GVV Unitas Jubileumboek 1958

A
lm\
£6j 4
P\ h\__LWQ
I”
W
I
_I

UNITAS
'
bouwcle 60 jaar aan zijn toeleomot-'
i
Het zai velen onder ons moeilijk va_||_en zich te realiseren, dat het thans reeds
60 jaar geieden is, dat een aantai Gorcumse schooljongens het initiatiet nam
tot het oprichten van een voetbalciub onder de naam Unitas.
Gedurende 60 jaren — een mensenleettijd — hebben tal van Gorcumse voetbalbeoetenaars
de Unitas-takkel 'brandende gehouden en in volle overgave
medegebouwd aan de vervolmaking van een vereniging waarvan zij het voorrecht
hadden en het genoegen smaakten de kieuren te mogen dragen. 0
Gedurende deze 60 jaren hebben allen die zich voor kortere of langere tijd
lid van Unitas mochten noemen, hun krachten ingezet ot hun persoonlijke
kwalitejten aangewend om de club van hun keuze te doen groeien en te ontwikkelen
tot een voetbalvereniging, welke door velen — en niet uitsluitend in
haar geboorteplaats — wordt gerespecteerd.
Te midden van de zich geleidelijk voltrekkende voetbal-evolutie in ons larid,
heett het Gorcumse Unitas, langs wegen van gezonde rivaliteit, een reputatie
weten te vestigen waarop haar leden van thans met recht trots mogen zijn.
Bij het bereiken van de 60-jarige leettijd door onze vereniging, en meer in het
bijzonder bij de viering daarvan, is er behoette, aithans aanleiding, een b|i|<
te werpen in het ver|eden en is er reden tot bezinning over a||es wat Unitas in
-
.
deze periode heett doorleetd.
In dit verband gaan onze gedachten onwiliekeurig uit naar de vele gebeurtenissen,
markante en minder opva||ende, we|ke tezamen hebben bijgedragen
tot de vorming van een waarachtig en onbaatzuchtig clubleven als middel tot
lichamelijke‘ ontwikkeling en ontspanning van de aan de voetbaisport de'e|-_
nemende jeugd en tot bevordering van die eigenschappen, welke kunnen bi]-
dragen tot de vorming van het individu tot een nuttig e|ement in de maatschappelijke
samenleving.
Aan onze geest gaan voorbij de tairijke tiguren die, e||< op hun wijze, hebben
medegebouwd aan de toekomst van de club, waarvan zij in het ver|eden deel
uitmaakten, de club die in hun |even vaak zo'n belangrijke p|aats innam.
En niemand zal he't ons kwaiijk nemen, dat onze gedachten a||ereerst uitgaan
naar de vele speiers, die in deze 60 jaren de kleuren van onze vereniging
hebben gedragen, die door hun deeinarne aan de wedstrijdsport aan de sporttechnische
ontwikkeling van hun c|ub'vorm en richting hebben gegeven, die
door hun otferzin, hun vriendschap en hun eensgezindheid een voorbeeld zijn
geweest voor hun jongere clubgenoten.
De spe|ers, die door hun sportieve prestaties de naam van hun club hebben
uitgedragen tot in nagenoeg a||e gewesten van ons land en daardoor het prestige
van het Gorcumse Unitas op waardige wijze hebben bevorderd.
Met en naast de spelers dient in dit verband te worden gewaagd van de vele
leiding gevende tiguren die, hetzij in commissie, hetzij individueel, de hen opgedragen
taak vervulden op een wijze welke ons slechts tot voldoening kan
stemmen. Wij denken daarbij aan allen die met de training van onze spelers
en het samenstellen van elttallen een weinig benijdenswaardige taak op zich
namen en die in tijden van tegenslag en teleurstelling vaak tevergeets zochten
naar het juiste evenwicht tussen club en individu.
Wij denken voorts — en zeker niet in de iaatste plaats — aan hen wien de
technische vorming en de geestelijke en lichameiijke ontspanning van de Unitas-
.
1

jeugd was toevertrouwd en die bij de uitvoering van het waarlijk niet eenvoudige
wedstrijden-programma meer problemen moesten op|ossen dan redeiijkerwijze
van hen mocht worden verwacht. Aan hen, die zich bij de vervuiling van hun
mooie doch moeiiijke taak gedragen wisten door een enorme dosis verantwoordelijkheidsgevoei
en een niet genoeg te waarderen otterzin ten bate van de
jeugd van Unitas.
Qnze gedachten gaan — hoe kan het anders — mede uit naar de ve|e getrouwen
die Unitas, binnen de grenzen van het clubverband, in meer speciaie
tuncties hebben gediend. Men denke daarbij aan de verzorging van onze spe-
|ers, aan het beheer en onderhoud van onze terrein-accommodatie, aan het
beheer van onze cantine en de organisatie van ciub-avonden, aan de verzorging
van ons clubblad, enz., enz.
Tenslotte gaan onze gedachten uit naar de vele ieden van Unitas die zich in de
loop der jaren beschikbaar steiden voor het vervullen van een bestuurstunctie
en daardoor aan de regeimatige tunctionering van het verenigingsapparaat zo
enorm veel hebben bijgedragen. Naar die |eden, die uit pure |ietde vdor hun
club tijd noch moeite spaarden a|s het ging om het belang en het prestige van
Unitas, ieden bij wie de verantwoordelijkheid pretereerde boven het genot dat
het sportieven aan zoveien biedt.
Het bestuur van Unitas, dat op ondubbelzinnige wijze heett doen biijken van
een vo||edig begrip voor de mooie doch moeilijke taak welke het, ten bate
van de jeugd van Gorcum, had te vervuiien.
Kereis, voor wie de vereniging Unitas een stuk van hun leven is geworden en
die, al naar mate van hun aan|eg, waar en wanneer ook, vochten voor het
bereiken van de door Unitas gestelde idealen.
Al deze Unitassers hebben in de 60 jaren die achter ons iiggen, op de één ot
andere wijze gebouwd aan de toekomst van hun club en, in vrijwel vo||edige
overgave en vaak met terzijdesteliing van hun persoonlijk inzicht, medegewerkt
aan de vorming van de eenheid, die door de naam Unitas zo tretiend wordt
weergegeven.
Het zijn deze Unitassers door dik en dun aan wie wij dit stuk voetbal-evolutie
hebben opgedragen en die wij in onze herinneringen meevoeren door het zo
grote en machtige rij|< van Koning Voetbal.
Het zijn deze vele waarachtige clubvrienden voor wie wij iangs deze weg
een stuk van hun voetbalvreugde doen herleven.
Ons bestuur in het diamanten jaar.
T. v. d. Anker, voorz.; N. G. v. Zuidam, secr.; J. Snoek,
penningm.; D. v. Eck, vice-vo0rz.; P. M. den Adel, wed- ¥
strijdsecr.; B. H. v. Peer, 2e penningm.; H. Maquiné, J
Meijer en A. v. Zanten, commissarissen.
A. GRQENENDUK
Klinkende Unitasnamen
E. G. Q. v. Tilburg, Ere-voorzitter, T 1949.
Ba|tus Meijer, Ere-voorzitter.
¥ Th. A. Beausar, A. Groenendijk, T. J. Walraven, A. Lammers,
G. H. v. He|den, Fr. Wels, Ere-|eden.
C. Verduin, T 1948, J. de Vries, T 1945, F. v. Lamoen,
M. E. Rovers, A. P. de Lang, C. Muller, Th. Kraayveld,
O. N. Formenoy, Leden van verdienste.

60 JAAR GORCUMS LEVEN ROND DE OUDE ST. JAN
stand, ook al horen wij vandaag
zo dikwijls dat er toen niets van
enig belang gebeurde en al is
het dan zo, dat de ontwikkeling
van vandaag door de gewijzigde
omstandigheden in een hee| wat
snelier tempo gaat. Maar daar-
voor leven wij immers in de
eeuw van de snelheid. Of wij
er zoveel beter en gelukkiger op
geworden zijn? Och, dat is een
kwestie van persoonlijke appreciatie,
waar wij ons liever niet
in mengen, want daar worden
wij het toch niet over eens.
Dat Gorinchem niet denkbaar is Zestig jaar geleden stonden er tijd is een moderne tijd met len over wat wij ,,die goeie ouzonder
Unitas, wie zou het te- evenzeer jonge mensen klaar nieuwe begrippen en hij, die het we tijd” noemen.
gen willen spreken? Wie zou om hun spel te bedrijven en zij volgende met aandacht en behet
bovendien durven7 Het 60- hadden moderne opvattingen, grip leest zal begrijpen, dat wij Bi] het a"a|Y5e"en Va" de Pe'
jarige Unitas heeft in het Gor- weest daar van overtuigd. ledere weinig reden hebben om te smaplaats
ingenomen en het onbe- dat wij ons niet al te zeer op de
riode dat Unitas bestond hebben
cumse leven een belangrijke Wit éé" di"9 9°ed b°9"°Pe"i "-|-
| --k | b- 3 8 - -- borst moeten kloppen over onze
3'19"] 6 CU J6 Va" 1 9 '5 nu Onze oude trouwe grijze toren.
een vereniging, waarmee reke- tijd. Als wij denken dat die tijd
ning gehouden wordt, die men
van toen niets te betekenen
respecteert om de belangrijke
heeft, dan maken wij een enorme
tout. Die tijd was heel be-
taak die zij vervult op het terlangrijk
en er kwam veel in atot
rein van de sportbeoefening en
een gezonde vorm van vrijetijdsbesteding.
Neen, Gorinchem zonder Unitas
is Gorinchem niet. En ook omgekeerd
is het zo. Qnze club is
gegroeid rond die oude St. Jan
en nu wij dan terugzien op 60
jaren voetballeven, kan het niet
anders, of wij betrekken onze
stad in deze terugblik.
Op de laatste pagina's vindt
u itsen van 60 jaar Gorcums
leven rond de oude St. Jan. Unitas
zal er slechts even hier en
daar in genoemd worden, omdat
wij eerst in een bijdrage van
A. Groenendijk onze club zullen
projecteren tegen de achtergrond
van 60 jaar Ontwikkeling
van het voetbal in Nederland.
A|s wij u hierna over Gorcum
gaan spreken — het Gorcum
van 1898 tot 1958 — dan bieden
wij u vanzeltsprekend geen volledig
beeld en wij wagen ons
ook niet op het terrein van de
geschiedschrijverij. Het zullen
slechts vluchtige impressies zijn,
waartoe het jubileum van Unitas
ons naar de pen doet grijpen.
Zestig jaar Unitas betekent immers
ook gelijk 60 jaar Gorcum
en er is in deze tijd heel wat
veranderd. Vooral de jongeren
zullen weinig kijk hebben op de
tijd rond de oprichting van onze
club en waarschijnlijk zullen ze
de schouders een beetje geringschattend
ophalen over dat jongensgedoe
van toen. Zij zullen
mogelijk ook wéinig waardering
hebben voor al die ouderwetse
dingen van zo om en nabij 1900.
Maar zij moeten dan toch ook
besetten, dat het Unitas van nu
— hun Unitas — is voortgekomen
uit het Unitas van toen.
Wat wij u dus wilien tonen is
het Gorcum van 1898 en zijn
ontwikkeling tot de stad van nu,
na de geweidige (r)ev0|utie sedert
1945, toen wij zo geschonden
uit de oorlog tevoorschijn
traden. Maar... wij gaan nog iets
verder, wij richten ook het oog
op het Gorcum van de toekomst,
waarin ons oude Unitas nog
evenzeer een plaats te vervullen
zal hebben. Een piaats die het
pas goed zal besetten tegen de
achtergrond van de historie. En
al is ,,historie" dan een groot en
gewichtig woord, Iaten wij bedenken
dat het heden er slechts
bij de gratie van het verleden
kan zijn en door wat voorbij is
werd gevormd, zoals ons heden
de wieg voor de toekomst is.
Met dit doe] doken wij in 60
jaar Gorcumse historic, om al
improviserend te komen bij het
Gorinchem van 1958 dat ons lief
is en dat wij ook als rasechte
Gorcumse club op onze eigen
plaats willen dienen, besetfend
dat wij e'en deel zijn van dat
grote geheelz de Gorcumse gemeenschap.
H. F. van Peer
3

Wij spraken met: !“t€ C(VlVt(-3!/K3
JAN SNOEK
meende zijn vrouw, dat dit ongetwijleld de strijd tegen DFC met
w__ b__
van Dam zou wezen. Maar onze .lan bedoelde de bekerwedstrijd
ll zlln u onze tegenwoor lge penmngmeester Jan noek op tegen DFC die we toen de Dordtenaren nog 1e klasser waren met
bezoek geweest. Hij vertelde ons in 1929 lid geworden te zijn van 2_1 waarbij Jan doelpunten maakta oak Hvc uit’
Unitas... Op tlanze opmeitling flH:ll1ilh:la" ‘fvel direct in d s_enl°ren die we met 1-O wonnen in het kampioensjaar '45-'46, behoort tot
zou Zljn gep aatst, verte e hi], at I] 23 iaar was toen hlj lid werd zijn reeks "wedstriiden die ie nooit vergeet"_
van Unitas. Aangezien we dat rijkelijk oud vonden om te beginnen, Jan die tegenwoordig met de u" hanteert komt vaak
1 I
n
kwanj de aap ull de lllouw toen we hoorde“ dat onze bloedelgen in aanraking met clubs die hem nog kennen als Ruisch van Unitas,
penningmeester eerst lid is geweest van SVW. Maar zijn komst in
h d brk Als de ouwe koeien dan weer eens worden opgehaald doet het Jan
mlas a we vee wag van een I semcamere' toch plezier nu nog te horen, dat ze vroeger bij een wedstrijd tegen
Men luistere: Eerste week opgesteld in het 3e elltal tegen ASW in Unitas amid bang voor Frank we|s. omdai Frank deksek
de 1e kl' van de onderalclellng Tweede week opgestelcl in het goed kon voetballen en voor Jan Ruisch omdat hij zoveel doelpunten
tweede elftal tegen Feyenoord 2 in de reserve 1e klasse van de . .
maakte en zo verdraaid lastig was.
KNZB en derde week in het eerste elllal tegen Gouda‘ Maar dat ,,lk zorgde er altijd voor als er 100 ballen in één wedstrijd voor
wer een tegenval er, want na twee minuten ging hij er al uit met het doe‘ kwamen ook amid bij te zijn’ dan kon ik 98 missenlli
een kwetsuur aan zijn arm. Na het herstel van zijn blessure kreeg hij Over het tegenwoordige Unuas wde hij "ever niet vee| zeggem
‘och zijn kans weer voor het eerste elltal' Elgenlllk heel‘ onze Jan omdat hij door zijn scheidsrechtersbaantje niet in de gelegenheid is
mar één seizoen _Y°°r_"va?l" lnuhet eerste elltal gfaslaam om ons eerste elltal regelmatig aan het werk te zien. Uit wat hij er
Mun besle wedsmld vmd lk altlld nog l-lVv_Umtas' door ons ge- zo links en rechts van hoorde kreeg hij de indruk dat ze er niet
wonnen met 1-4. Frank Wels was toen geweldig op' dreel en bij
voldoende opzaten.
HVV was toen Adam de grote man. Maar ze kregen geen kans
Zo was Jan, er lel opzitten (soms wel eens te tel), maar toch een
want we ver e lg en 2° secuur en op el heel“ van de smld was speler die ons vaak heett doen juichen als hij één van die betaamde
Klaas Sterk er altlld nog als tweede Spll' voor Bra_": Role’ voorzetten van Frank in het net had gewerkt. ln het nu lopencle
Doordat m dle llld ook de Opkomsl van wels lulst begonnen was’ seizoen hebben we vaak de verzuchting gehoord: ,,Had .lan Ruisch
kregen we tijne uitwedstrijden. En daar was ik meestal bij. Met Koos daar maar ges*aann| waarmee maar gezegd W" zijn dat onze aan_
de Jong was ik wel de speler die het meest als reserve aangewezen hang Jan niet vergeien is_
werd. We waren eigenlijk te groot voor servet en te klein voor
talellaken en zodoende werden we nog al eens heen en weer ge- JAN VAN BROUWERSHAVEN
schoven van het 1e naar het 2e ol terug. De tegenwoordige generatie
kan er een voorbeew aan nemem dachten we z°_
.lan werd in 1934 lid van Unitas, hi] had toen net in de schoolwed-
Qok de openingswedstrijd van he‘ DOSB_ve|d met de strijd tegen strijden een goede beurt gemaakt door in één wedstrijd 5 goals te
het oude Nederlandse elttal heett voor mij altijd nog een mooie scoren. Want Jan maakte vroeger veel doelpunten, bij de junioren.
herinnering. Siem Stasse was scheidsrechter en moest twee maal Later bll hel 1e ward dat veel mmde“
een vrije schop tegen mij gevem Dat gebeurde bijna nooit, maar de Dit is zijn laatste seizoen voor Unitas, waarin hij vanat '39 voor de
linksbinnen van de oud-oranje-mannen had mij enkele malen zo opzij semoren ls ultgelwme" en zodoende t°°l‘ wel 1°." slordlge 325
gewerkt, dat ik terug ging duwen. lk dacht dat het de Natris was en wedstrl-lde“ in het 1e heelt 9e5Peeld' Hll was "°9 l‘ml°r we“ ml
tegen de rechtsbinnen zei ik dan ook dat de Natris mij bar tegen- met Frans R°“55e e“ Arie Roza al met het 1e mee mocm d°e“
gevauen was_ Laat dat nu de Nams zijn in een vriendschappelijke wedstrijd tegen R.B.C. uit Roosendaal.
ln 1935 moest ik het voetballen er aan geven, maar ik was toen al Hi-l bee“ °P verschlllende Plaatsen in het elal gespeeli Hll be‘
juniorenleider en administrateur van het clubblad geworden. Dit heb 5°l"°"'wd° de wedstrijd tegen H'v'c' thuls “°9 steeds als zijn m°°l5te'
ik resp. 7 en 12 iaren gedaan en dan ben ik de enige die nog over er ware" toe" 7500 bezoekers _bll °"5 in 1946-
is van het oorlogsbestuur dat in december 1942 in werking trad. Tegen EX°el5l°' W379" We °°k meestal 9°ed °P dreelv behalve da"
Misschien was er nooit sprake geweest van een oorlogskabinet als die keer me“ Gerard wels er "it gedragen m°e5t w°"d°"- l"
ik me op de jaarvergadering van 1939 niet op het laatste moment °kt°be" '48 hebbe" We dear eens met 0'2 9eW°"me“ "3 een Prlma
had ie,.uggeh.°kken_ wedstrijd gespeeld te hebben, prettige wedstrijden waren dat. En
voor Unitas is het te hope" dat Jan Snoek nog ve|e jaren |ang op we hadden er toen ook wel wat voor over, we hadden in Ok Fordezeude
opgewekte wijze actieg la] b|ijven_
menoy een prima trainer en we hebben met hem toch wel onvergetelijke
jaren beleeld.
JAN RUISCH Tegenwoordig maken ze zich er wel wat gemakkelijk at met de
training want het is toch wel jammer dat er zo matig getraind
Jan Ruisch, onze goalgetter uit een nog niet zo ver voorbij verleden, wordt.
is ook al meer dan 25 jaren lid van onze club. Naar schatting heett Het gebeurt mij ook wel eens dat ik niet veel zin heb, maar als
hij er wel zo'n 200 wedstrijden voor het eerste opzitten. Als junior ik dan toch getraind heb en daarna onder de douche ben geweest,
bij Unitas begonnen, als veteraan zijn voetballoopbaan beéindigd. ben ik altijd toch weer blij dat ik gegaan ben.
In dat tijdvak ligt een zee van voetbalherinneringen besloten, genoeg Met het diamanten feest komt er dus tevens een eind aan een sportom
enkele avonden met: ,,Weet je nog wel?" te vullen . . .
loopbaan van een speler, waaraan Unitas heel veel dank verschul-
Hij was nog junior toen hij al wel eens als reserve bij het derde digd is. .lan maakte in zijn tijd drie kampioenschappen mee, in 1944,
mocht invallen en de eerste maal was dat in een uitweclstrijd tegen 1946 en 1956. ln 1956 was .lan aanvoerder van de ploeg, toen
IFC. Kees Muller bij het 3e in doell Zijn eerste wedstrijd als senior slaagde de promotie naar de 1e klasse na spannende strijd met
was linksbinnen in het 4e en zijn laatste wedstrijd was merkwaardig Zeeburgia, Hollandia en Lugdunum. Ook dat was een goede tijd,
genoeg ook linksbinnen in het 4e. waarbij vooral de intocht na het behalen van het 1e klasserschap
Het debuut van Jan in het eerste was een bijzondere wedstrijd, dit een reuze moment in het leven van onze captain is geweest.
was bij de opening van het DOSB-veld met de match tegen de Oud- Vooral ook aan zijn sportieve houding zal Unitas met genoegen
internationals.
blijven denken.
Toen we Jan vroegen wat voor hem ,,de" wedstrijd is gebleven, REPORTER.
4

E

1
at
\
‘if
’ £-
i
onverdnend was, omdat Feuenoord met een .: 2 : § '-—=
it
het Museum "Bethlehem" in
het 'aar 2000 =
‘
I
Deze witte iismuts behoorde hij de uitrus-
= g“ %€ 2
i Pret en p|i¢|1t
ke wij speelden tegen de kampioen van Nederland.
Unitas, het zwakke zusje, tegen het
i
V Id tb . . ..
roeger spee e men we al voor de pret trotse machhge Feyenoord. Wu hebben ver- _ V ._
__
Tegenwoordig, als men gekozen wordt om _=
loren, met de hoogst eervolle cuiers 1-2, E;
de clubkleuren te verdedigen, aanvaardt :2 _=—.- ___
maar zelden zal een nederlaag zo tevreden E ' '_-_-=—Tmen
de phcht om zlch |edere wedstrljd ge- .. . . F :€ 7%
geaccepteerd z||n, als dle tegen de kamploen E ’£§_i heel te geven en te werken voor dle club . . . ml 2Z
van Nederland, omdat julst d|e nederlaag 5 ;_=:_§_r—: E
naar beste kunnen. . .. E E
gelijk spel meer, meer dan tevreden had mo. 5 i 1
1923 Bezoek aan de Unitas-zaal in gen ,i;,,_
ting van Frans van Lamoen, die na ongeveer
J
20 jaren voor Unitas te hebben gespeeld, in
het jaar 1922 zijn voetbalschoenen aan de '1 | — _ '
kapstok hing . . .
En hier ziet U de kotfer van Toon de Lang, |
- O
wand Ln I v 0 T] n S S
die toen Unitas nog niet de Engelse trainer i
l_| 4
als manager had van thans, als manager van
g
__ - _€—:
de elttallen optrad . . .
Naast de stapel clubbladen ziet U een voetbalschoen
van de Unitaskeeper uit het jaar ii’: 1: ,']fi{_~';_ {I T”. T '1 -
1923. Een eigenaardigheid van deze schoen |TLi-J "
K
ilzi-fit | z, 'it
is, dat na deze keeper niemand gevonden is
"" ‘1:"""“’" :1 %
wien hij paste . . .
De terugkoms‘ na het beha|en Maarl Animo gengegl uiteengezet, dat de oprichting van deze verhet
kam ioenscha V d b kk_ k M eniging werd toegejuicht en dat er niet aan
V p p cor e er mg vs“ errem nee ' :1‘ getwijfeld wordt ot zij zal opbouwend voor
De ontvangst te Gorcum was overweidigend plaats van emu’ he be" zlch niet min er Unitas en haar aanhang werken.
en zal nooit vergeten worden Een aardige dan 25 soumianten aangemehi
attentie was de begroeting door het tluiten
der boot van de Gorinchemse veerdienst. Mei 1925 Voetbal-generaal Mei 1939 Ok Formenoy
op de ieggers warden de vlaggen gehesem Onze achterspeier G. J. le Févre de Mon- 1-weemaa| in de week komt vs avonds
alles verheugde zich in het succes van Uni- . I . . .
I tngny spee de op 26 aprll |.|. mede |n een met de Roaerdamse trein
us‘ In 6 open la':'da_uers' waarop in cu_ - Zwaluwen-elttal tegen het Noordelijke elttal
costuum gestoken Junior-leden als paltremer te Groningen Onze nieuwe oetenmeester,
dienst deden, ging het dan door de Gorcum-
en hi] za| om wenwm zijm
se straten. Een triomtale intochtl . .. Oktober 1935 Opnieuw begonnen welkoml okkie' in middem
0 S rt - tb I u
ju|i Bob Glendenning Redactlez A. Lammers, J. de Vrnes, B. Mol, "we pa a voe a_ra
m.m.v. A. Groenendijk, Baltus Meijer, G. H. Wu verlangen naar le lessen
Met DFC, een der vele clubs met wie wu Helden P_ Gewerblom. in de Heine buekenstai
steeds in de beste verstandhouding leven,
zijn wij tot overeenstemming geraakt in zake
training onzer elftallen door Bob G|enden- Ohober Voorzier van Tilburg Mei Gevaar geweken
ing’ 69" man’ die het V°°tba|5Pe| mt in de Men kan met een mandieals praesestungeert
h -
kleinste onderdelen kent en die in staat kan vee| pech hebben ook bdienl Mai 9 Plume" "it 5 BC iereeffvo 96" B We
worden geacht van onze spelers, voor zover E Sifllde" I5 ‘hens het degradatlegw/33" 9eWe'
zij hiervoor aanleg bezitten, ,,tirst c|ass"- n U]-Mas hee het’ Wat dlt punt bet‘-eh’ k°"- (Een Qesiaagde °i"d$P'-"'t-)
Spelers te makem
Met jou wel gelukkig getrotfen.
Jij weet door een woordie, op tijd gelanceerd, September 1945 Wederopbouw
_|u|i 1924 De v|aaties van Amie Onze iongens bepaald te inspireren,
O d rzmer die daar En wie ook verstaat er de kunst om als jij Bil de beha"de|"‘\9 Ya" het Pl-"1! UH‘-lldlqe
P Ba" ":'9e" Va" °"1° "°° ' Ons Unitas te representeren toestand" kregen wij een gevoel van gerustmeer
schuni te komem wer_d [Anne ie l stelling over ons, toen de voorzitter mee-
Weert verlost van haar ,,v|aat]es . Kees lust dee|de' dat het terrain 24 jaar
er zo wel honderd. Februar|1936 Mednsche sportkeurmg was ingehuuni we, een ophmhng was dit
" Over enkele weken is de oprichting van een V°°l’ °"$ alien‘ wii kt-""19" "U P35 Ted“
Aantal leden bij aanvang van seizoen '24-'25 Go,-cums Bureau yogf Medisd-|e sporgkeu. gaan bouwen, temeer daar het uitbreidings-
146, waarvan 17 junioren. ring, waarvoor het initiatiet werd genomen plan van de gemeente in een voor Unitas
door ,,onze" mensen Baltus Meijer en A. 9"l‘l$9e Ii" is 9eWiili9d-
Lammers, een feit.
November1924 Tegen de kampioen
van Nederland
September 1945 Veteranenatdeling
Januari 1937 Oprichting Suppor-
Er zuilen weer jaren overheen gaan, a|vo- ‘ersvereniging Op vrijdag 7 sept. i.|. vergaderden bij Bram
rens Ons 1e Wee!’ 20'" $ehS8\ieV0||e. OPWil'I- Roza de Unitasveteranen en richtten toen
dende wedstrijd zal meemaken, als die, we|- Helder en duideiijk is namens het bestuur een aparte veteranenatdeling op.
6

