaak kasten wisselen?
Exploitatie wordt minder en minder.
De kosten van een machine zijn
gewoon te hoog voor een redelijk
rendement. Op een toplocatie, zoals
bijvoorbeeld The Butcher (onder
de A’DAM toren), gaat het wel
goed. Daar staan ook twee mooie
machines die te bespelen zijn. Helaas
zijn er echter niet zo heel veel van dit
soort locaties.
De meeste flipperkasten staan
tegenwoordig wel in coffeeshops in
de randstad.
Wij plaatsen alleen nog in ‘hightraffic-plaatsen’,
anders heeft het
commercieel geen zin.
Wanneer waren de gouden jaren
volgens jou voor de flipper?
Voor mij als Pinball Palace was dit
bij het begin van de euro oftewel
rond 2000-2001. Er was namelijk
De goed
uitgeruste
werkplaats
38 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Heb je aan een kast bijzondere herinneringen?
Zo ja, welke en waarom?
Ja, de B/W Indiana Jones uit 1993.
Ik had een prachtexemplaar dat
ik in mijn begintijd schroefje voor
schroefje had gereviseerd. Deze wilde
ik nooit meer verkopen totdat er
iemand binnenkwam en zei: ‘Ik moet
hem hebben!’. Toentertijd kreeg ik er
tweeduizend gulden voor……. Had ik
hem maar gehouden haha.
heel veel beschikbaar aan oudere
machines. Veel oudere exploitanten
hadden schuren vol staan met oude
machines waar niemand iets mee
deed. Deze konden we toen voor
leuke prijzen aankopen (bijvoorbeeld
een Indiana Jones voor ca. EUR 250,-!)
en doorverkopen. Goed voor de
handel dus. Voor de flipperkast zelf
waarschijnlijk tien jaar ervoor toen
de Addams Family in grote aantallen
werd geproduceerd.
Heb je ook zelf flippers thuis? En zo
ja, welke?
Nee, helaas geen ruimte op dit
moment. Als ik iets zou willen, is
het de AC/DC Luci uitvoering. Gave
machine met gave muziek.
Wat was je eerste kast en waarom
juist die? Hoeveel kasten heb je door
de jaren heen gehad? Waar kwam
die kast vandaan? Wanneer was dit?
Mijn eerste kast was dus de Freedom-machine,
zoals eerder in dit
artikel vermeld. Sinds die kast ben
ik dus ook flipperliefhebber. Hoeveel
flippers heb ik gehad? Echt zeer veel.
Meeste kwamen van exploitanten
in Nederland, maar ook hebben we
in Portugal en Italië flippers gehaald.
De staat van deze flippers was helaas
wel altijd veel slechter en daarom zijn
we hiermee gestopt. Vandaar ook dat
we nu nog alleen nieuwe machines
verkopen. De oude inruilmachines
gaan naar hobbyisten en handelaren.
Wanneer is een kast leuk voor je?
Veel multiball, snelle flow of juist
stop-go? Favoriete kast?
Ik hou van een mooie en volle
machine zoals Tales of the Arabian
Night. Bij de nieuwe machines vind
ik vooral het snelle leuk. Deze kasten
spelen lekker licht. Op dit moment is
de Guardians of the Galaxy wel één
van mijn favoriete machines.
Na al het gepraat en geschrijf is het
weer tijd om een potje te spelen en
weer eens op huis aan te gaan. Marcel
heeft flipperbloed door de aderen
stromen en met hard werken heeft hij
iets mooi opgebouwd! Kijk anders voor
meer info eens op hun website
http://www.flipperkast.nl.
Opslagruimte
en de
bedrijfsbus
39

Rens Hooijmaijers
Black Knight
Sword of Rage
Limited Edition
Hoe mooi is het als je op één locatie meerdere
versies van hetzelfde flipperspel kunt
spelen? Toen het artikel over de Black Knight
(BK) PRO af was, kon ik weer even langs
Pinball Palace gaan om ook nog de Limited
Edition (LE) versie te spelen. In dit artikel
vergelijk ik de LE met de PRO, welke ook in
deze Spinner staat. Wat zijn de verschillen?
En spelen ze ook wezenlijk anders?
Voor vele hard-core flipperaars is
een Black Knight zonder een tweede
speelveld geen Black Knight en is
de keuze voor een LE of Premium
versie daarom de enige juiste keuze.
Brengt dit extra tweede speelveld
echter wat men ervan hoopt? Visueel
gezien is in ieder geval het extra
tweede speelveld zeer geslaagd.
Waar je bij de vorige uitvoeringen
van de Black Knight er niet doorheen
kunt kijken is het nu transparant,
wat een ‘ruimtelijk’ gevoel geeft om
binnenhuisarchitecten na te praten.
Ziet er gewoon echt goed uit en
visueel gezien is de LE dan ook zeer
geslaagd. Gewoon (weer) een zeer
mooie flipperkast van Stern. Stern
bewijst tegenwoordig keer op keer
dat men dit deel zeer goed onder de
knie heeft.
Het speelveld
Staand voor de flipperkast kijkend
naar het speelveld valt het tweede
speelveld natuurlijk onmiddellijk op.
Je vindt dit keurig gepositioneerd
achter op het speelveld en het biedt
visueel absoluut een aantrekkelijk
plaatje.
40 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Het tweede speelveld kun je op drie
manieren bereiken. Allereerst simpel
vanuit de shooterlane die de bal
keurig voor de flipper aflevert, verder
ook via de metalen ramp links van
de Black Knight en als laatste via de
buitenste linkerloop. Voor de laatste
dien je wel eerst een droptarget
omlaag te schieten. Via een up-kicker
bereikt de bal dan het tweede speelveld.
Eenmaal op het tweede speelveld
is het zaak de bal te schieten in
de fysieke ball-lock die daar is.
Ernaast zit een stand-up target die
je eerst moet raken om de ball-lock
te activeren. Je kunt ook een loopschot
maken, het meest makkelijk
linksom.
Niet speltechnisch van belang
maar ten opzichte van de PRO zijn
er nog een aantal andere extra’s
te vermelden zoals: standaard een
shaker aan boord, ontspiegeld glas,
betere luidsprekers, speciale sideblades,
speciale coated siderails en
lockbar (zitten kleine zilveren schilvers
in) en een metalen apron.
Wat mij overigens pas op de LE
opviel is dat er vanuit de apron twee
leds zijn gericht op het onderste deel
van het speelveld en zo het deel
direct bij de flippers verlichten. Bij
controle bleek dat dit ook op de PRO
zit. Volgens mij iets nieuws bij Stern.
Speciale LE
sideblades
41