.luni 1946 Unitas kampioen! Atscheid Ok Formenoy Maart 1954 De clubavond
Grote blijdschap doorstroomt de harten van ‘En nu is het atgelopen Ok, ie afscheid is Maandag 22 tebruari vond in de geheei gegeheel
sportlievend Gorinchem. Een stations- door de jongens van het 2e gevierd met reed gekomen kantine de eerste ciubavond
plein zwart van mensen, een muziekkorps en een promotie naar de res. 2e klasse. Meer plaats.
een Iauwerkrans voor aanvoerder Jan de heb je niet gewild. Maar de Algemene Ver-
Vries. Zoals in vroeger eeuwen de zegevie- gadering vond dit niet genoeg. Zij wenste Oktober bmven amateurs
rende troepen van Jan van Arkel in de oude jou voor altijd aan het oude Unitas te verveste
werden binnengehaald, zo ontving binden en benoemde jou tot Lid van Ver- V°°"zme" "- d- A"k°" deelde med‘? dat he‘
men nu de mannen van het kampioenselttal dienste. huidige be‘t“'-"' dan zal amede" 3'5 er ea"
van Unitas_ stroming in de club zou komen, die voor
betaald voetbal is.
Juli 1950
Augustus 1947 Nieuwe tribune
Op 1O iuli werd ons derde elttal kampioen Juli Naar Bressoux
De tribune staat nu op ons terrein als een en promoveerde naar de |(NvB_ Qok he‘ 11 iuni de dag dat Unitas he‘ eer“
bewijs van daadwerkehjke Unitas'“e‘de' 7° were d°1e"d° da9 ka'"Pi°e"- sinds jaren een buitenlandse tri maakte In
In de toekomst zullen onze elttallen gaan p '
Bressoux werd tegen de Belgische profs met
spelen op dit terrem met die mooie tribune, 6_1 vedoren
maar het spel van onze Unitassers zal het Sep{ember195o DeyQQ|'1ie|'5¢hrij;
dan moeten doen. Dit spel is alleen in staat
onze club de plaats te geven die haar toe- Wie de strijd als pessimist in gaat zal na
komt. Van deze elttallen zal de plaats van enkele tegenslagen tot een défaitist zijn ge- klasse en gepr°m°veerd'
Unitas in het Nederlandse voetballeven at- degenereerd en als het zover gekomen is
hangen. dan is de ondergang nabij. Weg dus met April 1956 ongesiagen kampioenl
Het derde elttal kampioen van de res. 3e
alle vborbarige zwakijkerij en met °pge- En dan de aankomst in Gorcum ook dat zal
t D h '
Apr" 1948 De burgemeester op onze heven hoo d de strijd tegemoet. at ij zwaar Iang in geheugen Hiivem Wat
.- zal worden daarover zullen we het alle wel
t
recep le:
eens zijn, maar is dat tevens niet een gunstiwaren
er op de beenl
"niet; ska‘ 2° duur a a|s de acc°mm°_ ge omstandigheid? Aan wie immers placht
dae op uw ‘en.e;n"_za m Unitas de meeste punten te verspelen? Toch September 1956 510 leden
niet aan de sterker geachte clubsl Onze _ion- He‘ aanta| |eden bedroeg op 1 aug_ j_|_ 51°_
- n 99"‘ hebbe" amid "°9 meer k“""'°" geven Het ledencijter is nimmer zo hoog geweest,
September 1949 "De Umtasser "aa""ate er me“ Va" he" 9°‘"'aa9d ‘"°'d' de toename bestaat voor een groot deel uit
De Unitasser schreet over moeilijkheden en En dat zal in de toekomst ook 1° zijn! i°"9e|'l$ Va" 8'-12 jail’-
zorgen, triomten en blijde ogenblikken. Liet
en leed van de Unitas-tamilie werden bzlifht Oktober 1951 ons c|ubb|ad juni 1957 De Pinksferfrip
en de band werd mede door ons clu bad _d F
Sierkel’ aa"9ehia|d- Henk van Peer heett Unitas op verschillende kin zutl en vanoran tog‘ Gar" :p_enke e
00k in de ‘°ek°m$i 5°99" Wii dele die"e"' tronten uitstekende diensten bewezen maar lame ers van arms a [gt "es elm’ een
.. . 4 ' stadje van 13000 inwoners. De atstand tot
de en be5¢h"lV°"de - maar Zeke? "lei Pas‘ het meest heett hu tot ons gesproken a|s .
. .. Gorcum is i 500 km, met een prachtlge
Sieve ‘aak - *9 HIIYQ" Vervuuen *0‘ "lee" redacteur van ,,De Unitasser". In deze tunc- t . . h t 35 t H d
defe 9|°|'ie Va" °"1e °"de ¢|"b= ONS UN|' tie vooral heett hij prachtig opbouwend werk Juzngcar |g|‘:g de h persona’: e el: e
TAS- verricht en door zijn grote deskundigheid en m asgeze Sc ap aar een een mp ma enlietde
voor zijn vak ons clubblad gemaakt _
7ianuari1950 T V d Anker voorzib tot een blad, dat terecht door vriend en Het 2° °m3| 9eP"°"\°V°e\‘d ail‘ de '95- 1%
ter Balms Meijer . vuand " als een der beste -lI‘I a en | ana e wor

\
.‘_ ._
UNIITAS
N"-As‘ (.< ZOALS G. H. VAN HELDEN EN
kg): W. C. MOL HET IN EEN VERSJE
EN EEN PLAATJE ZIEN
_-
-r
Bestuur
Aan het Unitas-bestuur
D“ b°he"di9 e“
/‘
s°°"'"
't Rood en witte schip doe! varen
£5, ;¢._- $£@€§ @¢*l%§.§.-xéa ,-L. OP de wllde voetbal-baren,
">1 -.- "é
~-.-. - ->
\ " ‘

—
Redactie-commissie
Nooit en nergens anders was er
i Een clubblad als ,,de Unitasser”,
Die steeds maand'|ijks, stipt op tijd,
In uw brievenbussen giijdt!
Deze tolk van smart en vreugde. . .
Die rood-wit is door en door . . .
Daar zijn wij onze reda cii e
Dwars en dubbel dankbaar voor!
Steun- en Trainingsionds
He! Steun- en Trainingsionds dat is
Voor ons niet weg te denken . . .
Ziehier de mannen die daaraan
Hun grote werkkracht schenkenl ‘~i-:\ii‘\!5‘i‘\%\n
.. . . . ’\'!‘¥'5i-5)!
Zlj naalen rustig en besilst '!‘!‘\‘;‘,‘;\\2"i‘\5,'@!
-.- --ii
D Hun rood en witte naadje, "9?"
En brengen voor hun Unitas I '
Veel nutiig geld in '1: iaadjel
e
'
Cantine-commissie
'
Aan 't beheer van een c a n t i n e
-' \
Zit onnoemelijk veel vast,
1 _.._._1.___.__,,,=
Maar — wij hebben een commissie %*“
%'%"""’>'m:.~ =
_"'“"=‘
~
__ -1%
53221 ;2;5==§;2;1;3;£§;5;E;:;:&:5:=====:E-' , __.___, _
E
*"°"'°" "‘*""* """"""“"""""' ——j- Die goed op z n tellen past! _/ 5
:;=§555i5’3‘:‘i5555i5i2%§;;;e;;:::,;. D-i_ , a-_.
ii-—~_;_ Voor dit centrum van rood-witken ~% /
-z
5:§§:§:fZ§I;:;:;:;.
___
1*’
21, ' 5 - - Zorgl ll] met een wus be eld g
__;;;;_>_- - -...-.
:-:-:-:
=
éfé
ti:
Onze grote dankbaarheidl %‘u "
=- __ _.-~;:.:__ _,_,___ ,
—_” ;.__,_5E;:.._?‘;"“':";~:—,_,A — __-':~:~
Veteranen afdelmg
.~f;_45
' Ook al grijzen dan de haren I i
i ‘ -' l ‘I En verglijdt de voetbai-jeugd :-»~’¢——*~
*7
iiimi /‘
~
' ' ' ‘i-»~»~»~»___._,__~ .1 '~.> ;= _,' J
H i/k_f__ ' 1 Unitas bracht en blijit brengen
‘l"'*" ___ G ~ Vriendschap en sportieve vreugdl 5* ' \ 5‘-'
$2 Onze trouwe v et e r a n e n , \'_1‘ '
-n*- F‘, 4 ’ I _§ 5'
Eenmaal jong en V g , '=' K
Blijven altijd . . . Unitassersl
En zijn met hun club sieeds ééni
2
Supporters-ver.
su pporters
Unitas met zijn
Vormen saém een hechte band . ..
mg - Langs de witgekalkte lijn
’ Ook in tijden van beproeving ~-
Mk -\ Houdt die band — gelukkigi — standl
I - Uniias zonder supporters
i Zou, en dai is schier ondenkbaar!
Zr? i‘ T:
i
Als Gorcum zonder ioren zijn!
-::- 17'» 4;mJ _ , ,
Jubiieum-commissie
i_
§ E,. '
5
iii . *1 i
‘ . . . , Si
E _‘._._»,!. ,,Hoe zou ons zest|g|ar|g ee
Volkomen kunnen slagen
~_- n‘i
a
_ , 7"
;‘_,._-3.‘-_'-,'.“-_ m Als er niet een commlssie was
i-‘-I-:‘."-_":':'-H.
Z0 zou ik willen vragenl
.\ —E__ Weiaan — hier is dan het portret
‘--,‘._'-‘::___._:_“,:'
__\\-
Van de rood-witte heren
_,\\\\\.\\\\\\\\\\\\\\\\\“. " J‘ Die ons een luisterrijk iestijn
Volkomen garanderenl
~//,
—

UNITAS W de WWW W
60 jaar unealiniledeeland
Die goele ouwe tlld . . . . . . tieve suprematie te bereiken met de naam en de eer van hun club
w a 'kk |- d tb I - I

1
Sarnenwerldng
Maar, onze reputatie begon aan vorm te winnen.
Naast de veie en velerlei moeilijkheden, welke door de groeiende
Publieke belangstelling
voetbalgemeenschap moesten worden overwonnen om zich staande
te kunnen houden, zocht men in veie clubs van lagere orde naar Mei de Qestadige 9"°ei Va" ha Riik Va" K°"i"9 V08"-‘tai hieid de
middeien om het doel — de beoefening van de voetbalsport door Publieke be|a"95t°"i"9 Qeiiike ‘red: 9°" be|a"9$\°"i"9 Welke lid‘
hun |eden _ |ang5 wegen van P,-a¢1i5¢|-| (we,-|eg en doelmage vrijwei bepaalde tot het kosteioos bijwonen van de wedstrijden voor
samenwerking te bereiken.
zover deze op niet atgesloten terreinen werden gespeeld. Derhaive
Heg spelen van V,-iend§¢happe|ij|(e weds‘,-ijden moge haar eigen waren het alleen de clubs die over een afgesloten terrein beschikten,
bekoring hebben, het gemis van een andere beloning dan de over- die Ya" de W°d5tFiid$P°l'i een betai-lid Vefmiik maiide. Wiifi"
winning, het gnlbreken van een erkend bewijs van supremael de nog steeds toeziende overheid enkeie iaren later aanleiding
"
bracht de clubs tot het zoeken van aansluiting bij een voetba|- V°"d *0! he‘ t°ePa$$e" Va" de Feeds i"QeV°°l'de VBl’make|iikheid5-
regelend lichaam, dat de aangesloten clubs een wedstrijd-programma b°|a5ii"9-
in gqrnpeiitievgnn kqn ygorleggen en dam-door aan het we‘-|;1|-ijd- Het ontbreken van een atrastering om de speelvelden van het lagere
element een meer am-adief karakier kgn geven_ voetbal veroorzaakte veel moeilijkheden en, hoewel de toeschouwers
toen nog niet de beschikking hadden over zitkussens om daarmede
aan hun mening kracht bij te zetten, was het vrijhouden van
In competitie-verband
Een
gezeischap,
dergelijk Hchaam
dat later
meende Unitas te hebbe" gevonden in
uitgegroeid tot de Dordtse Voetbaibond
een
en
het
weinigen
speelveld
werd
een
geambieerd_
lastig en ondankbaar baantje dat siechts door
is
de belangen behartigde van die clubs, die het nog niet tot de 3e
klasse van de Nederlandse Voetbalbond hadden kunnen brengen.
Grote wens: eigen terrein
In dit Dordtse gezelschap spee_|de Unitas prettige en minder pret- Het verlangen naar een atgesloten terrein waar men z'n eigen taken
tige wedstrijden. Waarschijnlijk tengevoige van de deelname van naar eigen inlichf k0h regeien. leetde 00k in Unitas-kringen.
Unitas als vreemde eend in de bijt, ontstond er tussen Dordrecht Ooh in onze ciub vOe|de men het ais een ernstig bezwaar, dat men
en Gorcum op voetbaigebied een zekere animositeit, waarom we de voetbaisport slechts in beperkte mate kon beoeienen indien men
later, toen onze nuchterheid de overhand had gekregen, nog wel onvoorwaardelijk voldeed aan alle door de verhuurder te steiien
eens hartelijk hebben gelachen.
eisen.
Het ontbreken van promotie na een behaald kampioenschap was Ook voor onze leden was het een tergend bezwaar, dat zij in de
voor Unitas aanleiding om een kans te wagen in de Rotterdamse zomermaanden van speelgelegenheid waren verstoken, waardoor het
Voetbalbond, waar wij de strijd mochten aanbinden tegen diverse contact met andere clubs vrijwel werd lamgelegd, terwijl de jongere
clubs, die ook thans in de Maasstad oi omgeving nog een rol van leden, die in de wintermaanden niet aan bod kwamen, ook in de
betekenis spelen.
zomermaanden verstoken waren van de sport welke zij zo gaarne
Eerst nadat wij in deze bond de 2e plaats op de ranglijst hadden beoetenden en... waarvoor zij tenslotte hun contributie betaalden.
weten te bemachtigen, promoveerden wij ,,bij keuze” naar de 3e Maar, er was nog een argument dat dit verlangen naar een terrein
klasse van de Nederlandse voetbalbond.
in eigen beheer deed groeien. De deelname aan de competities van
Ons eerste optreden in dit gezeischap werd beioond met een 2-1 de plaatselijke bonden stelde aan de iinanciéle draagkracht van
overwinning op Xerxes. verschillende spelers hoge eisen en, al mag men het brengen van
De serie-wedstrijden welke een iaar later ter geiegenheid van ons het gevraagde otter door een amateur voor het beoeienen van de
10-iarig bestaan werden georganiseerd en waarvan we, mede door de vrijwillig door hem gekozen sport als juist erkennen, de praktijk
deelname van een 3-tai prominente Rotterdamse clubs, ons zoveel van het sportleven leerde onze nog onervaren clubieiders, dat dit
hadden voorgesteid, vielen in het water, oi beter gezegd, in de principe op den duur niet houdbaar zou zijn.
sneeuw. Daarom groeide ook bij het Unitas-bestuur het verlangen om de
Oude strijders gekiekt op het Heuveiveid in Rotterdam.
V.i.n.r. staande: H. Vernooy, P. L. Verduin, G. de Goey, C. v. d. Berg, P. Kuipers en A. Groenendijk.
Zittend: T. Rovers, A. Mik, A. P. de Lang, S. T. Stasse en Fr. van Peer.
11

spelers tegemoet te komen in de hiervoor bedoelde lasten. Mede te verschallen welke haar uitzicht zou bieden op promotie.
om dit te bereiken zocht ons bestuur naar middelen om het budget Sedert enkele iaren bood zij daartoe de sportieve strijd aan met
te verhogen en zag men in de beschikking over een terrein in clubs als Xerxes, R.F.C., Excelsior, Neptunus en andere, totdat zij
eigen beheer een mogelijkheid om het bezoekende publiek in staat in het seizoen 1910/1911 in een aldeling van 8 clubs de 2e plaats
te stellen z'n steentje bij te dragen aan de steeds toenemende kos- wist te bereiken, waardoor met Olympia (Gouda), ‘Z.V.V. (Zaandam)
ten van l1etUnitas-gezin.
en D.E.C. (Amsterdam) op neutraal terrein moest worden gespeeld
om een plaats in de 2e klasse.
Gedecentraliseerde indeling
En, het moet onze club als een bijzondere verdienste worden aan-
De terreinproblemen, waarmede zovele clubs in ons land hadden gemerkt, dat zij haar drie tegenstanders wist te kloppen, waardoor
te kampen, konden echter niet verhinderen, dat de voetbalsport en de zo vurig verlangde promotie een feit werd.
meer speciaal het wedstrijdwezen zich zodaning ontwikkelde, dat de Een gebeurtenis welke voor het bondsbestuur aanleiding was om
N.V.B., welke aan deze ontwikkeling leiding gat, uitgroeide tot een het terrein op het Excercitieveld, dat reeds verscheidene jaren een
lichaam, dat met de uitvoering van het wekelijkse programma en bron van ergernis was geweest, voor het spelen van 2e klasse-wedmet
alles wat daarmede verband hield, een zeer omvangrijke taak strijden delinitiel al te keuren.
kreeg.
Een gebeurtenis welke ons noopte tot een speurtocht langs de rijk-
Want met de groei van de clubs en de bond stegen ool< de zorgen clommen aan weiland, waarbij de armoede aan voor ons doe| gevoor
de controle over de al dan niet gerechtigde spelers, de schikte percelen maar al te zeer aan het licht kwam.
scheidsrechters die nodig waren om de vastgestelde wedstrijden te Want, het terrein aan de Haarse kade, dat geaccepteerd werd om
Ons 2e aan de Haarweg.
G. C. Schalk, P. L. Verduin, C. v. d. Berg, P. M. v. Sermondt, A. Mik, E. Coers, H. K. Sterkenburg,
J. W. de Maagd, T. Stasse, A. Groenendijk en F. Pijnacker Hordijk.
De stoere landsverdediger die nog gedeeltelijk te zien is: onze Ere-voorzitter Baltus Meijer.
leiden en degenen die bevoegd werden geacht de terreinen te onze entree in de 2e klasse mogelijk te maken, was nog lang niet
keuren, om dan nog maar niet te spreken over de linanciéle zorgen van prima gehalte, hetgeen bevestiging vond bij de 1e rang-bez0ewelke
hiervan een onvermijdelijk uitvloeisel waren.
kers, die letterlijk van de wal in de sloot dreigden te geraken.
Men zal begrijpen, dat ook Rotterdam één der voetbalcentra vorm- Maar. . . we hadden gekregen waarnaar we zo lang hadden verde
waar zondag aan zondag een belangrijk deel van het vast- langd, een algesloten terrein, waar we, behoudens de super-visie
gestelde voetbal-programma werd verwerkt, waar heltig werd ge- van de heer Mouthaan, betrekkelijk heer en meester war_en en waar
streden om de begeerde punten, waar waardering werd gevonden we de kosten van het steeds groeiende Unitas-gezin op meer aanvoor
de prestaties van tegenstanders en waar vriendschapsbanden vaardbare wijze leerde dragen.
werden gesmeed, welke ook thans nog van niet geringe betekenis
Be|angs¢e||ing van de overheu
zlln‘_
Met het ontstaan, de groei en de ontwikkeling van de reeds talrijke
De groel van hell provmclale voeibal met de daaraan verbonden clubs in ons land roeide ook de publieke belan stellin waartoe
' 'lijl

dat die belangsteiling zich niet aIIeen uitte door het bijwonen van Reismoeiliiltheden
d d d ' ' - " . .
e our e bond georgamseerde mterland wedstruden Het was echter niet alleen Unitas, dat te kampen had met terrein-
L k . . h . .
angzaam maar ze er g|ng men ook in over eldskrmgen de waarde moemjkheden verkeersprob|emen_
d I ‘d b If .
van goe ge el e sport ese en en daarmede de noodzaak om de Ook bulten Gorcum vond men speelvelden, welke alleen op zondag
t 'kk I‘ ' ' . . .
on WI e mg van dlt onmlskenbare volksbelang e bevorderen beschukbaar en slechts moeizaam berelkbaar waren. Tot in de grote
En’ hoewel men toe" nog niet toe was aan het inrichten van sped‘ steden toe waren de 2e en 3e klasse-clubs verstoken van elke
k t d d ' d Id k - - . . ..
par en me goe 9e rameer e ye en en van cud en_warm Sim gelegenheid tot practische voorbereidlng voor de komende wedstrud.
mend water voorziene Icleedlokalen werden — vooral |n de grote
" Q k d 't d ' I d d k ' h I ,, I: d
steden — de vooriopig nog braak Iiggende gronden beschikbaar . ?, aar mls en e Iongere E en e ans om zlc as wer en
I|d te doen gelden.
gesteld voor die clubs, die zich tot nu toe hadden moeten beheipen . .. . .
Indlen w|] hneraan nog toevoegen, dat het re|zen doorgaans per
t d‘ d I h' I ' ' . . . .
me voor It oe ongesc Ikte perce en en werden provlsonsche trein moest geschieden dat de verblndlngen met de prov|nc|e Iang
kI dI k I I tt ' ‘ I . '
ee O a en gep aa S met een minimum aan com on niet ideaal waren en met het spelen van een uitwedstrijd een heel
Mei de "Jan P|e;ie|-" naar he! yeld groot deel van de zondag was gemoeid, dan zal men besetten dat
Tot de clubs, die van deze belangstelling van de zijde der over- de amateur’ dIe_ aIs_ re_geI de kosten Vin gin sp°r:be?eI:nIng 2:"
heid nog niet hadden kunnen proiiteren, behoorde ook het Gor- moest dragen’ m d'e Iaren _ 191o_ 91 _ we "It et goe e
cumse Unitas. Slechts met steun van particuliere zijde was zij er amateurissche hout moest zijn gesnedem
in geslaagd een wiIIekeurig stuk weiland tot voetbalterrein in te Al 50 ledgn
nchtem d'w'z' te voorzlen van 2 doelen en een nog gebrekklge Men zal begrijpen dat ook het Unitasbestuur in de jaren waarin
draadaI rastenng, ' doch het plaatsen van een eenvoudlge ' keedgele I - de club zich als jonge 2e klasser Wilde doe“ geldem alles imhet
h 'd bl I h . -
gen el ee tot de Wome wensen be Oren werk stelde om het otter, dat de speIers tot nog toe aan hun sport
In de jublleum-uitgaven, welke ter gelegenheid van ons 40- en 50- hadden gebracht tot draaglijk minimum terug te brengem
. . .. h . . . ., .. ..
]ar|g bestaan Zlj versc enen, |s de ,,|nwon|ng bu de fam|I|e van Een poging welke werd ondersieund door het aantal werkende
't ' h . M " h I-
Hoome ul voeng best reven ede daamm kunnen Wu I ans V0 Ieden dat intussen tot 50 was uitgegroeid door het nog beperkte
I nu | 1 1 t I I
staan met de vermeIdmg' dat Wu’ toe" In 9 6 de huurovereenkoms aantal donateurs dat hun vertrouwen had geschonken en door de
met de heer Mouthaan eenzijdig werd beéindigd, moesten erken- _ _ _
_
toeschouwers, voor wie de moelluke tocht naar het Unltas-terreln
nen, dat het otter dat deze eenvoudlge boerenmensen aan de voet- _ _
een beletsel was om hun Iavoneten aan te moedngen.
balsport hadden gebraclm door niemand zou kunnen worden over- gok in Unitas werd de mening gehuidigd, dat het karakter van het
"age". amateurisme niet kon worden bepaald door het dragen van de
Okchoon het verbh aan de Haar ons enorme zorgen hee 9e- kosten van de sportbeoeiening uitsluitend door de daaraan deeI-
.. .. I
baard hee“ dhet W|eds::iud eiement Cad? Wu tot 2e kasser waren nemende speIers. Ook in Uunitas was men van mening, dat het
gepromoveer , vee vo oenmg gesc on en. __
rt b ht I d k
Tinus Roovers, Frans van Lamoen en Siem Stasse zouden U enthou- offer’ dat door de speler aan zur: SP0 werd ge rac ' a S noo zaa
siaste verhalen kunnen doe" de wedsmjden tegen AFC moest worden beschouwd en met Ianger mocht worden gevraagd
I ' I’ d n trikt nodi zou zi'n.
' . . . I . ' ' a S g I
Concordia’ Xerxes’ Dvv en andere C ubs Mede hlerdoor gmg Gesterkt door de opvattingen, weike terzake ook door andere cIubs
onze club een rol van betekenis spelen, zowel in als buiten Gorcum. d h ld_ d d ok in Unwas estreew de reis
. r | .
Z0 gebrekkig aIs ons terrein, waarvan we alleen op zondag ge- wer en ge u lg ' wer 0 __ g
kosten verbonden aan de te spelen uitwedstruden, ten Iaste van de
bruik mochten maken en zo gebrekklg als onze kieeriigiiiegenheiid, club brengen zonder het beginsel de het be_
zo gebrekkig was ook de verbinding met ons spee ve aan e ‘ d lo eweld doe"
r e — .
Haarse kade. Een Iange, slechte en vaak onbegaanbare weg was de oe enen van e SP0 ui u 9 9 g
. . . . h t
enlge verblndmg met het stadscentrum Dat Unitas aar gasten me Soepel amaieursbeginsel
een ,,.Ian PIezier" van en naar het station Iiet vervoeren moest dan
ook meer als noodzaak dan aIs Iuxe worden gezien. De zich geleidelijk voltrekkende voetbai-evolutie had in een pe-
Uit de Volksweerbaarheidperiode.
V.I.n.r. F. v. Lamoen, H. de Jongh, P. L. Verduin, P. de Goey, Rien Boegheim, L. Rousse, K. Muller,
S. T. Stasse, Roel Boegheim, J. v. d. Berg en .I. Kilian.
13

iode van circa 10 jaren haar invloed doen gelden, zowel in gun- Zowel sportief als adminislratiel ontwikkelde zich een stroming
559$ 3'5 in °"9\-‘"5599 1l"- welke voor de toekomsi he! besle deed verwachten en waarschijnlijk
En, het moei erkend worden, dat tal van clubs die, onder ioepas- zouden we binnen enkele iaren in staat zijn geweest tot het ondersing
van een sterk gelimiteerde ballotage en een streng doorgevoerd nemen van meer belangrijke slappen.
amaieurisme, niet de machi of de lust konden opbrengen om zich Mag;-,__ door do mobilisagie van loger on ylogfl als gey°|g van
te handhaven ie midden van het groeiende volksvoetbal, terwijl de de ontbranding van de eerste wereldoorlog, werd hei sporileven
clubs mei een uitgesproken milieu in laiere iaren moesien ervaren, op 1 augustus 1914 vrijwel lamgelegd, godat ook Unigas voor ondat
mede hierdoor hun voeibal-supremaiie belangrijk ging tanen. bepaalde iijd uii haar yefband word gerukg
_
Maar... ons land, onze bond telde ook clubs, die hun toelatings-
Noodcompeutle
eisen minder hoog skelden en . . . die ook hun amateursbeginsel op
moor ggepele wij1e in Qoepassing braol-|{en_
Te veel werden ook in ons land de gedachien bezig gehouden mei
Clubs, die door de beschikking over een meer geoutilleerde ter- de 0°l’l°9$9ebel-||'ie"i55e" bl-lite" °"1e 9"°"Z°"| te Yeel 9l"9e" °°l<
reininrichiing en door hun bijzondere aanlrekkelijkheid een magne- °"le 9eda¢l’\te" "it "Ba? °"le "‘a""eliike Verwanterh die --el'Qe"5 i"
tigohe invloed uifqefenden op die spelers, die voor een before Nederland" hun militaire plicht vervulden, om ons ook maar even
welstand op voeibalgebied niet ongevoelig waren, een invloed welke te verdiepen in de vraag hoe lang ons land versioken zou blijven
— de eerlijkheid gebiedi zulks vast te stellen — vaak werd gesti- Va" he‘ "adm°"eel 9eW°Fde" V°etbal9e"°1-
muleerd door tugsenpgrsonen die van mening waren, day dam-mode Het georganiseerde voetbal, dat in de Nederlandse Voetbalbond een
de belangen van de club waarvoor zij hun bemiddeling verleenden, leidig 9eVel‘\d lkihaim 5°13‘, Z39 1l¢l" ‘Oi WeFl