Tweede
speelveld in
de LE
De gebruikelijke ‘schijnwerpers’ op
de slingshots ontbreken dan ook. Dit
zorgt wel voor een strakke look.
Bij een LE hoort natuurlijk ook ander
artwork op de kopkast en cabinet
alsmede een mirrored backglas.
Gewoon een compleet strak afgewerkt
plaatje gemaakt door Kevin
O’Connor.
De hamvraag: hoe speelt-ie?
Het tweede speelveld brengt echt
een ander spelverloop en dus is er
speltechnisch een groot verschil
tussen de PRO en de LE/Premium.
Dit tweede speelveld is niet gemakkelijk
en biedt een uitdaging voor de
flipperaar. Ik had er in ieder geval
moeite mee de ball-lock te schieten.
Heb je meer spelervaring met deze
flipper dan zal dit echter best beter
gaan lukken. Aan het eind van een
uurtje spelen ging het tenminste al
een stuk beter dan aan het begin.
Voor de thuisspeler is een wat
moeilijker spelverloop ook een pluspunt
lijkt me. Je wil hem toch niet na
een dag al rondgespeeld hebben?
Ik vond hem in ieder geval leuker
om te spelen dan de PRO al blijft
de muziek voor mij persoonlijk een
drempel.
“Een Black Knight
zonder tweede
speelveld is geen
Black Knight”
Die is niet anders dan op de PRO
tenslotte. Echter, je weet wat ze
zeggen over smaak. Visueel is het
tweede speelveld ook een echte
toevoeging. Waar de PRO kaal oogt
is dit bij deze LE absoluut anders. Je
hebt meer het gevoel waar voor je
geld te krijgen.
Of het prijsverschil van circa EUR
4.000,- tussen een LE en een PRO
of circa EUR 2.000,- tussen een
Premium en PRO het waard is? Dit
mag iedereen voor zichzelf beslissen.
Ben je echter een die-hard Black
Knight fan dan verwacht ik dat je
antwoord ja is want is een Black
Knight zonder een tweede speelveld
wel een Black Knight voor de echte
Black Knight fan?
Kortom, ga hem gerust eerst eens
spelen alvorens een knoop door te
hakken en overtuig jezelf (of niet)
of deze flipperkast iets voor je is. In
Nuland is er in ieder geval een mooie
showroom waar dit kan. Ga er wel
uitgerust naar toe want flipperen
op een Black Knight is een energieke
bezigheid. Je gaat namelijk echt een
strijd aan die echt wel past bij het
thema.
Dank nogmaals aan Pinball Palace
voor het mogen spelen van deze
nieuwe kast!
42 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Mirrored
backglass
43

Rens Hooijmaijers
DIY Pinstadium
Modden van je flipperkast
Op DPO 2019 konden we er al kennis mee maken: Pinstadium. Pinstadium is een
product dat een nieuwe dimensie brengt in het verlichten van het speelveld. Een mooi
product, keurig afgewerkt, maar als rasechte doe-het-zelver wilde ik eens bekijken of
dit zelf te maken is. Uiteindelijk is Pinstadium ook geboren uit een idee van een klusser
aan flipperkasten.
Wat is Pinstadium? In principe zijn
het ‘simpelweg’ twee ledstrips die
geplaatst worden aan de bovenzijde
van de binnenkant van het cabinet,
één links en één rechts, en die vanaf
die positie het speelveld verlichten.
Pinstadium kiest hier voor een
RGBW-ledstrip die dus zowel witte
als RGB-leds bevat. In combinatie
met een afstandsbediening die
werkt via Wifi en een app op je telefoon
is het geheel naar persoonlijke
smaak op kleur in te stellen.
In dit artikel gaan we het hebben
over een versimpelde zelfbouwoplossing
hiervoor puur voorzien
van witte leds. Je hoeft geen elektronicaexpert
te zijn om het uit te
voeren, maar een gezond verstand,
twee enigszins rechterhanden, wat
flipperkast/elektronicasleutel- en
soldeerervaring helpt wel.
Nog wel even de gebruikelijke
disclaimer: het uitvoeren van mods is
geheel op eigen risico! Verder spanning
van de flipperkast af tijdens het
knutselen en pas weer aan zetten als je
zeker weet dat alles goed zit!
Ledstrip op
5 VDC
Allereerst moeten we de benodigdheden
verzamelen. In dit geval zijn
we vlug klaar daar er weinig nodig
is. Een paar meter dubbele draad,
een ledstrip, wat plastic profielen
en eventueel een brugcel. Voor de
ledstrip kiezen we voor een uitvoering
in koud-wit die op 5 volt DC
werkt. We willen hem namelijk
vanaf de General Illumination (GI)
kunnen voeden opdat de strip gelijk
met de GI mee uit en aan gaat. Via
eBay is een en ander te koop voor
minder dan EUR 10. Ik heb hier
gekozen voor vijf meter type 5050
koud wit (vijf meter is goed voor drie
flipperkasten). Ook verkrijgbaar in
warm wit natuurlijk en in RGB.
44 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

De plastic profielen komen gewoon
van de plaatselijke bouwmarkt. Het
is een L- en een U-profiel.
Naast dit materiaal heb je ook nog
wat draad nodig (twee-aderig),
eventueel wat krokodillenklemmen
voor de aansluiting, wat dubbelzijdig
plakband en eventueel een brugcel
c.q. gelijkrichter. Deze laatste is nodig
als je merkt dat het licht van de
ledstrip flikkert. Normaal gesproken
heeft de GI van een flipperkast
namelijk een AC-spanning. Een
ledstrip werkt op DC, je kunt hem
wel aansluiten op een AC-bron, maar
dan kan het zijn dat hij wat knippert.
Op AC gaat een DC-ledstrip vijftig
keer aan en uit per seconde en soms
zie je dit. Met een brugcel elimineer
je dit. Te verkrijgen bij iedere elektronicawinkel
of eBay. Let op: zo’n
brugcel kan best warm worden, dus
houd hem weg bij brandbare zaken.
De benodigde
profielen
De kast die onderhanden werd
genomen is de Data East Rocky
en Bullwinkle overigens. Echter,
dezelfde werkwijze is van toepassing
bij andere kasten/merken.
We gaan eerst de profielen op
lengte maken. De lengte zal een
beetje variëren per flipperkast maar
vijfentachtig cm is oké. We hebben
hier gekozen voor montage op een
zogenaamde mirror-blade.
Brugcel
We plakken de twee plastic profielen
dus zo op elkaar dat er een kleine
ruimte overblijft om over de mirrorblade
heen te schuiven. De foto’s
hiernaast en verderop laten zien wat
ik hier bedoel. Pinstadium zelf werkt
met een platte magneetstrip die je in
de kast plakt en op het profiel.
45

Je moet namelijk de ledstrips makkelijk
kunnen verwijderen anders krijg
je het speelveld niet omhoog. Met
een magneetstrip of klittenband is
dit ook wel te realiseren, verwacht
ik. Dit is dus echt een mod die je pas
moet aanbrengen als al het andere
aan je flipperkast af is. Anders moet
je continu de ledstrips af-opbouwen.
Ledstrip
voorzien van
bedrading
Vervolgens solderen we een
twee-aderige draad aan de ledstrip,
beschermen deze met een krimpkous
en plakken we de ledstrip aan de
buitenzijde verticaal gericht naar de
binnenzijde van de flipperkast. Door
middel van een tiewrap zorgen we
voor een trekontlasting.
Ik heb ervoor gekozen direct een
brugcel (zorg voor een uitvoering die
minimaal 1A stroom kan leveren) te
monteren om eventueel flikkeren bij
voorbaat al te elimineren. Verbind
de plus van de brugcel met de plus
op de ledstrip en de min op de
brugcel met de min op de ledstrip.
De AC-kant gaat naar de GI toe.
Plakken van
de ledstrip in
het profiel
Een linker- en
een rechterzijde
dus
Je zou ook eerst kunnen kijken of er
het flikkeren waarneembaar is en
als dat niet geval is, kan deze stap
worden overgeslagen. Let op dat je
verder een linker- en een rechterzijde
maakt oftewel dat het draadeinde
goed zit. Ze dienen honderdtachtig
graden ten opzichte van elkaar
gedraaid te zitten. Zie de foto.
Brugcel
en krokodillenklemmen
gemonteerd
46 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Aansluiting
op GI
Montage in
de flipperkast
zelf
“Het is niet een
mod die iedereen
altijd mooi vindt”
Ik heb hier verder gekozen voor
bevestiging aan de GI door middel
van krokodillenklemmen.
Dan rest nu alleen nog de montage
in de flipperkast zelf. Ik leg ze eerst
los op het speelveld, zet ze even vast
met wat tape. Vervolgens wordt de
draad over de backboard aan de
achterzijde gegooid. Plaats dan het
speelveld verticaal en sluit de strips
op de GI aan.
Zet vervolgens het speelveld weer
horizontaal en schuif de ledstrips
over de mirror-blades en klaar is
Kees.
Geplaatst op
mirror-blade
47

Het
eindresultaat
in een gedimde
gameroom, voor
(links) en na
(rechts)
Bij de Rocky en Bullwinkle zorgt
de Nell-assembly nog wel voor wat
schaduw aan de rechterzijde op
bijvoorbeeld het speelveld, maar
het verschil voor en na is duidelijk
waarneembaar. Een klacht die
mensen hebben met betrekking tot
dit soort mods is dat als er plastic
ramps aan de buitenzijde lopen je hier
weerkaatsing in krijgt en je daar de
ledjes in ziet. Het is dus niet een mod
die iedereen altijd mooi vindt. De
foto van de Theater of Magic laat dit
verschijnsel zien met de opmerking
dat het tijdens het spelen veel minder
opvalt als hier op de foto zichtbaar is.
De kosten van deze mod hangen
natuurlijk af van waar je de componenten
haalt, de transportkosten en
dergelijke, maar als richtbedrag moet
je denken aan circa EUR 15 tot EUR 20
per kast.
Ik hoop jullie met dit artikel enthousiast
te maken voor het nog mooier
maken van je flipperkast.
Ik wil dit artikel nog eens een vervolg
geven met een RGBW-uitvoering
waarmee je dus alle kleuren kunt
instellen. Dit is voor een volgende
Spinner.
Mocht je dit een interessant product
vinden, maar geen interesse hebben
om het zelf te maken, je kunt Pinstadium
vinden op https://pinstadium.
com/ .
Heb je een leuke mod die je met ons
wil delen of heb je vragen?
Stuur dan een e-mail naar
redactie@nfvpinball.nl
PS Zonder Toon van Turnhout was dit
artikel niet tot stand gekomen, dus
Toon: bedankt voor je hulp!
48 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Evenementenagenda
Maand Dag Datum Locatie Tijden Thema
Oktober
zaterdag
vrijdag
zaterdag
12
25
26
Veenendaal
Veenendaal
Veenendaal
10:00 - 18:00
15:00 - 23:00
10:00 - 18:00
Clubhuisdag (incl. toernooi)
Funhouse Friday
Klusdag
November
zaterdag
zondag
vrijdag
9
10
29
Zwolle
Zwolle
Veenendaal
10:00 - 23:00
9:00 - 18:00
15:00 - 23:00
DPO Expo 2019
DPO Expo 2019
Funhouse Friday
December
zaterdag
vrijdag
14
20
Veenendaal
Veenendaal
10:00 - 18:00
15:00 - 23:00
Clubhuisdag (incl. toernooi)
Funhouse Friday
49

Rens Hooijmaijers
50 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

The Munsters
Premium en Limited Edition (LE) vergeleken met de PRO
Pinball Palace is the place to be! Dacht ik dat ik
na de Black Knight LE klaar was voor de Spinner,
bleek er ook nog een Munsters Premium en
LE te staan! Gelijk dus even van de gelegenheid
gebruik gemaakt en deze twee flippers
gespeeld om te kijken op welke punten de PRO
uit Spinner 2019-2 anders is dan de Premium
en de LE. En dat is bij de Premium wel duidelijk!
Wat een speciale flipperkast!
Is de Munsters PRO al een plaatje
om te zien met zijn handgetekend
artwork, de Premium- en LE-uitvoering
leggen de lat nog wat hoger.
Frappant genoeg is hier de gespeelde
Premium-uitvoering absoluut degene
die de meeste aandacht trekt. Deze rol
dicht je normaal toe aan de LE-uitvoering.
Een zwart-wit cabinet en speelveld
echter, wanneer zie je dat?
De Munsters werd eerst gemaakt
in drie varianten: PRO, Premium
ZwartWit en de LE. De PRO is al
behandeld in Spinner 2019-2. Recent
is daar ook een Premium-uitvoering
bijgekomen in kleur.
Munsters Premium
Zoals al gezegd, is deze Premium extra
opvallend wegens zijn zwart-wit
artwork op cabinet en speelveld. Echt
een verschijning die opvalt in een
gameroom of op locatie. De gedachte
hierachter zal wel zijn dat de tv-serie
alleen in zwart-wit is uitgezonden.
Alleen het artwork op het speelveld
is overigens zwart-wit, de inserts zijn
wel gekleurd en brengen zo een mooi
contrast in het plaatje.
51