‘nk - t
In oct. '23 stonden zij bovenaan in de 2e klasse.
F. de Man, G. de Goey, J. de Vries, J. Kooreman, A. de Jong, K. Muller, H. de Jongh, Abr. Roza, Boom,
Rien Boegheim, Th. Kraayveld en verzorger A. P. de Lang.
richten, werd begonnen met de samenstelling van tenminste één Door deze soort zorgen zag het Unitasbestuur zich gesteld voor een
elttal voor de reeds genoemde noodcompetitie, een verre van ge- probleem, dat dit bestuur dag en nacht kwelde omdat de opiossing
makkeiijke taak weike werd verzwaard door alleriei aan militaire daarvan zo heel ver weg scheen.
spelers opgelegde beperkingen.
En, hoe gaarne Unitas in dit opzicht onaihankelijk wenste te blijven,
Unitas begon hierdoor echter te herleven en wanneer wij hieraan hoe gaarne zij de ontwikkeling van de club zeli wilde blijven
nog toevoegen dat ons terrein intussen in beslag was genomen door regeien, de naaste toekomst zou ons ieren dat de tijd daarvoor nog
een deei van onze overigens zeer gewaardeerde veestapei, dan zal niet rijp was.
men begrijpen, dat hetnthuisiront" handen vol werk had.
Uit die tijd dateert onze tot het gemeentebestuur gerichte noodkreet,
waarin wij verzochten ons het gebruik toe te staan van het
Ook een goede zilde iatere ,,Gemeentelijk Sportterrein", dat tot dusver siechts voor
schoolsport werd gebezigd. Uit die tijd dateert ons eerste otticiéle
Het zou echter onjuist zijn aan de mobilisatie van onze spelers d
s|echts nade|en we te schrijvem overleg met de gemeentesuke ov|:rhe|d,hw:Lke begrip toon e te
.. t t
De aidellng ,,Ontw|kke||ng en Ontspanning" waarin verscheidene hebben voor de moellukhe en we e Wu a en_te ro serem
iiguren uit het nationale sportleven een belangrijke rol vervulden, Met wairderin: mogen Wij in d"d"°Lba"dB9°‘"'9°"d_"" de steun
bracht onze jongens een grote dosis geesteiijke en lichamelijke ont- welke Wu mos ten ontvangen van e eer eausan le gee" ogen
spanning en het za| niemand verwonderenl dat de beodening blik onbenut iiet onze wensen en veriangens te bepielten en dle
het voetbaispei hiervan een beiangrijk deei vormde. Met gebruik- als schakel iussen he‘ genheitebesfuurhenusilasrtfiz belangen van
making van dikwijls gebrekltige middeien en dito terreinen, vonden onze vereniging op voorire eu e wuze ee e a lg
de aan deze ontspanning deelnemede spelers de training die zij Hei was de heer Beausar die begreep welk een zegen de be°eie_
in hun dub door gemis “id gehgenheid hadden mode" ning van de voetbaisport, mits geleid door mensen met verantwoordelijkheidsgevoei,
voor Gorcum zou kunnen zijn.
ontberen.
Mede door deze vorm van ontspanning vonden tai van jonge man- Snder dzzel omstandmheden begon ons vertrouwen in de he’
nen, die zlch tot dusver slechts tot een passieve houdmg hadden omsi te er even‘
bepaald, de weg naar het sportterrein en wij schromen niet te erkennen,
dat deze lichameiijke ontspanning bij leger en vloot enorm
Belangrijker plaats voor do sport
veel heeft bijgedragen tot de verbreiding van het voetbalspel tot
in a||e |agen van ons v°|k_ Men mag het betreuren, dat ons volk en zijn verantwoordeiijke
|n het noodwendig verbnjg onder de wapenen vonden bovendien leiders de mobilisatie van leger en vloot nodig hebben gehad om
tai van ciubspelers aanleiding om zich tijdeiijk aan te siuiten bij de de waarde Va“ sP°"tbe°efe"i"9 te ieren ervarenv een "iet te °"'t'
in de nabijheid gevesgde dubs en Wij menen te mogen zeggem kennen ieit was het, dat de overheid en de gemeentebesturen in
dag deze ngorensen" |ang niet de shchtste |eden ware“ van de het bijzonder, hun passieve houding prijs gaven en meer dan voorc|ub
van hun keuze_ heen hun bevoegdheid gebruikten om de sport de plaats toe te
kennen, welke deze in ons volksieven had veroverd.
Steun van de heer Beausar
Wij mochten ons gelukkig prijzen, dat de mobilisatie van leger
Het waren niet aiieen de speiersprobiemen weike in Unitas de en vioot tot deze nationale veiiigheidsmaatregei beperkt bieei, waaroverheersende
zorgen vormden.
door het verbliji onder de wapenen slechts als een gedwongen ai-
Niet onvoorwaardeiijk had de heer Mouthaan ons het 's zondags wezigheid kon vvorden beschouwd.
verblijf op zijn weiland toegestaan en niet dan met tegenzin stond Het verlenen van allerlei bijzondere verloven en het verruimen van
Moeder van Hoorne ons haar woon-, s|aap- en zoldervertrek at. de bewegingsvrijheid aan onze militairen, droegen het hare bij om
1 5

te geraken tot een geleidelijke terugkeer naar meer normale vormen zochten hun vroegere clubs op en degenen, die zich gedurende
in ons nationale sportleven.
de oorlogsjaren hadden beijverd om_ belangslelling voor de voetba|-
Ondanks het onregelmatige vervoer van het zo sterk onredderde sport te wekken, gingen deze taak onder meer normale omstanspoorwegbedrijf,
ondanks de distributie van veenaardappelen en één- digheden voortzetten.
heidsworst. Mede als gevolg van de ontwikkeling van de sport in de oor|ogsop
vdksweerbaarheid jaren nam de voetbalbeoeiening gestadig toe en het waren vooral de
provincieplaalsen die in de verbreiding daarvan een belangrijk aandeel
Nadat het gemeentebestuur aan Unitas het medegebruik van het hadden.
sportterrein aan de Vissersdijk had verleend, gingen we de toe- Het hooidconsuiaat van de N.V.B., dat in ieite uit de vele terreinkomst
weer met enig optimisme tegemoet. problemen is geboren en waarvan de heer Boelion de ziel en het
ondanks het feit, dat we over dit terrein slechts konden beschikken lichaam was, had onder deze omstandigheden handen vol werk.
op zondagen tussen 1 october en 1 mei, zodat we elke gelegenheid Het was dit hootdconsulaat, dat aan vele plaatselijke overheidstot
voorbereiding van onze jonge spelers moesten missen, ondanks het organen waardevolle adviezen verstrekte met betrekking tot de aanieit,
dat we onze gasten in een caié in de Keizerstraat moesten leg en inrichting van speelvelden. Maar, het was ook dit hoofdcononderbrengen,
ondanks het feit, dat wij onder een vaak irriterend sulaat, dat aan de verenigingen eisen ging stellen t.a.v. de aimetingen
ambtelijk toezicht kwamen te staan. en de bespeelbaarheid van de terreinen en van de inrichting van
Op dit terrein met z'n moeilijk aanvaardbare gebreken hebben wij kleedlokalen, waardoor tal van ciubs, die bij het in gebruik nemen
Exce|sior— Unitas 3-3.
V.|.n.r. J. Schipper, Abr. Roza, J. de Vries, N. C. Stasse, H. v. Gelder, A. de long, C.
Verduin, D. Biemans, B. v. Nugteren, B. v. d. Berg.
Knielendz H. v. d. Heyden, K. Sterk en F. Wels.
tal van sportieve successen mogen boeken, huldigden wij onze van terreinen wat a| te eenvoudige opvattingen hadden gehuldigd,
spelers Roovers, v. Lamoen en Stasse voor hun aan de club be- genoodzaakt waren een en ander grondig te herzien of van terrein
wezen diensten, organiseerden wij de seriewedstrijden om de Nieu- te veranderen.
we Gorcumse Courantbeker en werden we in staat gesteld ons 3e Als er sedert dien door diverse gemeentebesturen een prijzenselftal
in te schakelen in het competitiewezen van de Dordtse Voet- waardige activiteit aan de dag werd gelegd om de lichamelijke opbalbond.
voeding van de jeugd meer dan voorheen te bevorderen, als hier
In deze periode hadden we het voorrecht onze technische be- en daar de sportbeoeiening, als middel tot de jeugdopvoeding, een
kwaamheden te toetsen aan die van clubs uit de 1e klasse, als D.F.C., onderdeel van het gemeente-programma begon te worden, dan
V.O.C., Veiocitas en andere en . . . met succes. Een poging tot het menen wij dit mede te mogen toeschrijven aan het actieve hooidspeien
van een wedstrijd tegen P.O.W., een elftal van Engelse consulaat van de N.V.B.
krijgsgevangenen, mislukte omdat de militaire overheid daarvoor En, als het Ministerie van Onderwijs het nodig vond over te gaan
geen vergunning meende te mogen verlenen.
tot het instellen van een ,,|nspectie voor de lichamelijke opvoeding"
Het was eveneens in deze periode, dat Unitas beslag wist te leggen weike mede tot taak had de aanleg van sportterreinen te bevorderen,
op het ,,Merweschi|d", de hoofdprijs van seriewedstrijden welke ge- dan mogen wij dat gerust als een der verdiensten beschouwen van
durende een reeks van jaren in Dordrecht werden gespeeld.
de heer Boeljon en zijn vele nijvere medewerkers in ons land.
En, he! was in die tijd, dat onze Algemene Vergadering besioot de
heer Beausar te benoemen tot ere-lid van Unitas.
v°|kswee"baa"heid'z°"9e"
ook zonder bemoeienis van de hooidconsul van de N.V.B. was men
in Unitaskringen overtuigd van de noodzaak om het terreinvraagstuk
Op 11 november 1918 kwam een einde aan een ruim 4-jarige oorlog als urgent te blijven beschouwen.
en daardoor ook aan de mobilisatie van onze militairen en kreeg het Het waren niet alleen de ijzeren deksels in ons speelveld die door
Nederiandse sportleven z'n normale vormen terug. De ,,iorensen" ons als ontoelaatbare obstakeis werden aangemerkt; het was niet
16
Verdiensten van Boeljon

alleen de gebrekkige kleedgelegenheid waartegen ons verzet rees. genomen, was de taak toegekend leiding te geven aan deze vaak
Het was niet alleen de onsmakelijke rit van onze bezoekers over heetgebakerde spelers bij de uitvoering van het voor hen vastgede
Vissersdijk, een rit, welke niet ten onrechte de ergernis opwekte stelde wedstrijdprogramma, een taak welke een zee van problemen
van de bewoners van dit stadsdeel en het waren niet alleen de vele opriep, problemen welke voortvloeiden uit een nog niet gerijpte
reprimandes die wij moesten incasseren voor wat te vergaande vrij- sport-discipline, uit een nog niet gerijpte mentaliteit onder de hetepostigheden
van onze jongste leden en het waren evenmin de onaan- rogene eenheden welke deze bonden vormden.
genaamheden met de omwonenden over een verdwaalde bal, welke Het waren deze erkende bonden die a.h.w. de aangewezen |ichatot
een civiele procedure dreigden uit te groeien.
men waren om de opgerichte clubs uit de provincie op te vangen,
Wat voor ons van meer belang was en wat ons meer dwars zat, teneinde ook deze clubs een kans te schenken de voetballadder
was het gemis van een oefengelegenheid voor de oudere spelers en met succes te beklimmen, zelfs al kon aan de terreinen van deze
het gemis van een speelgelegenheid voor de iongeren.
kandidaten het predicaat van speelveld nog niet worden toegekend,
Niettemin prezen wij ons gelukkig, dat ook het gemeentebestuur zelts al kon aan de verenigingsvorm van deze nieuwelingen nog
de noodzaak inzag om het vraagstuk, waarbij de gehele sportbe- maar weinig betekenis worden gehecht en de nodige middelen ontoetenende
jeugd was betrokken, op een grondige en voor de ge- braken om gekoesterde illusies tot werkelijkheid te brengen.
meente aanvaardbare wijze op te lossen. Het was wijlen burge- |n deze erkende bonden vonden tal van clubs een soort voor-opleimeester
Gaarlandt die het initiatief nam tot de samenstelling van dingsschool voor hun jongere en junior-leden en trots de vele
een commissie, welke tot taak kreeg de mogelijkheid daartoe te onvolkomenheden in deze bonden moet aan hen de verdienste
onderzoeken. worden toegekend bij duizenden spelers de grondslag te hebben
Hoewel de vertegenwoordigers van Unitas die in deze commissie gelegd voor een latere sport-carriere. Een verdienste, welke dient
zitting hadden, mede op grond van de jongste ervaringen en mede te worden toegeschreven aan de vele leidende figuren, die het
in verband met de vele voorwaarden welke zouden worden gesteld genot van hun vormende taak heel dikwijls zagen vergald door‘ de
om in aanmerking te kunnen komen voor een door het rijk te ver- vele conflicten, die in deze jeugdorganen als onvermijdelijke ballast
lenen subsidie, niet bepaald optimistisch stonden tegenover het plan ' moesten worden aanvaard.
voor een gemeenschappelijke sportinrichting, zouden wij waarschijn-
De Donnie voetbanmnd
lijk toch in deze richting gedreven zijn omdat wij dringend behoette
hadden aan levensruimte voor ons steeds toenemende Unitasgezin. Ook onze vereniging zag zich op zulk een erkende bond aangewezen
toen omstreeks 1918 ons 3e elftal zijn rechten kwam op-
Dat het tenslotte toch de ,,Toekomst” zou worden welke onze naaste
'
toekomst zou gaan bepalen, was een mogelijkheid waarop wij toen e'se"' al sp°ed'9 gevolgd d°°" he‘ 4e‘
Het was de Dordtse Voetbalbond, de D.V.B., de latere atdeling
nog niet durfde hopen.
Dordrecht waarin onze ionge leden in contact kwamen met de vele
D d '
e hug In opmars in Dordrecht en omgeving gevestigde clubs en, laat ons zeggen,
Nu het Nederlandse voetbalwezen geleidelijk zijn normale vorm met verdeeld genoegen.
terug kreeg, waren het de clubs die reeds lang gekoesterde wensen Op de vaak veraf gelegen terreinen van deze clubs maakten onze
en verlangens ten uitvoer gingen brengen, wensen en verlangens jongere spelers hun entree in het competitieverband van de D.V.B.
welke in hoofdzaak waren gericht op de inschakeling van de jongere en slaagden zij er in ook hun aandeel te leveren aan de geoogste
leden, die hunkerden naar het ogenblik, dat ook zij deel zouden lauweren en... in de onafwendbare teleurstellingen.
gaan uitmaken van de actieve sportbeoetenaars, dat ook zij het In deze bond heeft ook Unitas haar steentje mogen bijdragen tot
genot van het voetbalspel zouden gaan smaken en zich in wedstrijd- een geleidelijke ontwikkeling en moge|ijk ook tot veredeling van
sport zouden mogen meten met tegenstanders van hetzelfde formaat. het voetbalspel, doch vooral ook tot meer gezonde verhoudingen
Aan de ,,Erkende Bonden", waarin deze jeugdelftallen werden op- tussen de bond en de clubs en tussen de clubs onderling.
{'2
,1:
Een zomerse wedstrijd op Volksweerbaarheid.
Rechts onderaan onze controleur P. v. d. Wal, nu na zoveel jaren nog steeds in functie.
Wie herkent er nog meer?
17

De vele onvolkomenheden in deze bond brachten ook de ieiders Bepaald verheugend was het, dat ook de overheid haar taak t.a.v.
van Unitas in het geweer en, gevoelig als zij waren voor recht en de sportbeoefening meer en beter ging beseften, hetgeen vooral
rechtvaardigheid, rees er vrij permanent verschil van mening tussen tot uitdrukking kwam in de vrij algemene maatregelen tot aanleg
het bestuur van de D.V.B. en Unitas, een crisis, welke de aanleiding van speelvelden, welke men in de uitbreidingsplannen van de growerd
tot de benoeming van Baltus Meijer tot lid van het D.V.B.- tere gemeenten tot voorheen tevergeeis had gezocht.
bestuur.
De voorwaarden voor het gebruik van zo'n overheidsterrein vorm-
Wij zullen ons niet verdiepen in de vraag in hoeverre deze benoe- den echter voor de clubs, die bij hun oprichting gespeculeerd hadming
heeit bijgedragen tot de totstandkoming van goed gereg|e- den op de gemeenschapszin van anderen, een niet te vermijden
menteerde verhoudingen, doch Wij mogen er ons op verheugen, dat struikelblok.
de naam van onze vereniging ook in D.V.B.-kringen met respect Slechts de clubs, die benen van voldoende sterkte bezaten om de
werd genoemd als één der clubs, die zich hebben ingezet om de weelde van zo'n overheidsterrein te dragen, slaagden er in op zulk
belangen van het lagere voetbal te bevorderen en de aangesloten een terrein de grondslag te leggen voor een gezonde ontwikkeling
clubs te beschermen tegen willekeur, onredelijkheid en ongezond van hun sportidealen. De clubs die dat geluk niet bezaten, zochten
overwicht. hun heil in tusie oi . . . ontbinding.
De benoeming van Baltus Meijer tot Lid van Verdienste van de G d .
ezon e organlsatle
D.V.B. mag tenslotte worden gezien als een bewijs van waardering
voor diens waardevolle arbeid, een onderscheiding, welke tevens Ook in Unitas, dat inmiddels was uitgegroeid tot een gezaghebbend
mag worden gezien als een erkenning van het door Unitas ont- lichaam en van dat gezag een gepast gebruik maakte, begon hetbesef
wikkelde initiatief tot hervorming van het regeringsbeleid in deze te rijpen, dat in een gezonde organisatie het verantwoorde|ijkheidsgewestelijke
voetbalgemeenschap.
beset slechts waarde heeft, indien dit gedragen wordt door rechts-
Langs het Iijntje: Rijnhout, Havelaar, v. Maurik, Biemans, Frank Wels met
hoed, H. v. 't Sant, Koos Jintes, E. Crabbendam, Baltus Meijer, J. Boegheim,
H. Prenger en N. N.
Zittend: Dorsman, A. Roza, P. J. C. Meijer, J. de Vries, P. L. Verduin, M. J.
Bresser.
Groei van de N.V.B. geldige bevoegdheden van de hoogste instantie in een vereniging,
Nadat het Nederlandse voetbalwezen zijn normale vormen weer de Mgemene vergadering
had herwonnen, zagen de bestaande clubs hun Iedental belangrijk Het bestuur van Unitas’ dat to‘ nog we shun had gevmden in he‘
toenemen en kwamen nieuwe clubs zich melden, waardoor een over- °"be9'°“5de "e"t"°"‘”e" Va" de l°d°"' was Va" me"'i"9- dat d“
bevolking dreigde in de organen die zich met de leiding van de "e"t"°"We" "iet V°|d°°"de was °m het 99139 en de bEV°e9dheid
voetbalsport zagen belast. Een overbevolking, welke uiteindelijk van de vereniging onder alle omstandigheden te kunnen doen gelieidde
tot de instelling van een 4e klasse in de N.V.B., een over- den. Rekening houdende met deze omstandigheid besloot het beeenkomstige
uitbreiding van het wedstrijdwezen in de erkende bon- stuur tot het aanvragen van de Koninklijke Goedkeuring op onze
den, alsmede tot de instelling van een atgebakende afdeling voor statuten,
junior-leden en latenzelfs voor pupillen.
Het was in 1921, dat deze goedkeuring voor de tijd van 29 iaren
Het laat zich verklaren, dat de administratie op de bondsbureau's werd verleend.
en meer in het bijzonder die van het wedstrijd-bedrijf met z'n |ij- Hoewel deze geschapen rechtstoestand aan het bestuur een grotere
vige programma's, z'n duizenden spelers, z'n scheidsrechters, z'n mate van zekerheid schonk, heett dit coliege daar vast en zeker
ruil- en wedstrijdtormulieren, om dan nog maar niet te spreken van geen rekening mede gehouden toen zij nog in datzelfde jaar werd
de daaruit voortvloeiende protesten en stratzaken, de volle aan- geroepen tot het doen van voorstellen met betrekking tot het in
dacht eisten van de bondsbesturen, die in de vervulling van hun gebruik nemen van het terrein aan ,,De Toekomst”.
taak een genoegen meenden te mogen vinden, doch daarin —- Laat het U voldoende zijn te weten, dat de vele voorbereidingen
men kan er van overtuigd zijn — niet altijd zullen zijn geslaagd. een vlot verloop hadden, dat nijvere Unitassers aan het rekenen
18

sloegen en ons bedragen voor de ogen toverden, waarvan wij tevoren voerig werd omschreven en waaruit die van de ,,beroepsspe|er" kon
niet hadden durven dromen en dat de Algemene Vergadering, mis- worden afgeleid.
schien zonder zich bewust te zijn van haar nieuwe machtsvorm,
de voorstellen van het bestuur aanvaardde.
wli 5Pe|e" 33" "D3 T°ek°""'5'"
En laat het U tevens een voldoening zijn, dat de ingezetenen, zelts
zonder rekening te houden met de gewijzigde verantwoordelijkheid In de penode van gezonde ontwlkkelmg en zlekeluke mtwassen
itdt’ idevan
Unitas, zich eensgezind schaarden achter het alom toegejulchte roe‘ e et mtas es uur een pan u ' a In weerga n e 9
,,Toekomst-plan".
Amaieursbepalingen
.. b'dhU'bt I
schiedenis van de club nog niet had gevonden en waarvan de
draagwijdte onze toekomstige positie zou bepalen.
De kans om baas in eigen huis te Worden had Unitas gretig aan-
Met de groei van de Nederlandse voetbalgemeenschap groeiden ook gegrepen en met de heer Verwey een overeenkomst aangegaan
de zorgen en daarmede de maatregelen, welke het bondsbestuur voor het bespelen van het terrein bij ,,De Toekomst”, waarmede
nodig achtte om de amateursgedachte, de grondslag waarop het tevens het lot was bezegeld van de reeds eerder genoemde Sport-
Nederlandse voetbal steunde, te beschermen en te verzekeren.
park-commissie.
De zucht om zich op het gebied van de voetbalsport een zekere En, toen de lente 1922 zich had gemeld, waren de aannemers Stersuprematie
te verschatten, deed al te nijvere lieden speuren naar kenburg en Pellikaan dagelijks doende om het terrein om te toveren
middelen om dit doel te bereiken en het laat zich begrijpen, dat tot een sportterrein, waarop Gorcum met recht trots zou zijn.
daarbij de grens van wat wel en wat niet geoorloofd is, niet altijd Het was tactisch, althans juist gezien om Gorcum's burgerij in de
werd geéerbiedigd. Het bloed kruipt nu eenmaai waar het niet gelegenheid te stellen mede te werken aan de tinanciering van
gaan kan, waardoor de wegen welke werden bewandeld en de dit belangrijke sport-object, waarvan de kosten circa f 18000,-
middelen welke werden aangewend, niet altijd even fair konden bedroegen.
-
worden genoemd. Het ,,thuis brengen" van de aandelen van de obligatielening was
In deze tijd van een o.i. ongezond verlangen naar suprematie ont- een koltje naar de hand van Baltus Meijer, die zich ook in dit opstonden
de z.g. bedrijfs-verenigingen, geleid door personen, wier zicht de rechte man op de rechte plaats toonde en, als we de rapidealen
anders waren atgestemd dan die der vrije clubleiders, wier porten uit die tijd moeten geloven, moest men van goede huize
doel, naast de ontspanning van het individu, was gericht op het |eg- komen om aan de druk van Baltus Meijer weerstand te kunnen
gen van een band tussen de sport en het bedrijf en — al heett deze bieden.
bewering nimmer bevestiging gevonden — als een verkapt rec|ame- Toch zijn wij van mening, dat onder degenen, die zich bereid
middelten bate van het bedriji. verklaarden het Toekomstplan te willen steunen, het vertrouwen
Het waren lichamen, die vooral op de zwakkere iiguren in onze een grotere rol speelde dan de zakelijkheid. Het vertrouwen in de
voetbalgemeenschap een magische invloed oetenden en het is leiding, de organisatie en de verantwoordelijkheid van een ververklaarbaar,
dat ook tegen deze bedrijfsverenigingen verzet rees eniging, welke zich een weg baande door een woelige voetba|uit
de boezem der vrije verenigingen, die weliswaar geen dwang op wereld.
het individu konden of wilde oetenen, doch wel konden wijzen op Met de gestadige groei van onze club, die op 1 augustus 1922
diens niet omschreven verplichtingen jegens de club, welke op 132 leden telde, groeide ook ons nieuwe terrein aan de Toekomst
onbaatzuchtige wijze voor diens vorming en scholing zorgde. met z'n mooie grasmat, z'n bescheiden tribune en een k|eed|okaa|,
Deze onverkwikkelijke uitwassen in het voetbalbestel vervulde ons dat aan het gestelde doel volkomen beantwoordde.
bondsbestuur met grote zorgen en Ir. Kips, de toenmalige bonds- Een terrein, dat bovendien de gelegenheid bood tot geleidelijke
voorzitter, komt de verdienste toe op dit terrein heel wat zuiverende uitbreiding en verbetering.
maatregelen te hebben voorbereid en getrotfen. Voorlopig moest Bij de opening van dit terrein op 17 september 1922, waarbij het
men zich maar zien te redden met de van bondswege vastgestelde Rotterdamse V.O.C. onze gast was, memoreerde onze voorzitter,
,,Amateursbepalingen", waarin de status van de amateur vrij uit- wijlen de heer van Tilburg, de terreingeschiedenis en dankte allen
11- 1&4 '
in _
9
’
Vreugde bi] het winnende doelpunt van Aart Voswinkel, 3 min. voor afloop van de wedstrijd tegen DFC (2-1 op 15-3 '53).
Deze overwinning was de 7e in de beroemde reeks van 12 zege's in successie, waarbij we van de onderste plaats oprukten
naar de 2e plaats en achter DFC eindigden.
19