Staand voor de flipperkast kijkend
naar het speelveld valt gelijk het
allergrootste verschil op ten opzichte
van de PRO, namelijk het extra
mini-speelveld.
Extra bij de
Premium en LE:
het minispeelveld
Dit mini-speelveld is bijna een
flipperkast op zichzelf. Het bevat
namelijk maar liefst twee ramps,
een up-kicker en een stand-uptarget
en dat in combinatie met een
mogelijke multibal! De flippers en
ballen hebben dezelfde grootte zoals
we kennen van Shrek-Family Guy.
De aansturing van deze flippers
geschiedt met eigen flipperknoppen.
Op het cabinet vind je aan iedere
zijde twee flipperknoppen, een
voor het bovenste en een voor het
onderste mini-speelveld. Kortom,
een echte toevoeging. En hiermee
ben je speltechnisch eigenlijk wel
klaar met de vergelijking tussen de
PRO en Premium-uitvoering.
52 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Munsters Limited Edition
Dit is dus om te beginnen een fullcolor
uitvoering. Ten opzichte van
de Premium zijn er speltechnisch
geen verschillen, maar zijn het
vooral cosmetische zaken. Denk aan
het gekleurd cabinet en speelveld,
een mirrored backglass, speciale
sideblades, speciale siderails en
goud-metallic poten, een serienummerplaatje
en dergelijke. Ook
vind je in de LE onder andere een
shaker, ontspiegeld glas en een beter
audio-systeem gemonteerd.
Maar speltechnisch is de LE dus niet
anders dan de Premium, maar dat is
eigenlijk wel gebruikelijk bij Stern.
Een Premium behoort in principe
hetzelfde spel te bieden als een
LE-uitvoering, wijzigingen zijn vaak
puur cosmetisch los van een shaker
of iets dergelijks.
Hoe speelt de Premium of LE ten
opzichte van de PRO?
Dit is wellicht de gemakkelijkste
vergelijking ooit. De LE en Premium
spelen namelijk exact hetzelfde als
de PRO op het extra mini-speelveld
na. Geen toegevoegde magneten,
upkickers, loopschoten of wat dan
ook, puur een extra mini-speelveld.
Nu moet ik wel zeggen dat ik
persoonlijk dit mini-speelveld echt
leuk vond om te spelen en dat het
ook mooier is dan het grote, wat
donkere, open vlak dat je op die
plaats op de PRO vindt. Dus ook
cosmetisch is het een succes. Er zijn
spelers die zeggen dat het overschakelen
naar het mini-speelveld het
spel op het grote speelveld onderbreekt
dat je uit de flow haalt, maar
mij persoonlijk stoorde het niet en
speelde ik het met plezier.
Of dit echter het prijsverschil van
circa EUR 4.000 tussen een LE en een
PRO of circa EUR 2.000 tussen een
Premium en PRO het waard is? Dit
is voor iedereen zelf om te beslissen.
Speltechnisch krijg je voor de meerprijs
alleen het extra mini-speelveld.
De Munsters LE is wel, naar mijn
smaak, één van de mooiste Stern
flippers om te zien en de zwart-wit
Premium is een echte eye-catcher in
de gameroom. Zal niet voor iedereen
zijn, maar bijzonder is het absoluut.
Dus zie je er één staan, geef als eerste
vooral je ogen goed de kost om al het
moois tot je te laten doordringen en
druk dan een potje af.
Dank nogmaals aan Pinball Palace
voor het mogen spelen van deze
nieuwe kasten!
Speciale LE
sideblades
53

Guus Arens
Digital Midi
Pinball Machine
Het stille PINBALL-PARADIJS in jouw woonkamer is nabij!
Eind juni en eind augustus voelde ik mij in het Funhouse in Veenendaal bij
vlagen een soort reisleider voor het DIGITAL PINBALL PARADIJS. Was ik
nu echt een roepende in de woestijn die enthousiast was over deze digitale
/ virtuele flipperkast die ik als verjaardagscadeau van mijn
echtgenote kreeg?
Maar nee, ruim veertig flipperliefhebbers
hebben intensief kennis
gemaakt met de DMPM (Digital
Midi Pinball Machine) die een
NFV-lid als hobbyproject vakkundig
en met veel liefde in kleine
aantallen op bestelling bouwt.
Vooral de wat oudere flipperliefhebbers
waren onder de indruk van de
midi-omvang, snelheid, helderheid
en afwerking van de kast. Ook de
mogelijkheid om vrijwel geluidloos
te flipperen (met koptelefoon)
sprak aan. Het komt de huiselijke/
echtelijke vrede ten goede, hoorde
ik iemand vertellen omdat hij nu
eindelijk in de woonkamer op ruim
tweehonderdvijftig flipperkasten
kan spelen zonder dat zijn kinderen
of echtgenote gestoord worden.
Ook de technische NFV-crew heeft
de DMPM uitgebreid gekeurd en
goedgekeurd voor NFV-leden die
boven de vijfendertig jaar of (bijna)
gepensioneerd zijn.
De tweede DMPM-kast die we bij
ons hadden, is een speciale NFV-uitvoering
met een gepatenteerde
topper, die alleen voor NFV-leden
beschikbaar is. Mijn plan is om
via bruikleen aan NFV-leden en
andere liefhebbers tegen een
bescheiden sponsorbijdrage, de
aanschafprijs van het apparaat
bij elkaar te krijgen en vervolgens
de kast beschikbaar te stellen aan
het onvolprezen NFV-heiligdom in
Veenendaal met de naam Funhouse.
De hele maand juli heeft dit
“NFV”-exemplaar op de Herengracht
in Amsterdam bij een
softwarefirma het personeel blij en
weer productief gemaakt. Men was
zo enthousiast dat de firma meteen
een exemplaar heeft besteld.
De technische
NFV-crew keurt
de DMPM nauwkeurig
54 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Kortom: reden genoeg om tijdens
het DPO-2019 in Zwolle ruim
aandacht te besteden aan de
mogelijkheden van verschillende
digitale/virtuele flipperkasten.
Guus met de
Digital Midi
Pinball Machine
met NFV topper
Het plan is om tijdens een digital
pinball seminar op zaterdagmiddag
9 november een overzicht
te geven van de actuele mogelijkheden
in Nederland. Hier zijn
enkele NFV-leden aanwezig die
veel ervaring hebben op dit gebied:
Gert Jan de Haan uit Friesland, Erik
Klootwijk met zijn zoon Mark uit
Rotterdam en Richard Weijts uit
Veghel. Dat SEMINAR is voor alle
bezoekers de moeite waard. Meer
informatie is vanaf oktober op de
NFV-website te vinden.
Later op die zaterdagmiddag organiseren
we een technische workshop
voor leden die zelf zo’n VP-kast
hebben gebouwd of plannen daarvoor
hebben. Doel is ook om kennis
en ervaringen van NFV-leden op dit
gebied uit te wisselen onder genot
van een biertje of een glas alcoholvrije
karnemelk.
Bij de NFV-stand staan tijdens het
DPO in Zwolle meerdere digitale
VP-kasten en deze zijn beschikbaar
om eens kennis mee te maken.
Zowel de midi-kasten als full-size
kasten. Wellicht wordt ook voor jou
in Zwolle het Stille Pinball Paradijs
zichtbaar!
Test de DMPM flipperkast bij je thuis!
De komende maanden kun je de Digital Midi Pinball Machine ook thuis testen.
Je krijgt dan de beschikking over ruim tweehonderdvijftig virtuele flipperkasten,
waaronder vast en zeker één of meer van je favoriete kasten.
De DMPM is voorzien van de laatste software-update en wordt geleverd inclusief
koptelefoon. Je kunt dus even helemaal los gaan zonder je huisgenoten te
storen. Dit aanbod is bedoeld voor geïnteresseerde NFV-leden boven de dertig
jaar. Uitsluitend voor thuisgebruik, op één privélocatie.
Bruikleen is mogelijk voor twee of vier weken.
Kosten voor bruikleen/ sponsorbijdrage voor NFV-leden:
Voor twee weken EUR 150,- en voor vier weken EUR 250,-.
Transportkosten: Zelf verzorgen EUR 0,- Brengen en ophalen meestal EUR 50,-
Verzekering via je inboedelverzekering.
Zodra de kosten van aanschaf van de DMPM zijn terugverdiend, vinden we
voor deze kast vast een mooi plekje in het NFV-clubhuis.
Nadere informatie en reserveren bij oud-NFV-voorzitter Guus Arens.
E-mail: guusarens@gmail.com
55

Rens Hooijmaijers
Modding
Madness
To mod or not to mod: The Walking Dead
Als ze mij vragen, wat vind je zo leuk aan
flipperen, zeg ik altijd dat het een drie-eenheid
is: sociaal contact, het spelletje en het
‘spelen/verfraaien’ met de techniek van een
kast. Ik vind ze alle drie belangrijk, maar
in dit artikel wil ik eens inzoomen op het
genoemde derde aspect: techniek en dan
met name het modden van een flipperkast.
Deel 3 in deze serie: The Walking Dead.
Er zijn genoeg flipperliefhebbers die
hier niets in zien, maar ik houd van
spiegeltjes en kraaltjes, zullen we
maar zeggen. Het tweaken van een
flipperkast om hem nog meer naar
mijn zin te maken, het zogenaamde
modden, is iets waar ik veel plezier in
heb.
Deze The Walking Dead (TWD) Pro heb
ik sinds juni 2018. Als groot fan van de
serie was ik meer dan benieuwd toen
deze flipperkast uitkwam in 2014 en ik
dacht echt dat het mijn volgende NIB
(New in Box) zou worden na AC/DC.
Wat een teleurstelling was het toen;
het spel kon me namelijk totaal niet
bekoren. Echter, programmeur Lyman
Sheats deed waar hij bekend om staat.
En dat is om via de software deze
flipperkast tot een meesterstuk te
maken. Sinds 2016 stond hij dus alsnog
op mijn verlanglijst en in 2018 is het er
eindelijk van gekomen in de vorm van
deze gebruikte TWD.
Voordeel als de flipperkast al wat
langer op de markt is, is dat je er op
ingelezen bent en wat beter weet
wat er te verkrijgen is of wat andere
flipperaars doen om deze flipper te
verfraaien.
56 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

En daar gaat dit artikel over. Om
je te laten zien wat er allemaal wel
mogelijk is dan wel te verkrijgen is.
De zwaar
verbouwde
Walking Dead
van Rens
Beginnen we van boven naar
beneden, dan zien we allereerst het
bij mij al gebruikelijke interactieve
led-backboard met led-flashers,
die de tl-buis vervangen. Die
led-flashers zijn gekoppeld aan de
flashers op het speelveld, waardoor
de translite op diverse plekken
oplicht, zoals we dat kennen van
de backboard in B/W flipperkasten
bijvoorbeeld.
Anders is hier nu echter het vereenvoudigd
ophangsysteem, simpele
ophangbeugels die je over de
tl-buis heen ‘hangt’. Verder zijn de
luidsprekers vervangen door een
betere versie (Visaton) en is er een
balansregeling aangebracht om de
juiste verhouding te krijgen tussen
de cabinet- en backbox-luidsprekers.
Tevens zijn de luidsprekers voorzien
van verlichting. Deze RGB-ledstrip
werkt op 5 VDC waardoor de
aansluiting wordt vergemakkelijkt
daar 5 VDC al standaard op het
DMD-display aanwezig is. Deze is
voorzien van een regelaar om kleur
en helderheid in te kunnen stellen.
Ook een aanpassing hier is een
ColorDMD. Deze vervangt het
originele rode LED-display door een
kleuren LCD-display. Een ColorDMD
bestaat in een LED- en LCD-variant,
hier is de LCD-variant geplaatst. Je
kunt hierdoor kiezen voor presentatie
in diverse stijlen (Dots, Dots-
CL,High-res, etc.). Hier is de High-res
variant gekozen en staat de TWD
echt goed naar mijn mening.
Dan zakken we af naar het speelveld.
Als we van achteren naar
voren gaan, vallen allereerst de
‘toren’ en het aquarium op.
Liefhebbers van de serie weten
dat een gevangenis een hoofdrol
gespeeld heeft in twee seizoenen
(vandaar de gevangenistoren) en
dat de Governor een aquarium had
gevuld met Zombiehoofden.
Visaton luidsprekers,
LED
backboard en
Color DMD
57

De toren komt uit een speelgoedzelfbouwkit
gemaakt door
MacFarlane Toys. Het mooie van
deze kit is dat je een vierkante
toren bouwt waarvan je maar
de helft nodig hebt. Kortom, uit
één speelgoeddoos kun je er twee
bouwen. En laat ik dan het geluk
hebben dat een vriend ook een
TWD heeft waar hij deze doos voor
heeft gekocht. Toon, nogmaals
dank. En van een restant
dakpannen is er een echt dakje
gemaakt boven de
gevangenisdeuren.
Het aquarium (ook wel ‘fishtank’
genaamd) is een ombouw van een
speciale Blu-ray-verpakking die
AMC ooit eens heeft uitgebracht
als Limited Edition van seizoen
drie. Hierin zaten twee aquariums
met in totaal vijf hoofden. Ik heb
een fishtank gevuld met drie
hoofden en passende verlichting
er boven aangebracht. Er is een
officiële fishtanktopper van Stern,
dus ik heb de verlichting van de
fishtank (een warm-witte en
groene led boven ieder zombiehoofd)
op die stekker aangesloten,
zodat hij interactief is met het spel
en opgehangen op de plaats waar
origineel alleen een afbeelding zit
van deze fishtank. Het is een stuk
beter zo, al zeg ik het zelf. Indien
je overigens een Premium of LE
zou hebben, dan vind je vrijwel
dezelfde fishtank op dezelfde
plaats gemonteerd.
De toren en
zombiegirl:
omdat het kan
58 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