'
die aan de totstandkoming van dit terrein hadden medegewerkt. Eerst na een langdurig oensief kwam er wijziging en hiermede
Wijlen burgemeester Gaarlandt, die liever een algemene sportin- vrede en rust in onze grote voetbaliamilie.
richting had gezien, was niettemin trots op hetgeen door Unitas was tot
ons vanldel
stand gebracht. Tenslotte was het lr. Kips, de voorzitter van de N.V.B.,
die Unitas prees om haar initiatiefrijk werk en burgemeester Gaar- Men kan het aan het toeval toeschrijven, maar wij hebben ons
landt geluk wenste met een bevolking, welke tot zulke stappen gelukkig geprezen, dat onze club tot rechtspersoon was verheven,
bereid bleak. voor dat wij genoodzaakt werden tot het sluiten van een rechts-
Met ons nieuwe terrein aan de Toekomst scheen de toekomst van geldige overeenkomst voor ons nieuwe terrein en tot het aangaan
Unitas voldoende verzekerd. van een geldlening tot bestrijding van de inrichtingskosten.
Te veel _ go weirdo En even toevallig kan men het noemen, dat wij beschikten over een
' representatieve inrichting om het 25-jarig bestaan van onze ver-
Het waren niet alleen de amateursbepalingen, welke voetballend ongoing op waardigo wijze to kunnen vie,-en_ joist do besohikkino
Nederland bezig hielden en het bondsbestuur tot voortdurende acti- over deze {raaio inriohno go; ons do rust om do viering var, het
viteit dwong. Verschillende verouderde voorschritten met betrekking zilveren fees; voor to bereiden on do zekerheid om dit fees; to
tot de aan de clubs‘ opgedragen administratieve verplichtingen door, s|aoer,_
schreeuwden om herziening. Van deze voorschritten was dat der Do vioring van het 1Q_iario bostaan was door niet to voorziene
boete-oplegging wel het meest pijnlijke, om niet te zeggen °"' omstandigheden op een asco uitgelopen. Daarom brandden de
redelijke.
Unitasleiders van verlangen om te tonen waartoe een club in staat
Te veel was er hihheh ehkele ia"e" Qewiizigd i" °h1° "°etba|' is, die zich gedragen weet door de belangstelling van een grote
°°h5*e"atie' te Wei"i9 had me" i" De" Haag rekeihg 9eh°ude" me‘ schare van medelevenden die spontaan hun offer brachten indien
de 9'aad Va" hekwaamheid Va" hehr die in de zich "°|h'ekke"de Unitas dat vroeg en mede daardoor een morele steun beteicenden
voetbal-evolutie werden "geroepen tot verplichtingen, waarvan zij voor hon rood_Wide favorieterr
de 5h'ekkih9' de betekehis °* de bed°eh"9 niet be9'ePe"- Het 25-jarige Unitas, dat nu beschikte over een comtortabele in-
Te veel waren deze voorschritten gericht op slordigheid, onver- riohtinol zou rru do go|egor,heid aangrijpor, om Go,-kum to over.
schilligheid en opzettelijke nalatigheid. Te veel werd gespeculeerd tuioer, van do |oven5va§baarhoid van een o|ub van waaraohoe
op de verantwoordelijkheid der clubleiders, te weinig werd reke- vriendenl die "ohaam er, goes; hadden ingeze‘ voor do naaml do
ning gehouden met de omstandigheden waaronder de overtredingen oer’ do reoutae van hon c|ub on die zich oo|e;d Wisterr door oer,
Warden be9aa"- Te Weihig had me" °P het b°"d5b""ea" rekenihg wakkere groep bestuursleden, voor wie schier niets te veel was om
gehouden met de goede wil der clubmensen, te weinig besette het prestige van Unitas to bovordererr
me": dat de °P1et °m het h°"d5h°5h“-"' ‘e mi5|eide" slechts 59°‘ Het waren geen holle woorden, die wijlen burgemeester Gaarlandt
radisch aahwzig “'35-
tijdens de receptie in ,,Metropo|e" sprak en Unitas prees voor het
Te veel werd gerekend op de welkome bate, welke dit onbarm- vo|e' dat zij voor do sportgorrreorrsohao had vorrio|“_
hartige boetestelsel opleverde, te weinig hield men rekening met de Het was geen {orr-r,e|o be|oofd|-reidl dag D_|:_c_ on Quick (Nijmeoen)
vaak berooide clubkassen waaruit dit ,,zonde-ge|d" moest Worden zich boroid voddaarderr ‘Qt hot soo|er| van oer, ere_wedstrijd_
h°taa|d- Het meest grootse gebaar bij dit zilveren teest werd echter ge-
Te veel werd op het bondsbureau gehandeld naar de letter, te weinig |everd" door onze ondorsrounende |edon' die Unitas, voor do aan.
"Ear de Sees‘ Va" de Qeldende V°°"5°h"ihe"-
vang van de ere-wedstrijd, een vaandel aanboden, het vaandei, dat
De penningmeesters van de clubs uit het lagere voetbal, die onder ons in do goekomsg zou dionen 3|; "he; syn-,boo| van onze oo,-,|,eid"_
de druk van dit boete-stelsel hun plicht moesten vervullen, kunnen
U verhalen van de vele soorten van gevallen, waaruit een over- wed|°°p ‘ussen men’ en gem
treding kon Worden gereconstrueerd en derhalve beboet. Het is
dan ook begrijpelijk, dat het verzet tegen dit stelsel voornamelijk Het waren in een lichaam als de Nederlandse Voetbalbond niet
rees uit de kringen van het lagere voetbal. uitsluitend de administratieve vraagstukken, welke de gemoederen
20
Ons 2e elftal dat op 30 dec. 1928 op Houtrust in Den Haag met 2-1 verloor van HBS 2.
V.|.n.r. staande: W. Philipse, A. Roza, E. J. Dijksma, P. H. H. de Bekker, P. Bouman en A. Duinhouwer.
Zittend: H. v. ‘t Sant, D. Biemans, H. Prenger, J. Dorsman en KI. Sterk.

,,Hou vast"
Exce|sior—Unitas promotiewedstrijd in het Feyenoord-stadion 4-O. 30-6 '46.
In beweging hielden. Naarmate de verenigingen groeiden en het werd bedreven in het domein van de lager geklasseerde clubs en
aantal spelers en elltallen werd opgevoerd, groeiden ook de in- met middelen, welke ergernis wekten onder degenen, die in het
richtingen, waarin onze spelers hun sport beoelenden.
ronselen van spelers een sportiel onaanvaardbare handeling zagen.
Maar wat ook groeide, was de verantwoordelijkheid, die de vele Hoewel men overtuigd was, dat ook het bondsbestuur het overclubbesturen
inspireerde tot een voortdurende aciiviteit, welke in hevelen van spelers langs illegale wegen alkeurde, het ontbrak dit
het bijzonder was gericht op de opvoering van de sporiieve capa- college aan de machismiddelen om dit euvel te besirijden. Het zou
citeiten van hun club. De capaciteiten welke nodig waren om meer dan ook nog enkele jaren duren voor men zou komen tot maaipublieke
belangstelling te trekken, hetgeen onontbeerlijk was om de regelen, welke ten doel hadden de overgang van spelers onder de
geleidelijk gemoderniseerde accommodalie te kunnen linancieren. controle van het bondsbestuur te brengen.
Het werd een wedloop tussen de mens en het geld, een wedloop
met een vicieus karakter, waarin de deelnemende elementen elkaar
"De Unuauer" gebm..n
niel vermochten ie bedwingen ol te overheersen. Maar, het werd
ook een wedloop om de spelers, die nodig waren om het ,,be- Het 25-iarige Unitas mocht zich er op verheugen tot het z.g. pronodigde
geld bij elkaar te trappen", zoals dat in de volksmond vinciale voetbal te behoren, omdat het ronselen van spelers zich
heet. Het werd een jacht naar prominente spelers, die nodig waren voornamelijk alspeelde in de grote steden, waar meer concurrentie,
om aan de organiserende clubs de kracht te schenken voor het be- meer behoelte en dus meer vraag naar spelers bestond, waar aan
reiken van een top-positie. Een jacht naar spelers. welke doorgaans het genot van ,,eigen kweek" minder aandacht werd geschonken
21

dan aan de activiteit van "speurders", voor wie het doel prevaleerde verdiend, de man van het voetbalvak, die onze spelers inspireerde
boven de middelen.
tot verrichtingen, welke ongetwijield hebben bijgedragen tot het in
Unitas mocht zich geiukkig prijzen voorlopig buiten de invloed van 1924 behaalde kampioenschap in de 2e klasse van de N.V.B.
deze speurders te blijven, waardoor haar de rust werd geschonken In deze periode van betrekkelijke hoogconjunctuur groeide ook het
om zich met eigen middelen en door eigen kracht en voortvarend- verlangen naar een sprekend middel ter bevordering van het clubheid
te wijden aan de sportieve en de organisatorische ontwikkeling. leven en tot voorlichting over alle zaken, waarvoor men in een
Sedert wij de beschikking hadden over een terrein-inrichting waar club als Unitas belangstelling koesterde.
wij onze gasten op werkelijk waardige wijze konden ontvangen en Mede geinspireerd door de stemming van het ogenblik en in minwaar
wij ook onze spelers een alleszins passende verzorging konden dere mate geleid door de vraag oi onze benen sterk genoeg zouden
bieden, vonden wij gelegenheid meer zorg te besteden aan de blijken om deze tot nog toe ongekende weelde te dragen, werd
tactoren die het verenigingsleven dienen te beheersen, aan de besloten tot uitgiite van een eigen clubblad, ,,De Unitasser”, een
onderlinge vriendschap, de saamhorigheid en de opotiering van de blad, dat een zeer moeilijke jeugd doormaakte, wat tot tijdelijke
leden, in het bijzonder van de jeugdige leden, voor wie het c|ub- ophetting leidde, doch dat vooral in de jaren na de 2e wereldoorlog
leven tot dusver slechts een formele betekenis had. bewijzen zou van onschatbaar belang te zijn voor de ontwikkeling
Meer dan voorheen vonden wij aan de Toekomst gelegenheid voor van ons verenigingsleven.
de technische vorming en de lichamelijke verzorging van de spelers,
Promotie-degradatie-regeling
die in de zich geleidelijk omhoogwerkende sportgemeenschap geroepen
werden om Unitas te vertegenwoordigen bij het meten van Het is begrijpelijk, dat elke vereniging de competitie van het seizoen
onze sportieve kracht met andere clubs en, als het nodig was, een inzette met het doel de hoogste ot één der hoogste plaatsen op de
niet overdreven offer te brengen aan de club die hun lief was ge- competitieladder te bereiken. En het is even begrijpelijk dat men
worden. zich tot het uiterste inspande om de laatste sport van die'|adder
Mede met het oog op de mogelijkheid tot het bereiken van een te ontwijken, omdat die piaats doorgaans de degradatie naar een
kampioenschap door ons 1e elital — een gebeurtenis waarover lagere klasse betekende, vaak met verstrekkende gevolgen voor
elders meer in bijzonderheden wordt getreden — besloten wij tot de positie van de betreffende club.
het engageren van de Engelse trainer Bob Glendenning, die als zo- Het waren vooral de voor degradatie in aanmerking komende clubs
danig bij het Nederlands elttal en bij D.F.C. zijn sporen reeds had die zich aan elke strohalm vastklampten om dit gevaar te ontlopen
Promotiewedstrijd Exce|sior—Unitas 4-O. 30 juni '46.
Terwijl Bas v. Duftelen besprongen wordt, stompt Rousse de bal weg.
34000 mensen zagen in het Feyenoord-stadion Unitas verliezen. 18 Bussen voerden de Unitas-supporters aan.

,,‘Nou, nou” hoor je Jan de Vries denken, “dat ziet er vinnig uit”.
VUC—Unitas 4-1. 21
juli '46. Promotiewedstrijd.
en elk middel aangrepen, dat zou kunnen dienen om dit gevaar te de 1e klasse de strijd om de punten met succes te kunnen voeren,
ontwijken. Het is dan ook verklaarbaar, dat men de promotie van zelfs niet nadat was gebleken met welk een verbetenheid zij haar
een lager geklasseerde kampioen, zonder dat deze zich de meer- tegenstanders tegemoet trad.
dere had getoond van de degraderende club, in bepaalde kringen Wij hadden, toen Unitas de wind in de zeilen werd geblazen, onze
als sportiel onjuist werd gekwaliliceerd. En even verklaarbaar was spelers bejubeld op een wijze welke grensde aan persoonsverheerhet,
dat zich in die kringen een actie ontwikkelde, tot invoering van lijking. Nu de wind was gedraaid en ons 1e elital niet meer in
de z.g. promotie-degradatie-wedstrijden, waarin de meerderheid van staat was ons te bevredigen, maakten wij de tout ons vast te klamde
promotie-kandidaat zou kunnen worden aangetoond. pen aan het verleden en niet voldoende begrip te tonen voor de
Het werd een hardnekkige strijd tussen voor- en tegenstanders, realiteit van het sportleven.
welke haar hoogtepunt vond in de bondsvergadering, welke uitein- Wij hadden ons verheugd over de sportieve resultaten van onze
delijk tot de invoering van de promotie-degradatie-wedstrijden be- iavorieten toen deze op weg waren naar het voetbal-walhalla,
doch konden niet de kracht opbrengen om hen onze morele steun
sloot.
Tot de voorstanders behoorde Unitas, dat toen nog niet kon ver- te geven, toen het reactie-spook z'n kop opstak.
moeden, dat zij zou gaan behoren tot de eerste kampioenen, die En onze trouwe aanhangers? Zij Wilden hun favorieten slechts zien
de juistheid van hun argumenten dan maar eens op het groene winnen, zij verlangden ,,waar voor hun geld" en toen dit uitbleei,
veld moesten bewijzen. En dat prompt deed door in de gespeelde verllauwde hun belangstelling voor hetgeen als 1e klasse moest
promotie-degradatie-competitie met O.D.S. (1e ldasse), en A.D.O. worden aangekondigd. Zij toonden te weinig begrip voor de aderde
eerste plaats te bereiken en daardoor beslag legde op een plaats lating welke Unitas had ondergaan, zij hadden te weinig waardering
in de eerste klasse.
voor een elital, dat vocht met de rug tegen de muur om althans
Dat vele iaren later, toen de verdeeldheid onder het lagere" voetbal de reputatie van zijn club te redden.
zich reeds had voltrokken en de invloed op het voetbalparlement Voor het eerst in ons bestaan moesten wij ervaren, dat de inl

van oorsprong beinvloed door personen, die juist in troebele om- commissie” aan het bestuur waardevoIIe adviezen zou kunnen geven
standighden een welkom operalie-ierrein vonden. me! betrekking tot de besteding van de cIub-Iinancién. '
In dit verband moet het worden betreurd, dat ook de verandering En, als wij thans, ruim 30 jaar Iater, de Iinancieringsmethode met
van cIub door bonaIide.speIers, die zonder meer van hun goed rechi z'n onafscheidelijk controle-apparaat nog met succes toepassen dan
gebruik wensten Ie maken, door een donkere bril werd bekeken mag men hierin zien het bewijs van een gezond Iinancieel beleid.
en beoordeeId. Mede daarom viel het toe te juichen, dat het bondsbestuur,
onder goedkeuring van de bondsvergadering, uiteindelijk s¢I\¢id$l‘Q¢I\l8l'$ El! SQPEIZBIKQII
kwam met een serie maatregelem welke °"s bekend ZII" ab de Het Iiet zich aanzien, dat de zich geleidelijk voltrekkende voetbal-
.,overschrijvings-bepalingen", waarin de overgang van spelers nader evolutie niet volkomen geruisloos zou plaats vinden.
werd geregeld en met behulp waarvan de clubs zich meer dan In een periode van circa Z5 jaren had het volk zich meester gevoorheen
beschermd voelden tegen provocatie en willekeur, doch
waarin tevens de rechten van de speler, die van club wenste te
maald van de zo populair geworden voetbalspori als een middel tot
gezonde onlspanning, als een middel ook tot het bereiken van een
veranderem nauwkeurig werden omschrevem sportieve suprematie ke midden van gelijkgeschakelde beoefenaars.
Maar, ook de sport had het volk gegrepen en gaI het de gelegenheid
ezond manc'eeI beld zich meer dan voorheen in te zetten voor een gemeenschappeliike
Na onze terugkeer in de 2e klasse, de afdeling, waarin we op grond laak. Waarvarl in Iater Iare" de Waafde 1°" W0l'de el'I

u
1 juni '47. VUC—Unitas 1-O.
Rousse stompt, terwijl Wim Breur, R. v. Gelder, Bas v. Dulfelen en geheel rechts Bertus de Harder, met gemengde gevoelens
toekijken. Wat een belangstelling voor deze 2e klas wedstrijd.
een college van bondsbestuursleden, dat bevoegd was tot het op- Voetbalboncl konden onze elftallen van junioren en later ook van asleggen
van straflen aan de overtreders van de wetten der sportivi- piranten hun verlangen naar de weclstrijd botvieren, doch men zal
teit. Een college van obiectieve liguren, dat zich bij de uitoelening begrijpen, dat aan het voor deze categorie van spelers bestemde
van zijn opvoedende taak zo nodig liet adviseren door gewestelijke terrein bijzonder hoge eisen werden gesteld, hetgeen ons vooral in
of plaatselijke Commissies van Onderzoek, welke het geval in kwes- de wintermaanden voor een moeilijk oplosbaar probleern sfelde.
tie tot in de puntjes onderzochten.
Het toelaten als lid en het scheppen van speelgelegenheid voor de
Het pleit allerminst voor de mentaliteit van de Nederlandse voet- nog ieugdige knapen legde ons bovendien verplichtingen op_ met
balsport-beoelenaars, dat zich op het bondsbureau een stal van per- betrekking tot het toezicht op hun geclrag in algemene zin, in het
soneel doorlopend bezig houdt met de alwikkeling van een bescha- bijzonder gedurende de tijd, dat zij aan het ouderlijk toezicht ontmend
aantal stralzaken en de ondeugden van ons voetbalvolk op trokken waren. Mede daarom zagen wij ons genooclzaakt geschilde
en doeltrelfende wijze registreert.
leden aan te zoeken voor de lunctie van ,,leider", leden die door
hun overwicht in staat werden geacht de sportbeoelening door junioren
en adspiranten op de meest juiste wijze te doen geschieden.
Zorg voor do jeugd
Behalve onze zorgen met betrekking tot een gezond linancieel be- Teneinde ons te kunnen wapenen tegen het deelnemen aan sport
heer in onze vereniging, waren er tal van vraagstukken op ander door niet lysieke jongere leden, hebben wij hun toelating als lid
gebied welke onze voortdurende aandacht eisten. Sedert ons ver- alhankeliik gesteld van een meclisch onderzoek, een voorwaarde,
blijl aan cle Toekomst nam onze ledenlijst regelmatig in omvang welke wij jaren later in ons Huishoudelijk Reglement hebben optoe
en het was vooral het ieugdige element, dat zich tot de voetbal- genomen.
sport aangetrokken voelde en daarvoor aansluiting zocht in onze
vereniging.
Tecl-mische vorming
Maar, hoewel wij het prettig vonden, dat zovele nog schoolgaande Ook in nationaal verband lzag men de noodzaak in van medische
iongens door middel van Unitas de weg naar het voetbalveld zo

meer in het bijzonder van degenen die geroepen zouden kunnen einde onze spelers, voor zover nodig, de technische knepen van
worden om de eer van Nederiand op voetbalgebied te helpen ver- het voetbalspel en het tactisch inzicht bij de wedstrijdsport bij te
dedigen.
brengen. Het was de oud-Excelsior-speier Grobbe, die door ons
Meer dan voorheen werd gestreeid naar een kern van spelers, waar- werd aangezocht om de oeiening van onze spelers te verzorgen en
uit in voorkomend geval een keuze kon worden gedaan. Onder daardoor te pogen hun sportcapaciteiten op ie voeren.
leiding van de daarvoor in het ieven geroepen Technische Commissie Hoewel wij over de wijze lessen van oetenmeester Grobbe niets
werden de in aanmerking komende spelers voorbereid voor hun dan ioi hadden, mocht ook hij er niet in slagen iuist die spelers tot
moeilijke, doch eervoile taak.
zich te trekken, die zijn aanwijzingen het hardst van node hadden.
Teneinde te kunnen voorzien in de behoeite aan deskundige per- Wij hebben hieruit de minder prettige conc|us|e getrokken, dat de
sonen om ook in het verenigingsverband de technische vorming van doorsnee Hollandse jongen er weinig voor voelt in het bijzijn van
spelers ter hand te kunnen nemen, werd door deze Technische zijn kornuiten beschoolmeesterd te Worden. Zeiis niet door een
Commissie tevens de opleiding van oeienmeesters bevorderd, waar- oeienmeester, wien het heus niet uilsluitend om de bijverdienste ging.
door voetballend Nederland de beschikking zou krijgen over een Het Unitas-bestuur heeft dan ook genoegen moeten nemen met de
kern van gediplomeerde trainers. De toekomst zou ons ieren, dat ervaring, dat het slechts een beperkt percentage spelers is geweest,
deze kern van Nederiandse oeienmeesters voor de ontwikkeling van dat de training met volle overgave onderging.
het voetbalspel een aanwinst van betekenis zou worden. Men kon oi wilde niet begrijpen, dat, indien ook Unitas in haar
Hetgeen niet wegneemt, dat nog tal van clubs, in het bijzonder de milieu een roi van betekenis wilde blijven spelen, het de speiers
beter gesitueerde clubs, de voorkeur bleven geven aan een trainer waren die voor een zo goed mogeiuke llchaamscondltne en een zo
met een buitenlandse naam met een grote dosis routine, doch niet hoog mogelijk opgevoerde voetbal-techniek hadden te zorgen, zeiis
altijd met de gave zijn technische eigenschappen aan anderen over zonder uit het oog te verliezen, dat zij de voetbalsport grootdeels
voor hun eigen genoegen beoefenden.
le dragen.
-I-raining noodzakemk Men kon oi wilde niet aanvaarden, dat ook de vereniging Unitas
tegenover de buitenwereld een reputatie had op te houden, welke
Ook in Unitas-kringen zag men het nut in van de regelmatige door een vroegere generatie na moeizame strijd was gevestigd.
beschikking over een oeienmeester met voldoende capaciteiten ten- Toch zou de toekomst ons leren, dat, om zich in de te spelen wed-
26
1 juni '47. Een snikhete dag. VUC—-Unitas 1-O.
Staande v.|.n.r.: Nol Goedel, Bas v. Duiieien, Frans Rousse, Rienus v. Gelder, Ok Formenoy.
Y
Gebogen: Wim Breur, Jan de Vries, Piet den Adel.
Geknield: Frank Wels, Wim Brik, Jan v. Aartrijk, Jan Ruisch, Nico v. Zuidam en Toon de Lang.

strijd 2 maal drie kwartier ten volle te kunnen geven, een doeltrel- welke onder leiding van Karel Lotsy tot voor ons land even uitlende
training van he! lichaam en zijn organen ononibeerlijk is. zonderlijke prestaties in staat bleek. .
Karel Lotsy
Wat leelden wij, Unitassers, mee, toen Frank tegen Denemarken uit
zijn internationale debuut maakke en mede door zijn toedoen ons
In deze periode — circa 1930 — moesi ook in hei Nederlandse lop- elltal aan een 2-O overwinning hielp.
voetbal een verslapping geconstaleerd worden, welke o.m. toi uiting Wat hebben wij inwendig gejubeld als Frank door zijn enorme
kwam in de resultaien van ons nationale ellial, een verslapping die technische gaven de voeibalmassa in extase bracht en wat waren
onze bondsleiding met haar technische commissie en haar oelen- wij voldaan als Frank blijken gal van zijn nimmer allaiende bescl'1eimeesters
met zorg vervulde. Een verschijnsel, dat een dankbaar denheid en zijn onvoorwaardelijke sportdiscipline.
object werd van de sporipers, welke bij zulke gelegenheden niet Maar, wat voelden wij ons onlstemd, als Frank, in de door ons te
nalaat de oorzaak te zoeken onder degenen die met de leiding spelen competitie-wedstrijden, het slachtolfer werd van de unlaire
van het top-voetbal zijn belast en derhalve verantwoordelijk worden praktijken van zijn tegenstanders, die er kennelijk prijs op sielden
gesleld.
juist hem onschadelijk te maken.
Toen ons voetbalvolk jammerde over de bepaald malige prestaties En, wat voelden wij ons bitter teleurgesield, toen wij moesien
2 april '50. Afscheid van Frank Weis.
Onze voorzitter T. v. d. Anker spreekt Frank toe voor de wedsirijd Unitas—Sparia 3-O.
van ons vertegenwoordigende ellial, was het Karel Lotsy, die de ervaren, dai: Frank het begeerde object werd van tal van top-clubs,
voetbalteugels in handen nam en weer nieuw Ieven blies in het die van mening waren dat Frank in zo'n doodgewone 2e klasser
doodgewaande oranje-team. niet tot z'n recht kwam. -
Zonder mede ie doen aan de verheerlijing van de persoon van Hoewel het vaak een dubbeltie op z'n kani is geweesi, is Frank
Lotsy, dienen wij te erkennen, dat slechts door zijn begeestering en tenslotte toch zijn club, zijn Unitas trouw gebleven en hebben wij
zijn invloed een herboren oranje-ellial is tot stand gekomen, een nog vele jaren mogen genieten van zijn technisch hoogstaande en
elltal dai gedurende verscheidene jaren to! ongekende presiaties vooral eerlijke en correcie spel.
in staat bleek en onze geschokte reputatie op de wereldmarkt met . P|Ie“ige herinneringen
één slag wisl te herslellem Aan alles komt een einde en dus ook aan de ,,hosanna-periode",
In deze periode van hoogconluncluur werden onze lnterland'wed' welke ons nationale ellfal onder leiding van Karel Lotsy had doorstrijden
ingezet met het bekende: ,,Wij zijn niet bang’ en schreeuw- lee“ a| konden wij het moemjk verkroppenl wij moesten
de ons voetbalhongerige yolk om lien doelpunten teen de legem verenigen met de realiteit van hei: leven, ook van hei: voetballeven,
Siandersfndir degoetbalvoel dreigde te Worden geloeem
welke ons dwong tot het samenstellen van minder sterke elllallen en
En, terwql wnlen an Hollander met ons door de radio het beken e he‘ aanvaarden minder goede prestaes_
,,Wij gaan naar Rome" repeteerde, herinnerden de Zwilsers er ons
Terwijl technische commissies, sub-technische commissies en diverse
aan dai ook voeibalroem vergankelijk is. We verloren in Milaan '
technische krachten dokterden aan de alnemende kwaliieit van het
met 3'2 en daarmede ons predlcaal van °n°verwmnelukhe'd' Nederlandse voetbal, beijverden ial van clubleiders zich voor de
Frank wels stabilisatie van het verkregen spelpeil, voor een versteviging van
de interne organisatie en voor het tot meer bloei brengen van he!
Nog nimmer in de Nederlandse voetbalgeschiedenis is de naam van jeugdvoetbal, dat reeds vele jaren tevergeels om meer belang-
Unitas zo vaak genoemd als juist in de hiervoor omschreven hoogtij- stelling had gevraagd, doch door meer urgenie vraagstukken naar
periode.
een laiere periode was verwezen.
Onze Frank Wels, die reeds op zeer jeugdige leeltijd blijk had ge- Meer nog dan voorheen begon men ie beseiien, dat ook in het
geven uit het goede voetbalhout te zijn gesneden, werd waardig voelballeven de toekomst aan de jeugd was. De organisatie van
gekeurd deel uit te maken van de uitzonderlijke voetbalploeg, jeugdtournooien werd een soort hobby van tal van verdienstelijke
27

(1951)
V.|.n.r. staande: A. Goedel, H. de Goey, F. Rousse, A. Krouwel, J. Meijer en T. v. d. Anker.
Gebogen: B. v. Duffelen, P. M. den Adel, J. v. Brouwershaven en A. Smits.
Zittend: A. Voswinkel, W. J. Bats, W. H. Brik, J. Ruisch en P. A. Henke.
clubleiders en vele jeugdleden smaakten het genoegen in zulk een terrein dwong ook de leiders van Unitas tot een te passieve houding,
tournooi van hun technische kwaliteiten blijk te kunnen geven. tot een leidelijk toezien op de grote schare van vergeefs wachten-
Dat voor de leiding van het jeugdvoetbal een omvangrijk aantal de knapen, die brandden van verlangen om zich op het groene veld
toegewijde personen nodig waren, laat zich begrijpen en men mag te kunnen uitleven en zich te ontwikkelen tot een speler waar toehet
a|s een verdienste van deze personen beschouwen, dat de jeugd- komst in zat.
tournooien a|s regel uitmuntten door ridderlijkheid en waardering ye|.de°|d|.|eid
mgr;-git if-:e::*r?n::|:. van overtuigd, dat menig oud-speler aan het De vjetbalspog had zizh mjefzr gewaaks v?nhdT i::gd' dolih oak
ieugdvoetbal met z'n vele goed georgamseerde tournoonen
meest rem herinnerin zal hebben bewaard '
de van egenen ‘e mean en’ a eze leug zlc sec S 1°“ "men
uitleven onder leiding van figuren uit ons zo sterk verdeelde vo|ksp
g g leven. Te veel zag men in bepaalde volksgroepen in de Koninklijke
Buuenhndse conladen Nederlandse Voetbalbond een onuitgesproken gevaar voor de opvoeding
Mede door het lidmaatschap van Frank Wels was de naam Unitas van de niet algemeen georiénteerde jeugd, te veel was men
van mening dat de geestenjke richng van deze jeugd in one a|_
ook buiten onze landsgrenzen een bekende klank geworden, waar- gemene bond niet voldoende mu kunnen Worden gewaa.rborgd_
van het ondememende U“itas'bestu"" gebruik maalde voor het Onder de invloed van deze eenzijdige stromingen kwamen nieuwe
spelen van wedstrijden tegen buitenlanders. Van deze buitenlanders voetbaumnden tot stand. t_w_ de R°°ms_ka‘h°|ieke {ederam de
noemen wij de Diirener Sportclub en Miinchen Gladbach, prettige Arbeidemsportbond en de christehjke voetbalboni
tegenstanclers en voortreftelijke gastheren, hetgeen tot ui-ting kwam Gedurende een ieeks van iaren hebben deze bondem aan de hand
bi] °“5 te9e"bez°ek' de eere bmtenlandse toer van Un“as' van eigen voorschriften en eigen wedstrijdprogramma's, cle belangen
wijlen Jan de vrie5' in ‘eke de Organisamr van deze toer’ was
van oordeel, dat de herinnering aan deze buitenlandse toer a|s een
gediend, niet alleen van het individu, doch meer in het bijzonder van
de richng waartoe zij van huis uit behoordem
glanspunt in de Unitas-geschiedenis zal blijven voortleven, onclanks |n hoeverrel a|s gevolg van deze geestenjke scheming, drang werd
he‘ {em dat de beide gespeelde Weds"'ijde"'d°°" °"s Werden yer‘ uitgeoefend om bepaalde spelers aan het z.g. neutrale voetbal te
|°re"'
onttrekken, zullen wij in dit teestelijk verbancl onbesproken laten.
Naast deze Duitse clubs dienen wij te noemen de Belgische 1e k|as- Beheurd meet echter Worden‘ dat wij in 1940 de vijandejke
‘er R-C5“ B""9e°i5- welke wii ‘er gelegenheid van ons 35'ia'i9 bezetters nodig hebben gehad om weer tot een sportieve éénheid
bestaan mochten ontvangen. Qndanks het technisch hoger staande te gerakem
-
mede uit naar de sportieve ontwikkeling van de lagere elttallen, al In deze periode van verdeeldheicl zocht het Unitas-bestuur naar
kostte het vaak hee| veel moeite om het jongere voetbalvolk, dat middelen om althans binnen de grenzen van het clubverband de zo
gedurende de laatste jaren aanzienlijk was toegenomen, het ge- zeer gewenste éénheid te bevorderen.
wenste voetbal-emplooi te verstrekken, mede tengevolge van het Ons clubblad ,,De Unitasser", dat in 1926 op 2-jarige leettijd ter
chronische gebrek aan een verzorgd speelterrein en de beschikbaar- ziele was gegaan, beschouwde men a|s één der middelen om dit
heid van personen, die bereid waren aan dit belangrijke onderdeel doel te bereiken. Aan wijlen Jan de Vries, één der meest populaire
van ons clubleven leiding te geven.
en invloedrijke figuren uit het Unitasleven, komt de verdienste toe,
De toekomst is aan de ieugd, ook het bestuur was daarvan over- de stoot te hebben gegeven tot de wederuitgifte van dit zo gaarne
tuigd, doch men miste de gelegenheid om dit schone gezegde af- gelezen ciubblad en a|s wij thans, dank zij de regelmatige mededoende
te bevorderen, men miste de moge|ijkheid om het omvang- werking van enkele top-tiguren en onder de gedegen leiding van
rijke contingent jongere leden regelmatig aan het werk te zetten, een speciale clubblad-commissie, ons lijtblad maandelijks in de bus
zowel in oeten- a|s in wedstrijdverband. vinden, dan mogen wij dit gerust voor een groot deel toeschrijven
De toekomst is aan de ieugd, doch het bezit van anderhalf sport- aan het initiatief van deze nimmer te vergeten Unitasser.
28

Juist in deze periode, toen ons clubleven de vorm van volmaakt- in ons grote voetbalgezin, te meer waar deze uitwassen als regel
heid ging benaderen en wij ons ten volle konden geven aan de steunden op buiten het bondsverband staande financiers en... op
innerlijke versterking, bleek het bezit van een behoorlijk cluborgaan van niets wetende clubleiders.
van onschatbare waarde, zells al moet men daarbij in aanmerking Het pleit voor de geratlineerdheid waarmede dit ontoelaatbare seminemen,
dat het pad van de clubblad-redactie niet altijd over rozen amateurisme werd geleid, dat dit spel gedurende een reeks van jaren
ging, zells al meenden velen onzer leden niet geroepen te zijn voor kon worden gespeeld, zpnder dat het waakzame bondsbestuur reden
het bijdragen van het bekende steentje.
kon vinden om tot een radicaal ingrijpen over te gaan.
Juist in deze tijd, toen het nodig bleek meer dan voorheen onze Eerst vele jaren later, toen de overtreders zich ook buiten de grens
aandacht te besteden aan de mentale vorming van een komende van hun geheimzinnige gebied waagden en daardoor hun bereidjeugd,
zagen de leiders van Unitas in een goed verzorgd en vooral heid tot betaling van spelers openlijk propageerden, greep het
opvoedend cluborgaan een machtig middel om de sport tot de Gor- bondsbestuur krachtig in.
cumse jeugd, de jeugd tot de sport te brengen.
Om reeds kort daarna tot de conclusie te komen, dat dit ingrijpen
slechts een lormeel gebaar was. De zucht naar het geld had zich
De zuchl naar geld reeds te ver ontwikkeld.
Men mene echter niet, dat alles wat in onze voetbalgemeenschap W5] besmnden 4° ha‘.
leelde, koek en ei was. lntegendeel.
Langzaam maar zeker ontwikkelde zich ook in ons kleine voetbal- onder deze tekenen van verwording onder clegenen die de beoelewereldje
een geest, welke men als het begin kan beschouwen van ning van het voetbalspel tot nog toe als een welkome ontspanning
het latere betaalde voetbal. hadden beschouwd, ging Unitas zich voorbereiden op de viering
De pogingen om zich meester te maken van de meest prominente van haar 40-jarig bestaan. ‘
spelers enerzijds en de angst voor het verlies van deze topliguren Hoewel de sportieve resultaten der laatste jaren niet zo daverend
anderzijds, brachten de moreel zwakke clubleiders in de verleiding waren geweest en de algemene stemming in overeenkomstige zin
om, in strijd met de van bondswege vastgestelde amateursbepa- was beinvloed, was de clubgeest gelukkig nog vaardig genoeg om
lingen, aan de wensen ol eisen van de daarvoor in aanmerking ko- een leest te gaan vieren, dat in overeenstemming zou zijn met de
mende spelers, die het begrip "amateur" reeds uit hun gedachten door haar in die 40 jaren gevestigde reputatie.
hadden verbannen, tegemoet te komen. Trots de tegenslagen der laatste jaren werden er nog Unitassers
Het laat zich begrijpen, dat het bondsbestuur, dat de handhaving gevonden die bereid waren de geschiedenis van onze goede club
van de vastgestelde voorschritten ten koste van alles wenste te aan een speciaal .lul:>ileum-nummer van ons cluborgaan toe te verbevorderen,
een moeilijke strijd had te voeren tegen deze uitwassen trouwen, terwijl de revue ,,Hoera, Gorkum lacht weer", samen-
Mé
",-C/
. NW.‘/I,
80*“
,,Klemvast". Rousse bemachtigt de bal in de wedstrijd Unitas—CVV 1-1 (14 sept. '52).
Wim Bronkhorst en Jaap Wildschut l

gesteld voor en door Unitas, voor cle juiste ieeststemming zorgde. dat ook onze top-spelers slechts mensen zijn met menselijke ge-
De sportieve noot van dit jubileum werd gevormd door een ere- breken en tekortkomingen, mensen die, evenals ieder ander, onderwedstrijd
tegen AGOVV en een wedstrijd tegen het Rotterdamse hevig zijn aan de natuurwetten des levens.
Excelsior, de club van Grobbe, die ons als trainer zovele belangrijke Onder deze omstandigheden werd het vertrek als beroepsspeler
diensten had bewezen.
naar het buitenland van Bakhuys, als een soort landverraad aange-
En, het spreekt haast van zelt, dat ook bij dit jubileum onze aan- merkt.
hangers, die zich tot voor kort als "Supporters-vereniging" hadden Veel tijd om zich in bondskringen te beraden over de te nemen
aangediend, zich niet onbet|,|igd lieten. De meer dan doelmatige maatregelen tegen de onmiskenbare voetbal-devaluatie kreeg men
afrastering om ons speelveld is daar het bewijs van.
niet.
Tot degenen die tijdens dit jubileum voor hun bijzondere verdien- Donkere wolken pakten zich samen aan de poiitieke hemel, waarsten
werden onderscheiden behoorden J. de Vries en C. Verduin, door de belangstelling voor onze nationaie sport naar het tweede
twee Unitassers door dik en dun, die ons helaas te vroeg zijn ont- plan werd teruggedrongen. Er dreigde ooriog.
vailen.
Tegenstellingen
Oordelen en veroordeleri
Ook aan het kleine volkje, dat door Unitas werd gevormd, ging het
Hoewel tal van bondsiunctionarissen, redacteuren van sportperio- spook def verdeewheid niet v°°rbij_
dieken met hun nijvere medewerkers en vele insiders op voetba|- Qok in Unitas broeiden onenigheid en tegenste||ingen' we|ke op
gebied naarsg speurden naar de Ware °°"zake"' k°" me" niet het interne clubleven een onaangename invloed uitoetenden.
verhinderen, dat ons voetbalpeil zich in daiende lijn bewoog, het- Het was onze tegenwoordige Ere_v°orzmer' Banus Meijen die in
geen zich vooral manitesteerde in de te spelen interland-wedstrijden. conict geraakte met A_ de long, de man die ook gedurende de be_
Zeer ten onrechte werd dit verschijnsel op rekening gesteld van zeingsiaren een voor Unas {uneste ,.°| zou gaan spe|en_ '
de Technische- en de Keuze-commissie, die na een jarenlange pe- De Mgemene Vergadering van 1938' we|ke gehee| achter Bahus
riode Va" °nbe9"e“sd h°5a""a thans het kruis der °“9ez°"de k"i'_ Meijer stond, kon er niet in slagen deze zo belangrijke Unitas-tiguur
ek m°e5te" d"a9e"- als bestuurslid te behouden.
De spelers, die gedurende een reeks van jaren door de voetba|- Meijer ging en met hem een dee| van onze gezonde dubgees
mass’ °P eve" °"9ez°"de Wijze Wam" beiubeld en "em"-‘rd: k°"'-1°" hetgeen zich vooral openbaarde tijdens de door Unitas gespeelde
gee" genade meer Vinden °“d°" het °°9 Va“ de duizenden die hun wedstrijden, een min of meer ziekelijk verschijnsel, dat slechts getavorieten
slechts wilden zien winnen, zelts zonder zich te realiseren, |eide|ijk kon Worden besedem
~a
~x
_ 1»,
Gelukkig gingen deze narigheden aan onze junioren grotendeels
voorbij. Ons A-elttal, waarin we naast Jan v. Brouwershaven en
Frans Rousse ook Arie Roza en Adri Vreeswijk aantroffen, werd
kampioen van haar afdeling met 35 punten uit 18 wedstrijden en
met de doelcijiers 111-6.
Met zulk spelers-materiaal kreeg Ok Formenoy, die als trainer werd
geéngageerd, een dankbare taak.
Een tweede wereldoorlog
De mobilisatie van onze weermacht veroorzaakte een ware ontreddering
‘van het Nederlandse voetbalwezen, in het bijzonder van de
vele wedstrijdprogramma's.
Evenals in 1914 werd ook thans een noodcompetitie ingesteld zonder
promotie- of degradatiekansen, een competitie waarvan vrijwel alle
clubs met hun uiteraard verzwakte elttallen deelnamen.
Evenals in 1914 werd de overschrijving van spelers op zeer soepele
wijze toegepast, waardoor verscheidene clubs zich tijdelijk konden
versterken met spelers, die vaak ver van huis hun militaire plicht
moesten vervullen.
Het spreekt voor zich zelf, dat onder deze omstandigheden de ware
clubgeest te lijden had en tal van clubs niet de kracht konden opbrengen
om weerstand te bieden aan de dreigende verslapping,
welke zijn oorsprong vond in de geschapen situatie.
Het gebrek aan werkelijke en gezonde spanning, de vaak alles
beheersende factor in het wedstrijdwezen, dreigde de voetbalsport
te degraderen tot een secundaire bezigheid waarvoor de be|angstelling
van overeenkomstig gehalte bleek.
En hoe ons nijvere bondsbestuur zich ook weerde om onze sport
op het gewenste peil te houden, het kon niet verhinderen, dat men
zich geleidelijk ging verenigen met de gedachte, dat alle pogingen
tenslotte toch slechts negatieve resultaten zouden opleveren.
Het was deze gedachte welke aan de wilskracht en de voiharding,
welke in de voorbije jaren onze sterkste wapens waren geweest,
veel atbreuk deed.
Doch eer wij ons bewust werden, dat ons voetbalprestige op het
spel stond, brak op 10 mei 1940 de 2e wereldoorlog uit, waardoor
alle belangstelling voor de sport vooriopig werd gedooid.
Herstel van de eenheid
Door dit meest ernstige wereldconflict met zijn aischuwelijke ge-
,,Naast!|" volgen was ook in onze club de gedachte aan voetbal voorlopig
Frans Rousse in actie in de wedstrijd UVS—Unitas 1-2 (6-4 '53). verbannen.
30

Anti-Nederlandse druk
E1:
Het pleit niet voor de geste van ons voetbalvolk, dat zulk een
eenheid slechts tot stand kon worden gebracht onder de druk en de
heerszucht van de bezettende macht.
Op bevel van Hitler en zijn gelijkgeschakelde trawanten in ons land
kwam op 1 augustus 1940 de lusie tot stand tussen het neutrale- en
het conlessionele- en arbeidersvoetbal, terwijl aan onze bond het
predicaat ,,Koninklijke" werd ontnomen.
Ook aan deze eenheidsvorm van onze voetbalbond kon de bezetter
geen onbeperkt vertrouwen schenken, waarom ons leidende voetbalorgaan
onder toezicht werd gesteld van een nationaal-socialistisch
georiénteerd Nederlander, die voor de uitoelening van deze bi]-
zondere lunctie de medewerking genoot van tal van liguren die
de belangen van de Nederlandse sport op vaak onvaderlandse wijze
behartigden.
Door dit College van gemachtigden werd een bepaald onaangename
druk uitgeoelend op het Nederlandse verenigingsleven en het laat
zich begrijpen,-dat onder dit pro-Duitse regiem het verzet geleidelijk
toenam, hetgeen op min of meer gecamoufleerde wijze tot uitdrukking
kwam in de nog verschijnende clubperiodieken. -
Een soort verzet, waarin het handlangerscollege aanleiding zag om
de uitgilte van clubbladen te verbieden.
Eén van de vele middelen om ook het sportleven te dringen in een
vorm, welke slechts door weinigen in ons land werd begeerd.
Unitas llep leeg
Qok aan onze vereniging, welke zich tot voor dien nimmer op politiek
terrein had bewogen, zou de terreur van de uit het lood geslagen
Nederlanders niet onopgemerkt voorbij gaan.
in de niet-herbenoeming van ons bestuurslid A. de Jong, vond men
in NSB-kringen aanleiding ons te verdenken van een politieke hetze
tegen de NSB, waarvan ook de .long deel uit maakte.
Het werd een strijd om recht en rechtvaardigheid tussen het wakkere
en moedige Unitas en de vertegenwoordigers van Mussert, die hun
waandenkbeeld niet wensten prijs te geven, een strijd welke een
voorlopig einde bracht door de benoeming als ,,gemachtigde" over
de vereniging "Unitas" van het ex-bestuurslid de .Iong.
Een benoeming, welke voor nagenoeg alle leden van onze vereniging
aanleiding was om als lid te bedanken, waardoor Unitas als
voetbalvereniging tijdelijk werd uitgeschakeld.
Tijdelijk, omdat de bondsvoorzitter, wijlen Dr. van Prooyen aan
Unitas de verzekering had gegeven, dat zij weer in dezellde klasse
zou worden opgenomen, zodra de omstandigheden zich in een voor
Unitas gunstige zin zouden wijzigen.
"Unitas zal herrijzen, mannekel"
Z0 schreel één onzer juniorleden in zijn opzegging als lid van
Unitas aan de NSB-gemachtigde, waardoor deze ieugdige roodbroek
V¢l°X—Unlla§ 3'4 (15'2'53)- R°l-55¢ 9ePa$$ee"dl uiting wilde geven aan zijn vertrouwen in de clubgeest, welke ons
heett gebonden tot één eensgezinde voetbaltamilie.
En . . . hij heeft gelijk gehad ookl
Uitermate moeilijke tljd
Te zeer werden onze gedachten in beslag genomen door het lot van
onze naaste verwanten, onverschillig ol zij als militair hun militaire Ook zonder deelname van Unitas werd het competitieprogramma
plicht vervulden of als niet-militair het slachtotter dreigden te wor- van de niet Koninklijke voetbalbond algewerkt, waarbij het vervoer
den van het 5-daagse oorlogsolfensiel van een niets ontziende van spelers en functionarissen nieuwe problemen opriep toen de
nabuurstaat.
bezetter het nodig cordeelde om op nagenoeg alles, wat als ver-
Eerst een maand later kwam Unitas in vergadering bijeen om de voermiddel kon worden aangemerkt, beslag te moeten leggen, zoverheugende
tijding te vernemen, dat in die 5 oorlogsdagen geen dat het gebruik van ,,paard en wagen" weer geleidelijk toenam
onzer laden enig letsel had bekomen,
evenals dat van de ,,rijwielen zonder banden”.
Het was op deze gedenkwaardige vergadering, dat" Baltus Meijer, Naast het gebrek aan vervoermiddelen was daar nog het probleem
die tot dusver met A. de Jong op voet van oorlog had geleeld, ver- van het spel-materiaal, dat door de steeds toenemende eisen van de
klaarde in de oorlogsdagen tot de overtuiging te zijn geraakt van bezetters, schaarser, slechter en duurder werd.
de kleinheid aller dingen en daarin voor zich zell aanleiding had Om dan nog maar te zwijgen van de geleidelijke vermindering van
gevonden om alles te liquideren wat hem van personen in Unitas het voedselrantsoen, dat van niet geringe, nadelige invloed was op
scheidde.
de lichamelijke weerstand van het individu en meer in het bijzonder
Een gebaar, waarom vreugde heerste in onze vereniging, vreugde van de beoelenaars van sport.
om dit herstel van de eenheid, welke door de naam Unitas zo Tenslotte werden de voetbalwedstrijden, naarmate het produktietretlend
wordt gesymboliseerd. vraagstuk nijpender werd, door de Duitsers benut om mensen te
31

vangen voor de gedwongen arbeidsinzet in het Dnitse industrie- opbouw!
gamed‘ Men zal beseifen, dat het sportwezen, dat vooral in het laatste
Zodat het deelnemen aan- en het bezoeken van voetbalwedstrijden I . I h b k . h d . b ‘
beschouwd oor ogsjaar zo enorm vee van aar ete ems a moeten |n oe en,
a S een "S g ' slechts geleidelijk in normale banen kon worden geleid.
wachten he‘ der bevriiding Te veel werd er getreurd om degenen die, hetzij als gevolg van het
oorlogsgeweld, hetzij als gevolg van ellende en ontbering van ons
Men zal begrijpen, dat de iunctie van ,,gemachtigde" van de heer de ware" weggenomem
Jong weinig te betekenen had omdat nagenoeg alle leden besioten Te vee| gingen onze gedachten uit naar de ve|e sportmakkers die
he‘ Hdmaatschap Va“ Urmas °P te ze99e"- naar Duitsiand waren weggevoerd en helaas nimmer terugkeerden
Eerst i“ "°"embe" 1942 kwam er ee" ehde aa" hat U"ita5"NSB' Te veel moest er worden gedaan om de verwoeste terreininrichtingen
conflict, nadat op initiatiei van Gorcums burgemeester een geheel weer in bruikbare toestand re brengem
""9"" bestuur was 5am°"9e5te|d' Waa"d°°' °°k de "'“'|°°d Va" de Te veel waren de voetballeiders vervuld van de vraag op welke wijze
heer de Jong als gemachtigde werd omzeiid.
de vele verenigingen konden worden tegemoet gekomen en in staat
Onder leiding van Baltus Meijer, die als leider van het oorlogs- konden worden geste|d hun Spoieve taak te gaan hervaem
kabinet was aa"9e1°°ht- 9i"9 Umtas Weei aa" de 5'39 9"! h°eWe| De ieidende voetbalbond, die reeds vrij spoedig weer ,,Koninklijk"
de sportieve resultaten aanvankelijk niet daverend waren, was het - we,-d kreeg een vee| omvaende taak re vervu||en Er moest vee|
be9"iP 5aamh°"i9heid i" belanwijke maie t°e9e"°me"- georganiseerd of gereorganiseerd worden en er moest vooral veel
Dit was de Wins‘ d°°r Unitas 9eb°ekt in hei verzet tegen de when‘ steun worden verieend aan de ontredderde voetbaigemeenschap.
ding van ons rechtvaardigheidsgevoel.
Het 45-jarig bestaan, dat onder normale omstandigheden in 1943 Nieuwe 19'9"‘
zou zijn gevierd, ging onder de invioed van de cultuur-depressie, Op de dag, welke een einde bracht aan 5 jaar ellende en onderthans
nagenoeg onopgemerkt voorbij.
- drukking, stond Unitas voor een zeer moeilijke taak, het herstel
Naarmate de nederiaag van Hitler c.s. zich ging voltrekken, werd van de verwoeste grasmat en de opbouw van de terrein-accommohet
leven met de dag moeilijker en meer riskant en slechts door tijdig datie, welke kort voor de bevrijding ten prooi was gevalien aan de
onder te duiken kon men zich onttrekken aan de greép van een mee- wraaklust van de bezetter en zijn zwarthemd-satellieten.
dogenloze bezetter.
Het noodbestuur sloeg de handen ineen en dank zij de voortvarend-
Dit leven vol zorg, onzekerheid en steeds toenemende angst was heid van deze schare van Unitasgetrouwen, kon in augustus 1945
dan ook de oorzaak, dat in 1944 het sportleven geheel werd lam een aanvang worden gemaakt met de zo lang ontbeerde wedstrijdgelegd.
sport.
Er restte ons, terwijl men gebukt ging onder vernedering en ont- Maar. .. met de terugkeer van meer normale omstandigheden kwabering,
niets anders dan te wachten op het uur der bevrijding.
men ook de problemen weer aan de orde.
32
Zwijndrecht—Unitas O-3.
Unitas kampioen 2e kl. Apr. '56.
Henk v. Horik, Henny Moi en Teun Ooms gaan per benenwagen. Jaap Wiidschut, Harry Hentenaar, J. v. Brouwershaven
en Wim Brik zijn in hogere sieren. Trainer den Haan lacht tevreden.