De zogenaamde
fishtank,
gemaakt
van een Blu-ray
verpakking
Wat zien we nog meer? Op de
linkerramp zit een Zombiegirl
gemonteerd. Geen origineel figuur
uit de serie, maar gewoon omdat
het kan, niet omdat het moet.
“Onderdeel van het
proces was het in
brand steken van de
Well Walker”
Dan heeft meesterschilder Geert
Koop de Well Walker omgetoverd
tot een veel realistischere uitvoering.
Een waar kunstwerk. Je moet
eigenlijk het origineel er naast zien
om te zien hoeveel detail er nu is
aangebracht.
Ik was overigens wel blij dat ik er bij
het maken niet bij was. Onderdeel
van het proces was namelijk het
daadwerkelijk in brand steken van
de Well Walker… Niet goed voor
mijn zenuwen, denk ik, om zoiets te
zien. Maar bij een vakman als Geert
hoef je eigenlijk nooit ongerust te
zijn, die weet goed wat hij doet en
anders is het toch maar verf, is zijn
motto.
De apron is voorzien van fatsoenlijke
apronkaartjes en ook voorzien
van verlichting die schijnt op de
plaats waar normaal de bal onder
de apron verdwijnt. Dit brengt wat
licht op die plaats op het speelveld.
Op het speelveld vind je verder
nog de voor mij gebruikelijke witte
silicone rubbers van Led4Pin,
diverse plastic protectors, maar
het opvallendste is nog dat ik de
koud-witte GI heb vervangen door
warm-witte met wat rode accenten.
Tevens heb ik verschillende inserts
voorzien van een kleurtje. Over
smaak valt niet te twisten, zeggen
ze altijd, maar ik vind het in ieder
geval geslaagd.
Onder het speelveld vind je in het
cabinet nog een shaker en een acht
inch basluidspreker van Speaka dit
keer. Dit en de aangepaste luidsprekers
in de backbox zorgen ervoor
dat de geweerschoten nu klinken
zoals ze moeten klinken.
De Well
Walker. Boven
de Geert Koop
versie, onder het
origineel
59

Actieve
subwoofer en
verlichte apron
De fantastische muziek komt nu ook
beter tot zijn recht. Voor nog meer
power op basgebied is er ook nog
een actieve subwoofer geplaatst die
parallel over de cabinet luidspreker is
geplaatst. Als je dit doet let op dat je
er één neemt die een high-level input
heeft! Marktplaats is een leuke bron
voor dit soort extraatjes overigens.
Het cabinet kent verder nog een set
verlichte flipperknoppen met plastic
cabinetbeschermers, ontspiegeld
glas en een externe volumeregeling.
En verder heb ik de scharnier van
de backbox nog opgeleukt met een
bloederige hand. Hiervan zijn er
overigens ook twee te vinden op de
translite. Niet zichtbaar, maar voor
fans van de serie een echte must: de
Cleland audio-mix. Dit is een mix
waar de maker veel van de callouts
door call-outs uit de serie heeft
vervangen. Echt een aanrader voor
de Walking Dead fans onder ons.
Verkrijgbaar in een ongecensureerde
en gecensureerde uitvoering. Ik
gebruik de ongecensureerde uitvoering
en die is niet altijd even geschikt
voor kleinere kinderen…
Deze mix is onder andere te vinden
op https://pinside.com/pinball/
forum/topic/the-walking-dead-code-update-160/page/4
. Google anders
even op de woorden Cleland audio
mix walking dead 1.60 en je vindt
hem wel.
Ik zal best nog wat vergeten zijn,
maar dit dekt zeker wel het grootste
deel van de aangebrachte mods.
Verder hoop ik dat dit artikel je een
idee heeft gegeven van wat allemaal
mogelijk is. Een aantal zaken
is echt vrij eenvoudig zelf te maken
met wat kennis van leds en een
paar rechterhanden. Ik vind het het
leukst om dingen zelf uit te zoeken
en te maken, al is een aantal van de
getoonde mods een koopartikel.
Heb je ook een gemodde kast waar je
graag over wilt vertellen? Meld het me
dan op redactie@nfvpinball.nl !
Externe
volumeregelaar
en verlichte flipperknoppen
Opgeleukte
scharnier
60 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Coverstory
Als klein jongetje droomde ik ervan
om wereldberoemd te worden
met mijn zangkunsten. Ik heb dan
ook met wisselend succes deelgenomen
aan menig playbackshow
op de camping. Soms werd ik eerste,
terwijl ik andere keren teleurstellend
tweede werd.
Bij de opkomst van het karaoke begin
jaren 90 was ik dan ook niet weg te
slaan op feestjes en partijtjes waar ik
als Elvis of Neil Diamond met zoetgevooisd
stemgeluid de zaal plat kreeg.
Maar je wordt ouder en een doorbraak
zit er niet in en het echte leven
krijg vat op je, dan komen er andere
dingen op je pad. Zoals directeur
worden van een flipperkastmuseum.
Ook niet onaardig, maar diep in mijn
hart zou ik het toch gewild hebben.
‘One night with Gerard’ (artiestennaam
nog te bedenken) in de AFAS
Live. Echter, het volgende verhaal
had ik nooit kunnen bedenken.
Hoe fantasievol ik ook ben.
Fabrizio Fazzolari, een wereldberoemd
zanger in Limburg en
omstreken. Miljoenen hits op
YouTube en met zijn allergrootste
hit ‘Sjiek is miech dat’ doet hij zelfs
Hilversum verbazen en krijgt hij
zelfs landelijke bekendheid. Fabrizio
covert Italiaanse discokneiters met
Limburgse teksten en doet dat niet
onverdienstelijk. Met carnaval is
hij de meestgeboekte artiest in het
zuiden.
Fabrizio
Fazzolari
61