l
Lachende kampioenen in Zwijndrecht.
V.|.n.r.: H. de Goey, C. Golverdingen, V. de Grooi, J. Wildschut, Th. v. d. Dool, W. Bats, J. v. Brouwershaven, H. Hemenaar,
H. v. Horik, T. v. d. Anker, C. de Haan, H. Moi, T. Rovers, D. v. Ecl

l
werd gesteld en reeds thans een probleem dreigt te worden omdat mende spelers aan hun club te binden, teneinde hen de uittocht
het terrein aan de Toekomst toch weer aan de toekomst geollerd naar het buitenland te versperren.
zal moeten worden. En, olschoon de bondsleiding steeds waakzaam bleef, kon zij niet
Tussen onze zorgen voor uiterlijke noodzakelijkheden door, vonden verhinderen, dat zich, vooral in het zuiden des lands, praktijken
wij bovendien gelegenheid ons voor te bereiden voor de viering ontwikkelden, die ons de richting leerden kennen waarin het Nedervan
Unitas’ gouden leest. Iandse voetbal en meer in het bijzonder het voetbal aan de top,
Dit leest, waarin Gorcum en Unitas zich van hun beste zijde hebben zieh ging bewegen.
doen kennen, werd een gebeurtenis, zoals men in de rood-witte Het waren de clandestiene betalingen welke enige jaren later werlamilie
nog nimmer had beleeld.
den benut als argumenten voor de invoering van hetvbetaalde voetbal.
i
,,Een samenspel van saamhorigheid, ondernemingsgeest en waarachtige
clublielde", zoals een objectieve liguur uit het Nederlandse
Van Tilburgl Bezielende liguur
voetbal ons gouden jubileum typeerde.
,,Gorcum helpt Unitas", zo diende zich het uit Gorcums burgerij gevormde
comité aan een comité dat door de aanbieding van een gestelde amateursbepalingen aan zijn voetballaars lapte om zich
modern ingericht elubgebouw lde laatste herinneringen aan de slaande le kunnen h°"'de" le mldde“ Va" een w°°ll9e '°°lbal'
vemielzucht van de niets ontziende bezeel, voor goed werden wereld, wijdden de amateursclubs zich op voorbeeldige wijze aan de
Terwijl men in bepaalde kringen van ons voetbal de in 1926 vastuitgewist.
sportieve ontwikkeling van de jeugd die reeds vroeg haar hart aan
de voetbalsport had verpand.
Uluoch‘ der p'°mlnenten Ook Unitas behoorde tot de vele clubs, die aan de verbreiding van
Mede tengevolge van de vastberaden houding van de bondsleiding de 5P°l'i °"del' de leugd me" belekels l1°el

Unitas had opgebouwd tot een gerespecteerde vereniging in en 1
buiten Gorcum, de krachtige liguur die Unitas Wilde zien als een “ if
eenheid van mensen die het lidmaatschap als een onclerscheiding
beschouwden en bereid waren de eer en goede naam van hun club
onder alle omstandigheden te verdedigen.
Hij was de bezielende liguur van een vereniging van ware vrienden
in wie hij de begrippen voor sportmanschap en gezonde discipline
verenigd wilde zien.
Recht en rechtvaardigheid vormden het richtsnoer van zijn leven
en wij zijn er van overtuigd, dat de jaren welke hij als gijzelaar in
St. Michielsgestel heelt moeten doorbrengen, de moeilijkste van
zijn leven zijn geweest.
Velen onder ons zullen het als een voorrecht hebben beschouwd,
de vereniging Unitas, onder zijn leiding, te hebben mogen dienen.
De Beroepsvoetbalbond
Het is te verklaren, dat het amateursbeginsel, zoals dit omstreeks
1925, door het kabinet-Kips was gedelinieerd en door de hoogste
macht in onze bond was aanvaard, in bepaalde kringen niet langer
kon worden erkend, omdat dit beginsel hun vrijheid van handelen
in de weg stond en de exploitatie van de voetbalsport verhinderde.
ln het besel, dat men met de als conservatiel aangeduide voetbalbond
nimmer tot overeenstemming zou geraken, werd in het Zuiden
des lands, onder Ieiding van de heer Joosten, het initiatief genomen
tot de oprichting van de Beroepsvoetbalbond.
In nagenoeg alle gewesten van ons land werden, onder de auspicién
van de nieuwe bond, een nog bescheiden aantal beroepsclubs opgericht
en het behoelt niemand te verwonderen, dat deze clubs uvoetbal gee“ een ander gezichtu
werden bevolkt door vele prominente spelers, die eindelijk de kans Unitas_Ve|oX o_1_ Maart '57_
grepen om hun voetbalcapaciteiten in geld om te zetten.
Wim Brik in actie, Paul Kuipers op de achtergrond.
En het zal ook niemand verwonderen, dat de oprichting van deze
clubs onrust veroorzaakte in de amateurclubs, die verscheidene
van hun beste spelers naar het beroepsvoetbal zagen verdwijnen.
Onrust ontstond er eveneens onder de leiders van de l(.N.V.B., die "aleVl|‘l9 Va" het aa"Vaal'de amal°\"’$be9l"$°l Qeheel in 0VeFee"'
machteloos stonden tegenover de nieuwe voetbalstroming.
5tem"\i"9 Wife" mel de lil"e-
Terwijl in de topclubs van het amateurvoetbal de alarmklok werd Nu d|,|;,_____ bgQaa|d yQgQba|
geluid en naar middelen werd gezodht om aan de uittocht van
Na de oprichting van de beroepsvoetbalbond en de uittocht van
jflelers naar hel bfrevoelball hfl ho“: le ktunge: l€le::n' b amateurs naar de daarvan deel uit makende clubs, was het de pers
was men er zlc ll voor. aa van . ewus d ' . a sec S een k e en meer in het bijzonder de sportpers, welke zlch al vroeg ol het
pajtlide vorm van samenwerkmg hen ull e Impasse zou unnen niet in strijd met de realiteit van ons volk was, zich nog langer te
re en' verzetten tegen het verlangen van verscheidene clubs om tot de
Het stempel van Meiier invoering van betaalde sport over te gaan.
Het waren deze clubs die het bondsbestuur trachtten te overtuigen
Men zal begrijpen dat de hiervoor genoemde onrust in de kringen
van de onhoudbaarheid van de geschapen situatie en een campagne
van het lagere Nederlandse voetbal zich belangrijk minder openln
de boezem der belangenverenigingen trachtten voor- en
ontketenden welke gericht was op het gedeeltelijke prijsgeven van
baarde dan bl] het top-voetbal. .
het onbaatzuchtnge voetbal.
De wetenschap, dat het lagere voetbal slechts bi] u|tzonder|ng zou
tegenwor
en "a geroom ' °°r e menagers van e eroepsvoe a’ standers elkander te overtuigen van de voor- en nadelen van het
veroorzaakte een soort berusting in de ontstane toestand, een berusbetaalde
voetbal, waarbij naast het amateurbeginsel ook het geting
welke in sommige kringen tot onverschilligheud ultgroende.
vreesde gevaar voor een naar de amateurclubs verschoven uittocht
Wu mogen ons gelukkg pruzen, dat er In onze veremgmg geen uueraard belangrijke rol speeldel
beruslmg ol onverschllllgheld vlel waar le nemem al meet men Na een lel ollensief van een hecht blok van voorstanders en een
erkennem dat het in hooldzaak
I
cle leldende
I |
gure“ waren’ die zich vrij slap verzet van het verdeelde
u i lit ltll lagere voetbal -I werd in het najaar
de moelle gelroosllen om de ontwlkkelmg van dlt suk realel van 1954 besloten tot de lnvoer van het seml-prolessnonalisme en
op cle voet te volgen ' k h h' d h slaagde een speciale urgentiecommissie er in de noodzakelijk geachte
ol zou mlssc len e oorzaa lervan gezoc l moe en wor en in e overeenkomst met de beroepsvoetbalbond tot stand te brengen.
leit, dat Baltus Meijer reeds verscheidene jaren één der hooldliguren De Nederlandse voetbalhemel althans voorlopig
b d l1 d
was in de krmgen van het z'g' la‘-1°" voel al en In eze oe amg' klaard. Het toekennen van geldelijke uitkeringen aan spelers was geen
heid het aanvaarde amateursbegmsel onder alle omstandlgheden . . .
overtredlng meer en aan vroegere dellnquenten werd
wenste
zells amnestle
te eerbiedigen?
verleeni
Dezellde Balms Mailer dle gedurende een halve eeuw in Unitas Er was weer rust in de Nederlandse voetbalgemeenschap
een rol
al
van zeer grote betekenis heelt vervuld,
bood
die meer
de
dan 40 . . . . .
meuwe s|tuat|e nog ru|mschoot gelegenheld voor het oplossen
jaren deel nam
van
aan de leldmg, waarvan een groot aantal jaren . . .
de hlerdoor In het leven geroepen |nterne problemen.
als voorzitter, de man die om zijn buitengewone verdienste in 1950
tot Ere-voorzitter werd benoemd en ook in deze hoedanigheid voor .
.. .. Promohe naar de 1e klas amateurs
z|_|n club een bljzondere steun betekent.
Het behoett dan ook niet te verwonderen, dat de ontwikkelingsgang De verschuiving in de competitie-indeling, welke een gevolg was
in Unitas het stempel droeg van deze markante figuur en dat de van de gewijzigde situatie, bracht de vereniging Unitas in een geopvattingen
van onze vereniging betrellende de handhaving en cle zelschap, dat voorheen als de 3e klasse werd aangeduid.
35

En, hoewel wij moesten berusten in de gevolgen van een door de betrekkelijk Heine schare van gangmakers en belanghebbenden werd
bondsvergadering genomen besluit, kon ons deze indeling slechts benut om de vermaterialisering van de voetbalsport tot een feit te
matig bekoren.
maken.
Gelukkig bleek de stemming hierdoor allerminst te hebben geleden, Een periode van 5 jaren werd nodig geacht om vast te stellen in
hetgeen tot uitdrukking kwam in het behalen van het aide|ings- hoeverre het betaaide voetbal in zijn huidige vorm als efficient zou
kampioenschap en de daarop volgende promotie naar de 1e kiasse kunnen worden beschouwd en in hoeverre de Bij het betaalde voetvan
het amateurvoetbal.
bal aangesloten clubs, op grond van hun "bedrijiszekerheid" als zo-
Een promotie, welke van harte werd toegejuicht omdat we ons weer danig zouden kunnen worden gehandhaaid.
thuis voelden onder onze vroegere tegenstanders op het groene Doch reeds thans heeft men zich verenigd met de conclusie, dat
veld.
de categorie betaald voetbal belangrijk zal moeten worden besnoeid.
Maar tevens een promotie met een tikje wantrouwen omdat we een Reeds thans vechten tal van clubs met een respeclabele reputatie
gewettigd vermoeden koesterden, dat ook Unitas wel eens zou tegen een dreigend noodlot, zoekend naar wegen en middelen om
kunnen gaan behoren tot de ongewilde leveranciers van spelers de begane misstap ongedaan te maken, zich verzettende tegen de
aan de clubs, die een vrijwel onbepaalde vrijheid hadden gekregen weg terug of . .. ondergang.
om zich de spelers van hun keuze aan te schaffen tegen een door De restanten van wat eenmaal een kerngezonde vereniging, een
het bondsbestuur vastgestelde vergoeding. vriendenclub van onbaatzuchtige sportbeoefenaars was, overlatend
Een vermoeden, dat werkelijkheid werd toen reeds in het voorjaar aan degenen die of niet waardig werden gekeurd het shirt van de
van 1957 enkele onzer spelers de aandacht trokken van enkele clubs semi-prof-speler te dragen of de voorkeur gaven aan het pure genot
uit het super-voetbal, die de aan hen toegekende bevoegdheden van het amateurvoetbal en uit dien hoofde de statutaire verantwoorgebruikten
als inleiding voor hun verdere benaderingspogingen, die delijkheid voor een sportieve en/of materiéle likwidatie van hun
door hun aanbiedingen de graad van vrijwilligheid bij de kandidaat vereniging hebben le dragen. '
s“m"|ee"de"'
Een bittere ervaring gepaard aan een volslagen rechteloosheid, welke
Bescherming van het amateur-voetbal
resulteerde in het brengen van ons eerste otter aan het betaalde De Ve|'e"i9i"9 Uiias "139 lid‘ 99"-'kki9 Priilen *9 beh°\’e" t°t de
voetbal.
amateurclubs, welke reeds véér de tot standkoming van het betaalde
voetbal met klem te hebben gewezen op de onvermijdelijke te|eurstelling
welke op een ondoordacht oi zelis roekeloos besluit tot
De weg terug
Het betaalde voetbal, dat naar onze mening was geboren uit een overgang naar het semi-prof-voetbal moest vo|gen.' Bij meer dan
abnormale samenleving in de grote voetbalbond, de vrucht van één gelegenheid is door ons gewezen op de onherstelbare toestand
verhoudingen welke slechts door weinigen werden gewenst, ver- welke zou ontstaan, nadat de clubs met het grote banksaldo en de
houdingen welke als ,,rea|iteit" werden bestempeld en door een duur betaalde spelers zich zouden hebben verzekerd van de groeien-
4 W ’; . ' - ""*

.
,5; '~ =;~\

Het pleit voor de vasthoudendheid van het hiervoor bedoelde spook, teurvoetbal, zelts al zal deze weg terug voor haar een zeer moeilijke
dat de vereniging Unitas thans — we schrijven 1958 — voor de zijn.
zoveelste maal wordt bedreigd in het bezit van het terrein dat zij En nu het amateurvoetbal.
thans circa 36 jaren in gebruik heett.
Het valt niet te ontkennen, dat, sedert de invoering van het betaalde
Het ziet er naar uit dat het terrein aan de Toekomst in de naaste voetbal en de daaruit voortgevloeide uitdunning der publieke betoekomst
aan de stadsuitbreiding ten otter zal vallen.
langstelling, tal van amateurclubs een moeizaam en weinig voldoeln
het uitbreidingsplan voor Gorcum is, ten behoeve van Unitas, ning gevend bestaan voeren.
een complex sportterreinen geprojecteerd, dat ons het verlies van Een bestaan, waarvan de mogelijkheid momenteel athankelijk is van
ons tegenwoordige terrein zal moeten doen vergeten.
de voetbal-toto, een toevallige bron van inkomsten, welke onder de
ln de omgeving van de verkeerscirkel nabij de oprit naar de nieuwe huidige omstandigheden van harte welkom is.
brug over de Merwede zal een inrichting tot standkomen, welke Oi het amateurvoetbal in de toekomst in staat zal zijn zijn sportiefeen
volledige compensatie betekent voor hetgeen wij aan de Toe- sociale taak, welke uiteindelijk gericht dient te blijven op de opkomst
zullen moeten achterlaten.
voeding van de jeugd, zal naar onze mening grotendeels alhanltelijk
Een commissie van kopstukken uit de Unitastamilie heett tot taak zijn van de wijze waarop de overheid, welke te lang werkeloos
B. en W. te adviseren terzake van de inrichting van dit complex. heelt toegezien, dit onderdeel van de volksopvoeding denkt te
En het zal zeker niet aan deze commissie liggen als er aan de ondersteunen.
toekomstige west-grens van de stad niet een sportterreinencomplex Niet alleen door het verstrekken van subsidies om de uitvoering van
zal verrijzen, waar Unitas en Gorcum trots op mogen zijn.
deze belangrijke taak mede te helpen bekostigen, doch meer nog
door de beschikbaarstelling van speeiterreinen, welke aan de eisen
Taak voor de overheid van deze tijd beantwoorden.
Uni“: hm" Uhas
Hoe het in de toekomst zal gaan met de ontwikkeling van de voet-
En, ho zal het gaan met Unitas, dat gedurende 60 iaren met succes
balsport?
De omstandigheden welke deze sport in ons land beheersen zijn heeft deelgenomen aan de vorming van Gorcums ieugd7
nog te verward en de onzekerheid over de handhaving van tal van Hoewel ook haar de moeilijkheden van het sportleven niet bespaard
clubs nog te groot om deze vraag met stelligheid te kunnen be- liin Qebleven, mag zij met voldoening terug zien op de afgelegde
antwoorden.
weg.
-
lndien men rekening houdt met de mening van ,,insiders" moet men El‘! |’\0eWBl 00k Iii Yel'Vllld i5 me‘ bel°|'9dl1eid °Ve|’ de Qewiillgde
aannemen, dat het bezit van 80 betalende clubs voor ons land be- mentaliteit Onder de aan het voetspel deelnemende ieugd, zal zii
langrijk meer is dan wij kunnen verdragen.
niet nalaten ook in de toekomst de jeugd te leiden in een richting,
Naarmate de openbare verkeersmiddelen zich gaan aanpassen aan welke voldoende waarborgen biedt voor de maatschappelijke vor-
'de grote sportgebeurtenissen in onze voetbalcentra, zal de publieke ming van het individubelangstelling
zich verschuiven naar de topclubs ten koste van de Getrouw aan de traditie zal zij eensgezind de schouders zetten
bevriende clubs, die niet meer in staat blijken te zijn de voetbal- onder het waarlijk niet eenvoudige werk, dat aan een vereniging van
massa waar voor haar geld te geven. grootdeels jeugdige personen, aan een gemeenschap van personen
En hoewel wij geloven, dat de worsteling om het behoud door tal met plichts- en verantwoordelijkheidsgevoel, wordt opgelegd.
van semi-prot-clubs nog vele jaren zal duren, zijn wij van oordeel, ook in deze tijden van vermaterialiserende opvattingen onder de
dat het wedstrijdbezoekende publiek, dat tenslotte de enorme som- sportbeoelenende jeugd zal Unitas ,,het spel om het spel" blijven
men geld zal moeten opbrengen om het kostbare voetbalbedrijf bevorderen en daardoor de vriendschap als stimulans voor een iuiste
rendabel te maken, slechts aan ten hoogste 25 clubs de gelegenheid en gezonde samenwerking versterken.
zal schenken in ons land het gevraagde super-voetbal te brengen, En, als het nodig is, zal Unitas zich blijven verzetten tegen die interwijl
de hiertoe niet behorende clubs, die in deze kortstondige vloeden, welke gericht zijn op de aantasting van het door ons aanvoetbal-evolutie
verder wilden springen dan hun stok lang was, hun vaarde amateursbeginsel.
voortbestaan zullen moeten zoeken in de terugkeer naar het ama- Kortom, Unitas zal Unitas blijvenl
Jubileumcommissie
Unitas telt vele commissies
H. F. van Peer, voorz.; D. v. Eck, secr.; B. H. v. Peer,
juniorencommissie penningm.; A. Roza, 2e voorz.; P. J. C. Meijer, F. v.
Zanten en N. G. v. Zuidam, leden.
C. Mik, voorz.; l. D. Duinhouwer, secr.; J. Boulonois, H.
Qsenga en J. C. Verhoeven, leden.
Rem-,;e_c°mmi5sie
Baltus Meijer, voorz.; A. Groenendijk, A. P. de Lang,
Emalcommissie C. Muller, M. E. Rovers, J. de Vries en Frank Wels.
M. J. Bresser, voorz.; J. J. A. de Jong, secr.; R. de Boon,
Th. Kraaijveld, J. v. Rijswijk en K. Sterk, leden.
Cantinecommissie
B H v Peer, voorz.; F. v. Zanten, adm.; H. Maquiné,
I
clubb adcommissie
P: J. .C..Meijer en P. E. Stasse.
M. Molenaar, voorz. en algem. red.; B. J. Lether, secr.;
J. Asmus, beheerder van de cantine.
H. Lether, adm.; A. Smits en A. Vreeswijk, leden.
Terreincommissie
Trainings- en Steuntondscommissie
Baltus Meijer, voorz.; A. Groenendijk, secr.; T. v. d.
A. Roza, voorz.; J. v. Mouril

l
K \
i 19 APRIL 1898 I
EEN
DAG UIT HET LEVEN VAN EEN
KLEINE STAD
Nu we op feestelijke wijze een teit her' het traaie monument onthullen tijdens de 11800 ingezetenen en daar vergadert ook
denken dat 60 jaar geleden plaatsvond, gaan teesten in september. de Raad, die over vele serieuze zaken beveler
gedachten in deze-clagen wel eens te- Wat zien de mensen er vreemd uit, zo . .. raadslaagt, zoals het benoemen van ondernug
naar dat ,,verre verleden". Een verleden zo stijt, zo . . . nou ia, . . . ouderwets . . . De wijzers met een jaarwedde van 600 gulden
dat in werkelijkheid nog maar zo clichtbij vrouwen in lange rokken tot op cle grond en en het vaststellen van vergoeclingen voor
ligt, want wat zijn tenslotte 60 jaren? Er is het haar in een ,,knoetje", en de mannen in machinist en stoker van de aan te schatten
echter in die periode zo ontzaglijk veel ver- boezeroenen en vormloze kachelpijpbenen stoombranclspuit. Even lezen wat _er aangeanderd,
dat we toch wel graag eens zouden met ingebouwde knieén. De jeugd ziet er plakt staat... een ondertrouw en een opweten,
hoe ons stadie er toen uitzag, hoe — in onze ogen dan altijd — nogal ouwe- roep tot de 25-jar-ige jongemannen om zich
de mensen toen leelden, die mensen uit lijk uit, de meisjes met boezelaars en met aan te melden voor de schutterij, welke inwier
midden onze club ontstond en die in dit hangena haar, cle jongens met lange kousen, stelling hier ongeveer 300 leden telt.
kleine vestingplaatsje hun Ievensweg bewan- broek iets over de knieén en met een pet
delden, vrijwel onbewust van hetgeen zich in op. En bijna allen op klompen . . .
de grote, wijde wereld alspeelde, zonder Op de hoek van de Molenstraat zien we de En dan zien we van zelt het Hugo de Grootatoom-
of oorlogsdreiging weliswaar, maar Grote Sociéteit en schuin daar tegenover de poortje, dat we 17 jaar geleden bijna kwijt
ook zoncler enige sociale voorziening en goud- en zilverwinkel van de heer Meijer. waren geweest, want van Engelse zijde zijn
met bitter weinig bestaanszekerheid. Voor Die dreumes, die daar op de stoep speelt is toen pogingen geclaan om het te kopen, wat
wie het probleem der vrijetijdsbesteding geen de kleine, vijtjarige Baltus, die bij zijn opa gelukkig niet is doorgegaan, want we zitten
probleem was, omdat de vrije tijd zeer op bezoek is. Laat 'm daar maar rustig spe- niet al te dik in onze historische monumenschaars
was toegemeten. En de opgroeiende len, zelfs al gaat hij de straat op, dan is er ten. Op cle hoek van cle Tinnegieterssteeg
jeugcl, clie maar al te gemakkelijk vertrouwcl nog weinig gevaar bij . . . vinden we het Postkantoor en daar tegenover
werd gemaakt met de wetenschap dat de In het Stadhuis, om op ons uitgangspunt te- de overdekte Botermarkt. Niet zomaar een
jeneverlles een voorname bron van ,,ont- rug te komen, resideert burgemeester De schuilplaats, zoals wij dat kennen, neen, de
spanning" was, wanneer men eenmaal vol- Bruijn, wakend over de belangen van zijn ofticiéle plaats waar boter en kaas verhanwassen
was geworden, die jeugd begon zich,
aarzelend, in nog bepenkte kring en veelal
tegengewerkt, te interesseren voor datgene,
wat we hier met een gerust hart durven te
schrijven met hoofdletters, n.l. cle SPORT.
Laten we daarom trachten, zij het dan slechts
tragmentarisch, een beeld op te roepen van
Gorcum, zoals het daar 60 jaar geleden
reilcle en zeilde, op die bewuste dag, die
zich in niets onderscheidde van duizenden
anclere dagen. ln niets? Nou ja, een groepie
jongens stak de koppen bijeen om van een
bijeengeraapt stelletje een echte "club" te
maken, maar dat was niet iets om zich over
op te winden . ..
Komaan, laten we de klok clan maar eens
,,in z'n achteruit gooien" en op de vleugels
der fantasie die zestig jaar overbruggen
en ons behoedzaam — en natuurlijk
onzichtbaar — op dinsdag 19 april
1898 laten zakken op de Grote Markt. Een
rare gewaarwording, nietwaar? Alles komt
ons zo vneemd voor, hoewel we de weg
zeker niet zullen behoeven te vragen. Neem
nu cle Markt alleen al, die is zo leeg . .. Het
stadhuis is er gelukkig als aanknopingspunt,
maar we missen cle fonteinl Ja, daar zijn we
nu net iets te vroeg voor. Ze gaan er dezer Aan de haven bloeide het handelsleven. De huizen aan de havenkant van de Appeldijk zijn
dagen aan beginnen, want men wil ter ge- verdwenen, evenals die onvolprezen oliemolen, die zo'n prachtige afsluitlng aan dit
legenheid van de inhuldiging van Wilhelmia
stadsbeeld gal.
39

deld wordt. En niet zo'n beetjel Per jaar
wordt hier 10.000 kg boter en 65.000 kg
kaas aangevoerd. Trouwens, Gorcum zoals
wij dat kennen, kan als marktplaats niet meer
tippen aan de stad van 60 iaar terug. Per jaar
worden hier b.v. 5000 paarden, 25.000 runderen
en 23.000 varkens aangevoerd! Om
van de visserij maar te zwijgenl Waar zijn
ze gebleven, de 1800 zalmen die in '98 nog
werden verhandeld, de 12000 eltten en 7500
finten, alsmede de 15 steuren?
We zijn inmiddels bij de Grote Kerk beland
en . . . ja hoor, daar staat-ie, de ,,ouwe grijze"
Een tikje onverzorgd in onze ogen,
hij mag wel eens een goede beurt hebben.
Laten we hem echter niet becritiseren, maar
laten we blij zijn dat hij daar nog, scheel
maar stevig, staat te waken over ons dierbare
Gorcum. De beschieting van 1314 heeit
hij overleeld en de blikseminslag op 21 juli
van het vorig jaar is hij ook te boven gekomen,
dank zij het kranig optreden van een
viertal burgers. Als hij te zijner tijd nog eens
opgeknapt zal worden, kan hij weer heel wat
jaren mee . . .
Het Wilhelminapark Buiten de Waterpoort toen het nog jong was. ,,Jan met de vinger"
in het midden. Nu zijn de bomen hoog en ,,Jan" sneuvelde, nadat zijn vinger vele jaren
vl"dt U he‘ Wat sl °P “Tait? Dan hidden het mikpunt was geweest van jongens die met stenen gooiden.
we vorige week maandag hier moeten wezen.
Toen was het n.l. Paasmaandag en er
V
is weer heel wat buitenvolk binnen de omwalling
geweest. Het was weer gezellig druk Langendijk zien we een vooruitstrevende er binnenkort een lietsenveiling wordt geen
opvallend was het wel, dat het met de zaak, n.l. van de heer Tukker, die in ,,elek- houden in het verkooplokaal, Achter de
wanordelijkheden hard is meegevallen. triek" doet, die schellen en teleloons aan- Kerk. Misschien _zijn daar koopjes te halen,
Slechts één dronken vrouw en twee dito legt en meer van dat moderne spul. Bij anders moet men het maar eens proberen bij
mannen moesten door de politie worden op- Christen en bij van Keekem zijn lietsen te Horneer, want in de krant stond een ,,zo
gebracht, opmerkelijk weinig dus, vooral koop, originele Engelse import. De belache- goed als nieuwe" aangeboden.
wanneer we weten, dat meer dan de hellt lijk hoge vélocipéde is alweer aan het ver- En dan vinden we op de Langendijk de be.
van het aantal processen-verbaal onder dwijnen, de techniek staat niet stil... kende c°mestib|es|-,ande| van van Z°e|en'
,,openbare dronkenschap" valt (in1957:2%l) De nieuwe karretjes zijn heel wat handel- te|-wij| bi] C_ v_ d_ Giessen got onze groge
Al slenterend door de vertrouwde, maar toch baarder, maar, lieve deugd, wat zijn ze duur! ontsteenis nechte" Dordtse z°u§e b°||en
ook weer vreemd aandoende straten bemer- 125 tot 150 gulden voor zo iets moois, dat worden aangeboden voor 60 ceng per pm-|d_
ken we dat de Hoogstraat-Langendijk, zoals is maar voor enkelen weggelegd, daar moet En W5] da¢hgen ahijd maar dag dig een alive,-
wij dat altijd in één adem plegen te noemen, een arbeidersgezin drie maanden van Go,-cumse aangelegenheid was
zich reeds heelt ontwikkeld tot winkelcen- leven De iizerhandd van de V05 in de westwa_
trum. Maar wat een vreemde namen Bij Christen krijgt men gratis onderricht, le- genstraat verkoopt eveneens etsem maar
slechts at en toe een bekende... Op de zen we en ergens zien we aangeplakt dat ook de nieuwste patentghzen voor gasve|,_
40
lichting en cle daarbij behorende ,,kousjes".
ln cle Gasthuisstraat, waar op marktdagen
de groentevrouwen zich installeren, zien we
de grotekruidenierszaak ,,Sell Help" van du
Croo (waar nu Zwijsen gevestigd is) terwijl
men bij de Slagerij Heiner, ook in deze
straat, inlichtingen kan bekomen voor emigratie
naar Texas. Lielhebbers voor een cowboy-loopbaan
weten dus het adresl
Op de Hoogstraat vinden we o.a. op de
hoek van de Arkelstraat de bekende grutterij
van Houwelingen en Visser en verder de
muziekhandel van v. Wijk en de vanouds
bekende zaak van Ravenswaaij. Bij de sigarenhandel
van v. d. Water stappen we natuurlijk
even naar 'binnen om ,,De Bloem
van Gorcum" a 2% ct te proberen en we
worden daar meteen gewaarschuwd voor de
valse 25 gulden biljetten, die ook hier al ge-
De oude stad, besloten in ,,stoere" vestingwallen. Op de voorgrond ziet signaleerd zijn. In de Arkelstraat zien we de
me" duidelilk een ba5tl0"-
zadelmakerij van Silkrodt en de Slagerij van

Eegdeman, die runderlappen voor f 0,75 en Op de Vissersdijk, een nog nieuwe straat, En dan de Kortendijk.... hét uitgaanscenbiefstukken
voor f 1,20 aanbiedl, alles per vinden we de bloemisterij van Lit en de trum, speciaal voor de kermisvierders en dan
kilo. brouwerij ,,Jan van Arkel” van Ravenswaaij. meer voor.. . nou ia, wat we ,,de gewone
Ja, er wordt in Gorcum nog bier gebrouwen, man" plegen te noemen. Het is niet altijd
Zwervend langs de Havendijk en Appeldilk niet alleen op de Vissersdijk, maar ook nog even verhettend, wat we hier aan volksvergalzhet
ons op dat djartje graanllfrdel zich in een tweetal stoombierbrouwerijen, ge- maak te aanschouwen krijgen, maar ja, men
o t .
eel gee ncentreer ear 0° e ver naamd ,,De Dr|e Snoeken” en ,,De Kraan" Wll nu eenmaal per jaar de bloemet1es eens
maakszentruzn JGambrLnus" ltretten we-daar -van, Renesse & co. goed buiten zeen‘ V
e , . . .
aan’ O we aar 0° we eens seneuze ln Cale-Restaurant ,,Galet" van de heer De kermis trekt ieder |aar weer een groot
lake" behandeld worden‘ Z0 hebben daar Tekke kunnen we, blijkens een aankondiging, aantal bezoekers en dan bepaalt men zich
nog onlangs de timmergezellen vergaderd om
proeven van het prima Bock-bier van Ra- heus niet tot kijkenl In de stoomcaroussel
e omen o een 0 n er 0 In cent . . .
0 sv 9 g van venswaau. Overal ontdekken we zaken, van Benner moet iedereen mmstens eenmaal
Ear T1ur' n'l' van 14"?) 16 cent‘ En zilhslr waar we ze niet verwachten, op de Kalk- geweest zijn, anders is de kermis niet ge.
1:" et n°_g| vogbe ajr gekregen 0° _p haven b.v. de lotograat Eskes en in de Burg- slaagd te noemen. Het staangeld voor dit
malart 1" e "en e patr°°ns' lo‘ we straat een kerkorgellabriek. Op de
men
Vismarkt e*abli55em°"* bedfaagi dan °°l< i" de1e5P°l'
ZlCl‘| "beleeld gewend had, toegestemd d ..d I. * Id I N
k t t 1800 t
en dat betekende voor deze roe ambachts- staat reeds de H'B'S" d'e Ward al m 1871 gee ope U
9 p
‘es. gu en aas
- - d b kende attracties als b.v. het Hyppolieden
een belangrijke verbetering. Gere- v9eb°uWd' maar ‘"5 word‘ er met meer ver‘ de e d ‘ d . I k t
kend op een werkweek van 60 uur bee t ken 1 handeld
'
daarvoor moeten we naar de Ko- rome en e Nee‘ en raalmo ens’ om
dit f méér en dat is ygor menigeen 3| renbeurs, waar SiI‘ldS OOl( d8 ambachtsbijna
de gehele huishuur . . . . school is ondergebracht.
er tegenwoordig iets heel nieuws en heel
merkwaardigs ter kermis, n.l. een tent waar
men bewegende beelden op een scherm kan
zien. Een expresse-trein ziet men op zich at
komen, opnamen van het proces-Dreyfus
worden vertoond en andere ,,actua|iteiten"
van enkele jaren geleden . . .
Het Eind is het domein van de pottertjeskramen
en in de Molenstraat staan altijd de
l

‘
pen ,,van buiten" tonee|- en muziekavonden
'
verzorgen. De entreeprijzen voor dergelijke 1
avonden variéren van f 1.00 tot f 1.50, wat
mede een oorzaak is dat zulke uitvoeringen
overwegend door het z.g. ,,betere publiek"
bezocht worden. Men kan er echter ook terecht
voor lezingen en bijeenkomsten. Z0 is
er op 14 maart b.v. een lezing geweest over
de drooglegging van de Zuiderzee. De krant
riep de mensen op, om dit interessante onderwerp
te gaan beluisteren, want, zegt het
blad: ,,Men is zo licht geneigci te zeggen:
lk heb liever een gebakken botje dan een
drooggelegde Zuiderzee, waar ik toch nooit
iets van zien zall” En dan sprak hier onlangs
nog de beiaamde Domela Nieuwenhuis over
zijn visie op het socialisme en hij nam ook
nu weer geen blad voor de mond. Ook de
geheelonthoudersbeweging heett in Gorcum
al een actieve afdeling, die van tijd tot tijd
een waarschuwende stem laat horen. Gebruikelijk
is het, om na ailoop van een hijeenkomst,
onverschillig van welke aard, te
collecteren voor een of ander noodlijdend
gezin. De opbrengst komt steeds goed van
pas, want er is altijd wel een gezin te vinden
da‘ in groie nood verke_ert' Wu‘: zéus Buiten de Waterpoort: een drukte van stoomboten — de Woercumse boot — de oiiemolen
de middelen ontbreken om |n de pnmanre . . .. . |
en .... .. een kruuwagen. het vervoermnddel bu untstek.
levensbehoetten als eten, en minimale kle-
'
ding en verwarming' te voorzien. Meestal is
dit een gevoig van een langdurige ziekte van
de kostwinner, want ziekte en armoede horen
nu eenmaal bij elkaar, daar is niets aan te daar treden ook de Gorcumse amateurs op, één bedrijf en ook nog een aantal komlsche
doen... Het komt echter helaas ook voor zoals de toneelverenigingen, waarvan de R.K. voordrachten, waarna natuurlijk bal tot bedat
er wél verdiensten zouden zijn, als... club ,,Uti|e Dulci" wel zeer actief is. Men sluitl
entin, de sprekers op de gehee|ontho_uders- krijgt dan wel waar voor zijn geld, want er De Gorcumse Gymnastiekvereniging onder
vergaderingen overdrijven echt niet... wordt geopend met een drama in vier be- leiding van de heer Stegeman treedt ook van
We hadden het echter over ,,De Doelen" .. drijven, daarna volgt een dolle klucht in tijd tot tijd op en de krant wekt ook hier
belangstelling voor op in verband met ,,de
nog altijd heerschende wanbegrippen over
het gymnastiekonderwijs”. In de onvolprezen
,,,____ Doelentuin is het op zomeravonden heerlijk
toeven wanneer ,,de Bazuin" onder leiding
van L. .I. Gerritse of ,,|a Harpe" van de heer
Ph. van Wijk de opwekkende tonen van
,,Dichter und Bauer" en van de ,,Sch5ne
Blaue” door het lover laten klinken. Reken
maar dat het dan druk isl
Ter afwisseling organiseert ,,de Bazuin” ook
wel eens een dagtochtje. Vertrek 's morgens
om 4 uur, met de boot naar Nijmegen, vandaar
per rijtuig naar Klee! en men is dan,
als alles meezit, om 11 uur weer thuisl
We vallen, al rondzwervend door dit oude
Gorcum, van de ene verbazing in de an-
-dere. We merken van allerlei op, wat wij
als ,,uitgestorven" kennen, zoals de echte,
onvervalste dienstbode met het witte mutsie
en het-boodschappenmandje (voor f 100 per
jaar hebt U reeds zo'n toegewijde hulpl),
we zien de karakteristieke privé-styoepen met
paaltjes, bij de voornaamste panden dan nog
voorzien van zware kettingen. We zien ook
de sloppen, stegen en hofjes, waar de ,,werkende
stand" is gehuisvest en vraag in vele
gevallen niet hoe . . . Er komt zachtiesaan wel
Toen was het nog rustig rond het Burgerkinderweeshuis in de Molenstraat. De straat is enige verbetering in deze toestanden, want
weinig veranderd, alleen .... .. die mooie poppenwagens zie je tegenwoordig niet meer. de nieuwere arbeiderswoningen, zoals ze in
42

l
r
l
En er zijn ool< al enkele gemeenieverorcleningen
betreflende het verkeer verschenen.
Zo mag men, (ook met een iiets) b.v. niet
harder rijden dan drie meter per seconde, dal
is ongeveer 11 km per uur. Op marlddagen
mag men helemaal niei lieisen en al he!
overige verkeer moet dan ,,in den slap" rijden.
Het was dan ook voor ons een vreemde
belevenis (lat we op elk willekeurig punt elke
siraal konden oversleken zonder het schichtig
om zich heen zien clat ons tot een tweede
natuur is geworclen . . .
He, hé, we zijn inmiddels, een tikkeltje buiten
adem, boven aangekomen en we zullen
nu op deze voorjaarsavond nog eens even
om ons heen zien.
Het blijlt al vrij lang licht en dat he! zomerseizoen
voor de deur staat, hebben we wel
bemerki aan de aankoncligingen van cle theeen
speeltuinen ,,Zomerlust" aan de Arke|seclijk
en van "Concordia" aan de Hoven, clie,
l l zoals ze beweren ,,gehee| gerestaureerd en
opnieuw ingericht" zijn.
Kijk, er komen juist een paar zeilschepen
In 1898 kon men nog rustig op straat gaan staan. Hier zien wij het kruispunt Westwagen- m°elzaam de nieuwe sluls ult9eb°°md' die
straat—Haarstraat-—Gasthuissraat—Kruisstraat, zonder auto's en brommers.
zullen de nacht wel in de Vluchthaven doorbrengen.
Aan die vluchthaven is helaas ook
een van Gorcums mooisie plekjes ten offer
gevallen, namelijk de onvolprezen Kaslanje-
1875 33" de H°Ve"l°r55tFaal Ill" Veffelenl l'l°eWel el‘ dl-I5 Va" Ve|'l

I
niet meer te zoeken, daar zijn we vier iaar
te laat voor, die staat al in de tuin van het
Rijksmuseum, maar daarentegen zien we nu
nog drie molens! Er staat er namelijk ook
nog een op de Altenawal (nabij de tegenwoordige
Z.H.B.), de oliemolen ,,De Eendracht".
En daar stroomt dan de Merwede, de voornaamste
verkeersader voor Gorcum, want
al is er dan al een vrij levendig wegverkeer,
1
zij het dan met paardentractie, en al begint
ook de nog nieuwe spoorweg een rol te
spelen in het vervoer, over het water zijn
we met niet minder dan 24 stoombootdiensten
verbonden met vele plaatsen in den
Iande. Men kan o.a. naar Rotterdam (de onvergetelijke
Fop Smitl) naar Heusden, den
Bosch, Tiel, Nijmegen, en, over de binnenwateren,
naar Leerdam, Asperen, Amsterdam.
Het Asperense bootje, dat zijn ligplaats
bij de Korenbrug heett, (de z.g. ,,ondervioed")
gaat binnenkort een paar dagen uit
cie circuiatie wegens ketelreparatie, hebben
we ergens onderweg gelezen, maar daar zul-
Ien wij geen last van hebben. Laten we ook
niet vergeten de talrijke marktboten te noemen,
die van alle richtingen hun klaaglijk
loeiende ladingen aan- en aivoeren . . ..
Het is inmiddels al wat donkerder geworden...
Kijk, daar beneden loopt de lantaarnopsteker
al rond, iedere keer iloept er
weer een gaslantaarn aan. Ja, we gaan met
de tijd mee, trouwens, de o|ie-straatver|ichting
is dertig iaar geleden al opgeheven. In
de huizen is de olielamp echter nog lang
niet verdwenen . . .
Beneden ons, bij de kerk, kiinken nog rumoerige
longensstemmen. Even over de rand
kijken... dachten we het niet... die zijn
alweer met een bal aan het trappen. De
jongens schijnen er verzot op te zijn, onderweg
hebben we dat al meer gezien. Al dat
getrap valt bij de rustige burgers in niet al
ie goede aarde' men vim“ het nogal een De Arkelstraat in de tijd toen Unitas werd opgericht Men ging er nog echt voor staan om
'
I u ruw spe en met ongevaarlijk ook, want nog de foto te komem
onlangs kon men lezen: ,,Eene jutfrouw kreeg
een bai, waarmede de jongens tegenwoordig
spelen, tegen het hooid, waardoor een oog
wankleurig werd en opzwol."
Laten wij er ons maar niet over opwinden De kleine Baitus zal nu wei in zoete sluimer de een vroeger, de ander later ten nauwste
en laat ons aigcheid nemen van dit oude verzonken zijn en ook dat jongetje in het betrokken zullen worden bij het clubie, dat
Gorcum_ Adieu, Gorcum van 1898, qok de;e diaconiehuis, Charel Schouwenburg ligt na— deze dag door een groepje grotere jongens
dag, de 19e april, gaat weer in de geschie- tuurlijk al in bed, want de regels van het huis wat meer gestalte heett gekregen. Het zal
denis verdwijnen, een dag in het leven van dienen stipt te worden opgevolgd. En daar voor hen niet alleen een prettige tijdpasseeen
kleine stad, een dag die zich in niets in de buurt van het spitse Kapeltorentie loopt ring in hun jonge jaren worden, maar veel
onderscheidde van vele andere dagen. Goed, Tinus Rovers met zijn kornuiten waarschijn- meer dan dat, het zal een stuk van hun
de zalm deed f 1,26 tot f 1,38 per pond en lijk nog een balletie te trappen, straks gaat leven worden.
de elft van f 0,41 tot f 1,26 per stuk, en er hij naar huis met een kapotte klomp of met
zijn een paar mensen bekeurd, die een hond een knie uit zijn kous of ailebei . . . En wijl toekomkijkersl wij durven daze i°n_
bezaten zonder penning, maar dat is al|e- En ai die andere iongetjes die al slapen daar geties te V00,-spe||em "over zestig iaar zal
maal weinig opwindend. Er is een deserteur ergens in de stad . . . Toon de Lang, Frans he; fume gegeven zijn’ he; feest mee ye ma.
aangehouden en aan de miiitaire autoritei- van Lamoen, Dorus Prins, Teunis Walraven, ken van de dub die ju||ie dierbaar zal wor.
ten overgeleverd, er is een kindje gebo'ren Coen Mik, Kees Muller, Piet Verduin, Wim den en he; la] jume bijeen brengen in een
en er is er een gestorven, maar zelfs dat de Maagd.... schooljongens, kleuters en sgeer van EENDRACH-|-I Wat men in het htijn
laatste baart weinig opzien, want er sterven zuigelingen . .. al die iongetjes weten nu aanduid; met. UN]-|-Asyv
zoveel kleine Linderen, vaak drie of vier in nog niet wat wij, met onze helderziende blik
één week. Dat hoort allemaal bij het gewone wél weten, namelijk dat er een hechte band
risico van deze tijd . . . zal ontstaan tussen hen onderling en dat ze, .l. M. MOLENAAR
44

~ voetbal
§7—@c-zeroc-an 0} clienen .2
DQOR A.
GROENENDUK
,
Na een periode van 60 jaren, waarin onze vereniging allengs ontwikkelende volksvoetbal een stroming, welke
zich heett ontwikkeld van een eenvoudig schoo|jongens- gericht was op de overheveling van de verenigingslasten
clubje tot een, technisch en administratiet, goed georgani- van de leden individueel naar de clubgemeenschap.
seerde voetbalvereniging, is er aanleiding ons at te vra- Een streven, dat misschien wat ongebonden, doch nietgen,
ot wij de taak, welke wij ons hadden gesteld, naar temin als redelijk kon worden beschouwd en bedoeld
behoren hebben vervuld en of wij de sportieve idealen, was om een niet langer te handhaven beginsel te verwelke
ons daarbij tot richtsnoer hebben gediend, op de vangen.
meest juiste wijze hebben nagestreetd of benaderd.
Een redelijk en practisch gebruik, dat steun vond in de
Wij zullen ons, als waarachtige sportlieden, de vraag ge|eide|ijk toenemende wedstrijdontvangsten, als gevolg
moeten stellen of wij ons, gedurende al die jaren, hebben van de groeiende belangstelling voor de wedstrijdsport.
gedragen naar de geest van het voor ons geldende ama- Een gebruik, dat na verloop van tijd erkenning vond in
teurisme en de sport slechts hebben beoetend en' gediend de ,,amateurs-bepalingen”, we||(e in de twintiger jaren
om de sport zelve, om het nut en het genoegen dat de door het kabinet-Kips werden ontworpen en door de
sport ons biedt.
Bondsvergadering werden aanvaard.
Wij zullen ons, bij het bereiken van deze mijlpaal, dienen
te realiseren, dat wij de schakels zijn van een sportgemeenschap
welke niet alleen genoegen en ontspanning Hoewel deze "amateurs'bepa|'"9en ' voor zover Z" be"
brengt aan,het individu, doch een collectieve taak heett,
we|ke gericht is op de vorming en de ontwikkehng van
trekking hadde" °p het vergoeden van werkelijk 9e'
maakte kosten, aan amateunstlsch denkende clublelders
de aan onze zorgen toevemouwde ieugd_
een wettig houvast gaven, mene men niet dat hierdoor
Een sportgemeenschap, welke in de sport altijd het mid- elk misbruik was uit9es|°te"'
del doch nimmer het doe| ziet
Het geld, dat in de wedstrijdsport van het Nederlandse
een factor van betekenis werd, oetende op tal
_
van onvolledig georiénteerde elementen in onze voetbal-
Het is reeds meer dan ee" ha|Ye eeuw 9e|ede"» dat i" samenleving een vaak verdertelijke invloed uit en het
ons land, onder leiding van de toen nog niet ,,konink|ijke" ware" meesta| de prominenge spe|ers| vaak eenzijdig en
voetbalbond en beheerst door gezonde amateuristische dam-door oniuist voorgehcht en geadviseerd, op wie deze
opvattingen, de reeds toen populair wordende voetba|- uitwas van de sport het meeste vat had_
$P°"t' werd bed'e"e"-
Bewust van hun ,,overwicht", oetenden deze spelers een
v°°" de V°etba|'be°e*e"aa"5 Va" die tijd was het ee" vaak ,,untaire" druk uit teneinde het beoogde doe| te beva"
ze"5P"eke"de zaak- dat de k°5*e" "°°' het be"°' reiken en het waren doorgaans de niet tegen deze druk
digde spe|materiaa|, a|Smede de Feiskosienl Yerb°"de" opgewassen clubleiders die, uit vrees voor het verlies van
aan het spelen van uitwedstrijden, door de leden zelf spe|ers' met a||e gev°|gen van die", hun medewerking
Wade" 9ed'a9e"-
Men vond het logisch, dat men zelt de lasten moest dra-
verleenden aan praktijken, welke het Iicht der openbaarheid
niet konden verdragen
9e" "°°' de be°e{e"i"9 Va" de 5P°"* welke "°°' he" Het waren deze praktijken, welke het amateurisme in
ee" Waa"de"°"e °"'t5Pa""i"9 be*eke"de-
opspraak brachten, het waren deze clandestiene beta-
E"| me" aamaardde dele V°"" Va" amateurisme 1°"d°' lingen waardoor ook de bonatide clubleiders aan een
rekening te houden met de mogelijkheid, dat een vo|- pijnhjke verdachimaking werden b|°°igeSie|d_
gende 9e"e'atie» i" ee" were hse Va" °"tWikke|i"9- t°*
Het was deze ziekelijke uitwas van de voetbalsport, welke
hierva" ahviikende "Mme" 1°" k“""e" °"e'9aa“- als een maatgevend argument werd aangevoerd toen
— men onze voetbalgemeenschap rijp achtte voor de in-
Toch liet de tijd niet Iang op zich wachten, dat, naarmate veering van het erkende betaame v°etba|'
van de groei in omvang en in aantal van de clubs en de
_
daaruit voortvloeiende wedstrijd-programma's, de opvat- Niet minder dan 80 clubs, besloten, onder de drang der
tingen omtrent de tinanciéle lasten hiervan zich zouden realiteit en/of onder de druk van de betaling eisende
gaan wijzigen.
spelers, over te schakelen naar het betaalde voetbal, in
Zonder zich bewust te zijn van de overtreding van de tot de hoop en de verwachting om, eventueel met behulp
dusver geldende amateurprincipe's, groeide in- het zich van aangekochte spelers, aan het steeds meer eisende
45