Avond aan avond volle zalen, wow.
In het echte leven gaat Kevin schuil
achter het typetje Fabrizio.
Wereldberoemd, had ik dat al
gemeld? En hoe succesvol hij ook
is, als je diep in zijn hart kijkt, wil
hij het allerliefst directeur worden
van een plek waar mensen kunnen
langskomen om te kunnen spelen op
arcadekasten en flipperkasten.
Zoals hij zelfs zegt, ik wil zijn zoals
Gerard, de flipperkoning van Nederland.
Met flink morren en relativeren
moet ik die last aanvaarden.
En het is Fabrizo-Kevin gelukt (niet
flipperkoning worden, maar een
etablissement openen) en hoe. Sinds
een aantal maanden is vlak over de
grens van Maastricht in het Belgische
Lanaken een fantastische arcade
geopend,genaamd Free Play Lanaken.
Bijna veertig flipperkasten en
ongeveer net zoveel arcadekasten op
vijfhonderd vierkante meters sfeervol
ingerichte ruimte op een industrieterrein.
En dat is instant een groot succes.
Elke vrijdag, zaterdag en zondag
geopend.
Tijd om dat met eigen ogen te gaan
aanschouwen.
Supertrots om te zien wat uit
de grond is gestampt afgelopen
maanden.
Met regelmaat in de voorbereiding
tips gegeven aan Free Play Lanaken.
Gerard en
Fabrizio
Immers, wie niet kan delen kan zeker
niet vermenigvuldigen.
Maar als ik er dan toch ben in dat
Lanaken. Beide veertigplussers
hebben hun droom bereikt, maar
de kriebels naar mijn jeugddroom
blijken nog ergens in mijn achterhoofd
verscholen. Zou ik dan niet
als wederdienst de coverkoning van
Maastricht mogen vragen om nog
één poging te wagen om een eigen
videoclip te hebben?
Een interview is zo jaren 80. En met
die gedachte leek het mij leuk om
Free Play
Lanaken
het eens over een andere boeg te
gooien en in de jaren-80-gedachte
een cheesy videoclip op te nemen.
Immers vragen als, wat
was je eerste flipperkast
en wat vind je de leukste,
kennen we nu wel.
En zo geschiedde....
Fabrizio en Keesie Zonneschijn
in Give It Up.
Soms moet je dingen laten varen,
andere dingen omarmen maar nooit
maar dan ook nooit vergeten om te
dromen.
Give it Up? Echt niet.
Aangezien ik altijd heel graag tot een
punt wil komen.
Hoe vonden jullie de cover van deze
Spinner?
Weer zo’n droom om van het pad
af te dwalen en het anders te doen
dan ooit ervoor. Zingen en directeur
spelen lukt mij wel. Maar mijn idee
om deze cover ook te realiseren vergt
skills die ik niet bezit, maar Sascha
Voskuil wel.
En de photoshopkoning heeft dan ook
zeer mooi werk geleverd. Ik ben hem
dan ook dankbaar hiervoor.
‘Don’t judge a magazine by it’s cover’.
Maar deze keer mag dat zeker wel.
62 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Free Play
Lanaken
Hier sluiten we normaliter de column
af, want er is maar beperkt ruimte.
Dat is juist de kracht van een column.
Maar door de Black-Night-cover zijn
er wat extra pagina’s te verdelen en
zo kan ik wat extra tekst kwijt. Maar
waar moet ik het dan over hebben?
Het moet wel een beetje in de lijn
blijven van het onderwerp: de cover.
En zo schoot mij er een #metoo te
binnen.
Ik zal er geen nacht van wakker
liggen, ik heb er eigenlijk alleen maar
heel veel lol om gehad: het bijna
belanden in de koffer (lees cover) met
Gerard Joling. De oppertopper.
Mijn eerste kennismaking met
Gerard was bij Radio 538. Gesprekje en
fotomoment. Maar dat was om 9.00
uur in de ochtend, alcohol was nog
niet aan bod.
Maar die tweede keer....
Te gast bij het slotfeest van Edwin
Evers bij zijn afscheid van de radio.
Ik sta met een hoge platenbaas te
praten. Superleuk gesprek en Gerard
Joling (Geertje voor intimi) komt deze
man een hand geven.
Aangezien ik met de platenbons in
gesprek was, gaf Geertje mij ook een
hand (Gerard, hoi ook Gerard) ‘tis toch
om te gieren’. Even later kijkt Geertje
me aan en zegt ‘wat ben jij een
lekkere knuffelbeer’ en zit met zijn
vinger aan mijn altijd ietwat te harde
tepels. Ik moet plassen, ga je mee naar
de wc? Het klamme zweet brak mij
uit en heb vriendelijk bedankt. Geen
idee of ik zijn type ben of dat hij graag
dit soort ongemakkelijke situaties
opzoekt, maar het was een bijzondere
ervaring. Zo bijzonder dat het zelfs
de Spinner haalt van de Nederlandse
Flipper Vereniging.
Can’t take my eye’s off you....Hè, was
die nou van Gerard of the Boys Town
Gang?
Deksels, wat een verhaal.
Deksels moet je dan ook maar eens
vertalen in het Engels.
Gerard en
Gerard
63

Casper van Hulten
Start a new game
Nieuwe leden stellen zich voor
Elk kwartaal verwelkomt de NFV zo’n 20 tot 25 nieuwe leden. Mensen die om uiteenlopende
redenen zodanig enthousiast zijn over flipperen dat ze zich aansluiten bij onze
vereniging. In deze editie Casper van Hulten uit Vaals.
Hallo allemaal! Ik heb de mail van de
redactie met het verzoek een stukje voor
“Start a new game” te schrijven, onbedoeld
gelezen. Mijn vrouw wilde mij
namelijk verrassen met een lidmaatschap
van jullie vereniging voor mijn 50ste
verjaardag.
Ze heeft alle mails van de vereniging
onderschept, behalve de mail met het
verzoek een stukje te schrijven.
Ik kan jullie vertellen dat ook ik op
zevenjarige leeftijd voor het eerst in de
campingkantine een flipper heb bespeeld,
overigens in de free-playstand, omdat
er toen een monteur mee bezig was. Het
zaadje (de bal) was geplant en de jaren
verstreken, met af en toe een kast op de
route. Pas toen wij gingen samenwonen
en een huis kochten dat groot genoeg was,
kwam de drang om een flipperkast in huis
te halen. Dat duurde nog een aantal jaar,
maar de wens bleef er wel.
Nu elf jaar geleden kochten we een “Bugs
Bunny’s Birthday Ball”, en door toeval en
netwerken kwam er ook een “Bally Game
Show” naast te staan. Van nul naar twee
kasten in een week! Samen met onze
dochter die toen net vier was geworden,
sloten we het avondeten vaak af met
menig potje flipperen. De gekte sloeg toe
en na vier jaar kwam er nog een “Road
Show” bij, en dat is toch wel mijn favoriete
kast (tot nu toe).
voor drie kasten. En nu zitten we net in
het nieuwe huis en is nog niet alles op zijn
plaats gezet, de garage wordt geïsoleerd
en omgebouwd tot flipperruimte, al zal
dat nog wel even tijd kosten. Zodoende is
alleen de “Game Show” opgezet en staat
de “Road Show” nog in opslag.
Ik verheug mij op dit cadeautje van mijn
vrouw, en hoop eens binnen te wandelen
in jullie clubhuis. Ook hoop ik op technisch
vlak wat meer over de werking van de
kasten te weten te komen, opdat ik zelf
kleine storingen kan verhelpen.
Nieuwe leden
Erik Klootwijk
Bob Groos
Martijn Verrijdt
Marco Beetstra
Ben Gross
Arjo Millenaar
Paul van Dongen
Charles Brands
Nils Gaikhorst
Roger Jochems
Het leven verandert, en zo kwam het dat
we het huis verkochten en een jaar op een
appartement moesten doorbrengen om
te wachten op ons nieuwbouwhuis. Alles
ging in opslagboxen en we hebben toen
afscheid genomen van de Bugs Bunny, in
het nieuwe huis is namelijk geen ruimte
Casper met
zijn Game
Show
64 NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 3

Flipperkast defect? Hoe sluit je
een nieuwe spoel aan? Hoe check je
of de opto’s goed zijn?
Voorbeelden van vragen die leden
kunnen stellen aan de Technische
Vraagbaak (TV).
De TV wil leden helpen die zelf het
initiatief hebben genomen om iets
aan hun kast te gaan doen, maar
met een technisch probleem zitten
waardoor ze niet verder kunnen.
Of mensen die wel willen, maar
misschien niet weten waar ze
moeten beginnen; de TV biedt hulp.
Vragen kunnen zowel schriftelijk
Technische Vraagbaak
als telefonisch gesteld worden.
Verwacht geen kant-en-klare oplossingen.
Gert-Jan en Eric zullen je een
stap op weg helpen zodat je
zelf weer verder kunt. Vanwege de
onregelmatige werktijden van Eric
kan het zijn dat zijn voicemail aan
staat. Als je een berichtje inspreekt,
dan wordt je uiterlijk de
volgende dag teruggebeld. Let op!
Bel alleen op de aangegeven dagen
en tijden! Schrijven of e-mailen
kan natuurlijk altijd. Uiteraard
kun je ook je vraag stellen in het
NFV-forum.
Gert-Jan de Haan
Roptasins 14
9051 GR Stiens
06 274 568 90
techniek@multigame.biz
Maandag- en vrijdagavond
van 19:00 tot 21:30 uur
Eric Bartels
Frankrijklaan 69
1966 VC Heemskerk
0251 293 489
hmbartels@kpnmail.nl
Dinsdag- en donderdagavond
van 19:00 tot 21:30 uur
COLOFON
NFV Spinner Magazine is het tijdschrift van
en voor leden van de Nederlandse Flippervereniging
(NFV) en wordt viermaal per jaar
gratis aan leden toegestuurd. Oplage 1.200 ex.
REDACTIE
Barry Driessen, Bas Vis, Gerard van de Sanden,
Jos van Rixel, Mark Moolhuizen, Rens
Hooijmaijers, Ronald Eijkman.
Aan dit nummer werkten verder mee
Peter Geurtsen, Jim Jansen, Ruben Wieman,
Guus Arens, Pinball Palace, Casper van Hulten,
Sascha Voskuil, Toon van Turnhout, Karel
Ruijbroek en Fabrizio Fazzolari.
SAMENSTELLING OMSLAG Sascha Voskuil
COVER FOTO Rens Hooijmaijers
GRAFISCH ONTWERP
Brr Brr, Werkplaats voor visuele communicatie
DRUK
Drukkerij Koopmans
REDACTIONELE BIJDRAGEN
Artikelen en fotomateriaal zijn zeer welkom
op het redactieadres. Er mogen geen rechten
van derden op rusten.
Door inzending geeft de auteur of fotograaf
toestemming tot publicatie in de Spinner.
Artikelen, advertenties, vragen, columns en
ingezonden brieven opsturen naar:
redactie@nfvpinball.nl
AANSPRAKELIJKHEID
De redactie werkt met grote zorgvuldigheid
aan de samenstelling van de SPINNER.
De redactie en/of Nederlandse Flipper Vereniging
aanvaardt geen aansprakelijkheid voor
mogelijke schade (direct of indirect, van welke
aard of omvang dan ook) die het gevolg is van
onjuiste vermelding en/of zetfouten.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden
bijdragen in te korten, op onderdelen
te wijzigen of te weigeren.
COPYRIGHT
Niets uit de SPINNER mag worden overgenomen
zonder schriftelijke toestemming
van de redactie. PTT periodiek 146128 ISSN
1382-4066
NFV DAGELIJKS BESTUUR
Waarnemend voorzitter
Bas Vis - voorzitter@nfvpinball.nl 0297-263451
Secretaris
Rens Hooijmaijers - secretaris@nfvpinball.nl
Penningmeester
Laurens Linssen - penningmeester@nfvpinball.nl
Clubhuis & Collectie
Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl
Competitie, wedstrijden & Spinner
Bas Vis - bvis@nfvpinball.nl 0297-263451
Techniek & onderhoud collectie
Bart Volman - techniek@nfvpinball.nl
06-13443222
COMMISSIES
Ledenadministratie
Nils de Kleine -
ledenadministratie@nfvpinball.nl
Clubhuis evenementen & catering
Jan & Tonia Meijer - jan@nfvpinball.nl
Webmaster Koen Martens
Social media [vacature]
Club van 100
Arie Pijl - Cv100@nfvpinball.nl
Evenementen
Evenementencoördinator: [vacature]
DPM coördinator: Albert Nomden
albert@nfvpinball.nl
Wedstrijden & competitie
Regionale Toernooien (RFT) coördinator:
Bas Vis - rft@nfvpinball.nl
Lokale Competitie (LFC) coördinator:
Theo van Vroenhoven - lfc@nfvpinball.nl
Wedstrijdleider: Ad Jonker ad@nfvpinball.nl
Communicatie
Spinner: redactie@nfvpinball.nl
Public Relations: Jim Jansen
jim@nfvpinball.nl / 06-12096694
TECHNISCHE VRAAGBAAK
Gert-Jan de Haan -
techniek@multigame.biz / 06- 27456890
Maandag- en vrijdagavond van
19:00 tot 21:30 uur
Eric Bartels - hmbartels@kpnmail.nl /
0251-293489
Dinsdag- en donderdagavond van
19:00 tot 21:30 uur
ERELEDEN
Guus Arens, Jurgen van de Peppel,
Ad Jonker, Martijn van Aken, Bas Vis,
Theo van Vroenhoven
LIDMAATSCHAP VAN DE NFV
Lid worden van de Nederlandse Flipper
Vereniging kan door een aanmeldingsformulier
aan te vragen bij de secretaris of via de
NFV website (www.nfvpinball.nl).
Een lidmaatschap kost € 35,00 per kalenderjaar.
Voor mensen die op hetzelfde adres wonen
bestaat de mogelijkheid om duolid te worden.
De contributie voor dit duo lidmaatschap is
€ 40,- per jaar. Voor hele gezinnen is er het
familie lidmaatschap: € 45,- per jaar.
Per adres wordt slechts één Spinner gestuurd.
Opzeggingen schriftelijk uiterlijk 1 maand
voor het einde van het kalenderjaar bij de
penningmeester.
BANKGEGEVENS
ING Rekeningnr.: 7233926 t.n.v. NFV
te Wierden
IBAN: NL 52 INGB 0007233926
BIC: INGBNL2A
KVKnr: 40482631
65

10% korting voor leden NFV
Kortingscode: LED4PIN
o.a
- Ledverlichting
- Siliconen ringen, banden & sleeves
- Cabinet protectors
- Starpost verlichting
- Nylon bolt ringen
- Flipperknop verlichting
- Popbumper verlichting
WWW.LED4PIN.EU