I
BEN
voetbal-publiek een meer interessant wedstrijdprogram-
/
vooraanstaande positie in ons voetbalbestel een zekere
ma te kunnen voorzetten.
heerschappij menen te mogen ontlenen.
Niet minder dan 80 clubs 'voelden zich geroepen om De verschuiving van de publieke belangstelling naar behet
zo danig geschokte nationale voetbalpeil, het meest paalde clubs van het betaalde voetbal heett, vooral in ot
bereden stokpaardje van de commerciéle sportpers, weer nabij de grote steden, waar het alleen thuis spelen voor
tot een waardige hoogte op te voeren. een amateurclub praktisch uitgesloten is, op de wed-
Aangemoedigd door de aan verdwazing grenzende pu- strijd-ontvangsten en daardoor op de huishouding van de
blieke opinie, hebben deze clubs getracht het goud dee|- amateurclubs een tuneste invloed uitgeoetend, zodat meachtig
te worden, dat men in de schoot van het voetbal nige club, voor de uitoetening van haar dienende taak
verborgen waande, teneinde daarmede het zo riskante ten bate van de aan haar zorgen toevertrouwde jeugd,
voetbalbedrijl te tinancieren. is aangewezen op de voetbal-toto, een neven-instelling
En, indien wij thans, na 4 jaren van praktische ervaring, met een speculatiet karakter, waarvoor de risico's noch
de balans opmaken, dan moet men erkennen, dat een door de K.N.V.B., noch door de verenigingen worden
groot deel der semi-prot-clubs bij hun overgang naar het gedragen. —
belaelde Veetbal belahgrilk Verde’ Ill" 9e5P'°"9e" da" Onder deze uiteraard wisselvallige omstandigheden kan
huh §*°l< la"9 Was» leehhiseh "let l" sleel °"" de "eel' de toekomst voor een deel der amateurclubs helaas niet
eisende voetbal-massa in voldoende mate te bevredigen, hoopgevend worden genoemd en la] er hee| Wat sguur.
tinancieel niet bij machte om te voldoen aan de slopende manskunst nodig zijn om de ve|e dreigende Hippen te
eisen van een onevenwichtig bedrijt en daardoor b|oot- °mzei|en_
Qesleld ail" een Ohaiwehdhaar sehllhehd lailllssemehh Want, ook zonder de baten van een voetbaltoto, zullen
Eh het $PelPei| Heel Wal het “'55- °"be‘"edi9e"d- $°m5 de amateurclubs in staat moeten zijn hun dienende taak
teleurstellend en bereikte zeker niet het niveau uit onze [en bate van de ieugd te b|ijven vervu||en_
besle e'"e"e"r5le'eh-
Ook zonder de opbrengst van een nog onzekere neven-
Thahs» he 4 laTe"- Zieh Wil me‘ ee" aehlal lihaheleel e" onderneming zullen de amateurclubs zich moeten blijven
moreel gedegenereerde clubs die zich te groot wanen |oe|eggen op het vormen van een gemeenschap waarin
voor een servet en te klein zijn voor een tatellaken, clubs een gezonde geest |ee en die beheerst word‘ door een
die hun misstap van 1954 zullen moeten beboeten met grote mate van vriendschap en saamhm-ig|.,eid_
een volledige likwidatie ot. . . de als een degradatie aan- juist onde, de huidige omsgandighedem waarin het ge|d
V°ele"de le"J9kee" haar hel emale"r“'°elbal-
een te overheersende rol dreigt te gaan vervullen, zullen
_
de clubleiders er voor dienen te waken, dat de zucht
om te heersen niet de overhand krijgt.
Met deze teiten, als resultaten van een onbezonnen ex- Slechts door het dienen van een waarachtig nationaal
periment voor ogen, zal men zich atvragen hoe het ama- belang is de Nederlandse voetbalgemeenschap uitgeteur-voetbal
deze van terzijde doorstane crisis is door- groeid tot een Iichaam, dat in alle lagen van ons volk
/iii
gekomen.
erkenning en waardering heelt gevonden.
Men zal begrijpen, dat het atstaan van spelers aan het Slechts door het
Te
schenken van een dienend karakter aan
betaalde voetbal voor vele amateurclubs een pijnlijke de vorming van de jeugd, zal ook Unitas een waardeaderlating
is geworden en een gevoel van machte|oos- volle bijdrage kunnen leveren aan de grootse taak, welke
heid heett gebracht tegenover die clubs, die aan hun aan voetballend Nederland is opgedragen.
' '~_
JUNIOR AAN HET WOORD
I
Unitas is niet alleen een club met een rijk voetbalverleden, we veld in met de vaste wil om iets goeds te bereiken. Tot nu toe
hopen dat er ook nog een goede voetbaltoekomst voor ons is weg- mogen we over het verloop van de competitie niet ontevreden zijn.
gelegd. En als vertegenwoordiger van die toekomst spraken we met We bezetten momenteel de tweede plaats op de ranglijst en het
de aanvoerder van ons a-elttal. Hij bleek er een mening op na te zou wel voorbarig zijn om nu over kampioenskansen te praten, we
houden met heel wat goeds er in. Als hij er in zou slagen deze kunnen slechts werken en hopen dat het goed blijtt gaan. Dat
ideeén met zijn ploeg tot uitvoering te brengen, dan heett Unitas vonden we heel goed opgemerkt van onze junior. Niemand mag van
nog lang niet atgedaan, ondanks haar zestigjarige leettijd.
een bepaald elltal een kampioenschap eisen, wel kan men verlangen
Onze vriend — Frank Braad — vindt, dat vooral in de junioren-e|t- dat alle ell spelers eensgezind en sportiet zullen werken tot het voor
tallen enthousiasme en telheid belangrijke tactoren zijn, al blijtt na- de club zo best mogelijke resultaat.
tuurlijk beheersing van de techniek een vereiste. Zeer belangrijk is En als Frank dan zegt dat elt hard werkende, enthousiaste spelers die
ook de geest in het elttal, de onderlinge verstandhouding tussen de een eenheid vormen, naar zijn mening meer zullen bereiken dan een
spelers. Er zijn voorbeelden te over van ploegen zonder bepaalde ploeg, waarin spelers schuilen die willen schitteren ten koste van
uitbiinkers, die door het goede geheel dat zij vormden tot niet hun elttal, dan ben ik, met uw aller instemming bereid het te wagen
gedachte successen kwamen. Om dichter bij huis te blijven, ons met deze mening van een Unitas-junior mee te gaan.
eigen A-elttal heett na de ,,vreemde" start toch behoorlijke resu|- Onze junior besloot met de volgende raad: ,,Laat elk Unitas-elttal
taten bereikt door eensgezind volhouden. Na het woord van de heer ook werkelijk een eenheid zijn, dit zijn we aan de naam van onze
van den Anker, op het juiste moment gesproken, gingen we het club alleen al verplicht“. REPORTER.
46

'
1898
1953 60 jaar UNITAS
maaroo/e.....
60 jaar ontwikkeling in Gorinchem
Als wij ter gelegenheid van het diamanten jubileum van onze club in het stoombootverkeer opgenomen — 1838 inwijding nieuwe
de ontwikkeling bezien, die Gorinchem in deze 60 jaar meemaakte, R.K. kerk — 1843 de eerste steen gelegd voor het ontspanningsdan
is de verleiding groot om het beeld wat ruimer te maken en gebouw De Doelen — 1850 er wordt een nieuw Gasthuis gebouwd
terug te duiken in de pre-historie van onze stad.
- 1851 wij krijgen een Kamer van Koophandel en de nieuwe Ned.
Wij denken dan aan het begin van de 13e eeuw en zells aan nog Herv. kerk wordt ingewijd — in 1855 wordt de Gasfabriek opgericht
vroeger. Wij zien ridders uit de Arkelse tijd voorbij trekken, ook en het telegraalkantoor wordt geopend — de Arkelpoort wordt in
Karel de Stoute en zijn gevolg passeren ons en we zien_Napo|eon 1857 aigebroken en 2 jaar later worden de straten niet meer door
op Gorcums wallen lopen. Tussen dit alles door zou een boeiend olie maar met gas verlicht en . . . als klap op de vuurpijl van deze
stuk geschiedenis zijn op te diepen, maar . . . wij bieden het hooid ontwikkeling wordt in 1860 het nieuwe stadhuis in gebruik genomenl
aan die verleiding, omdat wij tenslotte tot taak hebben Gorinchem
te volgen in de tijd, dat Unitas zich ontwikkelde tot de club I.
van vandaag. i. '
Als wij het tljdschema dan precies volgden z_ouden wij dus terechl Realiseert u zich nu eens even wat er in die tijd is gebeurd: het
komen in_ het lair 1898 _ het laar van qnnasl Maar 2° eng be' beeld van de binnenstad wijzigde zich volkomen, ook al kwam er
grensd wnllen wij het toch ook weer niet zlen en daarom beginnen geen verandering in het oude sh_a*enP|an_ Men was in die “id
wij dan maar, om toch enige begrenzing te hebben en bovendien modem stoom gas tehgraaf en vooruitstrevendheid ken
een geschikte achtergrond tot goed begrip van de tijd, zo ergens one voorgangers uit die jaren besnst niet ontzegd Worden
l
in he. begin van de 1% eeuw‘
Wij kregen in 1860 al een vijide uitgang, het R.K. wees- en armhuis
kwam tot stand en in 1870 dempte men de Kalkhavenl Let vooral
as as ook op de parallel die te trekken is met de tijd waarin wij heden
leven.
Qnderschat die 19e eeuw toch vooral niet, feestvierende Unitassers |n 1371 kregen wij de Hogere Burgerschool en een opleiding voor
en Qil alle" die ter ere Va" °"5 lee“ dil 9ede"l

Vergelijk dat beeld eens met clat van vandaag en u ziet enorme ver- die vasthoudende Rampon van een eeuw terug) gevierd. H.M. Koanderingen
en . . . bij nauwkeurige beschouwing bemerken wij dan ningin Wilhelmina bezoekt de stad ter gelegenheid van dit leest en
ook een inzinking zo roncl 1900. Maar tot aan die tijd was de ont- men vermoedde nog niet, clat korte tijd later cle mobilisatie zou
wikkeling beslist stormachtig.
worden algekondigd.
Gelukkig bleel ons land gespaard voor het geweld van de oorlog,
3% * ook al duurde het dan tot 1918 voordat men weer van vrede kon
spreken.
lnmiddels is Unitas opgericht en het voetbal gaat zich langzaam a- 4:-
ontwikkelen. ln de eerste helft van de 20ste eeuw neemt de sportbeoefening
in het algemeen in betekenis toe en ook deze periode lnmiddels was de elektriciteit naar voren gekomen_ en het beeld
is interessant om te volgen, al verwijt men die tijd nogal eens wijzigde zich weer, ook al ging het dan geleidelijk. ln 1919 kwam
dikwijls gebrek aan de brede visie die wij vandaag bij onszell me- Wilhelmina voor de tweecle maal naar Gorinchem ter gelegenheid
nen te bespeuren. van de grote Landbouwtentoonstelling, waarover de oudere Gor-
Wij volgen nog even de Iijn: in 1900 wordt de Citadel-kazerne ge- cumers nu nog praten. Evenals over het opleidingsschip ,,Schorbouwd,
men gaat voort met het volbouwen van de binnenstad en pioen", dat van 1921 tot 1926 in de Vluchthaven lag.
zo ontstaat het Wilhelminaplein. In 1908 krijgt Gorinchem een Men bouwde binnen de wallen elk hoel

Luchtioto K.L.M.
Na 1945 groeide er een nieuwe stad buiten de walien. Gorcum breidde uit naar het noorden en nu ontwikkelt zich een nieuwe wijk
in het westen.
keurd, waarmede het eerste begin van Zandvoort, of zo ge wilt de metertie meer, maar wij zien toch ook niet graag alle sportterreinen
Lingewijk, er was.
aan de periferie van de stad.
En toen veranderde er ook buiten de wallen allengs meer. In 1920 Er is ook wel weemoed om het ieit, dat wij onze vertrouwde omgekocht
de gemeente grond voor de bouw van woningen aan de ving eens moeten veriaten, maar Unitas heeit voldoende rea|iteits-
Nieuwe Hoven, Uitbreiding West ontstond en de Lingewijk werd beset om zich te schikken als het niet anders zou kunnen en zal ook
verder uitgebouwd.
de moed weer moeten opbrengen om opnieuw in een ander huis te
Gorinchem keek in die tijd heus ook wel buiten de wallen, maar beginnen. Men besetie hierbij echter wel, dat verhuizing onder behet
ging geleidelijker dan na 1945, en . . . de behoeite was blijkbaar paalde omstandigheden wel eens een zaak van er op maar nog
nog niet zo groot. Of die uitbreiding van die tijd erg geiukkig was meer van er onder zou kunnen zijn.
opgezet? Wij kunnen het betwijfelen, maar wij mogen de bestuur- *
ders van enige decennia geleden toch niet al te veel verwijten *
maken, want wie zegt ons dat de prognoses die wij maken binnen
enige tientallen jaren ook niet door de ieiten achterhaald zullen zijn7 in het leven van onze club kwamen twee wereldoorlogen voor en
daar tussen woedde een crisis van ongekende omvang. Het waren
moeilijke tijden en zij drukten ook hun stempei op Unitas. Hoe
moeilijk het was om in de mobilisatiejaren van 1914 tot 1918 het
Dat alles betrekkelijk is leren wij zo goed uit de vluchtige terug- clubleven gaande te houden beschreei Groenendijk hiervoor reeds.
biik die wij u in dit verhaal lieten slaan. Die betrekkeiijkheid zien Vergeieken bij datgene wat Unitas in de tweede wereldoorlog meewij
ook als wij letten op de terreinen die Unitas bespeeide. Het maakte was dit echter nog niets.
begon simpeitjes op de exercitieweide en in die tijd was Unitas Allereerst kwam men na 1940 in conflict met de NSB en weigerde
er gelukkig. Vandaag bestaat het exercitieveld niet meer. De laatste men om een door deze beweging opgedrongen bestuurder te aandoelpaal
verdween enkele maanden geleden en het terrein ligt nu vaarden. Toen wij ,,onder beheer" werden' gesteld beciankten nagereed
om ruimte te bieden aan de industrie. genoeg alle Unitassers en het zag er voor onze ciub donker uit.
Het terrein aan de Haarweg is nog weinig veranderd, maar dat Geiukkig echter kwam er een oplossing en kon het ciubieven verder
komt omdat het voorlopig nog te ver van onze uitbreidingsbedoe- draaien.
lingen at iigt. Toen in 1945 de Duitsers capituleerden betekende dit het einde
Volksweerbaarheid is nog steeds sportveld, al is het dan in een van een vreseiijke tijd, maar voor Unitas tevens het begin van een
weinig aaniokkelijke conditie, maar ook dit terrein verdwijnt binnen periode van wederopbouw, want de bezetters hadden ons niets geaizienbare
tijd als de doorbraak naar het oosten zich voltrekt en laten. Onze accommodatie was volledig gesneuveid en van tribune
een nieuwe weg zal lopen daar, waar Unitas ook voetbalvreugde en clubhuis b.v. was nagenoeg niets over.
kende.
De tijd van wederopbouw kenmerkte zich door een geest van
Wij zitten nu nog aan de Toekomst, maar men heeit zich voorge- saamhorigheid en medeleven, medewerking en clublietde, die zijn
nomen om in het kader van het uitbreidingsplan ook hierin ver~ geiijke in de historie van onze club moeilijk kan vinden.
andering te brengen en wederom staat dan een verhuizing voor de Nog voor ons 50-jarig bestaan stond er een prachtige tribune — er
deur. Qt wij er gelukkig mee zijn en oi men er goed aan doet7 kwam een comité ,,Gorcum heipt Unitas" en wij kwamen in het bezit
Och, wij voelen ons best aan De Toekomst en de weg naar het ver- van een mooi clubhuis — later kwam door de activiteit van het
keerspiein waar het nieuwe sportcomplex voor Unitas is geproiec- Steun- en Trainingsfonds een cantine tot stand en momenteel beteerd,
is lang. Begrijp ons goed, wij zien niet op tegen een ki|o- schikken wij over een accommodatie, waar wij trots op mogen zijn.
49

Gorinchem was gelukkig materieel gezien redelijk door de oorlog Het zal echter niet zo lang meer duren ol ook in de oude binnenheen
gekomen. Voor grote verwoestingen bleven wij gespaard, ook stad gaan zich grote wijzigingen voltrekken. De sanering van de
al waren wij door de bezetting dan 5 jaar ten achter.
oude veste is nog maar een kwestie van jaren. Reeds zijn plannen
Groot waren echter de persoonlijke verliezen in onze stad en in goedgekeurd en een groot aantal oude pandjes werd afgebroken.
onze club en wij gedenken bij dit jubileum allen, die in de jaren Wanneer de sanering eenmaal doorwerkt, in de Haarstraat een
1940-1945 het leven lieten. nieuwe schouwburg gebouwd is, doorbraken tot stand zijn gekomen
Zij worden op stijlvolle wijze herdacht in het oorlogsmonument en misschien de oude haven gedempt is, dan zal de binnenstad een
Buiten de Waterpoort, dat ons de vrouw toont die achterbleel, haar totaal ander gezicht tonen en wanneer wij bij het 75-jarig jubileum
kind beschermend en de taak van de man overnemend. ,,$tand- van onze club nog eens een tocht door onze stad maken, dan
vastich is gebleven myn hert in tegenspoet” staat er op dit monument zullen de veranderingen binnen de wallen ongetwijleld heel wat inte
lezen. Deze woorden typeren duidelijk de geest van ons volk uit grijpender zijn dan nu.
die jaren en ze zijn ook van toepassing op Unitas, dat standvastig Als symptoom hiervan kunnen wij zien de doorbraak aan het eind
bleel staan in de oorlog en eendrachtig na die vijl donkere jaren van de Burgstraat in de richting van Dalem. De weg naar de Daverder
ging om te bouwen aan de toekomst in liguurlijke en ook lemsedijk werd hierdoor belangrijk bekort en het oosten ligt als
l" leerlilke ll"- het ware open om Gorinchem uit te breiden, maar voordat het zover
is zal er nog heel wat strijd geleverd moeten worden, want het
blijld nu eenmaal steeds nodig om te vechten als men Wat wil
bereiken.
Er is na de oorlog llink gebouwd in Gorinchem en tot 1 januari 1958
kwamen er sinds de bevrijding 1725 nieuwe woningen gereed. Allereerst
werd de Lingewijk wat uitgebreid ‘en verder bouwde men
aan beide zijden van de Haarse kaden. Daar ontstonden nieuwe
woonwijken en de uitbreidingsmogelijkheden die daar nog liggen
zijn niet zo bijzonder groot meer, ook al zal het nog enige jaren
duren voordat dit stadsbeeld zijn delinitieve aanzien heelt gekregen.
Van de oude wandelwegen met de hoge bomenrijen is niets meer
over en wij kunnen niet meer spreken van ,,de grote buitenom".
Er kwamen heel Wat nieuwe scholen tot stand en wij noemen de
vleugelstreekschool voor buitengewoon lager onderwijs, de Chr.
HBS, het Gymnasium Camphusianum, de Chr. Kweekschool Juliana
van Stolberg, de Chr. Landbouwwinterschool en de Lagere Landbouwschool.
Daarnaast bouwde men lagere scholen en l

v~\
qljaar I‘
Het terrein aan de Haarweg.
De boerdenj waar heel wat Unitassers goede herinneringen aan
bewaren. He’! was goed toeven bij moeder Goes.
Ons goeie ouwe Volksweerbaarheid.
-.;ii
‘W,
en otra/=20 . . . .
Tussen het Streekziekenhuis en de toegangsweg naar de brug over
de Merwede is het nieuwe sportcomplex voor Unitas geprojecteerd.
51

3 Wij
u nog even aan de 12.000 van 1900) en de prognoses noemen aan- zal voor Gorinchem van grote betekenis zijn en een nieuwe periode
tallen van 40.000 en 60.000 inwoners in 1980, mede onder de ont- inluiden.
wikkelingen van de plannen voor Randstad en Delta.
Het verkeersplein is dan een belangrijk verkeersknooppunt geworden
Hoe dit alles zal ,,uitpal
' Unitas is een onderdeel van die grote Nederlandse voetbalgemeenschap,
culminerend in onze KNVB. Unitas is ook een deel — en
een levend deel — van het oude Gorinchem.
Onze club wil die ontwikkeling meemaken en op haar plaats het
hare daartoe bijdragen. Meer en meer wordt de sportbeoetening ‘in
het kader van de vrijetijdsbesteding een zaak van de eerste orde
en wij zullen er aan blijven meewerken. Niet in het belang van
enkelen die bij de sportbeoelening materieel geinteresseerd zijn,
maar in het belang van die grote groep van duizenden, die plezier
vinden in de beoelening van het voethalspel enerzijds en het kijken
naar de verrichtingen op het groene veld anderzijds.
Wij zijn er van overtuigd daarmede belangrijk werk te verrichten,
ook al zijn wij nuchter genoeg om een en ander niet te overschatten.
lndustrie aan de Merwede.
Unitas viert haar diamanten leest en zij kan met recht trots zijn op
wat er in 60 jaar door opeenvolgende generaties werd bereikt. Even
trots zijn wij op datgene wat Gorinchem in die 60 jaar bereikte en
wij hopen ook in de toekomst ons aandeel daarin te blijven bi]-
O‘/el’i9e"$ is er een 9I'°°t Plan Y°°I’ 150° W°"i"9e" me‘ 11 "Bis Van dragen, waarbij wij ons realiseren dat er misschien wel wat meer
zo ongeveer 10 verdiepingen en wanneer dit plan eens gerealiseerd en heel wat anders van ons gevraagd zal worden, dan in vroeger
is zal het beeld van Gorinchem toch wel bijzonder gewijzigd zijn. ja|-en,
Het streekziekenhuis aan de toegangsweg van rijksweg no. 15 naar
de stad neemt zijn vorm al aan en binnen niet al te lange tijd zal *
hier een modern gebouw staan, dat aan de eisen voor een goede * *
verzorging van de zieken kan voldoen.
9 Moge het Gorinchem en Unitas in de jaren die komen goed gaan
‘I’ ‘l en moge de band tussen deze twee nog immer sterker worden.
Unitas voelt zich lid van de Gorcumse gemeenschap en vertrouwt
De voorbereidselen voor de bouw van de brug over de Merwede er op, als volwaardig lid erkend te worden, opdat het beide goed
zijn genomen en men werkt aan de noordelijke oprit. Deze brug gaa
52

»
Het Streekziekenhuis dat momenteel
gebouwd wordt.
GORCUM KREEG EEN
Aantrekkelijke flats in de Haarwijk. A N D E R G E Z I C H T
(r i"!
; .
,_.,,,.,.-Ev‘F’ T’
I x ‘ 5 ’
I i ~ -\ -~
; {W
$5.5 ~; - ‘ -J j "3; Q./.4 Y .j_‘ ' ,
5
,nul i _ T-1‘? 1; 3%, M»/**~ v.
~|w I ~:
*= i \ 1 1 : x 555;
-
' -
X
i J 1 ;»
- ;* . \
H -
g. " §~ l
»
‘. ,
' _¢_--
» /'+=~‘—z¢»>---“T .
._.1xazsz_»w,=,-.~.._=,»-;»,;_===-; , ,_
__,_____>_v___ ___.._.-»~.~
De Chr. kweekschoo| "Juliana van Stolberg”
ER ONTSTOND
EEN NIEUWE
STAD!
§_ .
.»:§~*" '
>4 __§_‘-_ ,
. _*\‘%:.‘l
' " *
";_'
.

l
l
I
I
I
I
VIJFTIG COMPETITIES
I N C F E RS degradatieweclsirijden
Beslissings-, promotie- en -' —' ..=
VERZAMELD DOOR B. J. LETHER
1910-11 Promotie naar 2e kl. 3 3 0 O 6 B -3
' I' l
1923-24 Promoiie naar 1e kl. 4 2 2 0 6 5 - 3
Naast ons diamanten feest hebben we ook nog een gou- 1925-26 Degrad. naar 2e kl. 4 0 O 4 0 3-10
den jubileum. Want clit seizoen 1957—1958 is ons 5Oste
in de K-N-V-B-1 1927-2a Promotie naar1ekl. 4 o 0 4 0 5-14
Voortbordurend op wat Jan Muilenburg op voortreflelijke
wijze in 1948 aan cij1ermateriaal bij elkaar bracht,
1929-30 Besl. voor laalste pl. 1 1 O O 2 3 - 2
hebben wij de lijst tot heden bijgewerkt. Al onze wedstrijden
voor de competitie met de noclige beslissings-
.. . .. .. . . 1941-42 Besl. voor voorl. pl. 3 1 1 1
wedstr|],clen en promohewedstrnjden
3
zqn h|er|n verwerkt.
3-3
'
Eerst a1zonderlijl

'
"""—-.—i—,vr"'
,,')e
{ca/eomot”
Controleurs wachten op de eerste bezoekers.
ONS VERTROUWDE
TERREIN
Ons mooie clubhuis dat na de actie ,,Gorcum helpt Unitas" aan
Unitas werd aangeboden.
1
Onze cantnne voorznet in een belangrijke behoefte en het kan er
gezellig zijn.
WAAR WIJ
NU NOG SPELEN
Na de oorlog bouwden wij weer een tribune, waar heel wat uurtjes
voetbalvreugd en leed werden beleefd.
55

|eve|_»de_h
:'3e:$'rh°~|d°":r#lg{t
ewiis~5=€|\!i?="
ogen‘
K W¢\9II.$.!=l'!!P1
|_,_,,g
7
1}‘
UNIITFAS
Het Iaatsfe woord is aan de voorzitter
NU EN sirRA|.

(£5